CHƯƠNG IV: HỆ VẬN ĐỘNG

BÀI GIẢNG
GIẢI PHẪU SINH LÝ
TRẺ EM
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
TRƯỜNG ĐH THỦ DẦU MỘT

CHƯƠNG IV:
HỆ VẬN ĐỘNG

A- HỆ XƯƠNG
Bộ xương người gồm có 200 chiếc lớn,
nhỏ, dài, ngắn khác nhau. Các xương
được liên kết với nhau nhờ các khớp.

I- CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG
•
1- Cấu tạo:
•
Cấu tạo của xương gồm: lớp màng
xương & lớp mô xương.
+ Lớp màng xương: có các tế bào sinh
xương > làm cho xương lớn lên, khi
gãy được nối liền.
+ Mô xương: tạo nên lớp xương chắc &
xương xốp, trong xương xốp có chứa
tuỷ đỏ tham gia vào cấu tạo hồng cầu
•
Thành phần hoá học của xương: Gồm
chất vô cơ & chất hữu cơ.

2-Chức năng:
- Xương là chỗ dựa vững chắc của toàn
bộ cơ thể, làm nhiệm vụ bảo vệ các bộ
phận quan trọng như: não, tim, phổi.
-
Hệ xương cùng với hệ cơ, gân, dây
chằng & thần kinh làm cho cơ thể vận
động được
- Giữa xương tay và xương chân có
những phần tương đồng nhưng lại phân
hoá khác nhau để phù hợp với dáng
đứng thẳng và lao động

3- Đặc điểm hệ xương
X­¬ng
tay
X­¬ng
®Çu
X­¬ng
ch©n
X­¬ng
th©n
Bé x­¬ng ng­êi chia lµm mÊy
phÇn?
Bé x­¬ng ng­êi chia
lµm 3 phÇn
+ X­¬ng ®Çu( S )ọ
+ X­¬ng chi
+ X­¬ng th©n

Xng s
Xương
đầu
Khối xư
ơng sọ
Các xư
ơng mặt
- Hộp sọ phát triển
mạnh chứa não
- Xương mặt ít,
phát triển ngắn lại

Xương thân
X­¬ng
øc
X­¬ng
s­ên
X­¬ng
cét sèng
X­¬ng th©n
X­¬ng th©n gåm nh÷ng
x­¬ng nµo?
X­¬ng th©n gåm x­
¬ng øc, x­¬ng s­ên
vµ x­¬ng cét sèng.
C¸c x­¬ng nµy g¾n
víi nhau t¹o thµnh
lång ngùc

? Em hãy nêu đặc điểm và chức năng
? Em hãy nêu đặc điểm và chức năng
của cột sống?
của cột sống?


- Cột sống gồm nhiều đốt sống khớp
- Cột sống gồm nhiều đốt sống khớp
với nhau và có 4 chỗ cong, thành hình 2
với nhau và có 4 chỗ cong, thành hình 2
chữ S tiếp nhau.
chữ S tiếp nhau.


- Cột sống chia làm 5 đoạn: 7 đốt
- Cột sống chia làm 5 đoạn: 7 đốt
sống cổ, 12 đốt sống ngực, 5 đốt sống
sống cổ, 12 đốt sống ngực, 5 đốt sống
thắt lưng,
thắt lưng,
5 đốt xương cùng, xương cụt có 4 - 5
5 đốt xương cùng, xương cụt có 4 - 5
đốt
đốt
liền nhau
liền nhau
Chức năng cột sống: Giúp
cơ thể đứng thẳng
Ct sng

Xương chi
X­¬ng chi
X­¬ng tay X­¬ng ch©n
-

-

-

-X­¬ng ®ai vai
- C¸nh tay
X­¬ng ®ai h«ng
-Bµn ch©n
-X­¬ng ®ïi
- èng tay - èng ch©n
- Bµn tay
- Ngãn ch©n
Ngãn tay

Các khớp xương
A
B C
Khíp ®éng
Khíp ®éng
Khíp b¸n ®éng
Khíp b¸n ®éng
Khíp bÊt ®éng
Khíp bÊt ®éng

II- ĐĂC ĐIỂM HỆ XƯƠNG TRẺ EM.
•
Đặc điểm chung.
•
Xương trẻ em đang phát triển, xương thai nhi
hầu hết là sụn. Quá trình tạo xương phát triển
dần dần và kết thúclúc 20- 25 tuổi
•
Bộ xương trẻ em không cân đối: đầu to, thân
dài, chân tay ngắn, cột sống gần như một
đường thẳng, lồng ngực tròn.
•
Thành phần hoá học của xương: trẻ càng nhỏ
chất hữu cơ nhiều hơn vô cơ, xương chứa
nhiều nước, ít muối khoáng.

