Những yeu tố cơ bản đổi mới phuơng pháp nâng cao chất luợng của một
giờ nghe ở lớp 8
Phần I
Đặt vấn đề
I-Lý do chọn đề tài :
1-Cơ sở lí luận:
Trong giai đoạn phát triển hiện nay của đất nớc vấn đề hội nhập đang đợc
đặt ra một cách cấp thiết. Nhng để nớc ta có cơ hội hội nhập sâu và rộng ,
Đảng và nhà nớc ta đã đặt ra nhiều mục tiêu cần phải đạt đợc . Trong đó đặc
biệt chú trọng đến việc nâng cao chất lợng nền giáo dục và đã đề ra chủ tr-
ơng Nâng cao chất lợng giáo dục và đào tạo. Nhiệm vụ của năm học 2008-
2009 là tiếp tục đổi mới chơng trình, nội dung,phơng pháp giảng dạy ở các
cấp học , bậc học
Để học sinh có thể phát triển một cách toàn diện . ngoài việc nâng cao chất
lợng những môn văn hoá cơ bản , chúng ta còn phải chú trọng đến bộ môn
Tiếng Anh, nhằm giúp các em lĩnh hội tri thức toàn cầu , phát triển các kĩ
năng một cách toàn diện , tạo tiền đề cho việc phát triển t duy toàn diện và t
duy ngôn ngữ .Nhằm trang bị cho các em về một khả năng giao tiếp tự tin
và một vốn kiến thức về văn hoá và ngôn ngữ một cách hoàn thiện , để sau
này các em t tin đứng vào vị trí chủ nhân của đât nớc.
2-Cơ sở thực tiễn:
Tiếng Anh là một môn học tơng đối mới mẻ và khó đối với học sinh nông
thôn,đòi hỏi các em phải có lòng say mê , yêu thích môn học ,có hứng thú
học và tham gia vào môn học . Qua hai năm học lớp 6 và 7,các em đã cơ bản
đợc làm quen với Tiếng Anh,đồng thời nắm vững ,lĩnh hội đợc tri thức
thông qua nội dung của từng bài học .Vì vậy việc rèn kỹ năng phơng pháp
học ngoại ngữ cho học sinh là điều rất cần thiết , nhằm phát huy vai trò tích
cực của học sinh ,phát triển năng lực học tập. Đòi hỏi giáo viên phải phối hợp
đầy đủ các kỹ năng nghe-nói- đọc viết trong các tiết học để tạo điều kiện
cho học sinh phát huy hết khả năng ngôn ngữ của mình ,nâng cao chất lợng
hoc tập cho mỗi học sinh .
coppy right by công mạnh - thcs cẩm l ơng - 1 -
Những yeu tố cơ bản đổi mới phuơng pháp nâng cao chất luợng của một
giờ nghe ở lớp 8
Để giúp các em dễ dàng tiếp thu ,khắc sâu kiến thức, nội dung trong mỗi giờ
dạy cần rèn luyện cho các em có đủ bốn kỹ năng trên. Mỗi giờ dạy ngữ
pháp,dạy nghe,dạy đọc đều phải có những phơng pháp riêng khác nhau. nh
chúng ta đã biết kĩ năng nghe là một kĩ năng tơng đối khó. nếu giáo viên
không biết kết hợp các phơng pháp một cách nhần nhuyễn và sáng tạo,ta sẽ
tạo cho học sinh cảm giác buồn tẻ và nhàm chán .Vì vậy việc tạo hứng thú
cho các em trong giờ nghe là điều rất cần thiết đối với mỗi giáo viên.Đòi hỏi
phải biết vận dụng linh hoạt các phơng pháp ,các thủ thuật nghe để tạo hứng
thú tăng hiệu quả của giờ nghe cũng nh hiệu quả dạy học nói chung .Vậy
làm sao để giờ nghe ngày càng tăng thêm phần sinh động và hấp dẫn? Làm
sao để giờ nghe thực sự có hiệu quả? Để trả lời cho câu hỏi đó tôi đã quyết
định viết đề tài sáng kiến kinh nghiệm này.
Qua quá trình thực tế giảng dạy , cùng với việc su tầm tài liệu , tham khảo ý
kiến bạn bè đồng nghiệp và một số tầy giáo dạy môn " phong pháp giảng
dạy" ở trờng ĐHNN-ĐHQG Hà Nội tôi đã cố gắng vận dụng các phơng pháp
mới vào chơng trình lớp 8và đặc biệt là các phơng pháp ,các hoạt động
nghe ... tôi đã tích luỹ đợc một số kinh nghiệm. Tôi xin đợc trình bày trong
đề tài nhỏ : Những nhận thức cơ bản để nâng cao hiệu quả giờ nghe Tiếng
Anh lớp 8.
:II/ Mục đích nghiên cứu:
1-Đề tài nhằm cải tiến phơng pháp để nâng cao chất lợng dạy bộ môn Tiếng
Anh 8 đặc biệt là chất lợng giờ nghe hiểu .
2- Góp phần nâng cao chất lợng chung cho học sinh Lớp 8.
3-Giúp học sinh yêu thích và có thái độ tích cực trong những giờ học của bộ
môn Tiếng Anh .
4-Tự trau dồi, bồi dỡng, rút kinh nghiệm cho bản thân nhất là chơng trình
sách giáo khoa lớp 8 mới hệ 7 năm .
III
/ Nhiệm vụ NGHIÊN CứU
1-Tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân.
2-Quy trình dạy một giờ nghe nói chung
coppy right by công mạnh - thcs cẩm l ơng - 2 -
Những yeu tố cơ bản đổi mới phuơng pháp nâng cao chất luợng của một
giờ nghe ở lớp 8
3-Một số nguyên tắc cơ bản và cách tiến hành các hoạt động nghe khác nhau
nhằm tăng hiệu quảgiờ nghe.
4-Ví dụ minh hoạ một tiết nghe cụ thể.
C-Phạm vi đối tợng nghiên cứu:
-Phạm vi nghiên cứu : Lớp 8 trờng THCS Cẩm Lơng
-Đối tợng nghiên cứu :một số bài nghe lớp 8.
D-
Những phơng pháp nghiên cứu cụ thể:
- Nghiên cứu lí luận: đọc sách báo ,tài liệu ,sách giáo viên, lesson plan .
- Điều tra tình hình thực tế
- Thống kê các số liệu ,kết quả hoc tập...
- Quan sát thực tế:dự giờ thăm lớp, quan sát học sinh trong giờ học.
- Thực nghiệm các phơng pháp dạy học.
- Nghiên cứu đề tài
- Tổng hợp kết quả, rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp...
E/ THờI GIAN NGHIÊN CứU
Từ lúc đăng kí đề tài đến lúc hoàn thành là khoảng 6 thang
PHầN II:
Nội dung
Ch ơng I:
Thực trạng và nguyên nhân
I/ THựC TRạNG ĐịA PHƯƠNG.
- cẩm lơng là một xã khó khăn mà 80% dân số là ngời dân tộc Mờng .kinh
tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp . Điều này có ảnh hởng rất lớn đến chất lợng
học tập của con em trong xã . Để các em ham mê học tập đã khó , nhng để
các em học tốt môn tiến Anh lại còn khó hơn. phần lớn các em sau giờ học
coppy right by công mạnh - thcs cẩm l ơng - 3 -
Những yeu tố cơ bản đổi mới phuơng pháp nâng cao chất luợng của một
giờ nghe ở lớp 8
trên lớp thì không học và làm bài cũ ở nhà. vì vậy khi lên lớp các em không
thuộc bai cũ và cũng không tiêpó thu đợc hết bài mới . Vì vậy chất lợng giáo
dục nói chung còn rất thấp.
