SKKN một vài giải pháp dạy tập viết cho học sinh lớp 2

MẪU 2

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

Tên sáng kiến: “Một vài giải pháp dạy tập viết cho học sinh lớp 2”

1. Lời giới thiệu
Tam Dương, năm 2019
1


BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

1. Lời giới thiệu
Cùng với các môn học khác như: Toán, Đạo đức, TNXH, ... môn Tiếng
Việt nói chung và phân môn Tập viết nói riêng có một vị trí rất quan trọng trong
việc hình thành nhân cách cho học sinh; vì phân môn Tập viết không những là
một môn học mang tính khoa học mà nó còn là một môn học mang tính nhân
văn bởi “Nét chữ là nết người”. Qua môn Tập viết, mỗi học sinh Tiểu học không
những được trang bị một hệ thống kiến thức cơ bản về nhận thức, mà còn được
rèn những kĩ năng trong cách cầm bút, tư thế ngồi…cùng với đó là những đức
tính kiên trì, bền bỉ, khéo léo…Đó là những điều rất cần thiết cho việc học tập,
rèn luyện của các em.
Có thể nói chữ viết phần nào phản ánh được trình độ văn hóa của một con
người cũng như của một xã hội. Không những chữ viết làm phương tiện giao
lưu, học tập, nghiên cứu …mà còn thể hiện óc sáng tạo, tính thẩm mĩ của con
người. Ngày nay, mặc dù có nhiều phương tiện in ấn hiện đại song chữ viết vẫn
có vai trò vô cùng quan trọng đối với xã hội nhất là đối với công tác giáo dục:
“Nét chữ - Nết người”. Là bậc thầy giáo, cô giáo ai ai cũng mong muốn học sinh

của mình đều là những người văn hay chữ tốt. Nhưng nếu như các em học yếu,
chữ viết xấu, cẩu thả, vở chưa sạch thì kết quả sẽ ra sao? Đó là một vấn đề nan
giải mà rất nhiều thế hệ thầy cô giáo đã trăn trở, suy nghĩ, góp nhiều công sức để
nghiên cứu sáng tạo, thay đổi mẫu, kiểu chữ và phương pháp dạy tập viết với
mục đích duy nhất là giúp học sinh viết đúng, viết đẹp, viết nhanh. Để tạo cho
học sinh hứng thú học tập phân môn tập viết giáo viên cần phải biết phối hợp
các phương pháp dạy học phù hợp và sinh động đặc biệt cần chú ý tới việc rèn kĩ
năng thực hành trong giờ luyện viết cho học sinh. Để đạt được điều đó, đòi hỏi
cả thầy lẫn trò phải thật sự kiên nhẫn.
Trong những năm trở lại đây, việc rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu
học được Bộ Giáo Dục, Sở Giáo Dục, Phòng Giáo Dục, đặc biệt là Ban giám
hiệu, các thầy cô và các bậc phụ huynh rất quan tâm. Chính vì thế, mục tiêu rèn
chữ cho học sinh lớp 1 cũng như lớp 2 được đặt lên hàng đầu.
- Mỗi giáo viên được trang bị bộ chữ dạy Tập viết.

2


- Giáo viên được tham dự những chuyên đề về Tập viết và các cuộc thi
“Viết chữ đẹp”, “Triển lãm vở sạch chữ đẹp”...để học hỏi và trau dồi kiến thức,
trau dồi kinh nghiệm.
- Hàng tuần, học sinh đều có thêm tiết học để luyện viết thêm.
- Nội dung các bài Tập viết rõ ràng, phù hợp và cụ thể. Đặc biệt, học sinh
còn được luyện thêm về cách viết chữ nghiêng.
Thực tiễn ở trường Tiểu học, việc dạy tập viết cho học sinh cũng gặp phải
không ít khó khăn:
- Vở Tập viết của học sinh còn mỏng nên rất dễ bị nhoè.
- Trình độ học sinh không đồng đều nên gặp nhiều khó khăn trong việc
kèm các cháu học tập, đặc biệt là trong môn Tập viết.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi quyết định chọn nghiên cứu đề tài:

“Một vài kinh nghiệm dạy tập viết lớp 2”. Hy vọng đề tài này sẽ góp một phần
kinh nghiệm cùng các bạn đồng nghiệp trong việc dạy Tập viết lớp 2 nói chung
và các lớp khác trong bậc Tiểu học nói chung.
2. Tên sáng kiến
“Một số giải pháp dạy tập viết cho học sin lớp 2” ở Trường Tiểu học
Hoàng Hoa.
3. Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Nguyễn Văn Đăng
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Tiểu học Hoàng Hoa – Tam Dương –
Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0976377009. Email:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
Nhà giáo Nguyễn Văn Đăng - Giáo viên trường Tiểu học Hoàng Hoa –
Tam Dương – Vĩnh Phúc.
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
Môn Tập viết lớp 2 ở trường Tiểu học.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
3


