PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP
TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

NGUYỄN THỊ NGỌC MINH

Hà Nội - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP
TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

Ngành: Tài chính – Ngân hàng
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 83.40.201

Họ và tên: Nguyễn Thị Ngọc Minh
Người hướng dẫn: TS Nguyễn Thu Thủy

Hà Nội - 2019


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài “Phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn Việt Nam” là đề tài nghiên cứu độc lập của riêng tôi, được đưa ra dựa trên cơ
sở tìm hiểu, phân tích và đánh giá các số liệu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Việt Nam. Các số liệu là trung thực và chưa được công bố tại các
công trình nghiên cứu có nội dung tương đồng nào khác.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2019

Tác giả

Nguyễn Thị Ngọc Minh


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự
giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm
ơn sâu sắc lòng biết ơn chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện và giúp
đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Ngoại

thương, Phòng Đào tạo và Khoa Sau đại học của trường cùng tập thể các thầy cô
giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập và
nghiên cứu tại trường.
Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn TS.
Nguyễn Thu Thủy, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu
và hoàn thiện đề tài.
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Agribank đã giúp đỡ tôi thu thập thông tin
và tổng hợp số liệu trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này.
Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện
không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý
kiến của các thầy cô giáo cùng các bạn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2019
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Thị Ngọc Minh


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................. viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................... ix
DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT .......................................................................x
TÓM TẮT LUẬN VĂN ......................................................................................... xii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH
HÀNG TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI..........................................................................................................8
1.1. Tổng quan về phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động
cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại ...................................................................8
1.1.1. Khái niệm hoạt động cấp tín dụng .........................................................8
1.1.2. Tổng quan về phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại ..............................................13
1.1.3 Cơ sở dữ liệu phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của ngân hàng thương mại ...............................................16
1.2. Nội dung phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín
dụng của Ngân hàng thương mại .............................................................................21
1.2.1. Các phương pháp sử dụng phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp .............................................................................................................21
1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng phân tích tài chính khách hàng
doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại .....23
1.2.3. Nội dung phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại ..............................................25


iv
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong
hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại ................................................39
1.4. Kinh nghiệm phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp
tín dụng của Ngân hàng thương mại khác trong nước .............................................42
1.4.1. Kinh nghiệm phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại khác trong nước...................42
1.4.2. Bài học kinh nghiệm phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
..................................................................................................................................44

Kết luận chương 1 ...................................................................................................45
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG
DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM .........46
2.1. Tổng quan về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam............46
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.......................................................46
2.1.2. Cơ cấu tổ chức......................................................................................46
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh ..........................................................48
2.2. Thực trạng phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín
dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam ........................56
2.2.1. Quy trình nghiệp vụ cấp tín dụng khách hàng doanh nghiệp của Ngân
hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam ....................................56
2.2.2. Quy trình phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt
Nam ................................................................................................................59
2.2.3. Khái quát về thực trạng phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
trong hoạt động cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông
thôn Việt Nam .................................................................................................62
2.2.4 Nội dung phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động
cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam ......64


v
2.3. Đánh giá thực trạng phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
..................................................................................................................................84
2.3.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Agribank ........................................84
2.3.2. Kết quả đạt được từ quá trình phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng của Agribank ......................................87

2.3.3. Hạn chế và nguyên nhân ......................................................................89
Kết luận chương 2 ...................................................................................................91
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH
HÀNG DOANH NGHIỆP TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM
...................................................................................................................................92
3.1. Định hướng hoạt động cấp tín dụng và phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam ................................................................................................92
3.1.1. Định hướng chung cho hoạt động cấp tín dụng Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam .....................................................92
3.1.2. Định hướng phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt
Nam ................................................................................................................95
3.2. Các giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong
hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt
Nam ..........................................................................................................................96
3.2.1. Thực hiện đúng, đầy đủ, nghiêm ngặt quy trình phân tích khách hàng
doanh nghiệp vay vốn .....................................................................................96
3.2.2. Thường xuyên thu thập, kiểm tra thông tin tài chính và phi tài chính về
khách hàng doanh nghiệp ................................................................................97


vi
3.2.3. Thường xuyên tra cứu thông tin qua trung tâm thông tin tín dụng (CIC)
của Ngân hàng Nhà nước ................................................................................98
3.2.4. Hoàn thiện việc phân loại, quản lý khách hàng theo loại hình, ngành nghề
kinh doanh, quy mô kinh doanh. .....................................................................98
3.2.5. Hoàn thiện hệ thống các chỉ tiêu trung bình đối với từng ngành, nghề,
lĩnh vực kinh doanh. ........................................................................................99

