9. Ca dao dán ca : Nhỉỵng cáu hạt
vãư tçnh cm gia âçnh.
10. Nhỉỵng cáu hạt vãư tçnh u q
hỉång, âáút nỉåïc, con ngỉåìi.
11. Tỉì lạy.
12. Quạ trçnh tảo láûp vàn bn
.Viãút bi TLV säú 1 åí nh.
NHỈỴNG CÁU HẠT VÃƯ TÇNH CM GIA ÂÇNH
A. MỦC TIÃU CÁƯN ÂẢT : Giụp hc sinh :
- Hiãøu khại niãûm ca dao, dán ca.
- Nàõm âỉåüc näüi dung, nghéa v mäüt säú hçnh thỉïc nghãû
thût tiãu biãøu ca ca dao, dán ca qua nhỉỵng bi ca thüc ch âãư
tçnh cm gia âçnh.
- Thüc nhỉỵng bi ca trong vàn bn v biãút thãm mäüt säú bi ca
thüc hãû thäúng ca chụng.
B. CHØN BË :
Tháưy : Nghiãn cỉïu ké SGK, SGV, STK, sỉu táưm ca dao, dán ca
âëa phỉång; mäüt säú hçnh nh vãư gia âçnh v sinh hoảt gia âçnh, ân
chiãúu.
Tháưy tr : Âc vàn bn SGK, sạch sỉu táưm ca dao, dán ca Viãût
Nam.
C. TIÃÚN TRÇNH DẢY HC :
1. ÄØn âënh :
2. Kiãøm tra bi c : Cüc chia tay ca nhỉỵng con bụp bã.
- Qua cáu chuûn ny, theo em, tạc gi mún nhàõn gåíi âãún
mi ngỉåìi âiãưu gç ?
- Chi tiãút no trong truûn lm em cm âäüng ? Vç sao ?
3. Bi måïi :
a. Giåïi thiãûu bi : Ca dao, dán ca l thå ca trỉỵ tçnh dán gian, phạt
triãøn v täưn tải âãø âạp ỉïng nhỉỵng nhu cáưu v nhỉỵng hçnh thỉïc
bäüc läü tçnh cm ca nhán dán. Tçnh cm con ngỉåìi bao giåì cng bàõt
âáưu l tçnh cm gia âçnh. Nhỉỵng bi hạt vãư tçnh cm gia âçnh.
Nhỉỵng bi hạt ny chiãúm khäúi lỉåüng ráút phong phụ trong kho tng
ca dao dán täüc. Häm nay chụng ta s hc vãư nhỉỵng cáu hạt ca dao
vãư tçnh cm gia âçnh.
TÄØ CHỈÏC CẠC HOẢT ÂÄÜNG
Hoảt âäüng ca tháưy Hoảt âäüng ca tr Ghi bng
Hoảt âäüng 1 : Tçm hiãøu
khại niãûm ca dao, dán ca.
- Giạo viãn sỉí dủng ân
chiãúu.
- Giạo viãn cho hs âc mäüt
säú bi ca dao, dán ca.
HS : Âc mäüt säú bi
ca dao, dán ca m em
biãút.
I. KHẠI NIÃÛM
CA DAO, DÁN
CA.
Tưn
3
Tiãút 9
Vàn hc
NS :H Quang
N S:16/09/06
..........
- Cho hs âc chụ thêch sao
*.
- GV hçnh thnh khại niãûm
nháún mảnh 4 chênh trong
âënh nghéa.
• Ca dao, dán ca l nhỉỵng
khại niãûm tỉång âỉång chè
cạc thãø loải trỉỵ tçnh dán
gian, kãút håüp låìi v nhảc,
diãùn t âåìi säúng näüi tám
ca con ngỉåìi.
• Dán ca l nhỉỵng sạng tạc
kãút håüp låìi v nhảc.
• Ca dao l låìi thå ca dán
ca.
• Ca dao cn gäưm c
nhỉỵng bi thå dán gian
mang phong cạch nghe
thût chung våïi låìi thå dán
ca.
(vd : Thạp mỉåìi âẻp nháút
bäng sen Viãût Nam âẻp
nháút cọ tãn bạc Häư.
