Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm gạch R60 tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy

Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại
TÓM LƯỢC

Sau hai thập kỷ đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã thực sự tạo dựng được một
bộ mặt mới năng động, hiệu quả hơn. Các doanh nghiệp Việt Nam đã từng bước
khẳng định được vị thế của mình trên thị trường trong và ngoài nước.Nhưng để có
thể đứng vững trong nền kinh tế thị trường, trong điều kiện cạnh tranh ngày càng
khốc liệt không phải là điều dễ dàng. Điều đó bắt buộc các doanh nghiệp không
ngừng phát huy những lợi thế của mình, nghiên cứu ứng dụng công nghệ hiện đại
để đưa ra được các phương án sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế nghĩa là không chỉ
đảm bảo bù đắp được chi phí sản xuất mà còn đem lại lợi nhuận cao.
Trong nền kinh tế thị trường diễn ra hết sức mạnh mẽ, phức tạp, mỗi doanh
nghiệp tồn tại và phát triển đều vì mục tiêu cuối cùng là lợi nhuận. Đối với các
doanh nghiệp sản xuất việc tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm là con
đường chủ yếu để tăng lợi nhuận, đây cũng là tiền đề để hạ thấp giá bán, nâng cao
khả năng cạnh tranh trên thị trường. Vì thế doanh nghiệp phải tìm ra các biện pháp
tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm hợp lý, tạo sự cạnh tranh lành
mạnh từ đó nâng cao lợi nhuận. Đồng thời nó còn là cơ sở để doanh nghiệp đánh giá
và phân tích tình hình, đề ra những phương hướng sản xuất kinh doanh tiếp theo.
Chính vì vậy việc nghiên cứu kế toán chi phí sản xuất và tình giá thành sản
phẩm là rất cần thiết. Nắm được điều này và kết hợp với quá trình thực tập tại công
ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy em đã chọn đề tài : “Kế toán chi phí
sản xuất và tính giá thành sản phẩm gạch R60 tại công ty cổ phần công nghiệp
thương mại Giao Thủy”.
Mục tiêu nghiên cứu Khảo sát và đánh giá thực trạng công tác kế toán tại
công ty và đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy”..
Với đề tài này, em tập trung nghiên cứu lý luận về kế toán chi phí sản xuất và
giá thành sản phẩm đồng thời xác định các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản

xuất và tính giá thành sản phẩm
Với kết cấu gồm 3 chương trong đó chương 1 khóa luận nêu lên một số khái
niệm liên quan đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .
1
1

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Chương 2 khóa luận tập trung vào việc phân tích thực trạng kế toán chi phí
sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty.Từ đó khóa luận đã tìm ra được
những ưu điểm và nhược điểm của công ty trong công tác kế toán chi phí sản xuất
và tính giá thành sản phẩm.
Chương 3 khóa luận tập trung vào việc đưa ra các đề xuất để hoàn thiện kế
toán tạp hợp chi phí sẩn xuất và tính giá thành sản phẩm
Do thời gian nghiên cứu có hạn nên những đề xuất hoàn thiện kế toán chi phí
sản xuất và tính giá thành sản phẩm còn nhiều thiếu sót, em rất mong nhận được
những lời nhận xét của thầy cô, các anh chị phòng tài chính kế toán và các bạn đề
khóa luận của em được hoàn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn !

2
2

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Thương Mại, với
sự giúp đỡ nhiệt tình của ban giám hiệu và các thầy cô giáo em đã trưởng thành rất
nhiều, đặc biệt là thời gian thực tập tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại
Giao Thủy đã giúp em có những kiến thức thực tế chuyên sâu.
Để hoàn thành luận văn này em đã nhận được sự động viên, giúp đỡ rất
nhiều của nhà trường, của các thầy cô, của đơn vị thực tập, của gia đình và bạn bè.
Cho phép em được gửi lời cảm ơn chân thành tới nhà trường đã tạo cho em những
kiến thức và những hành tranh bước vào đời .Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu
sắc tới thầy giáo Ths. Đào Ngọc Hà đã tận tình hướng dẫn em trong suốt quá trình
làm khóa luận.
Đồng thời em xin gửi lời cảm ơn tới toàn thể các cô chú cán bộ, nhân viên;
đặc biệt là ban giám đốc công ty và các anh chị phòng tài chính kế toán của công ty
cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy đã tạo điều kiện cho em trong suốt thời
gian thực tập và làm khóa luận.
Em xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 06 năm 2014
Sinh viên
Trần Thị Loan

3

3

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại
MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Phụ lục 01
Phụ lục 02
Phụ lục 03
Phụ lục 04
Phụ lục 05
Phụ lục 06
Phụ lục 07
Phụ lục 08
Phụ lục 09
Phụ lục 10
Phụ lục 11
Biểu 2.2
Biểu 3.2

Phiếu xuất kho
Bảng kê bán thành phẩm nhà máy gạch chi nhánh 1- Hồng
Thuận

Bảng định mức tiêu hao đất sét, than tháng 01 năm 2014
Bảng đơn giá lương sản phẩm tháng 01 năm 2014
Bảng thanh toán tiền lương sản phẩm NM gạch chi nhánh 1Hồng Thuận
Bảng tổng hợp thanh toán lương tháng 01 năm 2014
Bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương
Phiếu xuất kho
Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ
Hóa đơn giá trị gia tăng
Phiếu điểu tra, khảo sát
Bảng tính giá thành sản phẩm gạch R60
Bảng tính giá thành sản phẩm gạch R60

4
4

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT

NGHĨA

CPNVLTT

CPNCTT
CPSXC
NVL
CCDC
KKTX
CMKT
CPSX
TSCĐ
TP
NTP
CP
SPDD
BHXH
BHYT
BHTN
KPCĐ
PXK
PNK

Chi phí nguyên vật liệu trự tiếp
Chi phí nhân công trực trực tiếp
Chi phí sản xuất chung
Nguyên vật liệu
Công cụ dụng cụ
Kê khai thường xuyên
Chuẩn mực kế toán
Chi phí sản xuất
Tài sản cố định
Thành phẩm
Bán thành phẩm

Cổ phần
Sản phẩm dở dang
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm thất nghiệp
Kinh phí công đoàn
Phiếu xuất kho
Phiếu nhập kho

5
5

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Bất kỳ một doanh nghiệp nào hoạt động sản xuất kinh doanh trong cơ chế thị
trường hiện nay cũng đều nhận thức được tầm quan trọng của nguyên tắc hết sức cơ
bản là phải làm sao đảm bảo lấy thu nhập bù đắp chi phí đã bỏ ra bảo toàn được vốn
và có lãi để tích luỹ, tái sản xuất mở rộng từ đó mới đảm bảo cho sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp. Chìa khoá để giải quyết vấn đề này chính là việc hạch toán
ra sao để cho chi phí sản xuất và giá thành ở mức thấp nhất trong điều kiện có thể
được của doanh nghiệp.

Ngoài ra làm tốt công tác tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sẽ giúp
cho doanh nghiệp nhìn nhận đúng đắn thực trạng của quá trình sản xuất, quản lý
cung cấp thông tin một cách chính xác kịp thời cho bộ máy lãnh đạo để đề ra các
quyết sách, biện pháp tối ưu nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng
sản phẩm, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp và cũng đồng thời giúp doanh nghiệp có
sự chủ động sáng tạo trong sản xuất kinh doanh.
Là một công ty chuyên về linh vực sản xuất vật liệu xây dựng công ty cổ
phần công nghiệp thương mại Giao Thủy đã rất quan tâm đến việc tiết kiệm chi phí
sản xuất, hạ giá thành sản phẩm đi đôi với không ngừng nâng cao chất lượng sản
phẩm để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.
Trong thời gian thực tập tại Công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao
Thủy em thấy được một số tồn tại trong công tác tập hợp chi phí và tính giá thành
sản phẩm như sau: NVL của công ty là đất sét và than không được lập phiếu xuất
kho hằng ngày mà đến cuối tháng mới kiểm kê số lượng tồn để tính ra số lượng
NVL xuất dùng trong tháng sau đó kế toán mới lập phiếu xuất kho một lần cho cả
tháng như vậy không đảm bảo kế toán phản ánh được một cách thường xuyên tình
hình nhập, xuất, tồn NVL. Đối với đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ chưa đạt độ
chính xác cao vì mặc dù công ty đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo phương
pháp sản lượng hoàn thành tương đương nhưng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bỏ

6

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

ngay vào từ đầu quy trình công nghệ cũng tính giống như chi phí bỏ dần ( chi phí
nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung). Ngoài ra cách tính lương theo sản
phẩm của doanh nghiệp khuyến khích công nhân tích cực sản xuất nhưng lại không
thúc đẩy công nhân sản xuất các sản phẩm có chất lượng tốt sản phẩm loại A2, A3
vẫn còn khá cao…
Sau thời gian thực tập tổng quan tại Công ty cổ phần công nghiệp thương
mại Giao thủy em nhận thấy được tầm vai trò và tầm quan trọng của chi phí sản
xuất và giá thành nó liên quan đến hầu hết các yếu tố của quá trình sản xuất kinh
doanh. Với vốn kiến thức đã được học và sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo Ths.Đào
Ngọc Hà và các anh chị phòng kế toán của công ty em xin trình bày đề tài “ Kế chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm gạch R60 tại công ty cổ phần công
nghiệp thương mại Giao Thủy”.
Đề tài đã giúp em hiểu rõ hơn về thực trạng công việc kế toán chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm song do nhận thức, khả năng nghiên cứu vấn đề còn
hạn chế và thời gian thực tập có hạn nên trong quá trình xem xét, nghiên cứu em
không tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý, bổ sung của các thầy cô
giáo để bài khóa luận được đầy đủ và toàn diện hơn.
2. Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài nghiên cứu
- Về lý luận: Là nhằm hệ thống hóa lý luận về kế toán chi phí sản xuất và
tính giá thành làm rõ các nội dung như khái niệm, kế toán chi phí sản xuất và tính
giá thành theo chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán hiện hành.
- Về thực tiễn: Là việc nghiên cứu thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm cửa gió tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy
từ đó đánh giá những mặt tích cực và hạn chế trong công tác kế toán chi phí sản
xuất và tính giá thành tại công ty, thấy được những tồn tại và khó khăn mà công ty
gặp phải trên cơ sở đó đưa ra những ý kiến đề xuất các giải pháp để giải quyết
những tồn tại và hạn chế đó.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng: Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm gạch R60

- Phạm vi

7

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

+ Khảo sát tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy
+ Các số liệu sử dụng trong bài chủ yếu dựa vào các số liệu trong tháng
01 năm 2014
4. Phương pháp (cách thức ) thực hiện đề tài
4.1 Phương pháp quan sát,thu thập dữ liệu:
- Phương pháp điều tra trắc nghiệm
+ Đối tượng lấy phiếu điều tra gồm: Kế toán trưởng, kế toán vật tư, kế toán
tiền lương và bảo hiểm…
+ Mục đích: Nhằm tìm hiểu cơ cấu tổ chức, đặc điểm hoạt động của bộ máy
quản lý, bộ máy kế toán và công tác kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy.
+ Nội dung: Trong phiếu điều tra đưa ra các câu hỏi trắc nghiệm về công tác
kế toán nói chung như: bộ máy kế toán , hình thức kế toán công ty áp dụng, và tập
hợp các câu hỏi liên quan đến kế toán chi phí sản xuất tại công ty như : đối tượng
tập hợp chi phí và giá thành, phương pháp tập hợp, hình thức trả lương cho công
nhân trực tiếp sản xuất, phương pháp tính khấu hao TSCĐ, phương pháp tính giá trị
vật liệu xuất kho…Mỗi câu hỏi có các lựa chọn để trả lời, người được điều tra sẽ

lựa chọn câu trả lời mình cho là chính xác và phù hợp nhất.
Trực tiếp quan sát cách thức tiến hành các công việc trong phòng kế toán, thu
thập các dữ liệu liên quan các chứng từ như: phiếu xuất kho NVL, bảng thanh toán
tiền lương, phiếu chi…tại phòng tài chính - kế toán để phục vụ cho đề tài nghiên
cứu.
Mẫu phiếu điều tra trắc nghiệm ( phụ lục 11)
4.2 Phương pháp phân tích dữ liệu: sau khi thu thập được dữ liệu so sánh
với lý luận chung từ đó có thể rút ra kết luận về những ưu điểm cũng như hạn chế
còn tồn tại để từ đó đưa ra những giải pháp cho kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm
4.3 Phương pháp lập phiếu điều tra: lập một bảng danh sách các câu hỏi liên
quan đến thực trạng kế toán của công ty cũng như đề tài nghiên cứu sau đó tiến

8

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

hành điều tra các đối tượng có liên quan: như giám đốc công ty, kế toán trưởng, kế
toán các phận hành trong công ty nhằm tìm hiểu cơ cấu tổ chức, đặc điểm hoạt động
sản xuất kinh doanh và công tác kế toán chi phí sản xuất tại công ty cổ phần công
nghiệp thương mại Giao Thủy.
5. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp
Bài khóa luận tốt nghiệp gồm 3 chương:

- Chương I: Cơ sở lý luận của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất
- Chương II: Thực trạng về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm tại công ty cổ phần công nghiệp thương mại Giao Thủy.
- Chương III: Các kết luận và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán
chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm gạch R60 tại công ty cổ phần công
nghiệp thương mại Giao Thủy.

9

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ TÍNH
GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
1.1 Cơ sở lý luận về công tác chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong
doanh nghiệp sản xuất
1.1.1 Một số khái niệm cơ bản về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
Theo chuẩn mực kế toán 01 - chuẩn mực chung: “ Chi phí là tổng giá trị các
khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản chi ra, các
khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở
hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu”.
Theo quan điểm của các trường đại học khối kinh tế: “Chi phí sản xuất là
biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống, lao động vật hóa và các

chi phí khác mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành hoạt động sản xuất trong một
thời kỳ nhất định”.
( trích giáo trình Kế toán tài chính – Đại học Thương mại).
Khái niệm chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn
bộ các chi phí về hoạt động vật hoá mà doanh nghiệp đã bỏ ra có liên quan đến hoạt
động sản xuất kinh doanh trong một kỳ nhất định (tháng, năm, quý).
Thực chất chi phí là sự dịch chuyển vốn – dịch chuyển giá trị của các yếu tố
sản xuất vào các đối tượng tính giá.
Khái niệm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: bao gồm các khoản chi phí về
nguyên vật liệu chính, nửa thành phẩm mua ngoài, vật liệu phụ…sử dụng trực tiếp
cho việc sản xuất chế tạo sản phẩm hoặc trực tiếp tạo ra các lao vụ, dịch vụ
Khái niệm chi phí nhân công trực tiếp: là những khoản tiền phải trả cho
công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm hặc trực tiếp thực hiện các loại lao vụ dịch
vụ bao gồm: Tiền lương chính, lương phụ, các khoản phụ cấp, trích bảo hiểm xã
hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, kinh phí công đoàn theo số tiền lương của
công nhân sản xuất.
Khái niệm chi phí sản xuất chung: Là những khoản chi phí cần thiết, phục
vụ cho quá trình sản xuất sản phẩm phát sinh trong các phân xưởng,bộ phận sản
xuất.

10

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Giá thành sản phẩm: là biểu hiện bằng tiền toàn bộ những hao phí về lao
động sống cần thiết và lao động vật hóa được tính trên một khối lượng kết quả sản
phẩm, lao vụ, dịch vụ hoàn thành nhất định.
Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu mang tính giới hạn và xác định vừa mang
tính khách quan vừa mang tính chủ quan. Trong hệ thống các chỉ tiêu quản lý của
doanh nghiệp, giá thành sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả sử
dụng các lại tài sản trong quá trình sản xuất kinh doanh cũng như tính đúng đắn của
những giải pháp quản lý mà doanh nghiệp đã thực hiện nhằm hạ thấp chi phí, nâng
cao lợi nhuận
Giá thành kế hoạch : Giá thành kế hoạch được xác đinh trước khi bước vào
kinh doanh trên cở sở giá thành thực tế kỳ trước và các định mức , các dự toán chi
phí của kì kế hoạch.
Giá thành định mức : Cũng như giá thành kế hoạch, giá thành đinh mức cũng
được xác định trước khi bắt đầu vào sản xuất sản phẩm. Tuy nhiên khác với giá
thành kế hoạch được xây dựng trên cơ sở các định mức bình quân tiên tiến và không
biến đổi trong suốt cả kì kế hoạch, giá thành định mức được xác định trên cơ sở các
định mức về chi phí hiện hành tại các thời điểm nhất định trong kì kế hoạch ( th ường là ngày đầu tháng) nên giá thành định mức luôn thay đổi phù hợp với sự thay
đổi của các định mức chi phí đạt được trong quá trình thực hiện kế hoạch giá thành.
Giá thành thực tế : giá thành thực tế là chỉ tiêu xác định sau khi kết thúc quá
trình sản xuất sản phẩm dựa trên cơ sở các chi phí thực tế phát sinh trong quá trình
sản xuất sản phẩm.
Giá thành sản xuất( còn gọi là giá thành công xưởng): Là chỉ tiêu phản ánh
tất cả những chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất , chế tạo sản phẩm trong
phạm vi phân xưởng sản xuất .
Giá thành tiêu thụ (hay còn gọi là giá thành toàn bộ hay giá thành đầy đủ ):
Là chỉ tiêu phản ánh toàn bộ các khoản chi phí phát sinh liên quan đến việc sản
xuất, tiêu thụ sản phẩm. Giá thành tiêu thụ được tính theo công thức sau:
Giá thành sản phẩm = Giá thành sản xuất + CPBH + CPQL

11

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

1.1.2 Một số vấn đề lý thuyết về công tác chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm
1.1.2.1 Đặc điểm công tác kế toán chi phí sản xuất
Kế toán tập hợp chi phí sản xuất là tập hợp tất cả các chi phí phát sinh để sản
xuất và tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp theo nội dung, công dụng của chi phí.
Tính giá thành sản phẩm là căn cứ vào các chi phí phát sinh về lao động sống và lao
động vật hoá trong quá trình sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp để tập hợp chúng
theo từng đối tượng, nhằm xác định giá thành các loại sản phẩm.
Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm một cách chính xác, kịp
thời là điều kiện trọng yếu để xác định kết quả kinh doanh.
Giám đốc, kiểm tra quá trình chi phí nhằm tiết kiệm chi phí và hạ giá thành
là mục tiêu hàng đầu của các doanh nghiệp trong cơ chế thị trường.
Trong công tác quản lý kinh doanh, việc tổ chức đúng đắn, hạch toán chính
xác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm giúp cho bộ máy quản lý doanh
nghiệp thường xuyên nắm được tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, cung cấp tài
liệu cho việc chỉ đạo sản xuất kinh doanh, phân tích đánh giá hiệu quả kinh doanh.
Đồng thời chỉ tiêu giá thành còn là cơ sở để xây dựng giá bán hợp lý.
Tóm lại kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm có tác dụng quan
trọng trong công tác quản lý kinh doanh, đặc biệt là trong vấn đề quản trị doanh

nghiệp
1.1.2.2. Phân loại chi phí sản xuất
* Phân loại chi phí sản xuất theo chức năng hoạt động kinh doanh bao
gồm:
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.
- Chi phí nhân công trực tiếp
- Chi phí sản xuất chung: chi phí SXC bao gồm tất cả các khoản chi phí
không thuộc 2 khoản mục trên bao gồm:
+ Chi phí lao động gián tiếp, phục vụ sản xuất
+ Chi phí nguyên liệu, nhiên liệu dùng cho máy móc thiết bị phục vụ sản
xuất, cung cấp dịch vụ.

12

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

+ Chi phí khấu hao máy móc thiết bị, TSCĐ khác dùng trong hoạt động sản
xuất.
+ Chi phí công cụ dụng cụ dùng trong sản xuất
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ sản xuất như điện, nước, sửa chữa, bảo
hiểm bộ phận sản xuất, cung cấp dịch vụ…
* Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ với mức độ hoạt động
Theo cách này chi phí hoạt động kinh doanh chia thành 3 loại:

- Chi phí khả biến (biến phí): là những khoản chi phí có sự thay đổi về mặt
tương quan tỷ lệ với sự thay đổi của mức độ hoạt động trong kỳ.
Thuộc loại chi chí này có: chi phí NVLTT, CPNCTT nếu doanh nghiệp trả
lương theo sản phẩm…
- Chi phí bất biến (định phí): Là những khoản chi phí không thay đổi khi
mức độ hoạt động thay đổi trong phạm vi phù hợp.
Chi phí bất biến trong các doanh nghiệp gồm: Chi phí khấu hao TSCĐ theo
phương pháp tuyến tính, chi phí CCDC…
- Chi phí hỗn hợp: Là chi phí mang tính chất của cả biến phí và định phí. Ở
mức độ hoạt động ổn định chi phí hỗn hợp thể hiện các đặc điểm của định phí, nếu
quá mức độ đó thể hiện đăc tính của biến phí. Thuộc loại chi phí hỗn hợp có chi phí
tiền điện, điện thoại…
* Phân loại chi phí theo phương pháp tập hợp chi phí và đối tượng chịu chi phí
Theo các phân loại này chi phí hoạt động kinh doanh bao gồm:
- Chi phí trực tiếp: Là những chi phí có quan hệ trực tiếp đến một số đối
tượng chịu chi phí nhất định. Do đó kế toán có thể căn cứ số liệu từ chứng từ kế
toán để ghi trực tiếp cho từng đối tượng chịu chi phí.
- Chi phí gián tiếp:Là những khoản chi phí liên quan đồng thời đến nhiều đối
tượng chịu chi phí khác nhau. Do đó kế toán phải tập hợp lại cuối kỳ tiến hành phân
bổ cho các đối tượng liên quan theo những tiêu chuẩn nhất định.
1.1.2.3 Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
*Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất:

13

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà

Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất chính là phạm vi giới hạn để tập hợp các
chi phí sản xuất, có thể là nơi phát sinh chi phí (phân xưởng, bộ phận) hoặc có thể là
đối tượng chịu chi phí (sản phẩm, nhóm sản phẩm, đơn đặt hàng).
Việc xác định đối tượng tập hợp chi phí thực chất là việc xác định giới hạn
tập hợp chi phí phát sinh và đối tượng chịu chi phí.Khi xác định đối `tượng tập hợp
chi phí sản xuất, trước hết là phải căn cứ vào mục đích sử dụng, sau đó là căn cứ
vào địa điểm phát sinh chi phí.
Xác định đối tượng tập hợp chi phí phù hợp với yêu cầu quản lý doanh
nghiệp, có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất
từ việc tổ chức hạch toán ban đầu đến việc tập hợp số liệu ghi chép trên tài khoản,
sổ chi tiết.
* Đối tượng tính giá thành sản phẩm.
Đối tượng tính giá thành sản phẩm: Có thể là sản phẩm, bán sản phẩm, lao
vụ, dịch vụ hoàn thành, tuỳ theo yêu cầu của hạch toán và tiêu thụ sản phẩm.
Kỳ tính giá thành:Trong công tác tính giá thành, kế toán còn nhiệm vụ xác
định kỳ tính giá thành. Kỳ tính giá thành là thời kỳ mà bộ phận kế toán giá thành
cần tiến hành công việc tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành. Mỗi đối
tượng tính giá thành phải căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất và chu kỳ sản xuất
của chúng để xác định cho thích hợp. Do đó kỳ tính giá thành mà các doanh nghiệp
áp dụng là hàng tháng, hàng quý, hoặc hàng năm cũng có thể là thời kỳ kết thúc chu
kỳ sản xuất sản phẩm hay các loại sản phẩm đã hoàn thành.
* Mối quan hệ giữa đối tượng tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành
Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm
giống nhau ở bản chất chung, chúng đều là phạm vi giới hạn để tập hợp chi phí,
cùng phục vụ công tác quản lý, phân tích và kiểm tra chi phí và giá thành. Nhưng
chúng có nhiều điểm khác nhau sau:

Xác định đối tượng tập hợp chi phí là xác định phạm vi phát sinh chi phí
được tập hợp phát sinh trong kỳ. Còn xác định đối tượng tính giá thành có liên quan
đến kết quả sản xuất.
Một đối tượng tập hợp chi phí sản xuất có thể có nhiều đối tượng tính giá
thành.Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp đối tượng tính giá thành sản phẩm cũng là
14

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

đối tượng hạch toán chi phí sản xuất. Do đó để phân biệt đối tượng hạch toán chi
phí sản xuất và đối tượng tính giá thành ngay cả khi chúng đồng nhất là một.
1.1.2.4 Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất trong doanh nghiệp
Trong quá trình sản xuất sản phẩm ở các doanh nghiệp thường phát sinh
nhiều loại CPSX khác nhau.Những chi phí này có thể liên quan đến một hay nhiều
đối tượng tập hợp chi phí. Để tập hợp chi phí sản xuất chính xác có thể sử dụng một
trong hai phương pháp sau:
- Phương pháp trực tiếp: Được áp dụng khi CPSX có quan hệ trực tiếp với
từng đối tượng tập hợp chi phí riêng biệt. Phương pháp này đòi hỏi phải tổ chức
việc ghi chép ban đầu theo đúng đối tượng trên cơ sở đó kế toán tập hợp số liệu theo
từng đối tượng liên quan và ghi trực tiếp vào sổ kế toán theo đúng đối tượng.
Phương pháp trực tiếp đảm bảo việc hoạch toán CPSX chính xác.
- Phương pháp phân bổ gián tiếp: Được phép áp dụng khi CPSX có quan hệ
với nhiều đối tượng tập hợp CPSX mà không thể tổ chức việc ghi chép ban đầu riêng

rẽ theo từng đối tượng được. Theo phương pháp này doanh nghiệp phải tổ chức ghi
chép ban đầu cho các CPSX theo địa điểm phát sinh chi phí để kế toán tập hợp chi phí.
Sau đó phải chọn tiêu chuẩn phân bổ để tính toán phân bổ CPSX đã tập hợp cho các
đối tượng liên quan một cách hợp lí nhất và đơn giản thủ tục tính toán phân bổ
Quá trình phân bổ gồm 2 bước:
+ Xác định hệ số phân bổ (H)
H =Trong đó: C- Tổng số chi phí cần phân bổ
Ti – Tiêu thức phân bổ
+ Tính số chi phí phân bổ cho từng đối tượng:
Ci = Ti x H
Ci: Phần chi phí phân bổ cho đối tượng
1.1.2.5 Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ ( theo Giáo trình DH Thương Mại
2010 – TS Phạm Tuấn Duy, TS Đặng Thị Hòa trang 238-240).
* Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí nguyên vật liệu trực
tiếp( hoặc nguyên vật liệu chính)

15

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Theo phương pháp giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ chỉ tính phần chi phí
nguyên vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nguyên vật liệu chính, còn các chi phí khác
tính hết cho thành phẩm chịu.

Công thức tính:
CP NVL của PS
trong kỳ

CP NVL của SP DDĐK +
Giá thành đơn vị sản phẩm
=

X
Khối lượng SP
hoàn thành

Khối lượng SP
DDCK

Khối lượng SP
DDCK
Trường hợp doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản xuất phức tạp kiểu liên
+

tục gồm nhiều giai đoạn công nghệ nối tiếp nhau thì sản phẩm dở dang ở các giai đoạn
công nghệ sau được đánh giá theo chi phí nửa thành phẩm của giai đoạn trước đó.
Phương pháp đánh giá dở dang theo chi phí nguyên vật liệu trục tiếp có ưu
điểm là tính toán giản đơn. Tuy nhiên phương pháp này có nhược điểm là độ chính
xác không cao vì chỉ tính một loại chi phí nguyên vật liệu chính hoặc nguyên vật
liệu trực tiếp. Do đó phương pháp này thích hợp đối với các doanh nghiệp có chi
phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn.
* Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo khối lượng sản phẩm hoàn thành
tương đương
Theo phương pháp này sản phẩm dở dang cuối kỳ phải chịu toàn bộ chi phí

trong kỳ theo mức độ hoàn thành.
Phương pháp tính như sau
- Đối với những chi phí bỏ ngay một lần từ đầu quy trình công nghệ sản xuất
như nguyên vật liệu trực tiếp hay nguyên vật liệu chính
CP của SPDDĐK
Chi phí SP DDCK

+ CP phát sinh trong kỳ

=

X
Khối lượng SP
hoàn thành

+

Khối lượng SP
DDCK

Khối lượng SP
DDCK

16

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà

Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

- Đối với những chi phí bỏ dần trong quá trình sản xuất như chi phí nhân
công trực tiếp, chi phí sản xuất chung thì tính cho sản phẩm dở dang cuối kỳ theo
mức độ hoàn thành.
CP NVL của PS
trong kỳ

CP NVL của SP DDĐK +

Khối lượng SP
X
DDCK tương đương SP hoàn thà

Giá thành đơn vị sản phẩm
=

Khối lượng SP
+
hoàn thành
Khối lượng SPDD cuối kỳ tương đương SP hoàn thành
Trong đó:
Tổng sản phẩm
DDCK tương đương
SP hoàn thành

Khối lượng
SP dở dang

=

X

Tỷ lệ chế biến đã
hoàn thành CK

Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo khối lượng sản phẩm hoàn thành
tương đương có ưu điểm là kết quả chính xác nhưng khối lượng tính toán nhiều. Do
vậy phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp có chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp chiếm tỷ trọng không lớn trong toàn bộ chi phí sản xuất.
* Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ theo chi phí sản xuất định mức
Theo phương pháp này kế toán căn cứ khối lượng sản phẩm dở dang mức độ
hoàn thành cà chi phí sản xuất định mức cho một đơn vị sản phẩm ở từng phân
xưởng, giai đoạn để tính ra chi phí của từng sản phẩm dở dang cuối kỳ.
- Đối với chi phí bỏ ngay một lần từ đầu, chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ
được xác địn như sau:
Chi phí của sản phẩm
Chi phí định mức của
Sản lượng sản phẩm
=
X
dở dang cuối kỳ
khoản mục chi phí
dở dang cuối kỳ
- Đối với chi phí bỏ dần theo mức độ gia công, chi phí sản phẩm dở dang
cuối kỳ được xác định như sau:
Chi phí của sản phẩm
dở dang cuối kỳ

