slide bài giảng ảnh hưởng của các nhân tố sinh thái lên đời sống sinh vật

CHUYÊN ĐỀ
ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ
SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT


TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM
LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật
- Nghiên cứu thông tin SGK và cho biết đa số sinh vật sống
được trong khoảng nhiệt độ nào?


TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM
LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:

- Đa số các loài sống trong phạm vi nhiệt độ 0oC đến 500C.
Tuy nhiên, cũng có 1 số sinh vật nhờ khả năng thích nghi
cao nên có thể sống ở nhiệt độ rất cao hoặc rất thấp.


TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ VÀ ĐỘ ẨM
LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật

Vi khuẩn suối nước
nóng chịu được nhiệt
độ 700C-900C

Ấu trùng sâu ngô chịu
được nhiệt độ -270C


Ví dụ 1 * Cây vùng ôn đới

Lá cây vàng vào mùa thu và rụng
lá vào mùa đông

- Cây rụng lá để giảm

Thân cây có
lớp bần dày

diện tích tiếp xúc với
không khí lạnh hoặc
thân và rễ cây có lớp
bần dày tạo thành lớp
cách nhiệt bảo vệ cây

Chồi cây có các vảy
mỏng bao bọc, cách
nhiệt để bảo vệ chồi.


Cây
bìnhquá
thường
nhiệt độ
trung

bình
từcủa cây chỉ
Ở
lớpchỉ
6, quang
các emhợp
đã học
trìnhở quang
hợp
và hô
hấp
0
20thể
C –diễn
300 C.
độ cao quá
( 400độ
C )môi
hay trường
thấp quá
( 00thế
C )nào?
cây
có
ra Nhiệt
bình thường
ở nhiệt
như
ngừng quang hợp và hô hấp.

Ví dụ 2:
+ Sống vùng nóng:
thú có bộ lông thưa
và ngắn hơn, kích
thước cơ thể nhỏ
hơn.

Cừu vùng nóng

Cừu vùng lạnh

+ Sống vùng lạnh:
chim, thú có bộ
lông dày và dài
hơn, kích thước
cơ thể lớn hơn


Vớ d 3 : Nhiu loi ng vt cú tp tớnh ln trỏnh
ni núng quỏ hoc lnh quỏ bng cỏch : chui vo
hang , ng ụng hoc ng hố

Chuoọt soực nguỷ

Chim di trỳ


- Nhiệt độ ảnh hưởng đến hoạt động sinh lí của động vật:
+ Nhiêt độ gây bệnh đường hố hấp

+ Nhiệt độ cao ảnh hưởng sự thoát hơi nước của cơ thể
- Đối với con người cũng như vậy…


I. Ảnh hưởng của nhiệt độ lên đời sống sinh vật:
- Vậy, nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng
- Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới hình thái,
như thế nào đến đời sống sinh vật?
họat động sinh lí, tập tính… của sinh vật.
- Sinh vật được chia thành hai nhóm :
Ngườisinh
ta chia
thành
mấy
nhóm?
Hãy
+-Nhóm
vật sinh
biến vật
nhiệt
là sinh
vật
có nhiệt
độphân
cơ thể
biệtthuộc
các nhóm
đó? độ của môi trường. Vd: cây lúa, ếch. .
phụ
vào nhiệt

+ Nhóm sinh vật hằng nhiệt là sinh vật có nhiệt độ cơ thể
không phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường. Vd: chim, thú
II. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:


Ví dụ :

Cây vùng nhiệt đới khô hạn

Cây xương rồng

- Lá biến thành gai ,
thân mọng nước.

Cây sống đời
Tầng cutin

Cấu tạo trong của phiến lá

- Thực vật: Ở
vùng nhiệt đới
trên bề mặt lá
có tầng cutin
dày hạn chế
sự thoát hơi
nước.


Sống ở nơi ẩm ướt, thiếu ánh sáng cây có đặc điểm gì?
Cây

rau
mác

Lá mỏng, bản lá rộng,
mô giậu kém phát triển

Sống ở nơi ẩm ướt, nhiều ánh sáng cây có đặc điểm gì?
Phiến lá hẹp, mô giậu
phát triển
Cây lúa


Sống ở nơi khô hạn thực vật có đặc điểm gì để thích nghi?

