Bài giảng điện tử học phần Kinh tế thương mại Việt Nam: Chương 1 – ĐH Thương Mại

U

U

M

H
TM
_T

D

_T
M

Hà Nội- 2017

H
TM

D

U

M
U

M

_T

TM

H

D

_T

TM

H

D

U

M

_T

H
TM

Bộ môn: Quản lý kinh tế

M

_T

TM

H

D

U

M
U

_T

TM

H

D

U

M

U

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ HỌC PHẦN
KINH TẾ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM
_T

TM

H

D

_T
M

U

M

_T

TM

TM

H

D

H

U

M

_T

U

U

M

_T

TM

TM

H

D

H

D

_T
M

H
TM

D

U

M

U

TM
_T

H

D

TM
_T
M

H

_T

TM

H
TM
_T

D

H

D

_T

TM

H

D

_T

H
TM

D

_T

TM

H

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI
KHOA KINH TẾ - LUẬT


H
TM
_T

_T
H

D

D

_T

_T

M

M

U

U

U

_T
M

TM
_T

M
U

U

D

D

H

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

TM

H

D

D

D

H

D

H

trong lưu thông

TM

H
TM

• MQH kinh tế, hiện tượng, hoạt động kinh tế giữa các chủ thể kinh tế diễn ra

H

TM
_T
M

Đối tƣợng nghiên cứu

• Nghiên cứu KTTM trong điều kiện ở Việt Nam

U

_T
H

H

D

D

D

D

H

H

H

• Trang bị cho SV kiến thức chuyên sâu và đặc thù về KTTM Việt Nam

TM

TM

TM

_T

M

M
U

U

M

_T

Mục tiêu

TM

TM

_T

_T
M

M

U

U

• Nghiên cứu chủ yếu ở phạm vi vĩ mô, có liên quan đến nhiều học phần khác

U

H
TM
_T

D

H
TM
D

TM
H
D

H

TM

_T

_T

chung và trên từng khu vực thị trường nói riêng trong quá trình phát triển.

M

_T
M

M

U

U

M
U

thực tiễn để phân tích, đánh giá tình hình kinh tế thương mại Viêt Nam nói

D

H
TM

_T

M

U

• Giúp sinh viên có kỹ năng và phương pháp vận dụng kiến thức đã học vào


H
TM
_T

_T

H

H

D

U

U

U

M
U

D

D

D

D

H

H

D

D

D

H

Thƣơng mại trong giai đoạn chuyển đổi ở Việt Nam

TM

TM

_T

_T

M

M

_T
M

H
TM

TM
_T

U

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

TM
_T
M

H

Vai trò thƣơng mại trong sự phát triển KT-XH Việt Nam

Hội nhập thƣơng mại quốc tế của Việt Nam

TM

TM

_T

_T

M

U

M
U

U
M
_T
TM

Thị trƣờng và thƣơng mại nội địa trong điều kiện hội nhập

H

H

D

D

D

D

H

H

H

TM

TM

_T

_T
M

M

U

U

6 CHƢƠNG

M
H
TM
_T
D

_T
M

H
TM

D

TM

H
D

U

U

U
M
_T

_T

H

TM

Nguồn lực và hiệu quả của thƣơng mại Việt Nam

D

H
TM

_T

M

M
U

U

Ngoại thƣơng Việt Nam trong điều kiện hội nhập


H
TM
_T

_T

H

H

D

D

D

D

Ban Kinh tế TW (2016), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn qua 30 năm đổi mới về phát

M

M

_T

_T

TM

TM

H

H

D

D

Bùi Xuân Lưu, Nguyễn Hữu Khải (2007), Giáo trình Kinh tế ngoại thương, NXB Lao động

U
M

M

M
U

U

U

_T
M

M

U

– Xã hội, Hà Nội.



Thân Danh Phúc (2011), Đề cương bài giảng Kinh tế thương mại Việt Nam



Thân Danh Phúc (2015), Giáo trình Quản lý nhà nước về thương mại, NXB Thống kê, Hà

_T

_T

H

TM

TM

H

D

D

D

D

H

H

TM

TM

_T

Lê Hữu Nghĩa, Lê Danh Vĩnh (2006), Thương mại Việt Nam 20 năm đổi mới, NXB CTQG

_T



H

TM

D

D

kinh tế quốc dân, Hà Nội.


