Khai thác tổ chức các trò chơi vận động theo
quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho trẻ
I. Đặt vấn đề
Giáo dục là hiện tượng xã hội đặc biệt, bản chất của nó là s ự truy ền đ ạt
và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử – xã hội của các thế hệ loài người, là s ự
truyền đạt và lĩnh hội giữa các thế hệ. Và giáo dục m ầm non là b ậc h ọc
đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là khâu đầu tiên của vi ệc đào
tạo nhân cách con người, tạo tiền đề cho sự phát tri ển sau này. M ục tiêu
của giáo dục mầm non là đào tạo con người phát triển m ột cách toàn diện
về cả nhận thức, ngôn ngữ, thể chất, tình cảm xã hội và thẩm mỹ. Mục
tiêu giáo dục được thực hiện thông qua hệ thống những tác động có m ục
đích xác định được tổ chức một cách khoa học (có kế hoạch, có ph ương
pháp, có hệ thống) của các trường mầm non trên cả n ước.
Quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là ph ương th ức dạy h ọc giáo
viên không trực tiếp truyền đạt kiến thức cho trẻ mà cung cấp tạo cơ hội
cho trẻ được chủ động sáng tạo, tự chiếm lĩnh lấy kiến th ức. Dạy h ọc lấy
trẻ làm trung tâm là đặt người học vào vị trí trung tâm của hoạt động dạy
– học, xem cá nhân người học có những phẩm chất năng l ực riêng của m ỗi
người – vừa là chủ thể vừa là mục đích của quá trình đó, ph ấn đấu tiến t ới
cá thể hóa quá trình học tập với giúp đỡ của các phương tiện thiết bị hiện
đại, để cho tiềm năng của mỗi học sinh được phát huy tối ưu, góp ph ần có
hiệu quả vào việc xây dựng cuộc sống có chất lượng cho cá nhân, gia đình,
xã hội.
Và trong đó hoạt động giáo dục th ể ch ất là một ho ạt động quan tr ọng
giúp trẻ phát triển toàn diện về khả năng tư duy, kỹ năng l ằm ch ủ chính
hoạt động và vạn động của mình, bộc lộ được ở trẻ khả năng riêng c ủa
từng cá thể riêng biệt cũng như khi hòa nhập vào hoạt động tập th ể.
Giáo dục thể chất là một bộ phận quan trọng của giáo dục phát tri ển
toàn diện, có mối quan hệ mật thiết với giáo dục đạo đ ức, th ẩm mỹ và
lao động. Hơn nữa GDTC cho trẻ màm non càng có ý ngĩa quan tr ọng h ơn
bởi cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ, hệ thần kinh, cơ x ương hình
thành nhanh, bộ máy hô hấp đang hoàn thiện, cơ th ể trẻ còn non y ếu d ễ
đẽ bị phát triển lệnh lạc, mất cân đối nếu không được chăm sóc giáo d ục
đúng đắn thì có thể gây nên những thiếu sót trong sự phát tri ển c ơ th ể
trẻ mà không thể khắc phục được. Nhận th ức được diều đó Đảng và
nhà nước ta trong những năm gần đây đã đặc biệt chú tr ọng t ới công tác
chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Vậy GDTC là một trong nh ững n ội
dung giáo dục quan trọng của nhà trường nhằm đào tạo thế h ệ trẻ Việt
Nam phát triển trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú v ề tinh th ần
và trong sáng về đạo đức.
Trong quá trình GDTC cho trẻ mầm non, các nhiệm vụ GDTC đ ược hoàn
thành bằng các hình thức khác nhau. Hình th ức GDTC ở trường mầm non là
sự
tổng hợp giáo dục về những hoạt động vận động nhiều dạng c ủa trẻ, mà
cơ bản
là tính tích cực vận động của chúng. Sự tổng hợp nh ững hình th ức đó t ạo
nên
một chế độ vận động nhất định, cần thiết cho sự phát triển đầy đủ về th ể
chất và
củng cố sức khỏe cho trẻ. Ở trường mầm non sử dụng hình th ức GDTC
qua các
tiết học thể dục
Thể dục sáng và các tiết thể dục được tiến hành với tất cả các l ớp m ẫu
giáo, nhưng trong các hình thức đó đòi học giáo viên phải ch ọn lọc nh ững
bài
tập vận động và phương pháp tiến hành với từng độ tuổi nhất định. Ngoài
ra giáo viên cần chú ý hướng đến việc giáo dục trí tuệ, c ảm xúc, đi ều
khiển hành vi vận động ở trẻ, giúp trẻ hiểu được ý nghĩa của nhiệm vụ do
giáo viên đề ra và tích cực vượt qua khó khăn xuất hiện trong ho ạt đ ộng
của mình
Thực hiện theo yêu cầu đổi mới hiện nay: Phương pháp giáo d ục l ấy tr ẻ
làm trung tâm và luôn đáp ứng điều kiện phát triển của trẻ: năng động,
linh hoạt, tự tin, sáng tạo,… trẻ phải có điều kiện đ ược trải nghi ệm, đ ược
thử sức mình với những trò chơi, những hoạt động m ới gây h ứng thú và
phát triển kỹ năng vận động cho trẻ mà trong đó tr ẻ là trung tâm, tr ẻ là
người được làm chủ chính môi trường học tập và vận động của mình, cô
giáo chỉ là người hỗ trợ bên cạnh động viên, khích lệ trẻ vận động mà thôi.
Hiểu được tầm quan trọng đó, sự kết hợp giữa GDTC v ới đặc đi ểm c ủa
trẻ mầm non học mà chơi, chơi mà học, lứa tuổi luôn thích tìm hiểu, khám
phá trải nghiệm những điều mới lạ từ chính khả năng của bản thân trẻ. Vì
vậy từ những băn khoăn trăn trở nêu trên tôi đã nghiên cứu và th ực hiện
đề tài “Khai thác tổ chức các trò chơi vận động theo quan đi ểm giáo d ục
lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thể chất cho
trẻ”
II. Những biện pháp đổi mới để giải quyết vấn đề
1.
Cơ sở lý luận:
Trẻ em là công dân của xã hội, là thế hệ tương lai của đất n ước nên ngay
từ thủa lọt lòng chúng ta cần chăm sóc giáo dục trẻ thật chu đáo. Đặc biêt
giáo dục thể chất cho trẻ càng có ý nghĩa quan trọng h ơn bởi trong ngh ị
quyết trung ương 4 về những vấn đề cấp bách của sự nghiệp chăm sóc và
bảo vệ sức khỏe của nhân dân có ghi rõ: “ Sức khỏe là cái v ốn quí nh ất c ủa
mỗi con người và của toàn xã hội, là nhân tố quan trọng trong s ự nghi ệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”
Và như chúng ta đa biết từ năm học 2012 – 2013 đến năm h ọc 2015 –
2016 Bộ giáo dục và đào tạo Hà Nội đã triển khai th ực hiện chuyên đ ề “
Phát triển thể chất” cho trẻ mầm non. Và chuyên đề đã được Sở giáo d ục
Hà Nội, Phòng giáo dục, các trường trên địa bàn thành phố triển khai th ực
hiện trong công tác kế hoạch hoạt động chuyên môn của từng tr ường v ới
mục đích, chương trình cụ thể đem lại hiệu quả nhất định trong việc phát
triển thể lực cho trẻ mầm non.
Hơn thế nữa vận động là nhu cầu tự nhiên của cơ thể, đặc biệt là v ới c ơ
thể đang phát triển như trẻ mầm non. Vai trò vận động đối với cơ thể trẻ
đã được các nhà khoa học khẳng định ngay từ th ế k ỉ XVIII: “C ơ th ể không
vận động giống như nước trong ao tù”, “ Nguyên nhân chậm phát triển c ủa
cơ thể hài nhi là do thiếu vận động”. Ngày nay khoa học đã ch ứng minh
được rằng: phần lớn những trẻ ít vận động thì các vận động phúc h ợp và
chức năng thần kinh thực vật thường kém phát triển, hoạt đ ộng h ệ tu ần
hoàn và hệ hô hấp bị hạn chế, khả năng lao động chân tay giảm sút, tr ọng
lượng cơ thể tăng nhanh. Theo viện dinh dưỡng Việt Nam tại Thành ph ố
Hà Nội tỷ lệ trẻ em bị béo phì đang ở mức báo động chiếm 10 -15%. Mà
nguyên nhân chủ yếu là do các em lười vận động, không có h ứng thú v ới
vận động, thường xuyên ngồi một chỗ. Điêu đó làm cho trẻ em không đ ược
phát triển một cách toàn diện cả về thể lực lẫn trí tuệ.
Ở lứa tuổi mầm non và cụ thể là trẻ mẫu giáo lớn trẻ - lứa tuổi đã th ể
hiện rõ nét tính cách cá nhân và khả năng vận động của mình. Tr ẻ bộc lộ
rõ tính tự lực, tự do, chủ động của trẻ. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn có s ự tập
trung chú cao, trong khoảng thời gian dài,nhưng lại ch ưa ổn đ ịnh. Tr ẻ b ắt
đàu có những kỹ năng thực hiện các vận động khó và tinh x ảo. tuy nhiên c ơ
bắt của trẻ còn yếu về mặt sinh lý, cơ thể đang trong giai đoạn hoàn thi ện
phát triển vè hệ cơ cũng như hẹ xơng khớp. Lứa tuối này trẻ đã đ ược làm
quen và tham gia vào nhiều bài tập thể dục ở trương lớp cũng như ở nhà vì
vậy mà làm sao để kích thích hơn nữa sự hăng say tập luy ện cũng nh ư vui
chơi ở trẻ, để khám phá để phát huy được hết những khả năng tiềm ẳn có
trong mỗi đứa trẻ, để trẻ học mà như chơi phát huy đúng mục đích lấy trẻ
làm trung tâm trong mọi hoạt động và bài tập.
Dựa trên những điều đó tôi đã chọn các trò chơi cũng nh ư áp dụng chúng
vào các hoạt động phát triển thể chất giúp cho trẻ luôn năng đ ộng t ự tin,
có một cơ thể khỏe mạnh, cải thiện chiều cao cho người Vi ệt nam ta. T ừ
đó phát huy hết khả năng ham khám phá tìm tòi, sự sáng tạo c ủa tr ẻ. Kh ơi
gợi và giáo dục cho trẻ thêm yêu quý chính cơ thể của mình, yêu thích rèn
luyện sức khỏe hàng ngày.
2. Thực trạng:
Thực trạng việc giáo dục trẻ hoạt động phát triển thể chất tại tr ường
mầm non :
Tại trường mầm non việc thực hiện hoạt động phát triển th ể ch ất đ ược
đưa vào chương trình học của trẻ thực hiên theo chủ đề, chủ đi ểm. Nó là
hoạt động chủ đạo trong các giờ hoạt động học tập, hoạt động ngoài
trười, hoạt động giao lưu, hoạt động ngoại khóa của trẻ mà các cô giáo
thường xuyên áp dụng cho trẻ khám phá, tìm hiểu và rèn luyện kỹ năng.
Trẻ có phòng học thể chất riêng ph ục vụ việc học th ể d ục cho tr ẻ. T ại
phòng học thì trẻ có đầy đủ đồ dùng, đồ ch ơi ph ục vụ cho ho ạt đ ộng đi,
chạy, bật, nhảy… được diễn ra thuận lợi và hấp dẫn trẻ. Phòng h ọc còn
được trang trí theo chủ đề chủ điểm để trẻ tiếp cận gần h ơn v ới các đối
tượng cần tri giác.
Việc dạy trẻ học tạo hình được chúng tôi th ực hiện có kế ho ạch, ph ương
pháp, hình thức tổ chức linh hoạt hàng ngày nh ằm phát huy t ối đa vi ệc l ấy
trẻ làm trung tâm.
Nhà trường cũng rất vinh dự được Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội ch ọn là
trường triển khai và thực hiện phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm, làm điểm về môi trường cũng như các tiết dạy học xây d ựng theo
phương pháp lấy trẻ làm trung tâm. Trong đó hoạt động phát tri ển th ể
chất cho trẻ đã được thể hiện qua hoạt động “ Giao l ưu các trò ch ơi v ận
động”.
Bên cạnh đó nhà trường cũng thường xuyên tổ chức các buổi thăm quan
dã ngoại các khu du lịch sinh thái như trang trại Erahuose, công viên Thiên
đường Bảo Sơn, khu vườn Ecopark, khu trò chơi liên hoàn, khu… đ ể đ ưa
trẻ tham gia trực tiếp các trò chơi vận động dân gian, các trò ch ơi ph ối
hợp nhiều vận động, trò chơi liên hoàn cho trẻ.
Và trong quá trình thực hiện thì tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn nh ư
sau:
a.
Thuận lợi:
- Sân trường rộng rãi, thoáng mát, cơ sở vật ch ất được trang bị hiện đ ại.
- Có phòng luyện tập diện tích rộng và phù hợp với vận đ ộng c ủa tr ẻ.
- Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên giúp dỡ chỉ tạo trong vi ệc xây
dựng môi trường mới cũng như tiếp cận những dồ dùng luy ện tập cho trẻ.
- Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ các nguyên vật liệu cho các hoạt đ ộng c ủa
trẻ.
- Trẻ rất hào hứng, thích thú, tích cực tham gia hoạt động tạo hình cùng cô.
- Nhà trường có môi trường cảnh quan sư phạm đẹp góp phần r ất l ớn cho
trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ nh ững biểu tượng th ể hiện s ự hi ểu
biết của mình về thế giới xung quanh.
- Bản thân tôi có trình độ đại học sư phạm, nhiều năm được phân công
dạy lớp mẫu giáo lớn , là cô giáo lên tiết kiến tập về hoạt động “Giao l ưu
các trò chơi vận động” lấy trẻ làm trung tâm nên đã đúc rút đ ược m ột s ố
kinh nghiệm từ việc từ việc dạy trẻ lĩnh vực phát triển th ể ch ất.
b. Khó khăn:
- Đa số phụ huynh hiện nay do công việc bận rộn không có nhi ều th ời gian
dành cho con tham gia các trò chơi vận động dân gian hay các trò ch ơi th ể
thao,tư tưởng làm hộ trẻ các công việc, ợ trẻ làm viwcj nặng m ệt, các khu
nhà ở chật hẹp không có chỗ cho tre vận động, … vì th ế mà kh ả năng v ận
động của trẻ ít, kỹ năng vận động kém, còn ch ưa m ạnh d ạn và dám th ử
nghiệm khám phá những trò chơi mới hay vận động đòi h ỏi s ự mạnh d ạn.
- Trang thiết bị đồ dung còn hạn hẹp chưa phong phú, đa d ạng.
- Lối tư duy của trẻ còn hạn chế, còn dựa vào bạn vào cô, ch ưa s ẵn sàng
cho những thử thách mới lạ, muốn dập khuôn làm theo mẫu.
- Trẻ tham gia vào hoạt động còn chưa đồng đều về ch ất l ượng, có nhi ều
trẻ thụ động chưa mạnh dạn, hạn chế trong kỹ năng và chưa tự tin vào
khả năng của mình
3. Những biện pháp đổi mới để giải quyết vấn đề
3.1. Xây dựng môi trường học tập và phương pháp giảng d ậy cho tr ẻ
3.1.1. Xây dựng môi trường học tập cho trẻ
- Trước hết ta cần xây dựng nề nếp học tập cho trẻ trong các gi ờ h ọc, tr ẻ
cần có nề nếp tốt để luôn có hứng thú với giờ học. Tôi luôn tạo ho trẻ cảm
giác thoải mái tự tin khi vào giờ học, tôi sắp xếp xen kẽ nh ững trẻ kỹ năng
còn yếu, những trẻ nhút nhát chưa mạnh dạn, tự tin với nh ững tr ẻ có kỹ
năng vận động tốt, mạnh dạn để còn giúp nhắc nhở, h ướng dẫn cho bạn.
- Luôn cởi mở tạo tâm thế vào giờ học cho trẻ, không đ ể trẻ nói chuy ện
riêng, nói leo, rèn cho trẻ mạnh dạn trả lời và nêu ý tưởng rõ ràng, dễ
hiểu.
- Tạo môi trường học tập mở, gần gũi thân thiện, cho tr ẻ đ ược t ự mình
trải nghiệm, khám phá với các đồ dùng vận động, tự trẻ tìm hi ểu và đ ưa ra
những cách thức vận động khác nhau theo khả năng của mình, nêu lên lý
do vì sao trẻ lại chọn cách vận động đó. Từ đó trẻ cùng trao đổi về các
cách vận động với đồ dùng cô đưa ra và th ực hiện kỹ năng v ận động đó.
- Sắp đặt các đồ dùng vận động phù h ợp, gần gũi, dễ cho tr ẻ ho ạt đ ộng
bất cứ lúc nào, và để trẻ tự mình lấy, sắp xếp đô dùng ch ơi thuận ti ện.
VD: Tạo góc vận động của lớp có sẵn các nguyên vật liệu cho trẻ tìm hi ểu,
có đồ dùng phong phú và không gian cho trẻ vận động.
3.1.2. Phương pháp giảng dậy cho trẻ
a. Phương pháp dậy trẻ lấy trẻ làm trung tâm
- Đó là phương pháp trẻ là trung tâm của mọi hoạt đ ộng, cô là ng ười h ỗ
trợ, giúp đỡ cho trẻ. Trong giờ học nói chung và giờ học thể chất nói riêng
hãy để trẻ tự thể hiện, cô luôn là người động viên, khuy ến khích trẻ sáng
tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện ý muốn, cách vận động và nh ững
kỹ năng của trẻ đối với đồ vật dụng cụ vận động mà trẻ muốn đ ược tập.
- Trẻ pháp huy tính tích cực một cách tối đa nh ất t ừ cái tr ẻ thích, tr ẻ
muốn, đến quá trình trẻ thực hiện và hoàn thành bài tập cho mình. Tôn
trọng và phát huy ở trẻ sự mong muốn của trẻ cần được t ự th ể hi ện v ới
những kỹ năng vận động khác nhau. Sự thể hiện mang tính cá nhân, bởi vì
trẻ luôn tiếp cận theo đặc tính riêng của mình.
VD: Mỗi trẻ tự lựa chọn cho mình đồ dùng vận động và tự khám phá cách
thức vận động cho mình, cách chơi cho mình trong giờ học.
+ Với quả bóng trẻ có thể tung bóng, ném bóng, đá bóng, chuy ển bóng…
b. Phương pháp đàm thoại
- Cô và trẻ cùng trò chuyện về những trò chơi v ận động mà trẻ th ấy, tr ẻ
biết qua các giờ đón trả trẻ, giờ hoạt động ngoài trời…
- Cô đưa ra những câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp d ụng nh ững kinh
nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên tr ẻ suy nghĩ,
thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ. Và để cho trẻ tự nói ra, miêu
tả những gì trẻ biết và trẻ có thể làm.
- VD: + Các con đã tham gia những trò ch ơi vận đ ộng nào?
+ Con có cách vận động nào khác không?
+ Nếu là con thì con sẽ làm như thế nào?
+ Với đồ vật đó vận động nào sẽ phù hợp?
- Đồng thời cô đưa ra những cử chỉ, hành động, lời nói tạo ra cho tr ẻ th ấy
là trẻ có ý tưởng rất tốt, sáng tạo và thú vị.
- VD: + Cô thấy đây là một các chơi vận động rất nhiều điều thú v ị.
+ Cô rất thích ý tưởng này của con, nó th ật sáng tạo…
c.
Phương pháp quan sát
- Sử dụng phương pháp này cho trẻ xem những video, hình ảnh của các
bạn nhỏ trên thế giới tham gia vào các giờ hoạt động thể chất, hay nh ững
chương trình thử thách tài năng. Để từ đó trẻ mở rộng h ơn tầm hiểu bi ết
của mình về vận động, nó không chỉ dừng lại ở lý thuyêt, ở các bài tập v ận
động mà sẽ là những kỹ năng tham gia các trò ch ơi có tính ch ất m ạo hi ểm
hơn nữa. Và từ đó kích thích khả năng mạnh dạn, lòng kiên trì, dũng c ảm
cho trẻ.
