ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học văn

VẤN ĐỀ SỬ DỤNG POWERPOINT TRONG DẠY HỌC VĂN


1. Những vấn đề đặt ra về đổi mới phương pháp dạy học và sử dụng
powerpoint trong day học văn:
Đổi mới phương pháp dạy học đang là vấn đề thời sự, không những chỉ đối
với những người trong ngành giáo dục mà cả xã hội đều quan tâm. Khi nói đến
đổi mới phương pháp trong dạy học thì bao giờ người trực tiếp thực hiện nó
thường đề cập đến những khó khăn từ phía khách quan như: chương trình quá
tải, phương tiện và các điều kiện dạy học thiếu thốn, điều kiện vật chất và điều
kiện sống cho giáo viên chưa đảm bảo... Và vì thế, đã hàng chục năm nay, đổi
mới phương pháp dạy học đang luẩn quẩn, chưa thoát khỏi phương pháp dạy học
truyền thống.
Đến nay chương trình đã thay đổi, phương tiện vật chất phục vụ dạy học
không quá thiếu thốn, khoa học công nghệ phát triển, lương thưởng đã được cải
tiến thì vấn đề khó khăn mới để thực hiện đổi mới phương pháp lại nảy sinh. Đó
là việc đổi mới phương pháp đòi hỏi phải sử dụng các phương tiện, đồ dùng dạy
học. Điều này gây nên nhiều vất vả, khó nhọc cho giáo viên trong việc chuẩn bị
và thao tác trên lớp, chưa nói đến việc thay đổi một thói quen trở thành "kĩ năng"
trong dạy học: thầy tích cực hoạt động trên lớp. Trong việc sử dụng các phương
tiện dạy học hiện đại, sử dụng máy vi tính trong dạy học chưa phải là sự hứng
thú đối với nhiều người. Và đây cũng là điều vô cùng khó khăn đối với nhiều
giáo viên dạy văn.
Khi đưa vấn đề sử dụng máy vi tính để làm phương tiện dạy học môn
Văn- tiếng Việt, nhiều người cho rằng điều này sẽ hạn chế hiệu quả dạy học bộ
môn Ngữ văn. Bởi vì, môn Ngữ văn là môn học về khoa học ngôn từ, sử dụng
ngôn từ, hình thành các kiến thức và kĩ năng cũng từ ngôn từ. Trong dạy học,
ngôn từ thường được sử dụng ở hai hình thức: nói và viết. Việc hình thành kiến
thức và kĩ năng cho học sinh cũng phái từ hai hoạt động của thầy là: nói và viết.
Qua một số giờ thao giảng của GV có sử dụng máy vi tính làm phương tiện dạy
học thì cũng có sự bất đồng ý kiến trong giáo viên: có giáo viên cho rằng sự

trình diễn nhiều trên máy vi tính làm xa rời trọng tâm bài học; có giáo viên lại
cho rằng sử dụng máy vi tính sẽ thay thế được nhiều đồ dùng dạy học mà trong
việc dạy học bình thường không thể có được. Cuối cùng nhiều người đều đi đến
khẳng định, chỉ sử dụng phương tiện này với các môn khoa học thực nghiệm
như: Lí, Hoá, Sinh, Anh văn... chứ không thể thực hiện với môn Ngữ văn. Bởi vì
khi sử dụng máy vi tính trong dạy học, giáo viên thường chú ý về mặt trình
chiếu nên ít chú ý đến phương pháp. Nhiều người có lí khi cho rằng việc dạy học
như thế này chẳng thấy đổi mới phương pháp ở chỗ nào,
ngoài việc cho học sinh thấy nhiều hình ảnh. Còn kiến thức bài học cũng do thầy
định ra, lấy ra từ sách giáo khoa, hoạt động dạy học vẫn ở dạng phổ biến là
thuyết trình và vấn đáp, thầy vẫn làm việc tích cực trên lớp.
Nguyên nhân làm cho nhiều người không tán thành việc sử dụng
powerpoint trong dạy học văn là chưa nắm rõ những yêu cầu về đỏi mới phương
pháp, người ta không muốn thay đổi vưi trò "độc diễn" để "thôi miên" học trò
của người thầy. Mặt khác, tính ngại khó cũng là nguyên nhân dẫn đến việc hạn
chế sử dụng các thiết bị dạy học trong dạy học văn, trong đó có sử dụng
powerpoint. Để chuẩn bị cho một tiết học sử dụng máy vi tính, ngoài vấn đề thao
tác kĩ thuật để soạn giảng và dạy học thì đòi hỏi giáo viên phái có những trăn trở
thiết kế các hoạt động, tìm và chọn lọc tư liệu, phải có khả năng dự kiến các tình
huống xảy ra; và nhất là phải làm sao cho học sinh không chỉ hứng thú nghe nhìn
mà tích cực, tự giác tham gia vào giờ học. Những khó khăn
này có thể khắc phục được nếu như nắm được một số thao tác trên máy vi tính,
thiết kế chỉnh sữa nội dung trong Word bằng mã unicode, phong chữ Time New
Roman, sau đó chuyển vào trong các Slide trong powerpoint; mặt khác cũng cần
hiểu rõ nguyên tắc và yêu cầu của việc sử dụng các trang thiết bị hiện đại vào
việc đổi mới phương pháp trong dạy học.
2. Một số nguyên tắc trong thiết kế bài giảng trên Powerpoint:
- Bài giảng phải đảm bảo tính hệ thống, tính bố cục, tính mạch lạc, tính
chính xác và trong sáng; tương ứng với những phương pháp dạy học nhất định.
- Bài giảng phải hướng đến các hoạt động dạy học phát huy tính tích cực của

