SKKN một số biện pháp nâng cao chất lượng soạn giảng ở trường tiểu học hoàng lâu

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TAM DƯƠNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC HOÀNG LÂU
=====***=====

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tên sáng kiến: Một số biện pháp nâng cao chất lượng soạn giảng cho giáo viên
trường TH Hoàng Lâu
Tác giả sáng kiến: Đỗ Thị Thanh Hà
Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học Hoàng Lâu – Hoàng Lâu – Tam
Dương – Vĩnh Phúc
Số điện thoại: 0985738704. Email:

Hoàng Lâu, năm 2019
1


BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Dạy học là quá trình điều khiển hoạt động học tập của học sinh nhằm thực hiện
các mục tiêu dạy học làm cho học sinh tích cực và chiếm lĩnh tri thức, hình thành
những phẩm chất, nhân cách và năng lực phù hợp với nhu cầu ngày một cao của xã
hội hiện đại.
Soạn giáo án và cách thức dạy học là một khâu đột phá quan trọng để đổi mới
nội dung, phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy. Để việc dạy học
có hiệu quả, người giáo viên bao giờ cũng dành một thời gian thích đáng để thiết kế
bài. Muốn dạy học có kết quả cần thiết kế chu đáo bài học. Khi thiết kế bài học cần
chú trọng đến nhiều khía cạnh tác động đến quá trình dạy học như: Đặc điểm lứa tuổi
học sinh, nhu cầu, hứng thú, các phương tiện kỹ thuật đồ dùng trực quan, cơ sở vật

chất trường lớp... Từ đó có định hướng rõ rệt để xác định những tiêu chí cụ thể cần
đạt cũng như sự lựa chọn phương pháp phù hợp để đạt được mục tiêu bài dạy. Xuất
phát từ nội dung bài học người giáo viên cần phát hiện những hoạt động liên hệ với
nội dung đó, rồi căn cứ vào mục tiêu của bài để chọn ra một số hoạt động cho học
sinh thực hiện, nhằm phát hiện kiến thức mới hoặc luyện tập các kĩ năng.
Kết quả một giờ dạy không những phụ thuộc khá nhiều vào sự chuẩn bị bài dạy
mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan khác nhau cũng như yếu tố chủ quan
không thể tránh khỏi. Đó chính là phụ thuộc vào năng lực sư phạm, sự tự tin, tính
sáng tạo trong sử lý các tình huống sư phạm...
Trong một vài năm trở lại đây xu hướng đổi mới công tác soạn giảng ngày càng trở
nên cần thiết. Một trở ngại không nhỏ cản trở quá trình đổi mới việc soạn giáo án và
thực hiện giờ dạy trên lớp chính là do thói quen ngại đổi mới của một bộ phận giáo
viên. Thực tế trong trường TH Hoàng Lâu còn nhiều giáo viên tiểu học muốn giữ nền
nếp soạn giáo án theo cách truyền thống mà ở đó giáo án chỉ là sự ghi chép lại nội
dung đã có ở sách giáo khoa mà không đưa ra các phương pháp dạy học thích ứng với
từng giai đoạn học tập của học sinh. Sự lựa chọn phương pháp giảng dạy cũng gặp
nhiều khó khăn do thói quen dễ dãi trong soạn giảng, trình độ giáo viên còn bất cập.
Hiện tượng thầy giảng trò nghe vẫn còn phổ biến, từ đó chất lượng giờ giảng cho hiệu
quả thấp, không gây được hứng thú cũng như óc sáng tạo, tích cực hoạt động của trò.
2


Điều này dẫn đến chất lượng học tập của học sinh chưa được cao, học sinh tiếp nhận
tri thức một cách thụ động, kiến thức không sâu, thiếu tính bền vững.
Năm học 2018-2019, năm học tiếp tục triển khai thực hiện Kết luận của Hội nghị
Trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp
ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Năm học thứ hai thực hiện đánh giá
học sinh tiểu học theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT và năm thứ nhất thực hiện
Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT. Đây cũng là năm học thứ ba huyện Tam Dương

triển khai dạy học Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục theo văn bản số 321/PGDĐTGDTH ngày 12 tháng 9 năm 2014 của Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc về việc hướng dẫn dạy
học Tiếng Việt lớp 1- Công nghệ giáo dục năm học 2016-2017. Phòng GD&ĐT cần
đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý, chương trình, phương pháp dạy học và kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập; quan tâm phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục; đẩy mạnh thi đua “Dạy tốt - Học tốt” để nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện. Là một cán bộ quản lý trường tiểu học tôi đã đặt ra nhiệm vụ
cần tìm ra những giải pháp để nâng cao chất lượng thiết kế bài soạn và giờ dạy là vấn
đề cấp bách phải giải quyết, giúp cho giáo viên của nhà trường nói riêng, giáo viên
huyện Tam Dương nói chung đổi mới tư duy trong công tác soạn giảng của mình đem
lại hiệu quả thiết thực phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh giai đoạn hiện nay
nhằm từng bước nâng cao hiệu quả giáo dục trong mỗi nhà trường cũng như cấp tiểu
học.
Chính vì lý do đó tôi chọn sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp nâng cao
chất lượng soạn giảng cho giáo viên trường TH Hoàng Lâu.” để nghiên cứu, áp
dụng vào công tác quản lý ở đơn vị, mong góp phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục
của xã Hoàng Lâu nói riêng và huyện Tam Dương nói chung.
2. Tên sáng kiến: Một số biện pháp nâng cao chất lượng soạn giảng ở
trường tiểu học Hoàng Lâu
3. Tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Đỗ Thị Thanh Hà
- Địa chỉ tác giả sáng kiến:Trường Tiểu học Hoàng Lâu – Tam Dương – Vĩnh
Phúc
- Số điện thoại: 0985738704; Email:
3