3.2.6. Hoàn thiện phương pháp phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
......................................................................................................................100
3.2.7. Hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng doanh
nghiệp. ..........................................................................................................101
3.2.8. Quy định cụ thể các nội dung phân tích tài chính cho từng loại doanh
nghiệp. ..........................................................................................................102
3.2.9. Hoàn thiện trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ
phân tích. ......................................................................................................109
3.3. Một số kiến nghị .............................................................................................110
3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ...................................................110
3.3.2. Kiến nghị với các cơ quan quản lý Nhà nước ....................................112
Kết luận chương 3 .................................................................................................114
KẾT LUẬN ............................................................................................................115
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................117


vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Bảng phân tích cơ cấu tài sản, nguồn vốn ...........................................27
Bảng 2.1: Diễn biến huy động tiền gửi tại Agribank giai đoạn 2013-2018 ........49
Bảng 2.2: Tình hình cho vay tại Agribank............................................................50
Bảng 2.3: Chi tiết thanh toán trong nước của Agribank .....................................54
Bảng 2.4: Một số chỉ tiêu về hoạt động thanh toán thẻ tại Agribank.................55
Bảng 2.5. Bảng cân đối kế toán năm 2018, 2017 ..................................................65
Bảng 2.6. Bảng phân tích các chỉ tiêu thanh khoản .............................................70
Bảng 2.7. Bảng phân tích các chỉ số về công nợ ...................................................70
Bảng 2.8. Bảng phân tích các chỉ tiêu về hoạt động .............................................71
Bảng 2.9. Bảng phân tích các chỉ số về thu nhập .................................................72
Bảng 2.10 Bảng phân tích cơ cấu tài sản của Công ty CP đầu tư Nông nghiệp
Agri-Vina...................................................................... Error! Bookmark not defined.

Bảng 2.11. Bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn của Công ty CP đầu tư Nông
nghiệp Agri-Vina ..................................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.12. Bảng đánh giá mức độ độc lập tài chính của Công ty CP đầu tư
Nông nghiệp Agri-Vina ...........................................................................................87
Bảng 2.13. Thang điểm xếp hạng và phân loại nhóm nợ.....................................82
Bảng 2.14. Bảng chấm điểm và xếp hạng tín dụng Công ty CP đầu tư Nông
nghiệp Agri-Vina .....................................................................................................83


viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
Viêt Nam - Agribank ...............................................................................................47
Sơ đồ 2.2: Quy trình chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng doanh
nghiệp của Agribank Việt Nam .............................................................................78
Sơ đồ 2.3. Các chỉ tiêu dùng để chấm điểm tài chính ..........................................79
Sơ đồ 2.4. Các chỉ tiêu dùng để chấm điểm phi tài chính ....................................80


ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Doanh số thanh toán quốc tế tại Agribank giai đoạn 2010-2018...52
Biểu đồ 2.2: Thu phí thanh toán quốc tế tại Agribank giai đoạn 2014-2018 .....52
Biểu đồ 2.3: Doanh số mua bán ngoại tệ tại Agribank giai đoạn 2012-2018 .....53


x
DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Tiếng Việt

Agribank

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

ATM

Máy rút tiền tự động dịch vụ ngân hàng

BCĐKT

Bảng cân đối kế toán

BCKQKD

Báo cáo kết quả kinh doanh

BCLCTT

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

BCTC

Báo cáo tài chính

BĐTV

Bảo đảm tiền vay

CBTD

Cán bộ tín dụng

CIC

Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam

EBIT

Lợi nhuận trước thuế và lãi vay

HDV

Huy động vốn

HĐTD

Hợp đồng tín dụng

HTK

Hàng tồn kho

IPCAS

Hệ thống hạch toán nội bộ của Agribank

KDNT

Kinh doanh ngoại tệ

LNST

Lợi nhuận sau thuế

LNTT

Lợi nhuận trước thuế

NH

Ngân hàng

NHNN

Ngân hàng nhà nước

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHTMCP

Ngân hàng thương mại cổ phần

NNH

Nợ ngắn hạn

xi
NVL

Nguyên vật liệu

ROA

Tỷ số lợi nhuận trên tài sản

ROE

Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu

SWAP

Hoán đổi, là một phái sinh tài chính mà trong đó các bên tham
gia trao đổi dòng tiền

