Bài giảng Một số chủ trương – chính sách của Đảng và nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa

       Người báo cáo: CN. THÁI QUỐC DÂN – PHÓ CHI CỤC TRƯỞNG 
CHI CỤC PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TP.HCM
Báo giảng: MỘT SỐ  CHỦ  TRƯƠNG – CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ 
NHÀ NƯỚC VỀ NÔNG NGHIỆP, NÔNG DÂN, NÔNG THÔN THỜI KỲ 
CÔNG NGHIỆP HÓA – HIỆN ĐẠI HÓA
(Biên soạn: Ths. Bùi Văn My và CN Thái Quốc Dân)
* Các tư liệu trích dẫn, tham khảo:
­

Các văn bản quy phạm pháp luật của Trung  ương và Thành phố  liên  

quan.
­
Tập bài giảng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về đào tạo 
cán bộ xây dựng nông thôn mới.
Tổng hợp các đề tài, dự án nghiên cứu liên quan của Chi cục Phát triển 
nông thôn thành phố  Hồ  Chí Minh (TP.HCM) – Cơ  quan Thường trực Tổ 
Công tác giúp việc/ Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới thành  
phố. 
____________
­

* Báo cáo gồm 3 phần chính:
1.

Một số khái niệm về nông nghiệp, nông nghiệp đô thị và nông thôn.

2.
Chủ  trương của Đảng và Nhà nước về  nông nghiệp, nông dân, nông 
thôn thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Một số chủ trương, chính sách của TP.HCM về nông nghiệp, nông dân,  

nông thôn (nông thôn vùng ven đô thị đặc biệt).
3.

PHẦN I.
MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ NÔNG NGHIỆP, 
NÔNG NGHIỆP ĐÔ THỊ VÀ NÔNG THÔN,
1. Nông nghiệp:
Nông nghiệp là ngành sản xuất chủ yếu của xã hội có nhiệm vụ cung cấp  
sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi. Nông nghiệp với nghĩa rộng bao hàm: cả 
thủy sản, lâm nghiệp, diêm nghiệp. Nền nông nghiệp đã phát triển qua các 
giai đoạn: 
­ Nông nghiệp nguyên thủy là nền nông nghiệp ở trạng thái thô sơ, khi 
loài người mới chuyển từ hái lượm sang sản xuất chủ yếu tự cung tự cấp. 
1


­ Nông nghiệp cổ truyền là nền nông nghiệp tiến bộ hơn so với nông 
nghiệp nguyên thủy, ở trạng thái xưa để lại, năng suất thấp, vẫn còn tồn tại 
ở những nước chậm phát triển và đang phát triển, tùy từng nơi có mức độ cải  
tiến và có ảnh hưởng của nền công nghiệp. 
­ Nông nghiệp công nghiệp hóa là nền nông nghiệp của các nước phát 
triển, sử dụng nhiều vật tư kỹ thuật và trang thiết bị máy móc, ở đó sản xuất  
được tiến hành theo những quy trình nghiêm ngặt như  trong công nghiệp,  
năng suất lao động rất cao; ô nhiễm nặng đến môi trường do dùng hóa chất 
và những phương pháp công nghiệp. 
­ Nông nghiệp sinh học là trường phái nông nghiệp đối lập với nông 
nghiệp công  nghiệp,  phục  hồi những  nguyên  tắc về  sinh  học trong nông 
nghiệp, thân thiện với môi trường, làm tăng chất lượng nông sản. 
­ Nông nghiệp sinh thái học là khuynh hướng phát triển nông nghiệp 
nhằm đẩy mạnh sản xuất trên cơ sở bảo vệ môi trường sinh thái và sử dụng 

hợp lý tài nguyên thiên nhiên, thành tựu của công nghệ và khoa học kỹ thuật. 
2. Nông nghiệp đô thị:
­ Đô thị nói chung là: nơi đông dân, tập trung buôn bán như thành phố, 
thị xã. Quá trình đô thị hoá ra đời vào lúc nền canh tác nông nghiệp đã ở trình  
độ khá cao, như: đã có thuỷ lợi, thành lập kho tàng lưu trữ và phân bố lương 
thực... tức là vào khoảng 2.000 năm trước công nguyên. Các khu vực đô thị 
lúc đầu thường mọc lên  ở  dọc bờ  sông thuận tiện giao thông, nguồn nước.  
Sự hình thành các đô thị gia tăng mạnh mẽ nhờ các tiến bộ về công nghiệp từ 
cuối thế kỷ XIX đến nay. 
Ở  những nước phương Tây, do sự  cách biệt không lớn giữa cấu trúc 
làng xã và thành thị nên khi xác định tiêu chí của một đô thị khá giản đơn. Vì  
ngay từ  khi mới hình thành, đô thị  đã là những tập hợp người hoàn toàn tách  
khỏi nông nghiệp, chuyên sống bằng nghề thủ công, buôn bán, dịch vụ... Còn 
ở Việt Nam vì là một nước nông nghiệp, nên tiêu chí để định hình đô thị cũng 
có khác, những tụ điểm dân cư được coi là thuộc phạm trù đô thị, khi ở đó đại 
bộ  phận trong họ  sống phi nông nghiệp là chủ  yếu và cũng chỉ  đạt  mức đa  
số, chứ không thể chiếm ưu thế tuyệt đối. 
­ Đô thị   ở  Việt Nam bao gồm thành phố, thị  xã, thị  trấn. Có 05 yếu 
tố cơ bản phân loại đô thị, gồm: là 1trung tâm tổng hợp hoặc trung tâm chuyên 
ngành, có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của cả nước hoặc một  
vùng lãnh thổ;  2tỷ  lệ  lao động phi  nông nghiệp trong tổng số  lao động tối 
thiểu là 65%;  3cơ  sở  hạ  tầng  phục vụ  các hoạt động của dân cư  tối thiểu 
phải đạt 70% mức tiêu chuẩn, quy chuẩn quy định đối với từng loại đô thị; 
4
quy mô dân số ít nhất là 4.000 người; 5mật độ dân số phù  hợp quy mô, tính 
chất và đặc điểm của từng loại đô thị. 
2


­ Nông nghiệp đô thị bền vững

+  Phát triển bền vững  là sự  phát triển nhằm thoả  mãn các nhu cầu  
hiện tại của con người, nhưng không tổn hại tới sự  thoả  mãn các nhu cầu 
của thế  hệ  tương lai (1987,Uỷ  ban Môi trường và Phát triển của Liên Hợp 
Quốc). Như vậy, có thể nói phát triển bền vững là sự phát triển hài hoà giữa 
tăng trưởng kinh tế; nâng cao mức độ  công bằng xã hội, giàu có về  văn hóa; 
sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường. 
+  Nông nghiệp bền vững  là một hệ  thống sản xuất có chọn lọc, đa 
dạng nhưng đảm bảo hệ  sinh thái gồm các yếu tố  tác động một cách tương 
hỗ  cùng tồn tại, cân bằng tự  nhiên, phát triển đem lại hiệu quả  kinh tế  cao, 
môi trường trong sạch, sản phẩm an toàn và được thị trường chấp nhận.  
+ Nông nghiệp sinh thái đô thị là nông nghiệp phát triển trên vùng đô 
thị hoặc gần vùng đô thị. Nó thích ứng với hoàn cảnh sinh thái đô thị  và phát 
huy các lợi thế  của điều kiện vật chất­kỹ  thuật đô thị, để  ngày càng hoàn 
thiện các chức năng sinh thái mà nó tham gia vào các chu trình cân bằng và  
chức năng cung  ứng một cách tương thích, nhằm thoả  mãn các nhu cầu thị 
trường đô thị về  những nông sản hàng hoá sạch, chất lượng cao và đa dạng; 
đồng thời cung ứng các sản phẩm văn hoá, tinh thần và đáp ứng nhu cầu nghỉ 
dưỡng của thị dân. 
Nông nghiệp đô thị  chịu  ảnh hưởng của môi trường đô thị  rất lớn theo 
chiều hướng có hại của các hoạt động trong xây dựng, giao thông vận tải, 
công thương nghiệp do con người gây ra...Mặt khác, nông nghiệp đô thị  lại 
nhận được những tác động có lợi từ  các yếu tố  và môi trường vật chất kỹ 
thuật cao, hạ tầng kỹ thuật và các kênh chuyển giao công nghệ của đô thị, tạo  
điều kiện để  hiện đại hóa nông nghiệp bằng điện khí hóa, cơ  giới hóa, thủy 
lợi hóa, hóa học hóa, thông tin tin học hóa; công nghệ sinh học phát triển, đủ 
sức đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng về giống và kỹ thuật sản xuất chế 
biến và bảo quản nông sản hàng hoá, áp dụng công nghệ thích ứng theo ngành 
hàng, thực sự đáp ứng yêu cầu của thị trường qua chế biến và bảo quản tốt; 
trực tiếp giúp nông dân đưa năng suất lao động, sản lượng và chất lượng 
nông sản lên cao hơn. 

  

­  Nông nghiệp sinh thái

Nông nghiệp sinh thái (Organic farming) là khuynh hướng phát triển sản 
xuất  nông nghiệp trên cơ sở bảo vệ môi trường sinh thái và sử dụng hợp lý 
tài nguyên thiên nhiên, thành tựu của công nghệ và khoa học kỹ thuật. Nền 
nông nghiệp sinh thái phải tuân thủ các nguyên tắc sau : 
+ Không phá hoại môi trường; 
+ Ðảm bảo năng suất ổn định; 
3


­ Nông nghiệp đô thị   ở  thành phố  Hồ  Chí Minh có thể  chia ra các  
vùng như: 
+ Vùng nông nghiệp theo quy hoạch sắp lên đô thị trở thành vùng nông 
nghiệp thoái hóa có hiệu quả sản xuất kinh doanh giảm sút. Vùng được gọi là 
"nông nghiệp thoái hóa" này còn đang có tình trạng lãng phí lớn đất màu mỡ 
do quy hoạch treo, hay nông dân chờ quy hoạch đã xây dựng và trồng cây bừa  
bãi mong được đền bù cao hơn. Để duy trì và phát triển sản xuất ở vùng này 
cần áp dụng công nghệ  cao với các vụ  sản xuất ngắn ngày, như: rau hoa, cá 
cảnh, cây cảnh, nuôi ba ba, cá sấu, …, với nhiều cơ hội thu lời rất cao. Nếu  
khu dân cư  ở vào vị trí thích hợp thì sau khi hết đất canh tác, chính quyền có 
thể cùng nhân dân thực hiện việc chỉnh trang làng xóm, tạo địa điểm du lịch 
sinh thái và chuyển bộ phận dân cư sang kinh doanh dịch vụ du lịch. 
+ Vùng nông nghi
 
ệp ở vành đai    xa hơn , nếu có trở thành đô thị thì phải 
hàng chục năm sau và lâu hơn, với không gian có thể vượt địa giới hành chính 
do sức hút của các ngành sản xuất hiệu quả  cao. Để  trở  thành vùng nông 

nghiệp năng động cần đa dạng hóa sản xuất, phát triển hệ  sinh thái vườn ao  
chuồng (VAC), áp dụng công nghệ cao trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa 
để  phát triển bền vững với hiệu quả  cao. Những mô hình sản xuất nông 
nghiệp hiện đại cần được xây dựng, cùng với các loại hình nông nghiệp hàng  
hoá như  nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp du lịch, sản xuất nông sản xuất  
khẩu thu ngoại tệ, nông nghiệp phục vụ khách sạn, nông nghiệp an dưỡng. 
Chính vì vậy, Nông nghiệp đô thị bên cạnh mang lại lợi ích kinh tế khá  
lớn còn có ý nghĩa to lớn về xã hội và nhân văn.
3. Nông thôn: 
­ “Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành  
phố, thị  xã, thị  trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ  sở  là Ủy ban nhân  
dân xã”  (Thông tư  số  54/2009/TT/BNNPTNT ngày 21/8/2009 của  Bộ  Nông 
nghiệp và Phát triển nông thôn, Hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về 
nông thôn mới);
­ Khái niệm một cách gọn hơn: “Vùng nông thôn là khu vực địa giới  
hành chính không bao gồm địa bàn của phường, quận thuộc thị  xã, thành  
phố” (Nghị định 61/2010/NĐ­CP ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ).
(Khái quát:
Nông thôn thường được hiểu là khu vực có đa số người dân sống bằng 
nông nghiệp (và các ngành nghề  thuộc khu vực khác); là một bộ  phận của  
một quốc gia để phân biệt với bộ phận khác của xã hội là đô thị; hai khu vực  
này có quan hệ  hữu cơ  với nhau trong quá trình phát triển của xã hội. Hiện  
nay khái niệm này đã thay đổi nhiều. Như tại TP.HCM, khu vực nông thôn có 
322.088 hộ; trong đó chỉ  có: 32.161 hộ  Nông lâm thủy sản và diêm nghiệp;  
4


còn lại: 133.560 hộ Công nghiệp, xây dựng; 145.191 hộ Thương mại, vận tải, 
dịch vụ và 11.176 hộ Nguồn khác.
Nông dân cũng là một bộ phận công dân trong một nước, có mối quan 

hệ với các thành phần khác trong xã hội, thường được khái quát là “sĩ, công, 
thương, binh”. 
Nông nghiệp là một trong những ngành kinh tế của đất nước, là ngành 
sản xuất chủ yếu của xã hội có nhiệm vụ cung cấp các sản phẩm trồng trọt 
và chăn nuôi (và thủy sản, lâm nghiệp, diêm nghiệp); nông nghiệp có mối 
quan hệ  hữu cơ  với  các ngành kinh tế  khác như  công nghiệp, xây dựng, 
thương nghiệp, dịch vụ).
Do vậy tìm hiểu về nông dân, nông nghiệp, nông thôn cần đặt trong các 
mối liên hệ với tổng thể của cả nước để  tránh chủ  quan, phiến diện. Ngoài 
phương pháp lý luận, các vấn đề  này cần được tìm hiểu theo quá trình phát  
triển của lịch sử; bên cạnh đó, việc nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, 
nhất là những nước có điều kiện gần giống nước ta cũng rất cần thiết.
PHẦN II
CHỦ TRƯƠNG – CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC 
VỀ NÔNG NGHIỆP, NÔNG DÂN, NÔNG THÔN THỜI KỲ 
CÔNG NGHIỆP HÓA – HIỆN ĐẠI HÓA
Phần này có các nội dung chính:
1. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng;
2. Nghị  quyết số 26­NQ/TW ngày 5 tháng 8 năm 2008 của Ban chấp hành 
Trung  ương Đảng (TW) khóa X về  “Nông nghiệp ­ Nông dân ­ Nông 
thôn” (Tam nông);
3. Nghị  số  16­NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 2012 của Bộ  Chính trị, về 
phương hướng nhiệm vụ  phát triển thành phố  Hồ  Chí Minh đến năm  
2020;
4. Nghị quyết 24/2008/NQ­CP về chương trình hành động của Chính phủ;
5. Quyết định 491/QĐ­TTg ngày 16/9/2009 của Thủ tướng Chính phủ  ban 
hành Bộ tiêu chí Quốc gia Nông thôn mới;
6. Ban Bí thư  Trung  ương Đảng có thông báo 238­TB/TW tháng 4 – 2009  
về việc xây dựng thí điểm mô hình Nông thôn mới;
7. Quyết định 800/QĐ­TTg của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt “Chương 

trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng Nông thôn mới (XDNTM)  
giai đoạn 2010 – 2020”;
8. Nghị định 61/2010/NĐ­CP, ngày 04 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ, về 
việc quy định Chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư  vào nông  
5


nghiệp nông thôn;
9. Nghị định 41/2010/NĐ­CP, ngày 12 tháng 4 năm 2010 của Chính phủ, về 
việc Chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn
1. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã xác 
định:
“Xây dựng nông thôn mới ngày càng giàu đẹp, dân chủ, công bằng, văn 
minh, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng 
kinh tế ­ xã hội phát triển ngày càng hiện đại”
2. Nghị quyết số 26­NQ/TW ngày 5 tháng 8 năm 2008 của Ban chấp hành  
TW Đảng khóa X về “Nông nghiệp ­ Nông dân ­ Nông thôn” (Tam nông) 
đã xác định:
­ Xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện  
đại, bền vững, sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và 
khả năng cạnh tranh cao, đảm bảo vững chắc an ninh l ương th ực qu ốc gia  
cả trước mắt và lâu dài.
­ Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ  tầng kinh tế  ­ xã hội hiện  
đại; cơ  cấu kinh tế  và các hình thức tổ  chức sản xuất hợp lý, gắn nông 
nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị  theo quy hoạch; xã  
hội nông thôn  ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, 
môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ  thống chính trị   ở  nông thôn dưới sự 
lãnh đạo của Đảng được tăng cường.
3. Nghị  số  16­NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 2012 của Bộ  Chính trị, về 
phương hướng nhiệm vụ  phát triển thành phố  Hồ  Chí Minh đến năm 

