THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU VIỆT NAM
I. Ca
́
c chủ thể phát hành.
- Chính phủ: Chớnh phủ phỏt hành trỏi phiếu nhằm thu hỳt vốn cho đầu tư phát
triển, xõy dựng cơ sở hạ tầng, cỏc cụng trỡnh trọng điểm quốc gia, phục vụ phỏt triển
kinh tế.
- Chớnh quyền địa phương: Chủ yếu cho các địa phương huy động vốn phục vụ
cho việc xõy dựng cỏc cụng trỡnh cơ sở vật chất hạ tầng tại địa phương của mỡnh, chủ
yếu phỏt hành thụng qua cụng chỳng của chính địa phương đó thông qua KBNN.
- Ngân hàng thương mại: Các ngân hàng thương mại phỏt hành trỏi phiếu nhằm
huy động vốn trung dài hạn, đáp ứng nhu cầu kinh doanh, cho vay tớn dụng của ngõn
hàng.
- Doanh nghiệp: Cỏc doanh nghiệp tham gia thị trường vói tư cách là nhà phát
hành trái phiếu trờn thị trường sơ cấp, doanh nghiệp phỏt hành trỏi phiếu nhằm huy
động vốn, đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất kinh doanh.
II. Phõn tớch thực trạng thị trường trỏi phiếu VN hiện nay
1. Trái phiếu chính phủ, trái phiếu kho bạc Nhà nước
Thỏng 8/2000: TPCP lần đầu tiên được đưa vào giao dịch trên Trung tâm giao
dịch CK Tp. HCM (HOSE)
Thỏng 11/2003: Chính phủ ban hành Nghị định 141/2003/NĐ-CP về việc phát
hành trái phiếu Chính phủ, trái phiếu Chính phủ bảo lónh và trỏi phiếu chớnh quyền địa
phương bằng đồng Việt Nam và ngoại tệ trong phạm vi cả nước.
TPCP do Chớnh phủ phỏt hành bao gồm: Tớn phiếu kho bạc, trỏi phiếu kho bạc, trỏi
phiếu cụng trỡnh Trung ương, trái phiếu đầu tư, trái phiếu ngoại tệ và công trái xây
dựng Tổ quốc.
Thỏng 8/2005: TPCP được đưa vào giao dịch trên Trung tâm GDCK Hà Nội.
Tuy nhiên đến thời điểm này rất nhiều phiên đấu thầu thất bại do nhiều nguyên nhân
khác nhau mà lói suất là một trong những nguyờn nhõn lớn.
Thỏng 6/2006: Quyết định số 2276/QĐ-BTC về tập trung đấu thầu TPCP tại
Trung tâm GDCK Hà Nội. và Quyết định 46/2006/QĐ-BTC ban hành Quy chế về việc
phỏt hành trỏi phiếu Chớnh phủ theo lụ lớn.
Quyết định này quy định sẽ chỉ tập trung hoạt động đấu thầu trái phiếu Chính phủ, bao
gồm trái phiếu kho bạc và trái phiếu đầu tư tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà
Nội kể từ ngày 01/07/2006.
Chỉ sau 3 tháng kể từ ngày Quyết định này ra đời, Trung tâm GDCK Hà Nội đạt
được những thành công bước đầu khi tổ chức thành công 4 phiên đấu thầu Trái phiếu
Chính phủ theo kế hoạch huy động vốn của Kho bạc Nhà nước, huy động được 1.200 tỷ
đồng trái phiếu kỳ hạn 5 năm, đạt 80% khối lượng gọi thầu; đó cú 38 loại trỏi phiếu
đăng ký giao dịch với tổng giá trị đạt 7.027 tỷ đồng. 6 tháng đầu năm 2007 thông qua
gần 30 phiên đấu thầu TPCP tại HASTC, đó huy động được 12.695 tỷ đồng cho ngân
sách nhà nước. Hơn nữa, lói suất đấu thầu trái phiếu giảm dần (lần đầu tiên lói suất
TPCP đó giảm xuống mức thấp hơn lói suất ngõn hàng, cụ thể lói suất cơ bản vào ngày
1/6/2007 là 8,25% theo Quyết định 1143/QĐ-NHNN ngày 29/5/2007, trong khi đó lói
suất trỳng thầu TPCP kỳ hạn 5 năm vào ngày 11/6/2007 là 7,15%), dẫn đến lói suất bảo
lónh phỏt hành cũng giảm. Tuy nhiờn sự thành cụng đó cũng bắt đầu giảm dần khi tỷ lệ
thành công các đợt đấu thầu giảm mạnh từ 99% quý 1 xuống cũn 58,39% của quý III
năm 2007 và tiếp sau đó là sự thất bại của hàng loạt các đợt đấu thầu như lô 200 tỷ đồng
kỳ hạn 15 năm phát hành ngày 27/9/2007 của Ngân hàng Phát triển Việt Nam …
nguyên nhân chính là do yếu tố lói suất thấp, mặc dự độ rủi ro là thấp. Nhiều người đó
lạc quan cho rằng “hoạt động đấu thầu loại chứng khoán này đang thực sự chuyển biến
tích cực và ngày càng hiệu quả hơn”.
