Bài giảng Chương 2: Hệ điều hành - Trịnh Huy Hoàng

CHƯƠNG 2: HỆ ĐIỀU HÀNH
GV: Trịnh Huy Hoàng
Trung tâm tin học – 
Trường Cao đẳng kỹ thuật Cao Thắng


Nội dung bài học
1. Khái niệm về hệ điều hành
2. Làm việc với WINDOWS
3. Giới thiệu một số phần mềm ứng dụng thông dụng
4. Khái niệm về tập tin, thư mục, ổ đĩa, đường dẫn
5. Làm việc với Windows Explorer
6. Giới thiệu Total Commander, Norton Commander
7. Làm việc với một số tiện ích có sẵn trên windows 

(paint,notepad,wordpad)
8. Virus máy tính
Page 2

Hệ điều hành

11/26/15


1. Hệ điều hành
Máy
nghe nhạc

Phần mềm 
nghe nhạc

Máy
Chơi game

Phần mềm 
Chơi game

Máy
STVB

Phần mềm 
STVB

HỆ ĐIỀU HÀNH

MÁY VI TÍNH
Page 3

Hệ điều hành

11/26/15


1. Hệ điều hành
User
Application Software

Operating System

Hardware

Page 4

Hệ điều hành

11/26/15


1. Hệ điều hành
• Khái niệm: là phần mềm quan trọng nhất trong 

máy  tính.  Nắm  vai  trò  điều  hành  mọi  hoạt 
động của máy tính. 

Page 5

Hệ điều hành

11/26/15


1. Hệ điều hành
•

Chức năng của hệ điều hành
–
–
–
–

Page 6

Quan ly
̉
́ và phân phối, thu hồi bô nh
̣ ớ
Điều khiên viêc th
̉
̣
ực thi chương trình
Điều khiên ca
̉
́c thiết bi xuâ
̣
́t nhâp
̣
Quan li
̉ ́ tâp tin va
̣
̀ thư muc̣

Hệ điều hành

11/26/15


1. Khái niệm hệ điều hành
• Các thành phần chủ yếu của hệ điều hành 
– Các  chương  trình nạp khi khởi  động  (Startup) và thu dọn hệ  thống  trước khi 
tắt  máy  (Shutdown)  hay  nạp  lại  (Restart),  trong  đó  quan  trọng  hơn  cả  là 
chương trình nạp hệ thống.

– Chương trình đảm bảo đối thoại giữa người và hệ thống. Việc đối thoại có thể 
thực hiện bằng một trong hai cách: thông qua hệ thống  câu lệnh (Command) 
được  nhập  từ  bàn  phím  hoặc  thông  qua  hệ  thống  bảng  chọn  (Menu)  được 
điều khiển bằng bàn phím hoặc chuột.
– Các  chương  trình  quản  lý  tài  nguyên  với  nhiệm  vụ  phân  phối  tài  nguyên  khi 
chương  trình  yêu  cầu  và  thu  hồi  tài  nguyên  khi  chương  trình  kết  thúc.  Các 
chương trình này được gọi là chương trình giám sát.
– Các  chương  trình  phục  vụ  tổ  chức  thông  tin  trên  bộ  nhớ  ngoài,  tìm  kiếm  và 
cung  cấp  thông  tin  cho  các  chương  trình  khác  xử  lý.  Các  chương  trình  này 
được gọi chung là hệ thống quản lý tập tin.
– Các chương trình điều khiển thiết bị và các chương trình tiện ích hệ thống.

Page 7

Hệ điều hành

11/26/15


1. Hệ điều hành
•

Khái niệm về đa nhiệm(multitasking) và nhiều 
người dùng(multiuser):
– Đa nhiệm:(multi tasking) có nghĩa là khả năng mà 
một  máy  tính  chạy  hai  hay  nhiều  chương  trình  ở 
cùng một thời điểm. Ví dụ: cùng một lúc có thể in 
một  văn  bản  lớn  (khoảng  20  trang)  trong  khi  vẫn 
đang sử dụng trình soạn thảo văn bản để gõ một 
báo cáo. Hoặc gởi một bản Fax trên mạng Internet 

trong  khi  đang  làm  việc  với  bảng  tính  điện  tử 
Excel.
– Nhiều  người  dùng:(multi  user)  chương  trình  cho 
phép  nhiều  người  có  thể  truy  xuất  dữ  liệu  giống 
nhau ở cùng một thời điểm. 
Page 8

Hệ điều hành

11/26/15


1. Hệ điều hành
• Phân loại hệ điều hành

– Đơn  nhiệm  một  người  sử  dụng:  (Single tasking  /  Single  user) 
các chương trình phải được thực hiện lần lượt và mỗi lần làm 
việc chỉ có một người sử dụng được đăng nhập vào hệ thống. 
Ví dụ: MS DOS. Hệ điều hành này đơn giản và không đòi hỏi 
máy tính phải có bộ xử lý mạnh.
– Đa nhiệm một người sử dụng: (Multi tasking / Single User) với 
hệ điều hành loại này thì  ở mỗi thời điểm chỉ có một người sử 
dụng đăng nhập vào hệ thống, nhưng có thể kích hoạt cho hệ 
thống thực hiện đồng thời nhiều chương trình. Ví dụ: Windows 
95. Hệ điều hành này khá phức tạp và đòi hỏi máy tính phải có 
bộ xử lý đủ mạnh. 
– Đa nhiệm nhiều người sử dụng: (Multi tasking / Multi user) cho 
phép nhiều người được đăng ký vào hệ thống, người sử dụng 
có  thể  cho  hệ  thống  thực  hiện  đồng  thời  nhiều  chương  trình. 
Ví dụ: Windows 2000, Windows XP. Hệ điều hành loại này rất 

phức  tạp,  đòi  hỏi  máy  tính  phải  có  bộc  xử  lý  mạnh,  bộ  nhớ 
trong lớn và thiết bị ngoại vi phong phú. 
Page 9

