CÂU HỎI THỰC TẾ TRONG ĐỀ THI HSG

PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY
Trong cuộc sống, nhiều hiện tượng xảy ra có bản chất là các quá trình hóa học. Vì vậy, các thầy cô
đã đưa các hiện tượng vào đề thi để kiểm tra tư duy vận dụng kiến thức vào thực tế của các em. Đây là xu
hướng của các đề thi HSG 9, đề thi vào 10 chuyên những năm gần đây. Để xử lí được tốt chúng ta cần:
Tích lũy kiến thức qua các tình huống thường gặp trong cuộc sống, hiểu và ghi nhớ cách vận dụng
kiến thức hóa học để giải thích các hiện tượng đó.
Xử lí linh hoạt: các tình huống thực tế thường phong phú, lạ, không nặng tính toán nên chúng ta cần tự
tin dựa vào kiến thức đã học để xử lí linh hoạt.
ĐỀ VẬN DỤNG SỐ 1
Câu 1: Thi HSG 9 Cần Thơ 2015
Nước muối sinh lí là dung dịch NaCl 0,9%. Nước muối sinh lí được dùng để súc miệng (ngừa và
chữa viêm họng, bệnh răng miệng), rửa vết thương, nhỏ mắt, nhỏ mũi, làm dịch truyền, .. .Tuy nhiên nước
muối sinh lí tự pha ở gia đình chỉ nên dùng để súc miệng, rửa vết thương nhẹ chứ không nên nhỏ mắt,
thay thế dịch truyền.
Hãy trình bày cách pha chế 500 gam dung dịch nước muối sinh lí từ nước cất và dung dịch NaCl 3%
Câu 2: Thi HSG 9 Hà Nội 2015
1. Khi đun nóng một bình chứa nước máy, các bọt khí nhỏ được hình thành và nổi lên rất nhanh trước
khi nước sôi. Tiếp tục để cho nước sôi hoàn toàn, sau đó để nguội. Khi nước được đun nóng trở lại, các
bọt khí nhỏ không xuất hiện nữa. Giải thích hiện tượng.
2. Rau sống là món ăn ưa thích trong bữa ăn của nhiều gia đình. Trước khi ăn rau sống, người ta thường
ngâm chúng trong dung dịch nước muối ăn (NaCl) trong thời gian từ 10 - 15 phút để sát trùng. Giải thích
khả năng sát trùng của dung dịch muối ăn. Vì sao cần khoảng thời gian ngâm rau sống như vậy?
Câu 3: Thi HSG 9 Nam Định 2015
1. Công thức đơn giản nhất (CTĐGN) cho biết tỉ lệ số nguyên tử của các nguyên tố có trong phân tử
(biểu diễn bằng tỉ lệ các số nguyên tối giản). Ví dụ, axetilen C2H2 sẽ có CTĐGN là CH.
a) Viết công thức cấu tạo của 2 chất X, Y khác axetilen có cùng CTĐGN là CH.
b) Oxybenzon là hợp chất có nhiều trong kem chống nắng, có khả năng chống tia UV gây hại
cho cơ thể người. Phân tích cho thấy thành phần phần trăm về khối lượng của cacbon, hiđro, oxi lần lượt
là 57,49%; 4,19% và 38,32%. Xác định công thức đơn gian nhất của oxybenzon
2. Bếp biogaz được sử dụng rộng rãi trong các hộ chăn nuôi ở Nam Định. Loại bếp này tận dụng quá
trình phân hủy của các chất thải chăn nuôi sinh ra khí dùng để làm nhiên liệu đốt, qua đó giúp giảm chi

phí năng lượng và bảo vệ môi trường. Khi 1 gam metan phản ứng cháy tỏa ra 55,6 kJ. Cần đốt bao nhiêu
lít khí metan (đktc) để lượng nhiệt sinh ra đủ đun 1 lít nước (D = 1g/cm 3) từ 250C lên 1000C. Biết rằng
muốn nâng 1 gam nước lên 1 0C cần tiêu tốn 4,18J và giả sử nhiệt sinh ra chỉ dùng để làm tăng nhiệt độ
của nước.
3. Để dập tắt xăng dầu cháy, người ta làm như sau
Cách 1: phun nước vào ngọn lửa
Cách 2: phủ cát vào ngọn lửa
Cách làm nào ở trên là đúng? Giải thích
Câu 4: Thi HSG 9 Nghệ An 2015
Thành phần chính của lớp dầu lỏng là gì? Khi đốt cháy một lượng nhỏ dầu lỏng xảy ra phản ứng chính
nào? Viết phương trình hóa học dạng tổng quát của phản ứng đó. Trong thực tế lượng xăng thu được khi
hcưng cất dầu mỏ chỉ chiếm mọt tỉ lệ nhỏ. Để tăng hàm lượng xăng người ta sử dụng phương pháp nào?
Nêu ưu điểm nổi bật và nhược điểm của dầu mỏ nước ta.
Câu 5: Thi HSG 9 Thanh Hóa 2015
1. Có một mẫu vải chất liệu bằng sợi bông tự nhiên. Nhỏ vào mẫu vải vài giọt dung dịch H 2SO4 đặc, tại
vị trí tiếp xúc với axit vải bị đen rồi thủng. Nếu thay bằng dung dịch HCl đặc thì sau một thời gian, tại
chỗ tiếp xúc với axit vải bị mủn dần rồi thủng. Viết phương trình hóa học để giải thích các hiện tượng
trên.
2. Giải thích tại sao khi bón phân urê cho cây trồng thì không nên bón cùng với vôi?
Câu 6: Thi HSG 9 TPHCM 2015
Theo khám phá về giới hạn sinh tồn của con người, con người có thể nhịn thở 3 phút, nhịn uống 3 ngày
và nhịn ăn 3 tuần. Vì vậy hô hấp là nhu cầu không thể thiếu của con người để duy trì sự sống. Mọi tế bào
trong cơ thể đều cần cung cấp đủ oxi. Nếu không có oxi thì tốc độ chuyển hóa tế bào giảm xuống và một
1


tế bào bắt đầu chết sau khoảng 30s nếu không được cung cấp đủ oxi. Hiện nay, người ta có thể sử dụng
bình khí thở oxi trong y học và đời sống để cung cấp oxi cho người không có khả năng tự hô hấp hoặc
làm việc trong môi trường thiếu oxi không khí, có khói, khí độ, khí gas...
a. Theo đoạn thông tin trên người ta sử dụng bình khí thở oxi trong trường hợp nào

b. Trình bày phương pháp điều chế khí oxi trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. Tại sao không
áp dụng phương pháp điều chế oxi trong phòng thí nghiệm để điều chế khí oxi trong công nghiệp và
ngược lại?
Câu 7: Thi HSG 9 Hà Nội 2016
Lưu huỳnh đioxit là chất khí chủ yếu gây ra hiện tượng mưa axit. Mưa axit gây tổn thất nghiêm trọng cho
các công trình bằng thép, đá vôi. Hãy giải thích quá trình tạo mưa axit và sự phá hủy các công trình bằng
thép, đá vôi do hiện tượng mưa axit, viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra.
Câu 8: Thi HSG 9 Kiên Giang 2016
Ô nhiễm không khí là gì? Cho các khí sau: O3, CH4, N2, CO2, SO2, NO2, NH3, HCl, H2S.
Hãy cho biết những khí nào gây ra hiệu ứng nhà kính? Những khí nào gây ra hiện tượng mưa axit.
Câu 9: Thi HSG 9 Ninh Bình 2016
Chọn một hóa chất thích hợp để loại bỏ khí độc sau đây ra khỏi không khí bị ô nhiễm và viết các phương
trình hóa học xảy ra: Cl2, SO2, H2S, NO2.
Câu 10: Thi HSG 9 Bình Phước 2017
CaO tiếp xúc lâu ngày với không khí sẽ bị giảm chất lượng. Hãy giải thích hiện tượng này và minh hoạ
bằng phương trình hoá học.
HƯỚNG DẪN
Câu 1:

0

t
NaCl + H2O 
→ Nước muối

m1

m2

500 gam

 m1 + m2 = 500
 m = 150 g

→ 1

→ Cần pha 150g dung dịch NaCl 3% vào 350g H2O.
 3%. m1
m
=
350
g
=
0,9%

2
 500
Câu 2:
1. Khi đun nóng nước thì nước ở dưới đáy bình nhận nhiều nhiệt nhất rồi mới truyền nhiệt lên trên. Vì
vậy nước ở dưới đáy sẽ nhận đủ nhiệt để chuyển thành dạng hơi trước khi nước ở trên mặt hóa hơi. Nước
dạng hơi ở đáy bình sẽ bay lên do nó nhẹ hơn nước dạng lỏng. Xuất hiện bọt khí (thực chất là nước dạng
lỏng hóa hơi)

Nếu là nước cứng:

0

t
Mg(HCO3)2 
→ MgCO3 + CO2 + H2O

2


0

t
Ca(HCO3)2 
→ CaCO3 + CO2 + H2O
(MgCO3, CaCO3) thành cặn dưới đáy ấm đun nước. Khi để nguội đun nước sôi trở lại thì không có bọt khí
vì ion HCO3 đã nhiệt phân thành kết tủa và khí CO2 trước đó hết rồi.

