Thu hút đầu tư của doanh nghiệp vào lĩnh vực nông nghiệp ở tỉnh nghệ an

H C VI N CHÍNH TR QU C GIA H

LÊ THU H

CHÍ MINH

NG

LU N ÁN TI N S
CHUYÊN NGÀNH: KINH T CHÍNH TR
Mã s : 62 31 20 02

Ng

ih

ng d n khoa h c:1. PGS. TS. NGUY N TH NH
2. TS. H

HÀ N I - 2019

C PH C

HÀ


L I CAM OAN

Tôi cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s
li u, k t qu nêu trong lu n án là trung th c, có ngu n g c rõ
ràng và ư c trích d n

y

theo quy nh.
Tác gi

Lê Thu H

ng


M CL C
M

U..................................................................................................................................................................................... 01

Ch ơng 1: T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U LIÊN QUAN
1.1. T ng quan các công trình nghiên c u ã công b
n

N

TÀI......

06

nư c ngoài liên quan

tài lu n án..................................................................................................................................... 06

1.2. Nh ng công trình nghiên c u v thu hút
nông nghi p

u tư c a doanh nghi p vào

trong nư c.................................................................................................................. 16

1.3. K t qu nghiên c u ch y u c a các công trình nghiên c u có liên quan
n

tài lu n án và các v n

t ra c n ti p t c nghiên c u............................ 27

Ch ơng 2: CƠ S LÝ LU N V THU HÚT

U TƯ C A DOANH NGHI P VÀO

L NH V C NÔNG NGHI P............................................................................................................. 32

2.1. Khái ni m và s c n thi t thu hút

u tư c a doanh nghi p vào l nh v c

nông nghi p.................................................................................................................................................. 32
2.2. N i dung và các nhân t

nh hư ng

n thu hút

u tư c a doanh nghi p

vào l nh v c nông nghi p.................................................................... .............................................. 44
2.3. Kinh nghi m thu hút

u tư c a doanh nghi p vào l nh v c nông nghi p

và m t s bài h c rút ra cho t nh Ngh An............................................................... ............ 62
Ch ơng 3: TH C TR NG THU HÚT
V C NÔNG NGHI P

3.1.

U TƯ C A DOANH NGHI P VÀO L NH

T NH NGH AN GIAI O N 2011-2018...................

i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i có tác
doanh nghi p vào l nh v c nông nghi p

3.2. Thu hút

ng

n thu hút

82

u tư c a

t nh Ngh An........................................... 82

u tư c a doanh nghi p vào l nh v c nông nghi p c a t nh Ngh

An giai o n 2011-2018...................................................................................................................... 90
3.3.

ánh giá chung v thu hút

u tư c a doanh nghi p vào l nh v c nông

nghi p c a t nh Ngh An.................................................................................................................... 114
Ch ơng 4: PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP THU HÚT

U TƯ C A DOANH NGHI P

VÀO L NH V C NÔNG NGHI P T NH NGH AN

4.1. Phương hư ng thu hút
c a t nh Ngh An
4.2. Gi i pháp thu hút
t nh Ngh An

N N M 2030....................... 131

u tư c a doanh nghi p vào l nh v c nông nghi p

n n m 2030................................................................................................. 131
u tư c a doanh nghi p vào l nh v c nông nghi p c a

n n m 2030........................................................................................................... 137

K T LU N................................................................................................................................................................................ 155
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH TÁC GI

à CÔNG B LIÊN QUAN

N LU N ÁN 157

DANH M C TÀI LI U THAM KH O................................................................................................................ 158
PH L C.................................................................................................................................................................................... 169


DANH M C CÁC CH

VI T T T

ADB

:

Ngân hàng Phát tri n châu Á

CNXH

:

Ch ngh a xã h i

CNH, H H :

Công nghi p hóa, hi n

DNNN

:

Doanh nghi p nhà nư c

FAO

:

T ch c Nông lương Liên hi p qu c

H ND

:

H i

HTX

:

H p tác xã

KH& T

:

K ho ch và

i hóa

ng nhân dân
u tư

NN&PTNT :

Nông nghi p và phát tri n nông thôn

NNPQ

:

Nhà nư c pháp quy n

PTBV

:

Phát tri n b n v ng

PTSX

:

Phương th c s n xu t

OECD

:

T ch c H p tác và Phát tri n Kinh t

TNHH

:

Trách nhi m h u h n

UBND

:

UNDP

:

Chương trình phát tri n Liên hi p qu c

XHCN

:

Xã h i ch ngh a

XTTM

:

Xúc ti n thương m i

WB

:

Ngân hàng Th gi i

y ban nhân dân


1
M
1. Tính c p thi t c a
Trong giai o n

U

tài nghiên c u

u c a quá trình phát tri n, n n kinh t c a nhi u qu c

gia trên th gi i g n li n v i nông nghi p, v i quá trình công nghi p hóa, hi n

i

hóa (CNH, H H) h tr nên l thu c ít hơn vào nông nghi p. Vào nh ng th p

u th k XXI, trư c nh ng thách th c như

niên

m b o an ninh lương th c, ô

nhi m môi trư ng, gia t ng dân s … kinh t nông nghi p ư c d báo là ngành
gi v trí quan tr ng

i v i s phát tri n b n v ng c a m i qu c gia. Theo ó,

n u không có s phát tri n b n v ng c a nông nghi p mà ch
t ng trư ng công nghi p thì s d n
kinh t , i u này d n

n k t các v!n

ơn thu n là s

n m!t cân b"ng trong t ng trư ng c a n n
nghèo ói, th!t nghi p, b!t bình #ng…

là gánh n$ng v m$t xã h i. Nhi u qu c gia ã xem nông nghi p không ơn
thu n là v!n

kinh t mà còn là v!n

chính tr và xã h i mang tính s ng còn.

Trong nh ng n m v%a qua, nh ng thành t u khoa h c k& thu t ư c ng

d'ng trong ngành nông nghi p ã t o ra s phát tri n nhanh chóng, hình thành
ng l c thúc (y t ng trư ng và góp ph n gi gìn )n

nh t i nhi u qu c gia. Là

m t nư c nông nghi p, giá tr ngành nông nghi p chi m kho ng 20% GDP, v i
nhi u ti m n ng v nông nghi p: !t ai, l c lư ng lao
thu hút

ng ông

o, v!n

u tư phát tri n nông nghi p luôn ư c chú tr ng trong chính sách kinh

t - xã h i c a Vi t Nam. Trong th i gian t i n u c ti p t'c duy trì m t n n s n
xu!t nông nghi p nh* l+ d a vào kinh t h s có nh ng thách th c l n nh!t là
m b o n ng su!t, ch!t lư ng và n ng l c c nh tranh c a nông s n.

i u ó

c,ng -ng ngh.a kìm hãm s phát tri n c a n n nông nghi p Vi t Nam. Do ó xu
hư ng t!t y u trong phát tri n n n nông nghi p
c a doanh nghi p
/ c!p
sách thu hút

hình thành n n s n xu!t hi n

Vi t Nam là ph i thu hút

u tư

i và h i nh p.

a phương, t nh Ngh An ã d n hình thành môi trư ng, chính
u tư c a doanh nghi p vào l.nh v c nông nghi p trên cơ s phân


