Họ và tên: Trần Thị Minh Trang
Mã SV:16s9021175
Lớp: MN 2A
BÀI TẬP
Học phần: Giáo dục học 1
Đề:
Con đường giáo dục được hiểu là cách thức hoạt động giáo dục có mục đích,
thông qua đó góp phần phát triển nhân cách người được giáo dục. Một nền giáo
dục mạnh, được tổ chức tốt bằng các phương thức hoạt động và giao lưu phong
phú, đa dạng với những phương pháp giáo dục tiên tiến có thế làm cho người
được giáo dục hình thành và phát triến nhân cách phù hợp với nhu cầu về nguồn
nhân lực trong giai đoạn hiện đại hoá đất nước.
I. Con đường hoạt động dạy học
1. Khái niệm.
Dạy học là một hoạt động mà trong đó học sinh tự giác, tích cực độc lập
hoàn thành các nhiệm vụ học tập đã được xác định dưới sự tổ chức của giáo
viên nhằm phát triển nhân cách theo các mục tiêu đã đề ra. Vì vậy, dạy học đươc
coi là một con đường giáo dục mang lại hiệu quả rất cơ bản.
2. Nội dung
Hoạt động dạy học giúp cho học sinh chiếm lĩnh được những tri thức sơ
đẳng ngày càng có hệ thống, vừa chiếm lĩnh được cách thức và những phẩm
chất hoạt động trí tuệ (tính hướng, bề rộng, bề sâu, tính độc lập, tính linh hoạt,
mềm dẻo, phê phán, tính nhất quán, tính khái quát). Trên cơ sở đó các em phát
triển được trí tuệ. Có thể coi như đây là hiệu quả có tính đặc trưng của hoạt
động dạy học.
Dạy học giúp cho học sinh tiếp nhận được tri thức ngày càng toàn diện,
cân đối về tự nhiên, xã hội, tư duy và kĩ thuật. Hệ thống tri thức này sẽ giúp cho
học sinh có được những hiểu biết ngày càng đầy đủ và chân thực về thế giới
hiện thực, làm cơ sở cho việc hình thành nhu cầu, trách nhiệm cải tạo thế giới
phục vụ cho lợi ích của bản thân và cho xã hội.
Dạy học giúp cho học sinh không những nắm được hệ thống những tri
thức mà còn chuyển hóa chúng thành những kĩ năng, kĩ xảo tương ứng, đảm bảo
cho các em biết kết hợp học với hành, biết vận dụng những điều đã học vào
thực tiễn muôn màu muôn vẻ, tạo ra năng lực để các em bước vào cuộc sống,
hòa nhập và giải quyết được những vấn đề do cuộc sống đặt ra.
Dạy hoc không những giúp các em chiếm lĩnh được những tri thức khoa
học, những kĩ năng, kĩ xảo tương ứng mà còn chiếm lĩnh hệ thống những chuẩn
mực ứng xử trong mối quan hệ đa dạng để có thể hội nhập vào cuộc sống cộng
đồng. Hay nói cách khác, dạy học mang lại cả hiệu quả giáo dục.
Ví dụ: Khi học về bài đạo đức thì học sinh sẽ tự ý thức được việc mình phải
làm và những việc không nên làm. Điều đó được thể hiện ở việc kính trọng ông
bà cha mẹ, đi thưa về bẩm, giúp đỡ những người khó khăn hơn mình.
Dạy học là con đường giáo dục có vị trí, tác dụng quan trọng nhất trong
toàn bộ các hoạt động giáo dục. Hiện nay, dạy học luôn hướng vào người học,
lấy hoạt động của giáo viên làm trung tâm, người học tích cực, chủ động lĩnh
hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo dưới vai trò chủ đạo của giáo viên, xem người học
vừa là chủ thể, vừa là mục đích cuối cùng của quá trình đó.
3. Phương pháp nâng cao
Coi trọng vai trò của học sinh, phải hướng về học sinh. Trong quá trình
dạy học, học sinh vừa là chủ thể, vừa là mục đích cuối cùng.
Phải kích thích vào tạo điều kiện cho học sinh học tập một cách sáng tạo.
Sáng tạo trong học tập là tạo ra được cái mới với bản thân khi còn là học sinh.
Phải áp dụng những phương pháp sáng tạo, cần coi trọng đúng mức đến
việc phân hóa, cá nhân hóa đến việc thu hút tất cả các học sinh vào hoạt động
học tập, kết hợp mật thiết giữa học lý thuyết và thực hành trong các loại tình
huống.
Phải tạo ra môi trường tri thức thích hợp để học sinh thích ứng và học lấy
cách chiếm lĩnh tri thức. Tạo điều kiện ngay cho học sinh định hướng và tiếpn
nhận, sử dụng tri thức như một sức mạnh.
Phải vận dụng phối hợp các hình thức hoạt động dạy học khác nhau trong
quá trình dạy học và ưu tiên số một là phải đảm bảo chất lượng của chúng, tránh
chạy theo thành tích.
Phải đảm bảo cho học sinh nắm được nền tảng ngày càng rộng về tri thức
và kỹ năng, tạo điều kiện cho các em học lên và sau này bước vào cuộc sống có
thể học bằng nhiều hình thức thích hợp.