2.

Dung dịch nước muối có nồng độ muối lớn hơn nồng độ muối trong tế bào của vi khuẩn.
Cho nên do hiện tượng thẩm thấu thì muối đi vào tế bào làm nồng độ muối trong tế bào
tăng lên, do vậy đẩy nước từ trong tế bào ra ngoài môi trường. Vi khuẩn vì vậy mất nước
và bị tiêu diệt
Câu 3:
a. C4H4 : CH2=CH-C=CH (vinylaxetilen) và C6H6 (benzen)
H

b. Giả sử công thức ĐGN của Oxybenzon là: CxHyOz
57, 69% 4,19% 38,32%
→ x: y:z =
:
:
→ x : y : z = 4, 79 : 4,19 : 2,395 → x : y : z = 7 : 8 : 4
12
1

16

→ CTĐGN : C7 H14O4

2. 1 lít H2O là 1000g H2O
0
t0

→ Đưa 1000g H2O tăng 75 C cần nhiệt lượng là: 1000.4,18.75 = 313.500J = 313,5kJ
313,5
→ Cần:
g CH 4 
→ VCH 4 cần dùng là: 7,894 (l)
55, 6

3


3. Cách làm 2 là đúng vì có thể cách li ngọn lửa với khí O2 là nguyên liệu sự cháy.
Cách làm 1 không được vì: xăng, dầu nhẹ hơn nước, nổi lên trên mặt nước, do đó làm cho đám cháy càng
lan rộng do sự linh hoạt của H2O.
Câu 4:
Dầu mỏ là hỗn hợp nhiều hiđrocacbon

Cn H 2 n + 2 − 2 k +

3n + 1 − k
t0
O2 
→ n CO2 + (n + 1 − k ) H 2O

2

Để tăng hàm lượng xăng người ta
Dầu mỏ Việt Nam có đặc điểm:
Ưu điểm: hàm lượng các chất chứa S thấp
Nhược
điểm:
do
chứa
nhiều

dùng

phương

parafin

pháp

nên

cracking
dễ

bị

dầu
đông

nặng

đặc

Câu 5: 1. Sợi bông có thành phần chính là xenlulozơ: (C6H10O5)n hay C6n(H2O)5n

- Khi cho H2SO4 đặc vào vải, xenlulozơ bị mất nước thành C (than)
H 2 SO4
C6 n ( H 2O )5 n 
→ 6 n C + 5n H 2 O
Sau đó cacbon bị oxi hóa theo phản ứng:
C + H 2 SO4 → CO2 + SO2 + H 2O
- Khi cho dung dịch HCl đặc vào mảnh vải thì xảy ra phản ứng thủy phân xenlulozơ tại phần tiếp xúc, do
đó mảnh vải bị mủn dần.
HCl
(C6 H10O5 ) n + nH 2O 

→ nC6 H12O6

2. Thành phần chính của phân urê là (H2N)2CO.

4


Urea đục
(Đạm Ngố)

Urea nhỏ

→ ( NH 4 ) 2 CO3
Khi bón phân urê vào đất thì có phản ứng: ( NH 2 )2 CO + H 2O 
- Nếu bón vôi cùng, lượng nitơ trong phân sẽ bị mất do xảy ra phản ứng:

( NH 4 ) 2 CO3 + Ca(OH ) 2 
→ CaCO3 + 2 NH 3 ↑
Gây ra lãng phí phân đạm và làm cho đất bạc màu.

Câu 6:
a. Người ta sử dụng bình khí thở oxi cho người không có khả năng tự hô hấp hoặc làm việc trong môi
trường thiếu oxi không khí, có khói, khí độc, khí gaz...
b.
ĐIỀU CHẾ OXI
* Trong phòng thí nghiệm:
t0
2 KMnO4 
→ K 2 MnO4 + 2MnO2 + O2

* Trong công nghiệp: Chưng cất phân đoạn không khí lỏng
Câu 7: Khoa học hiện đại:
t0
S + O2 
→ SO2;
Quá trình đốt cháy lưu huỳnh trong khí oxi sẽ sinh ra lưu huỳnh điôxít.
0

t
SO2 + OH − 
→ HOSO2−

Phản ứng hoá hợp giữa lưu huỳnh điôxít và các hợp chất gốc hiđrôxyl.
HOSO2− + O2 
→ HO2− + SO3
Phản ứng giữa hợp chất gốc HOSO2- và O2 sẽ cho ra hợp chất gốc HO2- và SO3 (lưu huỳnh triôxít).

SO3 ( k ) + H 2O ( l ) 
→ H 2 SO4 (l )
Hiểu đơn giản là:
1
O2 
→ H 2 SO4
2
Lưu huỳnh triôxít SO3 sẽ phản ứng với nước và tạo ra axít sulfuric H2SO4. Đây chính là
SO2

5

(k )

+ H 2O

(l )

+

(l )


Trong công nghiệp người ta quan tâm tới chi phí đầu vào (nguyên liệu rẻ) và hiệu suất đầu ra cao (sản
lượng lớn), ngược lại trong phòng thí nghiệm không có các điều kiện thực hiện điều chế tốt như trong
công nghiệp.

Câu 8:
Hiệu ứng nhà kính: CO2, O3, CH4

Mưa axit: SO2, NO2, HCl, H2S

Câu 9:
Hóa chất đó là: Ca(OH)2
Pt:
Cl2 + Ca(OH)2 
→ CaOCl2 + H2O
SO2 + Ca(OH)2 
→ CaSO3↓ + H2O
H2S + Ca(OH)2 
→ CaS + 2H2O
4NO2 + 2Ca(OH)2 
→ Ca(NO3)2 + Ca(NO2)2 + 2H2O
6


Câu 10:
CaO để lâu ngoài không khí sẽ có hiện tượng bị vón cục, khó tan trong nước, vì trong không khí có CO 2
nên xảy ra phản ứng: CaO + CO2 
→ CaCO3
Đề vận dụng số 02
Câu 1: Thi HSG 9 Đà Nẵng 2017
1. Nêu tác dụng của phân lân supephotphat kép đối với cây trồng và tính hàm lượng P 2O5 trong một loại
phân supephotphat kép có chứa 80% Ca(H2PO4)2, biết tạp chất trong phân không có P.
2. Nêu hiện tượng xảy ra khi cho 2 ml dầu hoả hoặc xăng vào cốc nước nhỏ. Thí nghiệm này minh hoạ
tính chất gì của hidrocacbon? Tại sao trên thực tế người ta không dùng nước để dập tắt các đám cháy do
xăng dầu?
Câu 2: Thi HSG 9 Đồng Tháp 2017
1. Khi bếp than đang cháy, nếu đổ nhiều nước vào bếp thì bếp tắt, còn nếu rắc 1 chút nước vào bếp thì
bếp than bùng cháy lên. Hãy viết phương trình hoá học để giải thích hiện tượng trên.

