Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động khám phá môi trường xung quanh cho trẻ 5 6 tuổi

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT
ĐỘNG KHÁM PHÁ MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH CHO TRẺ
5 - 6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON

Quảng Bình, tháng 09 năm 2018

1


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT
ĐỘNG KHÁM PHÁ MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH CHO TRẺ
5 - 6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON

Họ tên: Dương Thị Huyền
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường mầm non Thanh Thủy

Quảng Bình, tháng 09 năm 2018

2

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
“Trẻ em là chủ nhân tương lai của đất nước” Đó là mong muốn của Bác Hồ từ bao đời
đã đi sâu vào tiềm thức trong mổi con người Việt Nam, vì vậy sự nghiệp giáo dục và
đào tạo được Đảng và nhà nước ta quan tâm hàng đầu với mục đích: Chỉ đạo đổi mới
nền giáo dục ngay từ tuổi ấu thơ, khi các cháu bắt đầu bước vào trường mầm non. Mọi
trẻ em sinh ra đều cần được gia đình và xã hội chăm sóc nuôi dưỡng chu đáo.Vì một
tương lai tươi sáng vì một đất nước phồn vinh thì việc quan tâm chăm sóc cũng như tạo
điều kiện cho trẻ phát triển một cách toàn diện là vấn đề mà toàn xã hội cần quan tâm.
Ngày nay với sự đổi mới không ngừng của xã hội, trí tuệ của trẻ được phát triển sớm
hơn, nhu cầu, hứng thú, thị hiếu thẫm mỹ của trẻ ngày càng được mở rộng và đa dạng
phong phú hơn, trẻ biết được nhiều điều hơn, khôn hơn và nói năng cũng mạch lạc hơn,
đối với trẻ thế giới xung quanh thật là bao la rộng lớn có bao điều mới lạ hấp dẫn đồng
thời chứa bao điều bí ẩn và cũng khó hiểu khiến cho trẻ tò mò muốn được biết, được
khám phá những bí ẩn đó ở môi trường tự nhiên (Cỏ, cây, hoa, lá, chim chóc…) đến môi
trường xã hội (Công việc, mối quan hệ giữa mọi người, về chính bản thân trẻ). Vì vậy
đưa trẻ đến để khám phá môi trường xung quanh để cho trẻ thấy được thế giới xung
quanh trẻ thật sinh động là vậy, thật thích thú là vậy, khiến cho trẻ luôn có niềm khao
khát được trực tiếp tiếp xúc, trực tiếp khám phá, được tìm hiểu về chúng.
Đồng thời để chuẩn bị cơ sở và tâm thế cho trẻ vào học ở trường phổ thông thì việc tổ
chức cho trẻ đến và khám phá môi trường xung quanh chỉ có hiệu quả khi căn cứ trên
đặc điểm học của trẻ mầm non. Trẻ mầm non học qua bắt chước, qua trải nghiệm, thí
nghiệm qua sự tương tác, chia sẽ kinh nghiệm, qua suy luận và vui chơi, tạo dựng môi
trường giáo dục trẻ phù hợp, kích thích trẻ hoạt động tích cực trong môi trường xung
quanh sẻ thúc đẩy sự phát triển của trẻ.
Bởi vậy cho trẻ khám phá môi trường xung quanh là một nội dung không thể thiếu
được trong các hoạt động của trẻ, nhận thức sâu sắc vấn đề này là một giáo viên đứng
lớp nhiều năm bản thân tụi luôn trăn trở, suy nghĩ tìm tòi để tìm ra những biện pháp
giảng dạy để giúp trẻ tham gia vào hoạt động khám phá một cách hứng thú và có ý nghĩa
vì thế tụi đó nghiên cứu và chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt

động khám phá môi trường xung quanh cho trẻ 5-6 tuổi” làm sáng kiến cải tiến kỹ
thuật cho bản thân, với hy vọng những việc làm ít ỏi của tôi sẽ góp phần vào sự hình
thành và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ.
1.2.Phạm vi áp dụng và điểm mới của đề tài:
Việc tổ chức tốt các hoạt động giáo dục là cơ sở quan trọng để trẻ tiếp nhận tri thức làm
nền tảng vững chắc cho trẻ vào trường phổ thông, để làm được điều đó người giáo viên
mầm non cần đặt hoạt động giáo dục lên hàng đầu xác định được qua hoạt động mà
mình tổ chức trẻ sẽ lĩnh hội tri thức gì và cách lĩnh hội đó như thế nào?
Như chúng ta đã biết từ những năm trước đây tiết học khám phá môi trường xung
quanh được gọi là “ Làm quen với môi trường xung quanh”, bây giờ thêm cụm từ “
Khám phá” nghe vừa hấp dẫn vừa lôi cuốn, chúng ta cũng hiểu rằng trẻ 5-6 tuổi bây
giờ đó qua giai đoạn làm quen vì ngày nay với điều kiện chăm sóc tốt nên trí tuệ của trẻ
3


phát triển tốt hơn,vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh cũng phong phú hơn nên
cần hướng trẻ khám phá ra những điều thú vị hơn, bất ngờ hơn mà qua quá trình được
khám phá, được trải nghiệm trẻ mới phát hiện ra được.
Qua mỗi một hoạt động khám phá, thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm tất cả
những gì xung quanh trẻ được diển đạt, biểu đạt và truyền đạt qua những hình thức đa
dạng độc đáo, có những thứ tưởng chừng như vô tri vô giác như: Hạt sỏi, tấm phao, hạt
muối, các loài cỏ, cây, hoa, lá các hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ… mà trẻ nhìn thấy
được, qua đó trẻ bắt đầu dần dần nhận ra có mối quan hệ mật thiết giữa con người với
con người, giữa con người với thiên nhiên.
Khi trẻ được quan sát, được khám phá trẻ biết đặt câu hỏi: Tại sao? Làm thế nào?
Điều gì sẽ xảy ra? có cách nào khác nữa?...
Đối với trẻ mầm non hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo “Trẻ chơi mà học, học
mà chơi” khi tham gia vào hoạt động trẻ luôn thấy thoải mái không bắt buộc qua đó
ngày càng mở rộng tầm hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh góp phần mở rộng nhận
thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẫm mỹ đồng thời phát triển ngôn

ngữ cho trẻ. Là người trực tiếp đưa trẻ đi phát hiện những cái mới và để hoạt động giáo
dục diễn ra một cách tự nhiên nhưng đạt kết quả tốt, tôi luôn tìm tòi suy nghĩ, tham khảo
ý kiến của các đồng nghiệp để tìm ra những phương pháp tốt nhất nhằm kích thích tính
sáng tạo của trẻ.
1.2.1.Phạm vi áp dụng.
Thực hiện mục tiêu giáo dục trẻ 5-6 tuổi vào việc tổ chức các hoạt động cho trẻ
“Khám phá môi trường xung quanh ” có lẽ đã được nhiều giáo viên trong huyện cũng
đầu tư nghiên cứu, đã tìm được các biện pháp tối ưu và mang lại kết quả thiết thực trong
công tác dạy học góp phần vào sự hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ.
Tuy nhiên thực tế mỗi trường mỗi khác vì vậy đề tài của tôi được nghiên cứu ở chính
ngôi trường tôi đang công tác để tìm ra biện pháp thiết thực sát với thực tiễn nhất, mong
đưa lại những kết quả khả quan, khi tổ chức cho trẻ hoạt động cần tạo điều kiện cho trẻ
khám phá tìm hiểu những điều trẻ muốn ở mọi lúc mọi nơi, kết hợp cùng với các lĩnh
vực khác như: Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ (Làm quen chữ cái, thơ,chuyện) lĩnh vực
phát triển thẫm mỹ (Âm nhạc, tạo hình) và ở mọi không gian trong và ngoài lớp, nếu có
điều kiện hoặc có những tình huống xảy ra bất ngờ đều đưa trẻ tham gia vào hoạt động
khám phá như vậy là tạo điều kiện cho trẻ mở rộng vốn hiểu biết của mình về thế giới
xung quanh trẻ.
1.2.2. Điểm mới của đề tài
Do đặc điểm của lứa tuổi nên khi dạy học cho trẻ, giáo viên cần tiến hành theo hướng
tiếp cận “Lấy trẻ làm trung tâm” đồng thời phối hợp phương pháp “Chơi mà học, học
mà chơi” theo chương trình giáo dục mầm non . Một giờ học khám phá giáo viên xây
dựng theo mỗi cách khác nhau, mỗi giờ học chọn một phần trọng tâm chủ yếu trong một
hoạt động.
II. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng:
Trước đây trường mầm non nơi tôi công tác, khi còn tổ chức tiết học khám phá dưới
hình thức làm quen môi trường xung quanh còn rập khuôn theo giáo án, trang thiết bị
4

không đầy đủ, vì thế giáo viên chưa phát huy được tính sáng tạo của mình trong hoạt động
khám phá của trẻ, điều đó dẫn đến có rất nhiều trẻ tham gia tiết học không hứng thú,
những hình thức cho trẻ làm quen bằng tranh, ảnh…dường như quá quen thuộc, phần nào
gây sự nhàm chán, kết quả cho thấy đa số trẻ không hứng thú, ít tập trung chú ý dẫn đến
kết quả trên trẻ chưa cao.
Năm học 2017-2018 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẩu giáo lớn với tổng số
cháu là 45 cháu, hầu hết trẻ trong lớp đều là con làm nông, có nhiều trẻ ba mẹ đi làm ăn
xa trẻ sống với ông bà nên không được trực tiếp theo sát việc học của trẻ, nên sự hiểu biết
của trẻ rất nhiều hạn chế và ở lớp tôi có rất nhiều trẻ chưa qua lớp mẩu giáo 4 tuổi nên
việc nắm bắt chương trình không đồng đều, trường nằm trong địa bàn có nền kinh tế kém
phát triển, đời sống người dân còn khó khăn nên ảnh hưởng rất nhiều đến việc chăm sóc
và giáo dục trẻ. Trăn trở với thực trạng trên, là giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi luôn suy
nghĩ làm thế nào và bằng phương pháp gì? Để giúp trẻ khi tham gia tiết học khám phá
về môi trường xung quanh một cách có hiệu quả giúp trẻ hứng thú và lĩnh hội được
những kiến thức mà cô truyền đạt để qua mỗi tiết dạy thấy được sự hứng thú, sự thỏa
mãn của trẻ khi được giải đáp chính sự tham gia thực hiện của mình. Chính vì vậy, bản
thân tôi mạnh dạn thực hiện một số biện pháp để giúp trẻ tham gia khám phá môi trường
xung quanh hứng thú và đạt kết quả cao hơn góp phần mở rộng vốn kiến thức cho trẻ về
thế giới xung quanh góp phần đào tạo thế hệ trẻ những con người phát triển toàn diện về
đức- trí- thể- mỹ.
Qua thời gian thực hiện và nắm bắt tình hình thực tế, tôi nhận thấy có những thuận lợi
và khú khăn sau:
2.1.1.Thuận lợi:
Trong năm học vừa qua được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp lãnh đạo phòng giáo
dục, của địa phương cùng với sự chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu nhà trường, cơ sở vật
chất đang từng bước được tăng trưởng, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động chơi và
học của trẻ ngày càng phong phú, đặc biệt là được sử dụng công nghệ thông tin rộng rải
vào hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
- Phòng học, sân gạch rộng rải, sạch sẽ, đảm bảo an toàn cho trẻ. Khu vườn cỏ có diện

tích phù hợp với nhiều loại đồ chơi ngoài trời.
- Đồ chơi ngoài trời được bố trí khoa học, đảm bảo an toàn cho trẻ.
- Nhà trường có khu phát triển vận động cho trẻ rộng rải, có nhiều đồ dùng đồ chơi cho
trẻ thường xuyên luyện tập.
- Môi trường ngoài lớp học có đầy đủ các công trình: Vườn cổ tích, chợ quê, đồi núi,
thảm cỏ... giúp trẻ có điều kiện khám phá,trải nghiệm thực tế nhằm tạo hứng thú trong
mọi hoạt động của trẻ.
- Luôn tham gia, dự các tiết thao giảng, hội giảng của trường, của cụm tổ chức.
- Luôn có sự chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu trong kế hoạch lịch trình khi thực hiện
chuyên đề.
- Giáo viên trong lớp đoàn kết biết cùng nhau đưa ra các biện pháp tổ chức các trò chơi
vận động nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ.

5


- Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên ở lớp về tình hình của trẻ ở nhà và
luôn quan tâm đến trẻ thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô giáo để cùng chăm
sóc và giáo dục trẻ.
- Bản thân nhiều năm công tác trong nghề, đạt nhiều thành tích cao trong công tác giảng
dạy. Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có lòng yêu thương trẻ tận tình với công
việc. Luôn luôn cú ý thức phấn đấu vươn lên, thường xuyên tìm tòi, nghiên cứu tài liệu
như tạp chí, thông tin trên mạng có liên quan đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ để áp
dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ hằng ngày nhất là việc tổ chức các trò chơi vận
động nhằm phát triển tốt về thể lực cho trẻ.
Mặc dù có những thuận lợi cơ bản tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài này của
lớp tôi vẫn có những khó khăn sau:
Bên cạnh những thuận lợi trên bản thân tôi cũng gặp phải những khó khăn sau:
2.1.2.Khó khăn:
- Các cháu lớp tôi phụ trách chủ yếu là con em của gia đình làm nông nên khó có điều

kiện đưa các con đi khu vui chơi, cung thiếu nhi, công viên để các cháu được vui chơi
trải nghiệm nên khả năng thể hiện của các cháu không đồng đều.
- Thời gian tổ chức khám phá cũng hạn hẹp vì hoạt động không thể diễn ra trong suốt cả
một hoạt động của trẻ mà còn chủ yếu được lồng ghép tích hợp vào các hoạt động mà
thôi.
- Khả năng chú ý có chủ định của một số trẻ còn chưa cao. Trẻ dễ dàng vào khám phá
nhưng cũng nhanh tự rút ra khỏi hoạt động vì không kiên nhẫn để đợi kết quả.
- Trong lớp số trẻ đồng 45 trẻ, một số trẻ còn rụt rè nhút nhát và không thích tham gia
vào các hoạt động tập thể. Một số trẻ được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ, ít có cơ hội được
rèn luyện nên lười vận động.
- Các loại đồ dùng để phục vụ cho việc khám phá của trẻ như: kính phóng dại, kính lúp,
bể cá...chưa đầy đủ.
- Chế độ sinh hoạt của trẻ diễn ra thường xuyên liên tục để bám sát hoạt động nên thời
gian để làm đồ dùng đồ chơi còn hạn chế.
- Không gian để cho trẻ khám phá quá chật hẹp.
- Vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh còn nhiều hạn chế
- Cơ sở vật chất của trường lớp mặc dù có tu bổ qua hàng năm song vẫn chưa đáp ứng
được nhu cầu của chương trình hiện nay.
Từ những thực trạng trên tôi đó nổ lực tìm tòi nghiên cứu tài liệu cộng với sự nhiệt
tình của bản thân, tôi luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để đưa trẻ tham gia vào các hoạt
động khám phá đạt kết quả cao, tạo cho trẻ khi bắt đầu hòa mình vào quá trình hoạt
động một cách thoải mái tự tin và tự thỏa mản khi được trải nghiệm.
=>Xuất phát từ tình hình thực tế trên tôi đã khảo sát thực trạng của lớp tôi như sau:
1.1.3: Điều tra thực tiễn:
Vào đầu năm học, tôi đó khảo sát đánh giá trẻ về khả năng khám phá của trẻ để nắm
bắt khả năng, để từ đó tìm ra những biện pháp phù hợp và được kết quả như sau:
Qua khảo sát thực trạng lớp tôi đầu năm,kết quả cho thấy:

6

%

Trung
bình
SL
%

22,2 9

20

15

9

20

10

8

17,8 11

Tổng số trẻ 45/45
Nội dung
Kĩ năng khám phá, trải
nghiệm,quan sát, so sánh,
phân loại.
Khả năng tham gia vào

hoạt động khám phá
Nâng cao lòng tự tin vào
kết quả đạt được.

Tốt
SL

%

10

Khá
SL

Yếu
SL

%

33,4

11

24,4

22,2 16

35,6

10

22,2

24,4 16

35,6

10

22,2

2.2. Các giải pháp
2.2.1. Xây dựng nội dung kế hoạch:
Khi xây dựng kế hoạch nhất thiết người giáo viên dựa vào những căn cứ cần thiết,
đó là:
- Căn cứ vào nội dung chương trình giáo dục trẻ 5- 6 tuổi về nội dung cho trẻ
khám phá MTXQ.
- Căn cứ mục tiêu giáo dục trẻ độ tuổi 5-6 tuổi.
- Căn cứ thực trạng của trẻ trong lớp mình đang phụ trách.
Để xây dựng nội dung kế hoạch cho trẻ khám phá MTXQ phù hợp với chủ đề chủ điểm,
phù hợp với độ tuổi của trẻ.
2.2.2. Xây dựng loại tiết học với đề tài cụ thể:
Để lý thuyết và thực hành đi đôi với nhau giúp cho giáo viên hiểu được nội dung một
cách sâu sắc hơn, sau các buổi bồi dưỡng chuyên môn về lý thuyết tôi đó xây dựng từng
loại tiết cụ thể như sau:
- Loại tiết học tìm hiểu đồ vật.
- Loại tiết học tìm hiểu thực vật.
- Loại tiết học tìm hiểu động vật.
- Loại tiết học với đề tài trò chuyện, khám phá khoa học.
=>Chú ý hạn chế các đề tài khó, xa vời đối với trẻ.`

Do phân loại rỏ ràng các loại tiết như vậy nên bản thân tôi đó nắm vững nội dung, hình
thức và phương pháp để tổ chức cho trẻ khám phá MTXQ.
2.2.3. Phối hợp với ban giám hiệu nhà trường chuẩn bị đồ dùng đồ chơi để phục vụ
cho quá trình khám phá khoa học của trẻ.
Để đi đến thành công của hoạt động thì ngoài việc chuẩn bị kiến thức cơ bản cho trẻ
khám phá thì đồ dùng trực quan là một yếu tố không thể thiếu được, đồ dùng trực quan
càng đẹp thì càng hấp dẫn, càng thu hút được trẻ,vì trẻ chỉ lĩnh hội kiến thức được bao
nhiêu khi trực tiếp tri giác các đối tượng, nếu đồ dùng đồ chơi càng đẹp hấp dẫn thì càng
thu hút trẻ hơn, nắm bắt được điều này khi cho trẻ khám phá môi trường xung quanh tôi
thường chuẩn bị chu đáo đồ dùng trực quan dù là vật thật hay đồ dùng tự làm hoặc tranh
ảnh thì phải chọn những hình ảnh đẹp mắt, sinh động, màu sắc hợp lý, an toàn đối với
trẻ.
Và tôi đã chuẩn bị các đồ dùng như sau để cho trẻ khám phá, tìm hiểu:
7


- Tranh ảnh các loại.
- Các con vật nuôi như: chim, cá, mèo, gà…
- Có bể nuôi cỏ các loại...
- Có bình gieo hạt, các loại hạt giống cây trồng.
- Cân, kính phóng đại, nam châm, gương.
- Các loại hạt: Sỏi, đá, đường, muối…
- Các loại phao, xốp, xi măng…
- Bàn chơi nước: chai, ca, dụng cụ đựng nước, phểu…
- Các loại bột màu để pha nước.
- Vỏ sò, vỏ hến..
- Thước để đo…
Tất cả đồ dùng và các đối tượng để trẻ tiếp xúc trong quá trình hoạt động cần đảm bảo
vệ sinh và đảm bảo an toàn tuyệt đối khi trẻ hoạt động.
Ví dụ: Trong chủ điểm “Thế giới động vật” khi cho trẻ khám phá các loại cá, tôi sẽ

chuẩn bị 2-3 con cá mạnh khỏe, đẹp kích thước vừa đủ, để cho trẻ quan sát và phát hiện.
Tôi luôn tích cực sưu tầm, tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương như:
Phao, xốp, các mẩu gỗ, đá sỏi có hình dạng đẹp để cho trẻ khám phá khoa học về chìmnổi.
Đặc biệt với việc sử dụng rộng rải công nghệ thông tin hiện nay thỡ việc sử dụng đồ
dùng trực quan trên máy vi tính càng mang lại cho trẻ sự hứng thú và kích thích trẻ tham
gia vào hoạt động hơn bởi trên máy vi tính các hình ảnh có thể xuất hiện hoặc mất đi
theo ý muốn mà hình ảnh có màu sắc đẹp, phù hợp và sinh động.
Ví dụ: “ Chủ điểm thế giới động vật”
Tiết dạy: tìm hiểu các con vật sống trong rừng.
Tôi đã sưu tầm hình các con vật sống trong rừng mình sẽ dạy cho vào một file, khi vào
hoạt động với lời giới thiệu hoặc câu đố dí dỏm đến con vật nào thì con vật nào thì con
vật đó sẽ xuất hiện trên màn hình một cách sinh động, lôi cuốn sự chú ý của trẻ.
Khi trẻ tham gia trò chơi: Đố biết con gì? các con vật với các bộ phận bị các mảng che
khuất để cho trẻ đoán xem đó là con vật gì? Và bộ phận gì bị che khuất => Như thế
càng kích thích tính tò mò, sự phỏng đoán của trẻ.
Khi đến phần mở rộng trong rừng cũng có nhiều con vật khác nữa thì tôi sẽ điều khiển
cho các con vật đó chạy qua chạy lại trước màn hình điều đó khiến trẻ thích thú.Qua đó
tạo cơ hội cho trẻ khám phá về đặc điểm nổi bật, môi trường sống và ích lợi của các con
vật, cháu biết được một vài mối liên hệ đơn giản giữa các con vật và môi trường sống,
biết được cách chăm sóc và bảo vệ chúng như vậy phát triển óc quan sát, so sánh khả
năng nhận xét, phán đoán của trẻ hình thành ở trẻ thái độ đúng đắn đối với các con vật.
Đồng thời nhằm kích thích hứng thú tính ham hiểu biết, bản tính thích tìm hiểu, tự
mày mò khám phá của trẻ. Dựa vào yêu cầu thực tế dạy trẻ tôi luôn tự tìm tòi, sáng tạo
trong quá trình chuẩn bị đồ dùng dạy học phục vụ cho hoạt động khám phá của trẻ như:
cân, nam châm, kính lúp…Đồng thời tận dụng các nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương
như: đá, sỏi, muối, phao, nắp nhựa… Để cho trẻ khám phá khoa học về các hiện tượng
xảy ra
Ví dụ: Khám phá khoa học 1 vài chất tan trong nước.
8

- Cho trẻ tự trải nghiệm sau đó cùng nhau thảo luận xem điều gì xảy ra với muối khi cho
vào nước.
Cùng với các câu hỏi gợi mở của cô giáo
+ Muối đã biến đi đâu khi ta cho vào nước?
+ Khi cho muối vào điều gì sẽ xảy ra?
+Nước sẽ có vị gì khi muối tan ra?
Qua quá trình cho trẻ tự khám phá thử nghiệm cùng với đồ dùng trực quan cùng với
sự giúp đỡ của cô trẻ rất thích thú và tự hào vì kết quả là của trẻ do trẻ tự tạo nên đó
mang lại sự thỏa mãn cho trẻ làm tăng sự mong muốn được tham gia vào các lần sau,
như vậy trẻ tiếp thu bài nhanh, khắc sâu kiến thức trẻ vừa thực hiện.
Dựa vào thực tế ở lớp, đầu năm học tôi tổ chức kiểm kê tài sản của lớp, đồ dùng tận
dụng được trong lớp học, qua đó tôi nắm bắt được những đồ dùng đồ chơi còn thiếu để
bổ sung cho năm học mới. Từ những nắm bắt trên tôi mạnh dạn đề nghị với BGH nhà
trường trang cấp thêm thiết bị đồ dùng dạy học phục vụ như: Đèn chiếu, tranh ảnh, mô
hình, tranh lô tô ... đầy đủ để phục vụ cho việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non
hiện nay.
Như vậy để có được một hoạt động khám phá có kết quả tốt, thì việc chuẩn bị đồ dùng
trực quan là một yếu tố quyết định. Vì vậy cô phải chuẩn bị đồ dùng trực quan phải đầy
đủ, đẹp, màu sắc phù hợp, an toàn đối với trẻ nếu là vật thật thì phải khỏe mạnh, an toàn.
. 2.2.4. Biện pháp làm giàu vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh nâng và cao
kỹ năng khám phá môi trường xung quanh thụng qua tiết dạy:
Thế giới xung quanh trẻ rất đa dạng và phong phú, ngoài những điều trẻ đã biết, trẻ đã
quan sát được còn có những điều mà trẻ chưa biết và cần khám phá để trả lời những điều
đó là trách nhiệm của cô giáo, bởi vậy để giúp trẻ không bị nhàm chán, tiếp thu ghi nhớ
lâu và chính xác hóa biểu tượng mình vừa tri giác được thì cô giáo cần kích thích trẻ
cùng phỏng đoán, xem xét, suy luận tạo cho trẻ cơ hội được mở rộng tầm hiểu biết về
thế giới xung quanh trẻ.
Các biểu tượng về thế giới xung quanh đưa đến cho trẻ qua nhiều hình thức như: ca dao,
câu đố, bài thơ…Vì vậy trong một hoạt động cho trẻ khám phá tôi luôn tìm kiếm sưu

tầm để thay đổi những hình thức tổ chức cho trẻ để từ đó trẻ chính xác hóa biểu tượng
mà mình vừa khám phá.
Ví dụ: Khi cho trẻ tìm hiểu con mèo tụi sẽ đọc câu đố:
“Con gì nhanh nhẹn
Rất thích leo cây
Lại hay vồ chuột”
Chỉ nghe câu đố trẻ đoán ngay đó là con mèo bởi vì trong đầu trẻ biểu tượng về con
mèo chính là con vật hay leo trèo và thích bắt chuột.
Khi cho trẻ tìm hiểu thế giới côn trùng, khi giới thiệu đến con muỗi.
Tôi sẽ đọc câu đố:
“ Con gì khi ta ngủ
Nếu không mắc màn che
Quanh người kêu vo ve
Cắm vòi vào hút máu”.
9


Và để thuận lợi cho việc giáo dục trẻ, ngay từ đầu năm học tôi đó tổ chức tuyên truyền
vận động phụ huynh đóng góp ủng hộ sách báo, lịch cũ, tranh cũ, cây xanh để tạo môi
trường phong phú cho trẻ làm quen với MTXQ.
Ngoài ra phụ huynh còn tự nguyện đóng góp các nguyên vật liệu sẵn có như chai, lọ,
phao, xốp, cát sạch, xi măng…để cho trẻ tham gia hoạt động khám phá như: Chìm-nổi,
cát và xi măng có sự liên quan như thế nào.
Do có sự phối hợp tốt với phụ huynh nên lớp đã có đủ đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ
làm quen và hoạt động trải nghiệm với các sự vật hiện tượng thiên nhiên, xó hội xung
quanh trẻ giúp cho trẻ mở rộng kiến thức về MTXQ, từ đó trẻ có được vốn kiến thức về
thiên nhiên, về xã hội phong phú và đa dạng hơn.
Từ đó tôi nhân thấy để họat động khám phá môi trường xung quanh của trẻ có hiệu
quả tôi luôn chú trọng công tác phối kết hợp với phụ huynh, cùng phụ huynh đưa ra
những biện pháp tốt nhất giúp cho các hoạt của trẻ nói chung và hoạt động khám phá

môi trường xung quanh nói riêng đạt được kết quả khả quan.Với những việc làm đó tôi
đã được đa số phụ huynh hưởng ứng, ủng hộ mặc dù điều kiện kinh tế vô cùng khó khăn
nhưng phụ huynh cũng đó cố gắng vì con em mình, phụ huynh đã hoàn toàn tin tưởng và
yên tâm gửi gắm con em của mình.
Kết quả đạt được:
Qua thời gian thực hiện với ý thức nỗ lực của mình cũng với những việc đó làm ở trên
lớp, tôi đã đạt được một số kết quả thể hiện ở bảng sau:
Tổng số trẻ 45/45

Tốt

Khá

Trung
bình
SL
%

Yếu

Nội dung
SL %
SL %
SL %
Kĩ năng khám phá, trải
nghiệm,quan sát, so sánh, 30 66,7 13
28,9 2
4,4
phân loại.
Khả năng tham gia vào

32 71,1 12
26,7 1
2,2
hoạt động khám phá
Nâng cao lòng tự tin vào
30 66,7 14
31,1 1
2,2
kết quả đạt được
Sau khi áp dụng các biện pháp trên tôi nhận thấy:
- Đối với trẻ:
+100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về môi trường xung
quanh trẻ.
+ Trẻ biết gọi tên đúng các sự vật, hiện tượng thiên nhiên và xã hội.
+ Trẻ thích trả lời các câu hỏi phán đoán, suy luận của cô.
+100% trẻ rất hứng thú và yêu thích, say mê mổi khi tham gia vào hoạt động. Khi được
trực tiếp trải nghiệm trẻ thấy thoải mái, tự tin, tự nhiên và cũng rèn luyện cho những trẻ
nhút nhát hòa đồng với các bạn trong nhóm, lớp.
+ Trẻ thông minh, sáng tạo hơn khi quan sát, so sánh, phân loại, các kỷ năng, thao tác
của trẻ khi thực hành thử nghiệm cũng xác hơn.
+Tiết học diễn ra sôi nổi, hứng thú và đạt kết quả khả quan.
13


- Đối với giáo viên:
+Xuất phát từ sự mong muốn truyền đạt cho cho trẻ những tri thức ban đầu về thế
giới xung quanh, ý thức được nhiệm vụ của mình, tôi đã không ngừng trau dồi kiến thức
kỷ năng, hình thức, phương pháp tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá môi trường xung
quanh luôn nhẹ nhàng tạo tâm thế thoải mái cho trẻ khi tham gia vào hoạt động, vì vậy
các tiết dạy cho trẻ khám phá MTXQ trên lớp đều được xếp loại tốt.

+ Xây dựng kế hoạch tổ chức cho trẻ thường xuyên được tìm tòi, khám phá, thử
nghiệm, tận dụng mọi cơ hội cho trẻ được tham gia các hoạt động khám phá thử nghiệm
đồng thời tổ chức cho trẻ làm quen mọi lúc mọi nơi.
- Đối với phụ huynh:
Các bậc phụ huynh đó nhận thức rừ được tầm quan trọng của việc dạy trẻ đến với môi
trường xung quanh, giữa phụ huynh- giáo viên đó có sự hợp tác tích cực, tạo được sự
đồng thuận, phụ huynh đó mạnh dạn trao đổi với giáo viên những vấn đề còn thắc mắc,
đồng thời tích cực giúp giáo viên sưu tầm các loại nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương
để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ khám phá, qua đó tạo điều kiện cho cô giáo truyền đạt
cho trẻ kiến thức về môi trường xung quanh đạt hiệu quả cao nhất , đó cũng đó góp
phần nâng cao chất lượng môn học cho trẻ khám phá môi trường xung quanh
Từ những kết quả nghiên cứu trên cơ sở tôi rút ra kết luận sau.
III. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. ý nghĩa của đề tài
Cuộc sống ngày nay biến đổi liên tục không ngừng nghĩ, và công việc đem lại những
điều mới mẻ cho thế hệ mầm non ngày càng cần thiết và yêu cầu ngày càng cao và cùng
với sự phát triển của xã hội và để trẻ có được một nền móng vững chắc và phát triển một
cách toàn diện thì đòi hỏi người giáo viên mầm non phải tích cực tìm tòi, học hỏi để có sự
sáng tạo đổi mới trong nội dung, phương pháp, hình thức, cách thức tổ chức hoạt động.
Từ đó tạo cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động, trẻ tiếp thu kiến thức một cách
chủ động, sáng tạo giúp trẻ được phát triển toàn diện về các mặt thể chất, nhận thức, ngôn
ngữ, tình cảm và quan hệ xã hội, thẩm mỹ.
Đề tài, sáng kiến, giải pháp mà tôi đó nghiên cứu giúp cho giáo viên nắm vững cách
xây dựng kế hoạch, phương pháp và hình thức giáo dục trẻ 5-6 tuổi về bộ môn cho trẻ
khám phá về MTXQ.
- Xây dựng được các loại tiết cụ thể để áp dụng các hỡnh thức, phương pháp, thủ thuật
gây hứng thú khi dạy trẻ.
- Mạnh dạn tham mưu, trao đổi với Ban giám hiệu nhà trường để mua sắm trang thiết bị,
dụng cụ dạy học cho cô và trẻ.
- Cần trang bị nhiều hơn cho trẻ những biểu tượng mới về “ Thế giới xung quanh”có sự

hiểu biết về kỹ năng dạy trẻ làm quen khám phá môi trường xung quanh.
- Xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp.
- Có sự sáng tạo trong mỗi tiết dạy, luôn có sự đổi mới trong phương pháp dạy trẻ, tạo
được môi trường học mà chơi, chơi mà học đối với trẻ ,tạo điều kiện tốt để trẻ có khả
năng tư duy, phát triển tốt, trẻ có đầy đủ điều kiện để tìm tòi, khám phá, và trải nghiệm.
- Môi trường cho trẻ khám phá phong phú sáng tạo hấp dẫn với trẻ.
- Làm tốt công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh.
14


- Động viên kịp thời và giúp trẻ tập luyện thường xuyên .
Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi đó đúc rút được trong quá trình giúp trẻ tiếp cận
khám phá môi trường xung quanh trong soạn bài và giảng dạy, quá trình này không những
đòi hỏi cơ sở vật chất và trang thiết bị cần thiết mà còn đòi hỏi mỗi một cô giáo phải luôn
chịu khó tìm tòi, sưu tầm những điều mới lạ, phù hợp với lứa tuổi trẻ thơ.
Những kiến thức kỹ năng trong giáo án cũng như trong các đợt bồi dưỡng khi ứng dụng
vào trong giảng dạy của bản thân vẫn chỉ ở mức cơ bản. Tôi nhận thấy vẫn còn nhiều vấn
đề tiếp tục học hỏi, tìm kiếm giải pháp, đúc rút kinh nghiệm của các đơn vị bạn để khụng
ngừng nâng cao kỹ năng và phương pháp trong hoạt động khám phá môi trường xung
quanh của trẻ.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
Sau khi nghiên cứu và áp dụng đề tài, sáng kiến, giải pháp bản thân tôi có một số
kiến nghị đề xuất sau:
* Đối với phòng giáo dục:
Tăng cường tổ chức tập huấn về chuyên đề hàng năm cho giáo viên, tham quan các đơn
vị ban trên và ngoài địa bàn các đơn vị tổ chức và làm tốt để tham quan học hỏi và rút
kinh nghiệm
* Đối với nhà trường:
Cần quan tâm, tăng cường mua sắm trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ môn khám
phá với MTXQ của trẻ 5-6 tuổi.tăng trưỡng hơn nữa các loại đồ chơi ngoài trời, các khu

vui chơi với cát, nước, các bãi đất rộng, các đồi đất cho trẻ được trải nghiệm hàng ngày.
Chỉ đạo sâu sát việc xây dựng kế hoạch giáo dục và xây dựng loại tiết học của môn
khám phá với MTXQ cụ thể rỏ ràng và phù hợp hơn.
* Đối với phụ huynh:
Có sự quan tâm hơn nữa, sưu tầm ủng hộ nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương nhằm
giúp cho giáo viên có điều kiện làm thêm đồ dùng đồ chơi. Đây là những kinh nghiệm từ
việc làm thực tế mà tôi đã thực nghiệm.
Tóm lại: Với kinh nghiệm ít ỏi của tôi khi tổ chức "Một số biện pháp nâng cao chất
lượng hoạt động khám phá môi trường xung quanh cho trẻ 5-6 tuổi" không ngoài
mục đích mong muốn trẻ có các kỷ năng về quan sát, so sánh, phân loại, tìm tòi thích
khám phá trải nghiệm của trẻ khi được khám phá môi trường xung quanh. Tuy nhiên vì
điều kiện thời gian, cũng như tình hình thực tế của trẻ ở địa phương và năng lực của cá
nhân còn hạn chế nên việc thực hiện những kinh nghiệm mà không tránh khỏi những
thiếu sót.
Kính mong các đồng chí và đồng nghiệp tham khảo, trao đổi và góp ý để giúp tôi
hoàn thiện hơn trong chuyên môn.
Trên đây là những biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục hoạt động khám phá
môi trường xung quanh cho trẻ 5-6 tuổi, kính mong hội đồng thi đua các cấp xem xét,
góp ý để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

15


ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PGD& ĐT LỆ THỦY
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
16


..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

17