Lá Diêu Bông

Váy Đình Bảng buông chùng cửa võng
Chị thẩn thơ tìm
Đồng chiều
Cuống rạ
Chị bảo - Đứa nào tìm đợc lá diêu bông
Từ nay ta gọi là chồng
Hai ngày Em tìm thấy lá
Chị chau mày
Đau phải lá Diêu Bông
Mùa đông sau Em tìm thấy lá
Chị lắc đầu
Trông nắng vãn bên sông
Ngày cới chị,
Em tìm thấy lá
Chị cời
Se chỉ ấm trôn kim
Chị ba con
Em tìm thấy lá
Xoè tay phủ mặt chị không nhìn
Từ thuở ấy,
Em cầm chiếc lá
Đi đầu non cuối bể
Gió quê vi vút gọi
Diêu Bông hời!...
ới Diêu Bông!...
(Hoàng Cầm)
Có phải vì thế chăng khi đọc Lá Diêu Bông tôi cứ thơng liên tởng tới
bài thơ của Lermôntôp. Ngời thách đố là nàng thục nữ, còn ngời cầu hôn là
một hiệp sĩ tình si. Nhng đó là chuyện cổ tích. Còn lá Diêu Bông chỉ hao hao
cổ tích mà thôi. Ngời đợc gọi bằng chị kia là một cô gái Kinh Bắc, mặc váy
Đình Bảng đang thẩn thơ tìm trên đồng chiều. Không phải nàng tiên, công

chúa, tiểu thơ khuê các cũng không. Ngời con gái quê ấy từng một lần hồn
nhiên chơi tam cúc, cái trò chơi con trẻ dân dã trong bài thơ Cây tam cúc ,
giờ đây lại bày ra một trò chơi mới- một câu đố oái oăm, một lời thách:
Đứa nào tìm đợc lá Diêu Bông
Từ nay ta gọi là chồng
Thế là câu chuyện bắt đầu. Chỉ có một ngời chấp nhận lời thách đi tìm
vật báu- Đó là chàng thi sĩ xng em. Chàng thật là hăng hái nhiệt tình, khẩn tr-
ơng và bền bỉ. Hai ngày. Mùa đông sau (không biết bao lâu). Ngày cới. Và cả
khi đã 3 con. Quá tam ba bận đủ chứng cho tấm lòng chàng. Nếu trong ngày
cới, chàng nhận đợc 1 nụ cời rồi thôi tìm kiếm, hoặc theo cung cách của ca
dao, đến đó chàng dậm chân kêu trời trút một tiếng thở dài đầy tình hận: Em
có chồng rồi anh giận (tiếc) lắm thay! thì đã đi một nhẽ. Điều phi thờng, còn
hơn cả cổ tích, cực kì mãnh liệt và hiện đại chính là cuộc tìm kiếm không
ngừng của chàng. Chính là cuộc gặp gỡ thứ t của chàng khi nàng đã có 3 con.
Vâng, vào cái ngày cha xa gì, có thể có ngời đã 5 con mà ra đờng ngời tởng
còn son. Nhngc có bao ngời con gái đã tàn phai nhan sắc cùng với những đứa
con mang nặng đẻ đau:
Gái một con trông mòn con mắt
Gái 2 con con mắt liếc ngang
Gái 3 con cổ ngoẵng răng vàng
(Cầu mong cho nàng không rơi vào tình trạng này).
Vâng, 3 con mà chàng vẫn tìm tới đa chiếc lá Diêu Bông. Vởy là chàng đâu có
mong thắng cuộc để đợc gọi là chồng? Việc tìm lá của chàng đã mang một
ý nghĩa hoàn toàn khác
Nhng ta hãy dừng ở đây để xem phản ứng của nàng ra sao ở 3 lần đầu
và lần thứ t đầy kịch tính:
Chị chau mày
- Đâu phải lá Diêu Bông
Chị lắc đầu
Nhìn nắng vãn bên sông

Chị cời
Se chỉ ấm chôn kim
Xoè tay phủ mặt chị không nhìn
Cả 3 lần trên, ngời con gái đều chủ động. Chủ ngữ đặt ở đầu câu. Từ
chau mày đến lắc đầu đến cời mức độ kẻ cả, kiêu sa, nghiêm khắc cứ
giảm dần nhờng chỗ cho cảm tình, thân thiện. Cả 3 lần nàng không nhìn và
không nói.
Lần thứ t: Xoè tay phủ mặt
Có sự đảo ngữ nh vậy vì lần này là lần hết sức đột ngột, bất ngờ và do
đó mà cực kì bối rối, cực kì cảm kích. Nàng bị động hoàn toàn do bản năng.
Chữ phủ mặt đọc nghe kinh rợn vì cái bàn tay kia nh là tầm giấy dùng phút
lâm chung. Nàng đâu có ngờ 1 lời thách bâng quơ thuở nào mà lại thành ra 1
lời nguyền không giải đợc, ám ảnh một đời ngời khác. Chuyện 2 ngày, chuyện
1 mùa, chuyện vài năm, ngày xa là chuyện bồng bột, trẻ ngời non dạ. Nhng
khi nàng đã 3 con thì chàng đâu còn có thể đeo đuổi câu chuyện ăn xổi ở thì?
Cũng là không nhìn,nhng 3 lần trớc cũng là không tin, không nhìn. Còn lần
thứ t thì hoàn toàn tin rồi không nhìn nữa mà nàng nỡ nào nhìn khi sự thể
ván đã đóng thuyền. Đã quá muộn màng khi hiểu đợc lòng nhau
Cái kết cục ngang trái tất nhiên là điều không thể tránh. Khi chàng tìm
đợc lá Diêu bông cũng là khi chàng mất nàng vĩnh viễn. Nhng không nên tính
đợc thua còn mất trong chuyện tình yêu một cách quá sòng phẳng. Không có
đợc nàng, song chàng có lá Diêu Bông, có tín chỉ của Tình yêu, đắc đạo
yêu sau thử thách. Chàng đã đi vào vơng quốc bất tử của sự chung tình. Chỉ
còn gió quê gọi mãi cho mối tình ngang trái của chàng:
Diêu Bông hời
ới Diêu Bông!
Tôi đặc biệt muốn lu ý chữ ới thần tình của câu thơ này. Hời- hỡi thì
hiền lành và mềm yếu. Hời ơi- thì ngọt ngào nh một lời ru. Cặp hời- ới chữ
ới với thanh trắc mà lại là dấu thanh sắc- vút lên thật mạnh mẽ, nh cắt ngọt
vào trái tim và khắc vào đó 3 chữ Lá Diêu Bông một tín chỉ tợng trng của

tình yêu bền bỉ thuỷ chung nhng éo le ngang trái.