bi kip hoa hoc kien thuc bi lang quen by kaitorkid (ver 2 0)

[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Bi Kip

Chemistry

Bí kíp hóa học

Kiến thức bị lãng quên
B y

K a i t o r k i d
V e r s i o n 2.0
U p l o a d
23/6/2013

Page 1 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

MỤC LỤC
Lời nói đầu........................................................................................................................................ 4

Sơ đồ tổng qt ................................................................................................................................ 5
Hóa học đại cƣơng & phân tích................................................................................................ 6
[CÁc khái niệm & định lí,…] ............................................................................................................. 6
Part I. Nguyên tử ....................................................................................................................................... 6
Part II. LKHH .............................................................................................................................................. 8
Part III. Tốc độ PƯ & cân bằng hh ............................................................................................................ 9
[Nguyên tử] ................................................................................................................................... 10
Part I: … ................................................................................................................................................... 10
[các vấn đề về bảng tuần hoàn ].................................................................................................... 12
Part I: Bảng tuần hoàn ............................................................................................................................ 12
Part II: Quy luật tuần hoàn tổng quát ..................................................................................................... 12
Part III: Quy luật khác trong từng nhóm ................................................................................................. 13
[So sánh bán kính ngun tử, bán kính ion].................................................................................. 14
Part I: Method .......................................................................................................................................... 14
Part II: Ex ................................................................................................................................................. 14
[Liên kết hóa học] .......................................................................................................................... 15
Part I: Liên kết ......................................................................................................................................... 15
Part II: Lai hóa ......................................................................................................................................... 15
Part III: Tinh thể ...................................................................................................................................... 17
[So sánh lk hidro, nhiệt độ sơi, tính axit, bazo, tính tan… ] .......................................................... 19
Part I: 1 số yếu tố ảnh hưởng sự so sánh ............................................................................................... 19
Part II: so sánh liên kết hidro .................................................................................................................. 20
Part III: so sánh nhiệt độ sôi ................................................................................................................... 20
Chủ đề [1]: [Các nguyên tắc so sánh nhiệt độ sôi] ......................................................................... 21
Chủ đề [2]: [Các chú ý khi làm bài tập so sánh nhiệt độ sôi] ......................................................... 22
Chủ đề [3]: [Nhiệt độ sôi & nc 1 số chất](tham khảo) .................................................................... 23
Part IV: so sánh nhiệt độ nóng chảy ....................................................................................................... 23
Part V: so sánh tính axit, bazo ................................................................................................................. 23
Hóa học vơ cơ ........................................................................................................................ 25
[CÁC khái niệm vơ cơ khó nhớ ] ..................................................................................................... 25

Part I ........................................................................................................................................................ 25
[CÁC tên gọi vơ cơ khó nhớ ] ......................................................................................................... 27
Part I: Nhóm Halogen .............................................................................................................................. 27
Part II: Nhóm oxi ..................................................................................................................................... 27
Part III: Nitơ - Photpho ............................................................................................................................ 28
Part IV: Nhóm cacbon .............................................................................................................................. 29
Part V: KL ................................................................................................................................................. 30
[PHÂN BÓN HH, CN SILICAT & GANG THÉP ] ................................................................................ 32
Part I: PHÂN BÓN HH............................................................................................................................... 32

Page 2 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Part II: CN SILICAT (nâng cao) ............................................................................................................. 34
Part III: GANG THÉP ................................................................................................................................ 37
[Đại cƣơng KL] ............................................................................................................................... 40
Part I: KL & Hợp kim ................................................................................................................................ 40
Part II: Dãy điện hóa KL & pin điện hóa .................................................................................................. 41
Part III: Sự điện phân .............................................................................................................................. 42
Part IV: Sự ăn mòn KL ............................................................................................................................. 43
Part V: Điều chế KL .................................................................................................................................. 43
Hóa học hữu cơ ...................................................................................................................... 44
[CÁC khái niệm Hữu cơ khó nhớ ] .................................................................................................. 44
Part I: ....................................................................................................................................................... 44

[CÁC tên gọi hữu cơ khó nhớ ] ....................................................................................................... 49
Part I: HCB, RX, ancol-phenol, andehit,axit HC & anhiđrit ...................................................................... 49
Part II: Este-lipit, cacbohidrat, amin axit-pr & polime ............................................................................. 51
Part III: Bổ sung (lấp đầy kiến thức) ....................................................................................................... 55
[Nguồn HCB thiên nhiên] (Nâng cao) ............................................................................................ 57
Part I: DẦU MỎ ........................................................................................................................................ 57
Part II: KHÍ MỎ DẦU & KHÍ TN ................................................................................................................ 60
Part III: THAN MỎ.................................................................................................................................... 61
[Danh pháp hữu cơ] ....................................................................................................................... 62
Part I: Điều cần biết ................................................................................................................................. 62
Part II: Danh pháp IUPAC & gốc chức từng loại HCHC ........................................................................... 63
Part III: Tạp chức (All) ............................................................................................................................. 65
[Các loai chỉ số của chất béo] (nâng cao) ...................................................................................... 68
MORE ..................................................................................................................................... 69
[Quy luật tan ]................................................................................................................................ 69
[Quy luật phân tích\nhiệt phân ] ................................................................................................... 72
Part I: Vô cơ ............................................................................................................................................. 72
Phần [1]: Pư nhiệt phân ................................................................................................................... 72
Phần [2]: Pư tự phân tích ................................................................................................................ 73
Part II: hữu cơ ......................................................................................................................................... 74
[Làm khơ khí ẩm ] .......................................................................................................................... 74
[màu sắc Khó Nhớ] ........................................................................................................................ 75
Part I: Vô cơ ............................................................................................................................................. 75
Part II: Hữu cơ ......................................................................................................................................... 77
[Nhận biết & phân biệt khó nhớ] ................................................................................................... 78
Part I: Phân biệt & nhận biết vô cơ ......................................................................................................... 78
Part II: Phân biệt & nhận biết hữu cơ .................................................................................................... 80
Kết ......................................................................................................................................... 84