4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Đỗ Thị Thanh Hà
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Tìm ra những tồn tại của giáo viên TH huyện Tam Dương trong công tác chuẩn
bị bài, hướng khắc phục những tồn tại đó để nâng cao chất lượng bài soạn.

Phát hiện và tạo điều kiện cho giáo viên áp dụng những sáng kiến, kinh nghiệm
trong quá trình chuẩn bị bài phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp nhằm nâng
cao hiệu quả giảng dạy ở bậc học nền móng.
Giúp GV thực hiện tốt chương trình cấp Tiểu học.
Áp dụng công nghệ thông tin trong công tác soạn bài.
Giáo viên chuyển từ phương pháp truyền thụ sang phương pháp tích cực hoá
hoạt động của học sinh, giáo viên đóng vai trò người tổ chức hoạt động của học sinh,
mỗi học sinh đều được hoạt động, mỗi học sinh đều được bộc lộ mình và được phát
triển.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 15/9/2018
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
- Về nội dung của sáng kiến: Đánh giá thực trạng công tác soạn giảng trong
nhà trường; các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng soạn giảng cho giáo viên; ứng
dụng sáng kiến vào thực tế và hiệu quả đạt được.
- Các giải pháp:
Ngay từ đầu năm học hiệu trưởng căn cứ vào sự tín nhiệm của các đoàn thể,
giáo viên bổ nhiệm tổ trưởng, phó tổ trưởng và giao nhiệm vụ cụ thể.
Công tác xây dựng kế hoạch giảng dạy được triển khai trưc tiếp từ ban giám
hiệu tới tổ trưởng chuyên môn. Trong quản lý chỉ đạo xây dựng kế hoạch giảng dạy,
một mặt phải phát huy vai trò tự chủ sáng tạo của tổ đồng thời phải chỉ đạo sát sao
theo kế hoạch chung của toàn trường. Căn cứ để xây dựng kế hoạch giảng dạy là phân
phối chương trình và thời khoá biểu hàng ngày trong tuần. Bên cạnh đó là các hoạt
động ngoài giờ lên lớp của nhà trường hoặc các nội dung khác do phòng GD&ĐT chỉ
đạo. Từ đó, các tổ chuyên môn sẽ bàn bạc và xây dựng kế hoạch lên lớp hàng ngày
sao cho đúng chương trình và thời khoá biểu, đồng thời vạch kế hoạch sử dụng đồ
dùng dạy học cho từng tiết học căn cứ vào danh mục đồ dùng dạy học hàng tuần do
4


cán bộ thiết bị trường lập. Những vấn đề đó (sau khi lập xong kế hoạch) được Ban

giám hiệu ký duyệt trước một tuần và các thành viên trong tổ thực hiện.
Hằng tuần, hằng tháng Ban Giám hiệu kiểm tra dưới nhiều hình thức như đột
xuất, có báo trước, định kỳ sau đó rút kinh nghiệm cụ thể đến từng giáo viên việc thiết
kế bài soạn một cách chính xác, đảm bảo tính hệ thống kiến thức, đảm bảo mục tiêu
từng bài học, tìm ra những phương pháp giảng dạy thích hợp cho từng nội dung bài
học, có tính định hướng trước cho học sinh chuẩn bị học tập.
Tham khảo bài soạn của đồng nghiệp trong trường, trong huyện, trên mạng
internet để học tập kinh nghiệm.
Tổ chức chuyên đề, hội thi về thiết kế bài soạn, khen thưởng những giáo viên
có sáng kiến hay, giáo án tốt.
Khuyến khích đưa công nghệ thông tin vào soạn giảng, chỉ đạo giáo viên tham
gia cuộc thi thiết kế bài giảng E-learning.
- Về khả năng áp dụng của sáng kiến:
Sáng kiến bước đầu được áp dụng ở trường tiểu học trong huyện Tam Dương
(TH Hoàng Lâu) sau đó dự kiến sẽ triển khai rộng rãi tới tất cả các trường tiểu học
trong toàn huyện. Từ các giải pháp nêu trên, sáng kiến được áp dụng cụ thể trong các
bước sau:
Xây dựng các giờ dạy mẫu.
Ban giám hiệu chỉ đạo giáo viên cốt cán, thông thường là tổ trưởng tổ chuyên
môn cùng xây dựng các giờ dạy có chất lượng, làm mẫu cho giáo viên dự giờ. Tiến
hành rút kinh nghiệm, đánh giá những mặt tích cực về phương pháp dạy học, về nội
dung và phong thái của giáo viên. Từ những giờ dạy mẫu này, sau khi đã thử nghiệm
thì tiến hành nhân rộng ra toàn khối, toàn trường. Việc xây dựng giờ dạy mẫu được
tiến hành công phu, từ việc chọn bài dạy, tổ chức thiết kế bài soạn, cân nhắc phương
pháp giảng dạy nào phù hợp với đối tượng học sinh, cách sử dụng đồ dùng trực
quan... Có như vậy giờ dạy mẫu mới thành công và đem lại hiệu quả khi triển khai đại
trà.
Bài soạn tốt là tiền đề cho tiết dạy có hiệu quả nên bài giảng phải đảm bảo các
khâu sau:
5