Khối lượng phát hành của một lô lớn trái phiếu tối thiểu là 1.000 tỷ đồng. Kỳ hạn của
trái phiếu lô lớn từ 5 năm trở lên. Trái phiếu lô lớn được phát hành theo phương thức
sau: đấu thầu trỏi phiếu hoặc bảo lónh phỏt hành trỏi phiếu. Thời hạn phỏt hành của một
lụ lớn trỏi phiếu tối đa không quá 365 ngày..
Thỏng 1/2008: Quyết định 86/2008/QĐ-BTC phê duyệt đề án xây dựng thị
trường TPCP chuyên biệt.
Đây được xem là mốc sự kiện quan trọng nhất vỡ đó đặt ra mục tiêu, lộ trỡnh và
xỏc định mô hỡnh phỏt triển của Thị trường TPCP. Đề án được xây dựng nhằm tạo ra
một thị trường giao dịch trái phiếu chuyên biệt, tách hẳn khỏi thị trường giao dịch cổ
phiếu.
Hàng húa giao dịch bao gồm cỏc loại trỏi phiếu Chính phủ, trái phiếu chính
quyền địa phương, trái phiếu Chính phủ bảo lónh. Tất cả cỏc loại trỏi phiếu giao dịch
trong hệ thống đều được lưu ký tập trung tại Trung tõm Lưu ký chứng khoỏn.
Trái phiếu Chính phủ giao dịch sẽ được gán mó giao dịch và mó định danh riêng
biệt để tạo thuận lợi cho hoạt động giao dịch và quản lý. Phương thức giao dịch được áp
dụng là thỏa thuận. Thành viên có thể thực hiện giao dịch thỏa thuận từ xa thông qua hệ
thống mạng máy tính nội bộ mở rộng.
Thỏng 5/2008: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước quyết định chuyển trái phiếu
chính phủ từ sàn Tp.HCM sang niêm yết tại sàn Hà Nội.
Thỏng 7/2008: Quyết định Số 46/2008/QĐ-BTC ban hành Quy chế quản lý giao
dịch TPCP tại Trung tõm GDCK Hà Nội.
Quy chế này quy định về hoạt động đăng ký niờm yết, cụng bố thụng tin, thành
viờn giao dịch trỏi phiếu Chớnh phủ (TPCP), giao dịch và quản lý giao dịch TPCP niờm
yết tại Trung tõm Giao dịch Chứng khoỏn Hà Nội (TTGDCKHN).
Tính đến cuối năm 2008 thị trường TPCP đó huy động trên 300.000 tỷ đồng và hàng
trăm triệu USD. Thị trường này chiếm 70% giá trị giao dịch của thị trường trái phiếu và
trở thành một công cụ quan trọng trong việc điều hành chính sách tài khóa và chính sách
tiền tệ.