H
TM

Đặng Đình Đào, Hoàng Đức Thân (2012), Giáo trình Kinh tế thương mại, NXB Đại học

H

H

TM
_T

Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia



U

U

_T
M

TM
_T
M

M
U

U

triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở

U



TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

TÀI LIỆU THAM KHẢO

M

U

_T
M

M

H
TM
_T

D

H
TM

H

D

H

thành tựu và bài học kinh nghiệm, NXB Thống kê

D

TM

TM

_T

_T

Lê Danh Vĩnh (2006), 20 năm đổi mới cơ chế, chính sách thương mại Việt Nam: những

D

H
TM

_T



U

M

U

U

Hà Văn Sự (2015), Giáo trình Kinh tế thương mại đại cương, NXB Thống kê, Hà Nội;

M



U

Nội;


H
TM
_T

_T
TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

H

D

D

H
D

D

D

H

TM

TM

_T

_T

M

M

U

U

U
_T
M
H
TM

TM
_T
D

H

H

TM
_T
M

M
U

U

D

D

H

TM

H

CHƢƠNG 1. VAI TRÒ CỦA THƢƠNG MẠI TRONG
SỰ PHÁT TRIỂN KT-XH VIỆT NAM

M

U

M
U

U
M

_T
M

M

U

U

1.1. Khái quát đặc điểm thƣơng mại Việt Nam qua các giai đoạn phát triển

TM

TM

H

H

D

D

M
H
TM
_T
D

_T
M
H
TM
D

U

U

U

M
_T
TM
H
D

_T

_T

_T

TM

_T
TM
H
D

H
TM

_T

M

M
U

U

D

D

H

H

H

TM

TM

_T

1.2. Vai trò của thƣơng mại đối với nền kinh tế Việt Nam


H
TM
_T

_T
H

H

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

M
_T
TM
H
D

U
M
D
M
H
TM
_T
D

H
TM
D

U

U

_T
M

M

_T

TM
H

TM
H

H
D
U

1.1.3. TM sau đổi mới năm1986 và thời kỳ
hội nhập kinh tế quốc tế từ 1995 đến nay

D

_T

_T

TM

TM

H
D
M
U
_T

U

U
M
M
U

M

_T

1.1.2. TM từ năm 1975 đến trước đổi mới
1986

TM

H
D

_T
TM

H

D

U

U
_T
M
TM
H
D

U
M
_T

D

D

U
D

D
U
M
_T

TM

H

H
TM

_T
M
H
TM

TM
_T

1.1.1. Thương mại trước năm 1975

H

H

TM
_T
M

M
U

U

D

D

1.1. Khái quát đặc điểm thƣơng mại Việt Nam qua các giai đoạn phát triển


H
TM
_T

_T
H

D

D

U

U

_T
TM
H

D

M

_T

TM

H
U
M
H
TM
_T

H
TM

D

D

_T
M

U

D

D
U

M

_T

TM

H

U

M
U

_T

TM

H

H
D

Xem xét một số đặc điểm cơ bản
(TM ở Miền Bắc) trên các khía
cạnh loại mô hình tổ chức, quản
lý phân phối hàng hóa…

D

M
U
_T
TM
H

_T
TM
H

D

_T
TM

TM
H
D
U
M

_T

D

M

_T

M

U

U

U
M
_T

TM

H

M

_T
M
D

D

H

H
TM

TM
_T

U

M
U

U

TM
_T
M

H

Ở Miền Bắc, TM có vị trí trọng yếu trong nền
KTQD: TM liên kết với hệ thống hậu cần của
LLVT ngoài việc phục vụ sản xuất, đáp ứng
nhu cầu tiêu dùng dân cư, còn phục vụ đắc lực
nhu cầu của QĐNDVN để đấu tranh bảo vệ
Miền Bắc, giải phóng Miền Nam, thống nhất
đất nước.

Đất nước chia cắt 2 miền, TM
chịu ảnh hưởng bởi thể chế
chính trị khác nhau theo 2 miền.

