Siêu âm trong một số bệnh lý bụng cấp cứu ở trẻ sơ sinh - Dr Nguyễn Cao Thùy Trang

SIÊU ÂM TRONG MỘT SỐ BỆNH LÝ
BỤNG CẤP CỨU
Ở TRẺ SƠ SINH
Dr NGUYEN CAO THUY TRANG
TT NHI KHOA – BVTW HUẾ


Các bệnh lý bụng cấp cứu
thường gặp ở trẻ sơ sinh
Hẹp phì đại môn vị
Ruột quay bất toàn và xoắn ruột
Viêm ruột hoại tử

Đòi hỏi chẩn đoán sớm, can thiệp sớm để tránh các biến
chứng nặng ảnh hưởng đến quá trình hồi phục và chất lượng sống
về sau


Phương tiện chẩn đoán
• Chụp phim bụng không chuẩn bị
• Siêu âm : rẻ tiền, đơn giản , hiệu quả , không nhiễm tia , dễ
lập lại
• Chụp cản quang đường tiêu hoá: hiện nay ít sử dụng
• Scanner,MRI : khó tiếp cận, kém hiệu quả , đắt tiền


Vai trò của siêu âm
• Khẳng định chẩn đoán ban đầu
• Định vị tổn thương, sự lan tràn , các bất thường
kết hợp
• Định hướng điều trị nội hay ngoại khoa

• Theo dõi sau điều trị


Phương tiện và kỹ thuật khám
• Đầu dò: đầu dò convex (3,5-5Mhz), đầu dò linear ( 5-7,5 Mhz)
• Doppler màu và doppler năng lượng
• Trẻ nhịn bú 4h + bình bú glucose 5% chuẩn bị sẵn
• Khảo sát toàn bụng loại trừ các bệnh lý ổ bụng.


HẸP PHÌ ĐẠI MÔN VỊ
• Phì đại cơ vòng và niêm mạc vùng ống môn vị gây tăc nghẽn
đường ra của dạ dày
• Tuổi phát hiện 3-8 tuần
• Bệnh cảnh lâm sàng: nôn nhiều dịch nôn không chứa mật, có
thể nôn ra máu, suy kiệt sụt cân rối loạn nước điện giải
• Tỷ lệ 4nam /1 nữ
• Cấp cứu về rối loạn nước điện giải do nôn trước khi xử lý
ngoại khoa


Môn vị bình thường
•
•
•
•

Chiều dài : 11mm ±2mm
Đường kính : 8,5mm ±2,5mm
Bề dày cơ : 1,8mm ± 0,5mm

Dịch dạ dày qua MV rõ từng đợt


Hẹp phì đại môn vị
• Hình thái học: môn vị phì đại nằm kéo dài , hình
cocard trên nhát cắt ngang, tăng sinh mạch máu
trong cơ
• Động học: bất thường trong mở cơ môn vị, ứ
đọng dịch dd, nhu động ngược chiều
• Tiêu chuẩn kích thước: dài >15mm, đk > 14mm,
bề dày cơ > 3mm


HẸP PHÌ ĐẠI MÔN VỊ
Hypertrophic pyloric stenosis (ultrasound measurements
mnemonic)
• Hypertrophic pyloric stenosis can be characterised in ultrasound
studies by the measurements of the hypertrophic muscle. Although
the criteria can vary from publication to publication, an easy way to
keep in mind those values is remembering the first digits of the
number "pi", also represented by the Greek letter "π":
• π= 3.1415
• pyloric muscle thickness, i.e. diameter of a single muscular wall on
a transverse image >3 mm (most accurate 1)
• pyloric transverse diameter ≥14 mm
• length, i.e. longitudinal measurement >15 mm
Dr Dan J Bell◉ and Dr Bruno Di Muzio◈ et al.


Hình ảnh môn vị bình thường

Hình ảnh môn vị bình thường


Hình ảnh SÂ hẹp phì đại môn vị


Hẹp phì đại môn vị


Hẹp phì đại môn vị


Hẹp phì đại môn vị


XOẮN RUỘT VÀ RUỘT QUAY
BẤT TOÀN
• Trong thời kỳ bào thai các quai ruột quay ngược chiều kim
đồng hồ 270 quanh đm MTTT
• Khi không có sự quay hoặc sự quay không hoàn toàn sẽ tạo ra
các vị trí bất thường như ruột non ở bụng (P), manh đại tràng ở
bụng (T) , rễ mạc treo ngắn, dây chằng Ladd
• Ruột quay bất toàn là dị dạng bẩm sinh và không gây ra triệu
chứng lâm sàng nhưng là tiền đề cho blý tắc ruột và xoắn ruột
•


Xoắn ruột và ruột quay bất toàn

• Hình ảnh chính của ruột quay bất toàn là TM MTTT nằm
trước trái của ĐM MTTT
• Hình ảnh xoắn ruột là dấu xoáy nước “ whirlpool sign” nằm
trước ĐMC do mạc treo, TM MTTT và các quai ruột xoắn
theo chiều đồng hồ quanh trục là ĐM MTTT


Quá trình quay bình thường


Ruột quay bất toàn và xoắn ruột


CÁC MẠCH MÁU MẠC TREO


Xoắn ruột và ruột quay bất toàn
•
•
•
•

Tỷ lệ RQBT 1/500-1/200 trẻ sinh sống,
Tỷ lệ xoắn ruột 1/6000
50% xoắn ruột trong tuần đầu sau sinh
Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi, tắc ruột cao , nôn dịch mật ,
choáng, gđ muộn sẽ có dấu nhiễn trùng nhiễm độc, tiên lượng tử
vong cao

« Trước bệnh nhi sơ sinh có bụng chướng và nôn ra mật xanh cần

được coi như một bệnh cảnh xoắn ruột trên ruột quay bất toàn
cho đến khi tìm được các dấu hiệu loại trừ »


HÌNH ẢNH SIÊU ÂM
Siêu âm bụng có độ nhạy độ đặc hiệu rất cao (92% - 100%)
Dấu hiệu trực tiếp
• Dấu đảo vị trí đm- tm MTTT
• Dấu xoắn gốc mạc treo trước cột sống «Whirlpool sign»
Dấu hiệu gián tiếp
• Dấu tắc nghẽn cao dạ dày – tá tràng
• Dấu phù nề thành ruột non
• Dấu dãn ruột non
• Dịch tự do ổ bụng
• Hơi tự do ổ bụng


Hình ảnh đảo vị trí mạch máu


Hình ảnh khối xoắn
• Khối bất thường trước cột sống
• Dấu hiệu xoắn của mạch máu Whirlpool sign : tĩnh mạch xoắn
quanh động mạch, giãn tĩnh mạch


Hình ảnh khối xoắn



Ultrasound Cases