2. Đốt cháy một cây nến nặng 35,2 gam và đặt vào một chiếc hộp kín hình lập phương có cạnh là 7,5 dm
chứa đầy không khí. Hỏi cây nến có cháy hết không? Giả thiết rằng nến là một lại ankan có 25 nguyên tử
C trong phân tử. Biết thể tích các khí đều đo ở đktc và trong không khí chứa 20% thể tích oxi.
Câu 3: Thi HSG 9 Hà Giang 2017
Phèn chua có công thức phân tử là: K2Al2S4O40H48, trong đó có chứa những phân tử H2O ở dạng kết tinh.
Hãy cho biết: công thức phân tử của phèn chua ở dạng muối. Công thức viết gọn? Phèn chua được dùng
làm gì trong thực tế cuộc sống?
Câu 4: Thi HSG 9 Hà Nam 2017
Bằng kiến thức hoá học em hãy giải thích và viết phương trình xảy ra trong các trường hợp sau:
a. Nói về việc ăn cơm, các cụ xưa có câu: “Nhai kĩ no lâu”.
b. Đất đèn được dùng để dấm trái cây.
c. Khi lên men rượu thì cần ủ kín còn lên men giấm lại để thoáng.
d. Ấm đun nước lâu ngày thường có một lớp cặn vôi dưới đáy. Để loại bỏ cặn có thể dùng giấm pha vào
nước trong ấm ngâm vài tiếng rồi xúc sạch.
Câu 5: Thi HSG 9 Hà Nội 2017
Nêu biện pháp xử lí môi trường trong trường hợp tàu chở dầu gặp sự cố và tràn dầu ra biển. Câu 6: Thi
HSG 9 Hải Phòng 2017
Muối ăn khi khai thác từ nước biển, mỏ muối, hồ muối thường có lẫn nhiều tạp chất như:
MgCl2, CaCl2, CaSO4, ... làm cho muối có vị đắng chát và dễ bị chảy nước, gây ảnh hưởng xấu tới chất
lượng muối nên cần loại bỏ. Một mẫu muối thô thu được bằng phương pháp bay hơi nước biển ở vùng Bà
Nà - Ninh Thuận có thành phần khối lượng: 97,625% NaCl, 0,190% MgCl 2, 1,224% CaSO4, 0,010%
CaCl2, 0,951% H2O. Để loại bỏ các tạp chất trên trong nước muối, người ta dùng lần lượt từng lượng vừa
đủ dung dịch chứa chất BaCl2 và Na2CO3.
a. Viết các phương trình phản ứng xảy ra trong quá trình loại bỏ các tạp chất có trong muối ăn ở trên từ
BaCl2 và Na2CO3.
b. Tính tổng khối lượng hai muối Na2CO3 và BaCl2 cần dùng để loại bỏ hết các tạp chất có trong 3 tấn
muối ăn có thành phần như trên. Giả thiết các tạp chất trên đều tan hết trong nước.
Câu 7: Thi HSG 9 TPHCM 2017
Một nhóm học sinh đi thăm quan du lịch động Phong Nha - Kẻ Bàng. Các bạn thực sự ngạc nhiên khi
được nhìn thấy những hang động nơi đây. Bức ảnh dưới đây là một trong những hang động mà các bạn đã

đến. Có một bản hỏi: Hang động này rất đẹp nhưng không biết những thạch nhũ này được hình hành như
thế nào nhỉ? Em hãy đưa ra lời giải đáp giúp bạn nhé.

7


Câu 8: Thi HSG 9 Khánh Hòa 2017
1. Nêu khái niệm về đám cháy. Các dấu hiệu để nhận biết đám cháy. Để dập tắt đám cháy người ta dùng
nước, điều này có đúng trong mọi trường hợp chữa cháy không? Tại sao?
2. Có vết bẩn trên quần áo là vết dầu nhờn. Hãy chọn trong số các chất sau dùng làm sạch vết bẩn:
nước, nước xà phòng, giấm ăn, ét xăng, cồn 900. Giải thích.
Câu 9: Thi HSG 9 KonTum 2017
Trên bao bì một loại phân bón NPK có kí hiệu 20, 10, 10. Kí hiệu này cho ta biết điều gì? Hãy tính tỉ lệ
hàm lượng % các nguyên tố N, P, K có trong loại phân trên.
Câu 10: Thi HSG 9 Long An 2017
Khí hidro và oxi có thể phản ứng với nhau trong điều kiện thích hợp tạo thành nước. Một học sinh cho
hidro và oxi phản ứng với những khối lượng khác nhau. Kết quả thí nghiệm được ghi trong bảng như sau:
Thí nghiệm
1
2
3

Khối lượng
ban đầu của
H2 (gam)
10
20
40

Khối lượng

Khối lượng sau Khối lượng sau
ban đầu của oxi phản ứng của H2 phản ứng của oxi
(gam)
(gam)
(gam)
90
0
10
80
10
0
60
32,5
0

a. Tính khối lượng nước được tạo thành trong thí nghiệm số 3.
b. Nếu cho 10 gam hidro phản ứng với 64 gam oxi, thì khối lượng khí dư sau khi kết thúc phản ứng là
bao nhiêu?
HƯỚNG DẪN

Câu 1:
1. Phân lân supephotphat kép tác dụng kích thích bộ rễ và phát triển mầm cây ở giai đoạn cây non. Ngoài
ra, phân lân giúp cây phục hồi tốt, kích thích ra hoa và chịu hạn tốt.

Khô

ng mất tính tổng quát, giả sử n Ca ( H 2 PO4 )2 = 1 (mol )

2.

BTNT . P
 
→ P2O5 :1 (mol )
E55555555F
 m Ca ( H 2 PO4 )2 = 234 g

142 ( g )



→

m Ca ( H 2 PO4 )2
m
= 292,5 g
 m phân =
 Đo dinh duong = P2O5 .100% = 48,547%
80%


m phân
Hiện tượng: xăng hoặc dầu hoả không tan trong nước, nhẹ hơn nước nên nổi trên mặt nước. Thí

8


nghiệm này minh hoạ cho tính chất liên kết hoá học không phân cực của hidrocacbon không tan trong
dung môi phân cực (ví dụ như H2O) mà tan trong các dung môi không phân cực.

Đây là vụ tràn dầu tại vịnh Mexico do cháy giàn khoan khai thác dầu của hãng BP. Vụ việc gây ra

thảm hoạ môi trường rất nghiêm trọng do hàng triệu thùng dầu đã bị tràn ra diện tích mặt biển rộng lớn.
20 tỉ USD khắc phục môi trường và đền bù thiệt hại kinh tế liên quan là con số lớn nhất từ trước đến nay
cho thấy ảnh hưởng nghiêm trọng của thảm hoạ này.

Một biện pháp xử lí: thu gom và đốt dầu loang trên biển
Câu 2:
1.
Vì khi đổ 1 chút nước thì than cháy ở nhiệt độ cao sẽ khử nước theo pt:
C + H2O 
→ CO ↑+ H2 ↑
CO + H2O 
→ CO2↑ + H2↑
H2 thoát ra phản ứng mãnh liệt với O2 trong không khí làm ngọn lửa bùng cháy
1
H 2 + O2 → H 2O
2
2.
Pt:
C25H52 + 38O2 
→ 25CO2 + 26H2O
0,1 → 3,8
Vậy để đốt cháy hết nến cần: 3,8 mol O2

Mà thể tích hình hộp là 7,53 dm3 = 7,53 (lít)


→ V( O2 ) =

Suy ra: cây nến cháy không hết.
Câu 3: CTPT: K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O 

→ CTCT thu gọn: KAl(SO4)2.12H2O

9

7,53. 20%
= 3, 767 < 3,8
22, 4


CÔNG DỤNG PHÈN CHUA:
- Làm trong nước đục
- Trị hôi nách, ho có đờm ở cổ, ngứa da trắng lưỡi ở trẻ em.
- Ngâm
với
quần
áo
khi
giặt
sẽ
giúp
tránh
phai
màu.
Phân
tích
a. Nhai kĩ khiến cho dễ phân hủy các chất tinh bột thành glucozo, dễ hấp thụ tại ruột non, khi thức ăn
được vận chuyển xuống dạ dày thì dạ dày lại tiết ra một chất enzim nữa, tạo cho ta một cảm giác đói,
muốn ăn. Ăn lâu thì dạ dày không tiết chất enzim này nữa, khiến cho ta có cảm giác no lâu.

men

→ nC6 H12O6
Pt: (C6 H10O5 ) n + nH 2O 
enzim
b. Đất đèn trong môi trường ẩm sinh ra khí axetilen, khí này bị hidro hoá chậm tạo thành khí etilen
CH2=CH2. Khí này kích thích quá trình chín nhanh ở hoa quả.
CaC2 + H 2O → Ca (OH ) 2 + CH ≡ CH (axetilen )
Pt:
CH ≡ CH + H 2 → CH 2 = CH 2 (etilen )
CH-CH + H2
CH2=CH2 (etilen)
c. Lên men rượu:
men
→ nC6H12O6
pt:
(C6H10O5)n + nH2O 
enzim
men
→
C6H12O6
2C2H5OH
+
2CO2
↑
Lên men rượu cần ủ kín, nếu ủ không kín, không khí vào sẽ oxi hoá chậm rượu thành anđêhit và axit
axetic (giấm ăn)
1
→ CH3CHO
C2H5OH
+
O2

+
H2O;
2
C2H5OH + O2 → CH3COOH+H2O
Lên men giấm cần để thoáng để oxi trong không khí có thể dễ dàng oxi hoá rượu
C2H5OH + O2 → CH3COOH+H2O

10


Ấm đun nước lâu ngày có lớp cặn vôi CaCO 3, MgCO3 vì khi đun nước: các muối axit trong nước là
Ca(HCO3)2 và Mg(HCO3)2 dễ nhiệt phân thành kết tủa.

