PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VÀ SỬ
DỤNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG XUẤT NHẬP KHẨU CHI
NHÁNH CẦN THƠ GIAI ĐOẠN 2003 - 2005
------
I. PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN, GIAI ĐOẠN
2003-2005.
1. Phân tích chung tình hình huy động vốn.
Huy động vốn là hoạt động tương đối khó khăn đối với các Ngân hàng vì nó phụ
thuộc vào nhiều yếu tố. Muốn huy động vốn tốt thì Ngân hàng phải hội đủ khá nhiều
điều kiện như cơ sở vật chất, vị trí thuận lợi để dễ giao dịch, mức lãi suất huy động,
công nghệ thông tin và chất lượng phục vụ ...Trên địa bàn thành phố hiện nay có trên 25
Ngân hàng với sự cạnh tranh gay gắt, mỗi ngân hàng đều dựa vào đặc trưng thế mạnh
của mình và áp dụng những hình thức kinh doanh riêng nhằm thu hút khách hàng. Đối
với EIB Cần Thơ, khách hàng là doanh nghiệp có quan hệ tiền gửi ngày càng tăng qua
các năm, đặc biệt là các doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Bảng 03: Số đơn vị có quan hệ tài khoản tiền gửi còn đang hoạt động.
Chỉ tiêu 2003 2004 2005
1. DN Nhà nước (đvị) 22 9 11
2. DN ngoài quốc doanh (đvị) 157 241 258
3.Tổ chức nước ngoài (đvị) 0 0 3
4.Tổ chức tín dụng 12 4 6
5. Cá nhân 1.195 2.483 3.006
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ.)
Rút ra bài học từ những năm trước, chi nhánh đã đẩy mạnh đa dạng hoá các khách
hàng, chú ý phát triển quan hệ với các thành phần kinh tế tư nhân, kinh tế ngoài quốc
doanh, hạn chế quan hệ với các doanh nghiệp Nhà nước làm ăn kém hiệu quả. Khách
hàng chủ yếu của Ngân hàng là các cá nhân và doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Năm 2003, số doanh nghiệp Nhà nước giao dịch gửi tiền tại Ngân hàng là khá
nhiều là 22 doanh nghiệp, nhưng sang năm 2004 thì giảm đáng kể, còn 9 đơn vị, năm
2005 tăng lên là 11 doanh nghiệp, còn các doanh nghiệp ngoài quốc doanh thì tăng lên
theo từng năm, từ 157 đơn vị năm 2003 lên 241 đơn vị năm 2004 và đến 2005 là 258
đơn vị. Cá nhân cũng là khách hàng tiềm năng của khách hàng nên được Ngân hàng rất
chú trọng, năm 2003 khách hàng cá nhân có quan hệ tiền gửi tại Chi nhánh là 1.195
người, sang năm 2004 là 2.483 người và năm 2005 là 3.006 người.
Nguyên nhân là các doanh nghiệp Nhà nước làm ăn ngày càng kém hiệu quả nên
số vốn họ cần tăng lên. Không chỉ số tiền gửi giảm mà các doanh nghiệp này phải đi
vay để bù đắp nguồn vốn cho mình. Ngược lại các doanh nghiệp ngoài quốc doanh
ngày càng lớn mạnh về số lượng lẫn chất lượng. Hoạt động kinh doanh của họ ngày
càng phát triển nhờ những những chính sách linh hoạt theo xu hướng thị trường. Bên
cạnh đó đời sống người dân ngày càng tăng lên, các khách hàng cá nhân trên địa bàn
cũng ý thức hơn vai trò của ngân hàng, và họ chọn hình thức gửi tiền vào Ngân hàng là
một giải pháp an toàn nhất. Vì vậy, Chi nhánh cần có biện pháp cụ thể để thu hút tiền
gửi của hai đối tượng này.
Tiền gửi của các tổ chức tín dụng chiếm tỷ lệ thấp nhất. Năm 2003 và 2004 Ngân
hàng chỉ có quan hệ với các tổ chức tín dụng trong nước. Cụ thể là năm 2003 là 12 ngân
hàng, sang năm 2005 còn 4 ngân hàng, sang năm 2005 số ngân hàng có quan hệ tiền gửi
là 6 đồng thời Chi nhánh đã mở rộng mối quan hệ với các ngân hàng quốc tế. Mối quan
hệ với các ngân hàng thường là phục vụ trong việc thanh toán nên số tiền gửi thường
không cao. Nhưng nhìn chung thì mối quan hệ với các tổ chức tín dụng của Chi nhánh
là còn ít, vậy nên Ngân hàng cần mở rộng quan hệ với các Ngân hàng để phục vụ nhu
cầu thanh toán thuận lợi hơn cho khách hàng.
