Bài giảng Tin học đại cương: Phần 2 - ThS. Phạm Thanh Bình

 Phần 2:
     LẬP TRÌNH
       BẰNG NGÔN NGỮ C++

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 1


Dẫn nhập:
Giải các phương trình sau:
1. 2x + 3 = 0
2. x2 – 2x + 1 = 0
3. 987x2 +459x – 3095 = 0
 

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 2


Đáp số:
1. X = ­1.5
2. X = 1
3. X1 = 1.5597...
X2 = ­2.0290...

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 3


Bài 1 – Khái niệm về lập trình
 Lập trình là gì?
 Ngôn ngữ lập trình
 Học Lập trình để làm gì?

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 4


Lập trình là gì?
 Lập trình là quá trình tạo ra các chương 
trình máy tính.
 Chương trình máy tính bao gồm các 
lệnh, được sắp xếp theo một trật tự nhất 
định, nhằm điều khiển máy tính thực hiện 
một công việc nào đó
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 5


Ngôn ngữ lập trình
Có nhiều ngôn ngữ lập trình, mỗi ngôn ngữ
lại có cách viết lệnh và cách sắp xếp lệnh 

riêng.
Một số ngôn ngữ lập trình:
 Ngôn ngữ Pascal, Delphi
 Ngôn ngữ C/C++
 Ngôn ngữ Basic, Java...
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 6


Học Lập trình để làm gì?
 Viết các phần mềm máy tính phục vụ 

cho một mục đích nào đó (trong công việc 
và cuộc sống)
 Rèn luyện tư duy thuật toán
...

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 7


Bài 2 ­ Lập trình bằng C++
 Ví dụ 1:
Lập trình hiện ra màn hình dòng chữ:
DAI HOC THUY LOI

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 8


Nội dung chương trình:
#include <iostream>
using namespace std;
main()
 {
   cout << "DAI HOC THUY LOI";
 }

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 9


Giải thích:
 Dòng 1 và 2:
#include <iostream>
using namespace std; 
Khai báo file Header mà chương trình cần 
dùng tới iostream.h và không gian tên std
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 10

Giải thích:
 Thân chương trình (chương trình chính)
Là nơi chứa các lệnh:
main()
 {
   ... các lệnh
 }
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 11


Giải thích:
 Dòng 5:
cout << "DAI HOC THUY LOI";
Đây là lệnh hiện dữ liệu ra màn hình
 Dạng tổng quát:
cout << Dữ liệu 1 << Dữ liệu 2 <<... ; 
 Chú ý:
Có dấu chấm phảy (;) ở cuối lệnh.
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 12


Cách chạy chương trình:

 Bước 1: Khởi động chương trình Dev C+
+
 Bước 2: Soạn thảo nội dung chương trình
 Bước 3: Chạy chương trình
(trước khi chạy cần cất file vào ổ đĩa)

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 13


Chạy chương trình 
 Cách 1: Bấm chuột theo trình tự sau:
         Execute          Compile & Run
 Cách 2: Bấm phím F11
 Cách 3: Bấm chuột vào nút Compile & Run

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 14


Bài tập:
1. Lập trình hiện dòng chữ sau ra màn hình:
LOP TIN HOC
2. Lập trình hiện 2 dòng chữ sau ra màn 
hình:
DAI HOC THUY LOI

LOP TIN HOC
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 15


Cấu trúc của chương trình C++
Có thể sử dụng các cấu trúc đơn giản sau 
đây:

#include <iostream>
using namespace std;

#include <iostream>
using namespace std;

main()
 {
   ... các lệnh
 }

int main()
 {
   ... các lệnh
   return 0;
 }
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 16


Ví dụ 2:
Lập trình nhập một số nguyên N từ bàn 
phím rồi tính bình phương của nó (N2 = N 
* N)

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 17


Nội dung chương trình:
#include <iostream>
using namespace std;
main()
 {
   int N;
   cout << "Nhap N = ";
   cin >> N;
   cout << "Binh phuong = " << N*N;
Bộ môn K
 } ỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 18

Giải thích:
 Dòng 5:
int N;
Khai báo biến N là số nguyên
 Dạng tổng quát:
KiểuDữLiệu  Biến1, Biến2, ... ;
Một vài kiểu dữ liệu:
Số nguyên: int    Số thực: float, double

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 19


Chú ý:
 Tên biến không được chứa dấu cách và 
các kí tự đặc biệt như @, #, $, ), ...
Ví dụ:
 
              N1             Tên đúng
                  N 1            Tên sai
                  N#1            Tên sai
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 20


Giải thích:

 Dòng 7:
cin >> N;
Lệnh này dừng chương trình để nhập một 
giá trị từ bàn phím, rồi cất vào biến N
 Dạng tổng quát:
cin >> Biến1 >> Biến2 >> ... ;
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 21


Bài tập:
1. Lập trình nhập một số thực M từ bàn 
phím rồi tính lập phương của nó 
2. Lập trình nhập hai số thực (M và N) từ 
bàn phím rồi tính trung bình cộng của 
chúng 
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 22


Ví dụ 3:
Lập trình nhập một số x từ bàn phím rồi 
tính căn bậc hai của nó 

( x)

Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 23


Nội dung chương trình:
#include <iostream>
#include <cmath>
using namespace std;
main()
 {
   double x;
   cout << "Nhap x = ";
   cin >> x;
   cout << "Can bac hai = " << sqrt(x);
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
 }
CNTT
Tin học đại cương 2 ­ 24


Một số hàm trong C++
x

sqrt (x)

sin x sin( x)
cos x
x

a

cos( x)
pow( x, a )

x

abs (x)

x

e exp(x)
ln x log( x)

lg x

log 10( x)

. . .
Bộ môn Kỹ thuật máy tính – Khoa 
CNTT

Tin học đại cương 2 ­ 25