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TCDN

Tài chính doanh nghiệp

TCTD

Tổ chức tín dụng

TD

Tín dụng

TPTD

Trưởng phòng tín dụng

Techcombank

Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam

TS

Tài sản

TSCĐ

Tài sản cố định

TSĐB

Tài sản đảm bảo

TSDH

Tài sản dài hạn

TSNH

Tài sản ngắn hạn

TTBM

Thanh toán biên mậu

TTQT

Thanh toán quốc tế

TTV

Thị trường vốn

VCSH

Vốn chủ sở hữu

Vietcombank

Ngân hàng Thương mại cổ phần ngoại Thương Việt Nam

Vietinbank

Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam

XLRR

Xử lý rủi ro

XNK

Xuất nhập khẩu


xii
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Những năm gần đây, hoạt động của khu vực ngân hàng tại Việt Nam bị ảnh
hưởng đáng kể trước hết bởi tình trạng bất ổn định kinh tế vĩ mô và tiếp theo là
những thay đổi trong chính sách tiền tệ. Nhìn chung, bức tranh Tài chính - Ngân
hàng trong những năm gần đây cùng nhiều thách thức, khó khăn còn ở phía trước,
nhưng với vai trò quan trọng của mình trong nền kinh tế, các Ngân hàng thương mại
vẫn sẽ tăng trưởng và theo xu hướng bền vững và an toàn hơn. Đặc biệt, tín dụng
vẫn sẽ là lĩnh vực kiếm lợi nhuận chính của các ngân hàng thương mại trong thời
gian tới, vì vậy đảm bảo an toàn trong cho vay là mối quan tâm hàng đầu của mỗi
Ngân hàng. Để ra quyết định cho vay cũng như giám sát khách hàng sau khi cho
vay, phân tích tài chính doanh nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp Ngân
hàng ước lượng khả năng sinh lời cũng như mức độ rủ ro của khoản tín dụng.
Cũng như các ngân hàng thương mại khác, hoạt động cấp tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Sau đây gọi tắt là Agribank)
đóng một vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động kinh doanh, đem lại nguồn thu
nhập lớn nhất cho Ngân hàng. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn tồn tại nhiều rủi ro
như việc không thu hồi được vốn hoặc thu hồi vốn chậm. Có nhiều nguyên nhân
dẫn đến những rủi ro đó và một trong những nguyên nhân chủ yếu và quan trọng
nhất là chất lượng phân tích tài chính của khách hàng doanh nghiệp vẫn chưa cao,
chưa đánh giá hết được tình hình tài chính của doanh nghiệp vay vốn, các số liệu
tình hình tài chính của doanh nghiệp còn chưa minh bạch, ngoài ra còn do phẩm
chất đạo đức và năng lực của những người làm công tác cho vay còn nhiều hạn chế,

nguồn thông tin được sử dụng trong phân tích còn quá ít, chưa thực sự quan tâm đến
chất lượng những nguồn thông tin đó,v.v… Xuất phát từ vấn đề trên tác giả lựa
chọn đề tài “Phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín
dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam” để thực hiện
nghiên cứu. Nghiên cứu được chia ra làm 3 chương với nội dung như sau:
Chương 1, nghiên cứu lý luận về phân tích tài chính khách hàng trong hoạt
động cấp tín dụng của ngân hàng thương mại như: Tổng quan về phân tích tài chính


xiii
khách hàng trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại, nội dung phân
tích tài chính khách hàng trong hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng thương mại.
Đồng thời nghiên cứu cũng chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến phân tích tài chính
khách hàng trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại.
Chương 2, luận văn nghiên cứu thực trạng phân tích tài chính khách hàng
doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam. Trên cơ sở phân tích thực trạng phân tích tài chính khách
hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam luận văn đưa ra những đánh giá về kết quả đạt được,
những hạn chế và nguyên nhân trong thực trạng phân tích tài chính khách hàng
doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam.
Chương 3,luận văn cũng đưa ra giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính khách
hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam.


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Lịch sử ra đời và phát triển của Ngân hàng thương mại gắn liền với quá trình
phát triển của sản xuất và lưu thông hàng hoá, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị
trường, các Ngân hàng thương mại ngày càng xâm nhập sâu sắc hơn vào mọi hoạt
động của nền kinh tế, nó trở thành huyết mạch của nền kinh tế. Trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi các Ngân hàng thương mại phải nâng cao năng lực cạnh
tranh, năng lực quản lý, cần phải xây dựng một hệ thống ngân hàng có uy tín, hoạt
động hiệu quả, an toàn, có khả năng huy động tốt hơn các nguồn vốn trong xã hội và
mở rộng đầu tư đáp ứng nhu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước.
Những năm gần đây, hoạt động của khu vực ngân hàng tại Việt Nam bị ảnh
hưởng đáng kể trước hết bởi tình trạng bất ổn định kinh tế vĩ mô và tiếp theo là
những thay đổi trong chính sách tiền tệ. Nhìn chung, bức tranh Tài chính - Ngân
hàng trong những năm gần đây cùng nhiều thách thức, khó khăn còn ở phía trước,
nhưng với vai trò quan trọng của mình trong nền kinh tế, các Ngân hàng thương mại
vẫn sẽ tăng trưởng và theo xu hướng bền vững và an toàn hơn. Đặc biệt, tín dụng
vẫn sẽ là lĩnh vực kiếm lợi nhuận chính của các ngân hàng thương mại trong thời
gian tới, vì vậy đảm bảo an toàn trong cho vay là mối quan tâm hàng đầu của mỗi
Ngân hàng. Để ra quyết định cho vay cũng như giám sát khách hàng sau khi cho
vay, phân tích tài chính doanh nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp Ngân
hàng ước lượng khả năng sinh lời cũng như mức độ rủ ro của khoản tín dụng.
Cũng như các ngân hàng thương mại khác, hoạt động cấp tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (sau đây gọi tắt là Agribank)
đóng một vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động kinh doanh, đem lại nguồn thu
nhập lớn nhất cho Ngân hàng. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn tồn tại nhiều rủi ro
như việc không thu hồi được vốn hoặc thu hồi vốn chậm. Có nhiều nguyên nhân
dẫn đến những rủi ro đó và một trong những nguyên nhân chủ yếu và quan trọng
nhất là chất lượng phân tích tài chính của khách hàng doanh nghiệp vẫn chưa cao,
chưa đánh giá hết được tình hình tài chính của doanh nghiệp vay vốn, các số liệu


2

tình hình tài chính của doanh nghiệp còn chưa minh bạch, ngoài ra còn do phẩm
chất đạo đức và năng lực của những người làm công tác cho vay còn nhiều hạn chế,
nguồn thông tin được sử dụng trong phân tích còn quá ít, chưa thực sự quan tâm đến
chất lượng những nguồn thông tin đó,v.v…
Xuất phát từ vấn đề đó, tác giả đã chọn đề tài “Phân tích tài chính khách hàng
doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sỹ của mình.
2. Tổng quan các nghiên cứu về đề tài
Trong các nghiên cứu trình độ thạc sỹ, tiến sỹ nhiều tác giả đã đề cập tới phân
tích tài chính khách hàng trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại như:
Luận văn thạc sỹ Nguyễn Thị Hằng (2016), Hoàn thiện phân tích báo cáo tài
chính của các tổ chức tín dụng trong việc xét duyệt hạn mức tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Quân đội, người hướng dẫn khoa học TS. Phạm Thị Thủy
Luận văn thạc sỹ Đỗ Văn Phúc (2015), Hoàn thiện công tác phân tích tài
chính khách hàng trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt
Nam - Chi nhánh Hải Dương, người hướng dẫn khoa học PGS. TS. Nguyễn Minh
Phương.
Luận văn thạc sỹ Nguyễn Quỳnh Chi (2004), Hoàn thiện phân tích tài chính
doanh nghiệp tại Sở giao dịch ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam, người
hướng dẫn khoa học TS. Nguyễn Văn Dương.
Các đề tài đã khái quát những vấn đề lý luận chung về phân tích báo cáo tài
chính của các khách hàng như phương pháp, nội dung phân tích, tổ chức công tác
phân tích; đồng thời, đi sâu khảo sát thực tế và đánh giá thực trạng phân tích báo
cáo tài chính một khách hàng cụ thể vay vốn tại các ngân hàng thương mại; đưa ra
các đánh giá về những kết quả đã đạt được, những hạn chế và những nguyên nhân
của hoạt động phân tích tài chính khách hàng tại ngân hàng thương mại; trên cơ sở
đó các tác giả đã đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính khách
hàng trong hoạt động cho vay của các ngân hàng thương mại.

