(Luận văn thạc sĩ) Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho hiệu trưởng các trường liên cấp theo chuẩn hiệu trưởng ở huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ NGỌC THU

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ CHO
HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG LIÊN CẤP THEO
CHUẨN HIỆU TRƯỞNG Ở HUYỆN YÊN BÌNH,
TỈNH YÊN BÁI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ NGỌC THU

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ CHO
HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG LIÊN CẤP THEO
CHUẨN HIỆU TRƯỞNG Ở HUYỆN YÊN BÌNH,
TỈNH YÊN BÁI
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phí Thị Hiếu

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả
nghiên cứu trong Luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất kì công
trình nghiên cứu nào của tác giả khác.
Tác giả luận văn
Đỗ Ngọc Thu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phí Thị Hiếu,
người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên
cứu và thực hiện luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các Thầy, Cô và cán bộ Trường Đại học Sư
phạm Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu.
Tôi xin tri ân sự động viên, khích lệ và ủng hộ của gia đình, người thân, bạn bè
và đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tác giả luận văn
Đỗ Ngọc Thu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT .................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu .......................................................................... 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3
5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3
6. Giới hạn nghiên cứu.................................................................................................. 3
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ....................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC
QUẢN LÝ CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG LIÊN CẤP THEO CHUẨN
HIỆU TRƯỞNG ......................................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 6
1.1.1. Trên thế giới ........................................................................................................ 6
1.1.2. Ở Việt Nam ......................................................................................................... 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................................... 13

1.2.1. Hiệu trưởng, Hiệu trưởng trường liên cấp ........................................................ 13
1.2.2. Chuẩn, Chuẩn Hiệu trưởng ............................................................................... 14
1.2.3. Năng lực quản lý của Hiệu trưởng trường liên cấp .......................................... 15
1.2.4. Bồi dưỡng năng lực quản lý cho hiệu trưởng trường liên cấp theo chuẩn hiệu trưởng....... 20
1.3. Một số vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường
liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng ........................................................................ 21
1.3.1. Vai trò, trách nhiệm, quyền hạn của Hiệu trưởng trường liên cấp ................... 21
1.3.3. Mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực
quản lý cho Hiệu trưởng trường liên cấp theo chuẩn hiệu trưởng ..................... 26
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1.4. Lý luận về tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho đội ngũ Hiệu trưởng
trường liên cấp ................................................................................................... 30
1.4.1. Vai trò của Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo cấp huyện trong việc tổ
chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp ............ 30
1.4.2. Nội dung tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho đội ngũ Hiệu trưởng
trường liên cấp ................................................................................................... 31
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng trường liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng ................................................. 35
1.5.1. Các yếu tố khách quan ...................................................................................... 35
1.5.2. Các yếu tố chủ quan .......................................................................................... 39
Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 40
Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN
LÝ CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG LIÊN CẤP THEO CHUẨN HIỆU
TRƯỞNG TẠI HUYỆN YÊN BÌNH, TỈNH YÊN BÁI ........................................ 42
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ......................................................................... 42
2.1.1. Vài nét về khách thể khảo sát ........................................................................... 42

2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .............................................................................. 43
2.1.3. Khách thể khảo sát ............................................................................................ 44
2.1.4. Cách thức khảo sát và xử lý dữ liệu .................................................................. 44
2.2. Thực trạng bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường liên cấp tại
huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái theo chuẩn Hiệu trưởng .................................. 45
2.2.1. Thực trạng năng lực quản lý của Hiệu trưởng trường liên cấp huyện Yên
Bình, tỉnh Yên Bái ........................................................................................... 45
2.2.2. Thực trạng nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng năng lực quản lý
cho hiệu trưởng trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng tại huyện Yên
Bình, tỉnh Yên Bái ........................................................................................... 47
2.3. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường liên
cấp huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái theo chuẩn Hiệu trưởng ........................... 56
2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng trường liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng .............................................. 56
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2.3.2. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường
liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng ...................................................................... 58
2.3.3. Thực trạng chỉ đạo bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường
liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng ...................................................................... 61
2.3.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực quản lý cho
hiệu trưởng các trường liên cấp ....................................................................... 64
2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý
cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ở huyện Yên
Bình, tỉnh Yên Bái ........................................................................................... 65
2.5. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng
các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ở huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ....... 69

2.5.1. Điểm mạnh ........................................................................................................ 69
2.5.2. Điểm yếu ........................................................................................................... 70
Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 71
Chương 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ
CHO HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG LIÊN CẤP THEO CHUẨN HIỆU
TRƯỞNG Ở HUYỆN YÊN BÌNH, TỈNH YÊN BÁI ............................................ 73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ....................................................................... 73
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học và thực tiễn ............................................... 73
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................................... 73
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ ................................................... 74
3.c Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển ...................................................................... 74
3.2. Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng các
trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ở huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái .... 74
3.2.1. Khảo sát nhu cầu bồi dưỡng năng lực quản lý của Hiệu trưởng các trường
liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ..................................................................... 74
3.2.2. Chú trọng chất lượng giảng viên tham gia bồi dưỡng năng lực quản lý cho
Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng .............................. 77
3.2.3. Đa dạng hóa các hình thức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng
các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ................................................... 79
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