Phải đảm bảo được vai trò chủ đạo có tâm quan trọng đặc biệt của giáo
viên, không được làm lu mờ hoặc đề cao quá mức vai trò của người giáo viên.
4. Hiệu quả
Đối với con đường hoạt động lao động:
+ Hoạt động dạy học giúp học sinh nâng cao ý thức , hiểu biết về tầm quan
trọng của hoạt động lao động.
+Thông qua hoạt động lao động, giáo dục cho học sinh lòng yêu lao động
yêu người lao động, yêu sản phẩm lao động.
Đối với hoạt động xã hội :
+ Hoạt động dạy học giúp các em phát huy được ý thức và năng lực tự giác,
tạo điều kiện để các em nhận thức được nhiều giá trị đa dạng của cuộc sống xã
hội.
+ Dạy học tạo ra môi trường thuận lợi để học sinh lĩnh hội những kinh
nghiệm xã hội. Thông qua con đường dạy học, học sinh sẽ phát triển một cách
có hệ thống năng lực hoạt động trí tuệ, đặc biệt là năng lực hoạt động, yêu cầu
then chốt để hướng tới chất lượng ngày càng cao của công việc học tập.
II. Con đường tổ chức hoạt động lao động
1. Khái niệm
Hoạt động lao động là hoạt động hướng vào việc tao ra sản phẩm nhất định
bằng cách làm biến đổi đối tượng hoạt động nhằm đáp ứng (thỏa mãn) một nhu
cầu nào đó của con người (chủ thể lao động).
2. Nội dung
Hoạt động lao động có vai trò quan trọng trong việc góp phần tạo nên phát
triển nhân cách toàn diện cho thế hệ trẻ:
Nhằm nhằm vào việc hình thành cho thế hệ trẻ những phẩm chất, năng
lực cơ bản của người lao động giúp các em có đủ khả năng bước vào lao động
sản xuất.
Hoạt động lao động vừa giúp cho học sinh có nhiều cơ hội thuận lợi để
vận dụng những tri thức, kĩ năng, kĩ xảo có liên quan đã được học và mở rộng,
đào sâu làm cho chúng phong phú hơn, vững chắc hơn
Hoạt động lao động không những rèn luyện cho học sinh kĩ năng lao
động mà còn có thể sáng tạo ra những sản phẩm vật chất hoặc tinh thần một
cách vừa sức, phục vụ cho cuộc sống hằng ngày.
Hoạt động lao động nếu được thực hiện tốt sẽ có ảnh hưởng mạnh mẽ đến
hiệu quả của các mặt giáo dục khác như: trí dục,đức dục, mỹ dục, thể dục và nó
được xem như là một con đường để giáo dục hướng nghiệp có hiệu quả:
Đối với giáo dục đạo đức: giúp cho học sinh hình thành và phát triển
được nhiều phẩm chất tốt đẹp của người lao động như lòng yêu lao động, yêu
người lao động, yêu sản phẩm lao động, thói quen làm việc có kế hoạch, kỹ
thuật, bảo đảm an toàn lao động, tiết kiệm, thái độ đúng đắn với lao động và của
cải.
Ví dụ: Khi tham gia hoạt động lao động các em thấy sung sướng và hài lòng
với những gì mà các em làm ra.
Đối với giáo dục thẩm mỹ: Hoạt động lao động còn giúp các em nhận
thức và cảm nhận cái đẹp trong lao động, trong sản phẩm lao động, trong bản
thân con người lao động. Không những vậy, các em còn có cơ hội sáng tạo cái
đẹp thông qua lao động.
Ví dụ: các em tự làm ra sản phẩm của riêng mình, sáng tạo ra những gì mà
các em thích: vẽ, đan, thêu thùa...
Đối với giáo dục thể chất: Hoạt động lao động giúp các em ý thức rèn
luyện thể chất và thông qua đó mà giúp các em rèn luyện và phát triển thể chất
để đáp ứng được yêu cầu của bản thân hoạt động lao động mà còn áp dụng được
nhu cầu phát triển thể chất nói chung.
Ví dụ như việc tập thể dục hằng ngày, tự phục vụ bản thân: biết vệ sinh cá
nhân, giặt giũ quần áo làm cho bản thân các em được khỏe khoắn.
3. Phương pháp nâng cao:
Để hoạt động lao động phát tác dụng giáo dục cần phải có:
Tổ chức cho các em tự giác, tích cực tham gia nhiều hình thức lao động
đa dạng như: lao động tự phục vụ, lao động sản xuất, lao động công ích, lao
động giúp đỡ gia đình... tùy thuộc vào mục tiêu giáo dục.
Ví dụ:
Lao động công ích: Giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sĩ ; tu sửa, chăm
sóc các công trình công cộng như công viên, nghĩa trang, đường phố ; lao động
để lấy tiền cứu trợ (công tác từ thiện) ; trồng cây gây rừng, giúp đỡ các gia đình
khó khản, neo đơn ...
Lao động tự phục vụ: Ở nhà: sắp xếp đồ dùng gia đình và cá nhân, chăm
sóc gia súc gia cầm, chăm sóc em nhỏ, làm các công việc phục vụ học tập,...Ở
trường các em có thể làm những việc tu sửa, trang trí lớp học, xây dựng vườn
trường, sân trường, trồng hoa, trồng cây, vệ sinh làm đẹp lớp, đẹp trường ...