3
Về phân tích cấu trúc tài chính của khách hàng, hai tác giả Đỗ Văn Phúc và
Nguyễn Thị Hằng đã đề cập tới phân tích cấu trúc tài chính tài sản và nguồn vốn
của khách hàng. Tác giả Nguyễn Thị Hằng phân tích tỷ trọng từng loại tài sản trong
tổng tài sản, tỷ trọng nguồn vốn trong tổng nguồn vốn của khách hàng, nghiên cứu
sâu thêm một vài chỉ tiêu như tỷ lệ nợ xấu, hệ số khả năng bù đắp rủi ro tín dụng, tỷ
lệ an toàn vốn tối thiểu do tác giả phân tích khách hàng là tổ chức tín dụng và đánh
giá mức độ độc lập tài chính của khách hàng. Tác giả Đỗ Văn Phúc đã đề cập đến
vấn đề phân tích cấu trúc tài chính của khách hàng tuy nhiên mới dừng lại ở phân
tích các chỉ tiêu cụ thể như: tỷ trọng tài sản cố định trong tổng tài sản, tỷ trọng tài
sản ngắn hạn(tài sản dài hạn) trong tổng tài sản, hệ số tự tài trợ, tỷ số nợ trên tổng
tài sản, tỷ số nợ trên nguồn vốn chủ sở hữu. Còn tác giả Nguyễn Quỳnh Chi chưa đề
cập tới vấn đề phân tích cấu trúc tài chính, mà tác giả lại đề cập đến phân tích các
khoản mục trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.
Về phân tích khả năng thanh toán của khách hàng, cả ba tác giả Đỗ Văn Phúc,
Nguyễn Quỳnh Chi, Nguyễn Thị Hằng đều đã đề cập đến phân tích khả năng thanh
toán của khách hàng, tuy nhiên mỗi tác giả đề cập khác nhau: tác giả Nguyễn
Quỳnh Chi, Đỗ Văn Phúc đã đề cập đến khả năng thanh toán hiện hành, khả năng
thanh toán nhanh, khả năng thanh toán tức thời, khả năng thanh toán lãi vay và tác
giả Đỗ Văn Phúc còn phân tích thêm chỉ tiêu Hệ số khả năng thanh toán nợ đến hạn;
tác giả Nguyễn Thị Hằng do đặc điểm phân tích khách hàng là tổ chức tín dụng nên
quan tâm các chỉ tiêu: hệ số khả năng thanh toán tổng quát, hệ số thanh toán nợ
ngắn hạn, hệ số khả năng thanh toán nhanh, hệ số khả năng thanh toán trên thị
trường liên ngân hàng.
Về phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của khách hàng, cả ba tác giả Đỗ
Văn Phúc, Nguyễn Quỳnh Chi, Nguyễn Thị Hằng đã đề cập rất nhiều chỉ tiêu phân
tích hiệu quả hoạt động kinh doanh của khách hàng. Tác giả Đỗ Văn Phúc phân tích
các chỉ tiêu: số vòng quay hàng tồn kho, kỳ thu tiền bình quân, hiệu suất sử dụng tài
sản, suất hao phí của vốn, hiệu suất sử dụng tài sản cố định, suất hao phí của tài sản
cố định, hệ số sinh lợi căn bản, hệ số sinh lợi doanh thu, hệ số sinh lợi của tài sản,

hệ số sinh lợi tài sản cố định, hệ số sinh lợi vốn kinh doanh, hệ số sinh lợi vốn chủ