Cần Thơ đã trở thành thành phố trực thuộc Trung Ương hơn 3 năm nay, đời
sống còn thấp so với khu vực nói riêng và cả nước nói chung. Tâm lý người dân lại
thường chỉ tin tưởng những ngân hàng lớn (là những ngân hàng thương mại Nhà nước)
và hình như không muốn thay đổi thói quen đó. Đối mặt với những khó khăn đó, để có
thể tồn tại và thúc đẩy việc kinh doanh ngày càng phát triển, đòi hỏi EIB Cần Thơ cũng
như các ngân hàng khác phải nâng cao chất lượng huy động vốn để thu hút được nguồn
vốn nhàn rỗi trong dân cư. Hơn nữa, do điều kiện tăng trưởng của nền kinh tế, nhu cầu
về vốn của các cá nhân và doanh nghiệp ngày càng cao, càng trở nên cấp thiết thì việc
phát huy tốt công tác huy động vốn là điều cực kỳ quan trọng. EIB Cần Thơ đã không
ngừng nỗ lực để giữ khách hàng cũ, lôi kéo nhiều khách hàng mới và được đánh giá là
Ngân hàng huy động vốn hiệu quả trong những năm gần đây. Để hiểu rõ hơn về công
tác huy động vốn của Ngân hàng, ta sẽ đi sâu vào phân tích tình hình huy động vốn của
Ngân hàng trong 3 năm trở lại đây (2003-2005).
Bảng 04: Tình hình huy động vốn, giai đoạn 2003-2005
ĐVT: Triệu đồng.
Chỉ tiêu 2003 2004 2005
2004/2003 2005/2004
Số tiền % Số tiền %
1. Vốn HĐ từ KH 99.604 122.449 214.780 22.845 22,94 92.331 75,4
+ TG thanh toán 26.734 36.40
3
50.27
1
9.669 36,17 13.868 38,1
+ TG tiết kiệm 68.571 84.43
9
141.3
55
15.868 23,14 56.916 67,4
+ Phát hành
GTCG
4.299 1.607 23.15
4
(3.232) (75,18) 21.547 1340
2.Vốn HĐ
TCTD
74 820 67 746 1.008 (753) (91,8)
Tổng cộng 99.678 123.2
69
214.8
48
23.591 23,67 91.579 74,29
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ.)
Vốn huy động là nguồn vốn mà Ngân hàng huy động tại chỗ với nhiều hình
thức. Nguồn vốn huy động càng lớn càng tạo thế chủ động trong việc cho vay và tạo ra
lợi nhuận cho Ngân hàng. Từ năm cuối năm 2003, EIB Cần Thơ áp dụng phần mềm
Korebank nên việc huy động dễ dàng và hiệu quả hơn. Chính công nghệ đã tạo cho
Ngân hàng một bước đột phá trong công tác huy động vốn. Vốn huy động của yếu là từ
các tổ chức kinh tế và cá nhân trên địa bàn.
1.1.Vốn huy động từ khách hàng:
Năm 2003, do tình hình nợ xấu còn tồn đọng, và khách hàng chưa thực sự đủ tin
tưởng để gửi gắm niềm tin vào Ngân hàng nên chủ yếu là khách hàng cũ với tiền gửi
thanh toán là 26.734 triệu đồng, tiền gửi tiết kiệm là 68.571 triệu đồng. Để tăng cường
nguồn vốn cho mình, Ngân hàng đã phát hành giấy tờ có giá với số tiền là 4.299 triệu
đồng. Năm 2004, tình hình huy động vốn của Ngân hàng có những bước khởi sắc mới.
Vốn huy động từ khách hàng là 122.449 triệu đồng, tăng 22,94 % so với năm 2003,
trong đó tiền gửi thanh toán tăng 36,17%, tiền gửi tiết kiệm tăng 23,14 %, còn phát
hành giấy tờ có giá giảm 75,18 %. Nguyên nhân là năm 2004 là TP Cần thơ trực thuộc
Trung ương nên Đảng và Nhà nước có rất nhiều dự án đầu tư vào đây nhằm đổi mới bộ
mặt toàn thành phố. Đứng trước thời cơ đó, các tổ chức kinh tế tiến hành dự trữ và gửi
tiền vào Ngân hàng nhằm tìm kiếm cơ hội đầu tư khi thời điểm thích hợp.
Năm 2005 thì được coi là bước đột phá trong công tác huy động vốn của Ngân
hàng. Vốn huy động từ khách hàng tăng 91.331 triệu đồng, tương đương 75,4% so năm
2004. Trong đó tiền gửi thanh toán tăng 38,1%, đáng nói là tiền gửi tiết kiệm tăng
56.916 triệu đồng, tức tăng 67,4 %. Song song với tiền gửi tiết kiệm tăng thì huy động
từ phát hành giấy tờ có giá cũng tăng mạnh mẽ, lên tới 1.340 % so với năm 2004. Lý do
chính là Chi nhánh đã sử dụng rất nhiều hình thức huy động vốn hấp dẫn như tiết kiệm
có dự thưởng, khuyến mãi, lãi suất huy động thì vào loại cao nhất so với các ngân hàng
trên địa bàn…. EIB Cần Thơ đã dần khẳng định được vị thế của mình, tạo niềm tin nơi
khách hàng.