- VD: Chương trình “ NBC American Ninja Warrior”, “ Circuito de
habilidades motoras”
3.2. Thiết kế các trò chơi vận động
- Các trò chơi vận động được thiết kế:
+ Trẻ chính là người chủ trò thiết lập lên cách chơi và thay đổi cách ch ơi
theo sự thống nhất bàn bạc của trẻ trong trò chơi
+ Trò chơi phát huy được vai trò trẻ làm trung tâm, th ể hiện khả năng, tố
chất của từng trẻ.
+ Những trò chơi không nhất thiết bắt buộc trẻ ph ải tham gia đ ầy đ ủ t ừ
đầu đến cuối mà khả năng đến đâu trẻ có thể dừng ở đó và cùng quan sát
các bạn thực hiện để hòn thiện vận động của mình
- Điều khác biệt hơn nữa so với những trò chơi vận động tr ước đây khi
chưa áp dụng quan điểm dạy học lấy trẻ làm trung tâm đó là trò ch ơi lúc
nào cũng mang tính chất thi đua, nặng về kết quả đ ạt đ ược. V ới ph ương
pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm này tôi đưa ra các trò ch ơi mang tính
chất trải nghiệm cho trẻ, kết quả trẻ đạt được chính là kỹ năng tr ẻ tr ải
nghiệm trong trò chơi. Tuy nhiên trò chơi vẫn có cách ch ơi, luật ch ơi rõ
rang cụ thể để làm động lực khuyến khích trẻ, đối v ới tr ẻ đã có kỹ năng
thì tập luyện nâng cao kỹ năng hơn nữa, với những trẻ chưa có kỹ năng thì
tập trải nghiệm trau dồi kỹ năng cho mình.
3.2.1. Trò chơi vận động – Động
a. Trò chơi: Vượt qua thử thách
- Mục đích: Giúp trẻ phát triển kỹ năng phối hợp các bộ phận trên c ơ th ể
nhịp nhàng, khéo léo và rèn kỹ năng quan sát điều chỉnh khoảng cách gi ữa
các bạn trong khi chơi.
- Chuẩn bị: vật cản dẹt ( đĩa nhựa), đệm, đích ném bóng ( ngôi nhà), bóng
nhựa, vạch đích.
- Cách chơi: Trẻ đứng thành hàng dọc trước vạch xuất phát. B ạn đ ầu tiên
đi qua các vật cản, tiếp tục lăn người qua đệm, rồi ném bóng vào đích
( cửa ngôi nhà).
- Luật chơi: Bạn nào chưa trải nghiệm đươc sẽ quay lại đ ể bạn khác tr ải
nghiệm trước và sau đó thực hiện lại.
b.Trò chơi: Bé cùng trải nghiệm
- Mục đích: Rèn cho trẻ có sức khỏe tốt, sự mạnh mẽ dứt khoát khi vận
động, kỹ năng hoạt động tập thể khi chơi cùng các bạn.
- Chuẩn bị: Thảm ô số từ 1 đến 10, đệm lăn, bóng rổ, c ột bóng r ổ, rổ đ ựng
bóng, vạch đích.
- Cách chơi: Trẻ đứng thành hàng dọc dưới vạch xuất phát. Bạn đ ầu tiên
bật chụm tách chân theo hình ô chữ số, sau đó lăn người qua đệm rùi dùng
tay ném bóng vào rổ ( ném bóng rổ).
- Luật chơi: Bạn nào không vượt được qua thử thách phải quay lại cho
bạn khác thực hiện và thực hiện lạ
c.Trò chơi: Mình cùng thử sức
- Mục đích: Phát triển tố chất mạnh mẽ, sức bền và s ự dẻo dai của c ơ th ể
cho trẻ.
- Chuẩn bị: Vòng, đệm, vạch xuất phát
- Cách chơi: Trẻ đứng thành hàng dọc trước vạch xuất phát, l ần l ượt tr ẻ
bật chụm chân vào vòng theo hình xếp chéo (bật chéo), sau đó lộn qua
đệm.
- Luật chơi: Lần lượt từng trẻ thực hiện, bạn nào chưa th ực hiện được
phải quay lại và thực hiện sau.
d. Trò chơi: Vượt chướng ngại vật
- Chuẩn bị: 1 bước đệm chân có ô số,1 bước đệm chân có ô ch ữ, 3 dòng
suối có kích thước tăng dần(40 cm – 45 cm – 50 cm), v ạch xu ất phát.
- Cách chơi: Hai đội thi đua với nhau, một đội bạn trai, m ột đội b ạn gái,
mỗi đội 5 bạn. Các bạn lần lượt di chuyển dồn bước ngang trên ô đệm s ố
hoặc chữ, sau đó bật qua 3 dòng suối.
- Luật chơi: Trẻ chơi theo luật tiếp sức, đội nào vượt qua các ch ướng ngại
vật trước sẽ giành chiến thắng.
e.