- Nội dung phải chính xác khoa học, có tính hệ thống, trọng tâm, có liên hệ thực
tế, có tính giáo dục, phù hợp với đối tượng học sinh mà giáo viên dạy.
- Phương pháp phù hợp với đặc trưng bộ môn, nội dung của bài lên lớp, biết kết
hợp tốt các hoạt động dạy và học.
- Phương tiện và thiết bị dạy học phù hợp với nội dung bài giảng, tạo hình ảnh
trực quan, dễ tiếp thu cho học sinh. Trình bày bảng hợp lý, chữ viết và nói rõ ràng, có
nhấn mạnh kiến thức cần thiết, hình vẽ chuẩn xác.
- Tổ chức thực hiện linh hoạt các khâu lên lớp, phân phối thời gian hợp lý,
hướng dẫn học sinh tham gia vào bài giảng tích cực, chủ động. Biết tạo ra các tình
huống để học sinh tham gia giải quyết vấn đề một cách hứng thú.
- Kết quả bài giảng phải đạt được là đa số học sinh nắm được bài, biết vận dụng
vào một số bài tập.
- Để làm tốt các phần việc trên công việc đầu tiên giáo viên cần biết kiểu bài
dạy từ đó có cách soạn bài cho phù hợp. Ví dụ bài dạy lý thuyết về khái niệm, công
thức, bài dạy bài tập, ôn tập chương, ôn tập cuối học kỳ.
- Nếu bài dạy khái niệm mở đầu thì giáo viên cần tìm hiểu khái niệm này xuất
hiện do đâu, hoàn cảnh nào, tác giả là ai, hướng khái niệm đó giải quyết những vấn đề
gì... có như vậy giáo viên tạo được phương hướng học của học sinh về khái niệm đó.
- Nếu bài dạy bài tập, giáo viên cần nắm chắc các dạng toán của phần kiến thức
đó từ đó chế biến, tổng hợp lại tạo ra các bài toán mới có tính bao quát, hệ thống, dễ
nhớ và vận dụng. Giáo viên cần phân biệt chữa bài tập cho học sinh với dạy học sinh
làm bài tập. Nếu là bài tập tiết 1 thì cần ôn lại kiến thức đã học như thế nào, chọn
những nội dung bài tập nào trong sách giáo khoa, sách bài tập để chữa cho học sinh.
Sau mỗi loại bài tập đã giải quyết cần rút ra được điều gì, căn cứ vào đặc điểm nào để
đề ra đường lối giải của loại bài toán đó. Giải xong bài toán nên hướng dẫn học sinh
cách đặc biệt hóa, khái quát hóa để được các bài toán mới, xếp nhóm các bài toán lại
với nhau tạo ra công cụ tư duy toán về sau. Đối với học sinh chưa hoàn thành môn
học, giáo viên cần phải nêu rõ từng bước giải bài toán.

Nếu là bài dạy hỗn hợp giữa lý thuyết và bài tập thì phải chú ý bài tập làm rõ lý
thuyết và lý thuyết tạo nên cách giải bài tập, do đó bài tập phải đan xen trong khi dạy
lý thuyết.
6