1.2. Vốn huy động từ các tổ chức tín dụng.
Về vốn huy động từ các tổ chức tín dụng thì năm 2003 là 74 triệu đồng, năm 2004
là 820 triệu đồng, sang năm 2005 còn 67 triệu đồng. Nguyên nhân của sự tăng giảm bất
thường như vậy là do tình hình cho vay vốn ở các ngân hàng khác không ổn định. Nhận
xét về công tác huy động vốn từ các tổ chức tín dụng là chưa thật hiệu quả vì có sự
cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng trên địa bàn.
Các phương thức huy động vốn biến động cụ thể như thế nào, ta sẽ đi sâu vào
phân tích từng loại tiền gửi cụ thể.
2. Các phương thức huy động vốn.
2.1. Tiền gửi thanh toán.
Tiền gửi thanh toán ở Ngân hàng chủ yếu là các tổ chức kinh tế. Do yêu cầu trong
sản xuất kinh doanh cũng như thấy rõ được những tiện ích từ các sản phẩm, dịch vụ nên
ngày càng có nhiều doanh nghiệp giao dịch thường xuyên với Ngân hàng.
Bảng 5: Tình hình Tiền gửi thanh toán qua 3 năm
Chỉ tiêu
2003 2004 2005 2004/2003 2005/2004
Số
tiền
%
Số
tiền
%
Số
tiền
%
Số
tiền
%
Số
tiền
%
1.TG không KH 26.385 98,7 33.003 90,6 46.170 91,8 6.618 25,1 13.167 39,9
2.TG có KH 349 1,3 3.400 9,34 4.101 8,16 3.051 874, 701 20,6
+ TGKH <12t 349 726 108 377 108 (618) (85)
+ TGKH > 12t - 2.674 3.993 2.674 - 1.319 49,3
Tổng cộng 26.734 100 36.403 100 50.271 100 9.669 36,2 13.868 38,1
ĐVT: Triệu đồng.
. (Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ).
Với phương châm “khách hàng là thượng đế”, Ngân hàng luôn đáp ứng tốt nhất
trong khả năng của mình mọi nhu cầu của khách hàng. Kết quả là tiền gửi thanh toán
năm 2004 là 36.403 triệu đồng, tăng 9.669 triệu đồng, tương ứng 36,17 % so với năm
2003. Năm 2005 là 50.271 triệu đồng, tăng 38,1% so với năm 2004.
2.1.1. Tiền gửi thanh toán không kỳ hạn:
Đây là khoản tiền nhàn rỗi của các cá nhân, doanh nghiệp, là khoản tiền mà người
gửi có thể rút ra bất kỳ thời gian nào mà không cần thông báo trước. Mục đích của loại
tiền gửi này đối với các doanh nghiệp là nhằm đảm bảo an toàn về tài sản, thực hiện các
khoản chi trả trong hoạt động sản xuất kinh doanh, chi trả lương cho nhân viên của
doanh nghiệp, đồng thời hạn chế được chi phí tổ chức thanh toán, bảo quản tiền và vận
chuyển tiền. Nắm rõ được những lợi ích đó nên số lượng doanh nghiệp gửi tiền càng
tăng lên. Năm 2003, loại tiền gửi này huy động được 26.385 triệu đồng, chiếm tỷ trọng
98,3% trong tổng số tiền gửi thanh toán, năm 2004 là 33.003 triệu, tăng 6.618 triệu
đồng, tức 25,08 % so với năm 2003, nhưng tỷ trọng lại giảm, chiếm còn 90,6% tổng
tiền gửi thanh toán. Năm 2005 là 46.170 triệu đồng, tăng 13.167 triệu tức là 39,9 % so
với năm 2004.
Sự gia tăng đáng kể của tiền gửi thanh toán không kỳ hạn là do Ngân hàng tiến
hành hiện đại hoá trên mọi phương diện. Phần mềm Korebank được áp dụng đã cải tiến
các dịch vụ của Ngân hàng một cách hoàn chỉnh và tích hợp thông qua nhiều kênh phân
phối, bao gồm mạng ATM, Phonebanking, mobilebanking, internetbanking…, đặc biệt
là việc giao dịch một cửa đã phát huy tính ưu việt như tạo cho khách hàng sự thoải mái,
nhanh chóng, chính xác khi giao dịch với Ngân hàng.
Các loại thẻ tín dụng cũng là một hình thức của tiền gửi thanh toán không kỳ hạn.
Đây là một thị trường tiềm năng rất lớn đối với các Ngân hàng vì những tiện ích mà thẻ
đem lại. Lợi ích của các loại thẻ là giúp Ngân hàng thu hút nguồn vốn nhàn rỗi trong
nền kinh tế với chi phí thấp nhất, tạo sự khác biệt về chất lượng phục vụ và thương hiệu
để cạnh tranh, giảm thiểu chi phí vận hành và tăng hiệu quả kinh doanh cho Ngân hàng.
