The gioi 5000 nam nhung dieu bi an

��thợpđồng,đồngthờicóýgiảmbớtquyềnlợibantặngcho
Côlômbô.Năm1497,quốcvươngthựchiệnbantặngvàphêchuẩnlạitấtcả.
Nhưngtrongchuyếnhànhtrìnhlầnthứ3tìnhhìnhđãthayđổinghiêmtrọng.
Đểlígiảitấtcảnhữngđiềuđãxảyra,cầnphảiphântíchsựthayđổichính
sáchcủanhàvuatrongnhữngtìnhhìnhtươngtự.Vàonăm30đầuthếkỷXV,
TâyBanNhavẫnduytrìchếđộthờiTrungthếkỷlà:Phongtặngnhữngvùng
đấtthuđượcchonhữngngườichinhphụcđượcnóvớiđiềukiệnngườinhận
phongtặngphảithừanhậnquyềnuycủanhàvuavàthựchiệntốtviệccung
cấpbinhdịchchovua.NhưngđếncuốithếkỷXV,TâyBanNhađãphảithực
hiện theo chế độ khác, tức là không còn chuyện phong tặng đất cho người
chinhphụcđượcđấtnữamàchỉbantặngnhữnglợiíchvềkinhtếchongười
đómàthôi.Dosựthayđổitìnhhìnhnhưnóitrên,nhàvuakhôngthểkhông
xemxétlạinộidungcủaBảnquyước.
BanđầucầnphảihỏiýkiếnCôlômbô,nhàvuamiễncưỡngphảigiaochức
quyền quan trọng cho Côlômbô, bởi vì ông là người đầu tiên tổ chức nên
ngànhhànghảiviễndương.BấygiờCôlômbôđúnglàngười“pháthiện”ra
đạilụcmới,nếuquốcvươngTâyBanNhathựchiệnnhữngđiềuđãhứatrong
bảnquyướcthìôngtasẽphảiđốimặtvớimộthoàncảnhkhóxửlà:Tồntại
một tổ chức nhà nước do một người nước ngoài kiến lập, mà vua Tây Ban
NhathìkhônghiểusâuvềCôlômbô,chonênôngđãchọnbiệnpháptừchối
khôngchoCôlômbônắmgiữchứcvụtưlệnhquânviễnchinhtrênvùnglãnh
thổlớnnhấtởhảingoại-vùngCatđiliavàđảmnhậnchứctoànquyềnvàtổng
quản vùng đất rộng lớn này. Trên thực tế, nhà vua đã lợi dụng nhược điểm
dùngtừkhôngkínkẽrõràngtrongbảnquyướcđểthuhồilạichứcquyềnđã
traochoCôlômbô.Thếlàtừnăm1508trởđi,ngườikếthừaCôlômbôthực
hiệncôngcuộckiệntụngCôlômbôkéodài,vụánđãlưulạirấtnhiềuhồsơ,
từ đó nó trở thành một trong những vụ án không xét xử được nổi tiếng thế
giới.

1062

Vụánkhôngxétxửđượcnàychínhlàvụánxoayquanhnhữngtìnhtiếtphát
triển của một vụ án không xét xử được khác: Bản quy ước hàng hải của
Côlômbôlàvănbảnmangtínhchấtgì:làmộthợpđồnghaylàmộtcuốnsách
bantặng?Đâylàvấnđềmàhàngtrămnămnaychưagiảiquyếtđược.
<strong>DichúccủaPitơđạiđếcóphảilàngụytạokhông?</strong>
Năm 1756, một người Pháp tên là Đơao đã cho xuất bản một cuốn hồi ký.
Trongcuốnhồikýnày,lầnđầutiênĐơaotiếtlộmộtphần“Kếhoạchthốngtrị
châuÂucủaPitơđạiđế”làmkinhđộngmọingười,sáchđãgâytiếngvang
lớn,nênngaylậptứcchúngđượcbánhếtngay.
Phần “Kế hoạch” này còn được gọi là “Di chúc của Pitơ đại đế”, phần văn
chínhcủanócó14điềumục.Nộidungchínhbaogồm:1,NướcNgatrường
kỳduytrìtrạngtháichiếntranh;2,Tìmkiếmcácnhântài;3,Tíchcựctham
dự vào sự vụ của châu Âu; 4, Tranh giành và phân chia Ba Lan; 5, Chinh
phụcThụyĐiển;6Quanhệthônggiatrongvươngthất;7,Liênminhliênkết
thông thương với nước Anh; 8, Mở rộng bờ biển Hắc hải, biển Bôrô theo
hướngnam-bắc;9,TiếnquânthẳngtớiCôngxtăngtinôpvàấnĐộ;10,Thực
hiện một loại chế độ bảo hộ đối với nước áo; 11, Kích động nước áo gây
chiến với các nước lớn ở châu Âu; 12, Thống trị toàn bộ Hy Lạp; 13, Lợi
dụngmộttronghainướcPháphoặcáođểchếphụcnướckia;14,Chinhphục
NoócđicvàPháp.
“Dichúc”đãbộclộâmmưucủaSahoàngNgathôngquaviệcxưngbáchâu
Âutiếntớichinhphụctoànbộthếgiới,việcnàycóliênquanđếnsựantoàn
củahơn10quốcgiachâuÂu.Nhiềuquốcgiađãrấtquantâmđếnđiềunày.
“Dichúc”đãlầnlượtđượcdịchranhiềuthứtiếngvàchoxuấtbản.Tínhchân
thựccủa“Dichúc”làthếnào?Đâylàđiểmnóngmànhiềungườiquantâm.
<strong>Tronghồiký,Đơaođãmiêutảmộtcáchchitiếtviệcđánhcắp“Di
chúc”củavuaPitơ</strong>
ĐơaolàmộtthànhviêncủacụcCơyếuPháp,ôngđượcgiaonhiệmvụđột
nhậpđánhcắptintứctìnhbáotrongcungđìnhNga.NướcNgalúcbấygiờdo

