Đọcthêm:ChạyGiặc+HươngSơnPCC

Giáo án 11 - Cơ Bản Đỗ Viết Cường
Tiết theo PPCT: 19. Đọc thêm
CHẠY GIẶC
Nguyễn Đình Chiểu
HƯƠNG SƠN PHONG CẢNH CA
Chu Mạnh Trinh
Ngày soạn: 16.09.09
Ngày giảng:
Lớp giảng: 11A 11C 11E 11K
Sĩ số:
A. Mục tiêu bài học
Qua giờ đọc thêm, giúp HS:
A. Bài Chạy Giặc - Nguyễn Đình Chiểu
1. Cảm nhận sâu sắc tình cảnh đau thương của đất nước, của nhân dân trong
những ngày đầu thực dân Pháp xâm lược; đồng cảm với nỗi xót xa phẫn uất của tác giả
trước thời cuộc.
2. Hiểu thêm về phong cách thơ trữ tình yêu nước của nhà thơ Đồ Chiểu.
B. Bài Hương Sơn phong cảnh ca - Chu Mạnh Trinh
1. Thấy được giá trị phát hiện của bài thơ về vẻ đẹp Hương Sơn, hiểu được niềm
say mê của tác giả trước vẻ đẹp của thắng cảnh thiên nhiên đất nước. Đó là khía cạnh
trong tình yêu nước
2. Bài thơ là một ví dụ về thành công nghệ thuật có ý nghĩa đóng góp của Chu
Mạnh Trinh
B. Phương tiện thực hiện
- SGK, SGV
- Giáo án (giáo viên) + Vở soạn (Học sinh)
- Các tài liệu tham khảo khác
C. Cách thức tiến hành
- Đọc hiểu, đàm thoại phát vấn
- Thuyết trình
D. Tiến trình giờ giảng

1. Ổn định
2. KTBC (không kiểm tra)
3. GTBM
4. Hoạt động dạy học
Hoạt động của Thầy và Trò Yêu cầu cần đạt
GV: yêu cầu HS đọc và nêu cảm nhận ban
đầu về văn bản
HS đọc và phát biểu ý kiến
GV: tác phẩm được ra đời trong hoàn cảnh
nào?
A. Bài Chạy Giặc - Nguyễn Đình Chiểu
I. Khái quát về văn bản
1. Đọc
2. Hoàn cảnh sáng tác
1
Giáo án 11 - Cơ Bản Đỗ Viết Cường
HS phát biểu Gv chốt lại
GV: đây là bài thơ thất ngôn bát cú đường
luật, ngoài cách chia làm 4 phần (đè thực
luận kết)thì dựa vào nội dung bài thơ có
thể chia làm mấy phần?
HS trả lời GV chốt lại
GV: yêu cầu HS tái hiện cảnh đất nước và
nhân dân khi giặc xâm lược bằng chi tiết,
hình ảnh trong tác phẩm?
HS phát hiện Gv ghi bảng
GV: qua những hình ảnh và chi tiết ấy em
có nhận xét gì về tình cảnh của đất nước?
HS: cảnh tan tác, điêu tàn, thê thảm
GV: thái độ của tác giả được thê hiện ở 2

câu cuối như thế nào?
HS phát biểu Gv chốt lại
- Sáng tác khi nhà thơ chứng kiến cảnh
nhân dân chạy giặc. Viết ngay sau khi
thành Gia Định bị thực dân Pháp bắt đầu
tấn công (17.02.1859)
3. Bố cục
- 2 phần:
+ Phần 1: 6 câu đầu - cảnh đất nước và
nhân dân khi giặc xâm lược
+ Phần 2: 2 câu cuối - thái độ của tác giả.
II. Đọc hiểu văn bản
1. Cảnh đất nước và nhân dân khi giặc
xâm lược
- Thực dân Pháp nổ súng xâm lược nước
ta, cuộc sống thanh bình (tan chợ) bị phá
tan bởi “ tiếng súng Tây”, đất nước sa vào
tay giặc.
- Những hình ảnh chi tiết cụ thể:
+ Lũ trẻ lơ xơ chạy: chạy thất thần, không
định hướng, không ai dẫn dắt, bơ vơ, trơ
trọi
+ Đàn chim dáo dác bay: bay trong hốt
hoảng, ngơ ngác, tan tác
+ Bến Nghé tan bọt nước: cảnh đổ vớ, huỷ
hoại nhanh chóng, triệt để, không để lại
dấu vết
+ Đồng Nai nhuốm màu mây: các ngôi nhà
chìm ngập trong ngọn lửa hung tàn của
giặc