Ngày 25 tháng 9 năm 2018.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Thực trạng của vấn đề
a. Về phía giáo viên
Về cơ bản, giáo viên Tiểu học chữ viết đạt chuẩn theo mẫu. Tuy nhiên tỷ
lệ giáo viên viết chữ đẹp chưa cao. Có những giáo viên còn viết theo thói quen
của mình. Việc chuẩn bị cho một giờ dạy Tập viết của giáo viên cũng như việc
cho điểm và nhận xét trong vở học sinh cũng chưa được chu đáo mà việc dạy
Tập viết của giáo viên ở các lớp Tiểu học phải được tiến hành theo hai khâu cơ
bản sau:

+ Soạn giáo án Tập viết.
+ Thực hiện giáo án trong giờ dạy trên lớp.
Nhận thức của người lãnh đạo và người dạy về vai trò của môn Tập viết
chưa sâu sắc. Trong môn Tiếng Việt, chưa thực sự coi trọng phân môn Tập viết
như các phân môn Tập đọc, Luyện từ và câu... Vì thế, chưa tạo được sự hững
thú khi dạy và học các phân môn này. ở trong một số trường khi đi kiểm tra,
giáo án Tập viết vẫn còn một số giáo viên chưa hướng dẫn học sinh một cách cơ
bản và tỉ mỉ về việc viết chữ đúng mấu, chưa kết hợp nhần nhuyễn việc dạy viết
chữ với việc dãy nghĩa của từ, chưa hướng dẫn học sinh cách trình bày theo từng
loại văn bản (thơ, văn xuôi).
b. Về phía học sinh
- Nhiều em viết chữ chưa đúng mẫu, chưa đẹp, rõ ràng.
- Một số em thường bị điểm thấp.
- Chữ viết của nhiều em chưa thẳng hàng, tốc độ viết chậm.
- Vở viết của các em chưa được giữ gìn cẩn thận, còn nhàu nát, bị dây
bẩn…
7.2. Những giải pháp và quá trình thực hiện
Bước vào tiếp xúc với chương trình lớp 2, việc rèn luyện chữ cho các em
viết phải thật cẩn thận, đúng và đẹp là điều mà tôi đã suy nghĩ rất nhiều. Vì vậy,
tôi đã nghiên cứu, học hỏi đồng nghiệp để đưa ra những biện pháp giúp học sinh
viết chữ đẹp. Sau đây là một số suy nghĩ và việc mà tôi đã làm:
4


7.2.1. Những điều kiện về cơ sở vật chất
a. Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh
Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khoẻ
của học sinh. Hiện nay hầu hết các trường Tiểu học trong toàn huyện đều đảm
bảo các yêu cầu cơ bản, nhất là đối với trường tôi – một trường tiên tiến cấp
huyện trong nhiều năm. Anh sáng theo tiêu chuẩn học đường có bảng chống loá,

có dòng kẻ rõ ràng, bàn ghế đúng kích cỡ tiêu chuẩn đối với học sinh cấp lớp 2.
b. Đồ dùng học tập của học sinh
Từ loại bút và mực thích hợp đến cách chọn vở, chọn bảng và phấn viết
cũng được tôi lưu tâm đến. Hướng dẫn học sinh, phụ huynh tìm mua cho các em
những quyển vở có đường kẻ tin đều, rõ ràng và khi viết không bị nhoè mực.
Được sự ủng hộ từ phía nhà trường, có vở của nhà trường được sản xuất với chất
lượng cao, giấy không bị thấm mực. Đối với vở tập viết có nhãn vở, có tờ lót tay
khi viết để thấm mồ hôi ở tay ra giấy trong mùa hè, mùa thu.
Thực tế dạy viết hiện nay cho thấy sử dụng bảng con trong việc rèn chữ
cho học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 1 vẫn là tối ưu nhất. Có nhiều học sinh
được bố mẹ mua cho bảng làm chất liệu mêca màu trắng, dùng bút dạ viết bảng.
Dùng loại bảng và bút này có nhiều hạn chế: bảng trơn, học sinh viết không chủ
động, mực ra đậm nhạt không đều, khi xoá dễ gây bẩn, mất vệ sinh. Hơn nữa, do
bút to quá cỡ tay cầm bút của học sinh khiến các em khó điều khiển ngòi bút khi
viết chữ.
Cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đưa ra những quyển vở,
bút chì, bút mực để phụ huynh tham khảo. Riêng bảng con thì tôi thống nhất
toàn lớp để tránh tình trạng của em này thì có ô to, bảng của em kia thì có ô nhỏ
sẽ gây khó khăn khi dạy Tập viết.
7.2 2. Sử dụng các đồ dùng trực quan khi dạy học Tập viết
a. Những đồ dùng dạy tập viết hiện nay
Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không
nhỏ, nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những
đồ dùng này nhằm mục đích là giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ
viết, có ý thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình

5


dạy viết chữ theo hướng “Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có

thể sử dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học.
+ Mẫu chữ trong khung chữ phóng to theo bảng mẫu chữ hiện hành treo
trên lớp. Bảng mẫu chữ cần cố định thường xuyên để giáo viên có thể chủ động
sử dụng khi cần thiết không chỉ trong giờ Tập viết mà ngay trong cả những môn
học khác khi có học sinh viết chưa đúng mẫu chữ.
+ Bộ mẫu chữ in theo quy định cho giáo viên.
b. Đồ dùng tự làm đạt hiệu quả trong việc dạy - học Tập viết
Để việc dạy Tập viết có hiệu quả, giáo viên có thể nghiên cứu tự làm các
loại đồ dùng trực quan rất hữu ích cho việc dạy học Tập viết như: chữ mẫu phần
từ ứng dụng để học sinh nhìn rõ cách viết, điểm đặt bút từ đâu đến đâu để viết
cho liền mạch và giúp cho thao tác của giáo viên được nhanh hơn.
Hay loại đồ dùng tự làm cũng rất tiện lợi cho các loại bảng con có đính
nam châm ở sau để viết trực tiếp lên bảng cho học sinh lên viết để học sinh ngồi
dưới dễ dàng nhận xét.
* Đồ dùng lật từng trang hiện ra từng nét (dùng để phân tích chữ mẫu):
- Mục đích sử dụng của đồ dùng: Giúp học sinh nắm rõ cấu tạo, kích
thước của con chữ:
+ Cấu tạo gồm những nét nào?
+ Kích thước cao, rộng bao nhiêu ô?
- Cách làm đồ dùng:
+ Giấy bìa cứng khổ A4 (1 tờ).
+ Các tờ nhựa trong khổ A4 (số lượng tuỳ thuộc vào số nét chữ trong con
chữ).
+ Giấy đề can màu đỏ để cắt từng nét chữ rồi dàn lên từng tờ nhựa trong.
+ Một đến hai gáy xoắn bằng nhựa mềm để đóng các tờ nhựa trong lại.
+ Màu dạ để kẻ ô vuông lên tờ bìa cứng.
- Cách sử dụng: Dùng trong phần giảng bài mới: Viết chữ hoa, chữ
thường:
+ Giáo viên dùng que chỉ chỉ vào từng nét chữ trên trang nhựa cứng.
6

+ Giáo viên nói đến nét nào thì lật từng nét ấy minh họa cho học sinh nhìn
rõ.
+ Giáo viên giới thiệu xong nét nào, yêu cầu học sinh nhắc lại tên nét chữ
ấy và giáo viên chốt lại bằng câu hỏi: “Để hoàn thành một con chữ thì các
con cần viết mấy nét và đó là những nét nào?”
- Tác dụng của đồ dùng:
+ Giúp giáo viên truyền đạt kiến thức cho học sinh một cách rõ ràng, dễ
hiểu, sinh động, hấp dẫn.
+ Giúp học sinh nắm rõ cấu tạo, kích thước của con chữ cần viết.
+ Giáo viên cũng có thể dùng đồ dùng này hướng dẫn học sinh cách viết
một con chữ hoàn chỉnh.
Ví dụ: Trong bài Tập viết “Chữ hoa A” (lớp 2), giáo viên dùng que chỉ và
đưa ra hệ thống câu hỏi:
 (?) Các con nhìn lên bảng và cho thầy biết đây là chữ gì? (chữ A hoa)
 (?) Chữ A hoa được cấu tạo bởi mấy nét? (gồm 3 nét)
 (?) Cho cô biết nét thứ nhất của chữ A hoa là nét gì? (nét 1 gần giống nét
móc ngược (trái) và hơi lượn ở phía trên và nghiêng về phía bên phải).
 (?) Nét thứ 2 là nét gì? (giáo viên lật trang thứ ba ra và yêu cầu học sinh
nêu: nét 3 là nét lượn ngang)
Giáo viên chốt lại bằng câu hỏi: “Chữ A hoa gồm mấy nét chữ ghép lại?”
* Đồ dùng viết hoàn chỉnh một chữ cái bằng cách di chuyển nam châm (dùng để
hướng dẫn các nét tạo thành con chữ):
- Mục đích sử dụng của đồ dùng: Giúp học sinh điều chỉnh 1 chữ cái đúng
yêu cầu từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc.
- Cách làm đồ dùng:
+ Một tờ bìa cứng khổ A4 có in mẫu chữ hoa hoặc thường theo đúng quy
định.
+ Hai viên nam châm tròn, một viên có dán giấy màu đỏ ở trên, một viên

