Quản lý hoạt động cho vay tại ngân hàng hợp tác chi nhánh phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHO VAY
TẠI NGÂN HÀNG HỢP TÁC CHI NHÁNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHO VAY
TẠI NGÂN HÀNG HỢP TÁC CHI NHÁNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRỊNH THỊ HOA MAI
XÁC NHẬN CỦA

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực.
Những kết quả nghiên cứu của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất
cứ một công trình nào khác.
Hà Nội, ngày 22 tháng 12 năm 2015
Học viên

Nguyễn Thị Bích Ngọc


LỜI CẢM ƠN
Luận văn là kết quả quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường, kết hợp với
kinh nghiệm trong quá trình thực tiễn công tác, với sự cố gắng nỗ lực của bản thân.
Lời đầu tiên tôi xin dành bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới cô giáo:
PGS.TS Trịnh Thị Hoa Mai là người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình
hướng dẫn cho tôi về chuyên môn, phương pháp nghiên cứu và chỉ bảo cho tôi
nhiều kinh nghiệm trong thời gian thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ngân hàng Hợp tác chi nhánh Phú Thọ đã giúp
đỡ tôi trong quá trình thu thập dữ liệu và cung cấp thông tin của luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong khoa Kinh tế chính trị,
Trường Đài học Kinh tế - ĐHQG Hà Nội và bạn bè đã giúp đỡ tôi trong quá trình

học tập cũng như trong quá trình hoàn thành luận văn này.
Sau cùng, tôi xin gửi lới biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt
nhất cho tôi trong suốt quá trình học cũng như thực hiện luận văn.
Mặc dù bản thân học viên cũng đã rất cỗ gắng và nỗ lực, song luận văn vẫn
không tránh khỏi những thiếu sót do kinh nghiệm, khả năng và trình độ còn nhiều
hạn chế. Tôi mong nhận được sự góp ý chân thành của quý Thầy, quý Cô, đồng
nghiệp và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn.
Hà Nội, ngày 22 tháng 12 năm 2015
Học viên

Nguyễn Thị Bích Ngọc


MỤC LỤC
MỤC LỤC.............................................................................................................
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................
DANH MỤC BẢNG.............................................................................................
STT........................................................................................................................
Bảng.......................................................................................................................
Nội dung................................................................................................................
Trang.....................................................................................................................
1..............................................................................................................................
Bảng 3.1.................................................................................................................
Tổng hợp kết quả hoạt động của Chi nhánh các năm 2012 - 2014...................
48............................................................................................................................
2..............................................................................................................................
Bảng 3.2.................................................................................................................
Tổng hợp tình hình dư nợ cho vay các năm 2012 - 2014...................................
49............................................................................................................................
3..............................................................................................................................

Bảng 3.3.................................................................................................................
Phân bổ lao động tín dụng của Chi nhánh đến ngày 31/12/2014......................
50............................................................................................................................
4..............................................................................................................................
Bảng 3.4.................................................................................................................
Cơ cấu lao động tín dụng của Chi nhánh phân theo độ tuổi các năm
2012-2014...............................................................................................................
51............................................................................................................................
5..............................................................................................................................
Bảng 3.5.................................................................................................................
Cơ cấu lao động của Chi nhánh phân theo trình độ đào tạo các năm
2012-2014...............................................................................................................


52............................................................................................................................
6..............................................................................................................................
Bảng 3.6.................................................................................................................
Tổng hợp tình hình dư nợ cho vay trong hệ thống theo nguồn vốn của
Chi nhánh các năm 2012-2014.............................................................................
56............................................................................................................................
7..............................................................................................................................
Bảng 3.7.................................................................................................................
Tỷ trọng tổng dư nợ cho vay phân theo đối tượng khách hàng các năm
2012 - 2014.............................................................................................................
57............................................................................................................................
8..............................................................................................................................
Bảng 3.8.................................................................................................................
Dư nợ cho vay ngoài hệ thống phân theo đối tượng khách hàng......................
58............................................................................................................................
9..............................................................................................................................

Bảng 3.9.................................................................................................................
Dư nợ cho vay ngoài hệ thống phân theo ngành kinh tế tại Chi nhánh các
năm 2012-2014......................................................................................................
60............................................................................................................................
10............................................................................................................................
Bảng 3.10...............................................................................................................
Dư nợ cho vay ngoài hệ thống phân theo tài sản đảm bảo tại Chi nhánh
các năm 2012-2014................................................................................................
61............................................................................................................................
11............................................................................................................................
Bảng 3.11...............................................................................................................
Cơ cấu dư nợ cho vay theo thời gian tại Chi nhánh các năm 2012-2014..........
62............................................................................................................................