2
tích ngu-n l c, các l i th so sánh c a

a phương. Là vùng ch u nhi u nh

hư ng b!t l i c a t nhiên, di n tích !t canh tác b thu h0p dư i tác
kinh t - xã h i ph c t p,

ng c a

CNH, ph i

i m$t v i nhi u v!n

nh ng v!n

thách th c này òi h*i t nh Ngh An ph i xây d ng chính sách

phát tri n nông nghi p phù h p, t o l p môi trư ng thu n l i
tư vào l.nh v c nông nghi p. ây là m t trong nh ng

gi i quy t

thu hút v n

t phá quan tr ng

u
phát

tri n kinh t - xã h i c a t nh Ngh An trong b i c nh (y m nh CNH, H H !t
nư c hi n nay. B i
nghi p

nông nghi p phát tri n thì vi c thu hút

nâng cao trình

u tư c a doanh

s n xu!t, ng d'ng khoa h c k& thu t tiên ti n; t)

ch c l i s n xu!t nông nghi p là yêu c u t!t y u trong xu hư ng phát tri n c a
n n kinh t th trư ng và h i nh p qu c t .
/ Ngh An nông nghi p v n gi v trí quan tr ng trong phát tri n kinh t xã h i c a t nh. Nh ng n m qua Ngh An c,ng ã xây d ng, xúc ti n các chương
trình, d án v phát tri n nông nghi p theo hư ng s n xu!t l n, ưa s n xu!t
nông nghi p công ngh cao, bư c

u ã hình thành nên nh ng vùng chuyên

canh cây lương th c, cây công nghi p có giá tr cao ( các huy n Ngh.a

Yên Thành, Hưng Nguyên, Qu1 H p, Qu1nh Lưu, Tân K1…); cơ c!u kinh t

àn,
ã

có nh ng bư c chuy n bi n theo hư ng tích c c.
Tuy nhiên, n n nông nghi p c a t nh Ngh An hi n nay v n ch y u phát
tri n theo chi u r ng, d a trên vi c khai thác các ưu th v tài nguyên thiên nhiên
s2n có và l c lư ng lao

ng d-i dào, trong lúc tình tr ng thoái hóa !t ai,

ngu-n tài nguyên nư c b ô nhi m; suy gi m a d ng sinh h c, tình tr ng thi u
v n

u tư ng d'ng công ngh cao, kh n ng t) ch c s n xu!t kinh doanh

trong nông nghi p theo hư ng s n xu!t hàng hóa ang thi u s b n v ng, các
nông s n ph(m ưa ra th trư ng giá c b!p bênh, c nh tranh th!p. Nguyên nhân
cơ b n là các doanh nghi p chưa g n v i nông thôn, chưa “m$n mà”
nông nghi p. Hi n

Ngh An chưa

y 1% doanh nghi p

u tư vào

u tư vào nông

3
nghi p. Bên c nh ó s kh c nghi t v th i ti t, khí h u c,ng làm cho nông
nghi p Ngh An phát tri n khó kh n.
hư ng s n xu!t l n, s n xu!t hi n

phát tri n nông nghi p c a t nh theo

i (nông nghi p công ngh cao) thì yêu c u

u tư l n v v n, công ngh , nhân l c, k t c!u h t ng nông nghi p, nhưng các
yêu c u ó vư t quá kh n ng c a kinh t h , òi h*i t nh Ngh An c n ph i có
bư c

t phá

thu hút

u tư c a doanh nghi p phát tri n nông nghi p

kh c

ph'c khó kh n, thách th c, khai thác và s3 d'ng có hi u qu ti m n ng, l i th
nh"m t o ra

ng l c phát tri n kinh t - xã h i. T% nh ng lý do trên, tác gi l a

ch n ch
nghi p

nghiên c u “Thu hút

u t c a doanh nghi p vào l nh v c nông

t nh Ngh An” làm lu n án ti n s& chuyên ngành kinh t chính tr .

2. M c ích và nhi m v nghiên c u
2.1. M c ích nghiên c u
Lu n án làm rõ nh ng v!n
vào l.nh v c nông nghi p

lý lu n v thu hút

c!p t nh; trên cơ s khung lý thuy t, lu n án ánh giá

th c tr ng thu hút các doanh nghi p

u tư vào l.nh v c nông nghi p c a t nh

Ngh An, ch ra nh ng h n ch , nguyên nhân, và
hút các doanh nghi p

u tư c a doanh nghi p

xu!t các gi i pháp nh"m thu

u tư phát tri n nông nghi p t nh Ngh An.

2.2. Nhi m v nghiên c u
- H th ng hóa lý lu n v thu hút

nông nghi p

u tư c a doanh nghi p vào l.nh v c

xây d ng khung phân tích cho lu n án v v!n

- Nghiên c u kh o sát phân tích th c tr ng thu hút
trong nông nghiêp t nh Ngh An giai o n t% n m 2011
xu!t phương hư ng, gi i pháp thu hút
tri n nông nghi p t nh Ngh An n n m 2030.
3.

này.

u tư c a doanh nghi p
n n m 2018.

u tư c a doanh nghi p phát

i tư ng và ph m vi nghiên c u

3.1.

it

ng nghiên c u.

Lu n án nghiên c u v!n
nông nghi p

c!p t nh.

thu hút

u tư c a doanh nghi p vào l.nh v c


4
3.2. Ph m vi nghiên c u
- V n i dung: Lu n án nghiên c u các v!n

làm th nào

thu hút

u tư

c a doanh nghi p vào l.nh v c nông nghi p và thu hút v n, khoa h c công ngh ,
kinh nghi m t) ch c s n xu!t kinh doanh c a doanh nghi p vào các ngành s n
xu!t, kinh doanh nông, lâm, ngư nghi p. Ch th thu hút là chính quy n c!p t nh.
- V không gian: Các nghiên c u ch y u trên

a bàn t nh Ngh An

- V th i gian: Nghiên c u th c tr ng t% n m 2011
phương hư ng và gi i pháp thu hút
nghi p t nh Ngh An

n n m 2018;

xu!t

u tư c a doanh nghi p vào l.nh v c nông

n n m 2030.

4. Cơ s lý lu n và phương pháp nghiên c u
4.1. Cơ s lý lu n:
t nh ng ư c m'c tiêu và nhi m v' nghiên c u Lu n án d a trên cơ
s lý lu n c a Ch ngh.a Mác- Lênin, tư tư ng H- Chí Minh, quan i m c a

ng

C ng s n Vi t Nam làm cơ s lý lu n và phương pháp lu n nghiên c u. Ngoài ra,
tài c,ng ti p c n nh ng lý thuy t kinh t h c, chính sách công; k th%a, tham
kh o các công trình nghiên c u, s li u i u tra, t)ng k t th c ti n c a các cá nhân,
t) ch c trong và ngoài nư c

nghiên c u v!n

.

4.2. Phương pháp nghiên c u:
- Lu n án s3 d'ng phương pháp lu n c a ch ngh.a duy v t bi n ch ng và
ch ngh.a duy v t l ch s3 trong quá trình nghiên c u t% Chương 1
- Khi nghiên c u các v!n

lý lu n

chương 2 và th c tr ng thu hút

tư c a doanh nghi p vào l.nh v c nông nghi p
c t lõi c a

u

chương 3, nghiên c u sinh s3

d'ng phương pháp tr%u tư ng hóa khoa h c (g t b* nh ng v!n
ch t p trung vào các v!n

n Chương 4.

không b n ch!t

tài lu n án) k t h p v i các phương

pháp phân tích, t)ng h p, so sánh và các phương pháp nghiên c u kinh t khác.
- Phương pháp thu th p tư li u, s li u: thu th p và nghiên c u các công
trình khoa h c ã công b

trình bày chương 1. Các tư li u, s li u thu th p

h th ng và xây d ng khung phân tích c a lu n án

chương 2. Chương 3 các tư

li u , s li u thu th p ư c x3 lý và s3 d'ng minh ch ng cho các phân tích, ánh

5
giá th c tr ng thu hút

u tư c a doanh nghi p vào l.nh v c c a t nh Ngh An

giai o n 2011 - 2018 và làm cơ s

xu!t phương hư ng gi i pháp chương 4.

