Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cho thanh niên và sự vận dụng tư tưởng đó vào việc giáo dục cho thanh niên tỉnh Hải Dương hiện nay

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH
NIÊN VÀ SỰ VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐÓ VÀO VIỆC GIÁO DỤC
CHO THANH NIÊN TỈNH HẢI DƯƠNG HIỆN NAY
HO CHI MINH’S IDEOLOGY ON ETHICS EDUCATION FOR THE
YOUTH AND ITS APPLICATION ON EDUCATING MORALITY FOR
THE YOUTH OF HAI DUONG PROVINCE NOWADAY


Đỗ Thị Thùy, Nguyễn Mạnh Tưởng
Email:
Trường Đại học Sao Đỏ
Ngày nhận bài: 12/8/2017
Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 23/9/2017
Ngày chấp nhận đăng: 26/9/2017

Tóm tắt
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề xây dựng đạo đức cho con người, đặc biệt là
giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ. Thanh niên là một lực lượng xã hội đặc thù, đóng vai trò quan trọng
trong sự vận động và phát triển của xã hội. Hiện nay, nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Tầng lớp thanh niên tỉnh Hải Dương nói riêng và thanh niên cả nước nói
chung đã tiếp bước cha anh giữ vững đạo đức cách mạng, sống trong sạch, giản dị, lành mạnh. Song
bên cạnh đó, mặt trái của kinh tế thị trường tác động mạnh mẽ đến thanh niên làm cho một số thanh niên
chạy theo lối sống thực dụng, buông thả, phai nhạt lý tưởng bất chấp những quy phạm đạo đức, truyền
thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Trong bài báo này, tác giả trình bày một số quan điểm của Chủ tịch
Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cho thanh niên, thực trạng việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh
Hải Dương theo tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó đưa ra một số giải pháp mang tính tham khảo trong việc
giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên tỉnh Hải Dương nói riêng.
Từ khóa: Giáo dục đạo đức; giáo dục đạo đức cho thanh niên; giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh
Hải Dương.
Abstract

At the time of President Ho Chi Minh, he was very concerned about educating ethics for human especially
ethic education for the younger generation. Youth is a specific social force, playing an important role
in the movement and development of society. At present, our country is stepping up industrialization,
modernization, international economic integration, the youth of Hai Duong in particular and young people
in general have followed their father to maintain revolutionary morality, living legally, simple, healthy. In
addition to these positive developments, the negative side of the market economy strongly influences
the youths, making some young people to lead a pragmatic way of life, lacking of ideology, forgetting the
national beautiful traditions and custom. In the article the author presents some of Ho Chi Minh’s views
on moral education for young people, the current situation of moral education for youth in Hai Duong
province according to the Ho Chi Minh’s Thought. The author has given a number of reference solutions
in ethical education for Vietnamese youth in general and in Hai Duong province in particular.
Keywords: Ethics education; moral education for youth; moral education for youth Hai Duong province.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong xu thế biến đổi nhanh chóng của thế giới
cùng với việc đẩy mạnh quá trình công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, nước ta phải đối mặt
với hàng loạt các vấn đề về đạo đức như: sự xâm
nhập của các giá trị đạo đức mới, sự xâm nhập
giữa các giá trị hiện đại và truyền thống, việc cải
tạo và loại bỏ một số giá trị cũ không còn thích
hợp với thời hiện đại, những thói quen, phong tục
tập quán, nếp tư duy cũ, mâu thuẫn giữa những

đặc thù của đất nước, khu vực với những tiêu chí
chung của nhân loại… Những điều này đã gây
một sự xáo trộn lớn trong đời sống của thanh
niên cả nước cũng như đối với thanh niên tỉnh
Hải Dương. Những biểu hiện tiêu cực trong lối
sống, đạo đức của thanh niên sẽ trở thành rào cản
lớn cho tiến trình phát triển và tương lai của đất

nước. Vì vậy, Đảng ta cũng nhiều lần khẳng định:
Sự cần thiết phải bồi dưỡng các giá trị văn hóa,
đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống của con người
Việt Nam, coi trọng bồi dưỡng cho học sinh, sinh