Ta hãy đi sâu vào tìm hiểu tình hình huy động vốn qua phát hành thẻ ở EIB Cần Thơ.
**.Tình hình phát hành và thanh toán các loại thẻ tại EIB Cần Thơ.
Bên cạnh khách hàng là doanh nghiệp thì khách hàng cá nhân chiếm một tỷ lệ
đáng kể, đặc biệt là khi Ngân hàng đa dạng hóa các loại thẻ ra thị trường. EIB Cần Thơ
đã đa dạng hoá các loại thẻ nhằm tạo cho khách hàng nhiều sự lựa chọn và thuận lợi
hơn trong giao dịch. Ngoài các loại thẻ ATM, Visa, Master Card, năm 2005 Eximbank
còn là Ngân hàng đầu tiên phát hành thẻ quốc tế với thương hiệu Eximbank - Visa Debit
với tác dụng như ví tiền có thể đi khắp thế giới. Với tính thuận lợi và ưu việt của chúng,
số lượng khách hàng sử dụng thẻ ngày càng nhiều. Đây là cơ hội để Ngân hàng huy
động vốn. Vì vậy, bên cạnh các hình thức tiết kiệm có dự thưởng áp dụng cho các loại
tiền gửi ngắn hạn thì Ngân hàng cũng chú trọng vào việc khuyến khích dân chúng sử
dụng thẻ của Ngân hàng, cụ thể như chương trình “Thông điệp hoa hồng”. Đồng thời
các giải thưởng bằng tiền mặt đều trao cho khách hàng thông qua thẻ ATM.
Bảng 06: Tình hình phát hành và thanh toán thẻ.
Chỉ tiêu 2003 2004 2005
Số thẻ Doanh số
(Tr. đg)
Số thẻ Doanh số
(Tr. đg)
Số
thẻ
Doanh số
(Tr. đg)
ATM - - 1.298 1.537 3.700 9.694
Visa 46 1,2 285 3,5 420 6
Master 200 0,67 312 1,7 520 4
Visa Debit - - - - 138 100,5
(Nguồn: Tổ Thẻ EIB Cần Thơ.)
Qua bảng ta thấy tình hình phát hành và thanh toán thẻ ngày một tăng cả về số
lượng thẻ lẫn doanh số. Năm 2003, thị trường thẻ còn trầm lắng do Ngân hàng chưa đầu
tư vào công tác tiếp thị nên người dân chưa hiểu nhiều về tác dụng của thẻ cũng như ít
chú ý đến chúng. Năm 2004 thì có dấu hiệu khả quan hơn, đặc biệt là Ngân hàng cho
phát hành thẻ ATM và được sự hưởng ứng của người dân. Đi cùng với nền kinh tế trên
đà tăng trưởng và đời sống người dân nâng cao, sự tiện ích và nhanh chóng luôn được
chú trọng. Năm 2005 có thể nói là bước ngoặt của loại hình kinh doanh thẻ ở EIB Cần
Thơ. Các loại thẻ quốc tế tăng mạnh, Visa phát hành 520 thẻ, doanh số thu được là 6
triệu đồng. Master có doanh số là 4 triệu đồng. Riêng Visa Debit vừa tham gia thị
trưòng vào khoảng cuối năm 2005 đã được khách hàng ưa chuộng, tuy phát hành 138
thẻ nhưng doanh số là 100,5 triệu đồng. Nguyên nhân là do công tác tiếp thị của tổ thẻ
tại chi nhánh tập trung vào các đối tượng có nhu cầu sử dụng như: các giảng viên Đại
học Cần Thơ, bác sỹ, doanh nhân hay các du học sinh...
Với loại thẻ ATM cũng tăng rất nhanh. Năm 2005 phát hành 3.700 thẻ đạt 9.694
triệu đồng doanh thu. Lý do là trong năm các doanh nghiệp đã tham gia trả lương cho
cán bộ công nhân viên qua tài khoản tại EIB Cần Thơ như: Công ty Meko, Coopmark
Cần Thơ,…Một phần nữa là do chi nhánh không thu phí phát hành nên thu hút nhiều
khách hàng tham gia.
2.1.2. Tiền gửi thanh toán có kỳ hạn.
Do nguồn vốn nhàn rỗi của các tổ chức kinh tế chỉ là tạm thời, là sự dự trữ để
chờ cơ hội đầu tư nên các doanh nghiệp thường gửi tiền theo loại tiền gửi không kỳ
hạn. Tỷ lệ tiền gửi thanh toán có kỳ hạn chiếm một phần rất nhỏ trong các loại tiền gửi.