5. Nh ng óng góp m i c a lu n án
- Trên cơ s h th ng hoá nh ng cách ti p c n khác nhau, dư i góc

kinh

t chính tr ,lu n án làm rõ khái ni m, $c i m, n i dung, xu hư ng v thu hút

u

tư c a các doanh nghi p vào l.nh v c nông nghi p t nh Ngh An.
- Qua nghiên c u, kh o sát và ánh giá th c tr ng, lu n án ch ra nh ng
thành công, h n ch , nguyên nhân c a v!n
t nh Ngh An. Trên cơ s

ó

xu!t phương hư ng và các gi i pháp xây d ng,

hoàn thi n h cơ ch , chính sách thu hút
nông nghi p

t nh Ngh An

thu hút vào l.nh v c nông nghi p
u tư c a doanh nghi p vào l.nh v c

n n m 2030.

6. Ý ngh a lý lu n và th c ti n c a lu n án
K t qu nghiên c u c a lu n án góp ph n làm sáng t* nh ng v!n
lu n và th c ti n v vi c thu hút doanh nghi p

lý

u tư phát tri n nông nghi p

t nh Ngh An mà th c ti n ang $t ra.
K t qu nghiên c u c a lu n án có th là tài li u tham kh o ư c s3 d'ng
vào nghiên c u, gi ng d y và h c t p trong các cơ s nghiên c u, ào t o v
chính sách phát tri n nông nghi p, nông thôn; trong các cơ s
CBCC trên

ào t o, b-i dư4ng

a bàn t nh Ngh An.

K t qu nhiên c u c a lu n án cung c!p lu n c cho vi c ho ch
sách phát tri n nông nghi p áp ng yêu c u xây d ng nông thôn m i

nh chính
t nh Ngh

An hi n nay qua ó góp ph n thúc (y s phát tri n kinh t - xã h i trên a bàn t nh.
K t qu nghiên c u c a

tài có th góp ph n nâng cao nh n th c c a

ng, cán b , ngư i dân và doanh nghi p v

u tư phát tri n nông nghi p

i

t nh

Ngh An hi n nay.
7. K t c u lu n án
Ngoài ph n m

u; k t lu n; danh m'c các h p, bi u b ng và tài li u

tham kh o, lu n án g-m có 4 chương, 9 ti t.


6
Chương 1
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U LIÊN QUAN
1.1. T NG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U
NGOÀI LIÊN QUAN

N

N

TÀI

à CÔNG B

NƯ C

TÀI LU N ÁN

1.1.1. Nh ng nghiên c u các v n

v

u tư và chính sách thu hút

u tư vào l.nh v c nông nghi p là v!n

ư c nhi u s quan tâm c a

u tư vào l nh v c nông nghi p
các nhà nghiên c u trong và ngoài nư c; m t s công trình nghiên c u sau:
Reardon, Thomas, Eric Crawford, Valerie Kelley and Bocar Diagana
(1996), Promoting Farm Investment for Sustainable Intensification of African
Agriculture (Thúc

y

u t trang tr i

t ng c

ng b n v ng nông nghi p

c a châu Phi) [103]. Nhóm tác gi nghiên c u v nh ng nhân t tác
hư ng

n quy t

nh

u tư c a h vào l.nh v c nông nghi p ph' thu c vào hai

nhóm nhân t chính. Th nh!t, nhóm các nhân t mang tính
thúc (y

ng và nh

ng l c (incentive)

u tư; th hai, nhóm các nhân t thu c v n ng l c (capacity)
ng l c thúc (y

Theo các tác gi , nhóm

u tư.

u tư g-m: các nhân t v môi

trư ng t nhiên (như: khí h u, ngu-n nư c, gi ng… mang tính $c thù
phương có nh hư ng, tác

ng

l i nhu n ho$c thua l ) ; l i su!t
hút

n

bao g-m nh ng bi n

u tư vì nó có kh n ng t o nên

u tư ròng (l i nhu n thu ư c càng cao thì s c

u tư càng l n); l i su!t tương

các ngành khác s s c hút

ng l c

a

i (l i su!t ngành nông nghi p cao so v i

u tư hơn); m c

r i ro (tuy t

i và tương

ng v giá, s n lư ng và n ng su!t, bi n

ng v chính

sách, r i ro v chính tr ,… n u như r i ro càng cao thì s làm gi m sút
u tư. Ngoài ra, còn có các nhân t

nh hư ng khác

n

ng l c

i):

ng l c
u tư như:

KHCN, chính sách kinh t v. mô và chính sách nông nghi p c a qu c gia, s
phát tri n c a cơ s h t ng, ch!t lư ng ngu-n nhân l c.


7
McCulloch (2001), Trade Liberalisation and Poverty (Gi i phóng th ơng
m i và ói nghèo), A Handbook, London: Centre for Economic Policy Research
/Department for International Development [99]. Trong nghiên c u c a mình, tác
gi McCulloch ã ch ra, ho t

ng c a doanh nghi p ch u s

nh hư ng c a hàng

ã ưa ra nh ng chính sách ch y u:

lo t các chính sách. Tác gi

(1). Chính sách c' th có tác

ng, nh hư ng tr c ti p

n doanh nghi p:

Chính sách h tr phát tri n doanh nghi p c a Chính ph .
(2). H tiêu chu(n và pháp lu t liên quan

n kinh doanh: Bao g-m các quy

chu(n s n xu!t và quy nh v qu n tr doanh nghi p.
(4). H th ng pháp lu t v lao
ng như i u ki n lao

ng: Quy

ng, th i gian lao

nh liên quan ch$t ch

n lao

ng…

(6). Chính sách v tài chính, tín d'ng h tr phát tri n doanh nghi p.
(7). Chính sách phát tri n giáo d'c, ào t o ngh : Tác

ng t i

ng l c

thu hút doanh nghi p thông qua vi c h tr phát tri n nhân l c.
(8). Các chính sách )i m i, h tr phát tri n thương m i, m r ng th
trư ng và phát tri n công ngh .
(9). Chính sách môi trư ng: Các quy
nh hư ng

nh v môi trư ng và có tác

ng t i

u tư kinh doanh và phát tri n c a doanh nghi p.

Conning & Udry (2007), Rural Financial Markets in Developing
Countries (Th tr

ng tài chính nông thôn

các n

c

ang phát tri n),

Handbook of Agricultural Economics [93]. Công trình nghiên c u v vai trò c a
chính sách tín d'ng

iv i

u tư phát tri n nông nghi p, trong nghiên c u tác

gi Conning và Udry ã cho r"ng th trư ng v n phát tri n nông nghi p có hai
$c i m quan tr ng là tính phi t p trung và s can thi p, b o h c a t%ng qu c
gia. Th trư ng v n phi t p trung và kém phát tri n trong l.nh v c nông nghi p là
thách th c
y

n quá trình v n hành các mô hình lý thuy t tài chính v i th trư ng

. Do ó, ngư i nông dân và các nhà

u tư quy mô nh* thư ng l a ch n


8
quy t

nh a d ng hoá các hình th c, l.nh v c

chuyên môn hoá trong

u tư

thi u gi m r i ro hơn là

u tư, m$c dù có th mang l i l i nhu n th!p hơn.