3.2.4. Giám sát chặt chẽ quá trình bồi dưỡng và hoạt động đánh giá kết quả bồi dưỡng
năng lực quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ... 80
3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất và các điều kiện hỗ trợ tổ chức bồi dưỡng năng
lực quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ..... 82
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 84
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất ............ 85

3.4.1. Khái quát chung về khảo nghiệm ..................................................................... 85
3.4.2. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất ................................ 85
3.4.3. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất .................................. 88
3.4.4. Đánh giá tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất .............................................................................................................. 91
Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 92
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 94
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 97
PHỤ LỤC.......................................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

BCH

: Ban chấp hành

BDNL

: Bồi dưỡng năng lực

CBGV

: Cán bộ giáo viên

CBQL

: Cán bộ quản lý

CNH

: Công nghiệp hóa

GD&ĐT

: Giáo dục và Đào tạo

GV

: Giáo viên

HĐH

: Hiện đại hóa

HS

: Học sinh

HT

: Hiệu trưởng

KHKT

: Khoa học kỹ thuật

LLVT

: Lực lượng vũ trang

QL

: Quản lý

QLGD

: Quản lý giáo dục

QLHCNN : Quản lý hành chính nhà nước
THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phô thông

TT

: Thông tin

UNESCO : Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc
XHCN

: Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Thực trạng năng lực quản lý của Hiệu trưởng các trường liên cấp
huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ............................................................ 45

Bảng 2.2.

Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn hiệu trưởng tại huyện
Yên Bình, tỉnh Yên Bái (theo đánh giá của Hiệu trưởng và
CBQL bồi dưỡng) ............................................................................... 48

Bảng 2.3.

Thực trạng phương pháp bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng huyện Yên
Bình, tỉnh Yên Bái .............................................................................. 51

Bảng 2.4.

Thực trạng hình thức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng tại huyện
Yên Bình, tỉnh Yên Bái (theo đánh giá của Hiệu trưởng và

CBQL bồi dưỡng) ............................................................................... 53

Bảng 2.5.

Thực trạng các lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực quản lý
cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ở
huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ............................................................ 55

Bảng 2.6.

Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực quản lý cho
Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng huyện
Yên Bình, tỉnh Yên Bái ........................................................................ 57

Bảng 2.7.

Thực trạng tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng huyện Yên Bình,
tỉnh Yên Bái ......................................................................................... 59

Bảng 2.8.

Thực trạng chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng ở huyện Yên
Bình, tỉnh Yên Bái ................................................................................ 61

Bảng 2.9.

Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực quản
lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn Hiệu trưởng

huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ............................................................ 64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Bảng 2.10.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng
lực quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo Chuẩn
Hiệu trưởng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái .................................. 66

Bảng 3.1.

Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp ...................... 85

Bảng 3.2.

Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ......................... 88

Bảng 3.3.

Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ..... 91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong giáo dục và đào tạo hiện nay bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ quản
lý nói chung và cho Hiệu trưởng các trường học nói riêng là một trong những vấn đề
rất được Đảng và Nhà nước quan tâm. Đây được coi là một trong những nhiệm vụ
căn bản để phát triển giáo dục nước nhà trong giai đoạn hội nhập kinh tế Quốc tế và
quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra một cách sâu rộng trên mọi lĩnh vực.
Trước xu thế phát triến mạnh mẽ của giáo dục hiện nay, Đảng ta cũng rất quan
tâm đến phát triển năng lực của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, cho nên
tại Hội nghị lần thứ Tám BCH TW Đảng khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29/NQTW ngày 04 tháng 11 năm 2013 về “Đối mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáo ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và
hội nhập quốc tế” đã chỉ rõ: “Việc tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ, tôn vinh nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục phải trên cơ sở đánh giá năng lực, đạo đức nghề nghiệp và
hiệu quả công tác. Có chế độ ưu đãi và quy định tuổi nghỉ hưu họp lỷ đối với nhà
giáo có trình độ cao; có cơ chế miễn nhiệm, bố trí công việc khác hoặc kiên quyết
đưa ra khỏi ngành đối với những người không đủ phẩm chất, năng lực, không đáp
ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống
thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công
việc, theo vùng; Khuyến khích đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ” [1].
Giáo dục ở các trường tiểu học, trung học cơ sở hay trung học phổ thông đều có
vai trò rất quan trọng trong hệ thống giáo dục Quốc dân. Nếu giáo dục tiểu học là cấp
học đầu tiên trong bậc học phổ thông là nền móng cho việc hình thành và phát triển
nhân cách học sinh, là khởi đầu thực sự cho việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục của nhà
trường thì giáo dục trung học cơ sở nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những
kết quả của giáo dục tiểu học; có trình độ học vấn phổ thông cơ sở và những hiểu biết
ban đầu về kĩ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, trung học
chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động. Để thực hiện tốt điều đó,
vai trò của đội ngũ cán bộ quản lý mà đứng đầu là hiệu trưởng có ý nghĩa quyết định