2020
Ngày 10 tháng 8 năm 2012, Bộ Chính trị Ban đã ban hành Nghị quyết số 
16­NQ/TW, về  phương hướng nhiệm vụ  phát triển thành phố  Hồ  Chí Minh 
đến năm 2020, trong đó nhấn mạnh thành phố  phải: “...Đẩy nhanh tiến độ 
thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về  xây dựng nông thôn mới, phấn  
đấu cơ  bản hoàn thành vào cuối năm 2015; phát triển nông nghiệp đô thị  
hiện đại, hiệu quả, bền vững...”.
4. Nghị quyết 24/2008/NQ­CP về chương trình hành động của Chính phủ 
(để thực hiện nghị quyết 26­NQ/TW)
4.1. Nghị quyết đề ra 48 nhiệm vụ:
­ Xây dựng 3 chương trình MTQG trong đó có chương trình MTQG Nông 
thôn mới.
­ Xây dựng 45 chương trình dự án chuyên ngành khác.
6


* Việc thực hiện: hầu hết các Bộ, ngành từ TW đến địa phương đã tham  
gia. 
4.2. Nhiệm vụ của Chương trình mục tiêu Quốc gia về Xây dựng nông 
thôn mới (trong Nghị quyết 24)
­ Xây dựng, tổ  chức cuộc sống của dân cư  nông thôn theo hướng văn  
minh, hiện đại, giữ gìn bản sắc văn hoá và môi trường sinh thái.
­ Phát triển đồng bộ  hệ  thống hạ  tầng kinh tế  ­ xã hội nông thôn phù  
hợp với quy hoạch không gian xây dựng làng (ấp, thôn, bản), xã và quy hoạch  
phát triển kinh tế  ­ xã hội của ngành, địa phương; kết hợp giữa hỗ  trợ  của 
Nhà nước với phát huy nội lực của cộng đồng dân cư  nông thôn. Nâng cao  
dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và tổ chức tốt đời sống văn hoá cơ sở. 
­ Xây dựng các hình thức tổ  chức sản xuất phù hợp với yêu cầu của  
nền nông nghiệp hiện đại, sản xuất hàng hoá gồm cả  nông nghiệp và phi 
nông nghiệp, thực hiện "mỗi làng một nghề".

5. Quyết định 491/QĐ­TTg ngày 16/9/2009 của Thủ tướng Chính phủ ban 
hành Bộ tiêu chí Quốc gia Nông thôn mới (áp dụng cho cấp xã):
­ Gồm 5 nhóm với 19 tiêu chí – là cụ  thể  hóa các định tính của Nông  
thôn mới Việt Nam giai đoạn 2010 – 2020. 
+ Nhóm 1: Quy hoạch (1 tiêu chí).
+ Nhóm 2: Hạ tầng kinh tế  ­ xã hội (8 tiêu chí).
+ Nhóm 3: Kinh tế và tổ chức sản xuất (4 tiêu chí)
+ Nhóm 4: Văn hóa – Xã hội – Môi trường (4 tiêu chí).
+ Nhóm 5: Hệ thống chính trị (2 tiêu chí)
* Một xã nếu đạt đủ 19 tiêu chí là đạt tiêu chuẩn Nông thôn mới.
­ Căn cứ  vào Bộ  tiêu chí Quốc gia, các Bộ  ngành liên quan đều xây 
dựng quy chuẩn của ngành chủ  yếu là các tiêu chuẩn kỹ  thuật cho các công 
trình hạ  tầng, để  áp dụng khi xây dựng Nông thôn mới (Ví dụ: Đường giao 
thông trục xã phải đạt tiêu chuẩn cấp VI đồng bằng: Nền 7 mét, mặt 5 mét, 
chịu tải được xe 15 tấn).
6. Ban Bí thư  TW Đảng có thông báo 238­TB/TW tháng 4 – 2009 về việc 
xây dựng thí điểm mô hình Nông thôn mới.
­ Mục đích của việc làm thí điểm:
+ Xác định rõ hơn nội dung, phạm vi, nguyên tắc, phương pháp, cách 
thức xây dựng Nông thôn mới; quan hệ  trách nhiệm trong chỉ  đạo xây dựng 
Nông thôn mới của các cấp, các ngành.
+ Có được mô hình thực tế về các xã Nông thôn mới của thời kỳ CNH  
– HĐH để nhân dân học tập làm theo.
7


­ Chương trình thí điểm làm  ở  11 xã thuộc 11 tỉnh đại diện cho các 
vùng kinh tế ­ văn hóa của cả nước:
TT

TỈNH, TP

1

TP. HÀ NỘI

2

TP. HỒ CHÍ MINH

3

ĐIỆN BIÊN

4

BẮC GIANG

5

NAM ĐỊNH

6

HÀ TĨNH

7

QUẢNG NAM

8

LÂM ĐỒNG

9

BÌNH PHƯỚC

10

TRÀ VINH

11

KIÊN GIANG

XÃ, HUYỆN

Xã Thuỵ Hương, Huyện Chương Mỹ
Xã Tân Thông Hội,  Huyện Củ Chi
Xã Thanh Chăn, Huyện Điện Biên
Xã Tân Thịnh, Huyện Lạng Giang
Xã Hải Đường, Huyện Hải Hậu
Xã Gia Phố, Huyện Hương Khê
Xã Tam Phước, Huyện Phú Ninh
Xã Tân Hội, Huyện Đức Trọng
Xã Tân Lập, Huyện Đồng Phú
Xã Mỹ Long Nam, Huyện Cầu Ngang
Xã Định Hoà, Huyện Gò Quao

­ Thời gian làm thí điểm trong 2 năm (từ 6/2009 đến 6/2011), sau đó sẽ 
tổng kết và bổ khuyết cho việc triển khai chương trình Nông thôn mới.
7.   Quyết   định   800/QĐ­TTg   của   Thủ   tướng   Chính   phủ   Phê   duyệt  
“Chương trình MTQG xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020”
7.1. Mục đích: 
­ Xây dựng 1 kế  hoạch chiến lược tổng thể  về  xây dựng Nông thôn  
mới theo yêu cầu của Bộ tiêu chí Quốc gia Nông thôn mới.
­ Đảm bảo cho Nông thôn phát triển có quy hoạch và kế  hoạch, tránh 
việc tự phát, trùng chéo của nhiều chương trình dự án gây lãng phí nguồn lực 
và khó cho việc tiếp cận, quản lý của đội ngũ cán bộ  thực hiện, nhất là bộ 
máy cán bộ cấp xã.
7.2. Mục tiêu tổng quát:
­ Xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế ­ xã hội từng bước hiện đại.
­ Cơ  cấu kinh tế  và các hình thức tổ  chức sản xuất hợp lý, gắn nông 
nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ.
­ Gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch.
­ Xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, môi  
trường sinh thái được bảo vệ.
­ An ninh trật tự  được giữ  vững, đời sống vật chất và tinh thần của  
người dân ngày càng được nâng cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
8


7.3. Mục tiêu cụ thể: 
7.3.1. Mục tiêu cụ thể đến 2015:
­ Xây dựng trên 20% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. 
­ 100% xã hoàn thành Quy hoạch nông thôn mới (năm 2011)
­ Tập trung đẩy mạnh phát triển hệ thống hạ tầng kinh tế ­ xã hội thiết 
yếu ở nông thôn theo chuẩn mới. 
­ 100% cán bộ cơ sở được đào tạo kiến thức về xây dựng và phát triển 

NTM.
­ Thu nhập của dân cư nông thôn tăng gấp trên 1,5 lần so với hiện nay. 
­ Giảm tỷ lệ hộ nghèo dưới 8% (theo chuẩn năm 2007).
7.3. 2. Mục tiêu cụ thể đến 2020: 
 ­ Trên 50% số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới; 
  