World Bank (2008), World Development Report 2008: Agriculture for
Development (Báo cáo phát tri n th gi i 2008: Nông nghi p v i phát tri n),
World Bank, Washington D.C.[108]. Trong công trình này ã nh n
nh ng h n ch c a

nh v

u tư công vào nông nghi p và nh ng khó kh n g$p ph i.

Nghiên c u ch ra, nh ng i m $c thù trong l.nh v c v c nông nghi p và nông
thôn là nơi mà th trư ng và nhà nư c

u th hi n s th!t b i khi c n thi p. i u

này th hi n thông qua các y u t như: phí t)n giao d ch cao, h n ch trong ti p
c n thông tin; xu!t hi n môi trư ng c nh tranh không lành m nh, thi u v ng th
trư ng tín d'ng và b o hi m… T% ó WB k t lu n: “ ây là l.nh v c $c trưng và
ch u nh hư ng b i các tác nhân có m c tài s n th!p, không -ng

u, v n con

ngư i có khuynh hư ng gi m (so v i khu v c thành th ), di n tích !t ai ngày
càng b thu h0p do dân s t ng thi u ki m soát ( $c bi t

châu Á), n n s n xu!t

có tính r i ro l n do thiên tai, thi u th trư ng b o hi m, nên nông dân d b t)n
thương và b n cùng hoá. -ng th i, do s phân tán và manh mún v quy mô s n
xu!t, nên h nông dân v y u th v c nh tranh. Nh ng nhân t trên cho th!y
n ng l c tích lu& th!p, kh n ng t o v n, ti p c n v n khó, nên

u tư t% ngu-n

v n t có c a khu v c này nhìn chung th!p” [108].
S.Vermeulen và L.Cotula (2010), Making the Most of Agricultural
Investment: A Survey of Business Models that Provide Opportunities for
Smallholders (T n d'ng t i a

u tư trong nông nghi p: Kh o sát các mô hình

kinh doanh mang l i l i ích cho các h nông dân), Publisher: FAO [107]. Các tác
gi

ã nghiên c u ph m vi c a các mô hình kinh doanh có tính kh thi

d'ng trên th c t nh"m c!u trúc l i các kho n

u tư nông nghi p

áp

các nư c

ang phát tri n và ch m phát tri n, ưa ra mô hình thay th cho vi c mua l i !t

quy mô l n như hi n nay. Các chuyên gia cho r"ng, b!t k1 s

nh hư ng nào v


9
u tư nông nghi p c,ng h n ch

n m c t i thi u nh ng tác

ng tiêu c c có th

có c a vi c mua l i !t quy mô l n, -ng th i thúc (y các mô hình
hóa l i ích cho các h nông dân
nh m t lo t cách th c
h p tác trên cơ s

u tư t i a

a phương. Cùng v i ó, các tác gi c,ng xác

các nhà

u tư l n và các h gia ình t i

a phương

ôi bên cùng có l i. M t s hình th c ư c ưa ra trong nghiên

c u này ó là: h p -ng canh tác, h p -ng qu n lý, thuê mư n, liên doanh, liên

k t kinh doanh… Các chuyên gia c,ng kh#ng
nh!t và t i ưu nh!t cho m i

nh, không có mô hình nào là duy

a bàn và trong m i hoàn c nh. Tuy nhiên, m u s

chung c a m i mô hình là vi c

u ph i tính

n quy n s h u !t ai, v n hóa,

l ch s3… và nhân kh(u c a a phương. Chính quy n và các t) ch c chính tr - xã
h i c n quan tâm và s3 d'ng nhi u công c' h tr hơn n a
hình

thúc (y các mô

u tư, kinh doanh trong nông nghi p công b"ng hơn, bao g-m c vi c h tr

các h gia ình trong m i quan h c a h v i chính ph và các nhà

u tư.

NEPAD - OECD (2011), Policy framework for investment in agriculture
(Ch ơng trình khuôn kh chính sách cho

u t trong l nh v c nông nghi p

(PFIA),the 5th NEPAD - OECD Ministerial Conference on 26 - 27 April 2011,
Dakar, Senegal [101]. Công trình nghiên c u ư c xây d ng dư i hình th c $t
ra và tr l i các câu h*i trong 10 l.nh v c c a chính sách thu hút
v c nông nghi p. Khung chính sách

u tư trong l.nh

u tư trong nông nghi p ư c xây d ng

nh"m h tr các nư c thành viên ánh giá và xây d ng các chính sách huy

ng

u tư tư nhân vào nông nghi p, óng góp t i a cho t ng trư ng kinh t và phát
tri n b n v ng. V i $c i m n n kinh t ch m phát tri n, cơ s h t ng y u kém,
môi trư ng
thu hút

u tư khó kh n khi n

u tư c a tư nhân vào nông nghi p r!t ít *i.

u tư vào nông nghi p, nghiên c u cho r"ng, nh ng chính sách thu

hút c a Nhà nư c không nên ch là nh ng ưu ãi, h tr tr c ti p dành cho khu
v c tư, mà ph i có s k t h p gi a nhi u nhóm chính sách kinh t khác v. mô v i
vi mô. Theo ó, khuy n ngh 10 nhóm gi i pháp chính sách bao g-m: chính sách


10

u tư; h tr xúc ti n

u tư; xây d ng, phát tri n ngu-n nhân l c, nghiên c u

và chuy n giao KH&CN (khoa h c công ngh ); chính sách xúc ti n thương m i
(XTTM); chính sách b o v môi trư ng; chính sách

m b o hành vi kinh doanh

có trách nhi m; phát tri n cơ s h t ng; phát tri n th trư ng v n; thu và b o
hi m [101].
Nghiên c u i vào phân tích 10 v!n

khung phân tính c a chính sách
u tư; xúc ti n và thúc (y

tư trong nông nghi p, bao g-m: chính sách

u

u tư;

phát tri n h t ng; chính sách thương m i; phát tri n ngành tài chính; ngu-n nhân
l c; chính sách thu ; qu n lý r i ro; hành vi kinh doanh có trách nhi m; và s3
d'ng b n v ng tài nguyên và qu n lý môi trư ng. M i n i dung ư c gi i quy t
vi c $t và tr l i các câu h*i v 3
v!n

n 5 ch

ho$c l.nh v c liên quan

c n b n, c t lõi nh!t c a l.nh v c ư c nh c

“Xúc ti n và thúc (y

u tư”, các tác gi

n. áng chú ý, trong ph n

ã ưa ra và tr l i các câu h*i then

ch t như: Th nh t, t) ch c nào ch u trách nhi m thu hút và thúc (y
Chính ph
(y

ã thành l p cơ quan xúc ti n

i ng, nhân viên

u tư?

u tư (IPA) chưa? Cơ quan này có thúc

u tư vào nông nghi p, ch bi n nông s n và cung c!p d ch v'

c!p trung ương và

n các

a phương không? Nó có ư c h tr

y

u tư

c

v tài chính và

th c hi n nhi m v' c a mình? Hi u qu ho t

ng có

thư ng xuyên ư c ki m tra, giám sát không? Th hai, nh ng bi n pháp nào
ư c áp d'ng

thúc (y và t o thu n l i cho

u tư vào nông nghi p, bao g-m

c các h gia ình nh* và ti u thương? C' th , th t'c hành chính

thi t l p m t

u tư m i ã ư c s p x p h p lý và phù h p v i kh n ng c a các nhà

u tư

gi m chi phí d án chưa? Các bi n pháp thu hút và thúc (y

u tư

khác nhau

có nh"m vào các lo i nhà
c n

u tư c' th và y u t c a chu i giá tr nông nghi p

u tư hay không? Chính ph có th c hi n phân tích, t)ng k t, ánh giá l i

ích chi phí

ánh giá tác

thi p vào các th trư ng

ng

u tư c a h không? Th ba, chính ph có can

u vào và

u ra không? Các th trư ng có c nh tranh


11
không? Th

t , lo i cơ ch

hi n b!t k1 vai trò v n

u tư ư c $t ra? IPA có th c

i tho i nào v i nhà
ng chính tr nào không?