Page 3 of 84| Kiến thức bị lãng quên

[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Lời nói đầu
Các bạn đang cầm trong tay 1 cuốn bí kíp hóa học viết về phần lý thuyết của 3 quyển
SGK hóa học 10,11,12. Hầu hết tất cả những kiến thức n{y đều có trong SGK, ngoại trừ các mẹo
giúp đi tìm trí nhớ v{ c|c chun đề như “So s|nh tính axit, bazo,…” mình tổng hợp từ các tài
liệu khác. Mình soạn ra cuốn bí kíp này nhằm giúp các bạn dễ ghi nhớ những thứ rời rạc nhỏ lẻ
trong sgk trở nên có hệ thống bằng cách sắp xếp & tổng hợp lại chúng theo dạng Mindmap (bản
đồ tư duy) hoặc dạng Table (bảng). Bên cạnh đó có những bài lý thuyết lớn & khó nhớ mình
tách riêng ra làm 1 chủ đề. Vì mục đích muốn nó trở thành 1 cuốn bí kíp lý thuyết để ơn tập
thay cho 3 quyển SGK nên mình cố gắng tổng hợp sao cho đầy đủ nhất có thể.
Cuốn bí kíp gồm 4 phần chính:
 hóa học đại cương & hóa học phân tích
 hóa học vơ cơ
 hóa học hữu cơ
 chun đề bổ sung (More)
Tuy nhiên vì bận ơn thi nên mình khơng đủ thời gian đề viết tất cả các chủ đề được.
hóa học đại cương & phân tích : tương đối đầy đủ
hóa học vơ cơ & hóa học hữu cơ: chưa có phần tính chất vật lí , tính chất hóa học,
điều chế ứng dụng các chất. Mấy cái này chắc cũng dễ nhớ ^^
hóa học KT, XH, MT: mình ko viết cả chương n{y lun ( ^^).
Những phần thiếu này sẽ được viết ở cuốn bí kíp hóa học thứ 2 hoặc bản Full update.
Nhưng nhiêu đ}y chắc cũng đủ để giúp phần nào cho các bạn ôn tập trong những ngày cuối
cùng , đặc biệt là 10 ng{y trước khi thi ĐH.

Mình dùng phần mềm imindmap để vẽ c|c sơ đồ tư duy , c|c bạn Google search sẽ có ^^.
Các bạn in ra sẽ dễ đọc hơn .Mục đích chủ yếu của bí kíp này là tìm lại kiến thức của các
bạn, hữu ích khi các bạn dùng nó để ơn tập,nghĩa l{ các bạn phải đ~ xem qua sgk rùi mới đọc nó.
Mình đ~ cố gắng nhưng chắc chắn vẫn cịn nhiều sai sót , nếu các bạn phát hiện ra lỗi sai
hoặc thiếu gì đó thì c|c bạn pm cho mình nha.^^ Mọi ý kiến thắc mắc xin gửi về
hoặc www.facebook.com/kaitorkid hoặc 12a1prơ.vn
Mình là Kaitorkid (Mr.K) hi vịng cuốn bí kíp này sẽ giúp ích cho các bạn ^^.

Page 4 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Sơ đồ tổng quát

 Mình tạm thời tập trung nhiều vào những thứ khó nhớ (vì thời gian ko cho phép để
làm tất cả)
 Có 1 số phần thuộc chương trình giảm tải 2012-2013, tất nhiên chỉ áp dụng cho

phần tự chọn cơ bản, còn nếu bạn chọn phần tự chọn nâng cao thì ko có giảm tải gì
nha.
 Cái này các bạn google search sẽ có, mình ko ghép v{o đ}y nữa
 Những phần này mình sẽ ghi rõ là thuộc chương trình nâng cao (NC)

Page 5 of 84| Kiến thức bị lãng quên

[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Hóa học đại cương & phân tích

[C c kh i niệm & định l
 nguồn tổng hợp & tham khảo : SGK

Part I. Nguyên tử
STT

Tên

Nội dung
Lịch sử tìm ra hn ngt, p, n, e

0

0

Sự tìm
ra e

Sự tìm
ra hạt
nhân ng

tử

1987, Tơm-xơn nhà bác học người Anh phát hiện ra tia âm cực, bản chất : dòng e
 nhờ hiện tượng phóng điện trong chân khơng: ơng cho phóng điện với V=15 000 V qua
2 điện cực gắn vào đầu 1 ống kín đã rut gần hết kk  thấy màn huỳnh quang trong ống
thủy tinh phát sáng

1911, Rơ-đơ-pho & các cộng sự đã cho các hạt bắn phá 1 lá vàng mỏng & dùng màn
huỳnh quang đặt sau lá vàng để theo dõi đường đi của 1 hạt
kết quả: hầu kết các hạt
phía sau khi gặp lá vàng

Page 6 of 84| Kiến thức bị lãng quên

đều xuyên qua lá vàng, 1 số ít lệch hướng, 1 số ít bật lại


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

0

Sự tìm
ra p

 1918, Rơ đơ pho bắn phá hn ng tử N bằng hạt
1,6726.10

& q=1+ ”proton”

 thấy 1 hn O & 1 hạt có khối lượng

0

Sự tìm
ra n

1932, Chat-uých (cộng tác viên của Rơ đơ pho): dùng hạt
hiện 1 loại hạt mới có khối lượng ~mp & q=0  “nơtron”

bắn phá hn Be  thấy xuất

Cấu tạo ngt, đồng vị, AO
1

Hạt
nhân

Nguyên tử có cấu tạo rỗng, các e chuyển động xung quanh 1 hạt mang điện tích dương
có kích thước rất nhỏ so với nhun tử, nằm ở tâm nguyên tử. Đó là hn nguyên tử.

2

e hóa trị

Là những e có khả năng tham gia hình thành kiên kết hóa học. Chúng thường nằm ở lớp
ngoài cùng \ ở cả phân lớp sát lớp ngoài cùng nếu phân lớp đó chưa bão hịa

3

Đồng vị

Đồng vị của cùng 1 nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng số p nhưng khác
nhau về số n
Hidro có 3 đồng vị: H,D,T

4

AO

Obitan nguyên tử là khu vực khơng gian xung quanh hạt nhân mà tại đó xác st có mặt
(xác suất tìm thấy ) e khoảng 90%
Trong nguyên tử , các e chuyển động rất nhanh quanh hn ko theo 1 quỹ đạo xđ nào
Lớp & phân lớp e

5

Lớp

Các e trên cùng 1 lớp có năng lượng gần bằng nhau

Phân lớp

Các e trên cùng 1 phân lớp có năng lượng bằng nhau
Cấu hình e

6

Ngun
lí Pau-li

Trên 1 AO chỉ có thể có nhiều nhất là 2 e & 2 e này chuyển động tự quay khác chiều
nhau xung quanh trục riêng của mỗi e

7

Nguyên
lí vững
bền

Ở trạng thái cơ bản, trong nguyên tử các e chiếm lần lượt những AO có mức năng lượng
từ thấp đến cao

8

Quy tắc
Hun

Trong cùng 1 phân lớp, các e sẽ phân bố trên các AO: số e độc thân là max & các e này
phải có chiều tự quay giống nhau
Bảng tuần hồn

Page 7 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

9

Chu kì

Là dãy các ng tố mà ng tử của chúng có cùng số lớp e được xếp theo chiều Z tăng dần

10

Nhóm
nguyên
tố

Là tập hợp các ng tố mà ng tử có cấu hình e tương tự nhau, do đó có tính chất hóa học
gần giống nhau & được xếp thành 1 cột

11

Nguyên
tố s,p,d,f

12

I1

13

e cuối cùng xếp vào phân lớp s,p,d,f

Là nl min cần để tách e thứ 1 ra khỏi ng tử ở trạng thái cơ bản
Độ âm điện đặc trưng cho khả năng hút e của ng tử đí khi tạo thành lk hh

14

Tính KL

Là tc của 1 ng tố mà ng tử của nó dễ nhường e để trở thành ion (+)

15

Tính PK

Là tc của 1 ng tố mà ng tử của nó dễ nhận e để trở thành ion (-)

16

Định
luật
tuần
hồn

Tính chất của các ng tố & đơn chất cũng nhe thành phần & tc của hợp chất tạo nên từ
các ng tố đo biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của Z

Part II. LKHH
STT

Tên

Nội dung
LKHH

1

LKHH

Là sự kết hợp giữa các ng tử tạo pt \ tinh thể bền vững hơn

2

Quy tắc
bát tử

3

Ion

4

LK ion

Là LK được tạo thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion kang điện tích trái dấu. Được hình
thành giữa KL điển hình & PK điển hình

5

LK CHT

Là LK hình thành giữa 2 ng tử = 1 \ nhiều cặp e chung

6

LK cho
nhận

Trong 1 số trường hợp, cặp e chung chỉ do 1 cặp ng tử đóng góp  lk giữa 2 ng tử là lk
cho-nhận. Ví dụ : O=SO

Các ng tố có khuynh hướng lk với các ng tử khác để đạt đưuọc cấu hình e vững bền cỉa
khí hiếm vớ 8 e (hoặc đối 2 e với He) ở lớp ngồi cùng
Ng tử \ nhóm ng tử mang điện

Lai hóa
7

Thuyết
lai hóa

8

Sự xen
phủ trục

Trục các AO tham gia liên kết trùng đường nối tâm 2 ng tử lk .

9

Sự xem
phủ bên

Trục các AO tham gia liên kết song song với nhau & vng góc với đường nối tâm 2 ng tử
lk

Sự lai hóa AO là sự tổ hợp (“trộn lẫn”) một số AO trong 1 ng tử để đưuọc từng ấy AO lai
hóa giống nhau nhưng định hướng khác nhau trong khơng gian

Hóa trị & số oxi hóa
11

Hóa trị

 trong hc ion: là điện hóa trị & bằng điện tích của ion đó
 trong hc CHT: gọi là CHT & bằng số lk CHT mà ngt ng tố đó tạo ra đưuọc với các ng tử
khác trong pt

Page 8 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]
12

bi kip Chemistry focus

Số OXH

by Mr.K^^

Là điện tích của ng tử ng tố đó nếu giả định LK giữa các ng tử trong pt là lk ion
LK kim loại

13

LK KL

Là lk được hình thành giữa các ng tử & ion KL trong mạng tt do sự tham gia của các e tự
do

Part III. Tốc độ PƯ & cân bằng hh
STT

Tên

Nội dung
Cân bằng hh

1

Tốc độ
pƣ

 là độ biến thiên nồng độ 1 trong các chất pư \ sp trong 1 đơn vị time
ảnh hưởng bơi 5 yếu tố chính: C chất pư, áp suất (với ơ có chất khí),
mặt & chất xúc tác