4
sở hữu. Tác giả Nguyễn Quỳnh Chi phân tích các chỉ tiêu: vòng quay hàng tồn kho,
vòng quay vốn lưu động, kỳ thu tiền bình quân, hiệu suất sử dụng tài sản cố định,
hiệu suất sử dụng tổng tài sản, tỷ suất sinh lời trên doanh thu, hệ số sinh lời của tài
sản, hệ số sinh lời của vốn chủ sở hữu. Tác giả Nguyễn Thị Hằng phân tích các chỉ
tiêu hiệu quả kinh doanh của tổ chức tín dụng: thu nhập lãi cận biên (NIM), thu
nhập ngoài lãi trên tổng thu nhập hoạt động kinh doanh, sức sinh lời của tài sản, sức
sinh lời của vốn chủ sở hữu.
Xuất phát từ định hướng chiến lược phát triển hoạt động tín dụng đến năm
2025, Agribank tiếp tục điều chỉnh cơ cấu tín dụng theo hướng tăng tỷ trọng cho
vay khách hàng doanh nghiệp, chú trọng nâng cao chất lượng tín dụng và lựa chọn
khách hàng. Thực tiễn, chất lượng phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp tại
Agribank vẫn chưa cao, chưa đánh giá hết được tình hình tài chính của doanh
nghiệp vay vốn. Vì vậy, em đã chọn đề tài “ Phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp trong hoạt động cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông
thôn Việt Nam” để hoàn thiện hơn quá trình đánh giá khách hàng trước khi ra quyết
định cho vay, trong quá trình cho vay hoặc bảo lãnh để nâng cao chất lượng tín
dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt. Là người nghiên
cứu các luận điểm khoa học, những lý thuyết được trang bị để áp dụng vào thực
tiễn, tôi cam kết, đến thời điểm hiện tại, chưa có đề tài nào nghiên cứu về phân tích
tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Nông
nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam.
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục tiêu chung
Mục tiêu chính của luận văn là đánh giá thực trạng phân tích tài chính khách
hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Agribank, từ đó đề xuất giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng phân tích tài chính của khách hàng doanh nghiệp

trong hoạt động cấp tín dụng tại Agribank trong thời gian tới.
3.2. Mục tiêu cụ thể


5
Một là, khái quát và hệ thống hóa cơ sở lý luận về phân tích tài chính khách
hàng doanh nghiệp trong hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại. Trong đó,
khái quát về hoạt động cho vay, cơ sở dữ liệu để phân tích tài chính khách hàng
doanh nghiệp, hệ thống các chỉ tiêu để phân tích.
Hai là, phân tích thực trạng công tác phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp trong hoạt động cho vay; đưa ra ví dụ minh họa là một khách hàng cụ thể để
làm rõ nội dung nghiên cứu; đánh giá những mặt đã làm được và những tồn tại cần
khắc phục tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam.
Ba là, trên cơ sở những tồn tại đó đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn
thiện và nâng cao chất lượng công tác phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
trong quá trình thẩm định trước khi cho vay hoặc trong suốt quá trình khách hàng
vay vốn.
Trong đó, các câu hỏi cần được làm rõ bao gồm:
 Việc phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cho
vay của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam thực hiện như
thế nào?
 Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam đang áp dụng
những phương pháp nào để phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cho vay?
 Hệ thống thông tin phục vụ phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt
Nam có đáp ứng đủ nhu cầu không?
 Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam có sử dụng
phần mềm để hỗ trợ công tác phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong
hoạt động cho vay?

 Đóng góp thực tiễn của việc phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
trong hoạt động cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam.


6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng của
Ngân hàng thương mại.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu phân tích tài chính khách hàng
doanh nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Agribank
Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng phân tích tài chính khách hàng doanh
nghiệp trong hoạt động cấp tín dụng tại Agribank từ 2017 đến năm 2018.
5. Phương pháp nghiên cứu
Đối với thông tin thứ cấp, nguồn lấy dữ liệu được công báo trong các báo cáo
hay website công bố: Sau khi thu thập được các thông tin tiến hành phân loại, sắp
xếp thông tin theo thứ tự ưu tiên về độ quan trọng của thông tin, mức độ phù hợp
của thông tin với nội dung nghiên cứu. Trên cơ sở đó, sử dụng theo dạng trích dẫn
nguyên bản hay trích dẫn có chọn lọc phù hợp với đối tượng và mục tiêu nghiên cứu
trong từng phần nghiên cứu.
Việc xử lý thông tin và số liệu được thực hiện bằng các phần mềm tin học
thông dụng; Phương pháp tổng hợp căn cứ vào kết quả điều tra, kết quả thu thập
thông tin để tổng hợp cho phù hợp với mục đích nghên cứu.
Trong luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp thống kê mô tả: Thống kê số liệu tổng hợp số liệu qua các năm
trong giai đoạn nghiên cứu. Tổng hợp, phân tích và đánh giá các số liệu thứ cấp thu
thập qua các số liệu báo cáo thu thập được (từ các báo cáo tổng kết hoạt động kinh
doanh, báo cáo tổng kết chuyên đề của Agribank qua các năm nghiên cứu và các tài
liệu khác).