ây là nh ng nghiên c u khá

t)ng quát, khoa h c và có giá tr [101].
Erinch Sahan (2012), Private Investment in Agriculture: Why it's essential,
and what's needed (

u tư tư nhân trong nông nghi p: S c n thi t và nh ng v!n

$t ra), Oxford, UK: Oxfam GB for Oxfam International, September [95]. Tác
ã ch ra r"ng,

gi

u tư quy mô l n vào nông nghi p là r!t c n thi t

thi n và kh c ph'c nh ng y u kém c a ngành hi n nay. Trong ó,
v c tư nhân có th

nh"m c i
u tư c a khu

óng m t vai trò quan tr ng trong vi c cung c!p t ng trư ng

kinh t toàn di n, môi trư ng b n v ng và gi m nghèo n u như ư c quy
y

và tuân theo m t s nguyên t c như: t p trung vào th trư ng

a phương,

liên k t v i các t) ch c s n xu!t và tôn tr ng quy n t ch c a các nhà
công nhân và các mô hình có s n xu!t quy mô nh*, ngh.a là các kho n
ph i

m bao duy trì t!t c các quy n lao
s c hút

khuy n khích

nghi p, c,ng như t n d'ng t i a khi các kho n
Tác gi

ng h vi c tích c c t ng

u tư,
u tư l n

ng c a cá nhân và c ng -ng trong xã

h i. Ngoài ra, các chính ph c n ph i có các chính sách
nh ng òn b(y

nh

m nh óng vai trò như

u tư tư nhân vào l.nh v c nông
u tư ư c th c hi n.

u tư vào s n xu!t nông nghi p quy mô

nh* và b n v ng trong b i c nh xu hư ng t ng tích t' ru ng !t quy mô l n th i
gian g n ây ngày càng tr nên ph) bi n và áng lo ng i vì trong m t s trư ng
h p, quy n c a các nhà s n xu!t quy mô nh* không ư c

m b o và bình #ng,

nh!t là khi !t ai c a h b thu h0p. T% vi c phân tích này, tác gi kh#ng
khuy n khích

nh:

u tư tư nhân vào nông nghi p là quan tr ng và c n thi t nhưng

i u quan tr ng hơn là ph i ánh giá và hi u ư c nh ng lo i
nông nghi p là c n thi t

u tư nào trong

thúc (y phát tri n ch không ph i t!t c , cách th c

qu n lý chúng và làm cho chúng tr nên có l i cho t!t c các bên liên quan như:
doanh nghi p, nhà nư c và nông dân.


12
Saifullah Syed và Masahiro Miyazako (2013), Promoting Investment in
Agriculture for Increased Production and Productivity (Thúc (y
nghi p

t ng n ng su!t và s n lư ng), Publisher: Boston, MA: CABI [104].

Nhóm tác gi kh#ng
qu nh!t

u tư vào nông

nh:

u tư vào nông nghi p là m t trong nh ng cách hi u

gi m ói nghèo, góp ph n t ng n ng su!t nông nghi p và phát tri n

b n v ng. Vi c phát tri n nông nghi p b n v ng, s n xu!t lương th c, an ninh
lương th c…, và t!t c các nhà
chính sách thu hút

u tư, các c!p

u tư… c n có m i quan h m t thi t và tác

t ư c s thành công trong vi c

nhau

u tư, các lo i hình

Nghiên c u ã phân tích các v!n
c a doanh nghi p như: xác

u tư, các

ng qua l i l n

u tư vào nông nghi p.
l n có nh hư ng

nh các công c'

nh hư ng

n thu hút

u tư và phân tích

các chính sách mà các nư c ang phát tri n ch n l a nh"m thu hút các nhà
hư ng vào nông nghi p; i sâu phân tích
m c và xu hư ng
mô t các nhà

tr i và nh ng óng góp nh!t

c!p

c!p

trang

nh c a h , bao g-m c t p trung vào khu v c tư

ã th o lu n v các y u t thúc (y

nghi p và s hình thành v n nông nghi p. Trên cơ s
thúc (y

qu c gia và qu c t ;

u tư cho vi c hình thành v n

nhân, khu v c công, các qu& h tr phát tri n và
(FDI). Các tác gi

u tư

u tư vào nông nghi p; trình bày các

u tư hi n t i trong nông nghi p

u tư khác nhau

u tư

u tư tr c ti p nư c ngoài
u tư trong l.nh v c nông
ó, ưa ra các gi i pháp

u tư, t p trung ngu-n v n phát tri n các mô hình trang tr i,

khu v c công vào nông nghi p,

u tư c a

u tư vào ngành công nghi p nông nghi p và

FDI. Tr ng tâm c a công trình này là vi c các tác gi t p trung phân tích và nh!n
m nh vào các gi i pháp: thúc (y ngu-n v n ti t ki m t% các h gia ình
tư vào nông nghi p, thúc (y
trư ng thu n l i cho các nhà
nông nghi p và thúc (y

u

u tư công vào l.nh v c nông nghi p, t o môi
u tư c a khu v c tư nhân t p trung

u tư cho

u tư tr c ti p nư c ngoài thông qua các mô hình kinh

doanh nông s n và d ch v' nông nghi p [104].

13
1.1.2. Nghiên c u v kinh nghi m thu hút doanh nghi p
l nh v c nông nghi p

u tư vào

m!t s qu c gia

Borley, Bill; Cotula, Lorenzo; Chan, Man-Kwun (2012), Tipping the
Balance: Policies to shape agricultural investments and markets in favour of
small-scale farmers (M0o cân b"ng: Chính sách m r ng

u tư nông nghi p và

th trư ng có l i cho nh ng h nông dân quy mô nh*), Publisher: Oxfam-IIED
[92]. Trong công trình nghiên c u các tác gi

ã nghiên c u chính sách

u tư

c a doanh nghi p : Guatemala, Nigeria, Tanzania và Philippines v nh ng tác
ng

u tư c a doanh nghi p

t ng cư ng thu hút

i v i các h nông dân. Nghiên c u kh#ng

nh:

u tư c a doanh nghi p trong nông nghi p là r!t c n thi t

nh"m ph'c v' các m'c tiêu t% gi m nghèo b n v ng

n an ninh lương th c,

qu n lý tài nguyên thiên nhiên và kh n ng ph'c h-i khí h u.
Tuy nhiên, theo báo cáo này, trên toàn th gi i, ang có kho ng 500 tri u
trang tr i nh* h tr g n hai t ngư i, chi m g n 1/3 s toàn c u. Trong khi ó,
g n ây ang có m t làn sóng thu mua !t quy mô l n và

u tư thương m i

trong nông nghi p ã làm d!y lên lo ng i r"ng các nhà s n xu!t quy mô nh* này
ang b thi t thòi [92]. Vì v y, v!n
sách công nh"m

m b o các ho t

này c n có s vào cu c c a h th ng chính
ng

u tư thương m i và th trư ng nông

nghi p mang l i l i ích cho các h s n xu!t quy mô nh*. Các nhà nghiên c u ã
có cái nhìn m i v vai trò c a chính sách công và qu n lý th trư ng c!p qu c gia
trong vi c h tr phát tri n n n nông nghi p b n v ng, phát tri n m t khuôn kh)