0

Câu 5:

t
Ca ( HCO3 )2 
→ CaCO3 + H 2O + CO2
0

t
Mg ( HCO3 ) 2 
→ MgCO3 + H 2O + CO2
Các biện pháp xử lí tràn dầu trên biển
- Thu hồi dầu trên mặt nước bằng cách dùng phao nổi khoanh vùng, sau đó hút và tái chế. Sử dụng tàu,
thuyền có lưới lớn để lai dắt và gom dầu tràn. Sau đó, có thể đốt dầu tràn trên biển để tránh phạm vi ô
nhiễm lan rộng

- Sử dụng hoá chất để làm kết tủa hoặc trung hoà dầu tràn.

- Dùng chế phẩm sinh học kích thích sự phát triển của các loại sinh vật phân huỷ dầu Bằng cách oxi hoá
hidrocacbon thành các chất đơn giản: CO 2, H2O, axit hữu cơ. Đây là biện pháp an toàn, hiệu quả và được
sự dụng để xử lí khu vực ô nhiễm rộng lớn.
Chú ý: HSG 9 Hà Tĩnh 2017 có câu tương tự.
Câu 6
a.
BaCl2 + CaSO4 → BaSO4 ↓ + CaCl2
Na2CO3 + MgCl2 → 2NaCl + MgCO3
Na2CO3 + CaCl2 → 2NaCl + CaCO3 ↓
b.

11


3

tấn

muối

:

 NaCl : 2,92875
n CaSO4 = nBaCl2 
→
BaCl
 MgCl : 0, 0057
1 2 32


2
0,03672.208

= 0,05616

136
CaSO
:
0,
03672
→


4
Na2CO3
CaCl : 0, 0003
n Na2CO3 = n( MgCl2 + CaCl2 ) → 14
2 43
2


0,0057.106 0,0003.106
+
95
111

 H 2O : 0, 02853

Suy ra: m(BaCl2 + Na2CO3) = 0,0628 (tấn)

Câu 7
Ở những vùng núi đá vôi, nước chứa đầy khoáng chất hình thành bởi quá trình:
CaCO3 + CO2 + H2O → Ca(HCO3)2

Các dòng sông khoáng ngầm chảy bên trên vòm hang, nơi có nhiệt độ khá thấp, dần chảy qua các kẽ nứt
rơi xuống hang, tại đây chênh lệch nhiệt độ khiến muối hidrocacbonat phân huỷ:Ca(HCO 3)2 → CaCO3↓+
CO2 + H2O
Quá trình kéo dài hàng triệu năm dần hình thành nên nhũ đá hay thạch nhũ tuyệt đẹp như chúng ta đã biết.
CHÚ Ý: từng giọt nước chảy đều ngưng tụ một vòng canxi, quá trình hình thành liên tục bền bỉ được gọi
là hình thành “cọng rơm soda”.
Câu 8
1/. Sự cháy là phản ứng hóa học có tỏa nhiệt và ánh sáng. Quá trình cháy là quá trình biến đổi lý hóa tỏa
nhiệt phức tạp của hỗn hợp cháy và chất oxy hóa tạo thành sản phẩm cháy.

Dấu hiệu nhận biết đám cháy:
Thường có 3 dấu hiệu cơ bản để nhận biết được đám cháy.
+ Mùi vị sản phẩm cháy được hình thành do sự cháy không hoàn toàn của chất cháy tạo nên, do đó sản
phẩm cháy của chất nào thì mang mùi vị đặc trưng của chất đó.
+ Khói: khói là sản phẩm của sự cháy, sinh ra từ các chất cháy khác nhau nên có màu sắc khác nhau màu
sắc của khói phụ htuộc vào điều kiện cháy đủ không khí hoặc thiếu không khí.
+ Ánh lửa và tiếng nổ là biểu hiện đặc trưng của phản ứng cháy từ sự phát sáng của ngọn lửa mà phát
hiện được cháy. Hoặc sự cháy xảy ra gây nổ và phát hiện được cháy.

12

12


2. Dầu nhờn là hợp chất hữu cơ không phân cực, nó tan trong các hợp chất hữu cơ không phân cực nên có
thể dùng: nước xà phòng (hoặc nước rửa chén, dầu gội đầu), ét xăng.

Các chất còn lại: nước, giấm ăn, cồn là các chất phân cực.
Câu 9
Chú ý: một điểm để phân biệt các chất hữu cơ phân cực và không phân cự là xem khả năng của nó tan
trong nước hoặc etylaxetat. Nếu tan tốt trong nước (dung môi phân cực) thì chất hữu cơ đó phân cực.

 N : 20%
 N : 20%


 31.2
.10% = 4,37%
Hàm lượng N, P, K trong phân là NPK 20, 10 , 10 %m  P2O5 :10%  P :
 K O :10% ⇒  142
 2
 39.2
 K : 94 .10% = 8,30%
Câu 10
Thí nghiệm
H2
1/2 O2
H2O
1
5
2,8125
Dư
0
0,3125 (10 gam)
2,5
2
10

Dư
3
Dư

5 mol (10 gam)
40
16,25(mol) (32,5 gam)

Dựa vào dữ kiện thí nghiệm 1 + 2 + 3
a.

0
60
0

67,5(gam)

→ Hiệu suất của phản ứng là 100%.
nH 2 : 20
→ nH 2O :1,875.2 
→ mH 2O : 67,5 ( gam)

nO2 :1,875

mH 2 :10 g → 5 (mol )
 H :1 (mol )
→  2 du
b. 
 H 2O : 4 (mol )
mO2 : 64 g → 2 (mol )

Đề vận dụng số 03
Câu 1: Thi HSG 9 Nam Định 2017
Axit sunfuric là một trong những hóa chất có nhiều ứng dụng quan trọng đối với nền kinh tế như
sản xuất phân bón, phẩm nhuộm, chế biến dầu mỏ, luyện kim
Hàng năm, thế giới sản xuất gần 200
triệu tấn axit sunfuric. Ở Việt Nam, axit sunfuric được sản xuất tại nhà máy supephotphat Lâm Thao từ
quặng pirit (FeS2) bằng phương pháp tiếp xúc. Hãy trình bày các công đoạn sản xuất đó và viết phương
trình phản ứng xảy ra.
Câu 2: Thi HSG 9 Hà Nam 2017
Nồng độ đạm (hay còn gọi là độ đạm) là nồng độ phần trăm về khối lượng của nitơ có trong thực
phẩm. Một số loại thực phẩm được công bố tiêu chuẩn về nồng độ đạm như sữa, nước mắm,....
Tháng 9 năm 2008, cơ quan chức năng phát hiện một số loại sữa dành cho trẻ em sản xuất tại Trung
Quốc có nhiễm chất melamin. Ăn melamin có thể dẫn đến tác hại về sinh sản, sỏi bàng quang hoặc suy
thận và sỏi thận,.. Phân tích nguyên tố cho thấy melamin có phần trăm khối lượng của C là 28,57%, H là
4,76% còn lại là N. Xác định công thức phân tử của melamin. (Biết khi đốt cháy hoàn toàn 1 mol
melamin cần vừa đủ 4,5 mol O2 thu được khí CO2, hơi nước và khí N2)
Câu 3: Thi HSG 9 Nghệ An 2017
Vẽ hình biểu diễn thí nghiệm về sự hấp phụ màu của than gỗ. Cho biết những ứng dụng về tính
hấp phụ của than hoạt tính.
Câu 4: Thi HSG 9 Phú Yên 2017
p-Carten (chất hữu cơ có trong củ cà rốt, các trái cây có màu vàng,.) có màu da cam. Nhờ tác dụng
của enzim trong ruột non, P-Carten chuyển thành vitamin A nên nó còn được gọi là tiền vitamin A. Đốt
cháy hoàn toàn 6,7 gam P-Carten bằng khí oxi dư, rồi dẫn sản phẩm cháy lần lượt qua bình (1) đựng axit
H2SO4 đặc, sau đó qua bình (2) đựng dung dịch Ca(OH)2 dư, sản phẩm cháy bị hấp thụ hết trong các
dung dịch. Kết quả cho thấy khối lượng bình (1) tăng 6,3 gam; bình (2) có 50,0 gam kết tủa. Xác định