,diện tích bề

 ngồi ra, mơi trường xảy ra PƯ, tốc độ khuất trộn, tác dụng của các tia bức xạ,… cũng
có ảnh hưởng
2

CBHH

Là tt của pư thuận nghịch khi tốc độ pư thuận = pư nghịch

3

K

4

Hệ đồng
thể

 Là hệ ko có bề mặt phân chia trong hệ. Ví dụ : hệ gồm các chất khí,…

5

Hệ dị thể

 là hệ có bề mặt phân chia trong hệ , qua bề mặt này có sự thay đổi đột ngột tính chất.
Ví dụ: hệ gồm chất rắn & chất khí, hệ gồm chất rắn & chất tan trong dd

6

Nguyên lí
LơSatơliê

Một pư thuận nghịch đang ở tranh thái Cb khi chịu 1 tác động từ bên ngồi như biến đổi
C, p,

, thì Cb sẽ chuyển dịch theo chiều là giảm tác động bên ngồi đó

Chỉ phụ thuộc nhiệt độ

Page 9 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

ử

[

 nguồn tổng hợp & tham khảo : SGK

Part I: …

1. Cấu tạo ng tử
 mọi hạt nhân nguyên tử của mọi nguyên tố đều có p & n ?
Sai. Riêng hidro (ko tính đồng vị D & T) hạt nhân chỉ có 1 p & ko có n
 Mọi ngt đều có số p

số n?

Sai . Ngoại trừ H

 Điện tích, khối lượng
e

p

1,602.10

q

1

1

9,1094.10

m

n
0

1,6726.10

1,6748.10

khối lượng ko cần nhớ vì trong máy tính có sẵn rồi
 Ngun tử có cấu tạo rỗng các e chuyển động xung quanh 1 hạt mang điện tích đương có kích thước rất
nhỏ so với kích thước của ngt, nằm ở trung tâm ngt-“hạt nhân nt”. (trích sgk10-tr.5)
 số p

số n < 1,52 số p (trừ H)

2. Lớp & phân lớp
Lớp e
Lớp (n)

1

2

3

4

5

6

7

…

Tên lớp

K

L

M

N

O

P

Q

…

Số phân lớp

1

2

3

4

5

6

7

…

Số AO

1

2

3

4

5

6

7

…

Phân lớp
s
Số AO

3. Thứ tự viết cấu hình e
 Cách nhớ

Page 10 of 84| Kiến thức bị lãng quên

p

d

f

1

3

5

7

n

n


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

1s
2s

2p

3s

3p

3d

4s

4p

4d

4f

5s

5p

5d

5f

5g

6s

6p

6d

6f

6g

6h

7s

7p

7d

7f

7g

7h

…

 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s…
 Điểm đặc biệt với Cu,Cr,…
Để đạt cấu hình bền thì những ng tố có cấu hình e: … (

{

…(
…(

Có ? ngt có e ngồi cùng là
3.Đó là: {

...(
…(

1)

1)
?

: [ ]4
: [ ]3 4
: [ ]3 4

Có ? ngt có e ngoài cùng là

?

Page 11 of 84| Kiến thức bị lãng quên

1)
1)

1)

…(

1)

sẽ tự biến đổi :


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

[các vấn đề về bảng tuần hoàn
]
 nguồn tổng hợp & tham khảo : SGK, Lamsao.vn,go.vn

Part I: Bảng tuần hoàn
1. Cách nhớ bảng tuần hoàn
 mặt trước
IA

IIA

IIIB … IIB

IIIA

IVA

VA

VIA

VIIA

1 H

VIIIA
Hằng(He)

2 Lính(Li)

Bé(Be)

Bố (B)

Cơ(C)

Nhớ(N)

Ơng(O) Fải(F)

3 Nào(Na)

Mang(Mg)

Ăn (Al)

Sinh(Si)

Pạn(P)

Say(S)

Chăng(Cl) Ăn(Ar)

4 Khơng(K)

Cá(Ca)

Gà (Ga)

Gé(Ge)

Ắt(As)

Sẽ(Se)

Bé(Br)

Khúc(Kr)

5 Rượu(Rb) Sang(Sr)

Trong(In)

Sang(Sn) Sẽ(Sb)

Té(Te)

Iu(I)

Xương(Xe)

6 Cà(Cs)

Bà(Ba)

Tủlạnh(Tl) Phố(Pb)

Anh(At)

Rỗng(Rn)

7 Fé(Fr)

Rán(Ra)

Puồn(Pb) Pị(Po)

Nga(Ne)

 Dãy điện hóa cuả KL
Li2+

K+

Ba2+

Ca2+

Na+

Mg2+

Al3+

Mn2+

Zn2+

Cr3+

Fe2+

Ni2+

Sn2+

Pb2+

Fe3+

2H+

Cu2+

Fe3+

Hg+

Ag+

Pt2+

Au3+

Li

K

Ba

Ca

Na

Mg

Al

Mn

Zn

Cr

Fe

Ni

Sn

Pb

Fe

H2

Cu

Fe2+

Hg

Ag

Pt

Au

Khi

Bạn

Cần

Nhà

May

Áo

Mỏng

Záp

Sắt

Nên

Sang

Phố

Sắt

Hỏi

Già

Hàng

Bạc

Pha

Vàng

Cr

Cụ

Tính khử giảm, tính OXH tăng

Part II: Quy luật tuần hoàn tổng quát
Chiều mũi tên là chiều tăng dần

Page 12 of 84| Kiến thức bị lãng quên

[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

 R (*)

 I1 (nl ion hóa thứ nhất) (**)
 độ âm điện (***)

 tính KL

tính phi kim

 tính bazơ của oxit & hidroxit

tính axit của oxit & hidroxit

hóa trị cao nhất với H (chỉ tính chiều ngang)

hóa trị cao nhất với O (chỉ tính chiều ngang)

(*) ngoại lệ: H là ngun tử có bán kính nhỏ nhất (~0,053 nm) chứ ko phải He
(**) NHÓM IVA: thứ tự BTH (từ trên xuống): C, Si, Ge, Sn, Pb nhưng thứ tự I1: C>Si>Ge>Pb>Sn
(***) NHÓM IVA: thứ tự BTH (từ trên xuống): C, Si, Ge, Sn, Pb nhưng thứ tự : C>Si>Ge>Pb>Sn
(giống quy luật I1)
CHU KÌ 6: thứ tự BTH (trái phải): Cs, Ba, Tl, Pb, Bi, Po, At nhưng thứ tự

:Cs

Part III: Quy luật khác trong từng nhóm
 Nhóm Halogen
Elk X-X
(đkc)
(kJ/mol)

Trạng
thái X2

Màu sắc

(

159
243
192
151

Khí
Khí
Lỏng
Rắn

Lục nhạt
Vàng lục
Nâu đỏ
Đen tím

Tăng dần

F
Cl
Br
I

)

ơ (

)

Màu AgX

Giảm dần
AgCl Trắng
AgBr Vàng nhạt
AgI vàng

Axit
HX

Tính
OXH
X2

Độ
mạnh
tăng
dần

Giảm
dần

 KLK
(
Li
Na
K
Rb
Cs
 KLKT

)

Giảm dần

ô (
1330 
892 
760 
688 
690 

(
Be
Mg
Ca
Sr
Ba

)

)

ô (

1280
650
838
768
714







2770
1110
1440
1380
1640

Page 13 of 84| Kiến thức bị lãng quên

0,53
0,97
0,86

1,53
1,90

)






D (g/cm3)






D (g/cm3)
1,85 
1,74 
1,55 
2,6 
3,5 

Độ cứng
0,6
0,4
0,5
0,3
0,2







Độ cứng
2,0
1,5
1,8

Tính
khử
XTăng
dần


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

[So sánh bán kính nguyên tử,bán
kính ion ]
 nguồn tổng hợp & tham khảo :

Part I: Method
Thứ tự so sánh:

số lớp e

Z

 số lớp càng lớn  bán kính càng lớn
 cùng số e, Z càng lớn  bán kính càng nhỏ

Part II: Ex
EX1: Sắp xếp bán kinh giảm dần:
A.

B.

C.

,

,

,

,

D.

Số lớp
2

11

3

12

2

9

2

Page 14 of 84| Kiến thức bị lãng quên

10

3



Z

8


[text]

[

bi kip Chemistry focus

ế

ê

by Mr.K^^

ọ

ó

 nguồn tổng hợp & tham khảo : SGK

Part I: Liên kết

Liên kết

CHT

Ion

CHT ko cực

,

CHT có cực

,

,

Bản chất lk

Sự dùng chung các e

Đk lk

Xảy ra giữa những ng tố khác hẳn nhau về bản chất hh
( thường với Kl điển hình & PK điển hình)

 Ngoại lệ:
 HF có

=1,78 nhưng lk CHT có cực



(đang cập nhật)

Part II: Lai hóa
1. Cách xác định lai hóa:
 Lai hóa



a+b+c+d = số LK + số cặp e không liên kết

max
max
với {
max

max

1
3
5
7

Thứ tự: lấy giá trị lớn nhất của a rồi mới đến bck
 Ví dụ:



̈

có 2 Lk + 1 cặp e ko lk 

2. Bảng lai hóa
Page 15 of 84| Kiến thức bị lãng quên

,
Lực hút tĩnh điện giữa các ion
mang điện tích trái dấu
Giữa các ng tố giống nhau \
gần giống nhau về bản chất
hh ( thường với ng tố PK
nhóm IVA, VA, VIA, VIIA)


[text]
Lai

hóa
sp

bi kip Chemistry focus

Phân loại
LK

Hình vẽ

E

2

by Mr.K^^

0

Dạng hình
học

Góc

Thẳng

Ví dụ

180

,

,

,
sp2

3

0

Tam giác đều

120

,…

,
,

,
,…

,
2

1

Gấp khúc

,

Gần 120

,
,…

sp3

4

0

Tứ diện đều

,

109 28

,…

3

1

,

Chóp đáy
,

2

3

Thẳng

5

0

4

1

3

2

2

3

6

0

5

1

4

sp3d2

Gấp khúc

1

sp3d1

2

2

…

Page 16 of 84| Kiến thức bị lãng quên

Gần 109

,

,…

,…

Lưỡng chóp

Bát diện đều

,

,


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Part III: Tinh thể
Chú ý: Tinh thể ion, tinh thể nguyên tử, phân tử thuộc chương trình n}ng cao
1 Các loại tt
TT ion

TT NGUYÊN TỬ

TT PHÂN TỬ

TT KL

Khai niệm

Được hình thành
từ những ion mang
điện tích trái dấu

Được hình thành từ các
ng tử

Hình thành từ các
phân tử

Hình thành từ
những ion , ng tử
KL & e tự do

Liên kết

Bản chất tĩnh điện

Các ng tử nằm ở nút
mạng, lk với nhau bằng
lk CHT

Lực tương tác phân tử
(yếu)

Bản chất tĩnh điện

Tính chất
chung

Bền

Độ cứng lớn

Ít bền, mềm

Ánh kim, dẻo

Ví dụ

NaCl

Khó nc, khó bay
hơi

,

ơ cao

thấp, dễ bay hơi

 Phân tử iot:

Kim cƣơng:
3

 tạo bởi C lai hóa sp lk
CHT 4 nguyên tử C gần
nhất nằm ở 4 đỉnh 1 tứ
diện đều ằng 4 cặp e
chung
 cứng nhất

Dẫn diện, nhiệt
good
KL

Là phân tử 2
nguyên tử , các phân
tử iot nằm trên các
đỉnh & tâm các mặt
của hlp (“tt lập
phƣơng tâm diện”)
Ko bền, có sự thăng
hoa
 phân tử nƣớc đá
Mỗi phân tử H2O lk
4 phân tử gần nó nhất
nằm trên 4 đỉnh 1 tứ
diện đều  thuộc cấu
trúc tứ diện
 so với nước lỏng: D
nhỏ hơn, V lớn hơn

2. Chi tiết Tinh thể KL
Lập phƣơng tâm khối
Hình vẽ

Số đơn vị
cấu trúc

Page 17 of 84| Kiến thức bị lãng quên

Lập phƣơng tâm diện

Lục phƣơng

[text]

bi kip Chemistry focus

Liên hệ R &
a,h

4

p
Gồm

by Mr.K^^
4

√3

68%

√2

2 &

74%

74%

KLK (thuộc IA)

Ca, Sr (thuộc IIA)

Be,Mg (thuộc IIA)

Cr,Mo,W (thuộc VIB)

Ni,Pd,Pt (thuộc VIIIB)

Zn,Cd (thuộc IIB)

Fe (thuộc VIIIB)

Cu, Ag, Au (thuộc VIIIB)
Al (thuộc IIIA)
Pb (thuộc IVA)

V,Nb,Ta (thuộc VB)

Rh, Ir

Sc,Y,La

Eu

Ce,Yb

Ti,Zr,…

Th

Page 18 of 84| Kiến thức bị lãng quên

√


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

[So sánh
hidro, nhiệt độ sơi, tính
axit, bazo, tính tan… ]
 nguồn tổng hợp & tham khảo : Trithucbonphuong.com, violet, ,
tài liệu của ThS. Nguyễn Ái Nhân, của thầy Vũ Khắc Ngọc

Part I: 1 số yếu tố ảnh hưởng sự so sánh
1.Nhóm hút e & đẩy e
 nhóm hút e :
 gồm {

ố
ố

ứ

Độ mạnh gốc hút e:
 -NO2 > -COOH > -CHO > -C R> -C6H5 (trong vai trị nhóm hút e) > -C=R >-R (no)
 -F> -Cl > -Br > -I

 làm tăng độ mạnh lk H, tăng nhiệt độ sơi, tăng tính axit, giảm tính bazo
 cùng 1 gốc thì càng gần nguyên tử H linh động, số lượng càng nhiều thì càng có tác dụng mạnh
 Nhóm đẩy e:
 làm giảm lk hidro, giảm nhiệt độ sơi, giảm tính axit, tăng tính bazo
 gốc HCB càng phân nhánh, càng dài  đẩy e càng mạnh
 cùng 1 gốc thì càng gần nguyên tử H linh động, số lượng càng nhiều thì càng có tác dụng mạnh
Độ đẩy e:
 -OH > -NH2 > -R (no)
 (CH3)3C- > (CH3)2CH- > CH3CH2CH2- > C2H5 - > CH3- > H điểm đặc biệt của gốc phenyl C6H5-: sẽ là gốc đẩy e nếu nó lk với 1 gốc hút e & sẽ là gốc hút e nếu
nó lk với 1 gốc đẩy e
2.Độ phân cực
Thứ tự độ phân cực của các chức\chất khơng có lk hidro (cùng M):
-COO- >-CO- > -CHO > R-X > -0- > R-H
3.Cis & trans
 cis

{

ấ

Page 19 of 84| Kiến thức bị lãng quên

0
 trans

{

0

ấ

[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Part II: so sánh liên kết hidro
1.Liên kết hidro là gì?
Là lk tương tác tĩnh điện yếu giữa phần tử hidro mang điện tích dương với phần tử mang điện âm
2. Điều kiện có lk hidro là gì?
 Trong hợp chất phải chứa H
 H phải lk trực tiếp với nguyên tố: có độ âm điện lớn & có cặp e tự do
Ví dụ: F,Cl,N,O,…
3. Có những loại lk H nào & tác dụng của nó?
 Lk H nội phân tử:
 là lk hidro ngay trong pt đó
 đk:  đk cần: hợp chất có 2 nhóm chức trở lên
 đk đủ: khi tạo lk hidro phải tạo được vịng 5\6 cạnh
Ví dụ 1 :

Ví dụ 2 : Chất nào có lk H?