Kết hợp giữa hoạt động lao động đơn giản và hoạt động lao động kỹ
thuật, lao động chân tay với lao động trí óc.
Kích thích sự sáng tạo của các em trong quá trình lao động.
Thống nhất được trách nhiệm tập thể và trách nhiệm cá nhân trong hoạt
động lao động.
Đảm bảo sự thống nhất giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội của hoạt
động của các em.
Kích thích trẻ muốn lao động và trang bị cho trẻ các kiến thức để biết lao
động (Các em phải biết được mình phải làm gì? Làm như thế nào? Làm cho ai?)
nhằm tạo điều kiện cho trẻ được bộc lộ tính độc lập và sự tích cực cao nhất.
Cần chú ý đến việc động viên, khích lệ, khen ngợi các hoạt động lao động
của các em cũng như coi trọng việc khơi dậy khả năng sáng tạo ở trẻ.
Nhà trường phải chủ động phối hợp với gia đình và địa phương để tổ
chức cho học sinh. Nhà trường cũng cần tăng cường xây dựng những cơ sở vật
chất cần thiết như: vườn trường, xưởng trường.
Đảm bảo tính giáo dục của lao động, tránh sự lạm dụng sức lực của học
sinh nhằm mục đích kinh tế đơn thuần.Công việc lao động phải phù hợp với khả
năng của học sinh về mặt sức khoẻ, thể chất lẫn mặt tâm lí lứa tuổi cũng như
những đặc điểm cá nhân học sinh.
Chú ý đến đặc điểm lứa tuổi và đặc điểm cá biệt của học sinh tránh những
công việc nặng nhọc hoặc thời gian lao động quá dài.
Lựa chọn những công việc mang ý nghĩa xã hội cao để động viên đông
đảo học sinh tự giác tham gia. cần phải kết hợp với Đội TNTP Hồ Chí Minh để
tổ chức các buổi lao động có ý nghĩa xã hội - nhân đạo.
Hoạt động lao động phải tạo ra được giá trị vật chất, tinh thần phục vụ
cho lợi ích xã hội. Giá trị đó càng lớn thì ý nghĩa giáo dục của lao động càng
cao.
Mọi hoạt động lao động của học sinh trong nhà trường phải được tổ chức
trong tập thể, hoạt động chung, hoạt động cùng nhau.
Tổ chức nhiều loại hình lao động khác nhau, lựa chọn, phối hợp chúng
một cách hợp lí để tổ chức giáo dục lao động cho học sinh. Nó tránh được sự
nhàm chán, tăng cường hứng thú và tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện được
các kĩ năng lao động trong các hoàn cảnh, các công việc khác nhau.
Tổ chức lao động thường xuyên. Giáo dục lao động cần phải tiến hành
thường xuyên, liên tục trong suốt QTGD : Làm cho tri thức, kĩ năng, thói quen
lao động được rèn luyện, củng cố vững chắc, có hệ thống. Giáo dục lao động
cần phải có nội dung, chương trình, kế hoạch, tránh tình trạng lao động một
cách tùy tiện theo thời vụ
4. Hiệu quả
Hoạt động lao động được tổ chức một cách đúng đắn trong nhà trường không
những giúp cho học sinh biết làm một số công việc lao động trước mắt mà còn
chuẩn bị thiết thực cho học sinh về mặt tâm lí cũng như các phẩm chất và năng
lực cần thiết khác để tham gia lao động trong tương lai: rèn sự bền bỉ, chịu khó,
trí thông minh, tinh thần khắc phục khó khăn và đặc biệt là tạo ý chí vươn lên
trong cuộc sống
III. Con đường hoạt động xã hội.
1. Khái niệm
Hoạt động xã hội là hoạt động mà trong đó học sinh tham gia tích cực và tự
giác để góp phần phát triển xã hội về nhiều mặt như: bảo vệ môi trường, giữ gìn
vệ sinh môi trường , góp phần xóa đói giảm nghèo, phòng chống AIDS và các tệ
nạn xã hội) ...
2. Nội dung
Hoạt động xã hội đươc coi là con đường giáo dục mang ý nghĩa to lớn đối
với học sinh:
Thứ nhất: Hoạt động xã hội tạo điều kiện cho các em tham nhập cuộc sống
xã hội, gắn bó với cuộc sống xã hội, ý thức ngày càng đầy đủ và sâu sắc rằng
mình là một thành viên của xã hội. trong điều kiện hiện nay, khi nước ta còn
đang diễn ra sự nghiệp đổi mới và phát triển thì việc tổ chức cho các em tham
gia các hoạt động xã gội lại càng có ý nghĩa.
Thứ hai: Hoạt động xã hội giúp cho các em có điều kiện vận dụng những
điều đã học và cuộc sống ở chừng mực nhất định; mặt khác tạo điều kiện để các
em nhận thức được nhiều giá trị đa dạng của cuộc sống làm cho vốn hiểu biết
được mở rộng đào sâu, phát triển vầ nhất là phản ánh được cuộc sống thực.
Ví dụ: Cho các em học sinh tiểu học tham gia giữ gìn môi trường và bảo tồn
văn hóa qua đó thể hiện sự tôn vinh văn hóa của đất nước cũng như quết tâm
bảo vệ môi trường xanh- sạch – đẹp.