13

13

công thức phân tử của p-Carten, biết P-Carten có khối lượng mol phân tử bằng 536,0 gam/mol.
Câu 5: Thi HSG 9 Quảng Bình 2017
Oximen là chất có trong tinh dầu húng quế. Biết oximen là một hidrocacbon mạch hở có 16
nguyên tử H. Đốt cháy hoàn toàn một lượng oximen, cho hỗn hợp sản phẩm sục qua dung dịch nước vôi
dư thấy xuất hiện 5,0 gam kết tủa đồng thời khối lượng dung dịch trong bình nước vôi giảm 2,08 gam.
Tìm công thức phân tử của oximen. Biết phân tử oximen chỉ có liên kết đơn và liên kết đôi. Hãy xác định
số liên kết đôi trong phân tử oximen.
Câu 6: Thi HSG 9 Quảng Nam 2017
Chất hữu cơ X có nhiều trong củ cà rốt, quả đu đủ. Biết A có cấu tạo như sau:

Hãy viết công thức phân tử và cho biết X có thể làm màu nước brom ở điều kiện thường hay
không? Vì sao?
Câu 7: Thi HSG 9 Quảng Ninh 2017
Bằng kiến thức hoá học em hãy:
a. Giải thích vì sao người ta nói: “ Nước chảy đá mòn”
b. Giới thiệu cách để loại bỏ muối sắt (II) tan trong nước ngầm.
Câu 8: Thi HSG 9 Thanh Hóa 2017
Hãy giải thích vì sao không nên dùng các dụng cụ bằng nhôm để đựng nước vôi?
Câu 9: Thi HSG 9 Tiền Giang 2017
Giải thích 2 hiện tượng sau và viết phương trình hoá học của các phản ứng xảy ra (nếu có)
a. H2S là một chất khí độc, trong tự nhiên có nhiều nguồn phát sinh khí H 2S như: sự phân huỷ xác động
thực vật, nước cống rãnh, đốt cháy không hoàn toàn các nhiên liệu,.. .Vì sao trong không khí không tích
tụ H2S?
b. Trong phòng thí nghiệm, tại sao người ta không dùng bình bằng thuỷ tinh mà phải dùng bình bằng
nhựa (chất dẻo) để đựng axit HF?
Câu 10: Thi vào 10 chuyên hóa Hà Nội 2017
Sau khi thu hoạch lúa, một lượng lớn rơm, rạ được tận dụng cho nhiều mục đích khác nhau như trồng
nấm, làm thức ăn cho trâu, bò, ủ trong bể biogas hay đốt lấy tro, trộn với phân chuồng để bón cho cây
trồng. Tại sao khi bón phân chuồng, người nông dân thường trộn thêm tro.

HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1
4 FeS 2 + 11O2 → 2 Fe2O3 + 8SO2 ↑
1
V2 O5
O2 
→ SO3 ↑
4500 C
2
SO3 + H 2O → H 2 SO4
SO2 +

14

14


Cn H 2 n N a + 1,5 nO2 → nCO2 + nH 2O + 0,5aN 2
%C % H

C:H =
:
= 2,38 : 4, 76 → 
12.3
% N : 66,67%
E555555F
→M =
= 126
12

1
→ n = 3 
1: 2
1 4 4 4 4 4 4 4 44 2 4 428,57%
4 4 4 4 4 4 43
C3 H 6 N 6

Trong y tế: để tẩy trùng các độc tố sau khi bị ngộ độc thức ăn...
Trong công nghiệp hóa học: làm chất xúc tác và chất tải cho các chất xúc tác khác
Trong kỹ thuật, than hoạt tính là một thành phần lọc khí (trong đầu lọc thuốc lá, miếng hoạt tính trong
khẩu trang); tấm khử mùi trong tủ lạnh, nhà bếp và máy điều hòa nhiệt độ...
Trong xử lý nước (hoặc lọc nước trong gia đình): hấp phụ các chất bẩn màu, mùi,....
Do cấu trúc xốp rỗng và xung quanh mạng tinh thể của than hoạt tính có một lực hút rất mạnh, do đó than
hoạt tính có khả năng hấp phụ khác thường đối với các chất có gốc hữu cơ.
Than hoạt tính được sử dụng để hấp phụ các hơi chất hữu cơ, chất độc, lọc xử lý nước sinh hoạt và nước
thải, xử lý làm sạch môi trường, khử mùi, khử tia đất và các tác nhân gây ảnh hưởng có hại đến sức khỏe
con người, chống ô nhiễm môi trường sống... Đem lại một môi trường sống trong sạch cho con người.

Cn H 2 n N a + 1,5nO2 → nCO2 + nH 2O
%C % H

C:H =
:
= 2,38 : 4, 76 → 
12.3
% N = 66,76%
E555555F
→
n
=

3

→
M
=
= 126
12
1

1: 2
28,57%
1 4 4 4 4 4 4 4 4 2 4 4 4 4 4 4 4 43
C3 H 6 N 6

cấu trúc phân tử của melamine
Các nghành công nghiệp chế biến thực phẩm, công nghiệp hóa dầu, sản xuất dược phẩm, khai khoáng,
nông nghiệp, bảo quản, hàng không vũ trụ, lĩnh vực quân sự... Đều cần phải sử dụng than hoạt tính với
khối lượng rất lớn.
Câu 4
Khối lượng bình axit H2SO4 đặc tăng lên chính là khối lượng nước bình đó hấp thụ
→ nH2O = 0,35 (mol)
CO2 + Ca (OH ) 2 → CaCO3 ↓ + H 2O
Pt:
0,5
¬ 0,5

15

15

nCO2

C
=
= 40


n( β − Carten)

CO2 : 0,5

2.nH 2O


→ H =
= 56 
→ C40 H 56
Ta có:  H 2O : 0,35
n( β − Carten)


6, 7
n( β − Carten) =
 M = 536
536




Câu 5
Pt:

CO2 + Ca (OH ) 2 → CaCO3 ↓ + H 2O

0, 05
¬ 0, 05
Vì: mdd Ca(OH)2 giảm = mCaCO3 - m(CO2+H2O) → nH2O = 0,04
Cn H16 + O2 → nCO2 + 8H 2O

→ n =10 → Oximen C10 H16
Pt:
0, 05 → 0, 04
Hidrocacbon no là: C10H22 → C10H16 thiếu 6H → Oximen có 3 liên kết đôi.

Câu 6

CHÚ Ý: thêm 1 vòng hoặc 1 liên kết pi thì giảm đi 2H. Tác dụng của B-Carotene

+ Nó là tiền chất của vitamin A nên nó là nguồn cung cấp vitamin A tự nhiên, dồi
dào cho cơ thể. Vitamin A đóng vai trò cho khả năng của thị giác và sự phát triển của trẻ
em nên nó cũng có tác dụng làm mắt thêm sáng, nhìn thêm tinh
+ Bên cạnh đó, beta caroten còn sở hữu trong mình một khả năng chống ôxy hoá ưu
việt, bảo vệ màng tế bào, chậm lại lão hoá, ngăn ngừa ung thư.
Bài 7
- Nước chảy đá mòn
Đá vôi có thành phần chính là CaCO3, nước có hòa tan CO2 nên có xảy ra pứ:
CaCO3 + CO2 + H2O → Ca(HCO3)2
Sau một thời gian dài đá sẽ bị bào mòn dần đi nên có câu “nước chảy đá mòn”
- Nước nhiễm ion Fe2+

Để lọc bỏ ion Fe2+ ta oxi hóa thành ion Fe3+ để chuyển thành kết tủa rồi lọc bỏ qua
quá trình lắng lọc ở bể:
2Fe2+ + 1,5O2 + 3H2O → 2Fe(OH)3↓(vàng nâu)
Bài 8
Các dụng cụ bằng nhôm không nên đựng trong nước vôi vì sẽ xảy ra phản ứng sau:
Al2O3 + Ca(OH)2 → Ca(AlO2)2 + H2O

16

16


Lớp màng oxit Al2O3 bị bào mòn, khi đó nước vôi sẽ tác dụng với lớp Al bên trong:
2Al + Ca(OH)2 + 2H2O → Ca(AlO2)2 + 3H2↑
Al + 3H2O → Al(OH)3 + 1,5H2↑
(Al tác dụng được với H2O nhưng quá trình này sau đó tạo lớp màng oxit Al2O3 bền vững
ngăn cản Al tiếp xúc với H2O nên pứ nhanh chóng dừng lại)
Bài 9
a/. Vì H2S là một chất khử mạnh nó thể dễ dàng tác dụng với O2, SO2, H2SO4... trong
không khí hay tác dụng với hợp chất kim loại nặng trong cống rãnh nước thải tạo nên
muối sunfua như CuS, PbS... kết tủa.
2H2S + O2 → 2S↓ + 2H2O
2H2S + 3O2 → 2SO2 + 2H2O
H2S + CuSO4 → CuS↓ + H2SO4
H2S + Pb(NO3)2 → PbS↓ + 2HNO3
b/. Vì HF ăn mòn bình thuỷ tinh: HF + SiO2 → SiF4 + H2O

Bài 10
Trong tro bếp có chứa kali, lân, vôi và một số nguyên tố vi lượng nên khi bón phân
chuồng người nông dân trộn thêm tro để cung cấp đầy đủ lượng dinh dưỡng cho cây.

