Các chủ đề cần được điều tra trong tổng điều tra nhà ở

các chủ đề cần được điều tra
trong tổng điều tra nhà ở
Cỏc yu t quyt nh la chn cỏc
ch
Xem xột la chn cỏc ch trong
tng iu tra nh , cn xut phỏt t tm
quan trng ca nhng yờu cu gii hn v
thng kờ thu thp s liu cú th x lý v
xut bn trong thi gian hp lý. Nhng gi ý
nh vy cú th l ng dng c th cho tng
iu nh , vỡ thụng thng tng iu tra
dõn s v nh thng c thc hin
ng thi hoc lin nhau, v cú nhiu kh
nng l s ch yờu cu trong cỏc phiu
iu tra cú th vt quỏ kh nng ca iu
tra viờn v cỏc iu kin v x lý s liu.
Kh nng ny chc chn l vn gp phi
mt s nc ang phỏt trin, vớ d nh l
xỏc nh rừ ch riờng s n v nh v
cỏc loi nh theo cỏc loi khỏc nhau, s
lng v cỏc c trng c bn v mt phỏp
lý ca ngi chim gi v kh nng ca h
thng cung cp nc. Tuy nhiờn, vic lm
ny cú th khụng kh thi hoc khụng mong
mun trong trng hp b xung thờm nhiu
ch na - nu c gng a nhiu thờm
ch , thỡ thnh cụng v cht lng ca
cuc tng iu tra cú th phi hu b.
Vỡ vy cỏc ch c a vo phiu
iu tra (núi n cỏc ch liờn quan n
thụng tin s c thu thp v cỏc tũa nh,

ni v h gia ỡnh) s c xỏc nh trờn
c s cõn i gia: yờu cu ca t nc
(quc gia v a phng) do s liu tng
iu tra nh ỏp ng; t c kh nng
so sỏnh quc t, trờn c s so sỏnh khu vc

chuyên san tổng điều tra dân số năm 2009

v th gii; s sn lũng v kh nng cụng
chỳng cung cp nhng thụng tin phự hp
vi ch ; kh nng chuyờn mụn ca iu
tra viờn liờn quan n vic thu c thụng
tin ch bng quan sỏt trc tip; v ton
b ngun lc ca quc gia sn cú thc
hin tng iu tra.
Xem xột cõn i cỏc yờu cu trờn s
cn xem xột nhng thun li v hn ch ca
cỏc phng phỏp thay th cú c s
liu thu thp v mt ch cho trc trong
bi cnh ca chng trỡnh hp nht quc
gia v thu thp s liu thng kờ nh .
la chn cỏc ch iu tra, cn
quan tõm n vic s dng mang tớnh tip
ni lch s, vic s dng ny s to iu
kin o lng s thay i theo thi gian.
Tuy nhiờn, iu tra viờn nờn trỏnh thu thp
thụng tin lõu hn yờu cu. Thụng tin khụng
nờn thu thp n gin vỡ nú ó c thu
thp theo truyn thng trong thi gian trc.
Vỡ vy, vic cn lm l xem xột nh k cỏc

ch ó iu tra theo truyn thng v
ỏnh giỏ li nhu cu v s liu m tng iu
tra ó úng gúp.
u tiờn cỏc yờu cu quc gia
u tiờn trc ht phi trờn c s thc
t l cỏc cuc tng iu tra nh s c
thit k ỏp ng yờu cu quc gia. S
khụng cú s thng nht trong s cỏc yờu
cu quc gia, gia cỏc khuyn ngh cho khu
vc v cỏc khuyn ngh ton cu, nhu cu
quc gia s phi c u tiờn trc, sau ú

29


đến những khuyến nghị của khu vực và cuối
cùng là khuyến nghị toàn cầu. Điều phải
nghĩ đến trước tiên đó là tổng điều tra nhà ở
phải cung cấp thông tin về các chủ đề có giá
trị lớn nhất đối với quốc gia, với những câu
hỏi đã sắp xếp theo phương pháp để luận ra
số liệu sử dụng tối đa đối với nước đó. Kinh
nghiệm đã chứng tỏ rằng nhu cầu quốc gia
sẽ được phục vụ tốt nhất nếu tổng điều tra
có các chủ đề đã được công nhận chung
theo bản chất giá trị cơ bản và đã được xác
định theo các tiêu chuẩn khu vực và tiêu
chuẩn toàn cầu.