ÊlidabétcongáicủaPitơđệnhấttrịvìngôibáu.Êlidabétlàmộtphụnữdâm
loạnvôđộ,trongcungbàtađãnuôimộtđám“đĩđực”chuyênviệchoanlạc
cùngbàtavàobấtcứlúcnào.Đơaođãnhậpđượcvàođámđànôngđóvàđã
trở thành một tay “đĩ đực” có hạng. Dựa vào thân phận đó, Đơao không
nhữngcóthểtùytiệnravàocungmàcòncóthểtùyýlậtxemnhữnghồsơ
tuyệtmậtcủaSahoàng,côngtáchoạtđộngtìnhbáocủaôngtarấtthuậntiện.
CómộtlầntạicungSahoàngXanhPêtecbua,trongđốnghồsơchấtcaonhư
núi,Đơaobấtngờpháthiệnra“KếhoạchthốngtrịchâuÂucủaPitơđạiđế”.
Saukhiđọcquaôngtahiểungayđượcgiátrịcủabảnkếhoạchnày,thếlà
ôngđãsaochéplạitoànbộ.Năm1757,Đơaođemtoànbộbảnsaokếhoạch

1063


đótrìnhlênvuaLuiXVnướcPhápvàđãrấtđượcchínhphủPhápcoitrọng.
HồikýcủaĐơaokhôngphảilàchuyệnbịađặt,quảthựcôngtađãnhậnlệnh
làmgiánđiệptrongcungđìnhSahoàngNga,hoàntoàncókhảnăngôngtađã
thuthậpđượcnhữngtintứctuyệtmậttrongnộibộcungđìnhNgaSahoàng.
Điềuquantrọnghơnlà,saunăm42khiĐơaođemtrình“Kếhoạchthốngtrị
châuÂucủaPitơđạiđế”lênquốcvươngPháp,mộtviêntướngcủaBaLan
tênlàSukhơxitkylưuvongsangPhápcũngđãgiaochochínhphủPháp“Đại
cươngkếhoạchmởrộngnướcNga”đượcpháthiệntronghồsơcủaNgaSa
hoàng.TàiliệunàycónộidunggiốngvớinộidungbảnsaotàiliệucủaĐơao,
đâyđúnglàmộtsựtrùnghợplýtưởng.Từđiềunày,tínhchânthựccủa“Di
chúc”dườngnhưkhônglàmchongườitacònnghingờnữa.
NhưngmộtchuyêngialịchsửnổitiếngnhấtcủaLiênXôchorằngbản“Di
chúc”làngụytạo.Ôngkiênquyếtphủđịnhsựtồntạicủanó,ôngchorằng
nhữngtinđồnđạilưutruyềntrênthếgianlàkhôngđángđểbàntán,khônghề
cógiátrịgì.
Nhiềunướcđãtừngquantâmđến“Dichúc”quakhảochứngmộtthờigian