Thêm nữa, khi bón cùng tro, tro sẽ làm phân trở nên tơi xốp giúp cây dễ hấp thu hơn.

Phân chuồng khi trộn thêm tro sẽ trở nên tơi xốp
Đề vận dụng số 04
Bài 1: HSG Bình Phước 2018
Cho 3 hoá chất: NaCl, KNO3 và NaHCO3. Theo em, chất nào được dùng để chế
thuốc chữa bệnh đau dạ dày? Giải thích.
Bài 2: HSG Hà Nội 2018
Giải thích tại sao:
- Nước đá khô thường được dùng để bảo quản thực phẩm?
- Khí CO2 không dùng để dập tắt các đám cháy kim loại như Mg, Al?
Bài 3: HSG Nam Định 2018
Khí gas dùng trong sinh hoạt có thành phần phần trăm về khối lượng các chất như
sau: butan 99,4%; còn lại là propan. Khi đốt cháy 1 mol mỗi chất trên giải phóng ra một

17

17


lượng nhiệt là 3600 kJ và 2654 kJ. Tính khối lượng gas cần dùng để đun sôi 1 lít nước
0
(D=1g/ml) từ 250C lên 100 C . Biết để nâng nhiệt độ của 10C gam nước lên 1 cần 4,16J.
Bài 4: HSG Nghệ An 2018
Giải thích tại sao cần đun than ở nơi thoáng, có gió và tuyệt đối không dùng bếp
than để sưởi trong phòng kín?
Bài 5: HSG Phú Yên 2018
Khi hoá lỏng khí gas hay còn gọi đầy đủ là khí dầu mỏ hoá lỏng, có thành phần
chính là propan và butan. Bình thường thì propan và butan là các chất ở dạng khí, nhưng
để dễ vận chuyển và sử dụng, người ta nén cho chúng tồn tại ở dạng lỏng. Khí gas không

màu, không mùi (nhung chúng ta vẫn thấy khí gas có mùi vì chúng đã được cho thêm chất
tạo mùi trước khi cung cấp cho người tiêu dùng để dễ dàng phát hiện ra khi có sự rò rỉ
gas).
Mỗi kilogam (kg) khí gas khi được đốt cháy hoàn toàn cung cấp khoảng 12000 kcal
năng lượng, tương đương lượng nhiệt thu được khi đốt cháy hoàn toàn 2kg than củi. Việc
sản sinh ra các loại chất khí NOx, khí độc và tạp chất trong quá trình cháy thấp đã làm cho
khí gas trở thành một trong những nguồn nhiên liệu khá thân thiện với môi trường.
Hiện nay, trên thị trường Việt Nam có khá nhiều loại khí gas khác nhau do các hãng
cung cấp với tỉ lệ propan:butan khác nhau. Cho rằng gia đình Y đang sử dụng một loại khí
gas có tỉ lệ thể tích propan:butan tương ứng là 3:7 có tổng khối lượng 12kg được nạp vào
bình thép chuyên dụng. Hỏi:
a. Năng lượng đã toả ra trong quá trình đốt cháy hết một bình gas của gia đình Y
khoảng bao nhiêu kcal?
b. Tính thể tích không khí (đktc) cần thiết để dùng trong quá trình đốt cháy hoàn
toàn 1 kg khí gas loại gia đình Y đang sử dụng.
Bài 6: HSG Quảng Bình 2018
Một loại khí gas sử dụng trong sinh hoạt có chứa: C3H8, C4H10, C5H12. Tỉ lệ % theo
khối lượng của C3H8, C4H10 và C5H12 lần lượt là: 51,5%; 47,5% và 1%. Nhiệt lượng tỏa ra
khi đốt cháy hoàn toàn 1 mol mỗi chất lần lượt là 2219 kJ; 2877 kJ; 3536 kJ. Tính khối
lượng gas cần dùng để đun 2 lít nước từ 250C lên 1000C, biết rằng chỉ có 50% lượng nhiệt
tỏa ra làm nóng nước; khối lượng riêng của nước là 1g/ml; nhiệt dung của nước là 4,18J/
(g.độ).
Bài 7: HSG Quảng Nam
Có nhiều vụ tai nạn giao thông xảy ra do người lái xe uống rượu. Hàm lượng rượu
trong máu người lái xe không được vượt quá 0,05%. Để xác định hàm lượng đó người ta
chuẩn độ C2H5OH bằng K2Cr2O7 trong môi trường axit H2SO4, khi ấy Cr2O72- bị khử thành
Cr3+ còn C2H5OH bị oxi hóa thành axit axetic. Khi chuẩn độ 25,0 gam huyết tương máu
của một người lái xe cần dùng 20,0 ml K2Cr2O7 0,01M. Nếu người ấy lái xe thì có hợp
pháp không? Tại sao (giải thích trong thí nghiệm trên chỉ riêng C2H5OH tác dụng với
K2Cr2O7)

Bài 8: HSG Quảng Ngãi 2018
Bằng kiến thức hóa học, em hãy giải thích vì sao trong sản xuất nông nghiệp, khi
bón phân cho cây trồng, người nông dân không trộn phân đạm một lá (NH4)2SO4, phân
đạm hai lá NH4NO3 hoặc nước tiểu với vôi trong Ca(OH)2 hay tro bếp (có hàm lượng
K2CO3 cao).
Bài 9: HSG Tiền Giang 2018

18

18


Tiền Giang là một trong những địa phương có ngành chăn nuôi phát triển mạnh. Để
tận dụng chất thải chăn nuôi, đồng thời giảm chi phí năng lượng và hạn chế ô nhiễm môi
trường nên người chăn nuôi đã xây dựng bếp biogas. Loại bếp này hoạt động dựa trên
nguyên tắc quá trình phân hủy của chất thải chăn nuôi sinh ra khí metan được dùng làm
nhiên liệu đốt. Cần đốt bao nhiêu lít khí metan (đktc) để lượng nhiệt sinh ra đủ đun 1,0 lít
nước (D = 1g/cm3) từ 300 lên 1000. Biết rằng:
- 1 mol metan cháy tỏa ra 914,375 kJ.
- Muốn nâng 1,0 gam nước lên 10 cần tiêu tốn 4,18J và giả sử chỉ 80% lượng
nhiệt sinh ra làm tăng nhiệt độ của nước.
Bài 10: HSG TPHCM 2018
Xăng sinh học (xăng pha etanol), (etanol hay còn gọi rượu etylic) được coi là giải
pháp thay thế cho xăng truyền thống. Xăng pha etanol là xăng được pha một lượng etanol
theo tỉ lệ đã nghiên cứu như: xăng E85 (pha 85% etanol), E10 (pha 10% etanol), E5 (pha
5% etanol)…
- Tại sao gọi xăng etanol là xăng sinh học? Viết phương trình hóa học để chứng
minh.
- Tại sao xăng sinh học được coi là giải pháp thay thế xăng truyền thống? Biết khi
đốt cháy 1Kg xăng truyền thống thì cần 3,22 Kg O2.