để nguyên.
- Cách sử dụng đồ dùng:
7


Giáo viên dùng thao tác viết ở phía sau tờ bìa bằng cách di chuyển viên
nam châm không có giấy màu đỏ. Di chuyển viên nam châm đúng theo quy trình
viết một con chữ từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc nét bút để viên nam châm có
dán giấy màu đỏ phía trước đúng khi giáo viên viết một con chữ cái.
Ví dụ: Hướng dẫn bài Tập viết “Chữ A hoa”
Giáo viên giảng: Từ điểm đặt bút ở đường kẻ ngang thứ 3, viết nét móc
ngược (trái) từ dưới lên, nghiêng về bên trái và lượn ở phía trên, dừng bút ở
đường kẻ 6. Từ điểm dừng bút của nét 1, chuyển hướng bút viết nét móc ngược
phải, dừng bút ở đường kẻ ngang 2, (vừa nói, giáo viên vừa di chuyển viên nam
châm ở phía sau tờ bìa).
(?) Đến đây, cô đã viết xong chữ A chưa?
Giáo viên giảng tiếp: Cô lia bút lên khoảng giữa của thân chữ (trên đường
kẻ ngang thứ 3 một chút), viết nét lượn ngang mềm mại chia đôi con chữ.
-Tác dụng của đồ dùng:
+ Giúp học sinh biết cách viết liền nét từ điểm đặt bút đến điểm kết thúc
nét bút mà không nhấc bút.
+ Giúp học sinh hình dung rõ quy trình viết hoàn chỉnh một con chữ mà
không hề bị tay hay người của giáo viên trong quá trình viết che khuất.
+ Đồ dùng sinh động với sự di chuyển chấm đỏ trên chữ mẫu rất thu hút
sự chú ý của học sinh.
7.2.3. Sử dụng những phương pháp hiệu quả trong dạy tập viết thông
qua các tiết học tập viết
a. Phương pháp kể chuyện nêu gương
Khi dạy tập viết cho học sinh, điều quan trọng là phải gây được hứng thú,
làm cho học sinh yêu thích rèn viết chữ từ đó các em say mê và quyết tâm rèn

chữ cho đẹp. Giáo viên có thể nêu những gương sáng về rèn chữ viết, cần nêu
ngay những gương người thật việc thật, ví dụ: Em A chữ viết đẹp nhất trường,
các em hãy quan sát chữ viết của bạn và học tập. Giáo viên có thể phô tô các bài
viết của học sinh đạt giải cấp thành phố, cấp tỉnh, cấp quốc gia để làm mẫu cho
các em, đồng thời động viên các em nếu cố gắng, kiên trì rèn luyện thì chữ viết
8


của các em cũng đạt được như vậy thậm chí có thể đẹp hơn. Khi đã gây được
hứng thú cho học sinh, lúc đó các em rất thích rèn viết chữ đẹp. Cô giáo lúc này
sẽ cung cấp các bài tập để rèn kĩ năng viết.
b. Phương pháp đàm thoại gợi mở
Sử dụng trong giai đoạn đầu của tiết học để hướng dẫn học sinh phân tích
nhận xét cấu tạo của chữ cái, độ cao, độ rộng con chữ, nét giống nhau và khác
biệt giữa con chữ mới với con chữ đã học từ trước. Giáo viên đặt câu hỏi và định
hướng cho học sinh trả lời.
c. Phương pháp trực quan
Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không
nhỏ, nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những
đồ dùng này nhằm mục đích là giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ
viết, có ý thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình
dạy viết chữ theo hướng “Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có
thể sử dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học.
Sử dụng khi hình thành biểu tượng về chữ cho các em. Phương tiện trực
quan là chữ mẫu: Chữ mẫu in sẵn, chữ phóng to trên bảng, chữ trong vở tập
viết, hộp chữ mẫu, hoặc một bài viết đẹp, chữ của giáo viên khi sửa chấm bài...
Chữ mẫu phải đúng quy định, rõ ràng và đẹp. Bảng mẫu chữ cần cố định thường
xuyên để giáo viên có thể chủ động sử dụng khi cần thiết không chỉ trong giờ
Tập viết mà ngay trong cả những môn học khác khi có học sinh viết chưa đúng
mẫu chữ. Để việc rèn chữ được lồng vào trong tất cả các môn học hiệu quả, ở

trường tôi các bảng đều được kẻ ô li để giáo viên dễ dàng trong việc rèn chữ cho
các em.
Cần đưa giáo cụ trực quan là chữ viết mẫu được in sẵn từng chữ cái, bảng
chữ cái. Đây là việc làm để cung cấp cho học biểu tượng về chữ viết, chưa cung
cấp được kĩ năng viết. Ngoài việc đưa chữ mẫu, chữ phóng to trên bảng thì quan
trọng nhất vẫn là nét chữ giáo viên. Chữ giáo viên phải chuẩn, đúng mẫu, biết
được học sinh viết đúng chỗ nào và sai chỗ nào, chỗ nào cần chỉnh sửa đó là