Từ khoảng đầu năm 2008, liên tục diễn ra các cuộc đấu giá TPCP không thành
công, số lượng tham gia rất èo uột, thậm chí không có ai tham dự. Một thống kê cho
thấy: trong 10 cuộc đấu giá từ tháng 3/2008 đến 11/7/2008 thỡ chỉ cú 11 đơn vị tham gia
với tổng cộng 875 tỷ đồng được đăng ký đấu so với trên 8.000 tỷ đồng gọi thầu. 6 cuộc
đấu giá chỉ có một đơn vị tham gia đấu giá và 9 cuộc đấu giá không có một trái phiếu
nào được đấu thành công. Từ đầu năm 2009 đến tháng 7/2009, các cuộc đấu thầu TPCP
cũng chịu chung số phận. Thậm chí, từ đầu tháng 4 đến tháng 7, lói suất trần huy động
TPCP tăng thêm đến 1,2 điểm phần trăm (từ 7,6% đến 8,8%), nhưng các cuộc đấu giá
TPCP vẫn chưa thể tạo được sức hút đối với các NĐT trong và ngoài nước, như sự thất
bại của phiến đấu thầu lô 500 tỷ đồng ngày 29/5/2009 của Công ty CP Đầu tư phát triển
đường cao tốc VN (VEC) …
Thỏng 9/2009: Hệ thống giao dịch Trái phiếu Chính phủ chuyên biệt chính thức
được Sở GDCK Hà Nội (HNX) đưa vào vận hành và ra mắt vào ngày 24/09/2009 tới
với mục tiêu phát huy tối đa tầm quan trọng của kênh huy động vốn này đối với nền
kinh tế.
Mục tiêu xây dựng và phát triển Thị trường TPCP là mở rộng thị trường, tăng
cường tính thanh khoản trên thị trường TPCP, liên kết thị trường sơ cấp và thị trường
thứ cấp, và tăng cường công tác giám sát thị trường.
Sự ra đời của thị trường này được kỳ vọng không chỉ là một kênh dẫn vốn hữu hiệu của
nền kinh tế mà cũn làm đa dạng hóa các công cụ đầu tư trên thị trường vốn. Đồng thời,
thị trường TPCP cũn giỳp tăng cường sự độc lập trong điều hành chính sách tiền tệ của
các ngân hàng trung ương thông qua mua bán TPCP, tác động trực tiếp đến lượng cung
tiền và các biến số kinh tế vĩ mô.
Sau một năm chính thức đi vào hoạt động, thị trường trái phiếu chuyên biệt đă có
những bước tiến mới, đó là thực hiện lưu kư tập trung tại HNX chứ không thực hiện
một cách rải rác trên nhiều thị trường. Hơn nữa, nhờ yêu cầu khắt khe đối với các thành
viên tham gia thị trường về các yếu tố trang thiết bị, chất lượng nhân sự, các bên tham
gia thị trường có thể yên tâm về tính an toàn khi giao dịch. Các cơ chế dành cho giao
dịch REPO rất hạn chế. Trong giai đoạn 2010 – 2015 thị trường sẽ có thêm giao dịch
option, future và giao dịch corporation để đưa các trái phiếu doanh nghiệp vào giao
dịch.
Năm 2010 thị trường TPCP tiếp tục ảm đạm, như đợt đấu thầu cho lô 3.000 tỷ
đồng, kỳ hạn 2 năm tổ chức lần 1 vào ngày 25/1/2010 đó thất bại và phiờn đấu thầu thứ
2 vào ngày 24/3/2010 cũng chỉ bán được 3,33% tổng khối lượng chào bán. Sau phiờn
thành cụng ngày 28/10/2010, đến nay tất cả 15 phiên đấu thầu TPCP liên tiếp ở tất cả
các kỳ hạn 3, 5 và 10 năm đều trắng bảng dự thầu (tính đến phiên gần nhất ngày
30/11). Nhiều phiên không có thành viên nào đăng ký tham gia, hoặc cú tham gia nhưng
không thể huy động được vốn.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới các thất bại trên đó chính là lói suất
TPCP khụng bự đắp được ảnh hưởng của lạm phát, cũng như quá thấp so với mặt bằng
lói suất chung, hay sự căng thẳng trên thị trường tiền tệ khiến các ngân hàng (lực lượng
tham gia đấu thầu chính) khó huy động được vốn.