Chỉ có (2) thỏa mãn đk:

 Tác dụng: giảm nhiệt độ sôi
 Lk H ngoại pt
 là lk H giữa các pt cùng loại\khác loại với nhau
 tác dụng: tăng nhiệt độ sôi, tăng độ tan/H2O (nếu có lk H với H2O)

4. So sánh độ mạnh lk H
 theo nhóm chức: -COOH > phenol > -OH> -NH2
 theo gốc hút e & đẩy e :(xem part I)

Part III: so sánh nhiệt độ sôi
 Tổng quát Quy luật chung phổ biến:

t0s HCB
Page 20 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Chủ đề [1]: [Các nguyên tắc so sánh nhiệt độ sôi]
(ưu tiên) lk ion 
lk H 
khối lượng 
độ phân cực 
mạch cacbon 
cis & trans 
 Nguyên tắc 1: nếu có lk ion
hợp chất liên kết ion sẽ có nhiệt độ sơi cao hơn.
Ví dụ :
So sánh nhiệt độ sôi của CH3COONa và CH3COOH.
-CH3COONa không có liên kết hiđro nhưng có liên kết ion giữa Na-O; CH3COOH có liên kết hiđro. Nhưng

nhiệt độ sơi của CH3COONa cao hơn.
 Nguyên tắc 2: lk hidro
Hai hợp chất có cùng khối lượng hoặc khối lượng xấp xỉ nhau thì hợp chất nào có liên kết hiđro bền hơn sẽ
có nhiệt độ sơi cao hơn.
Ví dụ 1:
So sánh nhiệt độ sơi của CH3COOH và C3H7OH.
- Cả hai đều có khối lượng phân tử bằng 60. Nhưng CH3COOH có liên kết hiđro bền hơn liên kết hiđro trong
C3H7OH. Nên nhiệt độ sôi của CH3COOH cao hơn nhiệt độ sôi của C3H7OH.
Ví dụ 2 :
So sánh nhiệt độ sơi của CH3OH và CH3CHO.
- CH3OH có M=32. CH3CHO có M=44.
CH3OH có liên kết hiđro, CH3CHO khơng có liên kết hiđro, nên CH3OH có nhiệt độ sơi cao hơn CH3CHO.
 Ngun tắc 3: khối lƣợng
Hai hợp chất cùng kiểu liên kết hiđro hoặc là đồng đẳng, hợp chất nào có khối lượng lớn hơn sẽ có nhiệt độ
sơi cao hơn.
Ví dụ 1:
So sánh nhiệt độ sôi của CH3OH và C2H5OH.
- Cả hai đều có cùng kiểu liên kết hidro, nhưng m C2H5OH=46> m CH3OH=32  C2H5OH có nhiệt độ sơi
cao hơn CH3OH.
Ví dụ 2:
So sánh nhiệt độ sôi của C2H6 và C3H8.
- Cả hai đều khơng có liên kết hiđro, khối lượng của C3H8 lớn hơn khối lượng của C2H6 nên C3H8 có nhiệt độ
sôi lớn hơn.
 Nguyên tắc 4: độ phân cực
Hai hợp chất hữu cơ đều khơng có liên kết hiđro, có khối lượng xấp xỉ nhau thì hợp chất nào có tính phân
cực hơn sẽ có nhiệt độ sơi cao hơn

Chú ý: thứ tự độ phân cực của các chức\chất khơng có lk hidro (cùng M):

Page 21 of 84| Kiến thức bị lãng quên

[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

-COO- >-CO- > -CHO > R-X > -0- > R-H
Ví dụ:
So sánh nhiệt độ sơi của HCHO và C2H6.
- Hai hợp chất trên đều khơng có liên kết hiddro và khối lượng bằng nhau, nhưng HCHO có tính phân cực hơn
nên có nhiệt độ sơi cao hơn.
 Nguyên tắc 5: diện tích tiếp xúc (mạch cacbon)
Hai hợp chất là đồng phân của nhau thì hợp chất nào có diện tích tiếp xúc phân tử lớn hơn sẽ có nhiệt độ
cao hơn hơn  bậc càng cao, càng nhiều nhánh, nhánh càng gần nhóm chức  nhiệt độ sơi càng
thấp
Ví dụ: So sánh nhiệt độ sơi:

- Cả hai đều có khối lượng bằng nhau, đều khơng có liên kết hiđro. B có diện tích tiếp xúc lớn hơn nên có
nhiệt độ sơi cao hơn A.
6 Ngun tắc 6: cis > trans
Hai đồng phân hình học, nhiệt độ sơi cis>trans (do momen lưỡng cực cis>trans)
Ví dụ:
So sánh nhiệt độ sôi của cis but-2-en và trans but-2-en: cis>trans

Chủ đề [2]: [Các chú ý khi làm bài tập so sánh nhiệt độ sôi]
 Bài tập thường gặp: sắp xếp nhiệt độ sôi theo chiều tăng dần \ giảm dần,…
 Với hidrocacbon
 Đi theo chiều tăng dần của dãy đồng đẳng ( ankan ,anken ,ankin , aren ...) thì nhiệt độ sơi tăng dần vì

khối lượng phân tử tăng .
 Cùng khối lượng phân tử nhưng: ankan < anken < ankin < aren do tăng về số liên kết pi  mất thêm
năng lượng để phá vỡ liên kết pi  nhiệt độ sơi cao hơn.
 Đồng phân nào có mạnh dài hơn thì có nhiệt độ sơi cao hơn
 Với các dẫn xuất R-X ( R: hidrocabon như anken ,ankan …X : thường là halogen……)
 Dẫn xuất halogen của anken sơi và nóng chảy ở nhiệt độ sơi thấp hơn dẫn xuất của ankan tương ứng .
 Dẫn xuất của benzen : đưa 1 nhóm thế đơn giản vào vịng benzen sẽ làm tăng nhiệt độ sôi .
 Với hợp chất chứa nhóm chức
 2 chất cùng dãy đồng đẳng chất nào có khối lượng phân tử lớn hơn thì nhiệt độ sôi lớn hơn
 Xét với các hợp chất có nhóm chức khác nhau, nhiệt độ sơi :

axit >ancol >amin > -COO- >-CO- > -CHO > R-X > -0- > R-H
 Chú ý với Ancol và Axit :
-Các gốc dẩy e (khơng có lk pi: CH3,C2H5….) sẽ làm tăng nhiệt độ sôi do liên kết H bền hơn
-Các gốc hút e (có liên kết pi: Phenyl,…; halogenua: F-,Cl-,Br-,I-) sẽ làm giảm nhiệt độ sôi do liên kết H
kém bền hơn, gốc hút càng mạnh càng làm giảm nhiệt độ sơi và càng xa nhóm chức thì lực tương tác lại
càng yếu đi .
-Với ancol:  đồng phân tert
Page 22 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

 nếu có H2O: t0s ancol có 4 C trở lên > H2O (1000C) > ancol có 3 C
 Chú ý với các hợp chất thơm có chứa nhóm chức –OH ,-COOH ,-NH2