H
TM

M

D

D

H

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

1.1.1. Thƣơng mại trƣớc năm 1975


H
TM
_T

_T
H

D

D

D

D

H

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

TM

TM

_T

_T

M

M

U

U

U
_T
M
H
TM

TM
_T

TM
_T
M

M

U

U

1.1.2. TM từ năm 1975 đến trƣớc đổi mới 1986

H

H

D

D

D

D

H

H

TM về cơ bản giữ các đặc điểm trước „75 vì cả nước thống nhất mô hình TM như Miền Bắc
và công cuộc cải tạo công, thương nghiệp tư bản tư doanh cùng với xây dựng TNQD,
HTXMB theo con đường XHCN như Miền Bắc trước đây.

M

_T

_T

TM

TM

H

H

H

Xuất hiện một số đặc điểm mới của bối cảnh liên quan TM:

D

D

D

D

U

M
U

U

M

_T

TM

TM
H

H

TM

_T

_T
M

M

U

U

Ở Miền Bắc vẫn duy trì hệ thống phân phối đã có, đồng thời phải tăng viện cho Miền Nam
để thực hiện cải tạo XHCN cùng với công cuộc tái thiết đất nước sau chiến tranh.

M
H
TM
_T

_T
M

M

_T

_T

H
TM

TM

TM

• Cải tạo XHCN đối với tiểu thương không thể triệt để do cơ chế KHH tập trung có

D

D

H

D

H

những tồn tại, cũng như xu hướng phát triển của kinh tế tư nhân trên thế giới.

D

H
TM

_T

M

• Quan hệ KTTM với các nước được mở rộng;

U

U

U

M
U

U

• Tiếp quản một lượng lớn cơ sở hạ tầng thương mại (tiến bộ) ở Miền Nam;


H
TM
_T

_T
TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

H

D

D

_T

_T

M

M

U

U

U

TM

TM

H

D

D

D

H
D

H

Chuyển đổi sang KTTT:

H

_T
M
H
TM

TM
_T

TM
_T
M

M
U

U

D

D

H

TM

H

1.1.3. TM sau đổi mới năm1986 và thời kỳ hội nhập kinh
tế quốc tế từ 1995 đến nay

• Từng bước chuyển đổi TM về thành phần, về sở hữu, các hình thức, loại hình KD

M

U

M
U

U

M

_T
M

M

U

U

• Vận hành các hoạt động phân phối diễn ra theo nguyên tắc thị trường

TM

TM

• Thị trường được xây dựng mới và tạo môi trường cho hoạt động TM.

D

D

H

H

H

D

D

_T

_T

_T

TM

TM

• Phạm vi đối tượng trao đổi được mở rộng;

H

H

TM

_T

• Giảm bớt DNNN và độc quyền, nhưng vẫn đề cao vai trò quản lý, điều tiết vĩ mô của NN

M

H
TM
_T

D

_T
M

H
TM
D

TM
H
D

U

U

U

M

_T

_T

TM
H
D

H
TM

_T

M

M
U

U

Từ khi mở cửa, TMQT và nội địa có nhiều đổi mới và phát triển trên nhiều mặt (tăng trưởng
thương mại, đầu tư kết cấu hạ tầng…) song nhiều thách thức cũng đặt ra cho DN, cơ quan
QLNN trong quá trình vận hành kinh doanh và quản lý phân phối.


D

U

U

M

M

H

TM

_T

_T

D
TM

H

Tác động đến
sự ổn định,
phát triển của
thị trường,
LTHH, lưu
thông tiền tệ

_T

M

U

M

U
_T
TM

D

D

H
TM
_T

M

U

U
_T
M
H
TM
D

TM
H
D

H
TM
_T

_T
TM
TM
H
H
D
U

M

Tạo việc làm,
thu nhập

_T

_T
TM
H
D

Thỏa mãn nhu
cầu tiêu dùng
dân cư

D

U

M

_T

TM
H
D

M
U

M
_T

H

U
_T
M
H
TM

U
_T
M

TM
U

D

H

H

H
TM

1.2. Vai trò của
thƣơng mại
Việt Nam
trong nền kinh
tế và đời sống
xã hội

D

TM
_T
H
D

U
M
_T

TM

Phân công và
hợp tác lao
động, chuyển

dịch cơ cấu
kinh tế

D

D
M
U

U

D

H

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

TM
_T
M

H

Vai trò khác: cạnh
tranh và hội nhập
quốc tế; tăng
trưởng kinh tế, cải
thiện cán cân
thanh toán…

Phục vụ, thúc
đẩy sản xuất
phát triển