 ­ Cơ  bản xây dựng xong kết cấu hạ tầng kinh tế ­ xã hội theo chuẩn 
nông thôn mới. 
 ­ Nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư nông thôn. 
­ Thu nhập của dân cư nông thôn tăng trên 2,5 lần so với hiện nay; 
         ­ Giảm tỷ lệ hộ nghèo dưới 3% (chuẩn 2007).
6.4. Các nội dung: thể hiện các mục tiêu và nội dung thực hiện 19 tiêu 
chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM.
8.  Nghị  định 61/2010/NĐ­CP, ngày 04 tháng 6 năm 2010 của Thủ  tướng 
Chính phủ về việc quy định Chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu 
tư vào nông nghiệp nông thôn: 
Ưu đãi cho các doanh nghiệp về  miễn, giảm tiền thuê đất, mặt nước, 
tiền sử  dụng đất, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển thị  trường, dịch vụ  tư 
vấn, khoa học công nghệ và phí vận tải.
9. Nghị  định 41/2010/NĐ­CP, ngày 12 tháng 4 năm 2010 của Thủ  tướng 
Chính phủ về việc Chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, 
nông thôn: 
Giới hạn về được mở rộng, cơ chế vốn vay theo tín chấp trên cơ sở có  
đảm bảo của các tổ  chức chính trị, xã hội  ở  nông thôn đây là một thuận lợi 
đối với người dân, nhưng khó triển khai bởi tổ chức tín dụng.

PHẦN III
9

MỘT SỐ CHỦ TRƯƠNG, CHÍNH SÁCH CỦA TP.HỒ CHÍ MINH 
VỀ NÔNG NGHIỆP, NÔNG DÂN, NÔNG THÔN 
(NÔNG THÔN VÙNG VEN ĐÔ THỊ ĐẶC BIỆT)
1. Kết quả xây dựng và triển khai các chủ trương, chính sách của Trung 
ương và địa phương về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn
1.1. Về  ban hành các Chương trình hành động thực hiện các chủ  
trương, nghị quyết, chính sách của Trung ương
­ Thành  ủy đã ban hành Chương trình hành động số  43­CTr/TU ngày 
20 tháng 10 năm 2008, về thực hiện Nghị quyết số 26­NQ/TW của Ban Chấp  
hành Trung ương khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; 
­  Nghị  quyết Hội nghị  Ban Chấp hành Đảng bộ  thành phố  Hồ  Chí 
Minh lần thứ 2 (khóa IX) – tháng 12 năm 2010 và văn bản số 750­CV/TU ngày  
26 tháng 8 năm 2010 của Ban Thường vụ  Thành  ủy, chỉ  đạo cụ  thể: trong  
năm 2011, ngoài 6 xã đang xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới, tiếp tục 
triển khai nhân rộng xây dựng mô hình nông thôn mới tại 22 xã (gồm, huyện 
Củ  Chi: 09 xã; Hóc Môn: 05 xã; Bình Chánh: 04 xã; Nhà Bè: 02 xã và Cần 
Giờ: 02 xã), nâng tổng số  xã xây dựng mô hình nông thôn mới là 28 xã/ tổng 
số 58 xã địa bàn vùng nông thôn thành phố Hồ Chí Minh. 
­ Đến ngày 12 tháng 7 năm 2011, Nghị quyết số 04­NQ/TU Thành ủy ­ 
Hội nghị  Ban Chấp hành Đảng bộ  thành phố  Hồ  Chí Minh lần thứ  5 (khóa 
IX), đã nêu chỉ  tiêu phấn đấu: chú trọng đầu tư  và huy động các nguồn lực 
trong các thành phần kinh tế và nhân dân để hoàn thành sớm Chương trình xây 
dựng nông thôn mới tại 58/58 xã giai đoạn 2011 – 2015. 
­ Đặc biệt, ngày 10 tháng 8 năm 2012, Bộ  Chính trị  Ban đã ban hành  
Nghị quyết số 16­NQ/TW, về phương hướng nhiệm vụ phát triển thành phố 
Hồ  Chí Minh đến năm 2020, trong đó nhấn mạnh thành phố  phải: “...Đẩy  
nhanh tiến độ  thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về  xây dựng nông  
thôn mới, phấn đấu cơ  bản hoàn thành vào cuối năm 2015; phát triển nông  
nghiệp đô thị hiện đại, hiệu quả, bền vững...”.
­ Ủy ban nhân dân thành phố  đã ban hành Quyết định số  10/2009/QĐ­

UBND ngày 20 tháng 01 năm 2009, về Kế hoạch thực hiện chương trình hành  
động của Thành ủy về  nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo Nghị quyết số 
26­NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa X; 
Trên cơ sở đó, các Sở ngành, đoàn thể thành phố và các địa phương đã  
ban hành các Chương trình hành động cụ thể triển khai thực hiện.
2. Về ban hành các văn bản triển khai thực hiện:
10


­ Căn cứ các Chương trình của Trung ương và đặc thù của thành phố ­ 
nông thôn vùng ven đô thị  đặc biệt, Thành  ủy, Hội đồng nhân dân,  Ủy ban  
nhân dân thành phố đã ban hành hơn 56 văn bản chủ yếu (trong đó có 04 Nghị 
quyết, 01 Chỉ thị, 31 Quyết định và 20 văn bản các loại khác) triển khai thực 
hiện.
­ Trong từng thời gian, Thành ủy đã ban hành các Nghị quyết, văn bản 
chỉ đạo các cấp ủy đưa nội dung lãnh đạo thực hiện Nghị quyết Trung  ương  
7 khóa X, các chủ trương xây dựng nông thôn mới vào sinh hoạt định kỳ của 
chi bộ; đảng viên gương mẫu đi đầu trong thực hiện và tuyên truyền vận 
động nhân dân  thực hiện nghị  quyết của Đảng về  nông nghiệp, nông dân, 
nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Các cơ quan thông tấn tại thành phố (phát 
thanh, truyền hình, báo chí..) đã phối hợp với các địa phương thường xuyên 
đưa các tin bài về xây dựng nông thôn mới (bình quân mỗi tuần 3­ 4 kỳ, có các 
chuyên đề  về  nông nghiệp – nông dân – nông thôn trên mỗi phương tiện  
truyền thông).
­ Ủy ban nhân dân thành phố  đã ban hành Quyết định số  15/2011/QĐ­
UBND ngày 18 tháng 3 năm 2011, về  ban hành Chương trình mục tiêu xây 
dựng nông thôn mới trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2010 – 2020; các văn bản 
về   Chương   trình   và   Chính   sách   khuyến   khích   chuyển   dịch   cơ   cấu   nông 
nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị  trên địa bàn thành phố; đào tạo nghề 
cho lao động nông thôn; đào tạo cán bộ  xây dựng nông thôn mới;  Chương 

trình ứng dụng và phát triển công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp – nông 
thôn, Chương trình phát triển giống cây, giống con chất lượng cao, phát triển  
hoa­cây kiểng, cá cảnh, phát triển rau an toàn, phát triển chăn nuôi bò sữa 
(theo hướng tăng cường năng suất, chất lượng sữa), quy hoạch sản xuất nông 
nghiệp ­ phát triển nông thôn thành phố,…Kế hoạch tổ chức thực hiện phong 
trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” và các văn bản tổ 
chức thực hiện các nội dung triển khai của các Bộ ngành Trung ương.
2. Phương hướng mục tiêu cần đạt được đến năm 2015 và định hướng  
đến năm 2020: 
2.1. Giai đoạn 2013 – 2015:   
Tiếp tục thực hiện theo Nghị quyết số 16­NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 
2012, của Bộ Chính trị, về phương hướng nhiệm vụ phát triển thành phố Hồ 
Chí Minh đến năm 2020; các nội dung của Nghị quyết Trung ương 7, khóa X, 
về   nông   nghiệp,   nông  dân,   nông  thôn   và  Chương   trình  hành   động   số   43­
CTr/TU ngày 20 tháng 10 năm 2008 của Thành  ủy TP.HCM,   về  thực hiện  
Nghị  quyết số  26­NQ/TW của Ban Chấp hành Trung  ương khóa X về  nông 
nghiệp, nông dân, nông thôn: 
­ “Xây dựng và phát triển nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị, 
hiện đại, bền vững, có năng suất chất lượng, hiệu quả  và khả  năng cạnh  
11