ánh giá vai trò c a chính sách
nông nghi p,
xác

m c

u tư

u tư tr c ti p và

ba c!p

:

c!p cơ s c a chính sách

c!p

qu n lý th trư ng. Báo cáo này

nh các òn b(y chính sách quan tr ng

u tư thương m i có l i cho

nông nghi p quy mô nh* ho$c quy mô l n. Và nó cho th!y các òn b(y chính
sách nh hư ng như th nào
r i ro m t cách bình #ng.

n qu n lý th trư ng

h n ch ho$c h tr chia s+


14
T) ch c Lương th c và Nông nghi p c a Liên H p qu c FAO (2012),
Trends and impacts of foreign investment in developing country agriculture –
Evidence from case studied (Xu hư ng và tác
nông nghi p

ng c a

u tư nư c ngoài vào

qu c gia ang phát tri n - B"ng ch ng t% các nghiên c u trư ng

h p i n hình), Author: FAO [97]. Cùng v i

u tư trong nư c thì

u tư nư c

ngoài vào l.nh v c nông nghi p c,ng có nh ng nh hư ng không nh*

i v i các

nư c ang phát tri n. Trong nghiên c u, FAO ã th c hi n nghiên c u

9 nư c

ang phát tri n i n hình hi n nay, $c bi t là i sâu nghiên c u các chính sách

u tư nư c ngoài vào nông nghi p và tác

thu hút

tri n kinh t

i v i phát

m t s qu c gia Châu Phi, Châu Á và Châu M& Latinh.

Trên cơ s

ó, các chuyên gia nh n nh, m$c dù không có gi i pháp t i ưu

nh!t cho các kho n
các d án

ng c a chúng

u tư “win - win”, nhưng có th

i

n k t lu n chung r"ng:

u tư nư c ngoài n u k t h p t t th m nh c a nhà

lý và ti p th chuyên môn và công ngh ) v i nông dân và
ai…) s có t l thành công cao hơn; ngư c l i n u

u tư (v n, qu n

a bàn (lao

ng, !t

u tư theo hư ng thu mua

!t quy mô l n thư ng ít mang l i l i ích tích c c cho nông nghi p và nông thôn,
trư ng h p này ch y u ch là mang l i vi c làm cho nông dân v i nh ng mô
hình kinh doanh s3 d'ng nhi u lao

ng [97].

Kazushi Ohkawa, Bruce F. Johnston, Hiromitsu Kaneda(2015), Agriculture
and Economic Growth: Japan's Experience (Phát tri n nông nghi p và t ng trư ng
kinh t : Kinh nghi m c a Nh t B n), Princeton, N.J: Princeton University Press
[98]. Các bài báo ư c trình bày t i “H i ngh Qu c t v Nông nghi p và Phát
tri n Kinh t - M t H i th o chuyên

v kinh nghi m phát tri n nông nghi p

c a Nh t B n trong 100 n m qua” nhóm tác gi
trong

u tư c a doanh nghi p có nh hư ng

ã phân tích các y u t dài h n
n s phát tri n nông nghi p c a

Nh t B n. C' th : các nhà khoa h c trên cơ s phân tích các giai o n l ch s3
phát tri n c a Nh t B n ã ưa ra nh ng nh n

nh toàn di n v t ng trư ng dài


15
h n c a Nh t B n;
ho t

c p

n t ng n ng su!t và ti n b công ngh ; v!n

ng trong l.nh v c nông nghi p và l c lư ng lao

dân s

ng; các s n ph(m xu!t

kh(u chính, các t) ch c tín d'ng và tài chính, t n d'ng ngu-n ti t ki m t% các h
gia ình, tác

ng c a c i cách ru ng !t và các mô hình tiêu th' th c ph(m g n

li n v i vai trò c a các doanh nghi p Nh t B n.
o Tat Cuong (2015), Investment and agricultural development in
developing countries: The case of Vietnam (

u tư và phát tri n nông nghi p

các qu c gia: Trư ng h p Vi t Nam), Publisher: Xlibris ISBN: 9781514442722,
www.xlibris.com.au [94]. Tác gi
khuôn kh) chính sách

ã ti n hành phân tích, kh o sát, ánh giá

u tư cho phát tri n nông nghi p

Vi t Nam. Tác gi

ã

phân tích các d li u v nông nghi p Vi t Nam (l ch s3 và d li u chính sách),
làm rõ các v!n

xã h i g n v i phát tri n nông nghi p như v n con ngư i, v n

xã h i v i phát tri n nông nghi p, s c kh*e, h c v!n v i phát tri n nông nghi p
và

xu!t khuôn kh) chính sách t o

ng l c phát tri n nông nghi p.

Seema Bathla; Amaresh Dubey (2017), Investment in Indian Agriculture:
Macro and Micro Evidences (

u tư vào nông nghi p

5n

, nh ng b"ng

ch ng v. mô và vi mô), Publisher: Springer Singapore: Singapore [105]. 5n
là m t trong nh ng nư c thu ư c nhi u thành công trong phát tri n nông
nghi p, trong nghiên c u các tác gi

ã trình bày m t nghiên c u khá m i và sâu

r ng v các l.nh v c nông nghi p và phi nông nghi p c a 5n
c ,

u tư, các chính sách và

như kh o sát giá

xu!t nh ng thay )i c n thi t. Nó ã ưa ra các

khung tài chính, th ch và chính sách phù h p

giúp duy trì t ng trư ng nông

nghi p và t ng thu nh p c a nông dân. Các tác gi nh n
trong ó, các ngành d ch v' có t c

nh, m t n n kinh t mà

t ng trư ng nhanh, ngành nông nghi p

t ng trư ng ch m l i và ngành công nghi p g n như trì tr chính là mô hình t ng
trư ng 5n

trong hai th p k qua. Nó d n

n s phân hóa v m i m$t gi a

thành th và nông thôn ngày càng tr nên rõ r t và sâu s c hơn.


16
Theo quan i m c a các tác gi , do ngành nông nghi p ư c $t
tiên hàng

u trong chi n lư c phát tri n c a n n kinh t

hư ng các l.nh v c

u tư, trong ó, t ng ngu-n v n

nh"m m'c ích t ng n ng su!t lao

ãd n

v trí ưu

n vi c

nh

u tư cho nông nghi p

ng và hi u su!t s3 d'ng !t ai. Theo quan

i m này, cu n sách ã ghi chép và phân tích các b"ng ch ng xuyên qu c gia
thi t l p m i quan h gi a v n và t ng trư ng, t ng trư ng và nghèo ói. Trên cơ
s

ó, các tác gi

nông nghi p

ã phân tích các b"ng ch ng v. mô v hành vi

5n

, chuy n )i l.nh v c

u tư trong

u tư c a khu v c công và tư nhân

trong nông nghi p c,ng như m i quan h gi a xây d ng ngu-n v n, phát tri n
nông nghi p và xóa ói gi m nghèo.
Bên c nh ó, công trình nghiên c u này còn cung c!p các b"ng ch ng vi
mô khá toàn di n v cơ c!u v n, t ng trư ng, cư ng
ph n

n n ng su!t lao

v n, tác

ng c a v n c)

ng và !t ai, nh hư ng c a KH&CN... áng chú ý,

chương cu i c a cu n sách, các tác gi

ã ưa ra các suy lu n cơ b n t% vi c

phân tích các b"ng ch ng v. mô và vi mô v

u tư vào nông nghi p 5n

.