Nếu là dạng bài luyện tập chung thì giáo viên hướng dẫn học sinh cách tổng kết
lý thuyết ở nhà, tổng hợp các dạng toán đã học. Khi dạy giáo viên cần tích hợp lại
bằng bài toán có tính chất tổng hợp cho học sinh để ôn tập. Chú ý giáo viên cần đưa ra
được các tình huống học sinh hay hiểu nhầm, hiểu sai khi giải bài để các em rút kinh
nghiệm.
Giáo viên phải biết tạo ra các phản ví dụ cho học sinh nhận biết bài học sâu sắc
hơn, nhất là các bài về khái niệm mới.
Giáo viên nên thay đổi hoặc bổ sung, thêm bớt nội dung bài dạy cho phù hợp
với mục tiêu đã đề ra. Phải hiểu rõ kiến thức dạy thì giáo viên sẽ biết dạy cái gì và dạy
như thế nào. Giáo viên cần hỏi học sinh câu nào, hỏi như thế nào để làm nổi bất kiến
thức cần dạy. Kiến thức nào cần thuyết trình, kiến thức nào cần phát vấn, kiến thức
nào để học sinh tranh luận có hiệu quả hơn. Giáo viên cần chỉ ra kiến thức khi học
sinh vận dụng hay gặp sai sót, nhầm lẫn để các em biết phòng tránh.
Để nâng cao nhận thức cho học sinh, giáo viên cần điều chỉnh dung lượng kiến
thức cho phù hợp, quá trình nhận thức của học sinh phải đảm bảo từ trực quan đến
trừu tượng, từ cụ thể đến khái quát và từ khái quát về cụ thể. Để có bài giảng tốt, giáo
viên cần trao đổi thường xuyên với đồng nghiệp, tăng cường nghiên cứu sách báo, các
phương tiện thông tin khác; GV cần ghi chép lại cẩn thận những phát hiện hay, bài
giảng tốt trong giáo án để lần sau giảng tốt hơn và chia sẻ được với đồng nghiệp.
Giáo viên cần phải cập nhật thông tin về giảng dạy, kiến thức nâng cao và thay đổi ở
trong nước cũng như trên thế giới. Phải đặt giáo viên vào hoàn cảnh của học sinh thì
mới có thể xem xét về mức độ nhận biết, tiếp thu bài có được không nếu cần ta thay
đổi cách tiếp cận khác cho tốt hơn. Giáo viên cần lắng nghe ý kiến phản hồi lại từ
phía học sinh để điều chỉnh cách soạn và giảng dạy cho phù hợp hơn cho học sinh.

Tăng cường dự giờ thăm lớp, bồi dưỡng giúp đỡ giáo viên.
Để nâng cao chất lượng giờ dạy một công việc quan trọng của nhà trường là
tăng cường công tác thanh kiểm tra chuyên môn. Trong đó dự giờ thường xuyên các
đối tượng giáo viên đặc biệt là những giáo viên yếu tay nghề là công việc có ý nghĩa
quyết định. Việc dự giờ được tiến hành theo kế hoạch hằng tháng, hằng tuần một cách
thường xuyên sẽ giúp giáo viên đứng lớp trước hết có tâm thế vững vàng, bởi không ít
giáo viên khi có người dự thì dễ bị lúng túng, quan trọng hơn là giúp giáo viên có ý
thức chuẩn bị bài tốt, tự tin và có cố gắng trong việc áp dụng các phương pháp mới
7


phát huy tính tích cực của học sinh, sau dự giờ đều có rút kinh nghiệm để chỉ rõ
nhược điểm để khắc phục sửa chữa.
Tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và trang thiết bị dạy học trong
giờ lên lớp.
Việc đầu tư cơ sở vật chất, đảm bảo điều kiện ghế ngồi, ánh sáng... cho học sinh
góp phần quan trọng không nhỏ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy nói chung và
từng bài học nói riêng. Từ năm học 2010- 2011, nhà trường đã có đủ số phòng học đạt
quy cách về diện tích, ánh sáng. Nhờ đó việc triển khai học nhóm, học cá nhân trong
các giờ dạy rất thuận lợi góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy đặc biệt việc mua
sắm thêm thiết bị đồ dùng dạy học và sử dụng đồ dùng trực quan trong từng tiết học
được chỉ đạo sát sao. Ngoài đồ dùng được cấp phát nhà trường vận động giáo viên
tham gia cuộc thi đồ dùng tự làm để dùng chung. Nhà trường định kỳ và đột xuất
kiểm tra việc sử dụng đồ dùng trên lớp. Các lớp học được trang bị đầy đủ mỗi lớp một
tủ thiết bị để giáo viên để đồ dùng dạy học.
Tổ chức các phong trào thi đua, phát huy vai trò của các đoàn thể trong việc
nâng cao chất lượng dạy học.
Công đoàn và Đoàn thanh niên có vai trò rất lớn trong việc động viên các đoàn
viên của mình tham gia xây dựng tập thể và nâng cao chất lượng chuyên môn. Thông
qua các đợt thi đua, nhà trường phối hợp với Công đoàn – Chi đoàn tạo ra những đợt

thi đua sôi nổi, tạo không khí phấn khởi hào hứng trong cán bộ giáo viên, qua đó ý
thức chuẩn bị bài dạy, ý thức trách nhiệm trong giờ dạy được nâng lên rõ rệt đã có tác
động to lớn đến chất lượng chuyên môn nói chung và chất lượng từng giờ dạy nói
riêng. Tiếng nói chung của tập thể bao giờ cũng lôi cuốn được mọi người tham gia khi
đó trở thành phong trào tốt thì hiệu quả cao.
8. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Nghiên cứu và xác định mục tiêu bài giảng.
Tổ chuyên môn được giao nhiệm vụ nghiên cứu, lên kế hoạch thống nhất cách
xác định mục tiêu cho các môn học sao cho phù hợp với đối tượng học sinh và đảm
bảo sát với yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng chung do Bộ Giáo dục và Đào tạo
ban hành. Trước hết các tổ chuyên môn sinh hoạt 1 lần/tuần, ở đó tài liệu yêu cầu cơ
bản về kiến thức và kỹ năng của các môn học được triển khai đến từng thành viên, các
cuộc họp tổ có đại diện ban giám hiệu dự để có ý kiến chỉ đạo cụ thể và kịp thời. Từ
8