1


đến chất lượng tổ chức giảng dạy, học tập, quản lý và thúc đẩy nhà trường phát triển
toàn diện.
Trong thời gian vừa qua, từ Trung ương đến các địa phương đều quan tâm đến
phát triển giáo dục, đặc biệt là xây dựng, phát triển và bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hóa, đảm bảo đủ số lượng, đồng bộ về cơ
cấu, nâng cao chất lượng, nhất là nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống,
lương tâm nghề nghiệp và năng lực chuyên môn lẫn quản lý. Tuy nhiên, thực tế cho
thấy: “Quản lý giáo dục và đào tạo còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo
kịp yêu cầu đối mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo
đức nghề nghiệp”.
Thực hiện đề án “Sáp nhập trường lớp” năm 2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh
Yên Bái đề ra, nên huyện Yên Bình có 23 trường Phổ thông có nhiều cấp học. Việc
sáp nhập các trường liên cấp đặt ra rất nhiều khó khăn và thử thách trong quản lý.
Hiệu trưởng trường liên cấp thường chỉ được đào tạo chuyên môn của một cấp học,
đặc thù đào tạo trong nhà trường của mỗi cấp học là khác nhau. Trong quá trình quản
lý thực tiễn có trường hợp những vấn đề chưa từng phát sinh hoặc cần giải quyết
không nằm trong thông tư hướng dẫn…Điều đó đặt ra một yêu cầu cấp bách đòi hỏi
cần bồi dưỡng năng lực quản lý cho hiệu trưởng các trường liên cấp. Vì vậy, việc bồi
dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục nói chung và bồi dưỡng năng
lực quản lý cho Hiệu trưởng trường liên cấp nói riêng trong giai đoạn hiện nay của
huyện Yên Bình là hết sức cần thiết để nâng cao chất lượng giáo dục. Xuất phát từ
những lý do trình bày trên, chúng tôi chọn đề tài: “Tổ chức bồi dưỡng năng lực
quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng ở huyện
Yên Bình, tỉnh Yên Bái” làm luận văn thạc sĩ khoa học.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý

cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng ở huyện Yên Bình, tỉnh
Yên Bái, đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý nhằm nâng cao
năng lực điều hành hoạt động của nhà trường cho đội ngũ Hiệu trưởng các trường

2


liên cấp huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường liên cấp
ở huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái theo chuẩn hiệu trưởng.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Xây dựng cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng trường liên cấp theo chuẩn hiệu trưởng
4.2. Khảo sát thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng
trường liên cấp của huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái.
4.3. Đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng
trường liên cấp thuộc huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái theo chuẩn Hiệu trưởng và khảo
sát tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp.
5. Giả thuyết khoa học
Năng lực quản lý của hiệu trưởng trường liên cấp (trường phổ thông có nhiều
cấp học) ở huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái và công tác bồi dưỡng năng lực quản lý cho
đội ngũ này còn yếu kém mà một trong những nguyên nhân cơ bản là do hạn chế
trong công tác tổ chức bồi dưỡng. Nếu có các biện pháp tổ chức bồi dưỡng phù hợp thì
năng lực quản lý của Hiệu trưởng các trường liên cấp tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái
sẽ được nâng cao, từ đó góp phần nâng cao chất lượng quản lý giáo dục tại địa phương.

6. Giới hạn nghiên cứu
* Về nội dung nghiên cứu: Trong luận văn này, chúng tôi tập trung nghiên cứu
các biện pháp tổ chức mà Lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Bình, tỉnh
Yên Bái thực hiện để bồi dưỡng năng lực quản lý theo chuẩn hiệu trưởng cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp của huyện Yên Bình.
Quản trị nhà trường chính là hoạt động quản lý nhà trường vẫn được sử dụng
trong văn bản pháp lý, văn bản khoa học và thực tiễn quản lý nhưng mang tính tự chủ
nội bộ trong nhà trường, cùng nhau tự quản lý khi được giao quyền tự chủ và trách

3


nhiệm giải trình cao hơn [26]. Quản trị nhà trường được hiểu tương tự với quản lý
nhà trường trong cơ chế tự chủ và chịu trách nhiệm xã hội được quy định theo Nghị
định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 về Quy định cơ chế tự chủ của
đơn vị sự nghiệp công lập [26].
Vì thế, thuật ngữ năng lực quản lý của hiệu trưởng trường liên cấp được sử dụng
trong luận văn này là năng lực quản lý nhà trường trong cơ chế tự chủ và chịu trách
nhiệm xã hội, tức là năng lực quản trị nhà trường.
* Về khách thể điều tra: Tổng số 44 người, bao gồm: Ban Lãnh đạo Phòng Giáo
dục và Đào tạo huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái, trưởng phòng Giáo dục Tiểu học và
THCS của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Yên Bái, Giảng viên tham gia bồi dưỡng và Ban
giám hiệu của 23 trường liên cấp huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
- Thu thập các thông tin khoa học, các tài liệu về chủ trương, chính sách của
Đảng và Nhà nước về tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng các
trường nói chung và trường liên cấp nói riêng theo chuẩn hiệu trưởng
- Phương pháp phân tích và tổng hợp: Nhằm phân tích và tổng hợp các tài liệu
khoa học, các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về quản lý giáo dục, quản lý

dạy học thành từng bộ phận, quản lý nhân sự theo mặt thời gian và không gian, tạo
thành hệ thống mới phục vụ cho việc nghiên cứu.
- Phương pháp phân loại, hệ thống hoá lý thuyết: Nhằm sắp xếp các tài liệu
quản lý, quản lý giáo dục và tài liệu bồi dưỡng năng lực quản lý một cách khoa học,
các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về giáo dục, quản lý giáo dục thành hệ
thống lý luận logic chặt chẽ theo từng mặt, từng đơn vị kiến thức, từng vấn đề khoa
học; sắp xếp thành một mô hình lý thuyết. Từ đó có cơ sở để điều tra, đánh giá, phân
tích các hoạt động tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý trong thực tế.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi (phương pháp anket): Thiết kế các phiếu
hỏi dành cho Ban lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Yên Bình, Giảng viên
tham gia bồi dưỡng và Ban giám hiệu của 23 trường liên cấp huyện Yên Bình, tỉnh
Yên Bái về thực trạng đội ngũ Hiệu trưởng, thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực

4


quản lý cho Hiệu trưởng các trường liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng tại huyện Yên
Bình, tỉnh Yên Bái.
- Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Phương pháp phỏng vấn được tiến hành với
một số khách thể đã được điều tra bằng phiếu hỏi. Nội dung phỏng vấn là làm rõ
thêm những nguyên nhân của thực trạng đã được thể hiện trên số liệu của phiếu hỏi.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn:
Tổng kết kinh nghiệm thực hiện tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng các trường liên cấp tại huyện Yên Bình để tạo cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các
biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng các
trường liên cấp huyện Yên Bình phù hợp với điều kiện thực tiễn của ngành giáo dục
huyện Yên Bình nói riêng và tỉnh Yên Bái nói chung.
- Phương pháp chuyên gia: Trao đổi, tham vấn ý kiến các chuyên gia trong lĩnh vực
Quản lý giáo dục về tính cần thiết và khả thi của biện pháp đề xuất.

7.3. Phương pháp xử lý số liệu: Chúng tôi sử dụng các công thức toán thống kê để
xử lý số liệu thu được từ các phương pháp khảo sát giúp cho các kết quả nghiên cứu
đảm bảo chính xác và độ tin cậy.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ
lục. Nội dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu
trưởng trường liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng.
Chương 2. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường
liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái.
Chương 3. Biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường
liên cấp theo chuẩn Hiệu trưởng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG
NĂNG LỰC QUẢN LÝ CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG LIÊN CẤP
THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Quản lý thực chất là một quá trình tất yếu, khách quan của quá trình lao động.
Chỉ có hoạt động quản lý mới khai thác tối đa mọi nguồn lực trong quá trình sản xuất.
Theo C.Mác thì bất cứ lao động xã hội hay lao động chung nào mà tiến hành trên quy
mô khá lớn đều yêu cầu phải có một sự chỉ đạo điều hành những hoạt động cá nhân.
Các tư tưởng quản lý sơ khai xuất phát từ các tư tưởng triết học cổ Hy Lạp và cổ
Trung Hoa với những đóng góp của các nhà triết học cổ Hy Lạp như các nhà tư tưởng
Xôcrat 469 - 399 Tr.CN), Platon (427 - 347 Tr.CN), Arixtot (384 - 322 Tr.CN). Thời
Trung Hoa cổ đại đã công nhận các chức năng quản lý: Kế hoạch hóa, tổ chức, tác

động, kiểm tra. Các nhà hiền triết của Trung Hoa trước công nguyên đã có những
đóng góp lớn về tư tưởng quản lý quan trọng: quản lý vĩ mô, quản lý toàn xã hội. Các
nhà tư tưởng và chính trị lớn đó là Khổng Tử (551 - 478 Tr.CN), Mạnh Tử (372 - 289
Tr.CN), Thương Ưởng (390 - 338 Tr.CN) đã nêu tư tưởng quản lý như: “Đức trị Lễ
trị” lấy chữ tín làm đầu. Những tư tưởng quản lý trên vẫn có ảnh hưởng khá sâu sắc
đến các nước phương đông cho đến tận ngày nay.
Quản lý là hoạt động mang tính lịch sử xã hội, quản lý là một lĩnh vực khoa học.
Nhưng trong điều kiện cụ thể nó vừa mang tính khoa học lại vừa mang tính nghệ thuật.
Vì nó đòi hỏi sự mềm dẻo, khéo léo và sáng tạo của người quản lý. Theo C.Mác - Ph.
Ănghen trong quá trình nghiên cứu nền sản xuất tư bản chủ nghĩa đã rút ra kết luận, một
trong những yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nền sản xuất tư bản là nhờ có vai
trò của hoạt động quản lý [dẫn theo 20].
Trong những năm gần đây trên thế giới xuất hiện không ít các công trình nghiên
cứu về xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên nói chung và bồi dưỡng năng lực cho
hiệu trưởng nói riêng: các công trình tập trung nghiên cứu của Fumiko Shinohara
(2004 “ICTs in Teachers Training, UNESCO”); Harry Kwa (2004 “Information

6


Technology Training Program for Student and Teachers”); David C.B (1979
“Teachers”)... Việc xuất hiện các công nghệ dạy học mới dẫn đến những đòi hỏi mới
đối với đội ngũ giáo viên trong phương pháp dạy học. Việc đào tạo, bồi dưỡng, cập
nhật kiến thức mới cho giáo viên trở nên đa dạng, phong phú; kèm theo là các chính
sách giảm giờ trên lớp, dạy theo kiểu gợi mở, khơi gợi trí tò mò và năng lực khám
phá của học sinh. Sau hội thảo Cambridge về nhà giáo cho thế kỷ 21, người ta đã đặt
ra 5 yêu cầu cốt lõi đối với nhà giáo là: Kiến thức, kỹ năng sư phạm, phẩm chất, thái
độ và niềm tin. Ở một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và các nước
khác còn nhấn mạnh giáo viên vừa là nhà chuyên môn vừa là người lãnh đạo (lãnh
đạo hoạt động lớp học và lãnh đạo chuyên môn). Ngoài ra một số công trình nghiên

cứu của OECD (Tổ chức Hợp tác phát triển châu Âu) cũng đã đề cập đến chất lượng
giáo viên theo 5 tiêu chuẩn chính: (1) Kiến thức phong phú về nội dung chương trình
và nội dung bộ môn được giao giảng dạy; (2) Kỹ năng sư phạm kể cả việc tạo được
“kho kiến thức” về phương pháp dạy học, về năng lực sử dụng những phương pháp
đó; (3) Có tư duy phản biện trước mỗi vấn đề và có năng lực tự phê, nét rất đặc trưng
của nghề dạy học; (4) Biết cảm thông và cam kết tôn trọng phẩm giá của người khác,
(5) Có năng lực quản lý, kể cả trách nhiệm quản lý trong và ngoài lớp học. Trong hội
nhập quốc tế và xu hướng toàn cầu hóa hiện nay không ít Quốc gia trên thế giới đang
hướng tới xây dựng đội ngũ giáo viên nước mình phải là đội ngũ giáo viên có các tư
chất của nhà giáo, nhà khoa học, nhà quản lí, nhà cung ứng xã hội.
Theo Liên minh Châu Âu thì: Việc bồi dưỡng phát triển năng lực cho các lực
lượng giáo dục là vấn đề trọng tâm để nâng cao chất lượng của các trường học. Chất
lượng giáo dục cao chỉ có thể được đảm bảo bằng việc đào tạo, bồi dưỡng một cách
liên tục và bằng chất lượng rèn tay nghề cho giáo viên và các nhân viên phục vụ hoạt
động giáo dục và dạy học trong nhà trường [dẫn theo 14].
Một số tác giả như: Davis S. Darling D, Hammond L., LaPointe M., Mayerson trong
nghiên cứu Developing successful principals đã phân tích về công tác lãnh đạo trường học,
chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng, phương pháp bồi dưỡng các vấn đề chính sách và tài
chính. Trong đó, về chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng, nghiên cứu chỉ rõ: Việc xây dựng
chương trình bồi dưỡng phải gắn với chuẩn hiệu trưởng [dẫn theo 14].

7


Trong nghiên cứu Improving the Quality of In-Service Teacher Training System
analysis of the existing Etta Inset system and assessment of the needs for in-service
training of teachers (Nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên của hệ thống Etta Inset
hiện có và đánh giá nhu cầu đào tạo giáo viên), Gabrscek S, Roeders P cho rằng về
hình thức bồi dưỡng: bồi dưỡng tập trung trong một số ngày và kết hợp lí thuyết với
thực hành nhưng học viên tham gia bồi dưỡng chủ yếu thích thực hành hơn; bồi

dưỡng dưới dạng xêmina hay các hội thảo huấn luyện và thường tổ chức vào mùa hè.
Nếu bồi dưỡng theo hình thức từ xa thì tùy thuộc vào thời gian học viên tham gia bồi
dưỡng có thể sắp xếp được. Bên cạnh đó, các hình thức trợ giúp, tư vấn cho học viên
tham gia bồi dưỡng cũng được xem là một hình thức bồi dưỡng. Và hình thức này
được cho là tiết kiệm chi phí cho chủ thể tổ chức bồi dưỡng, nhất là các chi phí cho
việc đi lại, ăn ở…trong khi học viên tham gia bồi dưỡng lại được hưởng chương trình
bồi dưỡng tốt nhất do các chuyên gia thiết kế [dẫn theo 14].
Như vậy, trên thế giới đã có các nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng năng lực cho
hiệu trưởng. Các nghiên cứu này đề cập đến nội dung, phương pháp, hình thức bồi
dưỡng. Tuy nhiên, bồi dưỡng năng lực quản lý cho Hiệu trưởng trường liên cấp theo
chuẩn hiệu trưởng và quản lý hoạt động này vẫn là một khoảng trống cần sự quan tâm
của các nhà khoa học.
1.1.2. Ở Việt Nam
Công tác bồi dưỡng CBQL giáo dục nói chung và bồi dưỡng năng lực quản lý
của hiệu trưởng nói riêng đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Đảng,
Chính phủ và ngành Giáo dục và Đào tạo cũng như các địa phương trong cả nước từ
đầu những năm 1990. Năm 1997, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số
3481/QĐ-BGD&ĐT ngày 20/11/1997 về chương trình bồi dưỡng CBQL giáo dục,
trong đó có khung chương trình bồi dường CBQL các trường tiểu học, THCS và
THPT. Trên cơ sở quyết định trên các cơ sở bồi dưỡng CBQL giáo dục đã thực hiện
bồi dưỡng hàng chục ngàn CBQL giáo dục các cấp và đã có những đóng góp đáng kể
vào công tác quản lý giáo dục đất nước.