Nhìn vào bảng ta thấy tiền gửi kỳ hạn trên 12 tháng vẫn được khách hàng ưa chuộng
hơn vì đây là thời gian vừa phải để khách hàng chọn thời hạn đầu tư hợp lý. Và loại này
chủ yếu là tiền gửi của doanh nghiệp. Lượng tiền gửi có kỳ hạn năm 2003 là 349 triệu
đồng. Sang năm 2004 thì có sự tăng trưởng mạnh mẽ, Ngân hàng đã huy động được
3.400 triệu đồng, tăng 847,2% so với năm 2003. Năm 2005, tiền gửi kỳ hạn dưới 12
tháng đã giảm xuống đáng kể (còn 108 triệu, giảm 85,12 % so với năm 2004), tiền gửi
kỳ hạn trên 12 tháng tăng 49,33%.
Nguyên nhân là tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến động. Vụ kiện bán phá
giá tôm và cá ba sa của Mỹ và EU đã làm ảnh hưởng đến các doanh nghiệp xuất khẩu
thuỷ sản trong nước, mà đồng bằng sông Cửu Long là khu vực nuôi trồng và chế biến
tôm lớn nhất Việt Nam. Thêm vào đó, đồng Dollar Mỹ (USD) cũng không ổn định làm
cho việc kinh doanh xuất nhập khẩu của doanh nghiệp ngừng trệ. Để an toàn và chờ
tình hình mới sáng sủa hơn, số lượng doanh nghiệp gửi tiền vào Ngân hàng tăng. Năm
2005 thì tình hình kinh tế diễn ra cũng phức tạp theo những chiều hướng mới, người
dân lo sợ đồng tiền mất giá nên các khách hàng có tài khoản tiền gửi bằng ngoại tệ đã
rút để mua vàng cất giữ.
Loại tiền gửi thanh toán có kỳ hạn ít được khách hàng quan tâm tới và có tỷ lệ tiền
gửi thấp do lãi suất không hấp dẫn bằng tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn. Mặc dù tăng qua
các năm nhưng doanh số chưa cao, vì vậy Ngân hàng chú trọng hơn vào loại tiền gửi
này bằng cách sử dụng những hình thức huy động vốn hấp dẫn hơn như khuyến mãi,
tăng lãi suất.
2.2. Tiền gửi tiết kiệm.
Tiền gửi tiết kiệm luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn huy động,
và cũng là loại tiền mà Ngân hàng dành nhiều “ưu ái” nhất. Đây là lượng tiền nhàn rỗi
của dân chúng, các đơn vị kinh tế nhằm mục đích chính là hưởng phần lãi suất mà Ngân
hàng trả cho khách hàng khi gửi tiền. Thời hạn càng cố định, thời gian càng dài thì lãi
suất thu được càng cao, nên hầu hết khách hàng đều thích gửi tiền có kỳ hạn mà đặc
biệt là loại tiền gửi kỳ hạn dưới 12 tháng để phòng ngừa những rủi ro khách quan xảy
ra. Nguyên nhân của sự chênh lệch đó là do các khoản tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn tạo
ra nguồn vốn ổn định cho Ngân hàng hoạt động, còn tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn thì
ngược lại, nó sẽ làm nguồn vốn hoạt động của Ngân hàng không ổn định vì khách hàng
có thể rút tiền bất kỳ lúc nào họ cần. Vì vậy, để thu hút khách hàng gửi tiền có kỳ hạn,
tạo tiền đề cho sự hoạt động của Ngân hàng thì đòi hỏi các Ngân hàng phải để lãi suất
tiền gửi không kỳ hạn thấp hơn tiền gửi có kỳ hạn.
Bảng 07: Tình hình tiền gửi tiết kiệm qua 3 năm (2003-2005)
ĐVT: Triệu đồng.
Chỉ tiêu 2003 2004 2005 2004/2003 2005/2004
Số tiền % Số tiền % Số tiền % Số tiền % Số tiền %
1.TG K KH 6.240 9,1 3.372 3,9 2.036 1,44 (2.868) (46) (1.336) (39,6)
2.TG có KH 62.331 90,9 81.067 96,1 139.319 98,6 18.736 30,1 49.928 61,6
+TGKH<12t 42.136 58.016 103.560 15.880 37,7 45.544 78,5
+TGKH>12t 20.195 23.051 35.759 2.856 14,1 12.708 55,1
Tổng cộng 68.571 100 84.439 100 141.355 100 15.868 23,1 56.916 67,4
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ).
2.2.1. Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn.
Mục đích của khách hàng gửi tiền tiết kiệm không kỳ hạn là nhằm sinh lợi cho số
tiền tạm thời nhàn rỗi. Xét về cơ cấu, loại tiền gửi này luôn chiếm một tỷ lệ nhỏ trong
tổng nguồn vốn. Qua 3 năm, phương thức huy động này giảm mạnh. Cụ thể năm 2003,
tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn là 6.240 triệu đồng, chiếm 9,1% tổng tiền gửi tiết kiệm.
Sang năm 2004 chỉ còn 3.372 triệu đồng chiếm 3,93 % và giảm 46% so với năm 2003.
Đến năm 2005 thì lượng tiền gửi này còn 2.036 triệu đồng, giảm 39,6% so năm trước
đó. Nguyên nhân là do loại tiền này mang lại cho khách hàng lãi không cao, nên nếu họ
có vốn nhàn rỗi tạm thời thì họ gửi hình thức tiền gửi thanh toán không kỳ hạn như sử
dụng thẻ để thuận tiện hơn trong việc rút tiền.
2.2.2. Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn.
Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn xác định thời gian hoàn trả cho khách hàng nên nó
tạo ra nguồn vốn ổn định cho Ngân hàng, và Ngân hàng có thể chủ động đầu tư cho vay
trung và dài hạn. Nắm được lợi thế của loại tiền gửi này, EIB Cần Thơ luôn dùng những
hình thức huy động tốt nhất nhằm làm tăng nguồn vốn cho mình. Năm 2003, tiền gửi kỳ
hạn dưới 12 tháng là 42.136 triệu đồng, sang năm 2004 là 58.016 triệu đồng, tăng
15.880 triệu đồng tương đương 37,69%. Đến năm 2005 thì có sự tăng trưởng vượt bậc
từ những nguyên nhân trên là 103.560 triệu đồng, tăng 78,5 so với năm 2004. Đối với
loại tiền gửi kỳ hạn trên 12 tháng thì tuy không biến động mạnh như tiền gửi ngắn hạn
nhưng chúng cũng tăng lên đáng kể. Năm 2004 tăng 2.856 triệu đồng. Năm 2005 tăng
12.708 triệu đồng, tương đương 55,13% so với năm 2004.
Để có những kết quả đó, các chương trình tiết kiệm có dự thưởng được Ngân
hàng áp dụng liên tục, chủ yếu huy động các loại tiền gửi ngắn hạn (dưới 12 tháng) và
đây cũng là loại tiền gửi mà khách hàng ưu chuộng nhất nhằm giảm rủi ro, nhất là khi
khách hàng gửi tiền bằng ngoại tệ. Thêm vào đó, chi nhánh luôn theo sát diễn biến tình
hình huy động vốn trên địa bàn, nhằm điều chỉnh mức lãi suất phù hợp, hấp dẫn, chú
trọng nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp. Hơn nữa, sự nhận thức về vai trò quan
trọng của Ngân hàng ngày càng được người dân quan tâm và tiếp cận. Do vậy Ngân
hàng đã thu hút ngày càng nhiều lượng nguồn vốn nhàn rỗi của dân chúng.
2.3. Tình hình phát hành giấy tờ có giá.
Trong các phương thức huy động vốn từ khách hàng thì giấy tờ có giá có số
lượng tiền huy động thấp nhất. Điều này cũng dễ hiểu vì tính chất của các loại giấy tờ
có giá là thường có lãi suất cao nhưng kỳ hạn dài, và chỉ được rút tiền khi đáo hạn, nên
người dân không "mặn mà" lắm với loại tiền gửi này mà thích gửi tiền theo loại truyền
thống là gửi tiết kiệm.
Bảng 08: Tình hình phát hành giấy tờ có giá qua 3 năm (2003-2005).
ĐVT: Triệu đồng.
Chỉ tiêu
2003 2004 2005 2004/2003
2005/2004
Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền % Số tiền %
Giấy tờ có giá 4.299 1.607 23.154 (3.232) (75,18) 21.547 1340,8
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ).
Tình hình phát hành giấy tờ có giá của EIB biến động không ổn định. Năm 2003,
vốn huy động từ lợi tiền gửi này là 4.299 triệu đồng, sang năm 2004 giảm xuống còn
1.607 triệu đồng, tức đã giảm đi 62,6%. Nguyên nhân là do tình hình kinh tế chính trị
thế giới diễn biến khá phức tạp. Để đảm bảo an toàn, người dân đổ xô đi mua vàng
hoặc nếu gửi tiền vào Ngân hàng thì chọn loại tiền gửi kỳ hạn ngắn hạn. Năm 2005,
như đã phân tích ở những phần trên thì Ngân hàng đã dùng nhiều chính sách nhằm phát
huy hiệu quả huy động vốn, nhưng mặc dù phát hành giấy tờ có giá tăng lên (23.154
triệu đồng, tương đương 1340,8% so với năm 2004) nhưng so với tổng nguồn vốn huy
động, phương thức huy động này còn chiếm tỷ lệ nhỏ. Vì giấy tờ có giá là công cụ để
huy động tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn ổn định – do Ngân hàng phát hành ra nhằm mục
đích kinh doanh trong từng thời kỳ nhất định, là nguồn vốn mà Ngân hàng có thể sử
dụng cho hoạt động đầu tư, nên Ngân hàng cần chú trọng đến loại tiền gửi này, làm sao
để cho người dân hiểu được tác dụng và tiện ích của giấy tờ có giá đem lại, và để huy
động với số lượng tiền lớn hơn.