Trò chơi: Trổ tài khéo léo
- Chuẩn bị: Vật cản dẹp, ván gỗ, vạch xuất phát.
- Cách chơi: Trẻ đứng hàng dọc trước vạch xuất phát, l ần l ượt t ừng b ạn
nhảy qua vật cản dẹt, sau đó đi thằng bằng trên ván gỗ theo đ ường th ẳng
rồi đến đường zíc zắc.
- Luật chơi: Lần lượt từng trẻ thực hiện, bạn nào chưa th ực hiện được
phải quay lại và thực hiện sau.
- Mục đích: Phát triển kỹ năng khéo léo của đôi chân và khả năng gi ữ thăng
bằng cho trẻ.
f.
Trò chơi: Những chiến sĩ tí hon
- Mục đích: Phát triển kỹ năng phối hợp giữa các bộ ph ận của c ơ th ể ( tay,
chân, bụng) và rèn cho trẻ kỹ năng quan sát, biết gi ữ khoảng cách khi tham
gia chơi.
- Chuẩn bị: Vật cản chóp, cổng chui, thảm trườn, vạch xuất phát
- Cách chơi: Trẻ lần lượt đứng trước xuất phát, từng bạn sẽ đi qua v ật c ản
chóp theo đường zíc zắc, sau đó trườn qua cổng.
- Luật chơi: Lần lượt từng trẻ thực hiện, bạn nào chưa th ực hiện được
phải quay lại và thực hiện sau.
g.
Trò chơi: Đội nào nhanh nhất
- Mục đích: Phát triển kỹ năng, tố chất khéo léo của đôi tay và s ự nhanh
nhẹn của đôi chân phối hợp tay chân nhịp nhàng.
- Chuẩn bị: Vật cản mũ chop, chổi nhựa trẻ em, bóng hơi cao su, r ổ đ ựng
bóng, vạch xuất phát.
- Cách chơi: Có 2 đội chơi mỗi đội 5-6 trẻ, trẻ ở mỗi đội lần l ượt dùng tay
cầm chổi nhựa di chuyển bóng vượt qua các chướng ngại vật hình chóp và
sau đó di chuyển ngược lại về vạch xuất phát ban đ ầu đ ể bạn khác th ực
hiện.
- Luật chơi: Trẻ chơi theo hình thức tiếp sức, đội nào thực hiện xong tr ước
đội đó giành chiến thắng.
h. Trò chơi: Đua thuyền
- Mục đích: Phát triển cơ chân, cơ tay cho trẻ, rèn kỹ năng kết h ợp chân –
tay nhịp nhàng và kỹ năng quan sát để định hướng phía trước chính xác.
- Chuẩn bị: 2 chiếc thuyền, cột đích, vạch đích.
- Cách chơi: Chia trẻ thành 2 đội chơi, mỗi đội 3 – 4 bạn, tr ẻ ng ồi x ổm tay
cầm thuyền chân di chuyển thuyền về đích.
- Luật chơi: Đội nào di chuyển thuyền về đích tr ước sẽ giành chi ến th ắng.
Trong trò chơi trẻ ở 2 đội đưa ra 2 bạn trọng tài để tự ki ểm tra k ết qu ả
của cuộc chơi.
3.2.2. Trò chơi vận động – Tinh
a. Trò chơi: Nhanh tay nhanh mắt
- Mục đích: Giúp trẻ phát triển sự kết hợp giữa các giác quan c ơ th ể, m ắt
thì quan sát tinh ý còn tay thì nhanh nhẹn, khéo léo.
- Chuẩn bị: Tấm vải hình tròn nhiều màu sắc, móc c ầm tay cho tr ẻ xung
quanh tấm vải, tấm vải có 3 lỗ thủng, bóng nhựa, rổ đựng bóng.
- Cách chơi: Trẻ đứng xung quanh tấm vải tay đeo móc, trẻ dùng tay khéo
léo di chuyển sao cho quả bóng không rơi xuống lỗ.
- Luật chơi: Bóng rơi xuống lỗ thì cả đội cùng ch ơi lại và ch ọn hình th ức
chịu phạt cho cả đội.
b. Trò chơi: Bóng hát
- Mục đích: Phát triển kỹ năng nhanh nhẹn và khả năng hoạt động theo
nhóm, tập thể, đồng thời phát triển tai nghe âm nhạc, th ơ ca, vè cho tr ẻ.
- Chuẩn bị: Bóng nhựa, rổ đựng bóng, các bài hát có nh ịp 2/4 nh ư “C ả nhà
thương nhau”, “Sắp đến Tết rồi”,…hay một số bài đồng dao vè có 4 ch ữ
trên 1 dòng.
Ví dụ: Bài “Vè gia đình”
Tinh tính tình tang
Tang tang tình tính
Bố thì vui tính
Mẹ thì đảm đang
Con gái chăm làm
Con trai mạnh khỏe
Gia đình vui vẻ
Vui vẻ vui vẻ. (Bài vè tự sáng tác)
- Cách chơi: Trẻ ngồi thành vòng tròn, mỗi trẻ cầm 1 quả bóng, v ừa ch ơi
chuyền bóng vừa hát hay đọc thơ, vè… và chuyền bóng theo nh ịp điệu c ủa
bài hát, thơ, vè…
- Luật chơi: Bạn nào chuyền sai nhịp, hay để bóng r ơi sẽ thua cuộc và b ị
phạt theo các bạn cùng chơi yêu cầu.
c.