--> Bi thå âỉåüc sạng tạc
theo thãø ca dao dán gian.)
GV : ca dao, dán ca thỉåìng
âỉåüc viãút theo thãø thå lủc
bạt, lủc bạt biãún thãø ráút
ph håüp.
Hoảt âäüng 2 : Âc vàn
bn v tçm hiãøu chụ thêch.
GV hỉåïng dáùn âc thãø
thå lủc bạt, ngàõt nhëp 2/4,
2/6, 4/4.
GV âc máùu. 2 em âc
lải.
GV ún nàõn cạch âc cho
hs.
- u cáưu cạc em âc chụ
thêch vãư tỉì khọ.
Hoảt âäüng 3 : Tçm hiãøu
vàn bn.
Bi 1 : hs âc bi ca dao 1.
GV : Låìi ca bi ca dao 1 l
låìi ca ai, nọi våïi ai ? Tải
HS : Âc chụ thêch*
HS : Âc vàn bn.
HS : Âc chụ thêch.
HS : Låìi ca mẻ khi ru
con, nọi våïi con. Näüi
dung cúi cáu khàóng
âënh âiãưu âọ.
HS : Hçnh nh so sạnh.
HS : Nụi, : to låïn ;
biãøn : mãnh mäng.
Chụ thêch dáúu
sao SGK trang
35.
II. TÇM HIÃØU
CHỤ THÊCH :
II. TÇM HIÃØU
VÀN BN :
Bi 1 :
- Hçnh nh so
sạnh.
sao lải khàóng dënh nhỉ
váûy ?
GV : Bi ca dao 1 â sỉí
dủng nhỉỵng biãûn phạp
nghãû thût gç ?
GV : Em cọ nháûn xẹt gç vãư
hçnh nh nụi v biãøn ?
GV : Bi cao vê cäng cha
nhỉ nụi, nghéa mẻ nhỉ
nỉåïc. Âáy l läúi nọi vê
quen thüc ca ca dao. Âãø
biãøu hiãûn cäng cha, nghéa
mẻ bi ca láúy nhỉỵng cại
to låïn, mãnh mäng, vénh
hàòng ca thiãn nhiãn. (nụi,
biãøn) lm hçnh nh so sạnh
ráút sáu sàõc.
GV : Cạch dng càûp tỉì
âäúi xỉïng, sạnh âäi “ Cäng
cha, nghéa mẻ” cọ nghéa
gç ?
GV : Váûy tçnh cm m bi
mún diãùn t l tçnh cm
gç ?
GV : Cho hc sinh âc hai
cáu thå tiãúp.
GV : gii nghéa, diãùn ging
củm tỉì “c lao chên chỉỵ”
v hi.
- Bäøn pháûn lm con phi
nhỉ thãú no ?
GV diãùn ging ghi bng
nghéa bi 1.
GV : Cạc em tçm nhỉỵng bi
ca dao nọi âãún cäng cha,
nghéa mẻ tỉång tỉû.
Bi 2 : Giạo viãn âc bi ca
dao låìi ca bi ca dao ny
l låìi ca ai ? nọi våïi ai ?
Tải sao em khàóng âënh
nhỉ váûy ?
GV : Hy chè r cạc hçnh
HS : Cäng ån ca cha
láùn mẻ âãưu to låïn.
HS : Cäng lao tråìi biãøn
ca cha mẻ nüi dảy
chụng ta nãn ngỉåìọcH
: Âc 2 cáu thå sau.
HS : Váng låìi cha mẻ,
hc gii, phủ giụp
viãûc nh.
HS : Cäng cha nhỉ nụi
Thại Sån.
Nghéa mẻ nhỉ súi
trong ngưn chy ra.
Mäüt lng thåì mẻ kênh
cha.
Cho trn chỉỵ hiãúu
måïi l âảo con.
HS : Låìi cua rngỉåìi con
gại láúy chäưng xa q
nọ våïi mẻ v q
mẻ.
- Âäúi tỉåüng hỉåïng
vãư : “träng vãư q mẻ”
HS : Thåìi gian : chiãưu
chiãưu, khäng gian : ng
sau, hnh âäüng : träng
vãư q mẻ, näùi niãưm
: rüt âau chên chiãưu.