2.4. Vốn huy động từ các tổ chức tín dụng.
Tiền gửi của các tổ chức tín dụng nhằm mục đích đảm bảo nhu cầu chuyển tiền
dịch vụ, thanh toán liên hàng…Mỗi Ngân hàng phải có tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng
Nhà nước, kho bạc Nhà nước và một số tổ chức tín dụng khác, nhằm để thực hiện các
khoản thanh toán, chuyển tiền, chi trả (thông qua các dịch vụ chi hộ, thu hộ, uỷ nhiệm
chi, sec…) cho khách hàng ở Ngân hàng khác. Đây cũng là khoản tiền gửi tạm thời của
các Ngân hàng bạn khi phát sinh tình trạng thừa vốn, và nếu khách hàng cần vay thì số
vốn này sẽ được điều chuyển về đáp ứng nhu cầu khách hàng.
Bảng 09: Tình hình tiền gửi của các tổ chức tín dụng
ĐVT: Triệu đồng.
Chỉ tiêu 2003 2004 2005 2004/2003
2005/2004
Số tiền Số tiền Số tiền Số tiền % Số tiền %
TG của TCTD 74 820 67 746 1008,1 (753) (91,83)
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ).
Từ bảng số liệu qua 3 năm, ta thấy tình hình tiền gửi của các tổ chức tín dụng có
sự biến động bất thường. Năm 2003 là 74 triệu đồng, sang năm 2004 là 820 triệu đồng,
tăng 1008,1%. Năm 2005 là 67 triệu đồng, giảm 91,83% so với năm 2004. Nguyên
nhân là do năm 2004 tình hình kinh tế chính trị thế giới và khu vực biến động khá phức
tạp nên việc gửi tiền để đảm bảo khả năng thanh toán cho khách hàng ở các tổ chức tín
dụng tăng. Năm 2005, mặc dù mối quan hệ của EIB Cần Thơ được mở rộng ra với các
ngân hàng nhưng do số lượng doanh nghiệp mới thành lập cũng như mở rộng quy mô
sản xuất ngày càng tăng nên họ cần vốn để đầu tư sản xuất kinh doanh, và chính Ngân
hàng là nơi cung cấp vốn lý tưởng cho họ. Kết quả là lượng tiền gửi của các TCTD năm
2005 chỉ khoảng 67 triệu đồng.
Nhận xét chung ta thấy lượng tiền gửi của các TCTD vào EIB Cần Thơ còn thấp.
Vì việc huy động từ các tổ chức tín dụng có lãi suất cao hơn huy động từ dân chúng nên
việc hạn chế loại tiền gửi này cũng là một điều tốt. Nhưng qua 3 năm thì số lượng
TCTD có quan hệ tài khoản tại Ngân hàng là 6 Ngân hàng, thể hiện mối quan hệ với các
ngân hàng bạn chưa nhiều. Vì vậy bên cạnh đầu tư phát triển các sản phẩm, dịch vụ thì
mở rộng mối quan hệ với các khách hàng là các tổ chức tín dụng cũng vô cùng cần
thiết. Đó là một trong những mục tiêu hướng tới sự phát triển bền vững của Ngân hàng.
3. Các chỉ tiêu đánh giá tình hình huy động vốn, giai đoạn 2003-2005.
3.1. Tỷ trọng của từng phương thức huy động trên Tổng vốn huy động .
Nguồn vốn huy động của Ngân hàng EIB Cần Thơ rất đa dạng, huy động từ nhiều
nguồn khác nhau: từ các tổ chức kinh tế, từ tiền gửi tiết kiệm của dân cư, từ việc phát
hành giấy tờ có giá…Nhưng tóm lại, nguồn vốn huy động của Ngân hàng được phân ra
thành huy động ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Cơ cấu vốn huy động thay đổi rất linh
hoạt, nó phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh của Ngân hàng trong từng thời kỳ nhất
định. Qua phân tích ở chương 3 ta thấy nguồn vốn huy động từ tiền gửi tiết kiệm và tiền
gửi thanh toán luôn chiếm tỷ trọng cao, còn vốn huy động từ các nguồn khác như huy
động từ các TCTD, phát hành giấy tờ có giá,…không ổn định và chiếm tỷ lệ khá nhỏ.
Bảng 10 : Tỷ trọng của từng phương thức huy động trên tổng vốn
huy động
ĐVT: Triệu đồng.