Thứ ba: Hoạt động xã hội giúp cho các em có cơ hội trực tiếp đóng góp sức
lực, trí tuệ tiền của của mình vào sự phát triển của xã hội tùy theo năng lực và
điều kiện của mình. Từ đó hình thành và phát triển được những xúc cảm, tình
cảm tích cực của một thành viên của xã hội
Ví dụ: Cho các em tham giá vào hành động góp tiền, góp sách vở, đồ dùng
học tập cho những bạn gặp điều kiện, hoàn cánh khó khăn như ; lũ lụt … Như
vậy mỗi hoạc sinh khi tự mình đóng góp những phần nhỏ bé ấy giúp đỡ bạn bè
các em cảm thấy hài lòng, vui sướng về sự đóng góp của mình và mong muốn
được góp nhiều hơn nữa.
Thứ tư: hoạt động xã hội giúp cho các em có cơ hội mở rộng các quan hệ xã
hội như quan hệ với người khác, với những tổ chức xã hội, cơ quan những cơ sở
sản xuất những đoàn thể xã hội nhờ đó có thể giao lưu tiếp xúc và học tập
những điều bổ ích.
Ví dụ: Sinh viên tham gia các hoạt động tình nguyện hè…hay phát cơm từ
thiện cho những bệnh nhân ở bệnh viện
Thứ năm: Hoạt động xã hội giúp cho các em phát huy được ý thức và năng
lực tự giác làm quen với các hoạt động gắn liền với cộng đồng tạo điều kiện để
các em thích ứng được với cuộc sống xã hội, rèn luyện những kỹ năng hòa nhập
xã hội
Ví dụ: Sinh viên sư phạm huế tham gia tình nguyện hè giúp bà con dân tộc A
Lưới, sinh viên cùng dân làm đường,đào mương…
3. Phương pháp nâng cao
- Nội dung hoạt động cần phong phú, đa dạng có liên quan đến nhiều
lĩnh vực như: khoa học công nghê, văn hóa, giáo dục, chính trị xã hội, y tế môi
trường.
Ví dụ: tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, các hoạt động vì giữ gìn môi
trường, các buổi tọa đàm…..
- Cùng với nội dung phong phú các hoạt động xã hội cần được thực hiện
bằng nhiều hình thức đa dạng, hấp dẫn, phù hợp với những nhu cầu đặc điểm
tâm sinh lí của các em học sinh.
- Những hoạt động gắn với cộng đồng địa phương, tạo nên sự gắn bó giữa
các em với cộng đồng
Ví dụ: tổ chức các buổi giao lưu văn nghệ vì trẻ em khuyết tật cùng địa
phương để quên góp cho người nghèo..
- Những hoạt động xã hội còn được tổ chức sao cho các em phát huy được
tinh thần tự quản, không bị phụ thuộc vào giáo viên
Ví dụ: sinh viên tình nguyên tiếp sức mùa thi . tổ chức buổi giao lưu với học
sinh…
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động xã hội, cần thu hút được sự hỗ trợ giữa
các tổ chức xã hội, các đoàn thể xã hội
Ví dụ: học sinh, sinh viên tham gia các tổ chức tình nguyện vì trẻ em đến
trường cần có các tổ chức công ty tài trợ. Tổ chức văn nghệ để quên góp vì trẻ
khuyết tật cần có nhà tài trợ…
- Những hoạt động xã hội cần mang lai hiệu quả rõ rệt, cụ thể, thiết thực
tránh phô trương hình thức, lãng phí tiền của
Ví dụ: khi đã tổ chức một chương trình cần phải mang lại hiệu quả như giúp
người dân sửa đường..hay tổ chức chương trình văn nghệ, cần phải đúng kế
hoạch tránh lãng phí tiền của.
4. Hiệu quả
Đối với con đường hoạt động dạy học: Hoạt động xã hội giúp cho học
sinh thêm nắm vững các kiến thức lý thuyết của con đường hoạt động dạy học,
hoạt động xã hội giúp các em có điều kiện tiếp cận gần hơn và thực tế hơn với
các khái niệm, các kiến thức đã được dạy.
Ví dụ: Khi được dạy về môi trường và bảo vệ môi trường, các em được thầy
cô truyền thụ lý thuyết, nhưng khi tham gia vào các hoạt động xã hội như trồng
cây, nhặt rác, làm vệ sinh trường lớp đã giúp các em hiểu rõ hơn về thế nào là
bảo vệ môi trường và có ý thức trong bảo vệ môi trường…
Đối với con đường hoạt động lao động: Lồng ghép vào trong hoạt động
xã hội là các hoạt động lao động giúp các em hiểu được tầm quan trọng của lao
động, và lao động sẽ tác động rất lớn đến xã hội, giúp xã hội phát triển. Các
hoạt động xã hội sẽ giúp cho các em thêm yêu lao động, hiểu được “lao động là
vinh quang” khi tham gia các hoạt động xã hội…
Ví dụ: Khi cho học sinh tham gia vào các hoạt động xã hội như tham gia vào
các chuyến đi thăm hỏi các bạn mồ côi, các bạn có hoàn cảnh khó khăn, giúp đỡ
các bạn ấy trong sinh hoạt, đây là một hình thức lao động công ích thông qua
các hoạt động xã hội, vừa giúp các em hoàn thiện nhân cách vừa hình thành
trong các em tình yêu lao động và lao động có ích cho mọi người và xã hội…
Đối với con đường hoạt động tập thể: Chính việc tham gia vào hoạt động
xã hội là một hình thức để các em được tham gia con đường hoạt động tập thể,
giúp các em đoàn kết với nhau hơn trong các hoạt động tập thể mang tính xã
hội.