9


điều quan trọng nhất. GV viết chưa đẹp, chưa đúng thì HS không thần tượng, đã
không thần tượng thì các em chê liền.
Khi dạy chữ viết giáo viên vừa viết, vừa phân tích từng nét của chữ cái
hoặc từng kĩ thuật nối liền nét các con chữ trong một chữ. Việc viết mẫu của
giáo viên còn có tác dụng tạo niềm tin cho học sinh, mặt khác học sinh cũng dễ
tiếp thu hơn, tạo điều kiện cho việc rèn kĩ năng viết liền mạch, viết nhanh. Khi
chấm bài, chữa bài, lời phê, chữ viết của giáo viên được học sinh quan sát như
một loại chữ mẫu. Vì vậy giáo viên cũng phải chú ý rèn chữ viết cho mình được
đúng mẫu, rõ ràng, đều, đẹp. Ngoài ra khi dạy viết chữ giáo viên cũng chú ý đọc
mẫu các chữ đó. Đọc đúng cũng góp phần quan trọng để đảm bảo viết đúng.
Điều quan trọng nhất khi dạy viết chữ hoa vẫn là cho học sinh biết điểm đặt bút
và điểm dừng bút để học sinh viết đúng quy trình viết chữ.
Ví dụ: Hướng dẫn bài Tập viết “Chữ A hoa”
Giáo viên treo chữ mẫu và giảng: Từ điểm đặt bút ở đường kẻ ngang thứ
3, viết nét móc ngược (trái) từ dưới lên, nghiêng về bên trái và lượn ở phía trên,
dừng bút ở đường kẻ 6. Từ điểm dừng bút của nét 1, chuyển hướng bút viết nét
móc ngược phải, dừng bút ở đường kẻ ngang 2, (vừa nói, giáo viên vừa di
chuyển viên nam châm ở phía sau tờ bìa).
Giáo viên giảng tiếp: Cô lia bút lên khoảng giữa của thân chữ (trên đường

kẻ ngang thứ 3 một chút), viết nét lượn ngang mềm mại chia đôi con chữ.
d . Phương pháp luyện tập thực hành
Sử dụng để hình thành kĩ năng viết chữ cho học sinh. Đây là một phương
pháp cực kì quan trọng. Chữ viết, tập viết chữ có tính chất thực hành. Phải
thường xuyên nhắc nhở học sinh ở mọi lúc mọi nơi, không chỉ ở môn tập viết
mà còn ở tất cả các môn khác, môn nào cũng cần chữ viết để ghi nội dung bài.
Các bài tập cho học sinh luyện tập cần chú ý. Các chữ có nét giống nhau thì
cùng xếp vào một nhóm để rèn. Rèn chữ với số lượng ít nhưng lặp lại nhiều lần
với yêu cầu cao dần. Cho học sinh viết đi viết lại nhiều lần một bài để giáo viên
dễ dàng nhận ra lỗi sai của học sinh đồng thời cũng dễ nhận xét sự tiến bộ của
học sinh. Hướng dẫn học sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp nên cao, tăng dần
10


độ khó để học sinh dễ tiếp thu: viết đúng rồi viết nhanh viết đẹp. Việc luyện chữ
phải được tiến hành một cách đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, phân môn tập viết
cũng như các môn khác, môn học khác.
Khi học sinh luyện tập viết chữ, giáo viên cần chú ý uốn nắn để các em
cầm bút đúng và ngồi đúng tư thế. Nơi ngồi viết cần phải đảm bảo đủ ánh sáng,
ghế ngồi viết phải phù hợp với chiều cao của học sinh.
*Các hình thức luyện tập:
+ Tập viết chữ trên bảng lớp: Khi kiểm tra bài cũ, hoặc sau bước giải
thích cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp.
+ Tập viết chữ vào bảng con của học sinh: Trước khi tập viết giáo viên
cần chú ý nhắc nhở học sinh lau bảng từ trên xuống, cách sử dụng và bảo quản
phấn, cách lau tay sau khi viết. Khi viết xong giơ bảng lên để kiểm tra theo lệnh
của giáo viên. Cần chú ý giữ trật tự trong lớp khi dùng hình thức này và nên tận
dụng hai mặt bảng.
+ Luyện tập trong vở tập viết: Giáo viên cần hướng dẫn tỉ mỉ nội dung và
yêu cầu về kĩ năng của từng bài viết. Trước khi học sinh viết giáo viên cần nhắc

nhở một lần nữa về tư thế ngồi viết cách cầm bút và để vở.
+ Luyện tập viết chữ khi học các môn học khác: Giáo viên phải có những
yêu cầu về chữ viết của học sinh khi học những môn học khác. Coi chữ viết là
một trong những tiêu chuẩn kiểm tra và đánh giá tất cả các môn học.
e. Phương pháp chia nhóm
Căn cứ vào đặc điểm của từng chữ cái, căn cứ vào các nét đồng dạng giữa
các chữ cái trong bảng chữ cái, căn cứ vào kích thước quy trình viết các chữ cái.
Chúng ta có thể chia nhóm chữ như sau:
* Chữ thường có thể chia làm 3 nhóm.
- Nhóm 1 : i, u, ư, t, p, y, n, m, v, r, s
- Nhóm 2 : l, b, h, k
- Nhóm 3 : o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g, c, e, ê, x

11


Cần chú ý khi dạy các chữ thường là phân tích kĩ chữ đầu tiên của nhóm.
Dựa vào nét chữ đồng dạng với đầu nhóm, giáo viên cho học sinh tự rèn các chữ
còn lại chú ý nhắc học sinh rèn kĩ các nét cơ bản.
* Chữ hoa.
Dựa và các nét chữ đồng dạng ta chia chữ cái viết hoa thành các nhóm như sau:

- Nhóm 1 gồm các chữ: A, Ă, Â, M, N
- Nhóm 2 gồm các chữ: P, R, B, D, Đ
- Nhóm 3 gồm các chữ: C, E, Ê, G, L, S, T
- Nhóm 4 gồm các chữ: I, K, H, V
- Nhóm 5 gồm các chữ: O, Ô, Ơ, Q, Q
- Nhóm 6 gồm các chữ: U, Ư, X, Y
-Việc chia nhóm như vậy sẽ giúp học sinh so sánh được cách viết các chữ,
tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau. Từ đó, học sinh nắm chắc được

cách viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn. Vì vậy, tôi cũng cho các
em luyện thêm cách viết theo nhóm trong các tiết hướng dẫn học ôn tập.
- Để phục vụ tốt cho việc dạy bằng phương pháp chia nhóm tôi có một đĩa
Flash về cấu tạo các loại chữ hoa do trung tâm Ánh Dương tặng, nhằm cho học
sinh thấy được cấu tạo các con chữ, điểm đặt bút, dừng bút cũng như quy trình
viết chữ hoa một cách rõ nét hơn. Khi dạy và minh họa bằng đĩa này tôi nhận
thấy tiết học rất sinh động, gây được chú ý và hứng thú học tập cho học sinh khi
học môn tập viết và các em viết chữ hoa cũng đúng mẫu hơn. Đưa Flash vào dạy
tập viết chính là điểm mới trong sáng kiến kinh nghiệm của tôi so với các sáng
kiến kinh nghiệm của những năm trước mà tôi tham gia dự thi.
7.2.4. Tư thế ngồi và cách cầm bút
Để giúp các em viết được những nét chữ, đúng mẫu, đẹp tôi đã hướng dẫn
cả lớp tư thế ngồi viết: “Em phải ngồi tư thế ngay ngắn, lưng thẳng, không được
tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách trang giấy khoảng 25 – 30 cm”. Tư
thế ngồi viết không ngay ngắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chữ viết. Ngồi nghiêng
vẹo sẽ kéo theo chữ viết không thẳng, bị lệch dòng. Không những thế còn có hại
cho sức khoẻ: sẽ bị cận nếu chúi sát vở, vẹo cột sống, gù lưng, phổi bị ảnh
hưởng... nếu ngồi viết không ngay ngắn. Trước mỗi giờ viết bài, đặc biệt là giờ
12


học Tập viết tôi thường yêu cầu các em nhắc lại tư thế ngồi viết câu hỏi: “Muốn
viết đẹp con phải ngồi thế nào?”. Dần dần, các em sẽ có thói quen ngồi đúng tư
thế.

Tư thế ngồi học đúng

Tư thế ngồi học sai
Một việc hết sức quan trọng giúp cho việc viết chữ đẹp là cách cầm bút và
cách đặt vở trên bàn. Điều này các em được tôi hướng dẫn kỹ càng: “Khi viết,

các con cần cầm bút bằng 3 ngón tay (ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa) của bàn tay
phải, Đầu ngón trỏ đặt ở phía trên, đầu ngón giữa phía bên trái, phía bên phải
của đầu bút tựa vào đầu đốt giữa ngón tay giữa”. Tôi cũng lưu ý các em cầm bút
vừa phải. Vì nếu cầm bút sát ngòi hoặc quá xa ngòi bút thì việc điều khiển bút
khi viết sẽ khó khăn, làm cho chữ xấu mà mực dễ bị giây ra tay, ra vở. Còn vở
viết khi viết bài, tôi cũng luôn hỏi lại học sinh cầm bút và cách đặt vở. Những
yếu tố tưởng chừng không quan trọng nhưng thực chất đã góp phần tích cực vào
việc rèn chữ cho học sinh.

13


Cách cầm bút đúng

Cách cầm bút sai
7.2.5. Rèn kỹ năng viết cho học sinh
Trong quá trình dạy Tập viết và trong các hướng dẫn học, tôi sẽ củng cố,
nhắc lại và khác sâu cho các em nhớ lại cách viết tử những ngày đầu các em cầm
bút ở lớp 1.
- Trước tiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhớ các đường kẻ trong
bảng con và trong vở Tập viết. Việc này góp phần quan trọng trong việc nâng
cao chất
lượng dạy viết chữ.
5
4
3
2

1

+ Bảng con:
1. Đường kẻ ngang trên

3. Đường kẻ ngang dưới

2. Đường kẻ ngang giữa

4. Đường kẻ ngang phía dưới

Có những chữ cái cao hơn một đơn vị được xác định bằng đường kẻ
ngang trên và đường kẻ ngang dưới: a, o, c...
Có những chữ cái cao 2 đơn vị rưỡi được xác định bằng đường kẻ ngang
trên, đường kẻ ngang giữa và đườn kẻ ngang dưới: b, g, h...
14


