Bài giảng Bài 7: Nhà nước trong hệ thống chính trị

Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

BÀI 7: NHÀ N

c

C TRONG H TH NG CHÍNH TR

1. M C ÍCH, YÊU C U
- M c đích: tìm hi u v n đ c b n v h th ng chính tr và vai trò c a nhà n
h th ng chính tr .
- Yêu c u: n m đ c các khái ni m và nh ng n i dung c b n v

c trong

+ Khái ni m h th ng chính tr , các b ph n c u thành (c c u) c a h th ng chính tr
và đ c đi m c b n c a h th ng chính tr ;
+ V trí, vai trò c a nhà n c trong h th ng chính tr .

2. TÀI LI U THAM KH O
H Lu t Hà N i, Giáo trình Lý lu n v Nhà n c và Pháp lu t, NXB CAND, Hà N i
2004.
- Khoa Lu t – H Qu c gia Hà N i, NXB HQGHN, Giáo trình Lý lu n chung v Nhà
n c và Pháp lu t, Hà N i 2005.
- Vi n nghiên c u nhà n c và pháp lu t, Nh ng v n đ lý lu n c b n v nhà n c và
pháp lu t, NXB CTQG, Hà N i 1995.
- TS. ng ình Tân, Th ch
ng c m quy n – M t s v n đ lý lu n và th c ti n,
NXB CTQG, Hà N i 2004.
-

3.

C

NG N I DUNG

3.1. KHÁI NI M VÀ C

C U C A H TH NG CHÍNH TR

H th ng chính tr : là t p h p các thi t ch chính tr , chính tr -xã h i có m i liên h ch t
ch v i nhau t o thành m t ch nh th th ng nh t cùng tham gia vào vi c th c hi n quy n l c
chính tr .
- Khái ni m h th ng
- Khái ni m chính tr
- Khái ni m thi t ch (th ch ); thi t ch chính tr , chính tr -xã h i
H th ng chính tr th hi n:
- M i quan h gi a các thi t ch chính tr , chính tr -xã h i;
- Các ho t đ ng chính tr , quy t đ nh và hành vi chính tr ;
- Ý th c chính tr và v n hoá chính tr .
WWW.LVTLAW.COM

1


Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

c

Các b ph n c u thành (c c u) c a h th ng chính tr

- Nhà n c
- T ch c chính tr - ng phái chính tr
- T ch c chính tr -xã h i
3.2. V TRÍ, VAI TRÒ C A NHÀ N
3.2.1. V trí c a nhà n
- Nhà n

C TRONG H TH NG CHÍNH TR

c trong h th ng chính tr

c là bi u hi n t p trung nh t c a quy n l c chính tr

+ Là đ i di n c a các t ng l p, giai c p và nhóm l i ích ch y u trong xã h i;
+ Là đ i di n chính th c c a toàn xã h i;
+ Nhân dân th c hi n quy n l c c a mình m t cách tr c ti p và gián ti p. thông qua
các c quan đ i di n.
- Nhà n

c là công c ch y u, h u hi u nh t đ th c hi n quy n l c chính tr

+ C ng ch nhà n c trong th c hi n quy n l c chính tr ;
+
y đ ph ng ti n c s v t ch t đ th c hi n quy n l c chính tr ;
+ Ch th duy nh t mang ch quy n – ch th trong quan h qu c t v chính tr
(công pháp qu c t ).
3.2.2. M i quan h c a nhà n

c v i các thi t ch chính tr , chính tr -xã h i khác trong h

th ng chính tr
- M i quan h gi a nhà n

c và đ ng c m quy n, các đ ng phái chính tr

ng ho ch đ nh chi n l c và nh ng m c tiêu c b n, đ ng l i chính sách phát
tri n kinh t - chính tr - xã h i;
+
ng là ngu n nhân s cho c quan nhà n c, vai trò quan tr ng trong vi c t ch c
quy n l c nhà n c t i cao;
+
ng ki m tra, giám sát vi c th c hi n quy n l c nhà n c, th c hi n ch tr ng,
đ ng l i chính sách;
+ Ho t đ ng trên c s Hi n pháp, pháp lu t và đi u l c a t ch c;…
+

- M i quan h gi a nhà n

c và các t ch c chính tr -xã h i

+ T ch c xã h i là t p h p qu n chúng nhân dân liên k t theo nguyên t c t nguy n
nh m đáp ng nh ng l i ích c a các thành viên;
+ Ho t đ ng trên c s Hi n pháp, pháp lu t và đi u l c a t ch c;
+ Tham gia vào quá trình t ch c c quan nhà n c và giám sát vi c th c hi n quy n
l c nhà n c theo quy đ nh c a pháp lu t;
+ óng góp ý ki n xây d ng pháp lu t, ch tr ng, đ ng l i chính sách phát tri n
c a đ t n c;…

WWW.LVTLAW.COM

2


Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

c

4. CÂU H I
4.1. Câu h i nh n đ nh
Hãy trình bày quan đi m riêng c a anh (ch ) v các nh n đ nh sau đây theo h
hay sai? Gi i thích t i sao?

ng đúng

154) H th ng chính tr là ph ng pháp (th đo n) mà nhà n c s d ng đ th c hi n
quy n l c nhà n c.
155) H th ng chính tr là m t b ph n c a b máy nhà n c.
156) M t tr n t qu c Vi t Nam là m t b ph n c u thành b máy nhà n c.
157) Cùng v i nhà n c,
ng c ng s n Vi t Nam là m t b ph n c u thành c a h
th ng chính tr .
158)
ng c m quy n l a ch n và quy t đ nh v m t nhân s trong b máy nhà n c.
159) T ch c chính tr -xã h i hình thành v i m c tiêu vì l i ích c a các thành viên và
h ng đ n n m gi quy n l c nhà n c.
4.2. Câu h i th o lu n
160) Các t ch c xã h i đóng vai trò tích c c hay tiêu c c đ i v i vi c th c hi n quy n

l c chính tr ? L y ví d minh ho cho l p lu n c a anh (ch ).
161) Có quan đi m cho r ng m t nhà n c dân ch th c s v i quy n b u c , ng c
các c quan quy n l c t i cao c a nhà n c và quy n bi u quy t quy t đ nh nh ng
ch tr ng chính sách l n c a đ t n c b ng tr ng c u dân ý s làm m t d n đi s
lãnh đ o và chi ph i c a ng c m quy n.
Anh (ch ) hãy trình bày quan đi m c a cá nhân mình v v n đ nói trên theo h ng
ng h ho c ph n đ i.
4.3. Câu h i ti u lu n, thuy t trình
162) Tìm hi u m i quan h gi a Nhà n c và
ng c ng s n trong h th ng chính tr
n c ta hi n nay.
163) Tìm hi u th ch đ ng c m quy n m t n c nào đó (ngo i tr Vi t Nam).


WWW.LVTLAW.COM

3