Ví dụ: Khi các em tham gia vào một chương trình Tìm hiểu phòng chống
HIV và các tệ nạn xã hội, các em có cơ hội chia sẻ hiểu biết của mình cho mọi
người xung quanh, các em được lập thành nhóm theo lớp, theo khối, qua đó, các
em giao lưu, đoàn kết để chung sức tham gia cuộc thi…
Đối với con đường hoạt động vui chơi: Hoạt động xã hội giúp các em tự
tin hơn khi tham gia các hoạt động vui chơi, khi tham gia vào các hoạt động xã
hội, các em trở nên mạnh dạn hơn, tự tin hơn, gần gũi hơn với mọi người nên
khi tham gia vào các hoạt động vui chơi sẽ không còn rụt rè hay e ngại nữa…
Ví dụ: Khi tham gia vào các hoạt động xã hội, các em có cơ hội thể hiện sự
quan tâm của mình đến mọi người, đến thế giới xung quanh, các em sẽ có trách
nhiệm hơn với thế giới xung quanh mình, bên cạnh đó các em sẽ mạnh dạn hơn
khi tiếp xúc với người lạ, là một điều kiện thuận lợi để khi tham gia vào hoạt
động vui chơi các em sẽ tự tin mà nhiệt tình hơn…
VI. Con đường hoạt động tập thể
1. Khái niệm
Hoạt động tập thể là hoạt động chung của tập thể,do tập thể tự quản,tự thiết
kế tự điều chỉnh..vv nhằm đạt được mục đích chung,đáp ứng mọi lợi ích của
mọi thành viên trong sự thống nhất với mọi lợi ích của xã hội
Ví dụ:hoạt động múa hát sân trường,hoạt động tình nguyện,hoạt động văn
nghệ thể thao
2. Nội dung
Hoạt động tập thể giúp cho học sinh chuyển hóa một cách tự giác, những
yêu cầu của nhà trường, của xã hội thành những yêu cầu của bản than tự giác
thực hiện những yêu cầu đó nhằm hình thành những hành vi thói quen tương
ứng,không những thực hiện được những yêu cầu do nhà trường, xã hội đề ra,
mà còn tự mình đè ra những yêu cầu riêng và tự giác cùng nhau thực hiện mà
không có sự gò ép nào từ bên ngoài. Cả tập thể cũng như mỗi thành viên sẽ điều
chỉnh hành vi ứng xử của mình cho phù hợp với những yêu cầu chuẩn mực đã
được quy định
Ví dụ: Yêu cầu của nhà trường là học sinh phải tích cực hoạt động tập thể và
thông qua hoạt động tập thê học sinh sẽ đặt ra những yêu cầu của bản thân mình
và từ đó giúp học sinh hình thành những hành vi và thói quen như chuẩn bị bài
đến lớp,tham gia xây dựng bài cùng bạn cùng tham gia đóng góp vào tập thể
Do đó có thể nói rằng thông qua hoạt động tập thể các thành viên của nó
không chỉ là đối tương của giáo dục mà quan trọng hơn còn là chủ thể tự giáo
dục. Riêng trong mối quan hệ tập thể thành viên, tập thể được coi là chủ thể
giáo dục.
Hoạt động tập thể giúp cho học sinh có những cơ sở để bộc lộ những kỹ
năng tự quản trên cơ sở luân phiên phụ trách các công việc chung. Chính vì vậy
mà các em không bị bỡ ngỡ trước các hoạt động ngay khi còn ngồi trên ghế nhà
trường.
Ví dụ: Học sinh tham gia các hoạt động có tổ chức như thu gom giấy
vụn,hoat động tủ sách của bạn dó vậy các em cũng có thể luân phiên thay nhau
để phụ trách đảm nhiệm quản lí được tình hình của nhóm Thông qua hoạt động
tập thể sẽ hình thành cho học sinh những điều tốt đẹp, điều chỉnh hành vi cuộc
sống có văn hóa, giúp cho học sinh bộc lộ những khả năng và rèn luyện cho học
sinh tinh thần kỷ luật đoàn kết sự hợp tác giữa các thành viên,giúp cho học sinh
vươn lên và hình thành tốt nhiệm vụ được giao.
Tạo môi trường giao lưu:
Mọi người sống, tồn tại và phát triển luôn phải thực hiện các mối quan hệ
của tự nhiên và xã hội, tập thể là nơi đưa lai cho người học những môi trường
này.Trong đó người học giao tiếp với nhau và diễn ra những mặt thống nhất và
mâu thẫn.Từ đó dẫn tới sự tác động lẫn nhau,ảnh hưởng lẫn nhau,học tập điều
hình thành và phát triển nhiều mặt nhân cách của con người
Ví dụ: Khi tham gia các hoạt động tập thể học sinh sẽ có những quan
điểm riêng để đóng góp cho tập thẻ,cũng như phản đối những các gây hại cho
tập thể.