dàicũngchorằng“Dichúc”làngụytạo.
Theotàiliệulịchsửghichép,mùađôngnăm1752,SahoàngPitơđệnhấtsau
khiđituầnthúvịnhPhầnLanđãbịbệnhviêmphổi,ngờđâubệnhtìnhkhông
khỏi.Buổichiềungày7tháng1nămsau,tìnhtrạngbệnhcủaPitơrấtnặng,
saukhicốgắngviếtđượcmấychữ“truyềngiaolạitấtcả…”vàôngđãkhông
nângđượcbútlênnữa.Pitơchogọicôngchúatới,dựđịnhtruyềnlạidichúc
chocô,thếnhưngkhicôngchúađếnthìPitơđãhônmêvàkhôngnóiđược
lờinào,sángsớmngày8tháng1ôngquađời.
ThựctếPitơkhônghềlưulạimộtvănbảndichúcnào,cũngkhôngđểlạilời
di chúc nào, thậm chí ngay cả di chúc kế vị cũng không có. Cái gọi là “Di
chúccủaPitơĐạiđế”cóđầucócuối,cótrậttựtrangdòng,cólýcólẽkialà
từđâumàra?
Nhìntừnhữngđiềupháthiệnratrong“Dichúc”,làmộtvănkiệncấpquốc
giacóđộbảomậtcao,lạicóthểnằmtrongmộtđốnghồsơtonhưnúivậy
sao,điềunàylàmchongườitanghingờ.Thêmnữa,theođầumốimàĐơao
cungcấp,nhânviêncóliênquanđếnhồsơcủaSahoàngNgakhôngkiểmtra
thấybảngốccủacáigọilà“Dichúc”.
Nhìntừnộidung“Dichúc”,phươngthứcbiểuđạttoànvănquálộliễucũng
đã làm cho mọi người hoài nghi. Văn bản “Di chúc” được các nước phiên
dịchcónộidungđạithểlàgiốngnhau,nhưngchữviếtvàchitiếtcósailệch
khálớn.Vềthờigiankhởithảovàchỉnhsửa“Dichúc”cáchnóicủacáctài
liệukhônggiốngnhau.

1064


Trong“Báchkhoatrithức”(kỳ4năm1980)LưuTồnHậucóviết:“Theosự
phântíchtrên,chúngtakhôngcócơsởnàođểtincậy,cáigọilà“Dichúccủa
Pitơđạiđế”khôngphảicótừtaycủaPitơđệnhấtmàlàsựhưcấubịađặtcủa
ngườikhácmàthôi”.

Ailàngườibịađặtra“Dichúc”đây?Cácchuyêngiachorằng,chỉcóthểlà
tựbảnthânĐơao.Đơaoxuấtpháttừmụcđíchtranhcông,ôngđãbịađặtra
“Dichúc”.Saukhi“Dichúc”đãtruyềnrangoài,cókhảnăngmộtsốngười
Pháp,BaLan,ThổNhĩKỳv.v…đãcósựbổsungthêmthắt.Về“Đạicương
kếhoạchmởrộngNga”màviêntướngSukhơxitkycủaBaLanpháthiệnra
chẳngquachỉlàsựtrùnghợpngẫunhiên,hoặclàmộtmànkịchmàthôi.
Cácchuyêngiachorằng,văntựtrong“Dichúc”tuylàhưcấubịađặt,nhưng
nộidungcủanócókhảnănglàchânthật.
NướcNgavàocuốithếkỷXVIIlàmộtlụcđịanằmcáchxabiển.Pitơđãđại
diệncholợiíchcủagiớichủnôvàgiớithươngnhânmớiởNgamuốncóhải
cảngđểxuấtnhậphànghóa,mởthịtrườngmới.SaukhiPitơlênngôitrịvì,
ngaylậptứcôngđãđịnhrakếhoạchchinhphụcthếgiới.Pitơđãphátđộng
cuộc đại chiến Bắc phương kéo dài 21 năm, sau khi đánh thắng Thụy Điển
giànhđượccảngbiểnPôlô.TiếptụclàtrậnchiếnsốngmáivớiBaTưvàđã
giànhđượcvùngbờbiểndàiởđây.Ngoàira,ôngcòncómưuđồlàmtanrã
lựclượngvũtrangBaLan;đãhailầntácchiếnvớiThổNhĩKỳ.Năm1702,
PitơralệnhdidờingôibáuSahoàngtừMạcTưKhoađếnPitơbaođểởđócó
thểquansátđượctoànbộchâuÂu.PitơcònhạlệnhchoAnphulăcxin,tổngtư
lệnh hải quân Nga tìm ra con đường hàng hải đi qua Bắc Băng Dương đến
Trung Quốc và ấn Độ. Cuộc đời Pitơ là những cuộc chiến tranh xâm lược
triềnmiên,ôngtađãcốgắnghếtsứcvàcuốicùngđãlàmchonướcNgatrở
thànhmộtđếquốccónhiềubiển.
NhìntừnhữngviệclàmtrongcuộcđờiPitơ,đemsosánhnóvới“Dichúc”thì
rất không phù hợp. Trong tài liệu Lưu Tồn Hậu viết: “Di chúc của Pitơ đại
đế”làmộtvănkiệnphảnánhdãtâmbànhtrướngrabênngoàicủatậpđoàn
thốngtrịNgaSahoàng,haynócònmangtínhchânthựclớnkhác.


1065