8


Thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư
Trung ương Đảng, Chính phủ đã có Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2005
về việc phê duyệt đề án “Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010”, trong đó nêu lên mục tiêu tổng quát là

“Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục theo hướng chuẩn hóa, nâng cao chất
lượng, đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản
lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên
môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục trong công
cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,...” [25]. Như vậy, đào tạo và
bồi dưỡng nguồn nhân lực cho ngành giáo dục nói chung và Hiệu trưởng các trường
liên cấp nói riêng trong thời kỳ CNH, HĐH là một biện pháp lớn trong chiến lược
phát triển giáo dục và đào tạo. Vấn đề này cần được quán triệt và nhận thức sâu sắc
cả về mục tiêu, nội dung và phương pháp.
Đội ngũ HT các trường liên cấp hiện đa số là những người trưởng thành từ giáo
viên, chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ quản lý, mà hoạt động quản lý là hoạt
động mang tính khoa học và sáng tạo, là một nghệ thuật và được xem là một nghề
trong xã hội. Do đó để xây dựng được đội ngũ HT các trường liên cấp có đủ phẩm
chất, năng lực thực sự đáp ứng được nhiệm vụ trong giai đoạn mới đòi hỏi phải có sự
đầu tư đúng mức cho hoạt động này. Nghiệp vụ quản lý không chỉ lệ thuộc vào năng
lực cá nhân mà nhất thiết phải được đào tạo, bồi dưỡng một cách bài bản theo sát
thực tiễn đổi mới giáo dục Việt Nam trong thời kỳ mới. Các Nghị quyết của Đảng,
Luật Giáo dục, chiến lược phát triển giáo dục và các chủ trương, chính sách của nhà
nước ta đều nhất quán đặt đội ngũ giáo viên vào vị trí trung tâm, được xã hội tôn vinh
và có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. Các cuộc cải
cách giáo dục năm 1950, 1956, 1979 và trong những năm đổi mới đã cho ra đời nhiều
công trình nghiên cứu đã để lại những bài học quý giá về xây dựng và phát triển đội
ngũ giáo viên nói chung và bồi dưỡng năng lực cho hiệu trưởng nói riêng. Đã có rất
nhiều công trình khoa học đặt ra vấn đề nghiên cứu bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ
CBQL giáo dục nói chung và hiệu trưởng nói riêng trong giai đoạn hiện nay như tác giả
Hà Thế Truyền, Trần Kiểm, Phạm Khắc Chương,... Ngoài ra cũng có nhiều bài viết đăng
trên các tạp chí khoa học về giáo dục như tạp chí Phát triển giáo dục, Thông tin khoa học

9

giáo dục, tạp chí Giáo dục,... các Hội thảo về đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng
giáo dục đã đề cập đến vị trí, vai trò, năng lực và biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực
cho người hiệu trưởng.
Trong “Quản lí và lãnh đạo nhà trường”, tác giả Bùi Minh Hiền và Nguyễn Vũ
Bích Hiền đã nêu rõ về nội dung, phương pháp bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ nhất
là đội ngũ CBQL, hiệu trưởng nhà trường cần phải coi trọng ba vấn đề chủ yếu là đủ
về số lượng, đạt chuẩn về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu. Tác giả cũng chỉ ra những
điều cần chú ý khi bồi dưỡng đội ngũ trong khâu lập kế hoạch, khâu tổ chức - chỉ đạo
và khâu kiểm tra; đồng thời chỉ ra biện pháp quản lý bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng là
phải kết hợp hài hòa giữa các yếu tố ảnh hưởng [12].
Một số công trình nghiên cứu cấp độ luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo
dục cũng đã đề cập đến mục tiêu, giải pháp, xây dựng, phát triển đội ngũ CBQL, hiệu
trưởng trong thời kỳ mới, nhiệm vụ mới của đất nước như sau:
Đề tài khoa học “Cơ sở lý luận về năng lực lãnh đạo của hiệu trưởng nhà
trường trung học phổ thông” do tác giả Nguyễn Thế Thắng làm chủ nhiệm đã nghiên
cứu cơ sở lý luận về năng lực lãnh đạo của hiệu trưởng nhà trường THPT hiện nay.
Các tác giả đã làm rõ những vấn đề về khái niệm, lý luận về lãnh đạo giáo dục, năng
lực và năng lực lãnh đạo giáo dục; vai trò lãnh đạo của hiệu trưởng trường THPT và
năng lực lãnh đạo của hiệu trưởng trường THPT [24].
Cuốn Một số vấn đề lí luận và thực tiễn về quản lí đội ngũ hiệu trưởng trường
trung học phổ thông của Nguyễn Hồng Hải đi vào trình bày cơ sở lí luận về quản lí
đội ngũ hiệu trưởng, nghiên cứu về quản lí đội ngũ hiệu trưởng và biện pháp đổi mới
quản lí đội ngũ hiệu trưởng trường trung học phổ thông ở Việt Nam hiện nay [8].
Ở thể loại luận án, đội ngũ hiệu trưởng các nhà trường là đề tài của nhiều nghiên
cứu dưới góc độ quản lý giáo dục:
Tại luận án tiến sỹ Quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học
trong giai đoạn đổi mới giáo dục của Nguyễn Thị Hiền trình bày cơ sở lý luận và
nghiên cứu thực trạng, đề xuất các giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng hiệu trưởng
trường tiểu học trong giai đoạn đổi mới giáo dục [13].