Phương tiện và điều kiện giáo dục Tập thể lớp nhóm, chi đoàn là nơi các
em giao lưu, trao đổi học vấn, tư tưởng, quan điểm tình cảm với nhau, trong tập
thể luôn đề ra những phương tiện ứng xử, cách ăn nói, đi dứng. Họ yêu cầu và
đòi hỏi lẫn nhau trong khi thực hiện những hành vi và điều chỉnh hành vi theo
chuẩn mực hành vi ấy của xã hội, chính vì thế mà con người không thể đứng
ngoài tập thể và nhân cách con người không thể phát triển bên ngoài tập thể.
Bởi lẽ chỉ có thể tạo ra những điều kiện, phương tiện làm phát triển nhân cách
con người. Tổ chức cho học sinh sinh hoạt tập thể là một hoạt động giáo dục
quan trọng của nhà trường. Tập thể là một tập hợp nhiều cá nhân cùng nhau
hoạt động theo một mục đích tốt đẹp. Hai yếu tố quan trọng của tập thể có ý
nghĩa giáo dục lớn là chế độ sinh hoạt và dư luận tập thể. Chế độ sinh hoạt tập
thể hợp lý, với kỷ luật nghiêm, hoạt động có kế hoạch, có tổ chức và nề nếp sẽ
tạo thói quen sống có văn hoá, hình thành ý chí và nghị lực cho học sinh. Dư
luận tập thể lành mạnh luôn trợ giúp con người nhận thức những điều tốt đẹp,
điều chỉnh hành vi cuộc sống có văn hóa. Trong hoạt động tập thể, các cá nhân
cùng nhau hoạt động, tinh thần đoàn kết, tình thân ái, tính hợp tác cộng đồng
được hình thành. Đó là những phẩm chất quan trọng của nhân cách. Trong sinh
hoạt tập thể, một mặt các cá nhân tác động lẫn nhau, mặt khác sự tác động của
nhà sư phạm thông qua tập thể, đến tập thể sẽ tạo thành tác động tổng hợp có
tác dụng giáo dục rất lớn. Tập thể vừa là môi trường, vừa là phương tiện giáo
dục con người, tổ chức tốt các hoạt động tập thể là con đường giáo dục đúng
đắn.
3. Phương pháp nâng cao.
Để con đường hoạt động tập thể phát huy tốt được tác dụng giáo dục cần có
những điều kiện nhất định. Tập thể cần được xây dựng đẻ trở thành một tập thể
vững mạnh với đầy đủ những đặc trưng cơ bản của nó:
Một là có ý nguyện chung thực hiện những mục đích thống nhất có ý
nghĩa xã hội. Các mục đích nắm tri thức,kỹ năng trao dồi đạo đức,rèn luyện thể
lực bồi dưỡng óc thẩm mĩ.
Hai là có các hoạt động chung được tổ chức một cách khoa học để đạt
được những mục đích đó.
Ba là có hệ thống các quan hệ, quan hệ lệ thuộc vào các mặt trách nhiệm
giũa các thành viên trong tập thể,quan hệ chỉ huy-phục tùng,quan hệ quyết định
thi hành,quan hệ hợp tác phối hợp tương trợ.
Bốn là có cơ quan tự quản tập thể do tập thể bầu ra,do tập thể bãi miễn
giữ chức năng tổ chức lãnh đạo tập thể nhằm thực hiện ý chí nguyện vọng
chung của tập thể xã hội .
Năm là một bộ phận hữu cơ của xã hội,có quan hệ nhiều mặt với tập thể
khác,sống đời sống chung với xã hội,đảm bảo sự thống nhất giữa lợi ích cá nhân
và lợi ích tập thể,giữa lợi ích tập thể với xã hội.
Hoạt động tập thể có nội dung phong phú và các hình thức tổ chức hấp
dẫn có liên quan đến học tập,lao động thể dục thể thao,vui chơi giải trí hoạt
động xã hội, khi đó hoạt động sẽ có thu hút sự tham gia mạnh mẽ của mọi thành
viên và mang lại hiệu quả cao. Hoạt đông tập thể phải được tổ chức một cách có
mục đích thiết thực,có kế hoạch hợp lí có sự phân công cụ thể có những điều
kiện vật chất tối cần thiết. Hoạt động tập thể phải là một hoạt động tự quản,toàn
thể các thành viên phải cùng nhau hoạt động vì mục đích chung, với tinh thần tự
giác tích cực, tránh tình trạng giáo viên làm thay cho học sinh.
Trong quá trình tiến hành các hoạt động tập thể,cần gây được dư luận xã hội
lành mạnh nhằm tán thành,biểu dương những ý nghĩ lời nói,hành vi xấu,dư luận
tập thể có sức mạnh to lớn trong việc điều chỉnh các mối quan hệ trong tập
thể,xây dựng động cơ hoạt động,hoàn thiện hành vi ứng xử,dư luận tập thể được
giáo viên thông qua các cuộc nói chuyện cởi mở các buổi thảo luận tự do,các lời
phân tích đánh gía sâu sắc và sát hợp với các sự kiện diễn ra trong tâp thể.
Muốn vậy, nhà trường và các nhà sư phạm cần:
Xây dựng tốt các mối quan hệ tập thể (quan hệ tình cảm, quan hệ chức
năng, quan hệ trách nhiệm công việc và quan hệ tổ chức thể hiện bằng nội quy,
kỷ luật tập thể).
