Sang thu- Ngữ văn 9

Trờng THCS La Hiên
Giáo án Văn 9
Ngày soạn: 07/03/2010
Ngời soạn: Lê Thị Bích Ngọc
Giáo viên hớng dẫn: Phạm Thị Thảo
Tiết 122: Văn bản

Sang thu
(Hữu Thỉnh)
I. Mục tiêu bài học
- Sau bài học, học sinh cần đạt đợc:
1. Về kiến thức
- Phân tích đợc những cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự biến đổi
của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. Cùng những suy t về tuổi đời của con ngời
từng trải. Đó là tâm hồn của một con ngời yêu cuộc sống.
- Tích hợp với một số bài thơ hay về mùa thu.
2. Về kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng cảm thụ, phân tích hình ảnh thơ và ý nghĩa của bài thơ.
3. Về thái độ
- Giáo dục học sinh tình yêu quê hơng đất nớc, tâm hồn nhạy cảm trớc cái đẹp.
II. Chuẩn bị bài học
1. Giáo viên
- Chuẩn bị kế hoạch bài học
2. Học sinh
- Đọc trớc văn bản
- Soạn bài theo câu hỏi trong sách giáo khoa.
III. Tổ chức các hoạt động dạy học
1. ổn định tổ chức
- Lớp trởng báo cáo sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ
- Nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của nhà

thơ Thanh Hải.
Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
Trờng THCS La Hiên
Giáo án Văn 9
(Cảm xúc trớc mùa xuân của thiên nhiên, đất nớc và khát vọng đẹp đẽ của
nhà tơ muốn đợc dâng hiến cho cuộc đời trong bài thơ)
3. Bài mới
a. Hoạt động giới thiệu bài mới
Mùa thu là một đề tài muôn thuở trong thi ca từ trớc tới nay. Ta đã từng nghe
nói đến chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến, tiếng thu của Lu Trọng L. Đây mùa
thu tới của Xuân Diệu. Và đặc biệt có một thi phẩm về mùa thu rất hay và đặc
sắc.Đó là bài thơ sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh. Để hiểu rõ hơn về cảm xúc tinh
tế của tác giả, chúng ta sẽ đi vào tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động của cô và trò Nội dung chính
I. Giới thiệu tác giả, tác
phẩm
1. Tác giả:
GV. Gọi HS đọc phần chú thích
GV: Sau khi nghe bạn đọc, em hãy trình bày vài
nét tiêu biểu về nhà thơ Hữu Thỉnh?
(Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm 1942...)
GV bổ sung: Thơ Nguyễn Hữu Thỉnh ấm áp tình
ngời và giàu sức gợi cảm. Ông viết nhiều viết hay về
những con ngời, cuộc sống nông thôn, về mùa thu.
Nhiều vần thơ thu của ông mang cảm xúc bâng
khuâng, vấn vơng trớc đất trời trong trẻo đang biến
chuyển nhẹ nhàng.
- Tác giả: Tên là Nguyễn
Hữu Thỉnh, sinh năm 1942
ở Vĩnh Phúc, là chiến sỹ và

là nhà thơ.
- ông viết nhiều,viết hay
về con ngời ,cuộc sống
nông thôn
Chuyển ý
- GV: Qua tìm hiểu trong phần chú thích. Em hãy
cho cô biết tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?
Xuất xứ của tác phẩm?
2. Tác phẩm
- Tác phẩm đợc sáng tác
1977
- In trong tập thơ Từ
chiến hào đến thành phố
(Tác phẩm đợc sáng tác 1977 in lần đầu trên báo
văn nghệ. Sau đợc in nhiều lần trong các tập thơ
Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
Trờng THCS La Hiên
Giáo án Văn 9
khác nhau. Bài thơ đợc rút ra từ tập Từ chiến hào
đến thành phố NXB Văn học HN năm 91
* GV: Đọc mẫu 1 lần
GV: Hớng dẫn cách đọc, giọng nhẹ, nhịp chậm,
khoan thai, trầm lắng, thoáng suy t,phù hợp với thể
thơ 5 chữ
- Gọi 2 HS đọc lại - nhận xét
- GV nhận xét cách đọc
* GV: Giải thích từ khó (gọi học sinh đọc phần
chú thích)
* GV: Qua nghe cô và bạn đọc em hãy cho cô
biết bài thơ đợc sáng tác theo thể thơ nào?

(Thể thơ 5 chữ)
* GV: Vậy bài thơ đợc chia làm mấy phần?
( chia bố cục là không sai nhng B i n y chúng ta sẽ
tìm hiểu theo mạch cảm xúc của nhà thơ.Vì vậy chúng
ta sẽ đI tìm hiểu theo từng khổ thơ một)
- Thể thơ ngũ ngôn
- Bố cục: tìm hiểu theo
từng khổ thơ
GV: Phơng thức biểu đạt của tác phẩm là gì?
(Miêu tả và biểu cảm)
GV: Chuyển ý: Nh vậy cô trò chúng ta vừa đi tìm
hiểu khái quát của bài thơ. Để hiểu rõ hơn về thi
phẩm chúng ta sang phần tiếp theo ghi bảng.
- Phơng thức biểu đạt:
Miêu tả và biểu cảm
II. Tìm hiểu văn bản
1. Khổ thơ I
GV: Gọi 1 HS đọc lại khổ thơ 1
GV: Qua nghe bạn đọc em hãy cho biết con ngời
cảm nhận làng quê sang thu bắt đầu từ những dấu
hiệu nào? (Hơng ổi, gió se, sơng)
- Nhà thơ chợt nhận ra tín
hiệu của mùa thu về (...)
GV: Em hãy tìm ra những câu thơ miêu tả dấu
hiệu đó?
(Bỗng nhận ra hơng ổi
Phả vào trong gió se
Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
Trờng THCS La Hiên
Giáo án Văn 9

Sơng chùng chình qua ngõ )
GV: Em có nhận xét gì với từ bỗng đ ợc đặt ở
đầu bài thơ? Điều đó có ý nghĩa gì?
(Diễn tả sự ngạc nhiên bất ngờ trớc sự thay đổi
của thời tiết)
GV: Chủ thể chữ tình cảm nhận mùa thu từ h -
ơng ổi , điều đó có ý nghĩa gì?
(Thu đợc cảm nhận từ nơi làng quê có sự vật gần
gũi, gắn bó với làng quê phảI chăng tác giả đang nhớ
lại tuổi thơ của mình)
- Mùa thu đợc cảm nhận
từ làng quê (gần gũi)
GV: Mùa thu đợc tác giả cảm nhận Bằng Cơ
quan giác quan nào?
+ Hơng ổi(Khứu giác)
+ Gió se (xúc giác
+ Sơng (thị giác)
NT rất tinh tế
GV: Em cảm nhận nh thế nào về 2 câu thơ:
Bỗng nhận ra... gió se?
(gió: Hơi lạnh; phả: Toả Mùi hơng ổi toả vào
trong gió se lãnh làm thức dậy cả không gian vờn
ngõ)
GV: Em hình dung nh thế nào qua câu thơ: S -
ơng chùng chình qua ngõ ?Trong câu thơ này có từ
gì cần chú ý?
Nhà thơ có cảm nhận
rất tinh tế, nhạy cảm không
gian chớm thu với hơng ổi
và gió se lạnh.

(Sơng nh cố ý chậm lại, muốn dừng lại nơi ngõ
xóm.Từ chùng chình).
GV: ở khổ thơ này tác giả đã sử dụng biện pháp
nghệ thuật gì?
(Tác giả đã nhân hoá làn sơng: Nó yểu điệu,
duyên dáng nh một thiếu nữ).
GV: Tại sao tác giả lại viết hình nh thu đã về ?
(Còn có chút gì cha rõ ràng và nghi hoặc trong
Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
Trờng THCS La Hiên
Giáo án Văn 9
cảm nhận. Gợi lên sự liên tởng Vì đó là cảm nhận
nhẹ nhàng thoáng qua. Diễn tả sự ngỡ ngàng ngạc
nhiên của tác giả).
GV: Qua đó, em cảm nhận nh thế nào về tâm
hồn nhà thơ?
(Nhạy cảm, tinh tế, yêu thiên nhiên, yêu trời thu,
yêu cuộc sống làng quê).
GV: Chuyển. Khổ thơ nói lên những cảm nhận
ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu bằng các giác
quan rất tinh tế . Vậy không gian đất trời chuyển
sang thu đợc tác giả cảm nhận ra sao chúng ta
chuyển sang tìm hiểu phần tiếp theo.
b/ Khổ II
GV: Gọi HS đọc đoạn 2
GV: Nghe bạn đọc, em hãy cho cô biết đất trời
sang thu đợc cảm nhận từ những biểu hiện không
gian gì?(Sông, cánh chim, đám mây)
GV: Em hãy chỉ ra những câu thơ nói lên điều đó?
(Sông đợc lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu)
GV: Câu thơ Sông đ ợc lúc dềnh dàng gợi lên
cảnh tợng nh thế nào?
(Mặt nớc sông không cuộn chảy mà lặng lẽ, phẳng
lặng) Dòng sông thiết tha mềm mại hiền hoà trôi
một cách nhàn hạ,thanh thản .thời tiết bắt đầu sang
thu dờng nh đã bớt những cơn ma .gợi lên vẻ đẹp êm
dịu của bức tranh thiên nhiên
GV: Em hiểu nh thế nào về câu thơ chim bắt

Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc