THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC 2

BỘ TÀI CHÍNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH - MARKETING
KHOA THUẾ - HẢI QUAN


KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI
HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP
CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN
CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN
KHU VỰC 2
GVHD: THS. VŨ THÚY HÒA
SVTH: PHILAVONG SOUTHIKONE
LỚP: 13DHQ – MSSV: 1321004682
CHUYÊN NGÀNH: HẢI QUAN – XUẤT NHẬP KHẨU
KHÓA: 10 – HỆ: ĐẠI HỌC CHÍNH QUY

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG NĂM 2017

Trang 1


BỘ TÀI CHÍNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH - MARKETING
KHOA THUẾ - HẢI QUAN


KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI

HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP
CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN
CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN
KHU VỰC 2

GVHD: THS. VŨ THÚY HÒA
SVTH: PHILAVONG SOUTHIKONE
LỚP: 13DHQ – MSSV: 1321004682
CHUYÊN NGÀNH: HẢI QUAN – XUẤT NHẬP KHẨU
KHÓA: 10 – HỆ: ĐẠI HỌC CHÍNH QUY

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG NĂM 2017

Trang 2


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô trong trường
Đại học Tài chính – Marketing và các thầy cô trong Khoa Thuế- Hải quan đã dạy
dỗ và truyền đạt những kiến thức quý báu cho em hoàn thành bài khóa luận Tốt
Nghiệp này.
Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cô Vũ Thúy Hòa, giáo viên
hướng dẫn của em. Trong suốt quá trình thực hiện đề tài em đã nhận được sự
giúp đỡ rất nhiệt tình từ cô, cô không chỉ ân cần hướng dẫn mà còn tạo cơ hội
cho em được tiếp xúc thực tế ở các chi cục hải quan cảng tại Khu vực Thành phố
Hồ Chí Minh.
Tiếp theo em xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo và các cô chú cán bộ tại
Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn Khu vực 2 đã tạo điều kiện thuận lợi
cho em được tiếp xúc thực tế, giải đáp thắc mắc và nhận được lời chia sẻ, góp ý,
những kinh ngiệm quý báu từ các cô chú.

Với vốn kiến thức còn hạn chế và thời gian có giới hạn nên em không tránh
khỏi những thiếu sót trong bài khóa luận này. Em rất mong nhận được những ý
kiến đóng góp của thầy cô và các cô chú trong Ngành để có thể hoàn thiện kiến
thức của bản thân.
Cuối cùng, em xin kính chúc quý thầy cô trường Đại học Tài chínhMarketing cùng các cô chú cán bộ Hải quan tại Chi cục cửa khẩu cảng Sài Gòn
Khu vực 2 công tác tốt và nhiều sức khỏe.

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng năm 2017
Sinh viên thực hiện

PHILAVONG SOUTHIKONE


NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
TP Hồ Chí Minh, ngày…tháng…năm 2017
Lãnh đạo cơ quan đơn vị
(Ký tên, đóng dấu)

TRƯỜNG ĐH TÀI CHÍNH – MARKETING
KHOA THUẾ - HẢI QUAN

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

BẢN NHẬN XÉT VÀ ĐÁNH GIÁ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
(DÀNH CHO GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN)
HỌ VÀ TÊN : PHILAVONG SOUTHIKONE
CHUYÊN NGÀNH : HẢI QUAN

MSSV: 1321004682
LỚP: 13DHQ

ĐỀ TÀI: THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP
CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC
2
GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: THS. VŨ THÚY HÒA
1. NỘI DUNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP:
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
2. NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN:
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
ĐÁNH GIÁ KHÓA LUẬN :

 Điểm đánh giá quá trình:……./ 10 (điểm)
 Điểm Bài viết KLTN:………./ 10 (điểm)
Tp. Hồ Chí Minh, ngày ---------- tháng ---------- năm --------------GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN


(Ký và ghi rõ họ tên)

TRƯỜNG ĐH TÀI CHÍNH – MARKETING
KHOA THUẾ - HẢI QUAN

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

BẢN NHẬN XÉT VÀ ĐÁNH GIÁ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
(DÀNH CHO GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN)
HỌ VÀ TÊN : PHILAVONG SOUTHIKONE
CHUYÊN NGÀNH : HẢI QUAN