tranh cao, phù hợp đặc thù nông nghiệp của một đô thị  lớn và vùng kinh tế 
trọng điểm phía Nam; xây dựng giai cấp nông dân, củng cố  liên minh công  
nhân – nông dân – trí thức vững mạnh, có trình độ, bản lĩnh chính trị  để  làm 
chủ  nông thôn mới, đời sống vật chất và văn hóa, tinh thần ngày được nâng 
cao, khoảng cách mức sống giữ nội thành và ngoại thành giảm, tạo nền tảng 
chính trị, kinh tế, xã hội vững chắc, góp phần thực hiện thành công sự nghiệp  
công nghiệp hóa, hiện đại hóa thành phố; xây dựng nông thôn mới có kết cấu  
hạ tầng hiện đại, cơ  cấu kinh tế và hình thức tổ  chức sản xuất phù hợp với  

quy hoạch và định hướng chiến lược phát triển kinh tế  ­ xã hội của thành 
phố, xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, môi trường sinh  
thái được bảo vệ, dân trí được nâng cao, hệ thống chính trị ở nông thôn được  
tăng cường”.
­ Tăng cường hơn nữa việc đưa khoa học – kỹ  thuật, kể cả  việc phát 
triển công nghiệp hóa – hiện đại hóa gắn liền với việc phát triển nông nghiệp 
– nông thôn, nhằm nâng cao năng lực sản xuất cho người nông dân; đồng thời  
tăng   giá   trị   gia   tăng   đối   với   sản   phẩm   nông   nghiệp,   nhằm   tạo   ra   nguồn  
nguyên liệu, lương thực, thực phẩm cung  ứng cho tiêu dùng và xuất khẩu, 
trong đó lưu ý đến chế biến.
­ Đẩy mạnh hơn nữa việc giải quyết đầu ra sản phẩm nông nghiệp, 
thông qua việc đặt hàng, thu mua nông sản. Phát triển nhanh hơn mạng lưới  
bán lẽ  tại khu vực nông thôn, đa dạng loại hình nhằm cung  ứng, đảm bảo  
chất lượng cho người dân. Xây dựng “Sàn giao dịch nông sản” để  giúp nông 
dân bán sản phẩm không bị tư thương ép giá.v.v...
­ Tiếp tục đầu tư về giáo dục, y tế và hạ tầng kỹ  thuật, đào tạo nghề 
cho lao động nông thôn – đặc biệt là thanh niên.
­ Chú trọng nâng cao năng lực hoạt động của các Hợp tác xã tại khu  
vực nông thôn, đặc biệt là các Hợp tác xã trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản  
và diêm nghiệp.
­ Quy hoạch, triển khai thực hiện quy hoạch và giữ  được quy hoạch 
khu vực nông thôn  ổn định; đảm bảo khu dân cư, định hướng phát triển du  
lịch gắn với các làng nghề, sinh thái, nhằm huy động các nguồn vốn trong xã 
hội đầu tư, chú ý đảm bảo môi trường xanh – sạch.
­ Chú trọng đầu tư  và huy động các nguồn lực trong các thành phần  
kinh tế và nhân dân để hoàn thành sớm chương trình mục tiêu quốc gia về xây 
dựng nông thôn mới, phấn đấu cơ bản hoàn thành vào cuối năm 2015. 
­  Tiếp tục phát huy, nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt tại 6 xã 
điểm và đẩy mạnh triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới tại 50 xã  
nhân rộng. Phân kỳ tiến độ thực hiện theo từng năm:

12


+ Năm 2013: phấn đấu tất cả các xã cơ bản đạt tối thiểu từ 10 tiêu chí 
nông thôn mới trở lên; có 12 xã cơ bản đạt chuẩn 19 tiêu chí nông thôn mới.
+ Năm 2014: có 30 xã cơ bản đạt chuẩn 19 tiêu chí nông thôn mới.
+ Năm 2015: cơ bản hoàn thành 19 tiêu chí nông thôn mới tại 56 xã xây 
dựng nông thôn mới.
2.2. Giai đoạn 2016 – 2020: phát huy, nâng cao chất lượng các tiêu chí đã 
đạt được tại các xã.
3. Một số chủ trương, chính sách xây dựng nông thôn mới, nông nghiệp 
đô thị:
Trong từng loại văn bản, có đối tượng và nội dung điều chỉnh thực hiện,  
cần phải nghiên cứu chuyên biệt.
3.1. Các Thông báo kết luận chỉ đạo của đồng chí Lê Thanh Hải, Ủy viên 
Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Huyện ủy  
5 huyện,  về  kết quả  một năm thực hiện Nghị  quyết Đại hội XI của Đảng, 
Nghị  quyết Đại hội IX Đảng bộ  thành phố  và Nghị  quyết Đại hội Đảng bộ 
huyện.:
­ Huyện Cần Giờ (Thông báo số 317­TB/TU ngày 20/4/2012); 
­ Huyện Nhà Bè (Thông báo số 318­TB/TU ngày 20/4/2012; 
­ Huyện Bình Chánh (Thông báo số 320­TB/TU ngày 23/4/2012); 
­ Huyện Hóc Môn (Thông báo số 341­TB/TU ngày30/5/2012); 
­ Huyện Củ Chi (Thông báo số 340 ­TB/TU ngày 30/5/ 2012);
3.2. Các Thông báo kết luận chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Văn Đua, Phó 
Bí thư  Thường trực Thành  ủy, Trưởng Ban Chỉ  đạo Chương trình xây dựng 
nông thôn mới thành phố và Thông tri của Ban Thường vụ Thành ủy:
­ Thông báo số  21­TB/BCĐNTM ngày 12 tháng 6 năm 2012, tại cuộc 
họp, về cụ thể hóa Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới phù hợp đặc điểm 
ngoại thành thành phố và những nhiệm vụ trọng tâm đến cuối năm 2012; 

­ Thông báo số 24­TB/BCĐNTM ngày 19 tháng 10 năm 2012, tại cuộc 
họp kiểm tra tình hình thực hiện Đề  án xây dựng NTM và một số  nhiệm vụ 
trọng tâm đến cuối năm 2012.
­ Thông báo số 25­TB/BCĐNTM ngày 14 tháng 01 năm 2013, tại cuộc 
họp kiểm tra tình hình thực hiện Đề  án xây dựng nông thôn mới và công tác 
chuẩn bị tổng kết đề án xây dựng nông thôn mới tại 5 xã điểm.
­ Thông tri số  20­TT/TT ngày 02 tháng 4 năm 2013 của Ban Thường 
vụ  Thành ủy, thực hiện Chỉ thị số 19­CT/TW của Ban Bí thư  về  tăng cường 
sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dạy nghề cho lao động nông thôn.
13


3.3. Các văn bản của Ủy ban nhân dân thành phố: 
­ Quyết định số 15/2001/QĐ­UBND ngày 18 tháng 3 năm 2010, về ban 
hành Chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn TP.HCM  
giai đoạn 2010 – 2020;
­  Quyết định số  13/QĐ­UBND, ngày 09 tháng 3 năm 2012, ban hành 
Chương trình chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị 
trên địa bàn thành phố giai đoạn 2011 – 2015;
­ Quyết định số  36/2011/QĐ­UBND ngày 10 tháng 6 năm 2011, về 
việc ban hành quy định, về chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu nông 
nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị trên địa bàn thành phố giai đoạn 2011 – 
2015 (hết hiệu lực từ ngày 30 tháng 3 năm 2013). Quyết định số 13/2013/QĐ­
UBND ngày 20 tháng 3 năm 2013, ban hành Quy định về khuyến khích chuyển 
dịch cơ  cấu nông nghiệp đô thị  trên địa bàn thành phố  giai đoạn 2013 – 2015  
(có   hiệu   lực   từ   ngày   30   tháng   3   năm   2013   –   thay   thế   Quyết   định   số 
36/2011/QĐ­UBND).
­ Kế  hoạch số  5785/KH­UBND ngày 21 tháng 11 năm 2011, về  Tổ 
chức thực hiện Phong trào thi đua “Cả  thành phố  chung sức xây dựng nông 
thôn mới”;

­ Quyết định số 2041/QĐ­UBND ngày 18 tháng 4 năm 2012, phê duyệt 
“Đề  án đào tạo nghề  cho lao động nông thôn trong lĩnh vực nông nghiệp và  
ngành nghề  nông thôn tại các xã xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành 
phố đến năm 2015, định hướng 2020”; 
­ Quyết định số 3286/QĐ­UBND ngày 26 tháng 6 năm 2012, phê duyệt 
“Chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ  xây dựng nông thôn mới thuộc 
Chương trình mục tiêu  về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn TP.HCM, giai 
đoạn 2012 – 2020”; 
­ Quyết định số 3639/QĐ­UBND ngày 16 tháng 7 năm 2012 phê duyệt 
“Đề  án đào tạo nghề  cho lao động nông thôn trong lĩnh vực phi nông nghiệp  
trên địa bàn thành phố đến năm 2020”;
­ Quyết định số 4140/QĐ­UBND ngày 14 tháng 8 năm 2012 phê duyệt 
“Đề án hỗ trợ Thanh niên học nghề và tạo việc làm giai đoạn 2012 – 2015”;
­ Quyết định số  4924/QĐ­UBND ngày 24 tháng 9 năm 2012, về  bố  trí 
cán bộ thực hiện quản lý xây dựng nông thôn mới tại các xã trên địa bàn thành  
phố Hồ Chí Minh.
­ Quyết định số 15/QĐ­UBND ngày 17 tháng 4 năm 2013, về   việc ban 
hành Quy định cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng, quản lý nguồn vốn đầu tư 
tại các xã thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về  xây dựng nông thôn 
mới trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2013 – 2020.
14


­ Quyết định số 20/2013/QĐ­UBND ngày 24 tháng 6 năm 2013, về ban 
hành cơ  chế  hỗ  trợ  từ  ngân sách nhà nước để  thực hiện chương trình mục 
tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh  
giai đoạn 2010 – 2020.
­  Quyết định số  3708/QĐ­UBND ngày 09 tháng 7 năm 2013 của  Ủy 
ban nhân dân thành phố, về  trợ  cấp cho cán bộ, công chức, cán bộ  không 
chuyên trách và phụ cấp đối với ấp, tổ nhân dân thuộc các xã xây dựng nông 

thôn mới.
­ Các văn bản của Ủy ban nhân dân thành phố về việc rà soát quỹ đất  
trên địa bàn các huyện để  xây dựng phương án tạo vốn xây dựng nông thôn 
mới:
+ Công văn số 3382/UBND­CNN ngày 13 tháng 7 năm 2012;
+ Thông báo số 115/TB­VP ngày 22 tháng 02 năm 2013.
4. Một số nội dung cụ thể về chủ trương, chính sách của Thành phố về 
nông nghiệp, nông dân, nông thôn thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa:
4.1. Về  Bộ  tiêu chí xây dựng NTM đặc thù TP.HCM – nông thôn vùng  
ven đô thị đặc biệt:
Căn cứ tình hình thực tiễn tại vùng nông thôn thành phố  Hồ  Chí Minh –  
nông thôn vùng ven đô thị  đặc biệt và các kết quả  thực hiện thí điểm xây 
dựng mô hình nông thôn mới giai đoạn 2009 – 2012: 
­ Kết quả thực hiện thí điểm xây dựng mô hình nông thôn mới tại xã 
Tân Thông Hội (huyện Củ  Chi) – mô hình do Trung  ương trực tiếp chỉ đạo. 
Tại xã có 10 ấp, trong đó có 6 ấp nông nghiệp và 4 ấp đô thị;  các khu vực lân 
cận của xã có Khu Công nghiệp Tân Phú Trung, Khu Công nghiệp Tây Bắc 
Củ  Chi và thành phố  đang quy hoạch tổng thể  và định hướng phát triển Khu 
Đô thị Tây Bắc, Củ Chi (có phần diện tích 1.100 ha thuộc xã Tân Thông Hội). 
Mô hình đã báo cáo, tổng kết vào cuối năm 2011, hiện nay đang  ở  giai đoạn 
duy trì, nâng chất lượng các tiêu chí đã đạt được, giai đoạn đến năm 2015. 
­ Bên cạnh xã điểm do Trung ương trực tiếp chỉ đạo,  Thành phố chọn 
thêm 05 xã xây dựng điểm thuộc 5 huyện ngoại thành, nhằm tận dụng được  
các kinh nghiệm, lợi thế từ việc xây dựng thí điểm tại xã Tân Thông Hội để 
nhân rộng ra các xã và ngược lại. Đây là tiền đề, các kinh nghiệm quý báu để 
chỉ đạo nhân rộng tại các xã của thành phố Hồ Chí Minh trong quá trình thực 
hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới theo chỉ đạo 
của Trung ương.
Nông thôn TP.HCM ­ vùng ven đô thị đặc biệt, với các đặc thù: tốc độ đô 
thị hóa nhanh; xen lẫn nhiều khu dân cư đô thị và dân cư nông thôn trong cùng 

một xã; diện tích đất nông nghiệp có xu hướng ngày một giảm; định hướng 
cây trồng – vật nuôi phát triển theo hướng nông nghiệp đô thị; tuổi bình quân 
15


lao động nông nghiệp ngày một già đi..v.v…cần thiết thực hiện Bộ  tiêu chí 
về  xây dựng nông thôn mới theo đặc thù vùng nông thôn ven đô thị  đặc biệt; 
gắn với các giải pháp đánh giá mức độ hoàn thành các tiêu chí, như: huy động  
nguồn lực; các giải pháp đẩy mạnh phát triển sản xuất và chuyển dịch cơ 
cấu lao động.
4.1.1. Những tiêu chí thống nhất:
Ủy ban nhân dân thành phố  thống nhất thực hiện 15/19 tiêu chí theo 
Quyết định 491/QĐ­TTg của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư 54 và Thông tư 
liên tịch số 26, gồm: 1.Tiêu chí 1: Quy hoạch; 2.Tiêu chí 3: Thủy lợi; 3.Tiêu chí 
4: Điện; 4.Tiêu chí 7: Chợ; 5.Tiêu chí 8: Bưu điện;  6.Tiêu chí 9: Nhà  ở dân cư; 
7.
Tiêu chí 10: Thu nhập; 8.Tiêu chí 11: hộ nghèo; 9.Tiêu chí 12: Tỷ lệ lao động 
có việc làm thường xuyên; 10.Tiêu chí 14: Giáo dục: 11.Tiêu chí 15: Y tế; 12.Tiêu 
chí 16: Văn hóa;  13.Tiêu chí 17: Môi trường; 14.Tiêu chí 18: Hệ thống chính trị; 
15.
Tiêu chí 19: An ninh trật tự xã hội.
Trong đó, có 06 tiêu chí có chỉ tiêu cao hơn chỉ tiêu chung:
STT

1
2
3

4

5

6

NỘI DUNG TIÊU CHÍ
CHUNG
TPHCM
Tiêu chí 4: Điện.
­ Tỷ  lệ  hộ  sử  dụng điện thường xuyên, an 
99%
100%
toàn từ các nguồn
Tiêu chí 9: Nhà ở dân cư.
­ 9.2: Tỷ  lệ  hộ  có nhà  ở  đạt chuẩn Bộ  Xây  
90%
95%
dựng
Tiêu   chí   10:   Thu   nhập   (triệu  Đông  1,5 – 1,8 lần so với trước 
đồng/người/năm)
Nam bộ khi xây dựng đề án 
­ 2015: ≥ 37 tr;
­ 2015:
34
­ 2020: ≥ 60 tr
­ 2020: 
58
Tiêu chí 11: Hộ nghèo
< 2% 
(12 triệu đồng/người/năm – 
3%

phấn đấu đến cuối năm 
2013 đạt, nâng chuẩn lên 16 
triệu đồng/người/năm)
Tiêu chí 14: Giáo dục
­ 14.2: Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS được 
tiếp tục học trung học (phổ  thông, bổ  túc, 
90%
95%
học nghề)
­ 14.3: Tỷ lệ lao động qua đào tạo.
> 40
≥ 70
­ Bổ sung: Tỷ lệ phổ cập giáo dục mầm non 
­
Đạ t
cho trẻ 5 tuổi.
­ Bổ  sung:  Xóa  mù chữ  theo  quy  định của 
­
Đạ t
ngành giáo dục đào tạo
Tiêu chí 17: Môi trường
­ 17.1: Tỷ  lệ  hộ   được sử  dụng nước sạch 
90%
98%

16


STT

NỘI DUNG TIÊU CHÍ
hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia

CHUNG

TPHCM

4.1.2. Những tiêu chí thống nhất, nhưng Ban chỉ đạo thành phố có hướng  
dẫn rõ hơn trong quá trình thực hiện.
 Đối với 3 tiêu chí, gồm: 1.Tiêu chí 2: Giao thông; 2.Tiêu chí 6: Cơ sở vật 
chất văn hóa; 3.Tiêu chí 13: Hình thức tổ chức sản xuất, đề xuất hướng dẫn rõ 
hơn trong quá trình triển khai, để thuận lợi, chính xác khi thẩm định phê duyệt 
đề án và đánh giá kết quả thực hiện. Cụ thể:
4.1.2.1. Tiêu chí 2 ­ Giao thông:
­ Nội dung tiêu chí vẫn theo Bộ  tiêu chí quốc gia về  nông thôn mới:  
thực hiện các nội dung và tỷ lệ của 4 loại đường theo Bộ tiêu chí quốc gia.
­ Hướng dẫn thực hiện: 
+  Xác định các tuyến  ưu tiên đầu tư  phục vụ  Chương trình mục 
tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2012 – 2015 và giai đoạn 
2016 – 2020. Cụ thể: 
 * Việc thực hiện quy định đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật căn cứ theo 
Quyết   định   số   315/QĐ­BGTVT   ngày   23/02/2011   của   Bộ   trưởng   Bộ   Giao  
thông vận tải. 
* Đối với các loại đường hiện hữu có quy mô hiện trạng về  mặt 
cắt thiết kế  lớn hơn theo Quyết định số  315/QĐ­BGTVT ngày 23/02/2011 
của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải thì thực hiện theo hiện trạng.
* Đối với các tuyến đường giao thông tại các khu vực của xã đã có  
quy hoạch đô thị  hoặc khu công nghiệp thì chỉ  đầu tư  sửa chữa đảm bảo an 
sinh xã hội, không nâng cấp, mở rộng quy mô.
* Đường phải có cây xanh; đối với giao thông liên ấp phải có biển 

báo, hệ thống chiếu sáng...Chú ý các tuyến đường đã có quy hoạch phải thực 
hiện đúng theo quy hoạch được duyệt.
+ Ngân sách nhà nước tập trung đầu tư những trục giao thông chính  
trên địa bàn các xã để  tạo điều kiện đẩy mạnh giao thương, phát triển sản  
xuất. Các địa phương phải chú trọng vận động nhân dân hiến đất, vật kiến  
trúc để thực hiện đầu tư các trục giao thông chính (kết nối với hệ thống giao  
thông quốc gia, thành phố, huyện). Đối với các tuyến giao thông trục ấp, ngõ  
xóm, giao thông nội đồng, phải huy động nguồn lực nhân dân, doanh nghiệp  
(hiến đất, vật kiến trúc, ngày công lao động khi tháo dỡ, giải phóng mặt  
bằng;  tuyên truyền vận động cộng đồng  ­  doanh nghiệp…đóng góp hỗ  trợ  
thêm trong phần xây lắp); Nhà nước chỉ đầu tư  hỗ  trợ  phần còn lại để  thực  
hiện. Đối với các trường hợp đặc thù (như giải phóng mặt bằng hết đất.v.v…
sẽ thực hiện theo các quy định hiện hành của thành phố).
4.1.2.2. Tiêu chí 6 ­ Cơ sở vật chất văn hóa:
Về Nhà văn hóa – khu thể thao ấp: 
17


­ Nội dung tiêu chí vẫn theo Bộ  tiêu chí quốc gia về  nông thôn mới:  
mỗi ấp trong xã có nhà văn hóa và khu thể thao ấp đạt chuẩn của Bộ Văn hóa 
– Thể thao và Du lịch. 
­ Hướng dẫn thực hiện: gắn Văn phòng  ấp kết hợp với Tụ điểm sinh 
hoạt văn hóa (quy mô 300­500m2), nhằm đáp ứng nhu cầu cơ bản về văn hóa 
của người dân trong  ấp. Ngoài ra, phát huy xã hội hóa, xây dựng các khu thể 
thao – văn hóa cộng đồng (sân bóng đá mini…). Tại những nơi có điều kiện,  
Trụ sở ấp gắn với tụ điểm văn hóa nên quy hoạch có khuôn viên phù hợp để 
thuận lợi khi phát triển sau này.
4.1.2.3. Tiêu chí 13 ­ Hình thức tổ chức sản xuất:
­ Nội dung tiêu chí: vẫn theo Bộ  tiêu chí quốc gia về  nông thôn mới:  
Có tổ hợp tác hoặc hợp tác xã hoạt động hiệu quả.

­ Hướng dẫn thực hiện:
+ Hợp tác xã hoạt động có hiệu quả: yêu cầu phải giải quyết tốt các 
dịch vụ  đầu vào để  phát triển sản xuất và dịch vụ  đầu ra – tiêu thụ  sản  
phẩm; kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh: có lãi và chia lãi theo vốn góp 
của xã viên; tổng tài sản của hợp tác xã tăng ít nhất 10% so với 03 năm trước.
+ Tổ hợp tác: có ít nhất 10 ­ 20 tổ viên tham gia và hoạt động ổn định  
trong 03 năm liên tiếp. 
+ Không nhất thiết mỗi xã phải có Hợp tác xã hoặc Tổ  hợp tác trong 
lĩnh vực nông nghiệp, mà có thể trong các lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ khác.
4.1.3. Xin điều chỉnh 01 tiêu chí:
Tiêu chí 5 ­ Cơ sở vật chất Trường học:
­  Lý do: theo tiêu chí 5:  “Tỷ  lệ  trường học các cấp: mầm non, mẫu 
giáo, tiểu học, THCS có cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia”. Đề xuất: do đặc 
thù tại Thành phố  dân số  đông, số  lượng học sinh lớn; tại mỗi xã có nhiều 
trường (trong mỗi cấp – như  tại xã điểm Tân Thông Hội tổng cộng có 10 
trường). Vì vậy, đối với việc xây dựng NTM xã ven đô: tùy điều kiện, tại các 
xã ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất theo chuẩn quốc gia cho cấp Mầm non, Tiểu  
học (trước mắt giai đoạn đến năm 2015 mỗi cấp 1 trường/xã); các cấp còn  
lại chỉ  nâng cấp phục vụ  tốt hơn. Sẽ dần xây dựng cho “tất cả” các trường  
đạt chuẩn trong giai đoạn 2016 đến năm 2020 – tùy tình hình ngân sách thành  
phố.  
­ Nội dung tiêu chí điều chỉnh: Tỷ lệ trường học các cấp: Mầm non,  
Tiểu học có cơ  sở  vật chất đạt chuẩn quốc gia: 01 trường/cấp. Các cấp còn 
lại chỉ nâng cấp phục vụ tốt hơn (quy hoạch chừa diện tích đất cần có để xây 
dựng trường đạt chuẩn).

18


2.  Chương trình chuyển dịch cơ  cấu nông nghiệp theo hướng nông  

nghiệp đô thị  trên địa bàn thành phố  giai đoạn 2011­2015 (Quyết định số  
13/QĐ­UBND, ngày 09/3/2012 của UBND TP):
2.1.

Mục tiêu chung:

Xây   dựng   nền   nông   nghiệp   Thành   phố   phát   triển   theo   hướng   nông 
nghiệp đô thị  hiện đại. Tốc độ  tăng trưởng giá trị  sản xuất nông, lâm, ngư 
bình quân giai đoạn 2011 – 2015 đạt trên 6%/năm, giá trị gia tăng trên 5%/năm.  
Giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đạt 220 triệu đồng/năm. 
2.2. Mục tiêu cụ thể:
Giảm diện tích trồng lúa kém hiệu quả   ở  các vùng có nguy cơ  bị  tác 
động của biến đổi khí hậu để chuyển sản cây trồng khác: phấn đấu giai đoạn  
2011 – 2015 giảm diện tích trồng lúa từ 3.500 – 4.000 ha. Đến năm 2015:
­ Hoa cây kiểng: trên 2.100 ha.
­ Cá kiểng: trên 100 triệu con.
­ Gieo trồng rau: trên 15.000 ha.
­ Trồng cỏ thức ăn gia súc: 3.500 ha.
­ Duy trì đàn bò sữa  ở mức: 80.000 con, đàn heo khoảng 300.000 con;  
90% hộ chăn nuôi xây dựng hầm biogas xử lý chất thải.
­ Tôm các loại: trên 10.000 tấn.
­ Đàn cá sấu: 195.000 con.
­ Độ che phủ rừng và cây xanh đạt 40%.
2.3. Các chương trình, đề án, dự án trọng điểm giai đoạn 2011 – 
2015:
a. Chương trình: 
– Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.
– Chương trình phát triển, kiểm soát động vật hoang dã. 
– Chương trình quản lý, bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng 
– Chương trình phát triển bò sữa 