• TPCP được chuyển nhượng, tặng, thừa kế ( 2010 )
Bộ Tài chính được Chính phủ uỷ quyền phát hành TPCP. Trái phiếu được phát
hành và thanh toán bằng đồng Việt Nam hoặc ngoại tệ tự do chuyển đổi; dưới dạng
chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử.
Về phương thức phát hành, tín phiếu kho bạc được phát hành theo phương thức
đấu thầu qua Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước. Trái phiếu kho bạc, trái phiếu ngoại tệ
được phát hành theo 4 phương thức (đấu thầu qua Sở giao dịch chứng khoỏn; bảo lónh
phỏt hành; đại lý phát hành và bán lẻ qua hệ thống Kho bạc Nhà nước. Công trái xây
dựng tổ quốc được phát hành theo phương thức bán lẻ qua hệ thống Kho bạc Nhà nước
và các phương thức phát hành khác (nếu có).
Lói suất trỏi phiếu do Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định trên cơ sở tỡnh hỡnh
thực tế của thị trường tài chính tại thời điểm phát hành. Trường hợp đấu thầu, bảo lónh
phỏt hành thỡ lói suất hỡnh thành theo kết quả đấu thầu, bảo lónh phỏt hành.
Chủ sở hữu trái phiếu được dùng trái phiếu để chuyển nhượng, cho, tặng, để lại
thừa kế, chiết khấu và cầm cố trong các quan hệ tín dụng theo quy định của pháp luật.
Để phát hành TPCP ra thị trường quốc tế, phải có đề án phát hành trái phiếu
được các cấp có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt; trị giá phát hành TPCP quốc tế
phải nằm trong tổng hạn mức vay thương mại nước ngoài của Chính phủ hàng năm
được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt...
• Bảo lónh thanh toỏn tối đa 100% giá trị trái phiếu phát hành ( 2010 )
Chủ thể phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lónh là doanh nghiệp, ngõn
hàng chớnh sỏch của Nhà nước và tổ chức tài chính, tín dụng thực hiện chương trỡnh
tớn dụng cú mục tiờu của Nhà nước.
Bộ Tài chính là cơ quan cấp bảo lónh thanh toỏn cho trỏi phiếu được Chính phủ
bảo lónh. Mức bảo lónh thanh toán tối đa bằng 100% giá trị (gốc, lói) trỏi phiếu phỏt
hành nhưng không vượt quá 80% tổng mức đầu tư của chương trỡnh, dự ỏn; đối với
ngân hàng chính sách của Nhà nước là 100% giá trị (gốc, lói) trỏi phiếu.
Việc phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lónh ra thị trường quốc tế phải đáp
ứng các điều kiện: Có đề án phát hành được các cấp có thẩm quyền thẩm định và phê
duyệt; có báo cáo tài chính đó được kiểm toán bởi một công ty kiểm toán độc lập của ba
năm gần nhất; trong đó không bị lỗ và không có các khoản nợ quỏ hạn...
• Vốn TPCP dự kiến qua các năm:
Năm 2010, vốn TPCP dự kiến 56.000 tỷ đồng
Mặc dù được đánh giá là tiến độ triển khai giải ngân các dự án trong năm 2009
tích cực hơn so với năm 2008, tuy nhiên tỡnh hỡnh giải ngõn vốn TPCP năm qua vẫn
chưa hoàn thành như kế hoạch.
Theo báo cáo của Chính phủ, đến hết tháng 10/2009 mới giải ngân được 26.586
tỷ đồng, bằng 47,5% kế hoạch được giao. Ước giải ngân vốn TPCP theo kế hoạch cả
năm 2009 đạt khoảng 46.000 tỷ đồng, bằng 82,1% kế hoạch cả năm.