Tổ chức các hoạt động đa dạng trong tập thể. Xây dựng các viễn cảnh
trong tương lai cho tập thể. Việc xây dựng viễn cảnh xuất phát từ mục tiêu giáo
dục của lớp, của trường từ đó đem lại niềm vui, hy vọng cho con người. Nếu
không xác định mục đích cần đến trong tương lai, con người sẽ rơi vào tình
trạng mất phương hướng.
Xây dựng truyền thống tốt đẹp cho tập thể, chẳng hạn như : Truyền thống
học tập giỏi, truyền thống lao động, truyền thống văn nghệ, thể dục thể thao
giỏi; mỗi loại truyền thống đều có ý nghĩa giáo dục riêng
Xây dựng và hướng dẫn dư luận lành mạnh. Dư luận có sức mạnh điều
chỉnh các mối quan hệ trong tập thể. Dư luận tập thể lành mạnh là một nhân tố
quan trọng, có tác dụng lớn đến sự phát triển của các cá nhân và cả tập thể. Tổ
chức phong trào thi đua trong lớp, trường. Ngày nay, yêu cầu giáo dục trong tập
thể cần được tiếp cận với những yêu cầu mới, hướng hoạt động của tập thể vào
những mục tiêu rộng lớn hơn đến tinh thần “Giáo dục nhân văn, vì sự hiểu biết
quốc tế”, làm cho con người không chỉ gắn với các tập thể nhỏ bé mà vươn tới
cuộc sống trên bình diện quốc tế và lợi ích của nhân loại.
4. Hiệu quả
Con đường hoạt động tập thể có mối quan hệ biện chứng quan trọng với các
con đường khác như con đường hoạt động lao động,con đường hoạt động xã
hội,hoạt động vui chơi,con đường dạy học…vv Thông qua đó nó là cơ sở làm
cho các con đường đó thực hiện có hiệu quả.
Ví dụ: Hoạt động làm báo tường về đề tài kỉ niêm ngày thành lập Quân đội
nhân dân Việt Nam thông qua hoạt động này giúp cho các em có được điều kiện
vui chơi, giải trí, tuy nhiên các em cũng phải tìm tòi ra những bài thơ bài văn
hay hoặc sáng tác, vẽ tranh…vv thông qua đó các em cũng được học tập và hiểu
biết thêm những kiến thức bổ ích, thông qua đó các em sẽ được giáo dục về tình
yêu quê hương đất nước,tình đoàn kết ,từ đó các em cũng lao động tìm tòi ra
những cái mới đóng góp cho xã hội…Từ ví dụ trên ta thấy rõ được điều này.
IV. Con đường hoạt động vui chơi
1. Khái niệm
Vui chơi là một dạng hoạt động cơ bản của xã hội có vai trò quan trọng trong
sự phát triển nhân cách.
Vui chơi là một dạng hoạt động nhằm thỏa mãn sở thích, hứng thú và nhu
cầu phát triển thể chất, trí tuệ, ý chí, tình cảm của con người. Cùng với những
hoạt động khác như lao động, học tập,..
Vui chơi là một hoạt động giải trí, giao lưu xã hội, đặc biệt là để phát triển
tính cộng đồng, trách nhiệm chung, tình yêu thương đồng loại.Qua đây, rèn
luyện kĩ năng giao tiếp và hoạt động, phát triển tình cảm, niềm tin đạo đức, xúc
cảm. Vui chơi là một nhu cầu cần thiết không chỉ với người lớn mà còn đặc biệt
quan trọng với trẻ em, nhất là lứa tuổi tiểu học.
2. Nội dung
Con đường hoạt động vui chơi có khả năng giáo dục quan trọng:
Con đường hoạt động vui chơi giúp các em phát triển được nhiều phẩm
chất đạo đức như tình thân ái, đoàn kết, lòng trung thực, tinh thần cộng đồng
trách nhiệm,…; đồng thờ khắc phục những tính xấu như ích kỉ, tính chơi trội,
tính giả thiết.
Ví dụ: Khi tổ chức trò chơi kéo co, yêu cầu các em phaỉ kết hợp nhuần
nhuyễn tập hợp sức mạnh để kéo thắng đối thủ kéo co của mình=> phát huy tính
đồng đội, có trách nhiệm.
Con đường hoạt động vui chơi giúp cho các em có cơ hội nhận thức được
thế giới, nâng cao hiểu biết về tự nhiên, về xã hội( qua thăm quan, du lịch, xem
phim ảnh,…); phát triển trí thông minh, sáng tạo( qua đành cờ, giải toán vui,..);
phát triển năng khiếu( qua trò chơi thiết kế mĩ thuật, ca múa,…).
Ví dụ: Tổ chức trò chơi “ chúng em yêu giao thông”, qua đó giáo dục cho
các em thực hiện tốt luật giao thông, thêm hiểu biết về giao thông.
Con đường hoạt động vui chơi giúp các em phát triển óc thẩm mĩ: biết
cảm thụ cái đẹp trong thiên nhiên( qua thăm quan du lịch, cắm trại,..), cái đẹp
trong nghệ thuật, văn học( qua đọc truyện, xem phim, xem và tham gia biểu
diễn những vở kịch, những điệu múa,…), cái đẹp trong quan hệ xã hội( qua vui
chơi tập thể,…); đồng thời, cũng biết sáng tạo cái đẹp trong cuộc sống.