+ Vở Tập viết (vở in và vở ô li):
Vở tập viết của các em đã có sẵn đường kẻ, giáo viên cần hướng dẫn để
các em nắm được một số quy ước về cách gọi.
- Giúp học sinh củng cố, nhớ lại và nắm chắc các nét cơ bản:
Như nét khuyết trên, nét khuyết dưới-nét móc hai đầu, nét móc phải, nét
móc trái…
Từ những nét cơ bản này, các chữ cái sẽ được tạo thành. Với một số kinh
nghiệm bản thân cùng với sự trao đổi, học hỏi đồng nghiệp, tôi nhận thấy: nếu
học sinh viết các nét cơ bản không đúng, không đẹp thì việc viết xấu, viết sai là
điều không tránh khỏi. Vì vậy tôi sẽ củng cố lại cho các em cách viết các nét cơ
bản. Chú ý điểm đặt bút, dừng bút.
Chẳng hạn với nét khuyết xuôi (), nét khuyết ngược (), học sinh không rèn
viết ngay từ đầu thì dễ viết lệch, xấu sẽ dẫn đến những chữ được tạo bởi 2 nét đó
như: h, k, g, y... cũng không được đẹp và đây cũng là 2 nét khó mà học sinh

thường lúng túng khi viết.
Chú ý: nét khuyết phải tròn, thon đều, không to quá, cũng không nhỏ quá
hoặc không bị vuông đầu và đặc biệt điểm gặp nhau của hai nét phải ở đường kẻ
2 từ dưới lên (với nét khuyết xuôi), đường kẻ 1 (với nét khuyết ngược).
Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi
thường cho các em luyện viết lên bảng nhiều, đến khi nào học sinh viết tương
đối đồng đều thì lúc đó mới viết vào vở. Những học sinh nào viết bảng xấu,
chậm, tôi thường xuống tận nơi cầm tay uốn nắn các em viết đúng.
- Hướng dẫn viết nối nét:
Khi học sinh đã viết các con chữ đúng mẫu, thì việc hướng dẫn nối chữ
cũng rất quan trọng. Học sinh biết cách nối chữ thì bài viết mới rõ ràng đều và
đẹp được hơn nữa mới đảm bảo được tốc độ viết ở những lớp trên.
Tôi hướng dẫn kỹ học sinh cách điều tiết điểm DB của chữ đứng trước
sao cho hợp lý. Ví dụ chữ “uê”. Cần điều tiết điểm bắt đầu của chữ ê đi sau thấp
xuống một chút và kéo dài, nét kết thúc của chữ cái đứng trước lên cao một chút.
+ Ngoài ra giáo viên phải lưu tâm nhắc nhở học sinh viết ... chữ bằng một
con chữ không tưởng tượng. Viết sát quá hoặc xa quá đều không được.
15


+ Tầm quan trọng của viết dấu thanh:
Dấu thanh không được viết to quá, bé quá và phải viết đúng vị trí. Thực tế
trong những năm dạy Tiếng Việt lớp 2 tôi thấy học sinh thường mắc tình trạng
các dấu thanh viết cao quá, ảnh hưởng lớn đến chất lượng chữ viết. Tôi luôn
nhắc học sinh dấu viết vừa phải và gần chữ nhưng không được dính vào chữ.
Và đặc biệt lưu tâm đến những em hay viết dấu sai vị trí thường gọi lên
bảng viết nhiều lần để các bạn nhận xét
- Với học sinh Tiều học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, thiếu
kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật nhanh
chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học sinh:

viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết nhanh,
viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, có
nhiều cố gắng thì tôi sẽ cho điểm động viên, tuyên dương trước lớp để các em
khác nhìn vào noi theo.
- Với học sinh, việc củng cố bài của giáo viên cũng góp phần rất quan
trọng để tạo hứng thú cho học sinh, Giáo viên có tiến hành theo cách sau để thu
hút học sinh đến với các giờ Tập viết theo:
+ Cho học sinh nhận xét bài viết của bạn và bài viết của chính mình để
các em nhận ra những điểm được và chưa được để sửa chữa.
+ Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu.
+ Tổ chức một số trò chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh: Thi
viết chữ đẹp, Thi viết nhanh...
+ Sau khi học sinh viết xong bài, giáo viên cần chấm điểm ngay một số
vở, sửa lỗi sai cho học sinh: tuyên dương những bài viết tốt.
- Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi
còn trực tiếp gặp gỡ phụ huynh của em đó trao đổi và cùng ra hướng giải quyết
hay thống nhất cách dạy nhằm giúp học sinh tiến bộ hơn.
Với việc làm này cùng với sự chỉ bảo của giáo viên ở trên lớp mà những
em viết xấu, viết ẩu ở lớp tôi hiện nay cũng tiến bộ nhiều.
7.2.6. Các giải pháp mới