III/ THựC TRạNG NHà TRƯờNG
Từ những ngày đầu tiên đợc phân công công tác về giang dạy mônTiếng
Anh ở trờng THCS Cẩm Lơng và đợc ban giám hiệu phân cong dạy lớp 6 và
bây giờ là lớp 8 ,tôi đã cố gắng tìm hiểu suy nghĩ và nhận thức của các em
về môn học .Chất lợng chung các bộ môn cũng nh môn Tiêng Anh năm học
lớp 6 và lớp 7 tơng đối cao ,trên 60% đạt trên trung bình .Nhng khi hỏi các
em có thích học giờ nghe hay không? Giờ nghe dễ hay khó?.Đa số các em
đều nói "không" vì nó khó . Nhất là khi nghe đài ... Tôi tự nhận thấy đó
cũng chính là vấn đề chung của những ngời học ngoại ngữ chứ không chỉ của
riêng các em . Từ đó vấn đề đó tr ở thành điều trăn trở của tôi và nhất là ch-
ơng trình lớp 8 lại mới mẻ đòi hỏi phải có sự đầu t,phải kết hợp linh hoạt các
biện pháp các kỹ năng các phơng pháp giảng dạy để đem lại hiệu quả cao
nhất.
Qua tìm hiểu tôi thấy nguyên nhân là do Tiếng Anh là một môn học khó
,còn có nhiều em lời học , bị mát gốc kiến thức dẫn đén tâm lí chán nản ,
thậm chí sợ môn học, không chú ý trong giờ học ,không tập chung nghe.Các
em thờng lợi dụng lúc nghe đài để nói chyện riêng ,làm việc riêng , có khi là
ngủ gật không chú ý vào bài và càng ngày càng sợ học môn Anh hơn.Các
em cha có biện pháp học khoa học ,thiếu thốn về điều kiện học tập cũng nh
cơ sở vật chất nh băng ,đài ,sách tham khảo , sách bài tập ....
Ch ơng II :
Quy trình một giờ nghe nói chung
I-
Tầm quan trọng của bài nghe:
Qua thực trạng và nguyên nhân trên trên tôi thấy :với t cách là môt giáo viên
bộ môn trực tiếp giảng dạy ở hai lớp này,tôi cần phải tạo cho các em niềm
say mê hứng thú học và niềm yêu thích môn Tiêng Anh nhằm nâng cao chất
lơng giờ học cũng nh chất lợng bộ môn.
coppy right by công mạnh - thcs cẩm l ơng - 4 -
Những yeu tố cơ bản đổi mới phuơng pháp nâng cao chất luợng của một
giờ nghe ở lớp 8
Để nâng cao chất lơng bộ môn cần nâng cao chất lợng ngay từ mỗi giờ dạy
trong đó có giờ nghe bởi nghe là một trong những kỹ năng quan trọng giúp
các em lĩnh hội tri thức.
Giông nh kỹ năng đọc ,kỹ năng nghe cũng là một kỹ năng tiếp thụ ,song
nghe thờng khó hơn đọc vì ngôn bản tiếp thụ qua nghe là lời nói,có những
đặc điểm khác với với văn bản viết.
Trong chơng trình lớp 8 hoạt động nghe đợc sử dụng rộng rãi có trong từng
bài là phơng tiện quan trọng để giới thiệu ngữ liệu hoặc nội dung chủ điểm
mới ,các kỹ năng nghe đợc rèn luyện và phát triển thông qua các bài tập nghe
khác nhau nh nghe lấy ý chính ,nghe hiểu thông tin chi tiết hoặc nghe đoán
nghĩa ,đoán ý thông qua ngữ cảnh .Listen là bài luyện nghe hiểu có liên quan
đến chủ đề bài học , một mặt nhằm mục đích củng cố các cấu trúc ,từ vựng
đã học,mặt khác nhằm bớc đầu giúp các em rèn luyện kỹ năng nghe hiểu để
lấy thông tin phục vụ cho mục đích trong đời sống hàng ngày.