HS : Näùi bưn xọt xa,
thỉång nhåï mẻ nåi q
nh.
- Cäng lao tråìi
biãøn ca cha
mẻ âäúi våïi
con v bäøn
pháûn trạch
nhiãûm ca con
cại trỉåïc cäng
lao to låïn áúy.
Bi 2 :
- Låìi ca gin dë,
mäüc mảc.
- Näùi nhåï
da diãút,
sáu làõng
ca
ngỉåìi con
gại láúy
chäưng xa
q.
nh thåìi gian, khäng gian,
hnh âäüng v näùi niãưm
ca nhán váût trỉc tçnh.
GV : Qua cạc hçnh nh âọ,
em hiãøu âỉåüc tám trảng
gç ca ngỉåìi phủ nỉỵ láúy
chäưng, xa q ?
GV diãùn ging : Bi ca l
låìi ngỉåìi con gại láúy
chäưng xa q nọi våïi mẻ
v q mẻ. Thåìi gian bøi
chiãưu, khäng phi mäüt
bøi m nhiãưu bøi
chiãưu. Thåìi gian “chiãưu
chiãưu” thỉåìng gåüi bưn,
gåüi nhåï. Khäng gian l “ng
sạu” nåi vàõng làûng, heo
hụt. Khäng gian áúy cng
gåüi nghé âãún cnh ngäü cä
âån ca nhán váût. H âi
láúy chäưng phi säúng xa
cạch cha mẻ, khäng âåỵ
âáưn cha mẻ lục äúm âau,
cå nhåỵ, v xỉí thãú, cọ c
näùi nhåï vãư mäüt thåìi con
gại â qua, näùi âau vãư
cnh ngäü, thán pháûn mçnh
khi åí nh chäưng ...
Thåìi xỉa, dỉåïi chãú âäü
phong kiãún trong nam khinh
nỉỵ, ngỉåìi phủ nỉỵ chëu
nhiãưu thiãût thi, báút cäng.
Måí räüng : Cọ nhiãưu bi ca
dao nọi vãư tçnh cm âọ :
Bi 3 : Hc sinh âc bi ca
dao.
GV : Låìi ca bi ca dao 3 l
låìi ca ai, nọi våïi ai ?
? Bi 3 tạc gi dán gian â
sỉí dủng biãûn phạp nghãû
thût gç âãø diãùn t näùi
nhåï v sỉû u kênh âäúi
våïi äng b ca ngỉåìi
VD :
Chiãưu chiãưu ra âỉïng
bãún säng.
Mún vãư thàm mẻ
m khäng cọ â.
- Chiãưu chiãưu ngọ
ngỉåüc, ngọ xi.
Ngọ khäng tháúy mẻ,
bi ngi nhåï thỉång.
HS : Låìi ca chạu nọi
våïi äng b (hồûc nọi
våïi ngỉåìi thán) vãư
näùi nhåï äng b.
HS : Nghãû thût so
sạnh.
HS : Càûp tỉì “bao
nhiãu... báúy nhiãu”
HS : Tạc gi dán gian
so sạnh “bao nhiãu
nüc lảt nhåï äng b
báúy nhiãu” ráút hay vç
nüc lảt mại nh bao
giåì cng ráút nhiãưu
khäng sao âãúm âỉåüc
hãút.
Tçnh u thỉång ca
chạu âäúi våïi äng b
cng ráút nhiãưu nhỉ
nüc lảt mại nh
váûy.
Bi 3 :
- Nghãû thût
so sạnh mỉïc
âäü “bao
nhiãu ... báúy
nhiãu”
- Näùi nhåï v
sỉû u kênh
âäúi våïi äng b
ca ngỉåìi
chạu.
chạu ?
? Càûp tỉì so sạnh no ?
GV : Hçnh thỉïc so sạnh
mỉïc âäü “bao nhiãu ... báúy
nhiãu “ gåüi näùi nhåï da diãút,
khäng ngi. Âáy l kiãøm so
sạnh khạ phäø biãún trong
ca dao (vd : Qua âçnh ng
nọn, träng âçnh, âçnh bao
nhiãu ngọi thỉång mçnh báúy
nhiãu; Qua cáưu dỉìng
bỉåïc träng cáưu, cáưu bao
nhiãu nhëp dả em sáưu báúy
nhiãu)
? Em hy nọi cại hay ca
cạch nọi diãùn t âọ trong
bi ca.