đó giúp giáo viên chỉnh lại mục tiêu trong sách giáo viên để phù hợp với tình hình học
sinh trong lớp mình và đảm bảo yêu cầu cơ bản tối thiểu so với mặt bằng chung. Ví
dụ: Một số bài chính tả so sánh phân biệt các phụ âm v/d ở địa phương học sinh
thường không mắc lỗi thì đồng thời chỉnh cả nội dung và mục tiêu để dạy cho học
sinh những cặp phụ âm hay mắc lỗi hơn như tr/ ch, s/ x... (hay gặp ở lớp 4,5).
Để thực hiện tốt bài giảng, GV cần xác định đúng mục đích và yêu cầu bài
giảng. Có như vậy khi chuẩn bị giáo án mới thấy cần tập trung thời gian, phương pháp
nào là hợp lý với nội dung nào. Mục đích là cái cuối cùng phải đạt được, là nhiệm vụ
của GV khi lên lớp, là cái mà học sinh cần đạt được sau mỗi bài giảng. Mục đích
mang tính khái quát, khó định lượng, đánh giá ngay được nhưng lại là cái hướng cho
học sinh phải đạt tới. Mục đích trong các bài giảng bao gồm các tri thức, kỹ năng,
kinh nghiệm nghề nghiệp mà học sinh cần phải có. Đối với bài giảng lý thuyết, mục
đích chính là trang bị kiến thức. Đối với bài giảng thực hành, mục đích chính là rèn
luyện kỹ năng

Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Để chất lượng bài giảng tốt ngoài những nội dung trên, giáo viên còn phải
chuẩn bị các phương tiện - thiết bị dạy học. Đây là khâu chuẩn bị cần thiết trong khi
tiến hành giảng dạy để minh họa chính xác cho nội dung bài giảng làm cho học sinh
dễ khắc sâu kiến thức hơn. Giáo viên cần xác định nguồn tư liệu thông tin phục vụ
cho việc giảng dạy và học tập. Các thông tin thu thập cần phải sàng lọc, cấu trúc lại
cho người học sử dụng thuận tiện, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ vận dụng.
Thống nhất cách trình bày bài soạn.
Thống nhất về nội dung và hình thức thể hiện các loại bài soạn. Với những giáo
viên khá giỏi, dạy lâu năm thì yêu cầu bài soạn khác với những giáo viên mới ra
trường. Hình thức trình bày bài soạn phải phù hợp với nội dung bài dạy. Từ đầu năm
học nhà trường chỉ đạo tổ chuyên môn thống nhất xây dựng cấu trúc bài soạn cho
từng môn học. Nhờ đó mọi bài soạn của giáo viên trong trường đều theo một cấu trúc
thống nhất, chất lượng bài soạn được nâng lên một bước góp phần vào nâng cao chất
lượng dạy học. Bài soạn được thống nhất theo các bước sau:
Bước 1: Ổn định lớp (1 đến 2 phút tính cho một tiết giảng).
Bước này thực hiện 2 nội dung:
9


- Kiểm tra số lượng học sinh ở tiết dạy
- Nhắc nhở những điều cần thiết.
Việc kiểm tra số lượng là một nội dung quản lý số lượng học sinh có đi học chuyên
cần không? Vì vậy, bước này giáo viên làm thường xuyên và nghiêm túc, vì nó ảnh
hưởng đến nề nếp học tập của học sinh, giúp cho GVCN biết được tình hình học tập
của lớp. (Tuy nhiên việc kiểm tra đầu giờ nên tránh những biểu hiện quá nguyên tắc,
khô khan làm ảnh hưởng tới mối quan hệ giữa thầy và trò làm cho quá trình tiếp thu
bài của học sinh không thoả mái).
Bước 2: Kiểm tra bài cũ (Thời gian 5 dến 7 phút tính cho một tiết học).
Nội dung kiểm tra là những kiến thức của bài trước, tốt nhất là phần trọng tâm.