Phương pháp đối chiếu, so sánh: Là kết quả của phép trừ giữa số liệu của kỳ
phân tích và số liệu của kỳ gốc. Phương pháp này dùng để so sánh sự biến đối giữa


7
số liệu của kỳ tính toán với số liệu của kỳ gốc để tìm ra nguyên nhân của sự biến
đổi đó, từ đó đưa ra các đánh giá và giải pháp tiếp theo.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực, là
tài liệu giúp hoàn thiện phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt
động cấp tín dụng của Agribank có cơ sở khoa học.
Về lý luận
Luận văn hệ thống hóa lý thuyết về phân tích tài chính khách hàng trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại. Nghiên cứu tổng quan về phân tích
tài chính khách hàng trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại như:
khái niệm hoạt động cấp tín dụng; khái niệm về phân tích tài chính khách hàng tỏng
hoạt động cấp tín dụng; vai trò của phân tích tài chính khách hàng trong hoạt động
cấp tín dụng của ngân hàng thương mại; cơ sở dữ liệu phân tích tài chính khách
hàng trong hoạt động cấp tín dụng. Ngoài ra luận văn còn hệ thống hóa lý luận về
phân tích tích tài chính khách hàng trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng
thương mại như: Các phương pháp sử dụng phân tích tài chính khách hàng; các chỉ
tiêu phân tích tài chính khách hàng trong hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng
thương mại; các yếu tố ảnh hưởng đến phân tích tài chính khách hàng trong hoạt
động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại.
Về thực tiễn
Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có hệ thống những giải pháp chủ yếu
nhằm hoàn thiện phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong hoạt động cấp
tín dụng của Agribank. Có ý nghĩa thiết thực cho quy trình phân tích tài chính khách
hàng doanh nghiệp của toàn hệ thống Agribank và có thể áp dụng đối với các Ngân
hàng thương mại cổ phần khác khi phân tích tài chính khách hàng có điều kiện

tương tự.
7. Kết cấu luận văn


8
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục chữ viết tắt, danh mục bảng
biểu đồ, sơ đồ, tài liệu tham khảo, luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính khách hàng trong hoạt động
cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong
hoạt động cấp tín dụng của Agribank.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp
trong hoạt động cấp tín dụng của Agribank.
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH KHÁCH
HÀNG TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI

1.1. Tổng quan về phân tích tài chính khách hàng doanh nghiệp trong
hoạt động cấp tín dụng của Ngân hàng thương mại
1.1.1. Khái niệm hoạt động cấp tín dụng
1.1.1.1 Định nghĩa
Tín dụng đã ra đời từ lâu và trải qua nhiều giai đoạn phát triển với nhiều hình
thức khác nhau. Vậy tín dụng là gì? Tín dụng theo nghĩa la-tinh là creditium, sự tín
nhiệm, tin tưởng. Tên gọi này xuất phát từ bản chất của các quan hệ tín dụng. Theo
K.Marx “Tín dụng” là quá trình chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị từ người
sở hữu đến người sử dụng tài sản một thời gian nhất định, thu hồi một lượng giá trị
lớn hơn giá trị ban đầu.
Theo ngôn ngữ dân gian Việt Nam, “tín dụng” có nghĩa là sự vay mượn. Tín
dụng là sự chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng một lượng giá trị dưới hình thức
hiện vật hay tiền tệ, từ người sở hữu sang người sử dụng sau đó hoàn trả lại với một

lượng giá trị lớn hơn.
Theo Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 (47/2010/QH12) đã được Quốc hội
nước CHXHCN Việt Nam thông qua thì: Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ


9
chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản
tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nhiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài
chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ tín dụng khác.
Có nhiều các định nghĩa nhưng tựu trung lại thì tín dụng ngân hàng chứa đựng
ba nội dung: Có sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu sang người sử
dụng; Sự chuyển nhượng này có thời hạn; Sự chuyển nhượng này có kèm theo chi
phí và rủi ro.