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows

• Các nút bấm (button) thông dụng trong 

windows

Chấp nhận các thay 
đổi đồng thời đóng 
cửa sổ lại

Page 10

Bỏ qua các thay đổi và 
đóng cửa sổ lại

Hệ điều hành

Chấp nhận các thay 
đổi nhưng không đóng 
của sổ

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Taskbar & Start Menu

START  SETTINGS  CONTROL PANEL

Khóa thanh taskbar, không 
cho thay đổi kích thước, 
duy chuyển,…

 Taskbar and Start Menu

Tự động ẩn thanh taskbar 
khi con trỏ chuột không 
nằm trên vị trí của nó

Giữ thanh taskbar trên tất cả 
các cửa sổ của windows
Nhóm các cửa sổ cùng loại 
lại trên thanh taksbar
Hiển thị đồng hồ ở góc dưới 
bên phải của thanh taskbar
Ẩn những biểu tượng (icons) 
ở góc dưới bên phải không 
hoạt động
Điều chỉnh sự ẩn, hiện của 
các biểu tượng ở góc dưới 
bên phải

Page 11

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Taskbar & Start Menu

Chể độ menu giống như 
trong hình này, đây la chế 
độ menu thời đầu của 
windows

Chế độ menu giúp việc truy 
cập internet, email, và những 
chương trình ưa thích rất dễ 
dàng
(xem hình ở trên)

Tùy chỉnh menu tương ứng 
với chế độ của menu

Page 12

Hệ điều hành

11/26/15

2. Làm việc với windows
• Display

START  SETTINGS  CONTROL PANEL

 Display

Tập hợp các tùy chỉnh như: hình 
nền, cài đặt âm thanh, biểu 
tượng, và những tùy chỉnh khác 
được lưu dưới một theme.

Page 13

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Chọn hình 
khác
hình nền
Vị trí hình
Chọn màu lót

Tùy chỉnh 
Desktop
Page 14

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Thiết lập các thông số cho 
Screen saver hiện tại

Tên Screen saver đã cài 
đặt trong máy
Số phút đợi thì screen 
saver được kích hoạt

Xem trước

Khi tiếp tục lại thì hỏi 
password

Page 15

Hệ điều hành

11/26/15

2. Làm việc với windows
• Display

Lưu lịch với tên khác
Tắt màn hình: không bao giờ
Tắt đĩa cứng: sau 10 phút
Hệ thống nghỉ: sau 20 phút

Never,after 1 min,after 10 mins, ...

Page 16

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Luôn hiển thị biểu tượng 
trên thanh taskbar
Xác nhận lại người dùng 
khi làm việc lại từ chế độ 
standby
Khi bấm nút power thì 
Shut down máy tính
Khi bấm nút sleep thì 

Stand by
Shut down, Hibernate, Stand by, 
Do nothing, ask me what to do
Page 17

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Khi  chế  độ  Hibernate  (Ngủ  đông) 
được  kích  hoạt  thì  nó  sẽ  lưu  tất  cả 
những  gì  có  trên  bộ  nhớ  máy  tính 
xuống  đĩa  cứng  và  tắt  máy  tính.  Khi 
máy  tính  được  mở  lên  ở  chế  độ  này 
thì nó sẽ trả lại đúng trạng thái trước 
đó.
Dung lượng của đĩa C (đĩa 
chứa hệ điều hành) hiện 
hành còn trống

Page 18

Dung lượng cần để thực hiện 
Hibernate (thường bằng dung 
lượng của RAM)

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Chọn mẫu của cửa sổ 
và nút bấm

Hiệu ứng cho 
giao diện

Chọn mẫu màu sắc 
cho cửa sổ
Chọn mẫu cỡ chữ cho 
cửa sổ

Page 19

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Click vào đối tượng cần 

chỉnh sau đó thay đổi các 
tham số bên dưới
Desktop, Message Box, Menu
Window, ...

Tên đối tượng
Kiểu chữ của 
đối tượng

Page 20

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Display

Chất lượng màu

Độ phân giải màn hình 
hiện tại
Chỉnh màn hình ở chế độ 
chuyên nghiệp

Page 21

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Folder Options

START  SETTINGS  CONTROL PANEL

 Folder Options

Mở các thư mục trên cùng 
một cửa sổ

Mở các thư mục trên các 
cửa sổ khác nhau

Click 1 cái để mở thư mục, 
tập tin
Click đôi để mở thư mục, 
tập tin

Page 22

Hệ điều hành

Trả về trạng thái 
mặc định 

11/26/15

2. Làm việc với windows
• Folder Options

Thay đổi chế độ hiển thị của 
Windows Explorer

Hiển thị đường dẫn đầu đủ trên thanh 
địa chỉ của Window Explorer
Cho phép hiển thị tập tin, thư mục có 
thuộc tính ẩn
(Xem phần tập tin, thư mục)
Ẩn đi phần mở rộng của file đã biết loại

Page 23

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Folder Options

Danh sách các phần mềm 
đăng ký loại tập tin mà nó 
có thể mở được với hệ 
thống
Thêm đăng ký mới
Xoá đăng ký đang chọn

Page 24

Hệ điều hành

11/26/15


2. Làm việc với windows
• Fonts

START  SETTINGS  CONTROL PANEL

 fonts

Cài đặt font mới vào 
hệ thống

Page 25

Hệ điều hành

11/26/15