học sinh, phải làm cho phần lớn học sinh được bộc lộ trong giờ học.
- Bài giảng phải phát huy lợi thế của phương tiện để tạo ra nhiều hoạt động cho
học sinh, có sức thu hút học sinh, huy động được các giác quan, có khả năng
kiểm tra đánh giá và giúp học sinh đánh giá bản thân.
- Sự trình diễn không quá cầu kì, phô diễn mà phải chú ý đến mục tiêu đặt ra từ
bài học.
- Bài giảng dễ thiết kế, dễ sử dụng và cũng có thể sử dụng nó để lên lớp, hạn
chế được công sức của giáo viên ở trên lớp mà tăng cường độ làm việc của học
sinh.
- Những trình diễn trực quan phải được sử dụng với nhiều hoạt động và phái
phối hợp được các hoạt động khác nhau trong giờ học, phối hợp với các
phương tiện khác, tốt nhất là không nên tạo những trình diễn hình ảnh lạ lẫm
làm cho học sinh quá tò mò.
3. Những yêu cầu về nội dung của bài giảng môn văn thiết kế trên
Powerpoint:
3.1: Xác định mục tiêu bài học, những hoạt động sẽ được tổ chức trong giờ
học.
3.2 Nội dung của từng hoạt động phải được thiết kế ở các hình thức như: qui
nạp, diễn dịch, hệ thống hoá. Các câu hỏi để thể hiện các hình thức này phải dự
kiến cho học sinh về các khả năng suy nghĩ trong thời gian ngắn, ở lớp học. Tốt
nhất nên ở hình thức trắc nghiệm và yêu cầu giải thích sự lựa chọn (học sinh
phải vận dụng cả tư duy và khả năng ngôn ngũ). Các phương tiện hình ảnh, âm
thanh trình chiếu cũng nhằm phục vụ cho các hoạt động này.
3.3 Chuẩn bị phiếu học tập hoặc hướng dẫn học sinh làm phiếu học tập để
thực hiện những hoạt động trong giờ học. Những hoạt động này đòi hỏi học
sinh phải có sự chuẩn bị trước. Môn văn, không chuẩn bị bài thì học sinh khó
tiếp thu bài học, chưa nói đến tham gia tích cực các hoạt động trong gìơ học.
3.4 Kiểm tra- đánh giá trong suốt giờ học hoặc sau giờ học và chuẩn bị cho
học sinh tự học ở nhà.

4. Qui trình sử dụng
- Bước 1: Thông báo đến học sinh mục tiêu bài học, các hoạt động trong giờ
học, hướng dẫn học sinh sử dụng SGK và những tài liệu cần thiết.
- Bước 2: Phát phiếu học tập và hướng dẫn học sinh sử dụng phiếu học tập.
- Bước 3: Giáo viên cùng học sinh làm việc với những trình diễn đã được thíêt
kế.
-Bước 4: Tổ chức học sinh tự đánh giá và thông báo kết quả làm việc của
mình.
- Bước 5: Giáo viên chốt lại những kiến thức cơ bản, yêu cầu học sinh ghi nhớ;
hướng dẫn cho học sinh cách tự học, tìm kiếm tài liệu, chuẩn bị các câu hỏi
hướng dẫn học bài trong sách giáo khoa.
5. Bài thiết kế cụ thể: