Luận văn thạc sỹ - Nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

NGUYỄN VIỆT PHƯƠNG

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN
TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN - CHI NHÁNH HÀ TÂY

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

Người hướng dẫn khoa học:
TS. HOÀNG VIỆT TRUNG

HÀ NỘI - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi,
các số liệu đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ rng, kết quả của luận văn là
trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác, tuân thủ
đúng theo quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định tại Luật Sở
hữu trí tuệ và yêu cầu về quy cách, nội dung của luận văn theo quy định của
Nhà trường.
Nguyễn Việt Phương
Học viên lớp cao học 22R


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC

DANH MỤC VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
TÓM TẮT LUẬN VĂN...........................................................................................i
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................................................1
MỤC LỤC.................................................................................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................................................1
DANH MỤC VIẾT TẮT..............................................................................................................................1
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ.............................................................................................................1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................................................................2
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ.............................................................................................................3
------------.........................................................................................................................................i
Hµ néi - 2015...........................................................................................................................................i
TÓM TẮT LUẬN VĂN.................................................................................................................................i
MỞ ĐẦU...................................................................................................................................................i
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và
phát triển nông thôn chi nhánh Hà Tây.................................................................................................v
Kết luận..................................................................................................................................................vi
------------.........................................................................................................................................i
LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1..............................................................................................................................................3
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG.......................................................................................3
TRUNG DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...............................................................................3
CHƯƠNG 2............................................................................................................................................33
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT
TRIỂN NÔNG THÔN (AGRIBANK) CHI NHÁNH HÀ TÂY.........................................................................33
CHƯƠNG 3............................................................................................................................................58
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP
VÀ..........................................................................................................................................................58

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HÀ TÂY....................................................................................58
KẾT LUẬN..............................................................................................................................................75
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................................1

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHNN

Ngân hàng nhà nước

CBTD

Cán bộ tín dụng


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................................................1
MỤC LỤC.................................................................................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................................................1
DANH MỤC VIẾT TẮT..............................................................................................................................1
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ.............................................................................................................1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................................................................2
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ.............................................................................................................3
------------.........................................................................................................................................i
------------.........................................................................................................................................i
Hµ néi - 2015...........................................................................................................................................i

TÓM TẮT LUẬN VĂN.................................................................................................................................i
MỞ ĐẦU...................................................................................................................................................i
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và
phát triển nông thôn chi nhánh Hà Tây.................................................................................................v
Kết luận..................................................................................................................................................vi
------------.........................................................................................................................................i
------------.........................................................................................................................................i
LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1..............................................................................................................................................3
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG.......................................................................................3
TRUNG DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...............................................................................3
CHƯƠNG 2............................................................................................................................................33
THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT
TRIỂN NÔNG THÔN (AGRIBANK) CHI NHÁNH HÀ TÂY.........................................................................33
CHƯƠNG 3............................................................................................................................................58
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP
VÀ..........................................................................................................................................................58
PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH HÀ TÂY....................................................................................58
KẾT LUẬN..............................................................................................................................................75
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................................1

Sơ đồ 2.1

Cơ cấu tổ chức Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn -


chi nhánh Hà Tây..........................Error: Reference source not found


TrƯờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN

------------

NGUYễN VIệT PHƯƠNG

NÂNG CAO CHấT LƯợNG TíN DụNG TRUNG DàI HạN
TạI NGÂN HàNG NÔNG NGHIệP Và PHáT TRIểN
NÔNG THÔN - CHI NHáNH Hà TÂY

Chuyên ngành: KINH Tế TàI CHíNH - NGÂN HàNG

Hà nội - 2015


i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong thời gian qua, nhiều Ngân hàng thương mại đã phải trả giá đắt vì
tăng trưởng cho vay trung dài hạn quá nóng, không đúng hướng, dẫn tới giảm
thấp chất lượng tín dụng. Việc xử lý nợ xấu, rủi ro trong lĩnh vực này đang là
bài toán khó cho các Ngân hàng thương mại
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây cũng
đứng trước những rủi ro trong việc cấp tín dụng trung dài hạn
2. Mục đích và ý nghĩa nghiên cứu của đề tài
Hệ thống những lý luận chung về chất lượng tín dụng trung dài hạn của
Ngân hàng Thương mại
Đánh giá thực trạng chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây
Xây dựng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài

hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng tín dụng trung dài hạn của
Ngân hàng thương mại.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây từ 2012 đến năm 2014.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thống kê, so sánh để phân tích, đánh giá chất lượng tín
dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi


ii

nhánh Hà Tây; qua đó tìm hiểu những hạn chế và nguyên nhân, đưa ra giải
pháp để hoàn thiện hoạt động nâng cao chất lượng tín dụng của chi nhánh.
Chương 1: Lý luận chung về chất lượng tín dụng trung dài hạn của ngân
hàng thương mại
1.1. Tổng quan về Ngân hàng Thương mại
Ngân hàng thương mại là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn
bộ hoạt động Ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan. Theo
tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình Ngân hàng gồm Ngân hàng
thương mại, Ngân hàng đầu tư, Ngân hàng chính sách, Ngân hàng hợp tác và
các loại hình Ngân hàng khác.
Các hoạt động của Ngân hàng Thương mại bao gồm: hoạt động huy
động vốn, hoạt động sử dụng vốn
1.2. Tín dụng trung dài hạn của NHTM
Tín dụng trung dài hạn là hoạt động tài trợ cho khách hàng vay vốn trung
dài hạn nhằm thực hiện các dự án phát triển sản xuất kinh doanh, phục vụ đời

sống. Tín dụng trung dài hạn có những đặc điểm đặc trưng như: thời gian
hoàn vốn chậm, lãi suất cao
1.3. Chất lượng tín dụng trung dài hạn của NHTM
Chất lượng tín dụng trung dài hạn là chất lượng của các khoản cấp tín
dụng có thời hạn trên một năm, được đánh giá là có chất lượng tốt khi vốn
vay được sử dụng đúng mục đích phục vụ cho các hoạt động sản xuất kinh
doanh đem lại hiệu quả, đảm bảo trả nợ cho ngân hàng đầy đủ và đúng hạn,
vừa có lợi nhuận vừa đem lại hiệu quả kinh tế xã hội
Nâng cao chất lượng tín dụng nói chung, chất lượng tín dụng trung dài
hạn nói riêng quyết định sư tồn tại và phát triển của các Ngân hàng Thương
mại, cũng như là điều kiện để phát triển nền kinh tế.


iii

Việc đánh giá chất lượng tín dụng trung dài hạn có thể thông qua việc
đánh giá định tính và định lượng, cần được xem xét tổng hợp từ cả đánh giá
định tính và định lượng để có nhận xét đúng về chất lượng tín dụng trung dài
hạn.
Chất lượng tín dụng trung dài hạn bị ảnh hưởng bởi cả nhân tố chủ quan
từ phía ngân hàng cũng như các nhân tố khách quan từ phía khách hàng và
nền kinh tế.
Chương 2: Thực trạng chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng
nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Tây
2.1. Khái quát về Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn - chi
nhánh Hà Tây
Những năm vừa qua, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi
nhánh Hà Tây đã có những hoạt động tích cực trong việc cơ cấu lại bộ máy quản
lý cũng như các phòng ban. Hiện nay, với một mô hình tổ chức hợp lý, ngân
hàng đã tập trung vào việc phát huy vai trò và năng lực của từng bộ phận cũng

như từng cá nhân trong việc thúc đẩy hoạt động của ngân hàng ngày càng phát
triển. Hiện nay, mạng lưới hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
nông thôn - chi nhánh Hà Tây hiện nay bao gồm: 01 chi nhánh, 12 phòng giao
dịch và 15 chi nhánh ngân hàng loại III dàn trải trên các xã, huyện.
Ngân hàng đã triệt để khai thác các nguồn vốn khác nhau, từ những khoản
tiền gửi tiết kiệm cho tới các khoản tiền gửi thanh toán của các khách hàng.
Ngoài chất lượng phục vụ khách hàng, Ngân hàng còn có địa điểm rất thuận lợi
cho việc giao dịch và thanh toán nên ngày càng thu hút được nhiều khách hàng
đến giao dịch tại Ngân hàng.
Những năm gần đây, mặc dù nền kinh tế bị ảnh hưởng các biến động xã
hội trong nước và trên thế giới nhưng hoạt động tín dụng của Ngân hàng vẫn


iv

đạt được những thành tích đáng khích lệ. Để đạt được những thành tích đó
không thể không kể đến hiệu quả của công tác thu nợ của Chi nhánh. Công
tác thu hồi nợ đã được xử lý rủi ro đạt kết quả rất cao, góp phần tăng cao lợi
nhuận của Chi nhánh.
2.2. Thực trạng chất lượng tín dụng trung dài hạn của Ngân hàng Nông
nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Tây
Dư nợ tín dụng trung dài hạn tại ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
nông thôn chi nhánh Hà Tây tăng trưởng mạnh trong các năm gần đây, cùng
với đó cũng dần tạo ra một cơ cấu hợp lý góp phần nâng cao chất lượng tún
dụng trung dài hạn tại chi nhánh.
Dư nợ trung dài hạn tăng trưởng mạnh tuy nhiên tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn
vẫn ở mức cho phép, đảm bảo được chất lượng tín dụng trung dài hạn của
toàn chi nhánh.
2.3. Đánh giá về chất lượng tín dụng trung dài hạn của Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây.

Trong những năm qua, tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông
nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Tây đã đạt được một số kết quả
như: đáp ứng đủ yêu cầu vay, góp phần phát triển sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp và cá nhân; Tăng trưởng đi đôi với nâng cao chất lượng tín
dụng; tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu ở mức cho phép
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế như: Các khoản tín dụng
còn chứa đựng nhiều rủi ro, quy trình tín dụng trung dài hạn của ngân hàng
chưa được phối hợp chặt chẽ.
Những hạn chế đó, xuất phát từ những nguyên nhân: Trình độ của cán bộ
tín dụng còn một số hạn chế, Ngân hàng chưa coi trọng công tác Marketing
Ngân hàng và một số nguyên nhân khách quan khác.


v

Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại
Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hà Tây
3.1. Định hướng chủ yếu cho hoạt động tín dụng trung dài hạn của Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây trong thời gian tới
Mục tiêu cụ thể của Ngân hàng trong giai đoạn 2015 - 2020 là: Nâng cao chất
lượng tín dụng nói chung, chất lượng tín dụng trung dài hạn nói riêng theo
hướng toàn diện, cả về mặt định tính và định lượng tăng sự hài lòng của
khách hàng đồng thời giảm thiểu nợ quá hạn, nợ xấu.
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Nghiêm túc thực hiện quy trình cho vay, tăng cường kiếm soát trước,
trong và sau khi vay
Đa dạng hóa sản phẩm cho vay trung dài hạn
Chú trọng và đẩy mạnh công tác quản lý rủi ro tín dụng
Hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng và công tác xếp hạng khách hàng

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Thực hiện tốt chiến lược khách hàng
Nâng cao hoạt động kiểm tra, kiểm soát của Ngân hàng
3.3. Kiến nghị
Đối với Ngân hàng Nhà nước: Đổi mới về cơ chế chính sách liên quan
đến hoạt động tín dụng, tăng cường công tác thanh tra giám sát của Ngân
hàng Nhà nước đối với các Ngân hàng.
Đối với Chính phủ và các cơ quan liên quan: Chính phủ cần có những
định hướng quy hoạch phát triển đối với từng vùng kinh tế, từng ngành, địa
phương để hướng sản xuất phù hợp với nhu cầu tránh tình trạng đầu tư tràn
lan không hiệu quả, cung lớn hơn cầu.


vi

Nhà nước nên có chính sách tạo nguồn vốn lâu dài cho nền kinh tế phát
triển ổn định. Nhà nước cần lành mạnh hoá tình hình tài chính, môi trường
hoạt động của các doanh nghiệp. Ban hành các văn bản pháp luật phù hợp với
sự phát triển của nền kinh tế.
Đối với Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam: nên
dành cho Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Chi nhánh Hà Tây
cũng như các chi nhánh của mình nhiều quyền quyết định hơn nhằm nâng cao
tính tự chủ của các chi nhánh.
Kết luận
Luận văn đã tổng hợp cơ sở lý luận về chất lượng tín dụng trung dài hạn
của ngân hàng thương mại; mô tả, phân tích làm rõ thực trạng chất lượng tín
dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi
nhánh Hà Tây. Từ đó tác giả đã đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng tín dụng trung dài hạn tại đơn vị. Trong đó chú trọng những giải
pháp về quy chế quy trình nghiệp vụ, về nguồn nhân lực và quản lý rủi ro.

TrƯờng Đại học KINH Tế QuốC DÂN
------------

NGUYễN VIệT PHƯƠNG

NÂNG CAO CHấT LƯợNG TíN DụNG TRUNG DàI HạN
TạI NGÂN HàNG NÔNG NGHIệP Và PHáT TRIểN
NÔNG THÔN CHI NHáNH Hà TÂY

Chuyên ngành: KINH Tế TàI CHíNH - NGÂN HàNG

Ngời hớng dẫn khoa học:
TS. HOàNG VIệT TRUNG

Hà nội - 2015


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế đất nước
đang từng bước vào đời sống kinh tế xã hội, có thể nói vốn là tiền đề, là cơ sở
đầu tiên để các doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh và đổi mới công
nghệ. Các doanh nghiệp có thể tạo vốn bằng nhiều cách khác nhau: tích luỹ từ
hoạt động sản xuất kinh doanh, huy động vốn, liên doanh liên kết, hay vay
mượn chiếm dụng vốn của các doanh nghiệp khác. Nhưng bên cạnh nguồn
vốn tự có, muốn ổn định và có lợi thế nhất giúp các doanh nghiệp tăng cường

cơ sở vật chất kỹ thuật, đổi mới công nghệ là nguồn vốn trung dài hạn từ các
Ngân hàng thương mại.
Hiện nay các doanh nghiệp và cá nhân đang thiếu vốn nhất là vốn trung
dài hạn trong khi vốn tồn đọng trong các Ngân hàng thương mại không phải
là ít. Như vậy, không phải do thiếu vốn mà do chưa có cách chuyển vốn huy
động được vào sản xuất kinh doanh. Trong thời gian qua, nhiều Ngân hàng
thương mại đã phải trả giá đắt vì tăng trưởng cho vay trung dài hạn quá nóng,
không đúng hướng, dẫn tới giảm thấp chất lượng tín dụng. Việc xử lý nợ xấu,
rủi ro trong lĩnh vực này đang là bài toán khó cho các Ngân hàng thương mại
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây cũng
đứng trước những rủi ro trong việc cấp tín dụng trung dài hạn và hiện nay dư
nợ cho vay trung dài hạn của Ngân hang cần tiếp tục duy trì ở một cơ cấu hợp
lý và hiệu quả.
Vì lý do đó “Nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây” được chọn
làm đề tài nhằm đáp ứng đòi hỏi thiết thực của thực tiễn, vừa mang tính thời
sự trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
nông thôn chi nhánh Hà Tây hiện nay.


2

2. Mục đích và ý nghĩa nghiên cứu của đề tài
Hệ thống những lý luận chung về chất lượng tín dụng trung dài hạn của
Ngân hàng Thương mại
Đánh giá thực trạng chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây
Xây dựng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài
hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài

3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng tín dụng trung dài hạn của
Ngân hàng Thương mại.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây từ 2012 đến năm 2014.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thống kê, so sánh để phân tích, đánh giá chất lượng tín
dụng trung dài hạn tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi
nhánh Hà Tây; qua đó tìm hiểu những hạn chế và nguyên nhân, đưa ra giải
pháp để hoàn thiện hoạt động nâng cao chất lượng tín dụng của chi nhánh.
5. Kết cấu của đề tài
Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục bảng
biểu… đề tài được chia thành ba chương với bố cục cụ thể như sau:
Chương 1: Lý luận chung về chất lượng tín dụng trung dài hạn của
Ngân hàng Thương mại
Chương 2: Thực trạng chất lượng tín dụng trung dài hạn tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) chi nhánh Hà Tây
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng trung dài hạn tại
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Hà Tây


3

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG
TRUNG DÀI HẠN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về Ngân hàng Thương mại
1.1.1. Khái niệm Ngân hàng Thương mại
Ngân hàng là một loại hình tổ chức có vai trò quan trọng đối với nền

kinh tế nói chung và đối với từng cộng đồng địa phương, chủ thể tham gia
nói riêng. Với vai trò quan trọng như vậy, nhưng quan niệm như thế nào về
một Ngân hàng, và sự phân biệt nó với các tổ chức phi Ngân hàng không phải
là điều đơn giản. Rõ ràng, có thể định nghĩa Ngân hàng thông qua chức năng
mà chúng thực hiện trong nền kinh tế. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ không chỉ
chức năng của các Ngân hàng thay đổi, mà có sự “thâm nhập” vào chức năng
hoạt động Ngân hàng của các đối thủ cạnh tranh. Do đó tuỳ theo điều kiện của
mỗi nước và sự phát triển của hệ thống tài chính nước đó mà có những định
nghĩa khác nhau về Ngân hàng.
Theo luật Ngân hàng của Pháp thì Ngân hàng được định nghĩa: “Ngân
hàng thương mại là những xí nghiệp hay cơ sở nào đó thường xuyên nhận của
công chúng dưới hình thức tiền gửi, hay hình thức khác số tiền mà họ dùng
cho chính họ vào nghiệp vụ chiết khấu, tín dụng hay dịch vụ tài chính.”
Còn luật pháp Ấn Độ lại có cái nhìn về Ngân hàng như sau, họ định
nghĩa: “Ngân hàng thương mại là cơ sở nhận các khoản tiền gửi để cho vay
hay tài trợ và đầu tư.”
Đó là các quan niệm về Ngân hàng đứng trên giác độ luật pháp. Còn đứng
trên giác độ tài chính Ngân hàng thì sao? Một định nghĩa khác về Ngân hàng
được Giáo sư Peter Rose đưa ra như sau: “Ngân hàng là loại hình tổ chức tài
chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất - đặc biệt là


4

tín dụng, tiết kiệm và dịch vụ thanh toán - và thực hiện nhiều chức năng tài
chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế.”
Ở Việt Nam, theo quy định tại luật các tổ chức tín dụng thì Ngân hàng
được định nghĩa như sau: Ngân hàng thương mại là loại hình tổ chức tín
dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động Ngân hàng và các hoạt động kinh
doanh khác có liên quan. Theo tính chất và mục tiêu hoạt động, các loại hình

Ngân hàng gồm Ngân hàng thương mại, Ngân hàng đầu tư, Ngân hàng chính
sách, Ngân hàng hợp tác và các loại hình Ngân hàng khác. Như vậy thông
qua một số khái niệm về Ngân hàng thương mại, ta có thể hiểu Ngân hàng
thương mại là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt kinh doanh trên lĩnh tín
dụng với mục đích thu lợi nhuận, và nó có những đặc trưng như sau:
- Ngân hàng thương mại là một tổ chức được phép nhận tiền gửi của
công chúng với trách nhiệm hoàn trả.
- Ngân hàng thương mại là một tổ chức được phép sử dụng tiền gửi của
công chúng để cho vay, chiết khấu và thực hiện các dịch vụ tài chính khác.
Căn cứ vào tính chất và mục tiêu hoạt động, ở nước ta các loại hình
Ngân hàng thương mại được hoạt phép hoạt động theo luật tổ chức tín dụng
bao gồm: Ngân hàng thương mại, Ngân hàng phát triển, Ngân hàng đầu tư,
Ngân hàng chính sách, Ngân hàng hợp tác và các loại hình Ngân hàng khác.
1.1.2. Các hoạt động của Ngân hàng Thương mại
1.1.2.1. Hoạt động huy động vốn
a) Vốn tự có
Vốn tự có của NHTM là những giá trị tiền tệ do ngân hàng tạo lập được,
thuộc sở hữu của ngân hàng. Vốn này chiếm một tỷ trọng nhỏ trong tổng vốn
của ngân hàng song lại là điều kiện pháp lý bắt buộc khi thành lập một ngân
hàng. Do tính chất thường xuyên và ổn định nên vốn tự có có thể được ngân
hàng sử dụng vào các mục đích khác nhau như: trang bị cơ sở vật chất, mua


5

tài sản cố định, tham gia đầu tư, góp vốn…Mặt khác vốn tự có còn là một
trong những căn cứ quyết định khả năng và khối lượng huy động vốn của
Ngân hàng do nó được coi như là tài sản gây lòng tin đối với khách hàng, duy
trì khả năng thanh toán trong trường hợp Ngân hàng gặp thua lỗ.
Trong quá trình hoạt động, ngân hàng gia tăng vốn tự có nhờ có nguồn

vốn bổ sung. Vốn tự có bổ sung bao gồm: quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ,
quỹ đầu tư và phát triển, quỹ dự phòng tài chính, quỹ dự phòng trợ cấp mất
việc làm, quỹ khác….ngoài ra còn có các quỹ không hình thành từ lợi nhuận
ngân hàng như quỹ khấu hao cơ bản tài sản cố định, quỹ khấu hao sữa chữa
lớn, các quỹ khác theo quy định của pháp luật tài chính.
b) Vốn tiền gửi của khách hàng
Trong tổng nguồn vốn hoạt động, vốn tiền gửi là vốn chủ yếu của ngân
hàng, nó chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn của ngân hàng thương
mại. Nguồn vốn tiền gửi gồm có: tiền gửi thanh toán và tiền gửi tiết kiệm
Tiền gửi thanh toán được doanh nghiệp hoặc cá nhân gửi vào ngân hàng
để nhờ ngân hàng giữ và thanh toán hộ. Khi mở tài khoản tiền gửi thanh toán,
chủ tài khoản được hưởng dịch vụ ngân hàng với mức phí thấp, thay vài đó lãi
suất của khoản tiền này rất thấp. Chính vì thế, đây là nguồn vốn thấp hơn cả
trong các loại tiền gửi
Tiền gửi tiết kiệm lại gồm: tiền gửi có kỳ hạn và tiền gửi không kỳ hạn.
Tiền gửi có kỳ hạn là nguồn vốn tương đối ổn định nên ngân hàng có thể chủ
động sử dụng chúng để cho vay ngắn, trung dài hạn. Tiền gửi không kỳ hạn
tuy biến động thường xuyên nhưng nó vẫn có được một số dư ổn định do số
tiền gửi vào và rút ra trong một thời kỳ bù trừ cho nhau nên ngân hàng ngoài
việc sử dụng cho vay ngắn hạn còn có thể cho vay trung hạn


6

c) Nguồn vốn đi vay
Tiền gửi là nguồn quan trọng nhất của ngân hàng thương mại. Tuy nhiên,
ngân hàng vẫn phải vay mượn thêm khi có những tình huống phát sinh đặc
biệt như để đảm bảo khả năng thanh khoản, tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo quy
định, để đáp ứng nhu cầu tín dụng. Tùy từng trường hợp cụ thể mà NHTM có
thể vay NHNN, vay của tổ chức tín dụng khác hay vay của dân cư, các tổ

chức kinh tế thông qua việc phát hành kỳ phiếu, trái phiếu.
d) Nguồn vốn tiếp nhận
Những nguồn vốn mà ngân hàng thương mại ủy thác từ các tổ chức trong
hoặc ngoài nước từ ngân sách nhà nước để cho vay trung, dài hạn thuộc kế
hoạch xây dựng cơ bản tập trung của nhà nước, để thực hiện những dự án có
mục tiêu định trước trong sản xuất kinh doanh.
e) Các nguồn khác
Vốn phát sinh trong quá trình hoạt động của ngân hàng như khi làm đại
lý, dịch vụ thanh toán, làm trung gian thanh toán…
1.1.2.2. Hoạt động sử dụng vốn
Là nghiệp vụ phản ánh quá trình sử dụng các nguồn vốn hình thành của
ngân hàng vào các mục đích nhằm đảm bảo an toàn cũng như tìm kiếm lợi
nhuận của các NHTM. Nội dung của nghiệp vụ này bao gồm:
a) Thiết lập dự trữ
Hoạt động của ngân hàng thương mại nhằm mục đích kiếm lời. Song
cần phải bảo đảm an toàn để giữ vững được lòng tin của khách hàng. Muốn
có được sự tin cậy về phía khách hàng, trước hết phải bảo đảm khả năng
thanh toán làm sao để đáp ứng được các nhu cầu rút tiền của khách hàng.
Muốn vậy, các ngân hàng phải để dành một phần nguồn vốn, không sử
dụng nó, để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu thanh toán. Phần vốn để dành này
gọi là dự trữ.


7

Tiền mặt tại quỹ: có khả năng thanh toán kịp thời nhất. Ngân hàng
thương mại phải để tại quỹ của mình một số tiền phòng hộ theo một tỷ lệ nhất
định trên tiền gửi của khách hàng để đáp ứng nhu cầu thanh toán hoặc rút tiền
mặt của khách hàng trong ngày.
Tiền gửi tại Ngân hàng Trung ương: theo quy định, Ngân hàng thương

mại phải mở tài khoản tại ngân hàng trung ương và gửi vào đó một số tiền
nhất định gồm 2 phần:
- Phần tối thiểu theo quy định của Ngân hàng Trung ương về tỷ lệ dự trữ
bắt buộc. Ngân hàng trung ương được phép ấn định một tỷ lệ dự trữ bắt buộc
trong từng thời kỳ nhất định. Việc trả lãi cho tiền gửi dự trữ bặt buộc do chính
phủ quy định.
- Phần còn lại dùng để giao hoán séc và thanh toán nợ với các tổ chức tín
dụng và ngân hàng thương mại khác.
Tiền gửi của Ngân hàng Thương mại phải mở tài khoản tại Ngân hàng
Trung ương biến động hàng ngày vì mỗi ngày Ngân hàng Thương mại đều có
nộp hay rút tiền mặt, đổi séc tại phòng giao hoán. Tuy nhiên, Ngân hàng
Thương mại phải duy trì đủ tỷ lệ dự trữ bắt buộc nếu thiếu sẽ bị phạt, nếu thừa
sẽ gây lãng phí. Mục đích của việc hình thành tỷ lệ này là bảo đảm hoàn trả
tiền gửi của khách hàng khi ngân hàng thương mại bị phá sản.
Tiền gửi của ngân hàng thương mại tại các ngân hàng thương mại và các
tổ chức tín dụng khác để đáp ứng nhu cầu thanh toán, chuyển tiền khác địa
phương của khách hàng, số này cao hay thấp tùy theo mức độ quan hệ với đại
lý và số lượng đại lý.
Tiền đầu tư vào các chứng phiếu có giá trị, những chứng phiếu này có
thể bán ra bất cứ lúc nào trên thị trường chứng khoán. Hoạt động này vừa tạo
ra sự an toàn vừa mang lại lợi nhuận cho ngân hàng thương mại.


8

b) Nghiệp vụ tín dụng
Nghiệp vụ tín dụng, gồm có:
- Chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá khác: Đây là nghiệp vụ
cho vay gián tiếp mà ngân hàng sẽ cung ứng vốn tín dụng cho một chủ thể và
chủ thể khác thực hiện việc trả nợ cho ngân hàng, là việc ngân hàng mua

thương phiếu của khách hàng, đây phải là những thương phiếu còn trong thời
hạn hiệu lực, người sở hữu những thương phiếu đó khi bán cho ngân hàng sẽ
nhận một số tiền bằng mệnh giá của thương phiếu trừ cho lợi tức chiết khấu
do ngân hàng quy định.
- Cho vay: Trong các hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại thì
hoạt động cho vay là hoạt động quan trọng nhất, nó chiếm một tỷ trọng rất lớn
trong tổng tài sản và nó cũng là hoạt động mang lại lợi nhuận chủ yếu cho các
ngân hàng thương mại. Chính vì lý do này mà nhiều khi hoạt động tín dụng
của ngân hàng thương mại được hiểu là hoạt động cho vay và do vậy hoạt
động cho vay hoạt động cho vay thường được tìm hiểu kỹ càng hơn.
Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại có thể được phân chia
theo nhiêu cách khác nhau.
+ Theo mục đích vay.
+ Phân loại theo hình thức bảo đảm
+ Theo kỳ hạn.
+ Theo phương pháp hoàn trả.
+ Theo nguồn gốc.
+ Theo loại hình tiền tệ.
- Cho thuê tài sản (Thuê - mua): Cho thuê của Ngân hàng thường là hình
thức tín dụng trung dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài sản giữa bên cho
thuê là Ngân hàng với khách hàng thuê. Thời hạn thuê phải đảm bảo sao cho
Ngân hàng phải thu gần đủ (hoặc thu đủ) giá trị của tài sản cho thuê cộng lãi .


9

Khi kết thúc thời hạn thuê, khách hàng mua lại hoặc tiếp tục thuê tài sản đó
theo các điều kiện đã thoả thuận trong hợp đồng thuê. Trong thời hạn cho thuê
các bên không được đơn phương từ bỏ hợp đồng.
- Bảo lãnh hoặc tái bảo lãnh: Bảo lãnh của Ngân hàng là cam kết của

Ngân hàng đưới hình thức thư bảo lãnh về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính
thay cho khách hàng của Ngân hàng khi khách hàng không thực hiện đúng
nghĩa vụ như cam kết.
Bảo lãnh thường có 3 bên: Bên hưởng bảo lãnh, bên được bảo lãnh và
bên bảo lãnh. Bảo lãnh của Ngân hàng có nghĩa Ngân hàng là bên bảo lãnh;
khách hàng của Ngân hàng là người được bảo lãnh và người hưởng bảo lãnh
là bên thứ ba
c) Nghiệp vụ đầu tư
Khoản mục đầu tư có vị trí quan trọng thứ hai sau khoản mục cho vay,
nó mang lại khoản thu nhập lớn và đáng kể cho ngân hàng thương mại. Trong
nghiệp vụ này ngân hàng thực hiện kinh doanh kiếm lãi như các doanh nghiệp
khác, ngân hàng sẽ dùng nguồn vốn của mình và nguồn vốn ổn định khác để
đầu tư dưới các hình thức như:
- Đầu tư chứng khoán: Bằng cách cho các công ty cổ phần đa hoạt động,
các xí nghiệp vay theo cách mua trái khoán của xí nghiệp, cho ngân hàng
khác vay bằng cách mua công trái, đầu tư vào các công ty bằng cách mua cổ
phiếu của công ty.
- Hùn vốn, liên doanh…là các biện pháp trực tiếp góp vốn với các doanh
nghiệp để thành lập công ty, xí nghiệp mới.
Tất cả mọi hành động đầu tư vào chứng khoán đều nhằm mục đích mang
lại thu nhập. Nhưng mặt khác nhờ hoạt động mà các rủi ro trong hoạt động
của ngân hàng được phân tán. Ngoài ra nếu đầu tư vào trái phiếu chính phủ
thì mức độ rủi ro sẽ rất thấp. Vì vậy các ngân hàng thương mại có xu hướng


10

sử dụng nguồn vốn ngày càng tăng cho việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ.
Theo quy định của ngân hàng thương mại chỉ được phép dùng nguồn vốn tự
có để thực hiện nghiệp vụ đầu tư.

d) Tài sản khác
Những khoản mục còn lại của tài sản có, trong đó chủ yếu là tài sản lưu
động-cơ sở vật chất để tiến hành hoạt động ngân hàng.
- Xây dựng hoặc mua thêm nhà cửa để làm trụ sở văn phòng.
- Mua sắm trang thiết bị, máy móc dụng cụ làm việc.
- Mua sắm các phương tiện vận chuyển.
- Xây dựng hệ thống kho quỹ.
Ngoài tài sản lưu động, còn có các khoản thuộc tài sản có như các khoản
phải thu, các khoản khác…
1.1.2. 3.Hoạt động trung gian, cung cấp dịch vụ tài chính
Những dịch vụ ngân hàng ngày càng phát triển vừa cho phép hỗ trợ đáng
kể cho nghiệp vụ khai thác nguồn vốn, mở rộng các nghiệp vụ đầu tư, vừa tạo
ra thu nhập cho ngân hàng các khoản tiền hoa hồng, lệ phí…có vị trí xứng
đáng trong giai đoạn phát triển hiện nay của ngân hàng.
Đây là nghiệp vụ mà ngân hàng thương mại thực hiện theo sự uỷ nhiệm
của khách hàng được hưởng tiền hoa hồng như:
- Chuyển tiền cho khách hàng sang địa phương khác để họ sử dụng theo
yêu cầu hoặc trả cho một người nào đó.
- Thu hộ: ngân hàng đứng ra thay mặt khách hàng để thu hộ các khoản
kỳ phiếu đến hạn, chứng khoán, hàng hóa…
- Ủy thác: là nghiệp vụ mà ngân hàng làm theo ủy thác của khách hàng
như quản lý tài sản hộ, chuyển gia tài hộ, bảo quản chứng khoán và vật có giá,
thanh lý tài sản của xí nghiệp bị phá sản…


11

- Mua bán hộ: theo ủy nhiệm của khách hàng, ngân hàng đứng ra phát
hành cổ phiếu hoặc trái phiếu hoặc trái khoán công ty hoặc trái khoán nhà
nước, mua bán ngoại tệ, kim khí quý, đá quý cho khác hàng.

- Kinh doanh vàng, bạc, ngoại tệ để kiếm lời nếu được phép của ngân
hàng trung ương.
- Làm tư vấn tài chính tiền tệ như cung cấp thông tin, hướng dẫn chính sách
tiền tệ, thương mại, lập dự án đầu tư tín dụng, ủy thác đầu tư cho khách hàng.
1.2. Tín dụng trung dài hạn của NHTM
1.2.1. Khái niệm của tín dụng trung dài hạn
Tín dụng trung dài hạn là hoạt động tài trợ cho khách hàng vay vốn
trung dài hạn nhằm thực hiện các dự án phát triển sản xuất kinh doanh, phục
vụ đời sống. Tín dụng là một trong những hoạt động mang lại nguồn thu nhập
chủ yếu và nó chiếm phần lớn hoạt động trong các Ngân hàng Thương mại,
song không phải tất cả các Ngân hàng Thương mại đều thực hiện tốt hoạt
động này. Một số Ngân hàng gặp khó khăn trong việc quản lý và thu hồi nợ,
một số khác lại gặp khó khăn trong việc không thể tìm được dự án thích hợp
để cho vay hoặc gặp khó khăn trong việc huy động vốn. Vì vậy việc xem xét
chất lượng hiệu quả hoạt động tín dụng nhất là tín dụng trung dài hạn là hết
sức cần thiết. Nó giúp các Ngân hàng có thể đánh giá lại hoạt động tín dụng
của mình từ đó đưa ra các giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại, thiếu sót
và đẩy mạnh hơn nữa hoạt động tín dụng.
Chất lượng, hiệu quả công tác tín dụng Ngân hàng được nhìn nhận từ 3
phía: các nhà Ngân hàng, các doanh nghiệp, và từ nền kinh tế. Trong luận văn
này, giới hạn việc nghiên cứu chất lượng tín dụng dưới giác độ của Ngân
hàng. Nếu xét theo quan điểm của các nhà Ngân hàng thì hoạt động tín dụng
trung dài hạn được xem là có hiệu quả khi nó đảm bảo được 3 yếu tố: khả
năng sinh lợi, khả năng thu hồi cả gốc và lãi đúng hạn và khả năng thanh