Ví dụ: Tổ chức cho các em đi xem múa rối nước để biết thêm cái đẹp trong
nghệ thuật múa rối nước ở nước ta.
Con đường vui chơi giúp cho các em được những phẩm chất vận
động( nhanh, bền, khéo) qua các trò chơi vận động, qua các buổi dã ngoại, thể
dục thể thao.
Ví dụ: Tổ chức trò chơi mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, cuộc thi chạy,…
Giúp các em vận động nhanh, linh hoạt và rèn luyện sức khỏe.
Con đường vui chơi giúp cho các em thấy thoải mái, dễ chịu, phục hồi
sức lực sau những giờ học học tập, lao động, cũng như cảm thấy yêu đời, yêu
cuộc sống. Vai trò của con đường hoạt động vui chơi được thể hiện trong công
ước liên hợp quốc, trong luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Việt Nam
(1991)
3. Phương pháp nâng cao.
Để hoạt động vui chơi phát huy được tác dụng tốt, chúng ta cần:
Chú trọng đến tính đa dạng, phong phú về mặt hình thức, hấp dẫn về mặt
nội dung và thu hút được sự tham gia tích cực của các em. Cần phải thiết kế trò
chơi đa dạng và tạo hứng thú cho các em, mở ra sân chơi thoải mái và lành
mạnh.
Tổ chức các hoạt động trò chơi với các hình thức liên quan đến nhiều lĩnh
vực:
+ Khoa học kĩ thuật( rò chơi điện tử, trò choi kĩ thuật số, đố vui,…)
+ Văn học nghệ thuật( thưởng thức và tham gia diễn kịch, ca múa, hài lành
mạnh…)
+ Văn hóa, thể dục thể thao( xem và tham gia thể dục mềm dẻo, chơi cầu
lông, thi thanh lịch,…)
+ Tham quan du lịch( thăm di tích lịch sử, dã ngoại,…)
+ Giải trí thư giãn( kể và nghe những câu chuyện vui cười, chơi tú-lơkhơ,
…)
Lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi, giới tính, có ích
cho các em để các em tham gia được mạnh dạn hơn, tự tin hơn.
Các hoạt động vui chơi cần thức hiện đồng bộ ở nhà trường, gia đình và
cả ở xã hội với sự hỗ trợ của các lực lượng giáo dục( giáo viên, cha mẹ,Đoàn
thanh niên cộng sản,..)
Tinh thần tự quản của học sinh cần được kích thích trong các hoạt động
vui chơi ở các mức độ khác nhau tùy theo lứa tuổi cụ thể, vốn kinh nghiệm, tính
chất hoạt động, điều kiện hoạt động. Mặt khác, cần đảm bảo tính bình đẳng vui
chơi đối với các em, không phân biệt nam nữ, giàu nghèo, địa vị xã hội,…
Những điều kiện cơ sở vật chất cần được đảm bảo: Trong giờ học (sân
chơi. Đồ chơi dụng cụ thể dục thể thao, bàn cờ. dàn vi deo, nhạc cụ,…) Ngoài
xã hội (các điểm vui chơi, giải trí, công viên, nhà văn hóa, cung thiếu nhi,…).
Trong gia đình (tùy hoàn cảnh mà sắm những thứ cần thiết để trẻ vui chơi)
4. Hiệu quả
Các con đường giáo dục có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau chúng ta
cần vận dụng các con đường đó một cách hợp lí, chặt chẽ phục vụ cho các em.
Bởi chúng đều có vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của học sinh.
Mối quan hệ biện chứng giữa các con đường đó được thể hiện cụ thể sau đây:
Đối với hoạt động tập thể: Thông qua con đường hoạt động vui chơi, nêu
cao tinh thần đoàn kết, tinh thần trách nhiệm của các em học sinh. Từ đó dễ
dàng giao lưu chia sẽ, giúp hoạt động tập thể đạt kết quả cao.
Đối với con đường hoạt động lao động: Thông qua hoạt động vui chơi,
các em có thể hiểu biết thêm về mọi thứ trong cuộc sống hằng ngày, biết được
những công việc mà mọi người đang làm như qua các trò chơi em tập làm chú
công an, tập trồng cây, tưới cây xanh,… Qua đó, giúp hoạt động lao động thêm
thuận tiện hơn, không làm cho các em bối rối trước những việc , hoạt động lao
động.
Đối với con đường hoạt động xã hội:Thông qua con đường hoạt động vui
chơi, các em có những nhận thức về thế giới, về cuộc sống. Trong các buổi tham
quan, vui chơi tập thể các em nhận thức được các mối quan hệ xã hội tồn tại
xung quanh mình, từ đó giúp các em vận dụng và hiểu biết hơn trong những
mối quan hệ xã hội thường ngày.
Đối với con đường dạy học: Thông qua hoạt động vui chơi, rèn chi các
em tinh thần tự giác, trách nhiệm trong công việc, có hiểu biết sơ đẳng về tự
nhiên, về xã hội, phát triển trí thông minh, nhanh nhẹn,…góp phần thiết thực
trong con đường học tập, tạo thuận lợi cho quá trình dạy học.