Nhờ kiểm tra bài cũ giúp cho học sinh củng cố và nắm chắc phần cốt lõi để tiếp thu
bài sau. Kiểm tra bài cũ có những tác dụng to lớn sau đây:
- Quản lý chất lượng và ý thức tự học của học sinh
- Rèn ngôn ngữ cho học sinh
- Giúp học sinh chuyển nhanh trạng thái chú ý sang bài mới.
Tóm lại, bước kiểm tra bài cũ tuy thời gian rất ít nhưng mang lại nhiều lợi ích to lớn,
vì vậy giáo viên phải nắm được ý nghĩa đó để thực hiện bước có chất lượng.
Bước 3: Giảng bài mới (từ 3/4 đến 4/5 thời gian lên lớp)
Đây là bước quan trọng nhất phản ánh trực tiếp kết quả giảng dạy của mỗi giáo
viên. Sự thành công trong một bài giảng của mỗi giáo viên đều được thể hiện ở bước
này. Vì vậy, khi biên soạn giáo án giáo viên phải tập trung trí tuệ và thời gian. Khi
soạn giáo án ở bước này giáo viên tập trung vào các nội dung:
1. Nội dung bài giảng
Nội dung bài giảng trong giáo án chỉ là những nội dung chính (tiêu đề) và phần
cốt lõi, trọng tâm của bài. Giáo viên không chép lại đề cương bài giảng vào giáo án,
vì muốn soạn giáo án thì điều kiện đầu tiên giáo viên phải nhuần nhuyễn về kiến thức.
2. Lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với kiến thức và đối tượng học sinh
Đây là phần khó nhất và mất nhiều thời gian nhất khi tiến hành soạn giáo án.
Khi giảng dạy ở mỗi đơn vị kiến thức phải lựa chọn một số phương pháp giảng dạy cơ
bản, sắp xếp nó theo thứ tự diễn biến của thời gian và nội dung bài giảng. Giáo viên
10


cần dự kiến cấu trúc, phương pháp dạy cho phù hợp với mục tiêu, nội dung. Trong
mỗi nội dung sử dụng phương pháp nào là chủ yếu, tiến trình bài học nên bắt đầu từ
đâu, cần lựa chọn hình thức dạy học nào?
3. Phân bố thời gian cho từng bước và từng nội dung bài giảng
Để phân bố thời gian hợp lý, đây là kỹ năng mà giáo viên phải thường xuyên
rút kinh nghiệm, có như thế các giáo án sau mới chuẩn hoá dần về thời gian. Cần chú
ý các nội dung như đặt vấn đề, chuyển tiếp vấn đề không có quỹ thời gian, đó chỉ là

hoạt động bổ trợ cho bài giảng, giáo viên không nên phân bố thời gian cho những
phần đó làm ảnh hưởng tới các phần khác. Cần ưu tiên cho phần trọng tâm của bài.
Tránh hiện tượng dàn trải làm loãng trọng tâm.
Bước 4: Tổng kết bài (thời gian 5 đến 7 phút tính cho một tiết giảng)
Việc tổng kết bài nhằm mục đích làm rõ trọng tâm của bài giúp cho học sinh
định hướng trong quá trình tự học, luyện tập và biết đi sâu vào phần cốt lõi của bài.
Nhờ phần tổng kết bài giáo viên sẽ khắc sâu thêm kiến thức vào tâm trí của học sinh.
(Đối với bài thực hành thông qua hệ thống bài giúp cho học sinh biết được bước nào
là cơ bản quyết định sự hình thành kỹ năng). Để bước tổng kết bài thành công giáo
viên cần chuẩn bị trước những nội dung cần được tổng kết. Tránh tình trạng hệ thống
hoá theo trình tự diễn biến của bài học, làm cho học sinh không biết đâu là phần cốt
lõi sẽ ảnh hưởng tới quá trình tự học của học sinh sau này. Trong phương pháp giảng
dạy mới phần tổng kết bài nên có phần lượng giá (1 đến 2 phút) để sơ bộ đánh giá kết
quả tiếp thu bài mới của học sinh. Hình thức đánh giá có thể dùng phiếu kiểm tra
nhanh với những câu hỏi có nhiều cách trả lời sẵn để học sinh lựa chọn câu trả lời
đúng. phần này sẽ được giới thiệu kỹ về phương pháp đánh giá chất lượng giảng dạy.
Bước 5: Dặn dò (từ 2 đến 3 phút)
Phần dặn dò về nhà nhằm giúp cho học sinh rèn luyện và nắm vững những
phần cơ bản của bài, ôn lại kiến thức trọng tâm, vận dụng những kiến thức để giải
thích thực tiễn làm cho kiến thức sâu hơn.
Kiểm tra việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên.
Kiểm tra việc thống nhất cách soạn của từng môn học ở từng khối lớp. Các
dạng bài soạn: giờ kiến thức mới, giờ ôn tập, kiểm tra, thực hành. Tuỳ từng tiết dạy

11


chọn câu hỏi phù hợp, xác định kiến thức trọng tâm của bài cần khắc sâu, rèn kỹ năng
và đồ dùng dạy học phải chuẩn bị.
Để quản lý tốt việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên, Ban giám

hiệu đã chọn các hình thức kiểm tra:
- Kiểm tra đột xuất.
- Kiểm tra trước giờ lên lớp.
- Kiểm tra sau dự giờ.
- Kiểm tra định kỳ cùng khối trưởng chuyên môn.
- Kiểm tra chéo trong buổi sinh hoạt chuyên môn.
- Kiểm tra đồ dùng trực quan cho giờ dạy.
- Trang thiết bị cho giờ dạy.
- Giờ học ngoài trời (Địa điểm học, kế hoạch quản lý học sinh
9. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
9.1. Đánh giá thực trạng của các nhà trường khi chưa áp dụng sáng kiến:
* Về trình độ
Trường có 32 CB, GV, NV trong đó có 27 giáo viên trực tiếp giảng dạy các
môn học. Trình độ chuyên môn của giáo viên như sau:

Trường
tiểu học
Hoàng
Lâu

Trình độ
Tổng số GV

Ghi chú
Trung cấp

CĐSP

Đại học

SL

27

0

8

19

Tỉ lệ %

100

0

29,6

70,4

* Về độ tuổi:
12


Trường tiểu
học

TSGV

Hoàng Lâu

27

Độ tuổi
Dưới 31
4

Từ 31-35 Từ 36-40 Từ 41-45 Từ 46-50 Từ 51-55
7

6

4

5

1

Qua số liệu điều tra cho thấy, giáo viên của trường, độ tuổi dưới 45 chiếm đại
đa số, ở tuổi này hầu hết giáo viên tiếp thu nhanh phương pháp nhưng kinh nghiệm
giảng dạy còn hạn chế, chưa áp dụng dạy học linh hoạt với từng đối tượng học sinh.
Kết quả các tiết dạy được xếp loại tốt những năm gần đây chưa cao, chất lượng đại trà
chưa đồng đều ở một số khối lớp.
* Chất lượng soạn giảng:
100% giáo viên thực hiện soạn bài và lên lớp đúng chương trình thời khóa biểu,
đảm bảo thời gian các tiết học. Tư cách tác phong đĩnh đạc, trang phục gọn gàng, lịch
sự. Việc này có tác dụng tới công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, tạo cho các em
có nề nếp tốt. Giáo viên đủ bài soạn, không nhầm lẫn kiến thức, không cắt xén
chương trình, đủ các bước lên lớp, trình bày sạch sẽ, có hệ thống câu hỏi gợi mở
hướng dẫn học sinh.

Còn một số giáo viên chưa quan tâm đến việc thiết kế bài soạn nên nội dung sơ
lược, chưa chú ý đúng mức đến phương pháp dạy học đặc thù đối với từng đối tượng
học sinh.
Việc áp dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng còn hạn chế, số lượng bài
giảng điện tử còn ít, chất lượng chưa cao.
- Đánh giá phân loại hồ sơ cuối năm học 2015-2016:

Trường tiểu
học

Tổng số
HS giáo
án được
xếp loại

Hoàng Lâu

25

Xếp loại
Tốt

Tỉ lệ

Khá

Tỉ lệ

TB

Tỉ lệ

8

32 %

10

40 %

7

28%

Ghi
chú

- Đánh giá xếp loại giờ dạy cuối năm học 2015-2016:
13


Trường tiểu học

Tổng số giờ
dạy được
kiểm tra

Tốt

Tỉ lệ

Khá

Tỉ lệ

TB

Tỉ lệ

35

15

42,9 %

12

34,3 %

8

22,8%

Hoàng Lâu

Xếp loại

Ghi
chú

- Đánh giá xếp loại theo chuẩn nghề nghiệp GVTH cuối năm học 2015-2016:

Trường tiểu học

Hoàng Lâu

Tổng số
giáo viên
được xếp
loại

Xếp loại
Xuất

25

11

sắc

Tỉ lệ

Khá

Tỉ lệ

44%

14

56%

Ghi
Tỉ lệ chú

TB

- Kết quả xếp loại giáo dục học sinh năm học 2015–2016
Sự hình thành và phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh

Trường Tiểu
học

Hoàng Lâu

Năng lực
TS
HS

621

Đạt

Phẩm chất

Chưa đạt

SL

%

Nữ

SL

621

100

198

0

Đạt

Chưa đạt

% Nữ

SL

0

621 100 198

0

%

Nữ

SL

%

Nữ

0

0

0

Kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức kĩ năng
Hoàn thành

Chưa hoàn thành

TSH
S

SL

%

Nữ

SL

%

Nữ

Tiếng Việt

621

621

100

198

0

0

0

Toán

621

621

100

198

0

0

0

Môn

Ghi
chú

14


TNXH (KH)

621

621

100

198

0

0

0

LS&ĐL

621

621

100

198

0

0

0

Ngoại ngữ

621

621

100

198

0

0

0

Tin học

621

621

100

198

0

0

0

Đạo đức

621

621

100

198

0

0

0

Âm nhạc

621

621

100

198

0

0

0

Mĩ thuật

621

621

100

198

0

0

0

Thủ công,/Kĩ thuật

621

621

100

198

0

0

0

Thể dục

621

621

100

198

0

0

0

9.2. Đánh giá kết quả đạt được sau khi áp dụng sáng kiến
* Đánh giá xếp loại hồ sơ giữa kì II năm học 2015-2016