Theo ó, các con ư ng và hư ng chính sách ư c b t ngu-n t% vi c phân tích
các b"ng ch ng v. mô và vi mô, t p trung vào các chính sách
tiên thi t l p các ch

chính sách công

khuy n khích

u tư công và ưu
u tư tư nhân vào

nông nghi p [105].
1.2. NH"NG CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U V

THU HÚT

U TƯ C#A

DOANH NGHI$P VÀO NÔNG NGHI$P TRONG NƯ C

Các công trình nghiên c u v thu hút

u tư phát tri n nông nghi p r!t a

d ng và phong phú, có nhi u tác gi và nhi u công trình nghiên c u v v!n
này. Trong khi ó, là m t nư c nông nghi p nhưng v!n

thu hút

u tư c a

doanh nghi p vào phát tri n nông nghi p c,ng ch m i ư c quan tâm nghiên
c u m t s n m g n ây
m i.

nư c ta, $c bi t k t% khi th c hi n công cu c )i

ã có m t s công trình nghiên c u liên quan

d ng sách, báo,

tài, lu n v n, lu n án,

án như:

n lu n án th hi n dư i


17
1.2.1. Các công trình nghiên c u v môi trư%ng

u tư c a doanh

nghi p trong l nh v c nông nghi p
Ngô V n Giang (2004), M t s
ã ưa ra nh n

Nam thư ng

y s phát tri n c a

Vi t Nam, T p chí Nghiên c u kinh t , (s 304) [39].

doanh nghi p nông thôn
Tác gi

xu t nh m thúc

nh: các doanh nghi p trong l.nh v c nông nghi p

u tư các d án quy mô v n l n, s3 d'ng nhi u lao

Vi t

ng, ng d'ng

nhi u thành t u KH&CN m i. Tuy nhiên, nhi u doanh nghi p c,ng g$p khó
kh n khâu tiêu th' s n ph(m, thi u v n (41,7%), c nh tranh gay g t, y u v ti p
c n công ngh hi n

i nên các ch doanh nghi p

u có ý th c liên k t v i các

cơ s công nghi p ch bi n cùng tham gia s n xu!t. Tác gi
gi i pháp thu hút doanh nghi p

ã

xu!t m t s

u tư vào l.nh v c nông nghi p như: t o môi

trư ng pháp lý th ng nh!t và bình #ng, th c hi n hi u qu các chính sách
v i doanh nghi p như: chính sách !t ai, tài chính - tín d'ng,

u tư k t c!u h

t ng nông thôn, chính sách th trư ng, KH&CN. Nghiên c u ã
trò c a chính quy n

i

c p

n vai

a phương trong vi c t o l p môi trư ng kinh doanh thu n

l i, h tr doanh nghi p

u tư vào l.nh v c nông nghi p bao g-m: hư ng d n,

th c thi t t chính sách v CNH, H H nông nghi p, nông thôn; xây d ng nông
thôn m i; t o s )n

nh c a th trư ng, !u tranh ch ng hàng gi , hàng l u, gian

l n thương m i, h tr XTTM.
Vi n Chính sách chi n lư c nông nghi p và Phát tri n nông thôn (2005),
T ng quan các nghiên c u v môi tr

ng

u t nông thôn Vi t Nam, B Nông

nghi p và phát tri n nông thôn, Hà N i [91]. Công trình ã hình thành h th ng
d li u ph'c v' ho ch

nh chính sách phát tri n nông nghi p Vi t Nam. Trong

nghiên c u này, các tác gi

ã kh o sát xu hư ng

u tư c a doanh nghi p trong

và ngoài nư c vào l.nh v c nông nghi p; t% các phân tích th c tr ng, nhóm
nghiên c u ã ch ra nh ng h n ch v môi trư ng trong vi c thu hút
doanh nghi p vào nông nghi p; phân tích các nh hư ng và tác

u tư c a
ng c a các


18
chính sách, lu t, quy
khi

nh hi n hành nh hư ng t i ho t

ng c a doanh nghi p

u tư vào l.nh v c này.
Nghiên c u này c,ng ã ch ra các xu hư ng, l.nh v c

u tư thu ư c l i

nh n ư c nhi u nh!t không phân bi t lo i hình doanh nghi p và khu v c kinh t .
Theo ó, v n

u tư vào l.nh v c nông nghi p còn r!t nh*, có xu hư ng t ng m nh

k t% sau n m 1995, nhưng gi m trong 10 n m ti p theo. / Vi t Nam quy mô

u

tưt% các doanh nghi p khu v c tư nhân chi m t tr ng nh* (trư c nh ng n m
2010) và có xu hư ng m r ng trong nh ng n m g n ây v i vi c hình thành các
t p oàn kinh t trong l.nh v c nông nghi p, các vùng chuyên canh nông nghi p
quy mô l n; áng chú ý t l v n

u tư nư c ngoài trong nông nghi p chi m t

tr ng th!p và ang gi m d n, phân b) ngu-n v n c,ng không -ng

u gi a các

a phương.
Nghiên c u c,ng ch ra nh ng h n ch c a môi trư ng
hư ng

n thu hút

nghi p khi
quy

u tư trong l.nh v c nông nghi p. Theo ó,

u tư có nh
i v i các doanh

u tư vào l.nh v c nông nghi p thì ti p c n !t ai, ti p c n tài chính,

nh lao

ng, v n t i, ch!t lư ng ngu-n nhân l c là các c n tr chính; trong

khi ó, v i các doanh nghi p nư c ngoài, các c n tr chính liên quan t i v n t i,
i n, b!t )n v v. mô, ti p c n !t ai.

c i thi n môi trư ng

u tư vào l.nh

v c nông nghi p, nghiên c u này ã ưa ra m t s khuy n ngh chính sách c i
thi n v qu n lý

u tư, môi trư ng h tr

u tư, trong ó t p trung vào các v!n

như: c n thành l p m t cơ quan chuyên trách h tr doanh nghi p làm c u n i
gi a các nhà

u tư và các nhà ho ch

tư trong giai o n hình thành d án
o n th c hi n
ho ch

nh chính sách

u tư (h tr các nhà

u tư, giai o n chu(n b

u

u tư, và giai

u tư; tham mưu cho các cơ quan qu n lý nhà nư c trong vi c

nh chính sách

o, qu n lý các ngành,

u tư); nâng cao nh n th c và hi u bi t c a cán b lãnh
a phương v kinh t tư nhân, !u tranh phòng ch ng

quan liêu, tham nh,ng; hình thành danh m'c ưu tiên

t p trung vào m t s


19
ngành; gi m các rào c n

u tư b"ng cách gi m các chi phí

!t ai, lao

các th t'c hành chính; hoàn thi n h th ng pháp lu t v
tư; t ng cư ng phát tri n cơ s h t ng, nh!t là

ào t o cho

i ng, lao

u tư, ơn gi n hoá
ng và

u

khu v c nông thôn, mi n núi;

ng nông thôn; hoàn thi n th trư ng các nhân t s n

xu!t t o kh n ng ti p c n các th trư ng này d dàng, linh ho t
V, V n Hùng (2018), M t s v n
d ng chính sách

t nông nghi p

[46]. Nghiên c u c a tác gi

c n ti p t c nghiên c u trong xây

Vi t Nam,T p chí Qu n lý nhà nư c, (s 266)

ã khái quát h th ng chính sách !t nông nghi p

Vi t Nam trong th i k1 )i m i, theo ó h th ng chính sách !t ai ã có nhi u
bư c ti n, góp ph n thúc (y s phát tri n c a nông nghi p như: T ng th i h n
giao !t cho h gia ình, cá nhân s n xu!t nông nghi p t% 20 n m lên 50 n m; h

tr ti p c n tín d'ng ngân hàng; hình thành th trư ng b!t

ng s n

nông thôn,

t o i u ki n tái cơ c!u s n xu!t, s3 d'ng !t nông nghi p hi u qu . V giá !t,
ã có quy nh rõ nguyên t c nh giá !t theo m'c ích s3 d'ng !t h p pháp t i
th i i m

nh giá, theo th i h n s3 d'ng !t, b* vi c công b b ng giá !t vào

ngày 01/01 hàng n m.