Nguyờn nhân chủ yếu dẫn đến chậm tiến độ giải ngân vẫn là do công tác giải
phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, việc giao vốn của một số Bộ, ngành, địa phương
cũn chậm, một số dự ỏn trong danh mục đầu tư đến nay cũn chưa hoàn thành các thủ tục
đầu tư; các Bộ, ngành và địa phương cũn lỳng tỳng trong triển khai cỏc văn bản pháp
luật về đầu tư xây dựng về đền bù, định mức, đơn giá xây dựng giá không theo kịp biến
động thị trường…
Về kế hoạch phân bổ vốn TPCP năm 2010, nhiều ý kiến đề nghị cần tiếp tục ưu
tiên cho những dự án giáo dục, y tế, nông nghiệp, nông thôn có liên quan mật thiết đến
đời sống dân sinh. Bố trí vốn theo tiến độ giải ngân, điều chuyển vốn linh hoạt không để
tỡnh trạng tồn ngõn. Kiờn quyết loại bỏ những dự ỏn, cụng trỡnh kộo dài 2 – 3 năm
chưa hoàn thành thủ tục đầu tư.
Kế hoạch vốn TPCP năm 2011
Với 89% đại biểu tán thành, sáng 9/11, Quốc hội đó thụng qua Nghị quyết về kế
hoạch vốn trỏi phiếu chớnh phủ giai đoạn 2011-2015.
Theo đó, tổng mức đầu tư vốn trái phiếu chính phủ (TPCP) giai đoạn 2011-2015
không quá 225.000 tỷ đồng.
Quốc hội giao Chính phủ xây dựng nguyên tắc, tiêu chí cụ thể để rà soát danh
mục các dự án, công trỡnh trong Nghị quyết số 881/NQ-UBTVQH12 của Ủy ban
Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), 40 dự án đó được UBTVQH cho phép bổ sung năm
2011 và chương trỡnh kiờn cố húa trường lớp học, nhà công vụ cho giáo viên trỡnh
UBTVQH xem xột, quyết định.
Quốc hội cũng yờu cầu khụng bổ sung mới danh mục, dự ỏn, cụng trỡnh sử dụng
vốn TPCP giai đoạn 2011-2015. Khẩn trương quyết định các giải pháp đối với cỏc cụng
trỡnh, dự ỏn thuộc diện chuyển đổi hỡnh thức đầu tư, gión, hoón, khụng được tiếp tục
sử dụng từ nguồn vốn TPCP giai đoạn 2011-2015
Không chuyển chỉ tiêu kế hoạch vốn TPCP được Quốc hội quyết định hàng năm
sang năm sau, căn cứ tiến độ giải ngân để huy động vốn TPCP đáp ứng nhu cầu của
công trỡnh, dự ỏn, khụng để tồn đọng vốn, sử dụng có hiệu quả nguồn vốn đó huy động.
Trước đó, giải trỡnh tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về tỡnh hỡnh thực hiện
vốn trỏi phiếu Chớnh phủ năm 2011, dự kiến kế hoạch năm 2012 và kế hoạch giai đoạn
2011-2015, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển
cho biết, một số đại biểu đề nghị Chính phủ bố trí vốn TPCP cho cả giai đoạn 2011-
2015 đáp ứng khoảng 70% tổng mức đầu tư (khoảng 350.000 tỷ đồng, tương ứng với
70.000 tỷ đồng mỗi năm) để hoàn thành cơ bản các công trỡnh đó được phê duyệt, giảm
tối đa các tổn thất do các công trỡnh dở dang.
Tuy nhiờn theo UBTVQH, trong bối cảnh kinh tế vĩ mụ cũn bất ổn, nền kinh tế
cũn khú khăn, nếu tiếp tục đáp ứng đủ nhu cầu vốn TPCP cho những cụng trỡnh, dự ỏn
đó được phê duyệt thỡ ước tính cần phát hành khoảng 405.000 tỷ đồng, tính cả trượt giá
khoảng 500.000 tỷ đồng, như vậy sẽ vượt quá khả năng huy động của nền kinh tế, gây
bất ổn cho kinh tế vĩ mô.