Trường tiểu học

Hoàng Lâu

Tổng số
HS giáo
án được
xếp loại

Xếp loại
Tốt

Tỉ lệ

Khá

Tỉ lệ

15

60%

10

40 %

25

TB

Tỉ lệ

Ghi
chú

* Đánh giá xếp loại giờ dạy giữa kì II năm học 2015-2016:

Trường tiểu học

Hoàng Lâu

Tổng số giờ
dạy được
kiểm tra
đánh giá
37

Xếp loại
Tốt

Tỉ lệ

Khá

Tỉ lệ

TB

Tỉ lệ

20

54,1%

12

32,4%

5

13,5%

Ghi
chú

So với năm học 2015-2016, số hồ sơ và số giờ dạy xếp loại tốt đều tăng; không
có hồ sơ xếp loại trung bình; số giờ dạy trung bình giảm. Giáo viên đã nắm vững
15

được kiến thức, biến kiến thức thành tài sản, vốn riêng của mình từ đó nắm được phần
chính, phần phụ, phần khái quát, phần cụ thể, phần kiến thức cần thiết cho thực tế,
những kiến thức trọng tâm, những kiến thức khó và những kiến thức có liên quan đến
những bài học sau này và chất lượng bài soạn đã được nâng cao.
Năm học 2016–2017 nhà trường có nhiều giáo viên tham gia thiết kế bài giảng
E-learning tham dự "cuộc thi thiết kế bài giảng E-learning" do Phòng Giáo dục và
Đào tạo tổ chức. Nhiều giáo viên đã đưa công nghệ thông tin vào công tác soạn giảng,
số bài dạy trình chiếu trên Powerpoint tăng cả về số lượng và chất lượng. Nhờ chất
lượng công tác soạn giảng được nâng lên rõ rệt đã góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện học sinh.
Cụ thể chất lượng giáo dục học kỳ I năm học 2016-2017 như sau:
Sự hình thành và phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh
Năng lực
T
T

Khối

TS
HS

Đạt

Phẩm chất
Chưa đạt

SL

%

Nữ

SL

% Nữ

Đạt

Chưa đạt

SL

%

Nữ

1

1

138

138

100

62

0

138

100

62

2

2

124

124

100

58

0

124

100

58

3

3

161

161

100

74

0

161

100

74

4

4

135

135

100

61

0

135

100

61

5

5

133

133

100

64

0

133

100

64

691

691

100 319

0

691

100

319

TT

SL

%

Nữ

Kết quả học tập của học sinh theo chuẩn kiến thức kĩ năng
16


Môn

TSH
S

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

Ghi chú

SL

%

Nữ

SL

%

Nữ

Tiếng Việt

691

687

99.4

317

4

0.5

2

Toán

691

691

100

319

0

0

0

TNXH (KH)

691

691

100

319

0

0

0

LS&ĐL

691

691

100

319

0

0

0

Ngoại ngữ

691

676

97.8

313

15

2.1

6

Tin học

691

691

100

319

0

0

0

Đạo đức

691

691

100

319

0

0

0

Âm nhạc

691

691

100

319

0

0

0

Mĩ thuật

691

691

100

319

0

0

0

TC/Kĩ thuật

691

691

100

319

0

0

0

Thể dục

691

691

100

319

0

0

0

Như vậy, vấn đề được cải tiến trong Sáng kiến kinh nghiệm này là nâng cao
kĩ năng soạn giảng cho giáo viên. Kĩ năng soạn giảng gồm nhiều kĩ năng bộ phận có
mối quan hệ mật thiết với nhau. Đó là các kĩ năng:
- Kĩ năng xác định mục tiêu bài dạy.
- Kĩ năng xác định nội dung và cấu trúc bài dạy.
- Kĩ năng xác định nguồn gốc thông ti2n phục vụ cho hoạt động dạy học (tài
liệu tham khảo).
- Kĩ năng xác định chiến lược hoạt động dạy học cho phù hợp (phương pháp
dạy học).
17


Sáng kiến kinh nghiệm giúp giáo viên nắm một cách chắc chắn: thành công của
hoạt động dạy học phụ thuộc nhiều vào kĩ năng soạn bài. Muốn dạy tốt trước hết phải
soạn bài tốt. Từ đó mỗi giáo viên cần hình thành hệ thống tri thức kĩ năng về chuyên
môn nghiệp vụ để có cơ sở xây dựng mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học;
tăng cường các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm nhằm nâng cao chất lượng
dạy học trong nhà trường
10. Danh sách tổ chức đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu
Số

TT

Tên tổ chức/cá nhân

1

Đỗ Thị Thanh Hà

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

Trường TH Hoàng Lâu - Công tác soạn giảng trong
Tam Dương - Vĩnh Phúc
trường Tiểu học

Hoàng Lâu, ngày 6 tháng 3 năm 2019

Hoàng Lâu, ngày 6 tháng 3 năm 2019

Thủ trưởng đơn vị

Tác giả sáng kiến

Đỗ Thị Thanh Hà

18