Cây cỏ mọc trên
các đụn cát ven biển

Cây sống nơi
khô hạn có
cơ thể mọng
nước hoặc lá
và thân tiêu
giảm, lá biến
Xương rồng và cây
thành gai.

bụi vùng hoang mạc


Ếch nhái là động vật sống nơi

ẩm ướt. Khi gặp điều kiện khô
hạn, lớp da trần của ếch nhái
trưởng thành làm cho cơ thể
chúng mất nước nhanh.
Ếch

Kỳ nhông

Bò sát có da phủ vảy sừng nên
khả năng chống mất nước có
hiệu quả hơn, nhiều loài bò sát
thích nghi cao với môi trường
có khô ráo của hoang mạc


II. Ảnh hưởng của độ ẩm lên đời sống sinh vật:
-Vậy
Động
em có
vậtnhận
và thực
xét vật
gì vềđều
ảnhmang
hưởng
nhiều
củađặc
độ ẩm
điểm
lênsinh

đời
sống
thái thích
sinh vật?
nghi với môi trường có độ ẩm khác nhau.
-Người ta
-Hình
thành
chiacác
thực
nhóm
vật thành
sinh vật
mấy
: nhóm? Động vật
thành vật
mấy:-nhóm?
+Thực
ưa ẩm: lúa, khoai mon, rêu, dương xỉ..
- chịu hạn:xương rồng, lưỡi hổ, thông…
+ Động vật :- ưa ẩm: ếch, ốc sên, giun đất…
- ưa khô: thằn lằn, lạc đà, …


- Độ ẩm ảnh hưởng tới đời sống con người như thế nào?



TIẾT 45: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI

I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI:
- Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với
nhau hình thành nên nhóm cá thể.
Quan
sát H
44.1thực
trả lời
câu
hỏi về
mối quan
hệcó
cùng
 SGK:
Khi gió
bão,
vật
sống
thành
nhóm
tácloài
dụng
giảm
- Khi có gió bão, thực vật sống thành nhóm có lợi gì so với sống
bớt sức thổi của gió, làm cây không bị đổ, bị gãy
riêng lẻ?
- Trong thiên nhiên, động vật sống thành bầy, đàn có lợi gì? Đây
Độngloại
vậtquan

sốnghệthành
thuộc
gì? bầy đàn có lợi trong việc tìm kiếm

được nhiều thức ăn hơn, phát hiện kẻ thù nhanh hơn và
tự vệ tốt hơn  quan hệ hỗ trợ.


Cho ví dụ về mối quan hệ hỗ trợ và cạnh tranh ở người.

Con người vận dụng sự cạnh tranh cùng loài vào
chăn nuôi như thế nào?


I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI
- Các sinh vật cùng loài sống gần nhau, liên hệ với nhau
hình thành nên nhóm cá thể.
- Trong một nhóm có những mối quan hệ:
+ Hỗ trợ: Sinh vật được bảo vệ tốt hơn, kiếm được nhiều
thức ăn hơn.
+ Cạnh tranh: về thức ăn, chỗ ở, con đực con cái.
cạnh tranh gay gắt dẫn đến tách đàn, tách nhóm để ngăn
ngừa gia tăng số lượng cá thể và tránh sự cạn kiệt nguồn
thức ăn.
II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI


Bảng 44: Các mối quan hệ khác loài
Quan hệ
Cộng sinh

Hỗ
trợ

Đối
địch

Đặc điểm
Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật

Hội sinh

Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó một bên
có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại.

Cạnh
tranh

Các sinh vật khác nhau tranh giành thức ăn, nơi ở và
các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm
hãm sự phát triển của nhau.

Kí sinh nửa
kí sinh

Sinh vật sống nhờ trên cơ thể sinh vật khác, lấy các
chất dinh dưỡng, máu….. từ sinh vật đó.

Sinh vật ăn
sinh vật

Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi,
động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ.


? Chỉ ra mối quan hệ trong các ví dụ sau
1/ Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo,
tảo hấp thu nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên
các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp
(hình 44.2).
2/ Trên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm.
3/ Hươu, nai và hổ cùng sống trên một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống
chế bởi số lượng hổ.
4/ Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu trâu, bò.
5/ Địa y sống bám trên cành cây.
6/ Cá ép bám trên rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.
7/ Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng.
8/ Giun đũa sống trong ruột người.
9/ Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu (hình 44.3).
10/ Cây nắp ấm bắt côn trùng.


TIẾT 45: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Hỗ trợ
I/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI:

Cạnh tranh
Quan hệ hỗ trợ

Cộng sinh

Hội sinh
Cạnh tranh

II/ QUAN HỆ KHÁC LOÀI:

Quan hệ đối địch

Kí sinh,nửa kí sinh
Sinh vật ăn
sinh vật khác


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học bài và trả lời các câu hỏi
trong SGK.
- Nghiên cứu bài mới