Trò chơi: Đôi bạn
- Mục đích: Phát triển kỹ năng kết hợp các bộ phận trên c ơ th ể c ủa trẻ và
sự tinh tế nhịp nhàng phối hợp giữa 2 bạn chơi.
- Chuẩn bị: Bóng bay, rổ đựng bóng, vạch đích.
- Cách chơi: Trẻ chia làm 2 đội chơi, mỗi đội gồm 6 bạn chia làm 3 đôi, l ần
lượt từng đôi của mỗi đội dùng các bộ phận của c ơ th ể nh ư b ụng, l ưng,
đầu, vai để chuyển bóng bay về đích.
- Luật chơi: Trẻ chơi theo hình thức tiếp sức, đội nào chuy ển đ ược nhiều
bóng về đích và không làm rơi bóng sẽ là đội chiến th ắng.
d. Trò chơi: Chung sức
- Mục đích: Rèn luyện và phát triển tố chất khéo léo, gi ữ thăng b ằng c ủa
đôi tay, rèn kỹ năng chơi nhóm, hợp tác cùng chơi cho trẻ.
- Chuẩn bị: Quả bóng bàn, máng chơi (làm bằng 1/2 ống n ước), r ổ đ ựng
dụng cụ.
- Cách chơi: Trẻ ngồi hình vòng tròn, mỗi trẻ cầm 1 máng dụng c ụ ch ơi, cả
nhóm phối hợp di chuyển quả bóng bàn từ bạn này sang b ạn khác, trong
khi chơi trẻ có thể hát hay gọi tên bạn tiếp theo để đỡ bóng.
- Luật chơi: Trẻ nào làm rơi bóng sẽ chịu phạt theo ý kiến c ủa c ả nhóm
chơi và trò chơi bắt đầu lại từ vị trí của bạn làm rơi bóng.
e.
Trò chơi: Xếp nhà
- Mục đích: Giúp trẻ phát triển khả năng quan sát, phán đoán, kỹ năng
nhanh nhẹn của đôi mắt và đôi bàn tay khi chơi.
- Chuẩn bị: Hình khối vuông, chữ nhật có vẽ hình các mi ếng ghép của ngôi
nhà (các hình chơi khác) trên đó.
- Cách chơi: Trẻ chia làm 2 đội chơi, mỗi đội gồm 3-4 bạn, trẻ có nhi ệm v ụ
là quan sát, tìm các miếng ghép và ghép, sắp xếp các miếng ghép thành
ngôi nhà hoàn chỉnh.
- Luật chơi: Đội nào tìm, sắp xếp đúng và nhanh h ơn sẽ là đội chiến th ắng,
đội thua sẽ chịu phạt theo ý đội thắng.
Trò chơi: Ai khéo nhất
- Mục đích: Phát triển kỹ năng phối hợp tay, chân, m ắt nh ịp nhàng, khéo
léo và khả năng giữ thăng bằng định hướng phía trước cho trẻ.
- Chuẩn bị: Thìa, bóng bàn, rổ đựng bóng, vạch xuất phát.
- Cách chơi: Trẻ chia làm 2 đội, thành viên của mỗi đ ội có nhi ệm v ụ dùng
thìa chuyển quả bóng bàn về đích.
- Luật chơi: Trẻ chơi theo hình thức tiếp sức, bạn nào làm r ơi bóng sẽ quay
lại để bạn khác lên chơi, đội nào chuyển được nhiều bóng h ơn sẽ là đ ội
chiến thắng
3.1.3. Những hoạt động khác
Bên cạnh những trò chơi vận động vừa trình bày ở trên thì tôi còn đ ưa
những vận động thể chất, những động tác thể dục vào nh ững bài t ập
erobic, dân vũ cho trẻ được luyện tập, giao lưu cùng các bạn trong l ớp,
trong khối, hay các cuộc thi hội khỏe măng non do tr ường, do khối tổ ch ức.
-Trong các chuyến đi thăm qua dã ngoại tại khu vui ch ơi nh ư “Cánh bu ồm
xanh”, “Ecopart”…
III. Kết luận và kiến nghị
- Để giúp trẻ hứng thú cũng như cung cấp rèn luy ện thêm nh ững kỹ năng
mới cho trẻ áp dụng phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm vào hoạt
động giáo dục thể chất, trong quá trình áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
vào thực tế tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:
+ Cô giáo phải luôn trau dồi kiến th ức để tạo cho mình kh ối l ượng ki ến
thức phong phú đa dạng nhằm cung cấp cho trẻ.
+ Thường xuyên trao đổi cùng đồng nghiệp để h ọc hỏi nh ững kinh
nghiệm, phương pháp giảng dậy tốt nhất cho trẻ.