MSSV: 1321004682
LỚP: 13DHQ

ĐỀ TÀI: THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP
CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC
2
GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN: ...............................................................................
1. NỘI DUNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP:

...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
2. NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN:
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
ĐÁNH GIÁ KHÓA LUẬN :

 Điểm đánh giá quá trình:……./ 10 (điểm)
Tp. Hồ Chí Minh, ngày ---------- tháng ---------- năm ---------------


GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
(Ký và ghi rõ họ tên)

TRƯỜNG ĐH TÀI CHÍNH – MARKETING
KHOA THUẾ - HẢI QUAN

NHẬT KÝ THEO DÕI TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Họ và tên sinh viên: PHILAVONG SOUTHIKONE MSSV: 1321004682
Ngành: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Lớp: 13DHQ

Chuyên ngành: HẢI QUAN

Họ và tên giảng viên hướng dẫn: THS. VŨ THÚY HÒA
Tên đề tài: THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP

CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC
2
Lầ
n

Ngày

Nội dung yêu cầu SV thực hiện

Địa
điểm
SV ký tên
gặp sinh viên
nhận nhiệm vụ

1
2
3
4
5
6

Lưu ý: Sinh viên đóng phiếu này vào bài Khóa luận tốt nghiệp.Trường hợp sinh viên bị ngừng làm
bài KLTN thì giảng viên hướng dẫn gửi Phiếu này vầ Văn phòng Khoa tại thời điểm đề nghị tạm

ngưng làm KLTN.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng

năm 2017


Giảng viên hướng dẫn

TRƯỜNG ĐH TÀI CHÍNH –
MARKETING
KHOA THUẾ - HẢI QUAN

NHẬT KÝ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP TẠI ĐƠN VỊ THỰC TẬP
Họ và tên sinh viên: PHILAVONG SOUTHIKONE MSSV: 1321004682
Ngành: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Lớp:13DHQ

Chuyên ngành: HẢI QUAN

Đơn vị thực tập: CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC 2
Tên đề tài: THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNH KHÁCH XUẤT NHẬP

CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC
2


Tuần
1
2

3
4
5
6
7
8

Từ
ngày… đến
ngày…

10
11

6/2-

Giới thiệu các đội tại Chi cục hải quan cửa
khẩu cảng sài gòn khu vực 2

13/2-

Được gởi đến đội Thủ Tục và được phân
công cán bộ hướng dẫn

20/2-

Được cán bộ hướng dẫn giới thiệu các văn
bản Luật, Nghị định, Thông tư có liên quan

27/2-

Được hướng dẫn về cách đọc hiểu Luật,
Nghị định, Thông tư

12/2
19/2
26/2
5/3
6/312/3
19/3
20/326/3
27/32/3
3/4-9/4

Nhận tài liệu từ đơn vị và xử lý số liệu
Được cán bộ dẫn đi thực tế ở Cảng Nhà
Rồng Quận 4, quan sát các tàu ra vào Cảng
Quan sát cán bộ Đội thủ tục làm việc
Hỏi cán bộ hướng dẫn một số thắc mắc về
đề tài, số liệu và thủ tục
Cán bộ chia sẻ kinh nghiệm làm thủ tục và
hướng dẫn nghiệp vụ

17/4-

Cán bộ hướng dẫn trích điều khoản từ Luật,
Nghị định, Thông tư liên quan đến đề tài

16/4
22/4

24/428/4

13

3/5-7/5
8/5-

14

Tìm hiểu về thủ tục hải quan đối với

10/4-

Từ
Tuần ngày… đến
ngày…
12

Đơn vị tiếp nhận
sinh viên thực tập ký
tên xác nhận

hành khách xuất nhập cảnh
13/3-

9

Nội dung công việc

12/5

Nội dung công việc
Hoàn chỉnh khóa luận và nộp cho cán bộ
hướng dẫn xem, chỉnh sửa lại
Chỉnh sửa lại khóa luận theo yêu cầu của
cán bộ hướng dẫn, đúng với số liệu thực tế
Xin dấu xác nhận của Chi cục, và nhận
phiếu nhận xét của đơn vị

Đơn vị tiếp nhận
sinh viên thực tập ký
tên xác nhận


15

15/516/5

Hoàn thành bài Khóa Luận và in đĩa CD

Lưu ý: Sinh viên đóng phiếu này vào bài Khóa luận tốt nghiệp.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2017
Đơn vị thực tập/Người hướng dẫn


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG.........................................................4

1.1 Khái quát về thủ tục Hải quan điện tử....................................................4
1.1.1 Khái niệm về thủ tục hải quan điện tử và một số khái niệm liên quan..4
1.1.2 Tính chất và đặc điểm của hải quan điện tử..........................................4
1.1.3 Vị trí và vai trò của hải quan điện tử....................................................6
1.1.4 So sánh giữa thủ tục hải quan truyền thống và thủ tục hải quan điện tử
......................................................................................................................7
1.1.5 Những ưu và nhược điểm của thủ tục Hải quan điện tử.......................9
1.2 Những vấn đề chung về thủ tục hải quan đối với hành khách xuất
nhập cảnh.......................................................................................................10
1.2.1 Khái niệm pháp luật trong quản lý nhà nước về xuất cảnh, nhập cảnh
..................................................................................................................... 11
1.2.2 Nội dung cơ bản của pháp luật trong quản lý nhà nước về xuất cảnh,
nhập cảnh....................................................................................................14
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CHI CỤC HẢI QUAN CỬA
KHẨU CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC 2............................................................16
2.1 Quá trình hình thành và phát triển của Chi cục Hải quan Cửa khẩu
Cảng Sài Gòn Khu vực 2...............................................................................16
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển......................................................16
2.1.2 Vị trí và chức năng.............................................................................17
2.1.3 Nhiệm vụ và quyền hạn......................................................................17
2.2 Cơ cấu tổ chức hoạt động của Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài
Gòn Khu vực 2...............................................................................................18
2.2.1 Bộ máy tổ chức...................................................................................18


2.2.2 Chức năng và nhiệm vụ......................................................................19
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VỀ THỦ TỤC HẢI QUAN ĐỐI VỚI HÀNH
KHÁCH XUẤT NHẬP CẢNH TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU
CẢNG SÀI GÒN KHU VỰC 2........................................................................22
3.1 Một số quy định trong quy trình thực hiện thủ tục hải quan đối với

hành khách xuất nhập cảnh tại Chi Cục Hải Quan Cửa Khẩu Cảng Sài
Gòn Khu Vực 2..............................................................................................22
3.1.1 Một số quy định áp dụng đối với hành khách là người nước ngoài nhập
cảnh, xuất cảnh; người điều khiển phương tiện, phương tiện vận tải nhập
cảnh xuất cảnh.............................................................................................22
3.1.2 Một số quy định áp dụng đối với hành khách là người Việt Nam nhập
cảnh, xuất cảnh............................................................................................26
3.2 Quy trình thực hiện thủ tục Hải quan đối với hành khách nhập cảnh
thực hiện tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài Gòn Khu vực 2........27
3.2.1 Thủ tục tàu du lịch nước ngoài cập cảng............................................27
3.2.2 Công tác kiểm tra giám sát, lập thủ tục hải quan đối với hàng hóa mà
hành khách mang theo.................................................................................33
3.2.3 Một số biện pháp phòng chống buôn lậu đối với hành khách xuất nhập
cảnh.............................................................................................................35
3.3 Quy trình thực hiện thủ tục Hải quan đối với hành khách xuất cảnh
thực hiện tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài Gòn Khu vực 2........36
3.3.1 Thủ tục của hải quan đối với hành khách xuất cảnh...........................36
3.3.2 Một số quy định chung về hành lý đối với hành khách khi xuất cảnh 37
3.3.4 Công tác kiểm tra giám sát hải quan đối với tàu xuất cảnh.................40
3.3.5 Những mặt hạn chế khi thực hiện thủ tục hải quan đối với du khách tại
cảng.............................................................................................................41
3.4 Kết quả công tác thực hiện thủ tục hải quan đối với hành khách nhập
cảnh tại Chi Cục Hải Quan Cửa Khẩu Cảng Sài Gòn Khu Vực 2............44


3.4.1 Kết quả công tác thực hiện thủ tục hải quan đối với hành khách nhập
cảnh theo báo cáo năm 2015.......................................................................44
3.4.2 Kết quả công tác thực hiện thủ tục hải quan đối với hành khách nhập
cảnh theo báo cáo năm 2016.......................................................................46
3.5 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới công tác thực hiện thủ tục hải quan

đối với hành khách nhập cảnh tại Chi Cục Hải Quan Cửa Khẩu Cảng Sài
Gòn Khu Vực 2..............................................................................................49
3.5.1 Các yếu tố khách quan........................................................................49
3.5.2 Các yếu tố chủ quan...........................................................................50
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP KIẾN NGHỊ..........................................................53
4.1 So sánh thực tiễn với kiến thức đã học về thủ tục hải quan đối với
hành khách xuất nhập cảnh..........................................................................53
4.2 Một số kiến nghị và giải pháp.................................................................54
CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................56


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Chữ viết tắt

1

C/O

2

CEPT/AFTA Chương trình ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung
được áp dụng cho hàng hóa từ các nước thành viên
trong khu vực mậu dịch tự do ASEAN.

3

CNTT

Công nghệ thông tin

4

DN

Doanh nghiệp

5

ECUS 5

Phần mềm khai báo hải quan điện tử phiên bản 5

6

GATT

General Agreement on Tariffs anf Trade- Hiệp ước
chung về thuế quan và mậu dịch

7

GTT02

Hệ thống quản lý dữ liệu giá tính thuế

8

HS

Harmonized Commodity Description anh Coding
System- Hệ thống hài hòa mô tả và mã hóa hàng hóa

9

KTSTQ

Kiểm tra sau thông quan

10

KT559

Mạng nghiệp vụ quản lý thuế của ngành Hải quan

11

NACCS/CIS

Hệ thống thông quan tự động của Nhật Bản

12

NK

Nhập khẩu

13

NSNN

Ngân sách Nhà nước

14

SXXK

Sản xuất xuất khẩu

15

TCHQ

Tổng cục Hải quan

16

VICS

Hệ thống thông tin tình báo Hải quan phục vụ cho
công tác quản lý rủi ro và giám sát nghiệp vụ Hải quan
Việt Nam

Diễn giải
Certificate of Origin- Giấy chứng nhận xuất xứ hàng
hóa


17

VNACCS

Hệ thống thông quan hàng hóa tự động của Hải quan
Việt Nam

18

XK

Xuất khẩu

19

XNK

Xuất nhập khẩu

20

WCO

World Customs Organization- Tổ chức Hải quan thế
giới

21

WTO

World Trade Organization- Tổ chức thương mại thế

giới


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
Bảng 1. So sánh giữa thủ tục hải quan điện tử và hải quan truyền thống......8
Hình 1: Hành khách du lịch xuống tàu tại cảng.............................................30
Hình 2: Biên phòng làm thủ tục cho hành khách...........................................32
Bảng 2: kết quả thực hiện công tác thủ tục phương tiên xuất nhập cảnh năm
2015....................................................................................................................44
Bảng 3: kết quả thực hiện công tác thủ tục hành khách xuất nhập cảnh năm
2015....................................................................................................................45
Bảng 4: kết quả thực hiện công tác thủ tục phương tiên xuất nhập cảnh năm
2016....................................................................................................................47
Bảng 5: kết quả thực hiện công tác thủ tục hành khách xuất nhập cảnh năm
2016....................................................................................................................48
Hình 3: Tàu du lịch cập Cảng Việt Nam..........................................................49
Hình 4: Cán bộ ngoại giao qua thăm Việt Nam..............................................50
Hình 5: Máy soi hành lý mang theo của hành khách xuất nhập cảnh tại cửa
khẩu....................................................................................................................52


DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài
Gòn Khu vực 2...................................................................................................19
Biểu đồ 1: kết quả thực hiện công tác thủ tục phương tiên xuất nhập cảnh
năm 2015............................................................................................................45
Biểu đồ 2: kết quả thực hiện công tác thủ tục hành khách xuất nhập cảnh
năm 2015............................................................................................................46
Biểu đồ 3: kết quả thực hiện công tác thủ tục phương tiên xuất nhập cảnh
năm 2016............................................................................................................47

Biểu đồ 4: kết quả thực hiện công tác thủ tục hành khách xuất nhập cảnh
năm 2016............................................................................................................48


PHẦN MỞ ĐẦU
Cảng biển một đầu mối giao thông lớn, bao gồm nhiều công trình và kiến
trúc, bảo đảm cho tàu thuyền neo đậu yên ổn, nhanh chóng và thuận lợi thực hiện
công việc chuyển giao hàng hoá/hành khách từ các phương tiện giao thông trên
đất liền sang các tàu biển hoặc ngược lại, bảo quản và gia công hàng hoá, và
phục vụ tất cả các nhu cầu cần thiết của tàu neo đậu trong cảng.
Hiện nay hàng container đang tăng nhanh trên 25% mỗi năm. Tại khu vực
Tp. HCM và Đồng Nai tổng lượng hàng thông qua cảng năm 2007 đạt trên 76
triệu tấn gấp đôi con số dự báo nhu cầu là 38 triệu tấn cho năm 2010 theo quy
hoạch đã được xét duyệt. Tình trạng ách tắc đang đến hồi báo động tại các cảng
trong khu vực và đặc biệt là hạn chế về nhiều mặt kể cả năng lực thông qua và tải
trọng cầu trên các tuyến đường bộ nối với cảng . Vì vậy nhiều tập đoàn khai thác
cảng và vận tải biển hàng đầu thế giới đã có mặt tại Việt Nam và đã có nhiều dự
án xây dựng và khai thác cảng container. Tại khu vực kinh tế trọng điểm phía
Nam, tổng cộng có hơn 8 cảng container lớn có đầu tư nước ngoài dự kiến đưa
vào khai thác vào năm 2009-2010. Trong tổng năng lực thông qua trên 16 triệu
TEU/năm của các cảng container Việt Nam vào năm 2010, phần vốn đầu tư của
nước ngoài chiếm khoảng 45% trong khi quyền quản lý khai thác chiếm hơn 56%
tổng năng lực cảng container Việt Nam trong đó có các cảng khu vực Tp. HCM
(SPCT), Cái Mép, Thị Vải (PSA, APMT, SSA, Hutchison, CMA-CGM).
Ngày nay, bên cạnh việc xuất nhập khẩu hàng hóa thì việc xuất nhập cảnh
tại các cáng biển Việt Nam diễn ra cũng rất thường xuyên, lượng khách du lịch
đến nước ta ngày càng nhiều là dấu hiệu tốt cho sự phát triển ngành du lịch. Tuy
nhiên lợi dụng chính sách thông thoáng trong hoạt động xuất nhập cảnh một số
hành khách nhập lậu các mặt hàng cấm vào nước ta. Nhằm ngăn chặn có hiệu
quả các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua cảng biển, cơ quan

Hải quan cần phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng và các cơ quan chức năng
khác tiến hành thực hiện các thủ tục cần thiết để kiểm soát tình trạng xuất nhập
cảnh cũng như hàng hóa mà khách du lịch mang theo để tránh các trường hợp
nhập lậu hàng gây ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước, ảnh hưởng đến
Trang 1


sự phát triển nền kinh tế nước ta. Vậy nên, việc “Thực hiện các thủ tục hải
quan đối với hành khách xuất nhập cảnh bằng đường biển” là nhiệm vụ cần
thiết để đảm bảo cho việc phát triển nền kinh tế nước ta theo chiều hướng tích
cực.
Mục tiêu nghiên cứu
Tìm hiểu chi tiết về quy trình thủ tục hải quan đối với hành khách xuất
nhập cảnh bằng đường biển
Tìm hiểu về quy trình thực tế đối với việc thực hiện thủ tục hải quan dành
cho hành khách xuất nhập cảnh tại Chi cục hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn Khu
vực 2.
Đối tượng và phạm vi của đề tài
Đối tượng nghiên cứu: thủ tục hải quan đối với hành khách xuất nhập
cảnh bằng đường biển tại Chi cục hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn Khu vực 2.
Phạm vi nghiên cứu:
-

Về không gian: Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn Khu vực 2

-

Về thời gian: Năm 2015 và năm 2016.

Nội dung nghiên cứu

-

Nghiên cứu về cơ sở lý luận của thủ tục Hải quan điện tử

-

Phân tích quy trình thực hiện thủ tục Hải quan điện tử đối với đối với
hành khách xuất nhập cảnh bằng đường biển tại Chi cục hải quan cửa
khẩu cảng Sài Gòn Khu vực 2

-

Đưa ra một số ý kiến nhằm hoàn thiện quy trình thủ tục Hải quan điện tử
đối với đối với hành khách xuất nhập cảnh bằng đường biển.

Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu, tìm hiểu các tài liệu, giáo
trình, báo, tạp chí và các nguồn thông tin chọn lọc trên internet có liên quan đến
quy trình thủ tục Hải quan điện tử.

Trang 2


Phương pháp nghiên cứu tiếp cận thực tế: Thực hiện các chuyến đi tham
quan, xem quy trình thực hiện thủ tục Hải quan điện tử tại Chi cục hải quan cửa
khẩu cảng Sài Gòn Khu vực 2.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Từ việc nghiên cứu tài liệu, giáo trình
và tìm hiểu các nguồn thông tin tiến hành đúc kết, tổng hết lại đề tài.
Bố cục đề tài
Bao gồm 4 chương

Chương 1: Cơ sở lý luận chung
Chương 2: Giới thiệu tổng quan về Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Sài Gòn
Khu vực 2
Chương 3: Thực trạng về thủ tục hải quan đối với đối với hành khách xuất nhập
cảnh tại chi cục hải quan cửa khẩu cảng sài gòn khu vực 2.
Chương 4: Ý kiến nhận xét giữa lý thuyết đã học và thực tế, một số giải pháp
kiến nghị.

Trang 3


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG
1.1 Khái quát về thủ tục Hải quan điện tử
1.1.1 Khái niệm về thủ tục hải quan điện tử và một số khái niệm liên quan
Thủ tục hải quan: là công việc mà người khai hải quan và công chức hải
quan phải thực hiện theo quy định của Luật Hải quan đối với hàng hóa, phương
tiện vận tải.
Thủ tục hải quan điện tử: là thủ tục Hải quan trong đó việc khai báo, tiếp
nhận, xử lý thông tin khai hải quan, ra quyết định được thực hiện thông qua Hệ
thống xử lý dữ liệu điện tử Hải quan.
Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan: là hệ thống thông tin do Tổng cục
Hải quan quản lý tập trung, thống nhất, sử dụng để thực thi thủ tục Hải quan điện
tử.
Kinh doanh tạm nhập tái xuất (Re-exportation): là việc mua hàng của một
nước để bán cho một nước khác trên cơ sở hợp đồng mua bán hàng hóa ngoại
thương, có làm thủ tục nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam, rồi làm thủ tục xuất
khẩu mà không qua gia công chế biến.
Doanh nghiệp kinh doanh “tạm nhập, tái xuất” là DN đã đăng ký kinh
doanh hợp pháp, có giấy phép đăng kí mã số DN XNK và được Bộ Thương mại
cho phép kinh doanh theo hình thức này.

Hàng hóa để DN kinh doanh theo loại hình “tạm nhập, tái xuất” phải là
hàng hóa phù hợp với ngành hàng được quy định trong giấy phép kinh doanh
XNK, không thuộc danh mục hàng cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu theo luật pháp
Việt Nam, luật quốc gia các nước có liên quan, cũng như luật quốc tế.
1.1.2 Tính chất và đặc điểm của hải quan điện tử
1.1.2.1 Tính chất
Xét về tính hành chính: việc thực hiện thủ tục hải quan là một quy định bắt
buộc đối với tất cả các đối tượng thực hiện xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng
hóa; xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải và cơ quan hải quan,
Trang 4


công chức hải quan có nhiệm vụ quản lý thay cho Nhà nước, đồng thời các cơ
quan khác cũng có trách nhiệm phối hợp với Hải quan.
Xét về tính trình tự: việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT) luôn
phải tuân theo một quy trình nhất định, đảm bảo thứ tự từng bước từng khâu,
bước nào yêu cầu thực hiện trước phải được làm trước, bước nào yêu cầu thực
hiện sau thì làm sau, không để cho sự lẫn lộn xảy ra.
Xét về tính thống nhất: để một quy trình TTHQĐT được vận hành tốt thì
cần phải có sự thống nhất từ các mặt, thống nhất từ hệ thống văn bản, thống nhất
từ quy định bộ hồ sơ phải nộp, phải xuất trình, thống nhất trong cách xử lý hay
thống nhất trong các chi cục, đến các cục và cuối cùng là thống nhất trong toàn
quốc gia.
Xét về tính quốc tế: nói theo một cách nào đó thì thủ tục hải quan mang tính
chất đặc thù cao và nó cũng chính là cánh cửa trực tiếp để các quốc giâ có thể
giao lưu hàng hóa với nhau, để phát triển nền kinh tế cũng như ngày càng hội
nhập thì việc hài hòa thủ tục hải quan là việc mà mỗi quốc gia cần chú trọng.
1.1.2.2 Đặc điểm
Thủ tục hải quan được thực hiện bằng các phương tiện điện tử thông qua hệ
thống xử lý dữ liệu điện tử của cơ quan hải quan, hạn chế tối đa sự can thiệp của

con người, đảm bảo sự nhanh chóng, thuận tiện.
Hồ sơ hải quan điện tử đảm bảo sự toàn vẹn, có khuôn dạng chuẩn và có giá
trị pháp lý như hồ sơ hải quan giấy. Xử lý hồ sơ hải quan thông qua phần mềm
xử lý dữ liệu tờ khai.
Thực hiện các quy định về việc người khai hải quan tự khai, tự nộp thuế
và các khoản thu khác. Áp dụng hình thức nộp hàng tháng đối với lệ phí làm thủ
tục hải quan. Mục đích của các quy định này nhằm nâng cao tính tự chủ, tự chịu
trách nhiệm trong việc khai báo của người khai điện tử, khuyến khích các DN
thực hiện nghiêm chỉnh, chấp hành tốt pháp luật hải quan.

Trang 5


Trước khi tham gia quy trình thủ tục này, DN cần đăng ký tham gia hải
quan điện tử và mua phần mềm hải quan điện tử. Sau khi đã đăng ký tài khoản và
mật mã với cơ quan hải quan, nối mạng với máy tính của Hải quan để khai báo.
Cơ quan Hải quan thực hiện thủ tục hải quan trên cơ sở hồ sơ hải quan điện
tử do doanh nghiệp (DN) gửi tới. Trên cơ sở áp dụng kỹ thuật quản lý rủi ro, hệ
thống sẽ tự động phân luồng xanh, vàng hoặc đỏ, sao đó cơ quan hải quan duyệt
phân luồng, quyết định thông quan dựa trên hồ sơ điện tử do DN khai, thông báo
số tờ khai để DN in ra mang đến các hải quan cửa khẩu - nơi có hàng hóa xuất
khẩu, nhập khẩu làm thủ tục thông quan hàng hóa hoặc ra quyết định kiểm tra hải
quan dựa trên kết quả phân luồng.
Áp dụng thủ tục hải quan điện tử không phải là hình thức thôi tiền kiểm mà
chính là việc chuyển từ hình thức tiền kiểm sang hậu kiểm dựa trên các quy định
về quản lý rủi ro, giúp cho Hải quan và DN tiết kiệm được thời gian cũng như
giảm chi phí trong quá trình thông quan, nếu DN tiến hành thông quan có vi
phạm sẽ được xử lý ở khâu kiểm tra sau thông quan.
1.1.3 Vị trí và vai trò của hải quan điện tử
1.1.3.1 Vị trí

Cho tới thời điểm hiện tại, ở Việt Nam có 2 hình thức khai hải quan đó là
khai thủ công (khai trực tiếp trên tờ khai giấy) và khai báo hải quan điện tử (khai
báo bằng phần mềm khai báo hải quan điện tử). Trong đó, hải quan điện tử là một
lĩnh vực đánh dấu một bước tiến của Hải quan Việt Nam, nhờ đó Hải quan Việt
Nam có thể bắt kịp với thủ tục hải quan các nước, hòa nhập với hoạt động kinh tế
thế giới, góp phần cải cách hành chính, cải thiện nền kinh tế quốc gia, tạo tiền đề
cho thương mại quốc gia và quốc tế.
1.1.3.2 Vai trò
Đối với Hải quan