=> Đất nước, quê hương bị tàn phá, tan
tác, điêu tàn ngập chìm trong tăm tối.
2. Thái độ của tác giả
- Từ ngữ:
+ Trang dẹp loạn: người có trách nhiệm
trong việc đánh giặc giữ nước
+ Rày đâu vắng: chan chứa ý vị mỉa mai,
2
Giáo án 11 - Cơ Bản Đỗ Viết Cường
GV: nêu những nét chính về Chu Mạnh
Trinh?
HS trình bày Gv ghi bảng
GV: yêu cầu HS đọc văn bản và cho biết
hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
HS thực hiện theo yêu cầu của GV
GV: bài thơ làm theo thể hát nói, bố cục?
HS trả lời GV ghi bảng
GV: Cảnh Hương Sơn được giới thiệ như
thế nào?
HS trả lời Gv ghi bảng
chua chát vì sự hèn nhát của người có
trách nhiệm
- Nghệt thuật: câu hỏi tu từ
-> Xót thương, đau đớn vì đất nước rơi vào
tay giặc, nhân dân lầm than đau khổ.Kêu
lên thống thiết, thức tỉnh những người yêu
nước, những người có trách nhiệm bảo vệ
đất nước. đồng thời bất bình trước sự bất
lực của nhà Nguyễn vì không bảo vệ được
đất nước.

B. Bài Hương Sơn phong cảnh ca - Chu
Mạnh Trinh
I. Khái quát về tác giả và tác phẩm
1. Tác giả
- (1862 - 1905), tự: Cán Thần, hiệu: Trúc
Vân
- Quê: Khoái Châu, Hưng Yên
- 1892: đỗ tiến sĩ
- Con người: tài hoa, tài thơ Nôm, tài kiến
trúc
2. Văn bản
a. Đọc
b. Hoàn cảnh sáng tác
- Tác phẩm ra đời trong dịp CMT tham gia
trùng tu chùa Thiên Trù trong quần thể
Hương Sơn
c. Bố cục
- 3 phần:
+ Phần I: 4 câu đầu - giới thiệu Hương Sơn
+ Phần II: 10 câu tiếp - tả cảnh Hương Sơn
+ Phần III: 5 câu cuối - suy niệm của tác
giả trước cảnh đẹp Hương Sơn
II. Đọc hiểu
1. Giới thiệu Hương Sơn
- Cảnh hương Sơn:
+ Cảnh bụt: Không gian, phong cảnh mang
không khí thần tiên.
3
Giáo án 11 - Cơ Bản Đỗ Viết Cường
GV: yêu cầu HS tìm và liệt kê các chi tiết

và hình ảnh tác giả đã sử dụng để miêu tả
về Hương Sơn. Nhận xét khái quát về cảnh
Hương Sơn -> Gv lấy kết quả
GV: suy niệm của tác giả?
HS phát biểu Gv chốt lại
Gv: bài thơ có nghệ thuật nào đáng chú ý?
HS trả lời Gv chốt lại
+ Non non, nước nước, mây mây
+ Đệ nhất động
-> khẳng định vẻ đẹp của Hương Sơn đậm
màu sắc tiên giới; thể hiện niềm vui của
tác giả khi đứng trước vẻ đẹp của Hương
Sơn
2. Miêu tả cụ thể cảnh Hương Sơn
- Hình ảnh:
+ Chim cúng trái, cá nghe kinh
+ Tiếng chày kình
-> nổi bật cái thần của Hương Sơn - không
khí thần tiên thoát tục.
+ liệt kê: Suối giải oan, chùa Cửa Võng,
am Phật tích, động tuyết quynh
-> thể hiện thế trập trùng, cao thấp nhiều
tầng
+ Hang lồng bóng nguyệt
+ Lối uốn thang mây
=> dựng lên bức tranh hang động vừa thực
vừa mộng, vừa trần vừa tiên, vẻ đẹp kì thú;
thể hiện tấm lòng của tác giả với giảng sơn
đất nước.
3. Suy niệm của tác giả trước cảnh đẹp

- Nhà thơ tự hoạ dáng hình và tấm lòng
sùng kính, hướng lên đức Phật để khấn
nguyện -> khẳng định vẻ đẹp kì vĩ, thơ
mộng của thiên nhiên và vẻ tôn nghiêm, u
tịch nơi thần Phật.
4. Nghệ thuật
- Sử dụng miêu tả với các biện pháp như:
lặp, dùng từ láy, ngắt nhịp linh hoạt.
- Phối hợp dùng âm thanh, màu sắc, không
gian từ bao quát đến cụ thể, vừa cảm nhận
vừa tưởng tượng nguyện cầu trong thành
kính.
5. Củng cố và dặn dò
- Giờ sau trả bài viết số 1
4