hoạch tổng điều tra. Các mục tiêu quốc gia

và quốc tế thường tương thích với nhau, vì
những khuyến nghị quốc tế được dựa trên
cơ sở nghiên cứu chung kinh nghiệm của và
thực tiễn của các nước.
Nếu trong hoàn cảnh đặc biệt, ở một
nước, cần phải chuyển hướng theo các tiêu
chuẩn quốc tế, thì cần giải thích rõ ràng về
sự chuyển hướng này trong các xuất bản
phẩm của tổng điều tra và cần thể hiện là
quốc gia có thể thay đổi như thế nào cho
phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.
Sự phù hợp của các chủ đề

Điều đã được thừa nhận là nhiều nước
sẽ tìm được các chủ đề của tổng điều tra
nhà ở theo ưu tiên của quốc gia hoặc quan
tâm địa phương để bổ sung thêm vào
những chủ đề đã được đưa ra trong các
khuyến nghị. Và số liệu về nhà ở có thể
được bổ sung thêm từ các cuộc điều tra nhà
ở để có được thông tin về các chủ đề không
thể đưa vào trong tổng điều tra vì chúng sẽ
quá sức điều tra viên hoặc yêu cầu người
phỏng vấn được đào tạo đặc biệt. Cũng có
khả năng là một số nước có thể lơ là với
những chủ đề đã được khuyến nghị cụ thể
cho tổng điều tra, ví dụ như chủ đề về điện
đã có sẵn trong hầu hết các dãy số số liệu
về điều tra nhà ở trong nước. Ngược lại,
một số chủ đề có thể không được điều tra

do thiếu toàn bộ các điều kiện cụ thể, đặc
biệt trong các khu vực nông thôn ở một số
nước đang phát triển.
Vai trò quan trọng của so sánh quốc tế
Mong muốn đạt được khả năng so
sánh khu vực và quốc tế sẽ là một mối quan
tâm đáng kể khác trong việc lựa chọn và
phát triển có hệ thống các chủ đề trong kế
30

Các chủ đề điều tra cần được người trả
lời sẵn lòng và có thể cung cấp thông tin trả
lời phù hợp. Đối với những chủ đề thông tin
được thu thập thông qua quan sát trực tiếp
của điều tra viên sẽ phụ thuộc vào khả năng
chuyên môn của điều tra viên. Vì vậy, cần
tránh những chủ đề có thể gây ra sợ hãi,
thiên kiến theo địa phương hoặc mê tín dị
đoan, và những câu hỏi quá phức tạp và
khó cho người trả lời ở mức trung bình hoặc
câu hỏi mà điều tra viên có thể trả lời dễ
dàng. Cú pháp sử dụng cho từng câu hỏi là
cần thiết để có được những trả lời tin cậy
nhất sẽ phải dựa vào tình hình quốc gia, và
những diễn đạt như vậy cần được kiểm tra
kỹ trước khi điều tra.
Các nguồn sẵn có cho tổng điều tra
Lựa chọn chủ đề điều tra cần phải xem
xét cẩn thận trong mối quan hệ với toàn bộ
các nguồn sẵn có về tổng điều tra. Thu thập

số liệu chính xác và hiệu quả với số lượng
hạn chế về chủ đề, theo đúng bảng biểu và
xuất bản phẩm sẽ có lợi hơn việc thu thập
số liệu theo danh sách chủ đề quá tham
vọng, mà không có khả năng được điều tra,
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª


lập bảng biểu và lưu giữ trong cơ sở dữ liệu.
Để cân đối yêu cầu về số liệu của các nguồn
đã có, phạm vi đối với những câu hỏi cần
mã hóa trước phải được xem xét. Đây có
thể là một nhân tố quan trọng trong việc xác
định cho dù nó không khả thi về phương
diện kinh tế để điều tra các chủ đề nào đó
trong tổng điều tra.
Danh sách các chủ đề
Đơn vị điều tra của các cuộc tổng điều
tra nhà ở là các tòa nhà, nhà ở, và hộ gia
đình. Tòa nhà liên quan gián tiếp nhưng là
đơn vị điều tra quan trọng đối với các cuộc
tổng điều tra nhà ở do thông tin liên quan
đến xây dựng (loại nhà, vật liệu xây dựng
tường bên ngoài và các đặc trưng cụ thể
khác) yêu cầu miêu tả đúng vị trí xác định
của nhà ở trong tòa nhà, và để xây dựng
các chương trình nhà ở. Trong tổng điều tra
nhà ở, câu hỏi về các đặc điểm xây dựng
thường có cấu trúc liên quan đến tòa nhà
trong đó nhà ở được điều tra theo vị trí, và