=

Chi phí định mức của
khoản mục chi phí

X

Sản lượng sản phẩm
dở dang cuối kỳ
tương đương sản
phẩm hoàn thành

17

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp có hệ thống chi phí định
mức được xây dựng khoa học hợp lý, việc quản lý chi phí được thực hiện trên cơ sở
định mức, kế toán chi phí sản xuất cà tính giá thành sản phẩm theo định mức.
1.1.2.6 Phương pháp tính giá thành sản phẩm ( theo giáo trình kế toán tài chính
DH Thương Mại trang 240-250)
* Phương pháp giản đơn(phương pháp trực tiếp).

Công nghệ sản xuất giản đơn, số lượng mặt hàng ít, khối lượng lớn, tập hợp
CPSX theo từng loại sản phẩm.
Công thức tính:
Tổng giá
Chi phí sản
Chi phí sản
thành sản
=
phẩm dở
+
xuất trong kỳ
phẩm
dang đầu kỳ
Giá thành đơn vị từng loại sản phẩm được tính như sau:

Chi phí sả
phẩm dở
dang cuối kỳ

Tổng giá thành sản phẩm
Giá thành đơn vị sản phẩm
=
Khối lượng sản phẩm hoàn thành
* Phương pháp tính giá thành theo hệ số
Phương pháp này áp dụng ở các doanh nghiệp có đặc điểm trong cùng một
quy trình công nghệ sản xuất, sử dụng cùng một loại nguyên vật liệu đồng thời thu
được nhiều loại sản phẩm khác nhau.
Trong trường hợp này đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là toàn bộ quy trình
công nghệ sản xuất, đối tượng tính giá thành là từng loại sản phẩm
Trình tự thực hiện:

- Căn cứ đặc điểm kinh tế hoặc kỹ thuật quy định cho mỗi loại sản phẩm một
hệ số. Trong đó chọ loại sản phẩm có đặc trưng tiêu biểu nhất có hệ số bang một
( sản phẩm chuẩn).
- Quy đổi sản lượng thực tế từng loại sản phẩm ra sản lượng sản phẩm chuẩn.
Tổng sản
Sản lượng
Hệ số sản
lượng sản
=
thực tế sản X
phẩm i
phẩm chuẩn
phẩm i
- Tính tổng giá thành liên sản phẩm theo phương pháp giản đơn

18

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Tổng giá
Chi phí sản
Chi phí sản
thành liên = phẩm dở dang +

xuất trong kỳ
sản phẩm
đầu kỳ
Tính hệ số phân bổ chi phí từng loại sản phẩm

-

Chi phí sản
phẩm dở dang
cuối kỳ

Số lượng chuẩn sản phẩm i
=
Hệ số phân bổ chi phí sản phẩm

Tổng sản lượng sản phẩm chuẩn
- Tính giá thành của từng loại sản phẩm
Tổng giá thành
Tổng giá thành liên
Hệ số phân bổ chi phí
=
X
sản phẩm i
sản phẩm
sản phẩm i
Sau đó tính giá thành đơn vị từng loại sản phẩm
* Phương pháp tính giá thành theo tỷ lệ
Phương pháp này được áp dụng ở các doanh nghiệp sản xuất có đặc điểm
trong cùng một quy trinhhf công nghệ sản xuất đồng thời thu được nhóm sản phẩm
cùng loại với phẩm cấp, quy cách khác nhau. Trong trường hợp này đối tượng tập

hợp chi phí sản xuất l;à nhóm sản phẩm còn đối tượng tính giá thành là từng quy
cách sản phẩm trong nhóm sản phẩm
Trình tự thực hiên :
- Chọn tiêu chuẩn phân bổ giá thành: tiêu chuẩn phân bổ thường được sử
dụng là giá thành định mức hoăc giá thành kế hoạch
- Tính tổng giá thành thực tế của cả nhóm sản phẩm theo phương pháp giản
đơn
- Tính tỷ lệ giá thành
Tổng giá thành của nhóm sản phẩm
Tỷ lệ tính giá thành
=
(khoản mục)
- Tính giá thành thực tế từng quy cáchTổng
sản phẩm:
tiêu thức phân bổ
Tổng giá thành thực tế
Tiêu chuẩn phân bổ
từng quy cách sản phẩm =
của từng quy cách
X Tỷ lệ giá thành
theo khoản mục
sản phẩm
* Phương pháp tính giá thành phân bước
Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp có quy trình công nghệ sản
xuất phức tạp kiểu liên tục, sản phẩm phải qua nhiều giai đoạn (phân xưởng) chế
biến liên tục kế tiếp nhay, nửa thành phẩm giai đoạn trước là đối tượng chế biến ở
giai đoạn sau :
Trong trường hợp này đối tượng tập hợp chi phí là từng giai đoạn, phân
xưởng, đối tượng tính giá thành có thể là thành phẩm hay nửa thành phẩm.Do đó có
19

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

sự khác nhau về đối tượng tính giá thành nên phương pháp này có hai phương án
như sau :
(1) Phương án tính giá thành phân bước có tính giá thành nửa thành phẩm
Theo phương án này kế toán phải lần lượt tính giá thành nửa thành phẩm của
giai đoạn trước chuyển sang giai đoạn sau một cách tuần tự để tiếp tục tính giá
thành nửa thành phẩm của giai đoạn sau, cứ như vaayj cho đến khi tính được giá
thành thành phẩm ở giai đoạn cuối cùng
Trình tự tính giá thành thể hiện ở sở đồ sau:
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2

Giai đoạn n

Giá
thành nửa
thành nửa thành phẩm giai đoạn
1 chuyển
sangthành phẩm giai đoạn( n-1) chuyển sang
Chi phí chuyển vật liệu chính (TrụcGiá
tiếp)

+

+

+
+

Chi phí sản xuất khác
ở giai đoạn 2

Chi phí sản xuất khác ở giai đoạn n

Chi phí sản xuất khác giai đoạn 1
Tổng giá thành và
giá thành đơn vị nửa
thành phẩm giai
đoạn 1

Trong đó:
Giá thành
NTP giai
đoạn 1

=

Tổng giá thành và giá thành đơn vị của thành phẩm
Tổng giá thành và giá thành đơn vị nửa thành phẩm ở giai đoạn 2

Giá thành

phẩm giai
đoạn i-1
chuyển sang

+

Chi phí sx
dở dang
đầu kỳ giai
đoạn 1

CPPS trong
+ kỳ giai đoạn 1

CPSX dở dang
cuối kỳ giai
đoạn 1

Việc kết chuyển tuần tự chi phí từ giai đoạn trươc sang giai đoạn sau theo có
thể theo số tổng hợp hoặc theo từng khoản mục giá thành.
Phương án tính giá thành phân bước có tính giá thành nửa thành phẩm giúp
tính được giá thành nửa thành phẩm ở từng giai đoạn sản xuất thuận tiện cho hạch
toán NTP nhập kho hoặc tiêu thụ NTP.
(2) Phương án tính giá thành phân bước không tính giá thành NTP
Theo phương án này đối tượng tính giá thành là TP ở giai đoạn công nghệ
cuối cùng do vậy tính giá thành chỉ cần tính toán xác định chi phí sản xuất của từng
giai đoạn nằm trong TP.
Trình tự giá thành thể hiện qua sơ đồ sau:
20

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán
Giai đoạn 1

Trường đại học Thương mại
Giai đoạn 2

Chi phí sản xuất
giai đoạn 1

Giai đoạn n

Chi phí sản xuất giai đoạn 2

Chi phí sản xuất giai đoạn n

Chi phí
sản xuất của giai đoạn 2 trong thành
Chi phí
phẩm
sản xuất của giai đoạn n trong thành phẩm
Chi phí sản xuất của giai đoạn 1 trong thành
phẩm

Giá thành sản phẩm

- Tính tổng giá thành thành phẩm hoàn thành ở giai đoạn cuối cùng theo từng
khoản mục phí theo công thức:
Tổng giá thành thành phẩm ở
= CPSX giai đoạn i trong thành phẩm
giai đoạn cuối cùng
- Công thức tính chi phí sản xuất thành phẩm từng giai đoạn trong thành
phẩm như sau:
+ Đối với chi phí bỏ vào lần dầu củaquá trình sản xuất:

CPSX giai
đoạn i có
trong
thành
phẩm

CPSX dở dang
ĐK giai đoạn i

CPSX phát sinh
Giai đoạn i

+

=

Số lượng
Số lượng
NTP( TP)
SPDD
+

Hoàn thành
Cuối kỳ giai
giai đoạn i
đoạn i
+ Đối với chi phí phân bổ dần trong quá trình sản xuất

CPSX dở dang
+
CPSX giai
ĐK giai đoạn i
đoạn i có
Số lượng
=
trong thành
NTP( TP)
+
phẩm
Hoàn thành giai
đoạn i
* Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng

X

Số
lượng
TP

CPSX phát sinh
Số lượng
Giai đoạn i

TP hoàn
Số lượng SPDD
X
thành ở
Cuối kỳ giai
giai đoạn
đoạn i đã tính
cuối
đổi

21

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Đối với các doanh nghiệp tổ chức sản xuất theo đơn đặt hàng thì đối tượng
tập hợp chi phí sản xuất là từng loại sản phẩm theo từng đơn đặt hàng, đối tượng
tính giá thành là từng đơn đặt hàng đã hoàn thành.
Trong trường hợp này kế toán tính giá thành phải mở cho mỗi đơn đặt hàng
một bản tính giá thành.Hàng ngày căn cứ chi phí sản xuất đã tập hợp theo từng phân
xưởng trong sổ kế toán chi tiết để ghi vào các bảng tính giá thành có liên quan.Khi
hoàn thành việc sản xuất kế toán tính giá thành sản phẩm bằng cách cộng toàn bộ
chi phí sản xuất đã tạo hợp trên bảng tính giá thành.
Trong trường hợp một đơn đặt hàng có nhiều loại sản phẩm khác nhau doanh

nghiệp phải tập hợp chi phí và tính giá thành của từng loại sản phẩm trong đơn đặt
hàng đó.
*Phương pháp tính giá thành theo định mức
Phương pháp này được áp dụng trong loại hình doanh nghiệp có quy trình
công nghệ sản xuất ổn định, hệ thống các định mức kinh tế kỹ thật, định mức chi
phí hợp lý, trình độ tổ chức kế toán chí phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cao,
công tác hạch toán ban đầu chặt chẽ
Tính giá thành sản phẩm theo phương pháp định mức sẽ kiểm tra thường
xuyên, kịp thời tình hình thực hiện định mức, dự toán chi phí vượt định mức, giảm
mức khối lượng ghi chép và tính toán của kế toán.
Phương pháp tính giá thành theo định mức được thực hiện theo trình tự sau:
- Xác định tổng giá thành định mức của sản phẩm : Cơ sở để tính là là định
mức kinh tế kỹ thuật hiện hành và số lượng sản phẩm sản xuất.Kế toán có thể tính
giá thành định mức cho sản phẩm, nửa thành phẩm, hoặc các bộ phận chi tiết cấu
thành lên sản phẩm.
- Xác định số chênh lệch do thay đổi định mức: chênh lệch do thay đổi định
mức chỉ cần thực hiện cho sản phẩm sản xuất dở dang đầu kỳ vì việc thay đổi định
mức thường tiến hành vào đầu tháng
- Xác định số chênh lệch do thoát ly định mức : số chênh lệch này phát sinh
do tiết kiệm hoặc vượt chi
- Tính giá thành thực tế của sản phẩm theo công thức:

22

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Tổng giá
Chênh lệch
Chênh lệch
+
+
= thành định
do thay đổi
do thoát ly
mức
định mức
định mức
1.2 Nội dung kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh
Tổng giá
thành thực tế

nghiệp sản xuất.
1.2.1 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo chuẩn mực kế
toán Việt Nam
1.2.1.1 Theo CMKT số 01:
Chi phí gồm các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt
động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác.
Trong chuẩn mực này cũng quy định các nguyên tắc cơ bản đối với kế toán
trong đó có các nguyên tắc quy định liên quan trực tiếp đến kế toán chi phí như sau:
Nguyên tắc cơ sở dồn tích: Nói lên mọi nghiệp vụ kinh tế tài chính của doanh
nghiệp phát sinh liên quan tài sản, nợ phải trả, doanh thu hay chi phí đề phải được
ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc
thực tế chi tiền. BCTC của doanh nghiệp trên cơ sở dồn tích phản ánh tình hình tài

chính trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Nguyên tắc phù hợp: Là việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với
nhau. Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương
ứng có liên quan đến việc tạo doanh thu đó. Chi phí tương ứng với doanh thu là chi
phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng
liên quan đến doanh thu của kỳ đó.
Nguyên tắc thận trọng: Quy định doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận
khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải
được ghi nhận khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí.
Nguyên tắc hoạt động liên tục: theo nguyên tắc này kế toán chi phí sản xuất
và tính giá thành sản phẩm được tiến hành trên cơ sở giả địn doanh nghiệp đang
hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình thường trong tương lai
gần, nghĩa là doanh nghiệp không cố ý cũng như không phải ngừng hoạt động hoặc
thu hẹp đáng kể quy mô hoạt động kinh doanh của mình.

23

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Nguyên tắc giá gốc: Theo nguyên tắc này, tài sản của doanh nghiêp ( hàng
tồn kho, tài sản cố định…)phải được ghi nhận theo giá gốc.Giá gốc của tài sản được
tính theo tiền hoặc các khoản tương đương tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị
hợp lý của tài sản đó vào thời điểm tài sản được ghi nhận.

Nguyên tắc nhất quán: Theo nguyên tắc này, phương pháp kế toán hàng tồn
kho, phương pháp trích khấu hao TSCĐ,cách tính lương, phương pháp tính giá
thành…mà doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một
kỳ kế toán năm.Trường hợp có sự thay đổi phải giải trình lý do ảnh hưởng của sự
thay đổi đó trong thuyết minh báo cáo tài chính
1.2.1.2 CMKT số 02 “Hàng Tồn Kho”:
Giá gốc hàng tồn kho đã bán được ghi nhận là chi phí sản xuất kinh doanh
trong kỳ phù hợp với doanh thu liên quan đến chúng.
Giá vốn hàng bán được xác định theo 4 phương pháp:
- Phương pháp đích danh
- Phương pháp bình quân gia quyền
-Nhập trước xuất trước,
-Nhập sau xuất trước.
Giá gốc hàng tồn kho bao gồm: Chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí
liên quan trực tiếp khác phát sinh ở thời điểm tồn kho và trạng thái hiện tai.
Ngoài ra trong giá vốn hàng bán còn bao gồm phần định phí sản xuất chung
dưới công suất bình thường của máy móc thiết bị.
Trong các doanh ngiệp sản xuất chế biến, chi phí sản xuất chung cố định
được phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm dựa trên công suất
bình thường của máy móc sản xuất
Công suất bình thường là số lượng sản phẩm đạt được ở mức trung bình
trong các điều kiện sản xuất bình thường.
Trong trường hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra cao hơn công suất bình
thường thì chi phí sản xuất chung cố định được phân bổ cho mỗi đơn vị sản phẩm
theo chi phí thực tế phát sinh.

24

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà


Khoa kế toán kiểm toán

Trường đại học Thương mại

Trường hợp sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn mức công suất bình
thường thì chi phí sản xuất chung cố định được phân bổ vào chi phí chế biến cho
mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường.
Khoản chi phí sản xuất chung không được phân bổ được ghi nhận là chi phí
sản xuất, kinh doanh trong kỳ. Chi phí sản xuất chung biến đổi được phân bổ hết
vào chi phí chế biến cho mỗi đươn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh.
1.2.1.3 Theo VAS 03 – Tài sản cố định hữu hình, VAS 04 – Tài sản cố định vô hình.
Khấu hao TSCĐ được ghi nhận vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ,
trừ khi chúng được tính vào giá trị của các tài sản khác như: Chi phí khấu hao
TSCĐ hữu hình dùng cho quá trình xây dựng hoặc tự chế tài sản. Các khoản chi phí
phát sinh để tạo ra các tài sản cố định vô hình nhưng không thỏa mãn định nghĩa
TSCĐ vô hình thì phải ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ hoặc chi
phí trả trước.
1.2.1.4 Theo VAS 16 – Chi phí đi vay
Chi phí đi vay phải được ghi nhận vào chi phó sản xuất kinh doanh trong kỳ
khi phát sinh, trừ khi được vốn hóa theo quy định
1.2.2 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo chế độ kế toán
việt Nam( ban hành theo quyết định 15/2006/QĐ- BTC ngày 20/03/2006 của Bộ
trưởng Bộ Tài chính)
1.2.2.1 Chứng từ kế toán sử dụng
* Chứng từ hạch toán chi phí NVLTT
- Phiếu nhập kho ( Mẫu số: 01- VT)
- Giấy ủy nhiệm chi

- Phiếu đề nghị xuất vật tư
- Bảng phân bổ NVl, CCDC( MS:07-VT)
- Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ( MS: 03PXK-3LL)
- Bảng kê NVL thừa
- Hóa đơn GTGT (MS: 01GTTT-3LL)
- Hóa đơn bán hàng thông thường (MS: 02GTTT-3LL)
* Chứng từ hạch toán chi phí NCTT
- Bảng chấm công ( MS: 01a-LĐTL)
- Hợp đồng giao khoán (MS: 08-LĐTL)
- Phiếu xác nhận công việc hoàn thành(MS: 05-LĐTL)
25

SVTT: Trần Thị Loan

GVHD Th.s: Đào Ngọc Hà