– Chương trình phát triển cá sấu 
– Chương trình giống cây, giống con chất lượng cao
– Các chương trình phát triển rau an toàn 
– Các chương trình phát triển hoa cây kiểng 
– Các chương trình phát triển cá cảnh 
– Chương trình phát triển nuôi thủy sản 
– Chương trình nước sạch ­ VSMTNT. 
– Chương trình 5 triệu ha rừng:  

19


3. Khái  quát  về  Chính  sách khuyến khích chuyển dịch kinh tế  nông  
nghiệp   theo   hướng   nông   nghiệp   đô   thị  (Quyết   định  Quyết   định 
13/2013/QĐ­UBND, ngày 20/3/2013 của Uỷ ban nhân dân thành phố).
3.1. Mục đích khuyến khích: 
­ Khuyến khích các thành phần kinh tế  đâu t
̀ ư  để  chuyển dịch cơ  cấu 
nông nghiệp thành phố theo hướng hiện đại, phát triển hiệu quả và bền 
vững; 
­ Xây dựng nông thôn mới trên địa bàn TP.Hồ  Chí Minh có kết cấu hạ 
tầng kinh tế xã hội hiện đại.
3.2. Phạm vi điều chỉnh: 
­  Trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản;

­ Sản xuất nông nghiệp tốt và sản xuất nông nghiệp  ứng dụng công 
nghệ cao được cấp chứng nhận;
­ Lâm nghiệp, diêm nghiệp, phát triển ngành nghề  nông thôn sử  dụng 
nguyên vật liệu từ nông nghiệp;
­

Sơ chế, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn TP.  
Hồ Chí Minh.
3.3. Đối tượng áp dụng:

­ Các doanh nghiệp, tổ hợp tác, hợp tác xã, các hộ gia đình, chủ trang trại,  
cá nhân (sau đây gọi là chủ  đầu tư) trực tiếp sử  dụng đất nông, lâm, ngư, 
diêm nghiêp trên đ
̣
ịa bàn thành phố và có phương án, đề án, dự án khả thi (sau 
đây gọi tắt là phương án) để  đầu tư  phát triển san xuât nông nghi
̉
́
ệp, phát 
triển ngành nghề  nông thôn phù hợp với mục tiêu phát triển nông nghiệp đô 
thị của Thành phố.
­ Các chủ  đầu tư  ký kết hợp đồng sản xuất, tiêu thụ  sản phẩm nông 
nghiệp trên địa bàn thành phố và có phương án khả thi đầu tư xây dựng vùng 
nguyên liệu hoặc có phương án khả thi tổ chức sơ chế san phâm nông nghi
̉
̉
ệp  
phù hợp với mục tiêu và danh mục khuyến khích của chương trình chuyển 
dịch cơ cấu nông nghiệp đô thị của Thành phố.
­ Các chủ  đầu tư  đã được hưởng các cơ  chế  hỗ  trợ  khác không thuộc đối 
tượng áp dụng của quy định này, trừ các trường hợp quy định cụ thể trong quy 
định này.
3.4. Nội dung hỗ trợ: theo 2 nhóm nội dung hỗ trợ lãi suất chính: 
* Thứ  nhất: hỗ  trợ  lãi suất đầu tư  xây dựng cơ  bản, mua máy móc  
thiết bị  phục vụ  sản xuất nông nghiệp, ngành nghề  nông thôn, sơ  chế, chế 

biến sản phẩm nông nghiệp; sản xuất giống; sản xuất nông nghiệp tốt và 
sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được cấp chứng nhận. 
20


Các phương án này được Ngân sách thành phố  hỗ  trợ  100% lãi suất  
vay thực tế, nhưng tối đa không quá mức lãi suất huy động tiết kiệm bằng 
tiền đồng kỳ hạn 12 tháng bình quân của 4 ngân hàng thương mại trên địa bàn  
Thành phố, gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chi nhánh 
TP.HCM, Ngân hàng Đầu tư  và Phát triển Chi nhánh TP.HCM, Ngân hàng  
Ngoại   thương   Chi  nhánh  TP.HCM   và  Ngân  hàng  Công   thương  Chi  nhánh 
TP.HCM công bố  hàng tháng (loại trả  lãi sau) cộng thêm 2%/năm. Tính theo  
thời điểm đầu tháng 6/2013, mức hỗ trợ tối đa khoảng 7,8%/năm.
* Thứ hai: đầu tư  mua giống, vật tư, thức ăn, nhiên liệu và trả  công 
lao động sản xuất nông nghiệp, ngành nghề nông thôn hoặc ký kết hợp đồng 
sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, ngành nghề nông thôn. 
 Đầu tư sản xuất hoa lan, cây kiểng, cá cảnh hoặc nuôi trồng thủy 

sản khai thác hiệu quả  nguồn nước kênh Đông: hỗ  trợ  80% lãi suất theo 
quy định. Tính theo thời điểm đầu tháng 6/2013, mức hỗ trợ tối đa khoảng  
6,3%/năm.
 Đầu tư sản xuất các loại cây trồng vật nuôi khác theo quy hoạch; 

ký kết hợp đồng sản xuất và tiêu thụ  sản phẩm nông nghiệp; mua nguyên  
nhiên vật liệu phát triển ngành nghề  nông thôn: hỗ  trợ  60% lãi suất theo  
quy định. Tính theo thời điểm đầu tháng 6/2013, mức hỗ trợ tối đa khoảng  
4,7%/năm.
3.5. Về nội dung hỗ trợ và quy trình hỗ trợ:
­ Nội dung hỗ trợ: Đã nêu ở phần trên.
­ Quy trình hỗ trợ:

3.5.1­ Đối với tổ chức ­ cá nhân vay vốn có hỗ trợ lãi vay để đầu tư hạ 
 tầng, cải tạo đồng ruộng;   cơ sở bảo quản, chế biến sản phẩm; cơ giới hóa SX   
và có tổng vốn vay < 5 tỷ đồng: có 2 dạng: PA dưới 100 triệu đồng đăng ký với 
UBND xã phường để  tổng hợp, xác nhận địa điểm đầu tư, gửi về  Hội đồng  
thẩm định quận huyện (Thường trực là Phòng Kinh tế) thẩm định, trình UBND 
quận huyện phê duyệt. Thứ  hai, PA >100 triệu đồng tự  XD PA, gửi UBND xã 
phường để  xác nhận địa điểm đầu tư, gửi về  HĐTĐ quận huyện (Phòng Kinh 
tế) thẩm định, trình UBND quận huyện phê duyệt.
 3.5.2­  Đ
  ối với tổ chức ­ cá nhân vay vốn có hỗ trợ lãi vay để đầu tư hạ   
 tầng, cải tạo đồng ruộng;   cơ sở bảo quản, chế biến sản phẩm; cơ giới hóa SX   
 có tổng vốn vay > 5 tỷ  đồn g
   và đầu tư  SX NN kỹ  thuật cao và SX NN theo 
tiêu chí thực hành SX NN tốt, đầu tư  SX giống:   tự  XD PA, gửi UBND xã 
phường để  xác nhận địa điểm đầu tư, sau đó Chủ  đầu tư  gửi PA về  HĐTĐ 
quận   huyện   (Phòng   Kinh   tế)   để   xem   xét,   đề   xuất   UBND   quận   huyện   trình 
HĐTĐ cấp TP thẩm định trình UBND TP phê duyệt./.
21


KHÁI QUÁT BÀI GIẢNG:
1. Khái niệm về  nông thôn, vì liên quan đối tượng điều chỉnh xây 
dựng NTM;
2. Mục tiêu xây dựng NTM của TP.HCM đến năm 2015 và 2020;
3. Các chính sách cần được nghiên cứu sâu theo từng nội dung, lĩnh 
vực thực hiện (do đó, phải lưu văn bản, biên tập...);
4. Nông nghiệp TP.HCM hướng tới xây dựng là nền nông nghiệp 
đô thị: định hướng, chính sách thực hiện.
**************

22