GV : Hçnh nh dng âãø so
sạnh “nüc lảt mại nh”
bao giåì cng ráút nhiãưu -
gåüi sỉû näúi kãút bãưn
chàût, khäng tạch råìi ca
sỉû váût cng nhỉ ca tçnh
cm huút thäúng v cäng
lao to låïn ca äng b, täø
tiãn trong viãûc gáy dỉûng
ngäi nh, gáy dỉûng gia
âçnh. Ngỉåìi chạu ln u
kênh, biãút ån äng b.
Bi 4 : HS âc bi ca dao 4.
GV : Låìi ca bi ca dao 4 l
låìi ca ai? Nọi våïi ai ? Tải
sao lải khàóng âënh nhỉ
váûy ?
? Tçnh cm anh em thán
thỉång âỉåüc diãùn t ntn ?
GV : Em hy phán têch cại
hay ca cạch so sạnh ny ?
HS : Låìi ca äng b
hồûc cä bạc nọi våïi
chạu, ca cha mẻ nọi
våïi con hồûc ca anh
em rüt thët tám sỉû
våïi nhau.
- Âiãưu ny xạc âënh
båíi näüi dung cáu hạt.
HS : Tçnh cm anh em
thán thỉång âỉåüc
diãùn t bàòng nghãû
thût so sạnh “u
nhau nhỉ thãø tay chán”
HS : Tay chán trong
cng mäüt cå thãø nhỉ
anh em cng mäüt cha
mẻ sinh ra, cng chung
säúng, sỉåïng khäø cọ
nhau trong mäüt nh.
HS : Anh em säúng ha
thûn, thỉång u láùn
nhau âãø cha mẻ vui
lng.
HS : + Thãø thå lủc bạt.
+ Ám âiãûu tám tçnh,
nhàõn nh.
+ Cạc hçnh nh
truưn thäúng quen
thüc (so sạnh, âäúi
Bi 4 :
- Hçnh nh so
sạnh.
- Anh em rüt
thët phi biãút
ha thûn,
thỉång u
âm bc láùn
nhau âãø cha
mẻ vui lng.
III. GHI NHÅÏ :
SGK trang 36.
GV : Bi ca dao ny nhàõc
nhåí chụng ta âiãưu gç ?
GV diãùn ging : Bi 4 l
tçnh cm anh em thán
thỉång. Trong quan hãû anh
em, khạc våïi “ngỉåìi xa” cọ
nhỉỵng chỉỵ cng, chỉỵ
chung, chỉỵ mäüt tháût thiãng
liãng : “ cng chung bạc mẻ,
mäüt nh cng thán” Anh em
l hai nhỉng lải l mäüt :
cng mäüt cha mẻ sinh ra,
cng chung säúng, sỉåïng
khäø cọ nhau trong mäüt
nh. Bi ca âỉa nhỉỵng bäü
pháûn (tay - chán) ca con
ngỉåìi m so sạnh, nọi vãư
tçnh nghéa anh em. Cạch so
sạnh âọ cng biãøu hiãûn
sỉû gàõn bọ thiãng liãng ca
tçnh anh em.
GV : Em hy tçm thãm
nhỉỵng bi ca dao nọi vãư
tçnh cm anh em ?
VD : Chë em nhỉ chúi
nhiãưu mu, táúm lnh che
táúm rạch âỉìng nọi nhau
nàûng låìi.
Hoảt âäüng 3 : Ghi nhåï.
GV : Nhỉỵng biãûn phạp
nghãû thût no âỉåüc c
bäún bi ca dao sỉí dủng.
GV : Tçnh cm âỉåüc diãùn
t, trong bäún bi ca dao l
nhỉỵng tçnh cm gç ? Em cọ
nháûn xẹt gç vãư nhỉỵng tçnh
cm âọ.
GV : Cho hs âc ghi nhåï.
sạch, âiãûp tỉì).
+ C bäún bi l låìi
âäüc thoải, cọ kãút
cáúu mäüt vãú.