•
Càng lớn thì lượng nước giảm, muối
khoáng tăng lên, đến 12 tuổi thành phần
hoá học của xương giống người lớn.
•
Do đặc điểm xương trẻ em tỷ lệ chất hữu
cơ nhiều hơn do đó xương trẻ thường
mềm, kém rắn chắc. Vì vậy ít gãy và dễ
chun giản.
•
Cấu tạo xương trẻ em có nhiều mạch
máu, màng xương dày & phát triển hơn
cho nên khi gãy thường chóng liền hơn

2- Đặc điểm một số xương
a- Xương sọ

.
–
Xương sọ:
•
Có kích thước tương đối lớn so với cơ thể,
hộp sọ phát triển nhanh trong năm đầu.
•
Hộp sọ của trẻ lúc mới sinh có một số xương
chưa dính liền nhau nên tạo thành 2 thóp: thóp
trước và thóp sau, thóp trước được đóng kín
lúc 12 tháng, muộn nhất là 18 tháng. Thóp sau
nhỏ hơn được đóng kín khi trẻ 3 tháng. Trẻ đẻ
non thóp rộng, bờ thóp mềm, trẻ còi xương
thường thóp chậm kín.
•
Các xoang trán, xoang sàng trên 3 tuổi mới
phát triển do đó trẻ < 3 tuổi không bị viêm
xoang.

b- Xương cột sống

–
Cột sống trẻ em chưa ổn định.
•
Trong thời kỳ bào thai cột sống hình vòng
cung.
•

Ở trẻ sơ sinh cột sống thẳng, các đoạn
cong được hình thành trong quá trình phát
triển.
•
Khi trẻ biết ngẩng đầu (2-3 tháng) các đốt
sống cổ cong về phía trước hình thành
đoạn cong ở cổ.
•
Khi trẻ tập ngồi (6 tháng) các đốt sống
ngực cong về phía sau hình thành đoạn
cong ở ngực.

•
Khi trẻ tập đi (12 tháng) đốt sống vùng
thắt lưng cong về phía trước -> 4 đoạn
cong sinh lý hình thành.(cổ, ngực, thắt
lưng, cùng cụt) Các đoạn cong sinh lý
hình thành nhưng chưa ổn định. Đến 7
tuổi đoạn cong ở cổ, ngực ổn định.
•
Khi 12- 13 tuổi (dậy thì) đoạn cong thắt
lưng ổn định.
•
Do cột sống của trẻ chưa ổn định, nhiều
phần sụn do đó trẻ dễ bị gù lưng, cong
vẹo cột sống do trẻ ngồi sớm, bế nách,
ngồi học không đúng tư thế

c- Xương lồng ngực:
•

Sơ sinh: lồng ngực hình tròn, đường kính
trước sau = đường kính phải trái, xương
sườn nằm ngang.
•
Trẻ càng lớn lồng ngực càng dẹt dần,
đường kính phải trái > đường kính trước
sau, xương sườn chếch dần theo hướng
dốc nghiêng. Do cấu trúc của lồng ngưc trẻ
em có đặc điểm trên nên trẻ nhỏ khi thở
lồng ngực di động kém, vì vậy ảnh hưởng
đến sự thở của trẻ.

d- Xương chi: (xương tay, chân).
•
Trẻ mới sinh: chi hơi cong đến 1-2 tháng
thì hết.
•
Trẻ còi xương, viêm khớp chi có thể bị
cong.
•
Xương cổ tay, ngón tay là những xương
nhỏ cốt hoá muộn, sự phát triển xương cổ
chân mạnh hơn cổ tay do đó ở trẻ nhỏ các
động tác còn vụng về. Từ 6 tuổi trở đi trẻ
có thể làm được những động tác tỷ mỷ đòi
hỏi sự khéo léo của cơ tay.