-ng th i, bài vi t c,ng ch ra nh ng b!t c p trong xây

d ng chính sách !t ai theo ó b!t c p l n nh!t là quá trình tích t' !t ai di n
ra ch m, là rào c n c a vi c thu hút các doanh nghi p

u tưvào nông nghi p. T%

nh ng b!t c p trong h th ng chính sách !t ai hi n hành, tác gi

ưa ra m t s

ki n ngh v xác l p quy n tài s n trên !t, h n m c giao !t nông nghi p, i u
ki n t p trung ru ng !t, chuy n quy n s3 d'ng !t nông nghi p [46].
B NN&PTNT (2018), Báo cáo v "Ti m n ng, cơ h i và
pháp thu hút doanh nghi p

nh h

ng gi i

u t vào nông nghi p”, tài li u lưu hành n i b , Hà

N i [15]. Trong Báo cáo ã xác

nh;

thu hút

u tư c a doanh nghi p, các

chính sách ư c ban hành và ti p t'c hoàn thi n theo hư ng t o môi trư ng ngày
càng thu n l i

khai thác ti m n ng, l i th và cơ h i

càng nhi u ngu-n v n

u tư nh"m thu hút ngày

u tư vào nông nghi p, nông thônnhư chính sách khuy n


20
khích doanh nghi p

u tư vào nông nghi p, 67689:;76<9=;>6;9?@=;9ưA9 BC9D 9:;A E9

:>69F'68E9 !:9 GC<9H;AI 69H;>=;9FJG6;968;C K9LCM69H :9? 69NA!:9D C967689FO6E98 69
D C9:CMA9:;'967689? 6E9NOI9F 689=@6;9 -689L 6<9; 9:P 96;"Q98C Q9:)69:;!:9:PJ689
6768968;C K<9; 9:P 9=@=9FJanh nghi p

u tư xây d ng khu, vùng nông nghi p ng

d'ng công ngh cao, nông nghi p s ch và các quy

nh v

u tư h p tác công tư

(PPP) trong nông nghi p, nông thôn.
Báo cáo ã ch ra, Vi t Nam là nư c có l i th c nh tranh v phát tri n nông
nghi p nhi t

i v i i u ki n sinh thái, môi trư ng a d ng, ngư i nông dân có k&

n ng, c n cù ch u khó và giá ngày công lao
ki n ti n

ng tương

i th!p. ây chính là i u

ngành nông nghi p t o ra nh ng bư c phát tri n vư t b c trong

m

b o an ninh lương th c, thúc (y s n xu!t hàng hóa, m r ng th trư ng xu!t kh(u.
Theo Báo cáo này, t ng trư ng nông nghi p Vi t Nam

t m c trung bình

3,5%/n m trong giai o n 1986-2017, nhi u m$t hàng có n ng su!t cao, chi phí
s n xu!t th!p, có l i th c nh tranh cao và ang t%ng bư c chi m l.nh th trư ng
th gi i. Th trư ng trong nư c và qu c t có nhi u thu n l i cho doanh nghi p
nông nghi p phát tri n. Quá trình t ng trư ng kinh t , gia t ng dân s và ô th
hóa, nhu c u tiêu dùng lương th c, th c ph(m trong nư c t ng lên rõ r t

iv i

h u h t các nông s n, t% các s n ph(m tiêu dùng thi t y u như lúa g o, rau qu , th t
l n

n các s n ph(m có giá tr cao, th trư ng tiêu dùng th c ph(m c a Vi t Nam

c,ng ư c d báo t ng trư ng cao nh!t so v i các nư c trong khu v c.
Kh o sát v tình hình ho t

ng c a doanh nghi p trong l.nh v c nông

nghi p, Báo cáo ã ch ra, s lư ng doanh nghi p nông nghi p t ng lên nhưng
v n còn chi m t tr ng r!t nh* (kho ng trên 1%) trong t)ng s các doanh nghi p
c a c nư c. N u tính thêm c doanh nghi p ch bi n nông lâm th y s n và
doanh nghi p thương m i các m$t hàng lương th c, th c ph(m, s doanh nghi p
ho t

ng trong l.nh v c nông nghi p chi m kho ng 8% trong t)ng s doanh

nghi p c nư c. Bên c nh ó, có t i trên 95% s doanh nghi p nông nghi p có


21
quy mô v%a và nh*, trình

áp d'ng khoa h c công ngh c a các doanh nghi p

nông nghi p còn th!p. Các doanh nghi p trong nư c, $c bi t là khu v c doanh
nghi p v%a và nh*, doanh nghi p siêu nh* v n loay hoay không th thoát ra ư c
nh ng máy móc có công ngh l c h u 2 - 3 th h .Hi u qu s3 d'ng lao

ng c a

doanh nghi p nông nghi p chưa cao, n ng l c liên k t h p tác và phát tri n các
chu i giá tr c a doanh nghi p nông nghi p còn h n ch . Doanh nghi p m i ch
chú tr ng

n khâu s n xu!t, các khâu ch bi n và marketing còn k u kém. M i

liên k t gi a doanh nghi p và nông dân hay các t) ch c

i di n cho nông dân

(h p tác xã/t) h p tác) thi u b n v ng, chưa g n k t ư c l i ích và trách nhi m
c a các bên v i nhau.
thúc (y
ưu tiên thu hút
-

u tư c a doanh nghi p, Báo cáo ã nêu nh hư ng gi i pháp

u tư vào nông nghi p, g-m:

(y m nh quá trình cơ c!u l i ngành nông nghi p g n v i )i m i mô

hình t ng trư ng và xây d ng nông thôn m i; trong ó xác

nh các ưu tiên phát

tri n ngành theo ba tr'c s n ph(m chính: Các s n ph(m ch l c qu c gia (các s n
ph(m có giá tr xu!t kh(u trên 1 t USD/n m: lúa g o, cao su, cà phê, h t tiêu, h t
i u, s n, rau qu , tôm, cá tra, g và s n ph(m t% g ; các ngành hàng có quy mô
th trư ng n i

a l n như th t l n, th t gia c m); hình thành chu i giá tr các s n

ph(m ch l c c!p t nh (như các s n ph(m
tri u USD/n m) và chu i giá tr

$c s n

l n có t)ng giá tr xu!t kh(u t% 500
a phương (các s n ph(m $c thù mang

tính vùng, mi n).
- Ru tiên các doanh nghi p

u tư, nghiên c u, chuy n giao, ng d'ng vào

các nhóm l.nh v c, ngành ngh sau:

u tư, phát tri n vùng s n xu!t t p trung

trong các l.nh v c tr-ng tr t, ch n nuôi, nuôi tr-ng th y s n.S n xu!t, phát tri n
gi ng cây tr-ng, v t nuôi, gi ng cây lâm nghi p, gi ng th y s n. S n xu!t

u

vào như: phân bón, thu c b o v th c v t; th c n ch n nuôi; ánh b t, ch bi n
th y s n; s n xu!t ch ph(m sinh h c, thu c thú y ch n nuôi và th y s n. Sng