16


Để đạt được những kết quả trên bản thân tôi đã tìm ra cho mình một số
giải pháp như sau:
- Thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng, nắm chắc phương pháp dạy tập
viết lớp 2.
- Rèn chữ dựa trên sự nhận thức và sự khéo léo của từng học sinh.
- Không làm thay, viết thay học sinh mà tổ chức các hoạt động rèn chữ

cho học sinh.
- Cho học sinh rèn chữ ở lớp cũng như ở nhà.
- Học sinh phải tự viết đúng theo mẫu chữ dưới sự hướng dẫn của giáo
viên.
- Tạo không khí vui vẻ để học sinh thi đua, hợp tác với nhau trong quá
trình luyện chữ.
- Luôn tìm tòi và đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng một số đồ
dùng trực quan đơn giản để thu hút sự chú ý của học sinh vào bài viết.
Ngôn ngữ của giáo viên giản dị, ngắn gọn, rõ ràng để học sinh nắm bắt
một cách dễ dàng.
8. Những thông tin cần được bảo mật: không
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
- Cơ sở vật đảm bảo cho công tác giảng dạy và học tập của giáo viên và
học sinh.
- Các cấp lãnh đạo Đảng và chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều
kiện giúp đỡ để nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
10. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến
a. Về phương pháp hình thành kiến thức:
- Phương pháp này không chỉ giúp các em học sinh lớp 2 nâng cao kĩ
năng và cải thiện chữ viết, đặc biệt là viết chữ hoa mà còn giúp các em hình
thành những kĩ năng rất tốt trong học tập như sự kiên trì, bền bỉ; tính cẩn thận,
khéo léo, óc thẩm mỹ…
- Tạo không khí vui vẻ để học sinh thi đua, hợp tác với nhau trong quá
trình tập viết để tiến tới luyện viết chữ đẹp.
17


b. Về quá trình nghiên cứu của giáo viên
- Đã xác định đúng mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.
- Làm rõ được cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc dạy học.

- Thể hiện được sự nhiệt tình, năng nổ, sáng tạo của mỗi giáo viên trong
quá trình dạy học.
- Thấy được những sai sót của học sinh, qua đó tìm ra những nguyên nhân
dẫn đến những sai lầm, thiếu sót đó của học sinh để có hướng khắc phục và giúp
học sinh được học tập tốt hơn.
c. Kết quả việc vận dụng kiến thức của học sinh
Do nắm được vai trò quan trọng của môn Tập viết nên những việc làm
trên đã được tôi tiến hành một cách thường xuyên trong các giờ Tập viết. Nếu so
với đầu năm, nhiều em còn viết ẩu, viết xấu, thậm chí còn lệch dòng kẻ, sai cỡ
chữ thì chữ viết của học sinh lớp tôi tương đối đều, bài viết sạch đẹp; tốc độ viết
của học sinh đã nhanh hơn, tỉ lệ viết đúng, viết đẹp của học sinh cũng nâng lên.
Cụ thể là:
- Nhiều em viết chữ đúng chuẩn, đẹp, sạch.
- Một số em thời gian đầu chữ viết xấu, nét nguệch ngoạc, nét hất chưa
chuẩn nhưng càng về sau chữ viết của các em càng tiến bộ. Cụ thể: chữ viết của
các em tương đối đều, thẳng hàng, đúng mẫu chứ quy định và đạt được tốc độ
yêu cầu đối với học sinh lớp 2 theo từng giai đoạn.
- Vở viết của học sinh sạch và đẹp, không nhàu nát, bài viết cẩn thận.
- Lớp đạt lớp “Vở sạch chữ đẹp” – Đứng đầu khối 2 và đứng đầu toàn
trường.
Qua thử nghiệm dạy tập viết cho học sinh lớp 2 ở các năm học trước
(Chương trình cải cách giáo dục) với cách dạy tập viết ở chương trình mới trong
năm học này, tôi áp dụng dạy tập viết ở lớp mình, bước đầu thu được kết quả
khả quan. Cụ thể trong quá trình giảng dạy ở lớp 2B năm học 2018 - 2019 Trường
tiểu học Hoàng Hoa như sau:

TSHS

Các lần khảo sát

Học kì I

A

Lần 1 (Tháng 9/2019)
Lần 2 (Tháng 12/2019)
18

TS
20
25

B
%
57,1
71,4

TS
10
10

C
%
28,6
28,6

TS
5
0

%
14,3
0


Lần 3 (Tháng 2/2019)
Học kì II Lần 4 (Tháng 2/2019)

35

30
35

85,7
100

5
0

14,3
0

0
0

Đó là những kết quả bước đầu khi tôi áp dụng sáng kiến này. Với kết quả
khả quan như trên tôi thiết nghĩ sáng kiến kinh nghiệm này có thể vận dụng ở
các trường Tiểu học; đặc biệt là ở khối lớp 2.
11. Danh sách những cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu

Số
TT

Tên tổ chức/cá nhân

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

1 Trường Tiểu học Hoàng Xã Hoàng Hoa- Một vài giải pháp dạy tập viết
Hoa
Tam Dươngcho học sinh lớp 2 tại Trường
Vĩnh Phúc
Tiểu học Hoàng Hoa

Hoàng Hoa, ngày 26 tháng 2 năm 2019
Thủ trưởng đơn vị

Hoàng Hoa, ngày 18 tháng 2 năm
2019
Tác giả sáng kiến

Trần Trung Kiên
Nguyễn Văn Đăng

19

0
0