Có nhiều hoạt động nghe trong cuộc sống hàng ngàynh nghe đài ,xem ti vi
nhng vẫn tiến hành công việc khác cùng lúc(đó là nghe không tập trung).Các
hoạt động nghe tập trung là các hoạt động nghe có chủ ý.Ngời nghe tập trung
vào những điểm quan trọng ,cần thiết cho chủ ý của mình .ngời nghe biết rõ
mình muốn nghe gì .Điều này giúp ngời nghe hớng sự chú ý của mình vào
đúng nội dung cần biết,do vậy cần nắm bắt vấn đề có hiệu quả hơn.Trong
môi trờng học tiếng ,các hoạt động nghe chủ yếu là nghe có tập trung và
nhằm phát triển các kỹ năng nghe khác nhau .Có các loại nghe chính nh
:nghe ý chính ,nghe để tìm thông tin cần thiết ,nghe để khẳng định phỏng
đoán trớc đó ,nghe để thực hiện những nhiệm vụ giao tiếp đặt ra ,nghe chi
tiết....
II
-Quy trình một bài nghe nói CHUNG
:
Trong thực tế từ trớc đến nay chúng ta luôn có suy nghĩ kĩ năng nghe vẫn là
một kỹ năng khó đối với học sinh và cả giáo viên dạy . Để khắc phục những
khó khăn trong khi nghe ,tôi thờng sử dụng những biện pháp sau:
-Giới thiệu chủ đề , nhũng tình huống liên quan đến bài nghe ,giải thích từ
mới,các khái niệm sẽ nghe một cách kĩ càng mạch lạc.
coppy right by công mạnh - thcs cẩm l ơng - 5 -
Những yeu tố cơ bản đổi mới phuơng pháp nâng cao chất luợng của một
giờ nghe ở lớp 8
-Ra các câu hỏi giúp học sinh đoán trớc nội dung sẽ nghe.
-Giới thiệu từ mới hoăc ôn ,củng cố lại các từ vựng cần thiết cho bài nghe.
-Đặt câu hỏi hớng dẫn liên quan đến chủ đề nghe
-Chia quá trình nghe thành từng bớc: nghe lần một chỉ nghe từng câu một
.Nghe lần thứ hai :nghe chi tiết hơn., nghĩa là ta ngắt đoạn dài hơn .
-Nếu bài dài chia thành từng đoạn ngắn để cho hoc sinh nghe,có những yêu
cầu cụ thể khác nhau.
Thông thờng cấu trúc bài nghe thờng gồm ba phần chính:
Pre-listening
While -listening
Post-listening
Do đặc trng của giờ nghe khó nên đòi hỏi giáo viên chúng ta phải áp dụng
đúng ,đày đủ các bớc của một bài nghe.Trong mỗi giai đoạn phải lựa chọn
cho phù hợp ,luôn luôn thay đổi phơng pháp ,thủ thuật dạy để lôi cuốn học
sinh ,các em sẽ cảm thấy thích thú ,sẽ làm tăng hiệu quả giờ nghe.
Sau đây tôi xin trình bày một số phơng pháp ,thủ thuật tôi thờng áp dụng
trong các giờ dạy nói chung và đặc biệt là giờ nghe hiểu.
III-Một số nguyên tắc cơ bản và cách tiến hành bài
nghe:
Công việc đầu tiên mà ngời thầy thực hiện khi bớc vào lớp-mở đầu cho một
giờ học đều phải thực hiện đó là những mục đích s phạm nói chung để ổn
định lớp, chuẩn bị tâm lý ,kiến thức cho môn học .Với môn ngoại ngữ cũng
vậy hoạt động vào bàicòn có một ý nghĩa hết sức quan trọng nó nh một
phần của bài học mà nếu thiếu nó sẽ làm cho các bớc tiếp theo không hoặc
khó mà thực hiện đợc .Cụ thể những hoạt động này thờng có vai trò tạo tình
huống,đặt ra có mục đíchcủa hoạt động dạy học -đây là điều kiện cần thiếtđể
bài học đạt hiệu quả cao.Đó là:
A / LEAD -IN(vào bài)
Tuỳ theo mục đích và đặc thù của từng bài tôi lựa chọn hình thức ,thủ thuật
cho phù hợp nh :sau khi chào, hỏi thăm sức khoẻ, hỏi tình hình thời tiết, kiểm
tra sĩ số ...Nhằm tập trung sự chú ý của các em ,tạo hứng thú bằng một số trò
coppy right by công mạnh - thcs cẩm l ơng - 6 -