Hướng dẫn
Bài 1
NaHCO3 dùng để chữa bệnh đau dạ dày. Vì dạ dày dư axit HCl gây triệu chứng
đau. Khi cho NaHCO3 vào, NaHCO3 phản ứng với axit và do đó làm giảm lượng axit dư.
NaHCO3 + HCl → NaCl + CO2↑ + H2O

Bài 2
- Nước đá khô lạnh hơn (-78,5 °C) nên bảo quản thực phẩm tươi ngon được lâu hơn.
- Nước đá khô rất sạch khi sử dụng vì đá CO2 chỉ thăng hoa thành dạng khí chứ không bị
tan thành nước.
- Nước đá khô khi thăng hoa (thành dạng khí) thì tạo thành một lớp khí CO2 bao bọc thực
phẩm làm ức chế nhiều loại vi sinh vật giúp thực phẩm tươi lâu và có mùi vị tự nhiên.

19

19


- Khí CO2 không dùng để dập tan đám cháy Mg, Al vì nó khiến đám cháy trầm trọng hơn,
vì ở nhiệt độ cao xảy ra phản ứng:
t
CO2 + 2Mg 
→ 2MgO + C
0

t0

→ 2Al2 O3 + 3C
3CO2 + 4Al 

Bài 3

m = 1000g
H 2O ∆t = 1000 − 250 ⇒ Q = 4,16 × 1000 × 75
E555555555F
E55555F
312kJ

75
CH
→ 58a = 0,994(58a + 44 b)
C4 H10 : a  
%m =99,4%
Mol 
⇒
3600a + 2654b = 312
 C3 H 8 : b
a = 0,08616
⇒ mgas = 5,027 (g)

b = 0,000686
Vậy khối lượng Gas cần dùng là: 5,027g.
0

4

10

Bài 4
Khi đun than sẽ thải ra khí độc CO gây ngạt nên cần đun nơi thoáng gió. Nếu đun

trong phòng kín, khí CO thoát ra gây ngạt có thể dẫn đến tử vong.

20

20


Phân tích

a. 12kg Gas: Q = 12000×12 = 144000 kcal
t
C3H8 + 5O 2 
→ 3CO 2 + 4H 2O
E5
F
E55
F

C3H8 : 3x
500
 3x →
15x
⇒x=
⇒
b. 1 kg 
t
269
→ 8CO 2 + 10H 2O
C 4 H10 : 7x
2C

4 H10 + 13O 2 
E55
F
 E555F
15x
4x →
⇒ VKK = 12594,8 ( lit )
Bài 6
mC ( t 2 − t1 ) 2 × 4,18 × (100 − 75)
=
= 1254kJ
Nhiệt lượng tỏa ra đun nước: Q =
50%
50%
50%
50%
51,5%m
47,5%m
1%m
× 2219 +
× 2877 +
× 3536 = 1254
Khối lượng gas cần là m (g):
44
58
72
⇒ m = 25,067 gam.
Bài 7
- Thổi đi chú
Đ…nghi hoặc v~

- Sạch không bác?
- Yên tâm, mấy thằng say vừa thổi rồi, ko sao!
- Em thổi nhớ?
- Thổi đi, thổi mạnh vào!
0

0

3C2H5OH + 2K2Cr2O7 + 8H2SO4 → 3CH3COOH + 2K2SO4 + 2Cr2(SO4)3 + 11H2O

21

21


3.10-4
←2.10-4
⇒ m C H OH = 0,0138 gam
2

5

⇒ %C2H5OH(trong máu) =

0,0138
×100% = 0, 0552% > 0, 05% ⇒ người lái xe vi
25

phạm.
CHÚ Ý: uống 1 cốc bia hoặc 2 chén rượu là vi phạm mất rồi.

Bài 8
Vì nếu bón: (NH4)2SO4; NH4NO3; nước tiểu với Ca(OH)2 hoặc tro bếp sẽ làm “bay”
mất đạm, do xảy ra pứ:
Với Ca(OH)2: (NH4)2SO4 + Ca(OH)2 → CaSO4↓ + 2NH3↑ + 2H2O
2NH4NO3 + Ca(OH)2 → Ca(NO3)2 + 2NH3↑ + 2H2O
Với K2CO3: (NH4)2SO4 + K2CO3 → K2SO4 + CO2↑ + 2NH3↑ + H2O
2NH4NO3 + K2CO3 → 2KNO3 + CO2↑ + 2NH3↑ + H2O
CHÚ Ý: muối K2CO3 có môi trường kiềm vì xảy ra pứ thủy phân trong nước:
K2CO3 + H2O → 2KOH + CO2↑
Bài 9
Nâng 1 gam nước lên 700 cần: 70×4,18 = 292,6J
Nâng 1kg nước lên 700 cần: 1000×292,6J = 292,6 kJ
292,6
Số mol metan cần để đưa 1kg nước lên 700 là: 914,375 × 80% = 0, 4mol ⇒ V = 8,96 (l)
Vậy cần 8,96 lít khí CH4 để đun sôi 1 lít nước từ 300.
Bài 10
- Gọi là xăng sinh học vì: cồn sinh học etanol được chế biến thông qua quá trình lên men
sản phẩm hữu cơ như: tinh bột, xenlulozo thường từ các loại ngũ cốc: ngô, lúa mì, đậu
tương, vỏ cây, bã mía…
/
0

t
→ nC6H12O6
(C6H10O5)n + nH2O 
H SO
2

4

C6H12O6
C2H5OH + 2CO2↑
- Xăng sinh học là giải pháp thay thế xăng truyền thống vì nó thân thiện hơn với môi
trường, giảm sự phụ thuộc vào năng lượng dầu mỏ.
/
 0,95 × 3,22
= 3,059

TruyÒn thèng: 0,95 kg
1
O2 
: 3,16 kg <3,22 kg Như
1 kg E5 
0,05
×
3
×
32
12
C 2H 5OH : 0,05 kg

=

46
115
vậy đốt cháy xăng sinh học cần ít thể tích hơn xăng truyền thống.
Đề vận dụng số 05
Câu 1: Thi vào 10 chuyên hóa Hà Nội 2015

22

22


Một loại xăng chứa bốn ankan có thành phần số mol: 10% C7H16; 50% C8H18; 30%
C9H20; 10% C10H22.
a) Khi dùng loại xăng này làm nhiên liệu cho một loại động cơ cần trộn lẫn hơi
xăng với một lượng không khí vừa đủ theo tỉ lệ thể tích như thế nào để để xăng cháy hoàn
toàn thành CO2, H2O. Biết không khí có chứa 20% O2 và 80% N2 (theo thể tích)
b) Giả sử một xe máy chạy 100 km tiêu thụ hết 1,495 kg xăng nói trên. Hỏi khi
chạy 100 km, chiếc xe máy đó đã tiêu thụ hết bao nhiêu lít oxi của không khí và thải ra
môi trường bao nhiêu lít CO2? Các thể tích khí đo ở đktc.
Câu 2: Thi vào 10 chuyên hóa Bến Tre 2015
Nêu 4 tên và viết công thức hóa học tương ứng của các chất là thành phần chính của
phân đạm, lân hoặc kali được dùng phổ biến trong nông nghiệp. Ở mỗi loại, nguyên tố nào
cung cấp dinh dưởng cho cây trồng?
Câu 3: Thi vào 10 chuyên hóa Phú Yên 2015
Etanol (rượu etylic) là hợp chất hữu cơ có khả năng cháy tốt. Nếu trộn etanol với
các loại xăng thông thường sẽ được loại xăng sinh học có thể thay thế các loại xăng thông
thường khác và có thể dùng làm nhiên liệu cho ô tô, xe máy.
Xăng sinh học E5 là xăng gồm hàm lượng etanol 5% và 95% xăng thông thường về
mặt thể tích. Với những động cơ chưa được thiết kế lại (động cơ thiết kế để sử dụng xăng
thông thường), nếu sử dụng nhiên liệu xăng có hàm lượng etanol cao (hơn 10% theo thể
tích) có thể gây ảnh hưởng đến một số chi tiết của động cơ làm từ kim loại, cao su, nhựa
hoặc polime, còn với hàm lượng 5% etanol trong E5 thì các ảnh hưởng này không xảy ra.
Hãy giải thích vì sao khi hàm lượng etanol trong xăng cao (hơn 10% theo thể tích) thì gây
ra những hỏng hóc đối với một số chi tiết của động cơ như đã nêu?
Câu 4: Thi vào 10 chuyên hóa Quảng Ninh 2015
1. Khi mất điện lưới quốc gia, nhiều gia đình sử dụng máy phát điện, nhưng vì sao
không nên chạy máy phát điện ở trong phòng kín?

2. Tại sao ngày nay không dùng chất làm lạnh CF2Cl2, CFCl3... (gọi chung là freon)
trong các máy lạnh, tủ lạnh, mặc dù chúng làm lạnh tốt, không độc và không mùi?
Câu 5: Thi vào 10 chuyên hóa Vũng Tàu 2015
1. Phản ứng tổng hợp glucozơ trong cây xanh xảy ra như sau:
C6H12O6 + 6CO2

 clorophin
a/s
→

6CO2 + 6H2O + 2816kJ

Cứ trong một phút, mỗi cm2 lá xanh nhận được 0,05 kJ năng lượng mặt trời, nhưng
chỉ có 10% được sử dụng vào phản ứng tổng hợp glucozơ. Hãy tính thời gian để một
cây có 1000 lá xanh (diện tích mỗi lá 10cm2) sản sinh được 1 kg glucozơ?
2. X là quặng hematit chứa 64,0% Fe2O3 và Y là quặng mahetit chứa 92,8% Fe3O4
theo khối lượng (còn lại là tạp chất không chứa nguyên tố Fe). Trộn m1 tấn quặng X với
m2 tấn quặng Y thu được 1 tấn hỗn hợp Z. Đem toàn bộ Z luyện gang, rồi luyện thép thì
thu được 420,42 kg thép chứa 0,1% gồm cacbon và các tạp chất. Giả thiết hiệu suất toàn
bộ quá trình là 75%. Tính m1 và m2.
Câu 6: Thi vào 10 chuyên hóa Đồng Nai 2016
Trong các hang động như động Hương Tích (Chùa Hương), động Thiên Cung, hang
Đầu Gỗ (Vịnh Hạ Long), động Phong Nha, hang Sơn Đoòng (Quảng Bình) và các hang
động ở nhiều địa phương khác có nhiều thạc nhũ hình dáng khác nhau, trông lạ mắt và rất
đẹp. Thạch nhũ được hình thành qua quá trình biến đổi liên tục và lâu dài. Bằng kiến thức

23

23

hóa học của mình, em hãy giải thích ngắn gọn sự hình thành thạch nhũ trong các hang
động trên.
Câu 7: Thi vào 10 chuyên hóa Hà Nội 2016
1. Vì sao ăn sắn (củ mì) đôi khi bị ngộ độc (còn gọi là say sắn)? Cần lưu ý gì để làm
giảm tính độc khi luộc sắn? Vẫn loại sắn đó nếu đem phơi khô, giã thành bột để làm bánh
ăn thì ăn bánh có bị ngộ độc hay không? Tại sao?
2. Trong quá trình chế biến nước mía để được đường kết tinh (chứa 2% tạp chất) và
rỉ đường chứa 25% đường nguyên chất) người ta phải dùng vôi sống CaO. Từ 260 lít nước
mía có nồng độ đường 7,5% (có khối lượng riêng 1,103 gam/ml) chế biến được m (kg)
đường kết tinh, a (kg) rỉ ường. Toàn bộ lượng rỉ đường thu được đem lên men thành b
(kg) rượu etylic với hiệu suất 60%. Biết chỉ 70% lượng đường thu được ở dạng kết tinh,
phần còn lại nằm trong rỉ đường.
a) Cho biết vai trò của vôi sống và tìm giá trị m, a, b.
b) Biết để thu được 100kg đường kết tinh cần dùng vừa hết 2,8 kg vôi sống.
Tính khối lượng vôi sống đã dùng.
3. Một loại etxăng (có khối lượng riêng 0,75g/ml) được xem là hỗn hợp các
hiđrocacbon có cùng công thức phân tử là C8H18. Tiến hành pha thêm 0,5ml chì tetraetyl
Pb(C2H5)4 (có khối lượng riêng là 1,6g/ml) vào 1 lít etxăng trên, sau đó dùng một động cơ
đốt trong để đốt cháy hoàn toàn lượng etxăng đã pha thì thải ra m1 gam CO2, m2 gam Pb.
Giả sử toàn bộ chì tetraetyl khi cháy hoàn toàn thì sinh ra Pb, CO2, H2O. Tìm giá trị m1,
m2 .
Câu 8: Thi vào 10 chuyên hóa Hải Phòng 2016
1/. Khí SO2 do nhà máy thải ra là nguyên nhân quan trọng gây ra ô nhiễm không khí
và mưa axit. Tổ chức y tế thế giới (WHO) qui định: Nếu lượng SO2 vượt quá 3.10-5
mol/m3 không khí thì coi như không khí bị nhiễm SO2. Tiến hành phân tích 50 lít không
khí ở một thành phố thấy 0,012 mg SO2 thì không khí ở đó có bị nhiễm SO2 hay không?
(Biết thể tích các khí đo ở cùng điệu kiện nhiệt độ, áp suất)
2/. Hàm lượng glucozo trong máu con người khoảng 0,1 % (khoảng 0,8g/ml). Một
người bị đường huyết thấp khi hàm lượng glucozo thấp hơn 0,8g/ml; bị đường huyết cao

khi hàm lượng glucozo cao hơn 1,2g/ml
Để xét nghiệm hàm lượng glucozo trong một mẫu máu, người ta cho 1ml mẫu máu
này vào ống nghiệm chứa AgNO3/NH3 dư, đun nóng nhẹ thấy có 1,08 gam kết tủa Ag.
Viết phương trình phản ứng, tính toán và đưa ra kết luận về đường huyết của người đó.
Câu 9: Thi vào 10 chuyên hóa Lạng Sơn 2016
Trong “viên sủi” chứa một axit hữu cơ (RCOOH) và một chất hóa học M (một muối
của Na). Dung dịch M tác dụng với dung dịch NaOH tạo dung dịch trong suốt, tác dụng
với HCl tạo khí N. (N là một trong các sản phẩm của quá trình lên men rượu từ glucozo).
Xác định công thức của M, N. Hãy giải thích tại sao hòa tan viên sủi vào nước có hiện
tượng sủi bọt khí. Viết phương trình hóa học minh họa.
Câu 10: Thi vào 10 chuyên hóa Lê Hồng Phong TPHCM 2016
Một loại phân supephotphat kép có chứa 67,86% muối canxi đihiđrophotphat, còn
lại gồm các chất không chứa photpho. Xác định độ dinh dưỡng (phần trăm khối lượng
P2O5 của loại phân này).
HƯỚNG DẪN GIẢI
Bài 1

24

24


C7 H16 :1
C H : 5
BTNT C
 
→ CO 2 : 84
 8 18
t
+ O 2 

→  BTNT H
Giả sử 10 mol xăng 
→ H 2O : 74
 
C9 H 20 : 3
C10 H 22 :1
BTNT C

→ 2n O = 2n CO + n H O ⇒ n O = 131 ⇒ không khí = 655
⇒ trộn (xăng: không khí) = (10: 655) về thể tích
/
b)
Khối lượng xăng Thể tích O2 (l) Thể tích CO2 (l)
1,196kg
2934,4
1881,6
1,495kg
3668
2352
0

2

2

2

2

Bài 2

Phân đạm (cung cấp N): NH4NO3 đạm nitorat / (NH2)2CO đạm ure
/
Phân lân (cung cấp P): Ca(H2PO4)2.CaSO4 supephotphat
Phân kali (cung cấp K): KCl, K2SO4
/
Bài 3
Etanol là dung môi linh hoạt, không phân cực có thể hòa tan các hợp chất không
phân cực như cao su, nhựa hoặc polime. Do vậy, nếu hàm lượng etanol trong xăng cao
quá 10% thì nó có thể ảnh tới các chi tiết máy làm bằng cao su, nhựa tổng hợp hay
polime.
Bài 4
1. Máy phát điện dùng xăng hoặc dầu, quá trình đốt cháy nhiên liệu trong phòng kín
thiếu O2 sẽ tạo khí CO, khí này rất độc, gây ngạt, suy hô hấp, có thể dẫn đến tử vong.
Bài 4:
Phân tích:
1. Máy phát điện dùng xăng hoặc dầu, quá trình đốt cháy nhiên liệu trong phòng kín thiếu O 2 sẽ
tạo khí CO, khí này rất độc, gây ngạt, suy hô hấp, có thể dẫn đến tử vong.

2. Tủ lạnh có thể làm lạnh và bảo quản thực phẩm được lâu là vì trong hệ thống ống dẫn khép kín
phía sau tủ lạnh có chứa các loại dung dịch Freon thể lỏng (thường gọi là “gas”). Freon là tên gọi
chung của những hợp chất CFC (cloflocacbon), như CCl 2F2, CCl3F,… Nhờ có dung dịch hóa học
này tủ lạnh mới làm lạnh được. Dung dịch Freon có thể bay hơi thành thể khí. Khi chuyển sang

25

25