1.1.1.2 Đặc điểm
Trong đời sống, tín dụng hiện diện dưới nhiều hình thái khác nhau. Tín dụng
thương mại là một doanh nghiệp thỏa thuận bán chịu hàng hóa cho khách hàng. Tín
dụng ngân hàng là việc các ngân hàng thương mại huy động vốn của khách hàng để
sau đó lại cho khách hàng khác vay với mục đích kiếm lời.
Ngoài ra, việc chính phủ hay những doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra
ngoài công chúng để vay tiền của các tổ chức, cá nhân cũng được xem là những
hình thức tín dụng.
Đặc biệt, trong điều kiện nền kinh tế thị trường, nghiệp vụ cho thuê tài chính
do những công ty cho thuê tài chính thực hiện đối với khách hàng là các doanh
nghiệp cũng được xem là một hình thức tín dụng đặc thù của nền kinh tế thị trường.
Trong nền kinh tế thị trường, đồng tiền phản ánh quan hệ cung cầu và quy luật
giá trị. Mọi vận hành kinh tế đều được tiền tệ hóa. Mỗi chủ thể tham gia nền kinh tế
đều cần nguồn vốn để hoạt động trên thị trường hoặc nhằm thỏa mãn nhu cầu của
mình. Tuy nhiên nguồn vốn tự có thường không đủ, trong khi đó, ở một nơi khác lại
có người đang có vốn nhàn rỗi. Sự tương tác giữa các chủ thể kinh tế giúp các khoản

vốn được luân chuyển từ nơi thừa vốn tới nơi thiếu vốn, giúp cho người thừa vốn sử
dụng nguồn vốn dư thừa của mình sao cho có lợi nhất, đồng thời người thiếu vốn tìm
cách bù đắp được sự thiếu hụt vốn của mình với chi phí thấp nhất. Vì vậy, tín dụng


10
trở thành một yếu tố quan trọng góp phần thúc đẩy xã hội loài người đi tới văn minh
thịnh vượng trong nền kinh tế thị trường dựa trên nền sản xuất lớn hiện đại.
Ẩn dưới sự di chuyển các luồng vốn tạm thời từ người có vốn và người cần
vốn là quan hệ vay mượn. Hay nói rõ hơn, bản chất của tín dụng là quan hệ vay
mượn giữa người cho vay và người đi vay. Họ là những người khác nhau trong nền
kinh tế, gặp nhau ở điểm cân bằng giữa nhu cầu vay vốn tiền tệ và khả năng đáp
ứng nhu cầu này theo những tổ chức của pháp luật và những nguyên tắc tín dụng
tương ứng.
Vốn tín dụng được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ hoặc hàng hóa. Quá trình
vận động của vốn tín dụng có thể được khái quát qua ba giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Phân phối vốn tín dụng dưới hình thức cho vay. Ở giai đoạn này,
vốn tiền tệ hoặc giá trị vật tư hàng hóa được chuyển từ người cho vay sang đi vay.
Đây là đặc điểm cơ bản khác với việc mua bán hàng hóa (giao ngay) thông thường.
Trong quan hệ mua bán hàng hóa thì giá trị chỉ thay đổi hình thái tồn tại. Người bán
nhượng đi giá trị hàng hóa, nhưng lại nhận lại giá trị tiền tệ. Người mua nhượng đi
giá trị tiền tệ nhưng nhận lại giá trị hàng hóa. Còn trong việc cho vay, chỉ có một
bên nhận được giá trị và cũng chỉ một bên nhượng đi giá trị mà thôi.
Giai đoạn 2: Sử dụng vốn tín dụng trong quá trình tái sản xuất. Sau khi nhận
được giá trị vốn tín dụng, người đi vay được quyền sử dụng giá trị đó để thỏa mãn
một mục đích nhất định. Ở giai đoạn này, vốn được sử dụng trực tiếp nếu vay bằng
hàng hóa; hoặc vốn vay được sử dụng để mua hàng hóa nếu vay bằng tiền để thỏa
mãn nhu cầu sản xuất hoặc tiêu dùng của người đi vay. Tuy nhiên, người đi vay
không có toàn quyền sở hữu giá trị đó, mà chỉ được quyền sử dụng trong một thời
gian nhất định.

Giai đoạn 3: Sự hoàn trả của tín dụng. Đây là giai đoạn kết thúc một vòng
tuần hoàn của tín dụng. Sau khi vốn tín dụng đã hoàn thành nhiệm vụ sản xuất hoặc
tiêu dùng thì vốn tín dụng được người đi vay hoàn trả lại cho người cho vay.