Với luận án tiến sỹ Quản lý bồi dưỡng năng lực quản lý theo chuẩn cho hiệu
trưởng các trường trung học cơ sở thành phố Hà Nội của Đinh Thị Lan Duyên trình bày

10


cơ sở lý luận quản lý bồi dưỡng năng lực quản lý theo chuẩn cho hiệu trưởng các trường
trung học cơ sở; phân tích thực tiễn. Từ đó, đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng năng
lực quản lý theo chuẩn cho hiệu trưởng các trường trung học cơ sở thành phố Hà Nội [6].
Ngoài ra, còn có thể kể đến rất nhiều luận án khác như Phát triển đội ngũ hiệu
trưởng trường trung học cơ sở các tỉnh vùng Tây Bắc theo hướng chuẩn hóa của
Nguyễn Huy Hoàng; Luận án Nghiên cứu chức năng của hiệu trưởng trường trung
học phổ thông Việt Nam thời kỳ đổi mới phục vụ công tác bồi dưỡng hiệu trưởng
đáp ứng yêu cầu xã hội của Nguyễn Thị Tuyết Hạnh; Luận án Quản lí đội ngũ hiệu
trưởng trường trung học phổ thông đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của Nguyễn
Hồng Hải; Luận án Hoàn thiện chính sách phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường
trung học phổ thông khu vực Tây Nguyên của Tôn Thị Ngọc Hạnh; ... [15], [10], [8],
[8] đã chỉ ra vai trò của đội ngũ cán bộ quản lý trong hoạt động giáo dục. Phát triển
đội ngũ hiệu trưởng là vô cùng cần thiết trong công tác quản lý nhà nước về giáo
dục, giúp các nhà quản lý chủ động trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, đảm bảo cho
đội ngũ hiệu trưởng đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, qua đó góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục và đào tạo.
Tác giả Lê Diên Phương nghiên cứu đề tài “Đổi mới công tác bồi dưỡng nâng
cao năng lực quản lý trường học cho hiệu trưởng các trường THCS ở trường CBQL
giáo dục và đào tạo Phú Thọ" (ĐHSPHN - 2006) [20] chỉ ra thực trạng cùng với
những hạn chế của đội ngũ hiệu trưởng THCS trước những yêu cầu của quá trình đổi
mới đất nước, qua đó thấy được một yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải đổi mới toàn diện
công tác bồi dưỡng đội ngũ CBQL ở trường CBQL Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú
Thọ cùng với những giải pháp khoa học được đề xuất để giải quyết thực trạng trên.
Tác giả Phạm Hùng với đề tài nghiên cứu “Phát triển đội ngũ CBQL trung

tâm giáo dục thường xuyên cấp huyện tại tỉnh Hòa Bình" (Học viện Quản lý Giáo
dục - 2013) đã chỉ ra những đặc thù của hoạt động quản lý giáo dục tại các trung
tâm giáo dục thường xuyên với những tồn tại và khó khăn nhất định. Từ đó đã đề
xuất ra 6 biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trung tâm GDTX cấp huyện để nâng
cao chất lượng quản lý và nâng cao chất lượng đào tạo của các trung tâm trong giai
đoạn hiện nay [17].

11


Thùy Linh (2019) trong bài viết về 5 giải pháp về nâng cao năng lực hiệu
trưởng của giáo viên trên báo Giáo dục đã đánh giá về thực vai trò và những bất cập
về năng lực của hiệu trưởng ảnh hưởng đến chất lượng dạy học ở các trường phổ
thông: Trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, sự phát triển nhanh chóng của cuộc cách
mạng công nghiệp lần thứ 4 đã có những tác động tích cực đến nền giáo dục ở các
nước trên thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam.
Cuộc cách mạng này đòi hỏi giáo dục phổ thông ở Việt Nam sẽ phải bắt nhịp
với sự chuyển mình mạnh mẽ và yêu cầu các hiệu trưởng ở trường phổ thông phải có
kiến thức, kĩ năng của một nhà quản trị.
Trước yêu cầu đổi mới, chất lượng giáo dục toàn diện được xác định làm nòng
cốt tuy nhiên theo nhiều người đánh giá, năng lực của hiệu trưởng ở một số trường
phổ thông vẫn còn nhiều bất cập. Những bất cập về năng lực của hiệu trưởng thời
gian qua đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy học ở các trường phổ
thông ví như:
Chưa có sự quan tâm đúng mức hay những quy định cụ thể cho việc phát triển
đội ngũ như bồi dưỡng bắt buộc những kĩ năng mềm cho giáo viên; Kế hoạch cho sự
phát triển giáo dục chưa lâu dài; Công tác quản lý và điều kiện bảo đảm chất lượng
giáo dục phổ thông ở một số nơi chưa theo kịp yêu cầu đổi mới [31].
Như vậy, qua nghiên cứu, tổng quan các công trình nghiên cứu trên thế giới và ở
trong nước, có thể thấy rằng: Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra những yêu cầu mới về

NLQL của người hiệu trưởng trong QLGD, QLNT ở thời đại của nền kinh tế tri thức. Khi
mà điều kiện, hoàn cảnh và khoa học công nghệ phát triển như vũ bão và nhà trường cũng
luôn biến đổi để đáp ứng với đổi mới căn bản toàn diện nền GD&ĐT trong hội nhập với
khu vực và quốc tế. Những yêu cầu cao cả về khách quan và chủ quan đã đặt ra cho người
hiệu trưởng những vấn đề cấp bách, hòi hỏi họ phải nỗ lực vươn lên. Do vậy, vấn đề bồi
dưỡng và quản lý bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng được đặt ra một cách cấp thiết cả về
lý luận và thực tiễn.
Nhiều công trình nghiên cứu cả ở trên thế giới và trong nước đã đề cập đến
những vấn đề lý luận và thực tiễn của bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng NLQL cho
hiệu trưởng. Có công trình đi sâu bàn về nội dung bồi dưỡng, cách thức rèn luyện kỹ
năng, kỹ xảo quản lý. Có công trình nghiên cứu vấn đề bao quát hơn như những