Trang 6


Quy trình thủ tục hải quan điện tử đơn giản, hài hòa, thống nhất và phù hợp
với chuẩn mực quốc tế. Đây là yếu tố rất quan trọng góp phần giảm bớt thời gian
thông quan, chi phí cũng như thủ tục hành chính, giấy tờ cho DN.
Thủ tục hải quan điện tử giúp nâng cao chất lượng cán bộ Hải quan với
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao và tinh thần phục vụ DN văn minh, lịch sự,
có kỷ cương, kỷ luật và trung thực.
Đối với công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực Hải quan
Hầu hết các nghiệp vụ trong thông quan của hải quan điện tử (HQĐT) đều
được xử lý tự động dựa trên hệ thống xử lý dữ liệu điện tử Hải quan, do đó rút
ngắn thời gian xử lý tờ khai của công chức Hải quan qua đó rút ngắn được thời
gian thực hiện các bước nghiệp vụ trong thông quan nên cơ quan hải quan có thể
tập trung nhân lực đeẻ đẩy mạnh công tác kiểm tả sau thông quan, công tác thu
thập thông tin từ đó có thể nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực
hải quan.
Đối với nền kinh tế Việt Nam
HQĐT sẽ góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh cử các DN có hoạt động
kinh doanh xuất nhập khẩu (XNK) thông qua việc tối thiểu hóa các chi phí liên

quan đến hoạt động XNK của DN, rút ngắn một cách tối đa thời gian thông quan
cho một lô hàng. Bên cạnh đó, HQĐT còn góp phần xây dựng hình ảnh một môi
trường đầu tư hấp dẫn với thủ tục XNK, xuất nhập cảnh (XNC) hiện đại để làm
tiền đề đẩy mạnh thu hút đầu tư của các nước vào Việt Nam trong thời gian tới.
1.1.4 So sánh giữa thủ tục hải quan truyền thống và thủ tục hải quan điện
tử

Trang 7


Bảng 1. So sánh giữa thủ tục hải quan điện tử và hải quan truyền thống
Nội

Quy trình thủ tục hải

dung
Hồ sơ

quan truyền thống
Hồ sơ giấy.

Quy trình thủ tục hải quan
điện tử
Hồ sơ điện tử.
Riêng luồng vàng và luồng
đỏ DN phải nộp, xuất trình thêm
hồ sơ giấy ngoài hồ sơ điện tử đã

gửi qua hệ thống.
DN mang bộ hồ sơ giấy đã

Thực hiện tại trụ sở của DN.

Cách
thức

khai khai báo đầy đủ đến Chi cục DN tạo thông tin trên máy tính

báo

Hải quan cửa khẩu nộp trực tiếp và gửi đến cơ quan Hải quan qua
cho cơ quan HQ khi đăng ký tờ mạng Internet.
khai.
Công chức đăng ký tiếp

Nhập

Hệ thống tự động lưu trữ

thông

tin nhận hồ sơ nhập dữ liệu trực thông tin do DN tạo và gửi hồ sơ

vào

hệ tiếp hoặc nhập từ đĩa mềm do đến.

thống
Phân
luồng

DN cung cấp vào hệ thống.
Lãnh đạo Đội thủ tục phân

Công chức tiếp nhận đề xuất

tờ luồng tờ khai và quyết định tỷ lệ phân luồng và Lãnh đạo Đội

khai

kiểm tra.

thông quan hoặc Chi cục duyệt

Công chức tiếp nhận đề phân luồng trên hệ thống.
Ghi kết
quả

xuất phân luồng của Lãnh đạo.
Kết quả kiểm tra được công

kiểm chức trực tiếp ghi vào tờ khai.

tra thực tế
hàng hóa
Kiểm
tra

Kết quả được công chức
kiểm tra nhập vào hệ thống và in
ra từ hệ thống Phiếu ghi kết quả

kiểm tra.
Tờ khai phải qua khâu kiểm
DN tự khai, tự chịu trách

tính tra, tính thuế

nhiệm về thông tin khai báo. Hệ

thuế

thống tự kiểm tra tính thuế.

1.1.5 Những ưu và nhược điểm của thủ tục Hải quan điện tử
1.1.5.1 Ưu điểm của thủ tục hải quan điện tử
Trang 8