116 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017


LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
viên khát vọng mãnh liệt xây dựng đất nước giàu
mạnh. Giáo dục đạo đức cho thanh niên theo tư
tưởng Hồ Chí Minh là một trong những chuẩn bị
quan trọng cho thế hệ trẻ bước vào cuộc sống lập
thân, lập nghiệp vì tương lai của cộng đồng, của
dân tộc Việt Nam. Như vậy, bên cạnh rất nhiều đối
tượng khác trong xã hội, thanh niên là đối tượng
cần được coi trọng nhất trong việc thực hiện công
tác giáo dục đạo đức hiện nay.
2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
2.1. Giáo dục lý tưởng cách mạng
Một trong những vấn đề mà Hồ Chí Minh quan tâm
là vấn đề giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh
niên và quần chúng nhân dân. Bởi vì “Thanh niên
là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà
thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần là do các
thanh niên” [4].
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ lý tưởng cao cả và
đúng đắn cho mỗi người cộng sản, cho mỗi thanh
niên chúng ta là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã

hội: Người cộng sản chúng ta không được một
phút nào quên lý tưởng cao cả của mình là phấn
đấu cho Tổ quốc hoàn toàn độc lập, cho chủ nghĩa
xã hội hoàn toàn thắng lợi trên đất nước chúng
ta. Mỗi thanh niên khi bước vào đời phải hình
thành cho mình lý tưởng cuộc sống phù hợp với lý
tưởng chung của dân tộc, phải góp cuộc đời mình
vào sự nghiệp đấu tranh, từ bỏ danh lợi để tìm
thấy ý nghĩa trong cuộc đấu tranh giành độc lập
dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2.2. Giáo dục tinh thần yêu nước
Trong giáo dục đạo đức cho thanh niên, nội dung
mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu là
giáo dục tinh thần yêu nước. Tư tưởng yêu nước
của thanh niên trước hết phải được thể hiện ở tư
tưởng yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, phải có tinh
thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế đúng
đắn. Người thanh niên còn phải trung thành với
lý tưởng, sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với
con đường đi lên và phát triển của đất nước. Bên
cạnh đó, họ còn phải biết đặt lợi ích của Tổ quốc,
của những người dân lên trên hết, quyết tâm phấn
đấu thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của
Đảng, Nhà nước.
2.3. Giáo dục đạo đức cách mạng
Để hoàn thiện nhân cách cho thanh niên, Người
chú trọng giáo dục đạo đức cách mạng cho họ. Đã
là người cách mạng thì phải có những phẩm chất
đạo đức là: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Chữ Cần theo Hồ Chí Minh tức là siêng năng,

chăm chỉ, nghĩa là cần thì việc gì, dù khó khăn
mấy cũng làm được. Trong 20 triệu đồng bào ta,
có 10 triệu là thanh niên và có sức làm việc. Nếu

mỗi người, mỗi ngày chỉ làm thêm một tiếng đồng
hồ, thì mỗi tháng sẽ thêm lên 300 triệu giờ, mỗi
năm lên 3.600 triệu giờ. Chỉ những giờ ấy đã bằng
động viên 400 triệu người làm trong một ngày 9
giờ. Cứ tính một giờ làm là đáng giá một đồng
bạc, thì mỗi năm nước ta thêm được 3.600 triệu
đồng. Đưa số tiền đó vào kháng chiến, thì kháng
chiến ắt mau thắng lợi, thêm vào kiến quốc, thì
kiến quốc ắt mau thành công. Đó là kết quả của
chữ “Cần”. Với thanh niên cần là siêng học siêng
làm. Vì thế, Người dạy thanh niên phải học tập tốt,
lao động tốt.
Kiệm theo Hồ Chí Minh là tiết kiệm, không xa xỉ,
không hoang phí, không bừa bãi. Cần với kiệm
phải đi đôi với nhau. Bởi cần mà không kiệm thì
“làm chừng nào, xào chừng ấy”. Kiệm mà không
cần thì không tăng lên, không phát triển được. Tiết
kiệm ở đây không có nghĩa là bủn xỉn, tiết kiệm là
chỉ tiêu xài những việc cần thiết: “Khi không nên
tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu, khi
có việc đáng làm, việc lợi ích cho đồng bào, cho Tổ
quốc, thì dù tốn bao nhiêu công cũng vui lòng” [5].
Liêm là trong sạch, không tham lam. Hồ Chí Minh
đã phân tích ngày xưa người làm quan không đục
khoét của dân là liêm. Nhưng chữ liêm ấy chỉ là
theo nghĩa hẹp. Chữ liêm được Hồ Chí Minh mở