• Kết quả đạt được và một số hạn chế của thị trường trái phiếu chính phủ 2011
Kết quả đạt được
Trờn thị trường sơ cấp, từ đầu năm đến 30/06/2011, tổng khối lượng TPCP huy
động trong 6 tháng đầu năm 2011 đạt 48.392,7 tỷ đồng so với 103.200 tỷ khối lượng gọi
thầu; tỷ lệ trỳng thầu của toàn thị trường là 46.89%, có xu hướng tăng hơn so với cựng
kỳ năm 2010. Cùng với đó, tổng khối lượng đăng kí của nhà đầu tư đạt hơn 140.365,2
tỷ đồng, tương đương với 136,01% so với khối lượng gọi thầu chứng tỏ sự quan tõm
lớn của nhà đầu tư với kờnh phỏt hành TPCP. Lói suất trỳng thầu đạt đỉnh trong thỏng
4, thỏng 5 (khoảng 13.00 – 13.20% với cỏc kỡ hạn 3 và 5 năm) và có xu hướng giảm
dần vào thỏng 6 (12.1 – 12.3% tại cỏc kỡ hạn trờn) do sự cải thiện thanh khoản của hệ
thống NHTM. Trờn thị trường thứ cấp, tính đến thời điểm 30/06/2011, giỏ trị giao dịch
trờn hệ thống giao dịch TPCP chuyờn biệt đạt hơn 31.083 tỷ đồng; giỏ trị giao dịch
bỡnh quõn khoảng 263,42 tỷ đồng/phiờn, giảm nhẹ so với giỏ trị cựng kỡ năm 2010
(khoảng 293,7 tỷ đồng/phiờn).
Trờn thị trường thứ cấp TPCP, lợi suất giao dịch tiếp tục bỏm sỏt lói suất trỳng thầu
của cựng một kỡ hạn trờn thị trường sơ cấp. Ngoại trừ những kỡ hạn dài cú lợi suất giao
dịch tương đối ổn định (trong khoảng 11.15 – 12.8%) thỡ lợi suất giao dịch tại những kỡ
hạn ngắn từ 0 – 5 năm lại giao động khỏ lớn (tăng khoảng 2 – 2.5% từ 10 – 12% lờn 12
– 14% trong những thỏng 4, 5, 6).
Phiên đấu thầu ngày 21/4, Kho bạc Nhà nước đó huy động được 651 tỷ đồng/2.000
tỷ đồng chào bán. Lói suất đăng ký cao nhất là 17%/năm cho kỳ hạn 5 năm.
Kết quả đấu thầu 2.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ do Kho bạc Nhà nước phát
hành, đấu thầu ngày 21/4/2011 cho thấy tỡnh hỡnh huy động trái phiếu vẫn chưa khởi
sắc.
Cụ thể, mặc dự lói suất trần đó được đồng loạt nâng lên trên 12%/năm (tăng 0,5-
0,8% so với tháng trước), song chỉ có 651 tỷ đồng trái phiếu được huy động, tương
đương tỷ lệ đấu thầu thành công là 32,55%.
Đợt này Kho bạc Nhà Nước đem đấu thầu 2 loại trái phiếu kỳ hạn 3 năm và 5 năm,
mỗi loại 1000 tỷ đồng, ngày phát hành là ngày 25/4/2011.
Có 5 thành viên tham gia đấu thầu trái phiếu kỳ hạn 3 năm, với lói suất đăng ký cao
nhất lên tới 16%/năm, tuy nhiờn lói suất trần là 12,3% do đó lói suất trỳng thầu ở mức
12,3% và cú 350 tỷ trỏi phiếu kỳ hạn 3 năm được đấu thầu thành công.
Đối với trái phiếu kỳ hạn 5 năm, có 5 thành viên tham gia, lói suất đăng ký cao nhất
lờn tới 17%, lói suất trần là 12,1%, lói suất trúng thầu là 11,9%, có 301 tỷ đồng đấu thầu
thành công.
Các thành viên tham gia đấu thầu đũi hỏi mức lói suất trỏi phiếu Chớnh phủ ớt nhất
phải cao hơn so với lói suất tỏi chiết khấu, hiện ở mức 12%/năm.
Ngày 2/6, Sở giao dịch chứng khoỏn Hà Nội tổ chức đấu thầu 2.000 tỷ đồng trái phiếu
Chính phủ do Kho bạc Nhà nước phát hành. Toàn bộ 2.000 tỷ đồng trái phiếu đó được
chào bán hết, với lói suất thấp hơn tuần trước 0,2 – 0,3%/năm.
Cụ thể, phiên này Kho bạc Nhà nước đấu thầu 2 loại trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 3
năm và 5 năm, mỗi loại 1.000 tỷ đồng, ngày phát hành là ngày 06/06/2011. Mệnh giá
mỗi trái phiếu là 100.000 đồng/TP.