12............................................................................................................................
Bảng 3.12...............................................................................................................
Tình hình tiếp xúc khách hàng và tiếp nhận hồ sơ vay vốn của khách
hàng tại Chi nhánh các năm 2012-2014..............................................................
67............................................................................................................................
13............................................................................................................................
Bảng 3.13...............................................................................................................
Tình hình kểm tra BCTC của doanh nghiệp vay vốn tại Chi nhánh các
năm 2012 - 2014....................................................................................................
70............................................................................................................................
14............................................................................................................................
Bảng 3.14...............................................................................................................
Tình hình tiến độ thẩm định TSĐB các năm 2012-2014....................................
71............................................................................................................................
15............................................................................................................................

Bảng 3.15...............................................................................................................
Tình hình công tác thẩm định cho vay các năm 2012-2014...............................
71............................................................................................................................
16............................................................................................................................
Bảng 3.16...............................................................................................................
Kết quả công tác thẩm định cho vay các năm 2012-2014..................................
74............................................................................................................................
17............................................................................................................................
Bảng 3.17...............................................................................................................
Doanh số thu nợ của Chi nhánh các năm 2012-2014.........................................
76............................................................................................................................
18............................................................................................................................
Bảng 3.18...............................................................................................................
Phân loại dư nợ cho vay ngoài hệ thống theo nhóm của Chi nhánh các


năm 2012-2014......................................................................................................
77............................................................................................................................
19............................................................................................................................
Bảng 3.19...............................................................................................................
Tỷ lệ nợ xấu của Chi nhánh và một số NHTM trên địa bàn Phú Thọ các
năm 2012- 2014.....................................................................................................
78............................................................................................................................
20...........................................................................................................................
Bảng 3.20..............................................................................................................
Tình hình nợ xấu của Chi nhánh các năm 2012-2014.......................................
79...........................................................................................................................
DANH MỤC HÌNH.............................................................................................
STT.......................................................................................................................
Hình......................................................................................................................

Nội dung...............................................................................................................
Trang.....................................................................................................................
1.............................................................................................................................
Hình 1.1................................................................................................................
Quy trình cho vay................................................................................................
23...........................................................................................................................
2.............................................................................................................................
Hình 3.1................................................................................................................
Sơ đồ tổ chức quản lý của Ngân hàng hợp tác...................................................
47...........................................................................................................................
3.............................................................................................................................
Hình 3.2................................................................................................................
Quy trình cho vay ngoài hệ thống của Chi nhánh đang áp dụng.....................
66...........................................................................................................................
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.......................................................................................


STT.......................................................................................................................
Biểu.......................................................................................................................
Nội dung...............................................................................................................
Trang.....................................................................................................................
1.............................................................................................................................
Biểu đồ 3.1............................................................................................................
Lý do từ chối sau khi tiếp xúc hồ sơ khách hàng các năm 2012 – 2014...........
68...........................................................................................................................
2.............................................................................................................................
Biểu đồ 3.2............................................................................................................
Nguyên nhân từ chối cho vay của Chi nhánh các năm 2012 - 2014.................
72...........................................................................................................................
PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................

1 Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài.........................................................
2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.....................................................................
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................
4 Kết cấu của Luận văn........................................................................................
CHƯƠNG 1...........................................................................................................
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI.............................
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI............................................................................
Phân loại cho vay theo đối tượng khách hàng.................................................
Phân loại cho vay theo thời hạn........................................................................
Phân loại cho vay theo mức độ tín nhiệm đối với khách hàng.......................
Phân loại cho vay theo hình thái giá trị............................................................
Phân loại cho vay theo xuất xứ.........................................................................
CHƯƠNG 2.........................................................................................................
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN.....................
CHƯƠNG 3.........................................................................................................


QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG HỢP TÁC CHI
NHÁNH PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2012-2014....................................................
CHƯƠNG 4.........................................................................................................
ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG HỢP TÁC............
CHI NHÁNH PHÚ THỌ....................................................................................
KẾT LUẬN........................................................................................................
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23

Ký hiệu
ACCU
Agribank

Nguyên nghĩa
Hiệp hội Quỹ tín dụng Châu Á

Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt
Nam
BCTC
Báo cáo tài chính
CBNV
Cán bộ nhân viên
CIC
Trung tâm thông tin tín dụng
ĐHQG
Đại học Quốc gia
HD Bank Ngân hàng thương mại cổ phần phát triển nhà
HĐQT
Hội đồng quản trị
IMF
Quỹ tiền tệ quốc tế
NHNN
Ngân hàng Nhà nước
NHTM
Ngân hàng thương mai
NVTD
Nhân viên tín dụng
PTNT
Phát triển nông thông
QSDĐ
Quyền sử dụng đất
QTDND
Quỹ tín dụng nhân dân
QTDTW
Quỹ tín dụng Trung Ương
TCKT