HS : 4 bi ca dao âãưu
nọi vãư tçnh cm gia
âçnh : biãút ån, hiãúu
tho våïi cha mẻ; tçnh
cm nhåï thỉång mẻ,
q mẻ ca ngỉåìi con
gại láúy chäưng xa q;
lng biãút ån u kênh
äng b; tçnh cm anh
em rüt thët --> âọ l
nhỉỵng tçnh cm thiãng
liãng m chụng ta cáưn
phi phạt huy.
HS : Âc ghi nhåï trang
36.
4. Cng cäú : HS âc bi âc thãm trang 37.
5. Dàûn d :
- Hc thüc lng 4 bi ca dao, ghi nhåï.
- Sỉu táưm nhỉỵng bi ca dao cọ cng ch âãư vãư gia âçnh.
- Soản bi : Nhỉỵng cáu hạt vãú tçnh u q hỉång, âáút
nỉåïc, con ngỉåìi.
Bi:03_Tiãút 10_ Vàn hc
N S:Ho Quang NHỈỴNG CÁU HẠT VÃƯ
TÇNH U Q HỈÅNG ÂÁÚT NỈÅÏC CON NGỈÅÌI
A.Mủc tiãu cáưn âảt: (Xem tiãút 09)
B.Chøn bë:
• GV: + Nghiãn cỉïu SGK,SGV,sạch tham kho.
+ Mäüt säú cáu ca dao nọi vãư q hỉång âạt nỉåïc,con
ngỉåìi.
• HS: + Soản bi SGK/37.
C.Lãn låïp:
I.ÄØn âënh:
II.Kiãøm tra: _ Âc thüc bi 1 v 2.Phán têch bi hai?
_ Âc thüc bi 3 v 4.Phán têch bi 4?
III.Bi måïi:
a. Giåïi thiãûu: Cng våïi tçnh cm gia âçnh thç tçnh u q hỉång, âáút
nỉåïc, con ngỉåìi cng l mäüt ch âãư låïn ca ca dao,dán ca.Nhỉỵng
bi ca thüc ch âãư ny ráút âa dảng,cọ nhỉỵng cạch diãùn t
riãng.Tiãút hc häm nay,chụng ta phi tçm hiãøu bäún bi tiãu biãøu,âàûc
sàõc nháút.Khäng chè gêup ta cm nháûn âỉåüc nhỉỵng bỉïc tranh phong
cnh nãn thå m con tháúu hiãøu âỉc tçnh u,niãưm tỉû ho âäúi våïi
q hỉång,âáút nỉåïc,con ngỉåìi.
b.Tiãún trçnh täø chỉïc:
HOẢT ÂÄÜNG DẢY HOẢT ÂÄÜNG HC GHI BNG
* HÂ 1: Hỉåïng dáùn âc,tçm
hiãøu chụ thêch.
• GV âc vàn bn v hỉåïng
dáùn âc.
• u cáưu âc cạc chụ thêch.
* HÂ 2: Hỉåïng dáùn tçm hiãøu vàn
bn.
? Nháûn xẹt vãư bi 1,em âäưng
våïi kiãún no åí SGK/39?Vç
sao?
• GV: Hçnh thỉïc âäúi âạp khạ
phäø biãún.
_ “ Báy giåì máûn...chỉa ai vo”
_ “ Âãm...,Tre non...Âan sng...Tre
vỉìa...”
? Vç sao chng trai cä gại lải
• Hai hc sinh âc vàn
bn.
• Mäüt hc sinh âc
chụ thêch
• HS âc lải bi 1.
• _ b v c âụng.
_ Pháưn âáưu: hi ca
con trai
pháưn sau: âạp ca
ngỉåìi con gại.
Âãø thỉí ti nhau,âo
âäü hiãøu biãút kiãún
thỉïc.
_ Âãø chia s sỉû hiãøu
I. Âc hiãøu
chụ thêch:
II.Phán têch:
* Bi 1:
_ Hçnh thỉïc hạt
âäúi âạp.
_ Vỉìa thãø
hiãûn nhỉỵng
kiãún thỉïc sáu
räüng vãư âëa
l,lëch sỉí, v
bäüc läü niãưm