+ Tận dụng chính đồ dùng vật dụng gần gũi quen thuộc với trẻ, đ ể trẻ
phát huy được tính chủ động trong chính hoạt động tr ải nghi ệm mình
muốn lựa chọn. Không phải nhất thiết là cả 1 bài tập đ ược xây d ựng bài
bản mà là những kỹ năng trẻ học được trong cuộc sống nh ư có cổng vào
khu vườn chật thì trẻ sẽ tự biết cách xếp hàng đi lần lượt, cúi ng ười, bò
khom…Từ đó trẻ có thêm những kinh nghiệm biến những kỹ năng được
học vào thực tế cuộc sống, giúp cho chính sinh hoạt hàng ngày tr ẻ g ặp,
đồng thời cũng giáo dục trẻ tính dũng cảm, đương đầu v ới nh ững tr ường
hợp thực tế mà không sợ hãi.
+ Cô chủ động đưa vào tiết học những chương trình mình h ọc h ỏi trên
những chương trình thực tế của Việt Nam cũng như của các n ước bạn,
những chương trình vận động của nước ngoài như BBC Networt, Ninja
kid..
+ Cô cần có thêm những biện pháp riêng với những trẻ ch ưa th ực s ự thích
thú với các hoạt động tập thể, chưa thích ứng với nh ững th ử thách khó, bài
tập đòi hỏi sự mạnh dạn tự tin như cháu còn sợ đ ộ cao, s ợ đau, s ợ b ận,
không thích hoạt động, thích ngồi xem ti vi mà không thích v ận đ ộng… Khi
có những biện pháp riêng dành cho trẻ cô sẽ thu hút tr ẻ lại v ới cô v ới các
bạn cùng tham gia hoạt động.
+ Đặc biệt với quan điểm dạy học lấy trẻ làm trung tâm thì tất cả nh ững
trò chơi, hoạt động hay đồ vật dùng cho hoạt động đều càn có s ự tham gia
chuẩn bị, lên ý tưởng, xây dựng cách chơi luật chơi theo ý kiến của tr ẻ, đ ể
trẻ làm chủ chính cuộc chơi của mình, làm chủ chính trải nghiệm mình
mong muốn. Với những trẻ chưa có kỹ năng tốt hay ch ưa th ực hiện đ ược
khuyến khích trẻ cùng nhóm chơi thực hiện lại cùng bạn, giúp đ ỡ b ạn và
không tạo áp lực cho trẻ khi trẻ không làm được. Và giáo viên cũng không
đánh giá trẻ đó là không thực hiện được hay kém các bạn mà đ ưa ra l ời
nhận xét và hướng dẫn khuyến khích trẻ thực hiện vận động.
- Qua một thời gian cho các cháu hoạt động và tham gia các trò ch ơi v ận
động theo các phương pháp trên tôi nhận thấy các cháu trở nên nhanh
nhẹn, linh hoạt, thông minh, sáng tạo, tích cực, chủ và m ạnh d ạn, t ự tin
hơn trong mọi hoạt động trải nghiệm khám phá của mình. Các cháu đã
chủ động đưa ra những câu hỏi lý thú có tính suy luận cho cô, cho b ạn tr ả
lời, đưa ra những tình huống hay những cách vận động khác cùng v ới 1 đ ồ
dùng, vận dụng được nhiều hơn các bộ phận cơ thể vào cùng 1 v ận động.
Trẻ đã rất hào hứng và thích thú khi được tham gia các trò ch ơi cũng nh ư
bài tập trong hoạt động thể chất. Trẻ đã chủ động tham gia tích c ực khám
phá, vượt qua những thách thức những khó khăn, những ch ướng ngại v ật
của chính cuộc sống thực tế thông qua hoạt động th ể chất. H ơn n ữa tr ẻ
con vận dụng được những kiến thức, kỹ năng mới thu thập được thông
qua quá trình hoạt động thể chất vào các môn học khác, vào chính cu ộc
sống sinh hoạt của trẻ. Trẻ rút ra và tạo lập cho mình nhi ều đ ức tính t ốt
đẹp về lòng dũng cảm, về sự giúp đỡ, sẵn sàng sẻ chia , cùng giúp đ ỡ nhau
trong hoạt động tập thể.
- Bên cạnh đó ngôn ngữ của trẻ trỏ nên mạch lạc h ơn, trẻ mạnh d ạn t ự tin
hơn trong giao tiếp, thói quen tự lao động phục vụ trở nên tốt h ơn. Không
những thế cò hình thành cho trẻ hành vi cư xử văn minh nh ư giúp đ ỡ cô,
bạn bè. Tăng cường khả năng phối hợp, nhường nh ịn lẫn nhau ở tr ẻ. Và
đặc biệt là hình thành cho trẻ được tình yêu với các hoạt động cá nhân,
hoạt động tập thể, yêu thích được vận động chạy nhảy…nhưng luôn có kỹ
năng để tránh cho mình những va chạm, tai nạn không mong muốn. Không
còn chỉ biết ngồi xem ti vi, máy tính, điện tử, hoạt hình mà năng đ ộng sáng
tạo hơn giúp cơ thể phát triển toàn diện và góp phần c ải thiện t ầm vóc
của người Việt Nam ta.