Đối với trái phiếu kỳ hạn 3 năm, có 12 thành viên tham gia, lói suất đăng ký
trong khoảng 12,9% - 13,7%/năm, lói suất trỳng thầu là 13%/năm, thấp hơn lói suất
trỳng thầu tuần trước 0,3%/năm, 1.000 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn này được bán hết.
Đối với trái phiếu kỳ hạn 5 năm, có 14 thành viên tham gia,lói suất đăng ký trong
khoảng 12,9% - 15,2%/năm, lói suất trỳng thầu là13%/năm, thấp hơn lói suất trỳng thầu
cựng kỳ hạn tuần trước 0,2%/năm, 1000 tỷđồng TP kỳ hạn này cũng được bán hết.
Việc các nhà đầu tư có động thái đổ mạnh tiền vào trái phiếu cho thấy, các nhà
đầu tư đang dự báo về xu hướng mặt bằng lói suất giảm dần. Dựa trờn những con số đó
được công bố, việc chỉ số CPI tháng 5 công bố đó hạ nhiệt hơn so với tháng 4 đó phần
nào làm dịu bớt sức núng của mặt bằng lói suất thời gian qua. Ngoài ra, nếu CPI thỏng 6
tiếp tục thấp hơn tháng 5, thỡ cỏc nhà đầu tư hoàn toàn có thể hy vọng lói suất sẽ tiếp
tục bớt căng thẳng hơn nữa.
Động thái sôi động hơn của thị trường trái phiếu cũng được giới chuyên môn
đánh giá khá tích cực, bởi đây là một thị trường thường vẫn hoạt động khá yếu so với
kênh dẫn vốn từ ngân hàng. Do đó, việc phát triển thị trường trái phiếu sẽ tạo nên cấu
trúc thị trường tài chính cân bằng hợp lý, giảm chi phí huy động vốn cho nền kinh tế,
đồng thời tăng khả năng chống chọi với khủng hoảng.
Một số hạn chế
Thứ nhất, chưa hỡnh thành được đường cong lói suất trỏi phiếu Chính phủ trên
thị trường. Các loại trái phiếu Chính phủ nếu được phát hành một cách đều đặn và căn
cứ vào kế hoạch tổng thể sẽ tạo lên đường cong lói suất chuẩn cho thị trường tiền tệ và
thị trường chứng khoán. Trong khi đó, sự thiếu đa dạng các kỳ hạn của trái phiếu Chính
phủ và các công cụ nợ khác đó gõy khú khăn trong việc hỡnh thành lói suất chuẩn thị
trường của các công cụ nợ.
Thứ hai, các phương thức phát hành như đấu thầu qua Ngân hàng Nhà nước, đấu
thầu qua Sở Giao dịch Chứng khoán, bảo lónh phỏt hành cũn rất nhiều vấn đề phải tiếp
tục nghiên cứu, cải tiến. Số thành viên tham gia thị trường đông nhưng chưa ổn định;
khối lượng và lói suất đặt thầu không ổn định nên ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả của
các đợt đấu thầu.
Thứ ba, trỏi phiếu Chớnh phủ niêm yết, giao dịch trên thị trường thứ cấp cũn ớt về
số lượng. Tổng số trái phiếu Chính phủ niêm yết chiếm tỷ trọng trên 80% so với tổng số
trái phiếu đang lưu hành.
Thứ tư, thiếu vắng các nhà kinh doanh trái phiếu chuyên nghiệp và nhà tạo lập thị
trường: Việc chưa hỡnh thành được hệ thống đại lý cấp I (PDs) với vai trũ là nhà tạo lập
thị trường cũng có những ảnh hưởng đến hoạt động của thị trường sơ cấp và thị trường
thứ cấp trái phiếu Chính phủ. Bên cạnh đó, hiện nay các nhà đầu tư có tổ chức chủ yếu
là các ngân hàng thương mại, các công ty bảo hiểm tham gia đấu thầu trái phiếu hoặc
bảo lónh phỏt hành thường nắm giữ trái phiếu cho đến khi đáo hạn.