Hướng dẫn dạy học môn Văn

Đạ Tông, ngày 8 tháng 10 năm 2010
Chuyển đ/c Nguyễn Thị Bé Hương nghiên cứu, triển khai đến toàn bộ GV trong
tổ trong đợt sinh hoạt chuyên môn vào ngày 14 tháng 10 tới
Chú ý:
Tổ chuyên môn cần thường xuyên trao đổi kinh nghiệm, trao đổi phương pháp dạy học
nhằm nâng cao chất lượng học sinh trong các buổi họp tổ, xây dựng chuyên đề nâng cao hiệu
quả công tác phụ đạo học sinh yếu, cách rèn luyện cho học sinh kỹ năng làm bài trước yêu cầu
mới, đặc biệt chú ý tổ chức hội nghị chuyên đề về giảng dạy để học sinh nắm được bài ngay
trên lớp.
- Tiếp tục bồi dưỡng giáo viên đổi mới phưong pháp dạy học, đổi mới kỹ năng ra đề
kiểm tra đánh giá, kỹ năng thiết lập đề kiểm tra theo chuẩn kiến thức và kỹ năng quy định.
Bùi Văn Khoa
HƯỚNG DẪN DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN
Năm học 2010 – 2011
Thực hiện văn bản chỉ đạo số 7418/BGDĐT – GDTrH ngày 11/8/2010 của Vụ
Giáo dục Trung học Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ
năm học 2010 -2011; ngoài những nhiệm vụ trọng tâm của bậc học được quy định tại
công văn số 820 /SGD&ÑT – GDTrH ngày17/8/2010 của Sở Giáo dục và Đào tạo
Lâm Đồng hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ Giáo dục trung học năm học 2010 – 2011,
Phòng Giáo dục Trung học hướng dẫn một số nội dung về việc triển khai dạy học bộ
môn Ngữ văn THCS – THPT như sau:
I. NHIỆM VỤ CHUNG
Tiếp tục thực hiện tốt các yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới
kiểm tra đánh giá, dạy học phân hóa trên cơ sở chuẩn kiến thức, kỹ năng của Chương
trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn THCS, THPT; tạo ra sự chuyển biến cơ bản về
đổi mới kiểm tra đánh giá thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học. Hướng dẫn phương
pháp học tập phù hợp đối tượng học sinh để không ngừng nâng cao chất lượng học tập
bộ môn.
II.NHIỆM VỤ CỤ THỂ
1.Thực hiện phân phối chương trình:
Tiếp tục thực hiện phân phối chương trình bộ môn Ngữ văn do Sở Giáo dục và

Đào tạo Lâm Đồng đã ban hành từ năm học 2008 – 2009 và những điều chỉnh phân
phối chương trình môn Ngữ văn áp dụng từ năm học 2009 – 2010.
Theo cơ chế mở trong việc thực hiện phân phối chương trình, Sở Giáo dục và
Đào tạo khuyến khích các trường căn cứ thực tế giảng dạy của đơn vị điều chỉnh một
cách hợp lý thời lượng và trình tự một số bài được sắp xếp liền nhau theo thời lượng
dành riêng cho từng cụm bài, miễn là không làm thay đổi tổng số tiết dạy của mỗi học
kỳ, cũng như toàn năm học, có đủ thời lượng dành cho luyện tập, bài tập, ôn tập, ngoại
khóa, kiểm tra định kỳ… phù hợp với điều kiện cụ thể của trường. Các phân phối
chương trình có điều chỉnh so với phân phối chương trình do Sở Giáo dục và Đào tạo
ban hành cần có sự phê duyệt của Hiệu trưởng đơn vị và có báo cáo về Sở Giáo dục
và Đào tạo Lâm Đồng ( Phòng Giáo dục trung học).
Trong PPCT cấp THCS có một số bài phải học trong 2 tuần khác nhau (vì phải
dành thời lượng để kiểm tra) cần chú ý tới tính nhất quán của bài học, nhắc lại nội
dung bài đã thực hiện ở tuần trước.
Nếu gặp tình huống có sự vênh lệch nào đó giữa PPCT và Hướng dẫn thực hiện
chuẩn kiến thức, kỹ năng, giáo viên căn cứ vào cuốn Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến
thức, kỹ năng để thực hiện.

2. Việc sử dụng sách giáo khoa, sách giáo viên
Khi sử dụng SGK, SGV để soạn giáo án, giáo viên cần căn cứ chuẩn kiến thức,
kỹ năng quy định trong chương trình môn học, xác định trọng tâm kiến thức, kỹ năng
để thiết kế bài giảng phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh.
Trong quá trình soạn giáo án, tổ chức ôn tập, xây dựng ma trận đề, thiết kế đề
kiểm tra đánh giá, các thành viên trong tổ phải căn cứ vào tài liệu nêu trên, đảm bảo
yêu cầu chủ yếu về chuẩn kiến thức kỹ năng môn học, đặc biệt là đối với lóp 9, lớp
12, để chuẩn bị tốt cho học sinh thi tuyển sinh lớp 10 và TNTHPT.
Nếu gặp tình huống có các cách hiểu khác nhau về một chủ đề, nội dung nào đó
giữa SGK và SGV, giáo viên căn cứ vào cuốn Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức,
kỹ năng để thiết kế bài giảng.
Nếu SGK hay SGV có đơn vị kiến thức mà trong chuẩn không đề cập, điều đó

có nghĩa là đã có yêu cầu giảm tải, vì vậy chỉ yêu cầu học sinh đạt được mức độ nêu
trong chuẩn; tuy nhiên, giáo viên vẫn có thể truyền tải kiến thức đó tới học sinh thuộc
đối tượng khá, giỏi. Nếu SGK hay SGV không có đơn vị kiến thức mà chuẩn yêu cầu
thì giáo viên phải tìm tòi bổ sung theo yêu cầu của chuẩn.
3. Về soạn giáo án
Giáo viên soạn giáo án theo khung giáo án đã được thống nhất trong đợt tập huấn
hè 2010.
Căn cứ tài liệu ” Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Ngữ văn”
để thiết kế bài giảng; mục tiêu của bài giảng là đạt được các yêu cầu cơ bản, tối
thiểu về kiến thức kỹ năng; việc khai thác sâu kiến thức kỹ năng phải phù hợp với khả
năng tiếp thu của học sinh; coi trọng bồi dưỡng khá giỏi và giúp đỡ học sinh học lực
yếu kém trong nội dung từng bài học.
Thiết kế bài giảng ngắn gọn, đầy đủ, đúng quy định,..Xây dựng hệ thống câu hỏi
phù hợp với đối tượng của học sinh và nội dung bài học, tăng cường các loại câu hỏi
kích thích tư duy bậc cao để phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
Một số lưu ý khi thiết kế bài soạn:
+ Lời vào bài: phải có để tạo tâm thế tiếp nhận văn học cho học sinh
+ Bài mới: Chia làm 2 cột
+ Trình bày bài soạn của những bài có số tiết nhiều hơn 1:
Ở các phần: mức độ cần đạt, trọng tâm kiến thức, kỹ năng, thái độ; phương
pháp dạy học giáo viên có thể ghi chung vào phần đầu của bài soạn, phần tiến trình
bài học phải ghi rõ tiết 1, tiết 2, tiết 3 vào đầu mỗi tiết; phân tiết hợp lý, thể hiện rõ đổi
mới phương pháp sao cho các đối tượng học sinh đều nắm được kiến thức cơ bản
trong từng tiết dạy. Bài soạn của các giáo viên dạy cùng khối lớp, cùng ban phải thống
nhất cách tách tiết theo quy định của tổ. Lưu trong hồ sơ của tổ chuyên môn các bài đã
tách và nội dung của mỗi phần.
+ Khung giáo án của Phân môn Tiếng Việt và Làm văn:
Phần nội dung bài dạy: Các đề mục thống nhất theo Hướng dẫn thực hiện
chuẩn kiến thức, kỹ năng.
+ Đối với những bài đọc thêm, giáo viên soạn theo Hướng dẫn thực hiện Chuẩn

kiến thức, kỹ năng và cân đối thời gian hợp lý để giảng dạy trong khoảng 15 đến 20
phút.
+ Ở cả hai cấp THCS và THPT, khuyến khích giáo viên trong việc thiết kế bài
dạy, tiết dạy có tính sáng tạo, phải bám sát các yêu cầu của chuẩn kiến thức, kỹ năng
trong chương trình, nổi bật trọng tâm tiết dạy.
+ Phần Hướng dẫn tự học: Thể hiện thật cụ thể, ngoài những yêu cầu trong
hướng dẫn, giáo viên cần đặt ra những yêu cầu riêng về bài cũ và bài mới cho học
sinh.
4. Yêu cầu dạy học bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng
- Giáo viên bám sát chuẩn kiến thức kỹ năng để thiết kế bài giảng nhằm đạt
được những yêu cầu cơ bản và tối thiểu về kiến thức, kỹ năng; dạy không quá tải và
không quá hoàn toàn lệ thuộc vào sách giáo khoa. Việc khai thác sâu kiến thức, kỹ
năng phải phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh.
- Thiết kế, tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động học tập với các
hình thức đa dạng, phong phú, có sức hấp dẫn, phù hợp với đặc trưng bài học, với đặc
điểm, trình độ học sinh, với điều kiện cụ thể của lớp, trường, địa phương…
- Giáo viên cần lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp, xây dựng hệ thống
câu hỏi hợp lý; tập trung vào trọng tâm, tránh nặng nề, quá tải nhất là đối với những
bài dài, bài khó, bài nhiều kiến thức mới; chú trọng bồi dưỡng năng lực độc lập suy
nghĩ cho học sinh, giúp học sinh biết vận dụng sáng tạo kiến thức đã học vào thực tế,
tránh cho các em thói quen ghi nhớ máy móc, lối học thụ động. Cần chú ý tổ chức cho
học sinh được trao đổi, thảo luận dưới nhiều hình thức nhằm tích cực hoá vai trò chủ
thể sáng tạo của học sinh, tránh tình trạng dạy học theo lối đọc - chép , tình trạng
“đậm kiến thức, nhạt kỹ năng”.
Khuyến khích giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, trong đó
máy tính được thực hiện đúng chức năng là công cụ giúp giáo viên đổi mới phương
pháp và nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học. Các thiết bị, phương tiện là điều kiện
để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, làm tăng tính hấp dẫn, gây hứng thú học
tập cho học sinh; không nhất thiết bài nào cũng phải ứng dụng công nghệ thông tin để
soạn giảng, tổ bộ môn cần thảo luận lựa chọn bài dạy để việc ứng dụng công nghệ

thông tin đạt hiệu quả.
5. Yêu cầu kiểm tra, đánh giá bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng
Kiểm tra, đánh giá phải căn cứ vào chuẩn kiến thức, kỹ năng của từng môn học
của từng lớp; các yêu cầu cơ bản, tối thiểu cần đạt về kiến thức, kỹ năng của học sinh
sau mỗi giai đoạn, mỗi lớp, mỗi cấp học.
Tăng cường đổi mới khâu kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ; đảm bảo
chất lượng kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ chính xác, khách quan, công
bằng; không hình thức, đối phó nhưng cũng không gây áp lực nặng nề, vừa có khả
năng phân hóa cao; vừa kiểm tra kiến thức kỹ năng cơ bản, năng lực vận dụng kiến
thức của người học, thay vì chỉ kiểm tra học thuộc lòng, ghi nhớ máy móc kiến thức.
Kết hợp thật hợp lí các hình thức kiểm tra: Vấn đáp, tự luận và trắc nghiệm…
nhằm hạn chế lối học tủ, học lệch, học vẹt; phát huy ưu điểm hạn chế nhược điểm của
mỗi hình thức.
6. Về dạy học tự chọn
Giáo viên cần tập trung vào hai dạng chuyên đề: Bám sát và nâng cao. Dạy học
chủ đề tự chọn bám sát nhằm ôn tập, hệ thống hoá, khắc sâu kiến thức, kỹ năng,
không bổ sung kiến thức nâng cao mới. Tổ chuyên môn cần thường xuyên trao đổi, rút
kinh nghiệm kịp thời để tìm ra phương pháp dạy học tự chọn đạt hiệu quả cao; cần
định hướng cho học sinh lựa chọn chuyên đề tự chọn phù hợp với khả năng của các
em. Giáo viên phải có giáo án dạy môn học tự chọn cũng như dạy chuyên đề tự chọn.
7. Về dạy tích hợp kỹ năng sống; nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh vào môn học.
Nguyên tắc tích hợp kỹ năng sống; nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh vào bài học một cách tự nhiên, phù hợp với nội dung bài học, phù
hợp với đặc điểm, điều kiện cụ thể của đơn vị. Việc tích hợp làm cho bài học sinh
động, gắn với thực tế hơn và không làm quá tải bài học.
Phương pháp dạy của các bài tích hợp kỹ năng sống; nội dung học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh phải góp phần phát huy tính tích cực, tự giác,
chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập.
Kiểm tra đánh giá kỹ năng sống; nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo

đức Hồ Chí Minh vào bài học được lồng ghép trong kiểm tra đánh giá của môn học,
cần chú ý kiểm tra năng lực vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề về kỹ năng
sống; nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong học tập và
thực tiễn cuộc sống.
8. Đổi mới hình thức và nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn
Thực hiện một số chuyên đề nhằm mục tiêu nâng cao chất lượng bộ môn.
Chuyên đề nên xuất phát từ thực tế giảng dạy, thiết thực, phù hợp và có tính ứng dụng
cao. Tổ chuyên môn cần có sự thống nhất cao, rút kinh nghiệm kịp thời trước và sau
từng bài dạy, sau mỗi lần thực hiện chuyên đề.
Tổ chuyên môn cần có sự thảo luận, thống nhất trong nội dung bài dạy. Thống
nhất trong xây dựng đề kiểm tra - đánh gía học sinh; Đổi mới trong dạy và học.