thông tin được thu thập cho từng đơn vị nhà
ở hoặc cho các nhà ở khác đặt trong vị trí
đó.
Các đơn vị điều tra chủ yếu thứ hai
trong cuộc tổng điều tra là các loại nhà ở.
Số liệu thu thập được sẽ cung cấp đầy đủ
về tình trạng nhà ở và cơ sở thích hợp để
xây dựng các chương trình về nhà ở.

chuyªn san tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 2009

Đơn vị điều tra thứ ba là các hộ gia
đình/người sở hữu nơi ở, số lượng, các đặc
điểm của chủ hộ hoặc người có thẩm quyền,
tình trạng sở hữu và chi phí về nhà ở.
Danh sách các chủ đề liệt kê dưới đây
dựa trên kinh nghiệm tổng điều tra toàn cầu
và tổng điều tra theo khu vực trong một vài
thập kỷ qua. Các chủ đề được đưa vào
danh sách là những chủ đề có được sự
đồng thuận cao liên quan đến mức độ quan
trọng và tính khả thi, đến việc đo lường và
đánh giá các điều kiện nhà ở và xây dựng
các chương trình nhà ở: một nghiên cứu về
kinh nghiệm tổng điều tra nhà ở đã chứng tỏ
tính khả thi của thu thập thông tin về các chủ
đề này giành cho một cuộc tổng điều tra nhà
ở. Những chủ đề này chứng tỏ hiện có
những khó khăn và yêu cầu các câu hỏi về
thời gian sử dụng chắc chắn được điều tra

trong điều tra mẫu về nhà ở.
Các chủ đề chính là những chủ đề
được quan tâm và có giá trị chung đối với
các nước hoặc các khu vực và cũng có vai
trò quan trọng trong việc tạo khả năng so
sánh toàn diện về thống kê ở mức quốc tế.
Các chủ đề bổ sung là các chủ đề cần được
thu thập theo thứ tự cho phép để chuẩn bị
lập bảng biểu để đáp ứng phần lớn yêu cầu
của người sử dụng.

31


Các chủ đề theo đơn vị điều tra trong tổng điều tra nhà ở
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36

Chủ đề
Loại
Vật liệu xây dựng - tường bên ngoài
Năm xây dựng
Số căn hộ trong tòa nhà
Vật liệu xây dựng - mái, sàn
Thang máy

Nhà cửa trang trại nông nghiệp
Tình trạng sửa chữa
Vị trí
Tình trạng sở hữu
Sở hữu
Số phòng
Số phòng ngủ
Diện tích sàn
Cung cấp nước
Vệ sinh
Nước thải
Điều kiện tắm
Bếp
Nhiên liệu sử dụng để đun nấu
Ánh sáng/sử dụng điện
Rác thải rắn
Lò sưởi
Nước nóng
Ống dẫn ga
Sử dụng nhà ở
Có một hoặc hơn một hộ gia đình ở
Số người
Tuổi và giới tính của chủ hộ/người có thẩm quyền
Đất đai
Chi phí thuê nhà
Trang bị đồ đạc
Thiết bị công nghệ thông tin
Số xe ô tô
Đồ dùng lâu bền
Có khoảng không bên ngoài

-

Tòa
nhà










Nhà ở
Hộ tập
Đơn vị
thể
nhà ở


Hộ gia
đình (*)












































































Chủ đề chính; - Chủ đề xuất phát từ chủ đề chính;  - Chủ đề bổ sung

(*) Thuật ngữ hộ gia đình ở đây bao gồm các cá nhân và các hộ gia đình.
Nguyễn Thái Hà (chọn và giới thiệu)
Nguồn: Topics to be Investigated in Housing Censuses (pages1-4)
Tài liệu của Vụ thống kê Liên hợp quốc

32

Th«ng tin Khoa häc Thèng kª