rộng ra không chỉ đối với quan chức, cán bộ mà
mọi người đều phải liêm, liêm cũng phải đi đôi với
kiệm: “Có kiệm mới liêm được vì xa xỉ mà sinh
tham lam” [5].
Chính theo Hồ Chí Minh nghĩa là không tà, thẳng
thắn, đứng đắn. Trái với chính là tà. Một con người
cần, kiệm, liêm thôi chưa đủ mà còn phải chính nữa.
Để thực hiện tốt chữ chính, Hồ Chí Minh yêu cầu
mỗi cá nhân phải tự mình chính trước vì vậy mới
giúp người khác chính được.
Cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính cần thiết cho
tất cả mọi người nói chung và thanh niên nói riêng.
Thanh niên là lớp người trẻ nên rất cần bốn yếu tố
này để hoàn thiện nhân cách xây dựng con người
mới, con người xã hội chủ nghĩa.
Chí công vô tư là không nghĩ đến mình trước, gian
khổ đi trước, hưởng thụ nhận sau. Thực hành
chí công vô tư cũng có nghĩa là phải kiên quyết
quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức
cách mạng.
Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên còn
là giáo dục tình yêu thương con người. Theo Hồ
Chí Minh, người cách mạng là người giàu tình
cảm. Vì yêu thương nhân dân, yêu thương con
người nên mới đi làm cách mạng, chấp nhận mọi
gian khổ hy sinh để đem lại cơm no áo ấm, tự do
cho con người. Con người mà Hồ Chí Minh nói
đến là những con người cụ thể xung quanh ta. Đó
là gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn, đồng chí,

Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017 117


NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
đồng bào cả nước và toàn thể nhân loại. Nó đòi
hỏi mọi người luôn luôn chặt chẽ, nghiêm khắc với
bản thân mình, rộng lượng với người khác. Người
dạy thanh niên yêu thương con người trước hết
là tôn trọng nhân phẩm của con người, là tìm mọi
cách nâng cao người lên. Trong Di chúc, Người
căn dặn Đảng phải có tình đồng chí yêu thương
lẫn nhau cùng phấn đấu cho một lý tưởng chung.
Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên còn là
giáo dục họ tư tưởng không sợ khó, khổ: Đâu cần
thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm. Nhiệm
vụ thanh, thiếu niên không chỉ là học tập, rèn luyện,
mà còn phải biết cống hiến, hy sinh. Trong bài nói
chuyện tại buổi lễ khai mạc Trường Đại học Nhân
dân Việt Nam ngày 11/9/1955, Hồ Chí Minh chỉ
rõ: Nhiệm vụ của thanh niên không phải là đòi hỏi
nước nhà đã cho mình những gì mà phải tự hỏi
mình đã làm gì cho nước nhà, mình phải làm thế
nào cho ích nước, lợi nhà nhiều hơn. Mình đã vì lợi
ích nước nhà phấn đấu như thế nào.
3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀO
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN TỈNH
HẢI DƯƠNG HIỆN NAY
3.1. Thực trạng giáo dục đạo đức cho thanh
niên tỉnh Hải Dương hiện nay
Toàn tỉnh Hải Dương hiện nay có gần 57 vạn

thanh niên trong độ tuổi từ 15 đến 35, chiếm
32,1% dân số của tỉnh và trên 51% lực lượng
lao động xã hội [2].
Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đánh giá về vai trò của
thanh niên đã nhấn mạnh: “Thanh niên là người
chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà
thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do
các thanh niên” [4]. Trong Di chúc thiêng liêng, để
lại cho toàn Đảng, toàn dân Người căn dặn: “Đảng
phải có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng họ thành
những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa
hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng
cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất
cần thiết”. Vì vậy, giáo dục đạo đức cho thanh niên
có tầm quan trọng rất lớn.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo
dục đạo đức thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí
Minh nên trong những năm gần đây, giáo dục
đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải Dương đã đạt
được những mục tiêu và nhiệm vụ nhất định
trong công tác giáo dục đạo đức.
Trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thanh niên tỉnh Hải Dương đã đạt được
nhiều thành tựu quan trọng: tăng cường các
hoạt động trao đổi, đối thoại giữa các đồng chí
lãnh đạo Đảng, chính quyền về chủ trương,
chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước nhất
là những vấn đề có liên quan đến thanh niên

qua đó giáo dục cho thanh niên nâng cao nhận

thức, ý thức trách nhiệm của người đoàn viên,
thanh niên hiểu rõ hơn những vấn đề đặt ra của
thực tiễn như vấn đề việc làm, thu nhập, thời cơ,
thách thức của thanh niên trong giai đoạn hiện
nay. Thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW của Ban Bí
thư Trung ương Đảng ban hành ngày 24 tháng
3 năm 2015 về “Tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách
mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ
giai đoạn 2015 - 2030” tỉnh đoàn Hải Dương
đã chỉ đạo 100% các cấp bộ Đoàn đều tổ chức
chương trình học tập, bồi dưỡng lý luận chính
trị cơ bản, các nghị quyết của Đảng, của Đoàn
cho đoàn viên thanh niên gắn với tổ chức thực
hiện chương trình rèn luyện đoàn viên trong thời
kỳ mới. Toàn tỉnh Hải Dương đã tổ chức 295 lớp
học tập, nghiên cứu các bài học lý luận chính trị
cho 14.870 lượt cán bộ Đoàn, tổ chức được cho
hơn 31.000 lượt đoàn viên, thanh niên học tập các
nghị quyết của Đảng, của Đoàn [3].
Thanh niên tỉnh Hải Dương ngày nay tin tưởng
vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam,
tin vào sự thành công của công cuộc đổi mới
đất nước do Đảng lãnh đạo. Phần lớn thanh
niên mong muốn được đứng trong các tổ chức
chính trị - xã hội để được công hiến và trưởng
thành. Số thanh niên tự nguyện và tình nguyện
tham gia các chương trình, hành động của Đoàn
Thanh niên, Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh
viên ngày càng nhiều. Số lượng đoàn viên ưu

tú được kết nạp vào Đảng ngày càng tăng. Năm
2016, Đoàn Thanh niên đã tham mưu với cấp ủy
Đảng, tổ chức giới thiệu 2.590 đoàn viên ưu tú
cho Đảng xem xét kết nạp, toàn tỉnh đã kết nạp
được 1.345 đảng viên trẻ [3]. Theo kết quả khảo
sát của tác giả về nhu cầu, động cơ phấn đấu vào
Đoàn, vào Đảng của 200 thanh niên trên địa bàn
thị xã Chí Linh, cho thấy: đa số thanh niên mong
muốn đứng trong tổ chức của Đoàn, của Đảng, số
ý kiến thanh niên được hỏi cho là hiện nay thanh
niên có nguyện vọng vào Đoàn chiếm 89%, vào
Đảng chiếm 86,8%.
Trong công tác giáo dục tinh thần yêu nước cho
thanh niên tỉnh Hải Dương đạt nhiều kết quả
đáng ghi nhớ. Nhiều nội dung phong phú thuộc
về những truyền thống quý báu của dân tộc như
tinh thần yêu nước, truyền thống nhân đạo, truyền
thống đoàn kết, cần cù trong lao động sản xuất…
Thông qua đó giúp cho thanh niên tỉnh Hải Dương
nhận thấy trách nhiệm của mình với quê hương,
đất nước, với gia đình và xã hội mà trước tiên là
trách nhiệm với bản thân, trách nhiệm trong học
tập, lao động.
Với trọng tâm là giáo dục truyền thống hơn 80
năm vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam, truyền
thống đấu tranh anh dũng chống giặc ngoại xâm

118 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017

LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
của dân tộc, trong đó có sự đóng góp to lớn của
các thế hệ thanh niên. Chỉ đạo các cấp bộ Đoàn
Thanh niên tỉnh Hải Dương tổ chức các chương
trình nghệ thuật, hội diễn, liên hoan tuyên truyền
các ca khúc cách mạng “Lời ca dâng Đảng”, “Ngày
hội non sông”, các hoạt động kỷ niệm 65 năm ngày
truyền thống học sinh, sinh viên Việt Nam, triển
khai 1.300 đĩa “Khi tổ quốc cần” trị giá 26 triệu
đồng ủng hộ các chiến sĩ đảo Trường Sa, Tỉnh
đoàn phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Đài
Phát thanh truyền hình, Hội Cựu chiến binh tỉnh
tổ chức chương trình giao lưu gặp mặt thế hệ trẻ
với nhân chứng lịch sử với chủ đề “Đại thắng mùa
xuân 1975 - Khí phách và niềm tin”. Toàn tỉnh đã
tổ chức được 105.200 đợt tuyên truyền giáo dục
tinh thần yêu nước thu hút hơn 15.000 lượt đoàn
viên thanh niên tham gia [2]. Tỉnh đoàn Hải Dương
cũng đã phát động và đẩy mạnh “Học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”
trong thanh thiếu niên toàn tỉnh và đã được hưởng
ứng mạnh mẽ. Trong những năm gần đây, các
cấp bộ đoàn trong toàn tỉnh Hải Dương đã tổ
chức nhiều chương trình cho thanh niên hướng
về biển đảo như “Vì biển đảo quê hương”,
“Cả nước vì Trường Sa”. Đặc biệt từ ngày
28-30/7/2017, Tỉnh đoàn phát động hành trình
“Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương”. Trong thời gian
hơn 10 ngày, gần 200 đại biểu đoàn hành trình
sẽ tới thăm các điểm đảo trên quần đảo Trường

Sa, nhà giàn DK1 và có những hoạt động xã hội
như: thăm hỏi, tặng quà, giao lưu văn hóa văn
nghệ, tổ chức các hoạt động thể thao với cán
bộ, chiến sĩ và nhân dân đang làm nhiệm vụ và
sinh sống trên các đảo, dâng hương tưởng niệm
những anh hùng trên Biển Đông… Hành trình
là thông điệp của tuổi trẻ tỉnh Hải Dương muốn
viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc
Việt Nam anh hùng. Thông qua đó giúp cho thanh
niên Hải Dương nhận thấy trách nhiệm của mình
với quê hương, đất nước, với gia đình và xã hội
mà trước tiên là trách nhiệm với bản thân, trách
nhiệm trong học tập, lao động... như thế đã hình
thành trong mỗi thanh niên những phẩm chất đạo
đức truyền thống đáng quý của dân tộc Việt Nam.
Phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”,
nhiều hoạt động về nguồn, thắp lửa truyền thống
đã được tổ chức như thăm Văn Miếu Mao Điền
(Cẩm Giàng), đền thờ Mạc Đĩnh Chi (Nam Sách),
đền thờ Chu Văn An (Chí Linh)… Hưởng ứng tích
cực cuộc vận động “Vì đàn em thân yêu”, “Cuộc
vận động tấm áo tặng bạn”, ủng hộ các bạn học
sinh miền núi phía Bắc gặp khó khăn, xây dựng
quỹ chữ thập đỏ, viếng nghĩa trang liệt sĩ nhằm
tuyên truyền, giáo dục thanh thiếu niên hiểu về
truyền thống của Đảng, dân tộc, quê hương, đất
nước, giao lưu các gương điển hình tiên tiến trên
mọi lĩnh vực để giáo dục, nuôi dưỡng ước mơ,
hoài bão cho thế hệ trẻ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được
trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên
tỉnh Hải Dương, vấn đề giáo dục đạo đức cho
thanh niên Hải Dương vẫn còn một số tồn tại nhất
định: Nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đúng
và đầy đủ tầm quan trọng của nhiệm vụ giáo dục
thế hệ trẻ, nhất là trong bối cảnh đất nước có nhiều
thay đổi, chưa có biện pháp đồng bộ, hiệu quả để
thúc đẩy chất lượng hoạt động giáo dục đạo đức,
nhiều khi còn nặng về kết quả học tập văn hóa,
coi nhẹ việc rèn luyện đạo đức, buông lỏng việc
bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước
cho thế hệ trẻ. Một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm
tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực
dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống tốt đẹp
của văn hóa dân tộc. Một số ít bị các thế lực thù
địch lôi kéo, kích động chống phá sự nghiệp cách
mạng của Đảng. Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã
hội của thanh niên tỉnh Hải Dương cũng có nhiều
diễn biến phức tạp.
Theo kết quả điều tra của công an tỉnh Hải Dương
thì số thanh niên vi phạm pháp luật, sa vào các
tệ nạn xã hội ngày càng gia tăng, đặc biệt là vi
phạm hình sự như giết người, cướp của, trộm cắp
tài sản... Theo báo cáo tình hình an ninh trật tự
của Uỷ ban nhân dân tỉnh Hải Dương các năm
2012-2016 về tình hình tội phạm hình sự ở tuổi
thanh niên như sau:
Bảng 1. Thanh niên vi phạm pháp luật hình sự ở
Hải Dương [8]

Tổng số
STT

Năm

đối tượng
bị bắt

Đối tượng

Tỷ lệ

14-30 tuổi

%

1

2012

1.404

761

54,2

2

2013

1.232

675

54,7

3

2014

1.515

718

47,3

4

2015

1.590

785

49,3

5

2016

1.612

973

60,4

Từ bảng số liệu trên có thể thấy tội phạm hình sự
ở lứa tuổi thanh niên năm 2016 tăng ở mức báo
động là 60,4%.
Ngoài ra, các hoạt động mại dâm, bạo lực tình
dục với phụ nữ và trẻ em đang gây nhiều nhức
nhối cho xã hội. Ở tỉnh Hải Dương, hoạt động mại
dâm đang tồn tại khá phổ biến trong các khách
sạn, nhà hàng, điểm karaoke, massage, các quán
cà phê vườn với số lượng đối tượng đang ở tuổi
thanh niên chiếm tỷ lệ không nhỏ, theo điều tra
năm 2016 toàn tỉnh Hải Dương đã phát hiện 35
vụ với 41 đối tượng, trong đó ở độ tuổi thanh
niên có 30 đối tượng (chiếm 73,1%) [8]. Đáng lo
ngại và khó giải quyết hơn cả là nạn ma túy - cái
chết trắng đang xâm nhập vào giới trẻ, ở tỉnh Hải
Dương số nghiện hút đa số ở lứa tuổi thanh niên,

Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017 119


NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
trong đó có cả học sinh, sinh viên đang ngồi trên
ghế nhà trường. Đây không chỉ là vấn đề của tỉnh
Hải Dương mà là nỗi lo chung của cả nước, là vấn

đề của toàn xã hội. Ma túy không chỉ là tệ nạn, mà
đã được xác định là tội phạm. Theo điều tra của
công an tỉnh Hải Dương, số người nghiện có hồ
sơ quản lý từ năm 2012 đến 2016 theo bảng 2.
Bảng 2. Số thanh niên nghiện ma túy ở tỉnh Hải
Dương [8]

STT

Năm

Tổng số
người
nghiện
có hồ sơ
quản lý

1

2012

1.684

1.128

67

2

2013

1.663

1.123

67,5

3

2014

1.832

1.264

69

4

2015

1.909

1.342

70,3

5

2016

2.313

1.749

73,4

Đối
tượng
15-30 tuổi

Tỷ lệ
%

Nạn cờ bạc, cá độ của những kẻ say máu “đỏ
đen”, ham muốn tiền bạc dựa trên sự lừa lọc, sát
phạt nhau đã gây ra bao cảnh tan cửa, nát nhà,
đầu độc tâm hồn con người. Theo kết quả điều tra
năm 2016 ở tỉnh Hải Dương đã phát hiện được
311 vụ cờ bạc với 1.246 đối tượng, trong đó độ
tuổi 25-30 là 461 đối tượng (chiếm 37%) [8].
Có thể thấy rằng, do đặc thù về lứa tuổi, tâm lý,
sinh lý, năng lực… đang trong bước trưởng thành
và hoàn thiện, từ nhận thức tới hành động của
thanh niên còn rất nhiều yếu tố bồng bột, nông
nổi, vì thế trước tác động đa chiều bởi nhiều yếu
tố khác nhau của cuộc sống gồm cả tốt lẫn xấu,
không phải thanh niên nào cũng đủ bản lĩnh, khả
năng phân tích thấu đáo để xử lý, định hướng cho
đúng. Do vậy trên thực tế luôn xảy ra những hiện

tượng vi phạm đạo đức, lối sống của thanh niên.
Nếu tình trạng này không được ngăn chặn sẽ dẫn
đến những hậu quả khôn lường cho xã hội. Có rất
nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn thanh thiếu niên
đến phạm pháp và các tệ nạn xã hội. Nguyên nhân
chính là từ phía giáo dục của những cán bộ quản lý,
cha mẹ, thầy cô giáo, của gia đình, nhà trường và
xã hội buông lỏng quản lý, hoặc quản lý không đúng.
Thực tế cho thấy rằng những biểu hiện đáng lo
ngại trong đời sống đạo đức của thanh niên cũng
là một nguy hại cho sự phát triển chung của đất
nước. Thanh niên tỉnh Hải Dương rất cần có sự
quan tâm, chỉ đạo, định hướng của các cấp, các
ngành, giúp họ trang bị kiến thức đầy đủ, tạo điều
kiện cho thanh niên tôi rèn bản lĩnh chính trị, lập
trường vững vàng, lối sống lành mạnh với những
giá trị mới phù hợp với công cuộc đổi mới đất
nước và giữ gìn được những giá trị truyền thống
đạo lý của dân tộc.

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo
đức cho thanh niên tỉnh Hải Dương hiện nay
Theo Hồ Chí Minh, tiêu chí để đánh giá chính
xác đạo đức con người ở hành động, việc làm
và cách đối nhân xử thế, đạo đức phải được xem
xét trong ba mối quan hệ cơ bản: với mình, với
người và với công việc. Hồ Chí Minh khẳng định:
“Cây phải có gốc, không có gốc cây héo. Người
cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức
thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được

nhân dân” [4].
Để thực hiện được mục tiêu giáo dục đạo đức cho
thanh niên tỉnh Hải Dương theo tư tưởng Hồ Chí
Minh trong giai đoạn hiện nay, bài báo đề xuất một
số giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, đẩy mạnh sự gắn kết giữa gia đình nhà trường - xã hội trong việc giáo dục đạo đức
cho thanh niên tỉnh Hải Dương.
Sinh thời Hồ Chí Minh rất coi trọng việc kết hợp
giữa môi trường giáo dục gia đình - nhà trường xã hội. Người đã nói: Trường đại học, gia đình và
đoàn thể thanh niên phải liên hệ chặt chẽ trong
việc giáo dục thanh niên. Để nâng cao chất lượng
và hiệu quả của sự kết hợp giữa gia đình, nhà
trường và xã hội trong công tác giáo dục đạo đức
cho thanh niên tỉnh Hải Dương cần giải quyết tốt
một số điểm sau đây:
- Giáo dục đạo đức cho thanh niên, giữa gia đình
và nhà trường phải có sự thống nhất về quan
điểm, nội dung, phương pháp, tránh tình trạng
phân tán, biệt lập. Gia đình phải luôn luôn nắm
bắt từ phía nhà trường. Gia đình, nhà trường, xã
hội phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc
kết hợp giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải
Dương. Nếu gia đình, nhà trường, xã hội không
có sự phối hợp chặt chẽ trong việc giáo dục đạo
đức, lối sống chính trị, tư tưởng, không có kỷ luật
liên minh thì ở đó sẽ có rất nhiều thanh niên sa
vào con đường phạm tội. Thanh niên ngày nay
được sống trong môi trường văn hóa phong phú,
đa dạng, được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin
trong nước và quốc tế, được học hỏi, giao lưu với

nhiều nền văn hóa khác nhau. Do vậy, gia đình,
nhà trường cần phối hợp với chính quyền, các tổ
chức chính trị - xã hội, các tổ chức kinh tế, các đơn
vị lực lượng vũ trang nhân dân ở các địa phương
để tổ chức các hoạt động văn hóa vui chơi, giải trí,
thể dục thể thao.
- Chúng ta phải đặt quan hệ giữa gia đình, nhà
trường, xã hội trong mối quan hệ biện chứng
không thể tách rời nhau. Đây là giải pháp cơ bản
nhất để hoàn thiện việc giáo dục đạo đức cho thế
hệ trẻ hiện nay.

120 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017


LIÊN NGÀNH TRIẾT HỌC - XÃ HỘI HỌC - CHÍNH TRỊ HỌC
Thứ hai, đẩy mạnh giải pháp nâng cao hiệu quả
công tác giáo dục của Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh.
Đoàn cần thường xuyên đổi mới phương thức và
hình thức hành động. Hình thức tập hợp thanh niên
đa dạng hóa không chỉ theo đơn vị hành chính,
quận, huyện, phường, xã, khoa, lớp… mà tập hợp
thanh niên theo ngành, nghề, theo đối tượng… để
giáo dục thanh niên có hiệu quả hơn. Mặt khác,
cuộc vận động thanh niên sống đẹp đang thu hút
sự chú ý của thanh niên và xã hội. Trên báo chí,
các cấp bộ Đoàn cơ sở sôi nổi hưởng ứng cuộc
vận động. Việc phổ biến Nhật ký Đặng Thùy Trâm,
Nguyễn Văn Thạc; giải thưởng Thanh niên sống

đẹp vừa trao tại nhiều tỉnh, thành phố... đã góp
phần định hướng lối sống cho thanh niên. Đoàn
cũng sẽ phải phối hợp thêm với Đài Truyền hình,
Truyền thanh tỉnh Hải Dương, nhiều cơ quan báo
chí trong tỉnh giới thiệu về những gương thanh
niên tiêu biểu, lấy nhân tố tích cực để làm giảm
thiểu và đẩy lùi những tiêu cực, tệ nạn.
Thứ ba, những người giáo dục phải gương mẫu,
hiểu tâm sinh lý của thanh niên và có tâm huyết
giáo dục thanh niên.
Một trong những phương pháp giáo dục hiệu quả
theo tư tưởng Hồ Chí Minh là phương pháp nêu
gương tốt. Cha mẹ, thầy cô, những người đứng
đầu tổ chức đoàn, hội phải luôn là tấm gương
sáng cho thanh niên noi theo. Những người đi
giáo dục phải hòa nhập và hợp tác với thanh
niên, vừa là người giáo dục, vừa là những người
bạn, vừa là những nhà tư vấn tâm lý đáng tin cậy
để thanh niên có thể chia sẻ những vui, buồn và
những bế tắc trong cuộc sống. Phải giáo dục đạo
đức cho thanh niên ngay từ nhỏ và phải thường
xuyên, suốt đời.
Thứ tư, giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải
Dương thông qua hình thức tự học, tự tu dưỡng,
rèn luyện đạo đức lối sống.
Thực hiện giải pháp này đòi hỏi phải giáo dục cho
tuổi trẻ tỉnh Hải Dương nhu cầu, động cơ phấn
đấu, rèn luyện đúng đắn, làm cho mỗi người có ý
thức làm chủ, ham học hỏi, cầu tiến bộ, vươn lên
tự khẳng định mình. Cần tạo điều kiện thuận lợi

để thanh niên phấn đấu, rèn luyện, đồng thời phải
thường xuyên theo dõi kiểm tra, đánh giá kết quả,
định hướng phấn đấu cho thanh niên. Quan tâm,
đáp ứng những nhu cầu chính đáng của thanh
niên về vật chất, tinh thần. Mỗi thanh niên phải
xác định rõ trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân
dân, sống có lý tưởng, hoài bão, khát khao vươn

tới cái mới, cái tiến bộ. Thanh niên phải tự học
thông qua những tấm gương người tốt, việc tốt,
thông qua những câu chuyện kể về đạo đức của
Bác, thông qua tiếp thu những tư tưởng tiên tiến
từ bên ngoài. Thanh niên phải tự tin vào chính
mình, giữ vững niềm tin trong cuộc sống, vào các
giá trị chân, thiện, mỹ, vượt qua mọi khó khăn,
gian khổ như Bác Hồ đã dạy: “gian nan rèn luyện
mới thành công”.
Thứ năm, giáo dục đạo đức thanh niên tỉnh
Hải Dương trên cơ sở chọn nghề để lập thân,
lập nghiệp.
Bước vào tuổi thanh niên, mỗi người phải tự đặt
cho mình việc chọn nghề để chuẩn bị cuộc sống
tự lập. Đây là một vấn đề rất hệ trọng khi vào đời.
Lập thân, lập nghiệp là cả một bước ngoặt trong
cuộc sống đối với tuổi trẻ. Nền tảng căn bản của
việc chọn nghề chính là lao động, đặc biệt là tình
cảm và thái độ lao động của mỗi người. Chọn
nghề gì và làm nghề gì cũng phải lao động tận
tụy và tự nguyện, tự giác. Do đó, đối với thanh
niên, việc giáo dục hướng nghiệp về thực chất là

giáo dục thái độ lao động, phải giáo dục đạo đức,
trau dồi tri thức, huấn luyện về phương pháp và
rèn luyện các kỹ năng lao động để bước vào cuộc
sống tự lập, con người phải lao động trung thực,
có kỷ luật.
Vì vậy, Tỉnh đoàn Hải Dương cần tìm giải pháp để
hỗ trợ cho thanh niên có việc làm, khuyến khích
thanh niên nông thôn tự giúp đỡ lẫn nhau, mở rộng
phát triển câu lạc bộ đội - nhóm, tổ đổi công trong
lao động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, mở nhiều
trung tâm đào tạo, hướng nghiệp dạy nghề...
4. KẾT LUẬN
Giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Hải Dương
theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhiệm
vụ vừa có tính chiến lược cơ bản, lâu dài, vừa có
ý nghĩa cấp bách hiện nay đòi hỏi sự quan tâm
của toàn xã hội. Thực chất của công tác giáo dục
đạo đức cho thanh niên là nhằm đào tạo ra những
thanh niên có đạo đức trong sáng và lối sống cao
đẹp, có trình độ văn hóa chuyên môn cao để lập
thân, lập nghiệp vì hạnh phúc của bản thân, sự
nghiệp chung của đất nước và của dân tộc. Từ
việc phân tích thực trạng giáo dục đạo đức cho
thanh niên tỉnh Hải Dương hiện nay đòi hỏi phải
tiến hành một số giải pháp cơ bản và đồng bộ.
Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các chủ
thể giáo dục đạo đức cho thanh niên, tăng cường
và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và
xã hội, đẩy mạnh hoạt động của các tổ chức đoàn,

Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017 121


NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
hội ở các làng, xã, huyện, tỉnh. Thực hiện có hiệu
quả các giải pháp đó là điều kiện tốt để xây dựng
hệ tư tưởng cách mạng, xây dựng giá trị đạo đức,
bồi dưỡng lối sống đẹp, phát huy tình cảm, ý thức
trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với sự nghiệp đổi
mới xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp và
văn minh.

[3]. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban
chấp hành tỉnh Hải Dương (2016). Báo cáo tổng
kết công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi
năm 2016. Hải Dương, trang 5, 6, 11.
[4]. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 5, NXB Chính trị
quốc gia Hà Nội, trang 216, 292.
[5]. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 6, NXB Chính trị

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Thành Duy (chủ biên) (1996). Tư tưởng Hồ Chí
Minh về đạo đức. NXB Chính trị quốc gia Hà Nội,
trang 252.
[2]. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban
Chấp hành tỉnh Hải Dương (2016). Báo cáo kết
quả công tác tập hợp thanh niên công nhân trong
các khu, cụm công nghiệp và các doanh nghiệp
ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Hải
Dương, trang 1,5.

quốc gia Hà Nội, trang 117,119,120,121,122.
[6]. Hồ Chí Minh (2011). Toàn tập. Tập 7, NXB Chính trị
quốc gia Hà Nội, trang 455.
[7]. Hồ Chí Minh (1980). Về giáo dục thanh niên, NXB
Sự thật, Hà Nội.
[8]. Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương (2016). Báo cáo
tình hình an ninh trật tự của Hải Dương năm 2012
- 2016 trình Hội đồng nhân dân tỉnh. Hải Dương,
trang 13,15,16,19.

122 Tạp chí Nghiên cứu khoa học - Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4(59).2017