Chỉ tiêu
2003 2004 2005
Số tiền % Số tiền % Số tiền %
1. TG thanh toán 26.734 26,82 36.403 29,53 50.271 23,4
+ TG không kỳ hạn 26.385 26,47 33.003 26,77 46.170 21,49
+TG có kỳ hạn 349 0,35 3.400 2,76 4.101 1,91
2. TG tiết kiệm 68.571 68,8 84.439 68,5 141.355 65,8
+ TG không kỳ hạn 6.240 6,26 3.372 2,74 2.036 0,95
+ TG có kỳ hạn 62.331 62,54 81.067 65,76 139.319 64,85
3. Phát hành GTCG 4.299 4,31 1.608 1,3 23.154 10,77
4. TG của TCTD 74 0,07 820 0,67 67 0,03
Tổng nguồn vốn HĐ 99.678 100 123.269 100 214.848 100
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ).
+ Tiền gửi tiết kiệm: Qua 3 năm, tỷ trọng tiền gửi tiết kiệm chiếm nhiều nhất trong
tổng nguồn vốn huy động và có xu hướng tăng cao. Năm 2003, loại tiền gửi này huy
động được 68.571 triệu đồng, chiếm 68,8% tổng vốn huy động. Sang năm 2004 tăng
lên 84.439 triệu đồng nhưng chiếm 68,5% do tỷ trọng tiền gửi thanh toán tăng cao hơn.
Năm 2005 là 141.355 triệu đồng. Trong đó tiền gửi có kỳ hạn chiếm tỷ lệ cao hơn tiền
gửi tiết kiệm không kỳ hạn. Nguyên nhân chủ yếu là đời sống của một số người dân
ngày càng tăng, họ đã có “của ăn của để” cũng như ngày càng tin tưởng ở Ngân hàng
với hàng loạt các chương trình tiết kiệm có dự thưởng hấp dẫn. Lựa chọn hình thức gửi
tiết kiệm vào Ngân hàng là an toàn nhất. Tuy nhiên, dân chúng nhìn chung vẫn chưa
quen lắm với hình thức tích luỹ tiền qua Ngân hàng. Ngân hàng cần đầu tư hơn nữa đến
công tác tiếp thị, quảng bá Ngân hàng mình cũng như mở nhiều phòng giao dịch hơn để
gần gũi với dân hơn.
Hình 02: Các phương thức huy động vốn.
+ Tiền gửi thanh toán: Tiền gửi thanh toán cũng là một thế mạnh của Ngân hàng.
Tuy tỷ trọng không chiếm tỷ lệ cao như tiền gửi tiết kiệm nhưng nó lại hứa hẹn một
tương lai rất sáng sủa vì số lượng doanh nghiệp giao dịch và gửi tiền dùng để thanh
toán ngày càng cao. Bên cạnh đó số lượng khách hàng sử dụng thẻ thanh toán nội địa và
thanh toán quốc tế cũng tăng mạnh. Số liệu qua 3 năm cho ta thấy tiền gửi thanh toán
vẫn tăng đều đều và chiếm tỷ trọng cao dần so với tổng vốn huy động. Ngược lại với
tiền gửi tiết kiệm thì tiền gửi thanh toán không kỳ hạn chiếm tỷ lệ cao hơn tiền gửi
thanh toán có kỳ hạn. Năm 2003 tiền gửi thanh toán là 26.734 triệu đồng, chiếm
26,82% tổng vốn huy động. Năm 2004 là 36.403 triệu đồng, chiếm 26, 53%. Năm 2005
là 50.271 nhưng tỷ trọng chiếm 23,4% tổng nguồn vốn huy động. Nguyên nhân của sự
giảm sụt này như đã phân tích, các chương trình tiết kiệm có dự thưởng ở phương thức
tiền gửi tiết kiệm đã thu hút một số lượng lớn khách hàng nên tiền gửi thanh toán có
tăng nhưng tỷ lệ thì giảm xuống.
+ Phát hành giấy tờ có giá: Để đáp ứng được nhu cầu cho vay trung và dài hạn thì
Ngân hàng cần phải có một nguồn vốn có tính chất ổn định. Qua 3 năm tình hình phát
hành giấy tờ có giá có sự biến động thất thường, tuy nhiên chúng chiếm lại tỷ lệ nhỏ
trên vốn huy động. Năm 2003 chiếm 4,3%, năm 2004 chiếm còn 1,3%, sang năm 2005
chiếm 10,77%.
+ Tiền gửi của các tổ chức tín dụng: Tiền gửi của các tổ chức tín dụng thì chiếm 1
tỷ lệ rất nhỏ. Từ bảng cho thấy qua 3 năm phương thức huy đồng này đều chiếm dưới
1%.
Để đánh giá hiệu quả huy động vốn, các chỉ tiêu sau được sử dụng:
4. 2. Vốn huy động / tổng nguồn vốn.
Bảng 11: Tỷ trọng vốn huy động trên tổng nguồn vốn
.
Chỉ tiêu ĐVT 2003 2004 2005
1. Vốn huy động Tr. đg 99.678 123.269 214.848
2. Tổng nguồn vốn Tr. đg 289.442 353.903 447.087
VHĐ/ Tổng NV % 34,44 34,83 48,06
(Nguồn: Phòng Kế toán EIB Cần Thơ.)