Tổ chức Kinh tế
TCTD
Tổ chức tín dụng
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
TSĐB
Tài sản đảm bảo
VAMC
Công ty quản lý tài sản
VIB
Ngân hàng Quốc tế
Vietinbank Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam

i


DANH MỤC BẢNG
STT

Bảng

1

Bảng 3.1

2

Bảng 3.2

3

Bảng 3.3

4

Bảng 3.4

5

Bảng 3.5

6

Bảng 3.6

7

Bảng 3.7

8

Bảng 3.8

9

Bảng 3.9

10

Bảng 3.10

11

Bảng 3.11

12

Bảng 3.12

13

Bảng 3.13

14
15
16
17

Bảng 3.14
Bảng 3.15
Bảng 3.16
Bảng 3.17

18

Bảng 3.18

19

Bảng 3.19

Nội dung
Tổng hợp kết quả hoạt động của Chi nhánh các năm
2012 - 2014
Tổng hợp tình hình dư nợ cho vay các năm 2012 - 2014
Phân bổ lao động tín dụng của Chi nhánh đến ngày
31/12/2014
Cơ cấu lao động tín dụng của Chi nhánh phân theo độ
tuổi các năm 2012-2014
Cơ cấu lao động của Chi nhánh phân theo trình độ đào
tạo các năm 2012-2014
Tổng hợp tình hình dư nợ cho vay trong hệ thống theo
nguồn vốn của Chi nhánh các năm 2012-2014
Tỷ trọng tổng dư nợ cho vay phân theo đối tượng
khách hàng các năm 2012 - 2014
Dư nợ cho vay ngoài hệ thống phân theo đối tượng
khách hàng
Dư nợ cho vay ngoài hệ thống phân theo ngành kinh tế
tại Chi nhánh các năm 2012-2014
Dư nợ cho vay ngoài hệ thống phân theo tài sản đảm
bảo tại Chi nhánh các năm 2012-2014
Cơ cấu dư nợ cho vay theo thời gian tại Chi nhánh các
năm 2012-2014
Tình hình tiếp xúc khách hàng và tiếp nhận hồ sơ vay
vốn của khách hàng tại Chi nhánh các năm 2012-2014
Tình hình kểm tra BCTC của doanh nghiệp vay vốn
tại Chi nhánh các năm 2012 - 2014
Tình hình tiến độ thẩm định TSĐB các năm 2012-2014
Tình hình công tác thẩm định cho vay các năm 2012-2014
Kết quả công tác thẩm định cho vay các năm 2012-2014

Doanh số thu nợ của Chi nhánh các năm 2012-2014
Phân loại dư nợ cho vay ngoài hệ thống theo nhóm
của Chi nhánh các năm 2012-2014
Tỷ lệ nợ xấu của Chi nhánh và một số NHTM trên địa

ii

Trang
48
49
50
51
52
56
57
58
60
61
62
67
70
71
71
74
76
77
78


20

Bảng 3.20

bàn Phú Thọ các năm 2012- 2014
Tình hình nợ xấu của Chi nhánh các năm 2012-2014

iii

79


DANH MỤC HÌNH

STT

Hình

Nội dung

1

Hình 1.1

Quy trình cho vay

23

2

Hình 3.1

Sơ đồ tổ chức quản lý của Ngân hàng hợp tác

47

3

Hình 3.2

Quy trình cho vay ngoài hệ thống của Chi nhánh đang
áp dụng

Trang

66

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

STT

Biểu

1

Biểu đồ 3.1

2

Biểu đồ 3.2

Nội dung
Lý do từ chối sau khi tiếp xúc hồ sơ khách hàng
các năm 2012 – 2014
Nguyên nhân từ chối cho vay của Chi nhánh các
năm 2012 - 2014

iv

Trang
68
72


PHẦN MỞ ĐẦU
1 Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Phú Thọ là tỉnh thuộc khu vực miền núi, trung du phía Bắc, nằm trong khu vực
giao lưu giữa vùng Đông Bắc, đồng bằng sông Hồng và Tây Bắc (vị trí địa lý mang
ý nghĩa trung tâm của tiểu vùng Tây - Đông - Bắc). Những năm qua, nền kinh tế
trên địa bàn đã vượt qua nhiều khó khăn, sớm tạo được thế ổn định và tốc độ phát
triển khá; chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng công nghiệp hoá - dịch vụ - nông
nghiệp; năng lực sản xuất, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của tỉnh tăng nhanh, mức
độ đô thị hóa và đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt. Có được những thành tựu
to lớn trên, tỉnh đã tận dụng triệt để mọi nguồn lực từ ngoại lực và nội lực để dành
cho phát triển; Trong đó phải kể đến nguồn vốn cho vay đầu tư phát triển của các
ngân hàng thương mại (NHTM), đây là nguồn vốn đã góp phần không nhỏ cho việc
phát triển kinh tế của tỉnh. Nguồn vốn cho vay đầu tư trên địa bàn được quản lý bởi
nhiều tổ chức cho vay với những thị phần khác nhau phù hợp với mô hình tổ chức
và hoạt động. Một đầu mối có thị phần cao và sâu rộng đó là hoạt động của Ngân
hàng Hợp tác xã Việt Nam chi nhánh Phú Thọ (tiền thân là Quỹ tín dụng nhân dân
Trung ương chi nhánh Phú Thọ).

Sau gần 15 năm hoạt động, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam chi nhánh Phú Thọ
(gọi tắt là Ngân hàng Hợp tác chi nhánh Phú Thọ) đã có những đóng góp to lớn
trong quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội…, làm bật dậy những tiềm
năng to lớn của địa phương, đặc biệt kể từ khi chính thức chuyển đổi mô hình Ngân
hàng Hợp tác xã từ ngày 01/07/2013, hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng và
quy định tại Thông tư số 31/2012/TT-NHNN ngày 26 tháng 11 năm 2012 của
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Khác với các Ngân hàng thương mại, trong cơ cấu sử dụng vốn của Ngân hàng
Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ có khoản mục cho vay trong hệ thống, đối tượng là
các Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND ); Do đó việc cân bằng nguồn vốn, sử dụng
một cách hợp lý, hiệu quả; đặc biệt công tác quản lý cho vay đối với khách hàng
1


trong và ngoài hệ thống như thế nào nhằm đảm bảo chỉ tiêu lợi nhuận hàng năm
cũng như thực hiện đúng vai trò là Ngân hàng của các QTDND theo định hướng
của Chính phủ là điều hết sức quan trọng.
Trên thực tế, khủng hoảng nền kinh tế những năm gần đây đã ảnh hưởng trực
tiếp đến hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng. Trong quá
trình thực hiện chính sách cho vay đầu tư phát triển trên địa bàn, Ngân hàng Hợp
tác - Chi nhánh Phú Thọ cũng đã bộc lộ một số tồn tại làm cho chất lượng hoạt động
cho vay chưa cao do công tác quản lý cho vay còn nhiều bất cập. Trong khi doanh
thu chủ yếu là từ thu lãi cho vay, cộng thêm việc chuyển nhóm nợ và trích lập dự
phòng rủi ro theo quy định sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả tài chính của Chi
nhánh. Một Ngân hàng còn non trẻ, với 15 năm hoạt động, khả năng để ứng phó với
những cú sốc về tài chính là rất khó khăn và hệ lụy lâu dài. Do vậy, việc phân tích
công tác quản lý cho vay tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ là rất quan
trọng và cần thiết nhằm tăng cường khả năng ứng phó với diễn biến phức tạp của
nền kinh tế, nâng cao chất lượng hoạt động cho vay, công tác quản lý vốn vay chặt
chẽ, phù hợp sẽ phát huy vai trò của nguồn vốn cho vay đầu tư đặc biệt là đối với sự

phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Với những kiến thức đã được trang bị trong quá trình học chuyên ngành quản lý
kinh tế tại Trường Đại học kinh tế - ĐHQG Hà Nội cộng với việc nghiên cứu, phân
tích hoạt động xuất phát từ thực tiễn tại cơ quan nơi học viên làm việc sẽ đưa ra
những đề xuất mang tính khả thi, hiệu quả và rất có ý nghĩa.
Với những lý do trên, học viên đã lựa chọn đề tài "Quản lý hoạt động cho vay
tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ" để làm đề tài nghiên cứu luận văn
tốt nghiệp.
Câu hỏi nghiên cứu của luận văn:
1. Công tác quản lý cho vay thời gian qua tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh
Phú Thọ đã đạt được kết quả như thế nào? Và còn tồn tại những hạn chế gì?
Nguyên nhân do đâu?
2. Để hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý hoạt động cho vay, Ngân hàng Hợp
tác - Chi nhánh Phú Thọ cần phải có những giải pháp gì?
2


2 Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục tiêu
Phân tích công tác quản lý cho vay tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ
nhằm đề xuất một số giải pháp hoàn thiện hơn nữa công tác quản lý cho vay của
Ngân hàng phù hợp với tình hình thực tiễn.
2.2 Nhiệm vụ
Thứ nhất, hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về hoạt động cho vay của
Ngân hàng thương mại, các nhân tố ảnh hưởng và nội dung quản lý hoạt động cho
vay tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam.
Thứ hai, phân tích thực trạng công tác quản lý cho vay tại Ngân hàng Hợp tác Chi nhánh Phú Thọ từ năm 2012 đến năm 2014. Qua việc phân tích các số liệu trên
bảng cân đối kế toán, sao kê theo loại hình cho vay cũng như quy trình cho vay để
rút ra những kết luận cơ bản nhất về thực trạng quản lý hoạt động cho vay tại Ngân
hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ.

Thứ ba, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý hoạt động cho vay
tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ.
3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động quản lý cho vay của Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Đề tài nghiên cứu công tác quản lý hoạt động cho vay tại Ngân
hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ bao gồm:
- Bộ máy tổ chức quản lý hoạt động cho vay
- Hệ thống văn bản phục vụ công tác quản lý cho vay
- Quản lý đối tượng và thời hạn cho vay
- Quản lý theo quy trình cho vay
- Quản lý nợ xấu
Về không gian: Đề tài thực hiện tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ.
Về thời gian: Số liệu nghiên cứu được thu thập trong các năm 2012, 2013 và 2014.
3


4 Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 4 chương sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý
hoạt động cho vay tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và thiết kế Luận văn
Chương 3: Quản lý hoạt động cho vay tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú
Thọ giai đoạn 2012-2014
Chương 4: Định hướng và một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý cho vay
tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ.

4

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TIỄN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
Thực tế những năm gần đây hoạt động ngân hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt
trong hoạt động cho vay. Vấn đề cấp bách đặt ra cho các tổ chức tín dụng (TCTD)
là quản lý hoạt động cho vay như thế nào để đảm bảo an toàn nguồn vốn và gia tăng
nguồn thu cho đơn vị. Do vậy, vấn đề cho vay, quản trị rủi ro và quản lý hoạt động
cho vay trở thành đối tượng nghiên cứu phổ biến trong các đề tài khoa học như:
luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, đề tài nghiên cứu khoa học ở cấp bộ, sở ban ngành,
các bài viết về công tác quản lý cho vay trên các tạp chí...; Có thể khái quát tình
hình nghiên cứu liên quan đến nội dung này trong thời gian gần đây như sau:

1.1.1 Các công trình nghiên cứu
1.1.1.1 Nhóm các công trình nghiên cứu về quản lý cho vay tại các Ngân
hàng thương mại
- Luận án tiến sĩ, “Quản lý cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt
Nam trong điều kiện kinh tế vĩ mô bất ổn”, của Nguyễn Trọng Nam (2014), Học
viện Ngân hàng. Luận án hệ thống được toàn bộ các vấn đề lý luận cơ bản về: hoạt
động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa; những nội dung cơ bản về quản lý
cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa trong điều kiện kinh tế vĩ mô bất ổn; kinh
nghiệm quốc tế về quản lý cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa trong điều kiện
kinh tế vĩ mô bất ổn và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam; Đề tài mới được thực
hiện năm 2014 cho thấy bức tranh tổng quát về tình hình kinh tế thế giới và Việt
Nam trong điều kiện hiện nay. Qua đó, tác giả đưa ra những giải pháp và kiến nghị
về quản lý hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam trong
điều kiện kinh tế vĩ mô bất ổn: kiến nghị với Chính phủ, kiến nghị với Ngân hàng

Nhà nước Việt Nam, kiến nghị với Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên,
5


kiến nghị với hệ thống ngân hàng nói chung, là trung gian tài chính, là đối tác trực
tiếp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì Luận án không đề cập đến. Do vậy, các
giải pháp vẫn chưa tạo thành một vòng tròn thống nhất dẫn đến việc thực hiện sẽ
gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
- Luận án tiến sĩ, “Quản lý cho vay tại Ngân hàng thương mại Cổ phần Ngoại
thương Việt Nam trong quá trình hội nhập”, của Nguyễn Thu Lan (2011), trường Đại
học kinh tế Quốc dân. Từ lý luận chung về hoạt động cho vay, vấn đề quản lý hoạt động
cho vay tại Ngân hàng thương mại, luận án đã đưa ra quan niệm về quản lý cho vay hiệu
quả tương ứng với nâng cao chất lượng cho vay. Từ đó, tác giả xây dựng hệ thống một số
nhóm chỉ tiêu để phản ánh thước đo chất lượng quản lý cho vay của ngân hàng trong quá
trình hội nhập. Trên cơ sở nguồn số liệu thứ cấp của Ngân hàng thương mại cổ phần
Ngoại thương Việt Nam, tác giả phân tích thực trạng và nguyên nhân tác động đến chất
lượng cho vay. Qua đó, đề xuất các giải pháp: xây dựng, quản lý quan hệ khách hàng và
sản phẩm, quản lý dịch vụ cho vay của ngân hàng; hoàn thiện quy trình cho vay theo
thông lệ quốc tế; quản lý hệ thống thông tin cho vay; Xây dựng chính sách đầu tư nguồn
nhân lực cho ngân hàng phù hợp với xu thế hội nhập. Tuy nhiên, đề án cũng chưa đưa ra
kiến nghị đối với các cơ quan quản lý, đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước, đây là cơ quan
ban hành các chính sách liên quan đến hoạt động ngân hàng có tác động trực tiếp và
mạnh mẽ đến hoạt động của các TCTD.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế, “Định hướng và một số giải pháp trong công tác
quản lý cho vay của các Ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh” của Trần Trung Tường (2011), trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ
Chí Minh. Luận văn đã đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng quản lý cho vay của các
ngân hàng thương mại cổ phần ở thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2009-2011. Đồng
thời đánh giá về những kết quả đạt được, đưa ra một số hạn chế trong công tác quản lý
cho vay, phân tích một số nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến công tác quản

lý cho vay tại các ngân hàng thương mại cổ phần ở thành phố Hồ Chí Minh chưa đạt
hiệu quả cao. Từ đó, nêu lên định hướng và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
công tác lý cho vay của các NHTM cổ phần ở thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, luận
6


văn chưa phân tích các nhân tố ảnh hưởng để lồng ghép vào phần thực trạng; Do đó,
các giải pháp đưa ra thiếu toàn diện và chưa sát thực tế.
- Luận văn thạc sĩ, “Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý cho vay tại Ngân
hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Phú Thọ”, của Nguyễn Linh Chi
(2012), trường Đại học Thái Nguyên. Luận văn đưa ra nhận định chung về công tác
cho vay tại đơn vị và đưa ra các giải pháp toàn diện để hoàn thiện công tác quản lý
cho vay tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Phú Thọ. Tuy
nhiên, luận văn chỉ dành 14 trang (từ trang số 62 đến trang số 76) để phân tích, đánh
giá về thực trạng quản lý cho vay tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn
Phú Thọ trong khi dành thời lượng quá sâu cho các nội dung khác. Hơn nữa, luận
văn không đề cập đến công tác quản lý nợ xấu, là một trong các vấn đề quan trọng
trong công tác quản lý hoạt động cho vay; Do vậy thực trạng chưa được đánh giá
một cách sâu sát nhất.
- Luận văn thạc sĩ, “Nâng cao hiệu quả công tác quản lý cho vay đối với học
sinh, sinh viên tại chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Phú Thọ”, của
Nguyễn Trần Tú (2014), trường Đại học kinh tế và quản trị kinh doanh. Luận văn
chỉ ra: sau hơn 9 năm triển khai chương trình cho vay đối với học sinh, sinh viên
đến nay đã đạt được những kết quả đáng khích lệ; Nhà nước đã dành một phần
nguồn lực để cung cấp cho vay ưu đãi cho học sinh, sinh viên thuộc các đối tượng
này có cơ hội được vay vốn học tập, đảm bảo cho mọi người đều có điều kiện tiếp
cận dịch vụ giáo dục, góp phần vào sự nghiệp đào tạo nguồn nhân lực có trình độ
cho sự phát triển đất nước. Luận văn cũng đề cập thực trạng công tác quản lý cho
vay đối với những đối tượng này và đề ra những giải pháp để quản lý nguồn vốn
cho vay hiệu quả nhất như: công tác quản lý phù hợp để nguồn vốn được truyền tải

nhanh chóng, kịp thời đến các đối tượng thụ hưởng, đúng chính sách, tháo gỡ kịp
thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện tại địa phương
và giải quyết những bất cập nảy sinh một cách hiệu quả nhất.
- Bài báo, “Những thành công trong quản lý chất lượng tín dụng của ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam”, của tác giả Ths. Nguyễn Hùng Tiến,
7


tạp chí Thị trường tài chính tiền tệ, tháng 6/2014. Bài viết phân tích những thành công
trong quản lý chất lượng tín dụng của Agribank đối với việc thực hiện các mục tiêu phát
triển kinh tế - xã hội, đó là: (i) Agribank là NHTM chủ lực cho vay phát triển nông
nghiệp – nông thôn và hộ nông dân, đóng vai trò hàng đầu thực hiện chính sách “tam
nông”, chương trình Xây dựng nông thôn mới của Đảng và Chính phủ. (ii) Agribank
đóng vai trò là công cụ để Nhà nước thực hiện nhiều chương trình tín dụng quan trọng
thúc đẩy phát triển các lĩnh vực ưu tiên, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông
nghiệp – nông thôn. (iii) Hoạt động tín dụng của Agribank góp phần đẩy lùi nạn cho vay
nặng lãi ở nông thôn, nhất là ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, làm thay đổi bộ mặt
nhiều vùng nông thôn. Đối với việc thực hiện mục tiêu phát triển của Agribank: (i) Ban
hành quy định nội bộ, cải tiến các quy trình thực hiện nghiệp vụ. (ii) Chỉ đạo hoạt động
tín dụng chặt chẽ và sát sao hơn, tập trung cho các lĩnh vực ưu tiên, trọng điểm. (iii)
Triển khai nhiều biện pháp cụ thể trong công tác xử lý thu hồi nợ xấu, nợ đã xử lý rủi ro.
Tuy nhiên, bài báo chưa nêu bật cách thức quản lý chất lượng tín dụng như thế nào để
đạt được những thành công như trên.

1.1.1.2 Nhóm các công trình nghiên cứu về quản lý cho vay trong hệ thống
Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam
- Luận văn thạc sĩ kinh tế, “Quản lý cho vay tại QTDND Trung ương chi nhánh
Bắc Ninh giai đoạn 2009-2012”, của Nguyễn Đình Công (2012), Học viện Ngân
hàng. Luận văn sử dụng chủ yếu phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp,
phương pháp thống kê, phương pháp so sánh… để phân tích thực trạng công tác

quản lý cho vay tại Quỹ tín dụng Trung ương chi nhánh Bắc Ninh. Đây là công trình
nghiên cứu về Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam chi nhánh Bắc Ninh trước thời điểm
chuyển đổi mô hình tháng 7/2013. Luận văn đánh giá những kết quả đạt được, tồn
tại và nguyên nhân của tồn tại trong công tác quản lý cho vay; Từ đó, tác giả đưa ra
những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý cho vay tại Quỹ tín dụng Trung
ương chi nhánh Bắc Ninh. Tuy nhiên, sau thời điểm chuyển đổi mô hình, chưa có
nghiên cứu nào về công tác quản lý cho vay tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam chi
nhánh Bắc Ninh.
8


- Luận văn thạc sĩ kinh tế, “Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý
hoạt động cho vay tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam chi nhánh Hà Tây”, của Lê
Trung Kiên (2013), trường Đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh, chuyên ngành
quản lý kinh tế. Luận văn nghiên cứu và phân tích thực trạng công tác quản lý cho
vay của Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam chi nhánh Hà Tây trên cơ sở tổng quan về
ngân hàng thương mại, quản lý hoạt động cho vay, phân tích các nhân tố ảnh hưởng,
đáng giá kết quả đạt được, những mặt còn hạn chế và tìm hiểu nguyên nhân của hạn
chế. Từ đó, tác giả đưa ra nhận định chung về công tác quản lý cho vay tại đơn vị và
đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý cho vay tại Ngân hàng Hợp
tác xã Việt Nam chi nhánh Hà Tây. Tuy nhiên, năm 2013 là năm đầu tiên sau
chuyển đổi mô hình nên trong quá trình phân tích có nhiều nội dung chưa được làm
rõ như: bộ máy tổ chức, quy trình cho vay…
- Luận văn thạc sĩ, “Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý cho vay trong
hệ thống tại Ngân hàng Hợp tác chi nhánh Kiên Giang”, của Hoàng Thị Ánh Hồng
(2014), trường Đại học kinh tế và quản trị kinh doanh. Luận văn phân tích về thực
trạng công tác quản lý cho vay trong hệ thống đối với các QTDND và đánh giá
chung về công tác quản lý cho vay đối với đối tượng này: những kết quả đạt được,
tồn tại và nguyên nhân. Từ đó, tác giả đề xuất một số giải pháp trong công tác chỉ
đạo, công tác ban hành văn bản, công tác kiểm tra kiểm soát sau cho vay; Đồng thời

đưa ra một số kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước tỉnh và Ngân hàng Hợp tác xã
Việt Nam. Tuy nhiên, hoạt động cho vay trong hệ thống tại đơn vị chỉ chiếm tỷ
trọng 40%; Vì vậy luận văn phân tích công tác quản lý cho vay đối với riêng đối
tượng này rõ ràng chưa có tính hiệu quả trong việc thực hiện mục tiêu chung của
đơn vị; Với tỷ trọng 60% cho vay ngoài hệ thống (TCKT, cá nhân) mà công tác
quản lý không chặt chẽ sẽ dẫn đến rủi ro cao và để lại nhiều hệ lụy.

1.1.2 Khoảng trống nghiên cứu của luận văn
Hoạt động cho vay và các vấn đề về công tác quản lý cho vay của Ngân hàng
trong những năm qua đã trở thành đối tượng nghiên cứu khá phổ biến trong các đề
tài nghiên cứu khoa học. Các nghiên cứu trên phạm vi, đối tượng và hướng đề tài khác
nhau. Hầu hết các Luận án, Luận văn đã hệ thống được toàn bộ các vấn đề lý luận cơ
9


bản về hoạt động cho vay tại ngân hàng thương mại, nội dung quản lý cho vay của
ngân hàng thương mại và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng cho vay và công tác
quản lý vốn vay…, kinh nghiệm của một số quốc gia trong công tác quản lý cho vay và
rút ra bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp
nhằm hoàn thiện công tác quản lý cho vay.
Tuy nhiên, các đề tài vẫn còn những hạn chế nhất định: một số đề tài chưa phân tích
rõ quy trình cho vay để tìm ra giải pháp trong quản lý quy trình bởi quy trình là công cụ
hữu hiệu của các nhà quản lý. Từ quy trình, công tác quản lý cho vay được kiểm soát,
quản lý ngay từ bước đầu tiên đến khi kết thúc khoản vay, quản lý rủi ro tiềm ẩn trong
mỗi bước quy trình nhằm nâng cao chất lượng dư nợ cho vay. Một số đề tài phân tích
chi tiết và cụ thể đến từng nghiệp vụ, quy trình cho vay, phân tích thực trạng nợ xấu;
Song chỉ dừng lại ở một nhóm đối tượng nhất định như doanh nghiệp nhỏ và vừa, đối
tượng cho vay trong hệ thống của Ngân hàng Hợp tác do vậy kiến nghị và giải pháp
đưa ra vẫn chưa mang tính toàn diện và sát thực với mục tiêu chung của đơn vị.
Hơn nữa, chưa có đề tài nào nghiên cứu cụ thể về quản lý hoạt động cho vay trên

diện rộng, toàn bộ hoạt động cho vay tại Ngân hàng Hợp tác - Chi nhánh Phú Thọ (bao
gồm cho vay trong hệ thống và ngoài hệ thống). Đặc biệt từ khi QTDND Trung ương
chi nhánh Phú Thọ chính thức chuyển đổi mô hình Ngân hàng Hợp tác xã ngày
01/07/2013 chưa có một đề tài nào nghiên cứu sau khi chuyển đổi, đây cũng là tính
mới của nghiên cứu lần này.
Những công trình khoa học trên là tư liệu quý báu cả về lý luận và thực tiễn cho
việc nghiên cứu đề tài quản lý hoạt động cho vay tại Ngân hàng Hợp tác - Chi
nhánh Phú Thọ. Vì vậy, tác giả nghiên cứu để có cái nhìn khái quát phục vụ công
tác nghiên cứu Luận văn.

1.2 Cơ sở lý luận chung về quản lý hoạt động cho vay tại Ngân hàng
thương mại
Hoạt động cho vay và công tác quản lý cho vay tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam
cũng tuân thủ các quy định, quy chế chung của Ngành, mặc dù có những đặc thù riêng
song về cơ bản có nhiều đặc điểm giống như các Ngân hàng thương mại khác.

10


1.2.1 Hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại
1.2.1.1 Khái niệm cho vay
Cho vay là một phạm trù kinh tế và cũng là một sản phẩm của nền kinh tế sản
xuất hàng hóa, nhưng chính nó lại là động lực quan trọng thúc đẩy nền kinh tế hàng
hoá phát triển lên giai đoạn cao hơn. Qua nhiều giai đoạn tồn tại và phát triển, ngày
nay cho vay là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ kinh tế trong đó cá nhân
(hay tổ chức) nhường quyền sử dụng một khối lượng giá trị hay hiện vật cho cá
nhân (hay tổ chức) khác với những ràng buộc nhất định như: Thời hạn hoàn trả (cả
gốc lẫn lãi) lãi suất, cách thức vay mượn và thu hồi. Tồn tại và phát triển qua nhiều
hình thái kinh tế - xã hội, đã có nhiều khái niệm khác nhau về cho vay được đưa ra.
Cho vay là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ giao dịch giữa hai chủ

thể, trong đó một bên chuyển giao một lượng giá trị sang cho bên kia được sử dụng
trong một thời gian nhất định, đồng thời bên nhận được phải cam kết hoàn trả theo
thời hạn đã thoả thuận.
Trong mối quan hệ giao dịch này thể hiện các nội dung sau:
- Người cho vay chuyển giao cho người đi vay một lượng giá trị nhất định. Giá
trị này có thể dưới hình thái tiền tệ hoặc dưới hình thái hiện vật như: hàng hoá, máy
móc, thiết bị, bất động sản.
- Người đi vay chỉ được sử dụng tạm thời trong một thời gian nhất định, sau khi
hết thời hạn sử dụng theo thoả thuận, người đi vay phải hoàn trả cho người cho vay.
- Giá trị hoàn trả thông thường lớn hơn giá trị lúc cho vay ban đầu hay nói cách
khác người đi vay phải trả thêm phần lợi tức (lãi vay).

1.2.1.2. Phân loại hoạt động cho vay
Phân loại cho vay theo đối tượng khách hàng
• Cho vay trong hệ thống: Khách hàng này chỉ phát sinh tại Ngân hàng Hợp
tác xã Việt Nam. Hình thức cho vay mang tính chất điều hòa vốn trong hệ thống với
mục đích: mở rộng cho vay thành viên hoặc hỗ trợ khả năng chi trả đối với các
QTDND , ngoài ra cho vay theo các dự án của Ngân hàng phát triển Châu Á: dự án
ADB, AFD, ICO....
11