12


nguyên tắc đề xuất nội dung bồi dưỡng, nguyên tắc lựa chọn phương pháp hình thức
bồi dưỡng và những phương hướng chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả các hoạt
động bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng.
Các công trình nghiên cứu trên thế giới và một số công trình nghiên cứu ở trong
nước có tính chất phương pháp luận, do vậy việc ứng dụng vào thực tiễn đòi hỏi phải có
thời gian, phải được cụ thể hoá cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh. Một số công trình
nghiên cứu về bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng được nghiên cứu ở
một địa danh, địa bàn và thời gian cụ thể. Những nội dung nghiên cứu và nhất là các biện
pháp đề xuất của các tác giả thường chỉ phù hợp với đối tượng nghiên cứu ở một địa chỉ cụ
thể. Tính phổ cập của những nghiên cứu còn hạn chế. Với các công trình nghiên cứu
của các tác giả trên đã xây dựng hệ thống lý luận khoa học, đầy đủ về quản lý và năng
lực quản lý, đề ra những biện pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ
CBQL giáo dục nói chung và hiệu truởng nhà truờng nói riêng. Tuy nhiên, chưa có
công trình cũng như tác giả nào nghiên cứu sâu về bồi duỡng năng lực quản lý cho
hiệu truởng các truờng liên cấp theo định hướng đối mới giáo dục, đặc biệt là đưa ra

các biện pháp nhằm nâng cao việc quản lý bồi duỡng năng lực quản lý cho hiệu
trưởng truờng liên cấp theo định huớng đổi mới giáo dục hiện nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Hiệu trưởng, Hiệu trưởng trường liên cấp
1.2.1.1. Hiệu trưởng
Luật Giáo dục quy định: “Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt
động của nhà trường, do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận”.
1.2.1.2. Hiệu trưởng trường liên cấp
Hiệu trưởng trường liên cấp/trường có nhiều cấp học là người đứng đầu một nhà
trường chịu trách nhiệm tổ chức, quản lí các hoạt động và chất lượng giáo dục của
các cấp học khác nhau trong nhà trường, do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bổ
nhiệm, công nhận.
Như vậy, trong nhà trường phổ thông nói chung và trường liên cấp nói riêng,
hiệu trưởng là người đứng đầu nhà trường có vai trò quan trọng nhất trong quá trình
thiết lập những định hướng, tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục học sinh, quản
lý và thúc đẩy các hoạt động khác tạo sự thành công cho trường học.

13


Mỗi trường liên cấp có một Hiệu trưởng. Nhiệm kỳ của Hiệu trưởng là 5 năm, thời
gian đảm nhận chức vụ Hiệu trưởng không quá 2 nhiệm kỳ ở một trường trung học.
1.2.2. Chuẩn, Chuẩn Hiệu trưởng
1.2.2.1. Chuẩn
Theo từ điển bách khoa toàn thư thế giới Britania năm 2002 đã đưa ra định
nghĩa về chuẩn và một số phạm trù gần chuẩn như sau:
- Chuẩn (Standard) là cái được xác lập bởi quyền lực, tập quán hoặc sự thỏa

thuận để làm mẫu hoặc vật so sánh. Cái được đặt ra và được xác lập để làm luật lệ
(quy tắc) đo lường số lượng, trọng lượng, giá trị hoặc chất lượng.

- Theo Bách khoa toàn thư về giáo dục quốc tế: Chuẩn (Standard) là mức độ ưu

việt cần phải có để đạt được những mục đích đặc biệt; là cái đo xem điều gì phù hợp;
là trình độ thực hiện mong muốn trên thực tế hoặc mang tính xã hội.
Đại từ điển Tiếng Việt khẳng định: “Chuẩn là cái được chọn làm mốc để dọi
vào, để đối chiếu làm cho đúng; là cái được chọn làm mẫu để đo lường, đánh giá; là
cái được xem là đúng với quy định, với thói quen của xã hội” [29].
Như vậy có thể khẳng định: Chuẩn chính là yêu cầu, là tiêu chí có tính nguyên
tắc, công khai và mang tính xã hội được đặt ra bởi quyền lực hành chính và cả chuyên
môn để làm thước đo đánh giá trình độ đạt được về chất lượng, hoạt động công việc,
sản phẩm dịch vụ,... trong lĩnh vực nhất định theo mong muốn của chủ thể quản lý
nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử dụng.
1.2.2.2. Chuẩn Hiệu trưởng
Chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông là hệ thống phẩm chất, năng lực
mà hiệu trưởng cần đạt được để lãnh đạo và quản trị nhà trường [4].
Chuẩn hiệu trưởng là điều kiện, yêu cầu về phẩm chất, năng lực mà hiệu trưởng
phải đáp ứng để lãnh đạo và quản trị nhà trường làm căn cứ để hiệu trưởng cơ sở giáo
dục phổ thông tự đánh giá phẩm chất, năng lực; xây dựng và thực hiện kế hoạch rèn
luyện phẩm chất, bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo, quản trị nhà trường đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục [4].

14