- Nhóm thế loại 1 ( không chứa lk pi :CH3 , C3H7 …) có tác dụng đẩy e vào nhân thơm làm liên kết H
trong nhóm chức kém bền hơn nên làm tăng nhiệt độ sơi .
- Nhóm thế loại 2 ( chứa liên kết pi : NO2 ,C2H4 …) có tác dụng hút e của nhân thơm làm liên kết H
trong chức kém bền đi nên làm giảm nhiệt độ sôi .
- Nhóm thế loại 3 ( các halogen : -F ,-Cl ,-Br ,-I ) có tác dụng đẩy e tương tự như nhóm thế loại 1.
* Với phenol: t0s phenol > ancol có 7 C trở xuống & axit có 4 C trở xuống

Chủ đề [3]: [Nhiệt độ sôi & nc 1 số chất](tham khảo)
Chất

Chất

Ka

CH3OH

- 97

64,5

HCOOH

8,4

101

3,77

C2H5OH

- 115

78,3

CH3COOH

17

118

4,76

C3H7OH

- 126

97

C2H5COOH

- 22

141

4,88

C4H9OH

- 90

118

n - C3H7COOH

-5

163

4,82

C5H11OH

- 78,5

138

i – C3H7COOH

- 47

154

4,85

C6H13OH

- 52

156,5

n – C4H9COOH

- 35

187

4,86

C7H15OH

- 34,6

176

n- C5H11COOH

-2

205

4,85

H2O

0

100

CH2=CH- COOH

13

141

4,26

C6H5OH

43

182

(COOH)2

180

-

1,27

C6H5NH2

-6

184

C6H5COOH

122

249

4,2

CH3Cl

-97

-24

CH3OCH3

-

-24

C2H5Cl

-139

12

CH3OC2H5

-

11

C3H7Cl

-123

47

C2H5OC2H5

-

35

C4H9Cl

-123

78

CH3OC4H9

-

71

CH3Br

-93

4

HCHO

-92

-21

C2H5Br

-119

38

CH3CHO

-123,5

21

C3H7Br

-110

70,9

C2H5CHO

-31

48,8

CH3COC3H7

-77,8

101,7

CH3COCH3

-95

56,5

C2H5COC2H5

-42

102,7

CH3COC2H5

-86,4

79,6

Part IV: so sánh nhiệt độ nóng chảy
 cis

{

ấ

0

 trans

{

0

ấ

Part V: so sánh tính axit, bazo
1 Cùng loại nhóm chức:
Page 23 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

 Theo gốc hút e, đẩy e (xem part I)
2 So sánh các chức khác nhau
 tính axit:
Độ mạnh của các axit :
AXIT mạnh
AXIT trung bình
AXIT yếu
AXIT rất yếu

,

,
,

,

,

,

,

,
(

)(

)

(bảng này mình tham khảo trên mạng và ko chắc chắn độ chính xác ^^ )
Cái này chắc chắn đúng:
 Ancol < H2O < phenol 

 tính bazo
 Amin bậc III < amin bậc I < amin bậc II
Giải thích: do hiệu ứng chắn của amin bậc III: tuy có nhiều nhóm đẩy e nhưng do chúng án ngữ khơng gian
lớn làm khơng fian quay của đơi e ít đi  tính bazo giảm , đến mức < amin bậc I
 amin thơm < NH3 < amin không thơm
Chú ý: bazo càng mạnh  axit liên hợp càng yếu & ngược lại
 Để so sánh các bazo\axit mà khơng có quy luật ở trên thì ta so sánh axit liên hợp\bazo

liên hợp của chúng rồi suy ra thứ tự cần tìm

Page 24 of 84| Kiến thức bị lãng quên


[text]

bi kip Chemistry focus

by Mr.K^^

Hóa học vơ cơ

[CÁC

khái niệm vơ cơ
kh nhớ ]

 nguồn tổng hợp & tham khảo:
 ghi chú: ở phần này, những khái niêm về CN Silicat, Phân bón, gang thép được viết chi tiết ở phần ”PHân
bón HH, CN SILICAT & GANG THÉP”

Part I
Chú ý: phần này những khái niệm cần nhớ chỉ có ở phần đại cương KL, vì vậy mình tách
riêng ra chủ đề Đại cương KL. Các bạn đọc chủ đề đó sẽ đầy đủ hơn (mình vẫn giữ lại
phần này mà ko xóa đi để các bạn chắc chắn là ko cịn khái niệm nào nữa. Thứ 2 là cách
kẻ bảng ngắn gọn hơn , bạn nào phù hợp cách học nào thì xem phần đó ^^ )
Khái niệm

Tên

Nhóm halogen

Nhóm oxi

Nhóm Cacbon

Đại cƣơng KL
KL &
hợp
kim

Hợp kim

Là vật liệu kim loại có chứa 1 kim lại cơ bản & 1 số KL\PK khác

1 kl cơ
bản

Page 25 of 84| Kiến thức bị lãng quên

Hợp kim: là
vật liệu KL
chứa

1 số
kl\pk
#