SKKN: NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIỜ DẠY TOÁN LỚP 2 BẰNG VIỆC THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ VÀ TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI TOÁN HỌC

SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

MỤC LỤC
Nội dung
PHẦN A: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
1. Thực trạng của vấn đề đòi hỏi cần có giải pháp mới giải quyết
1.1. Đối với cơ sở vật chất
1.2. Đối với học sinh
1.3. Đối với giáo viên
2. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới
2.1. Ý nghĩa
2.2. Tác dụng của giải pháp mới
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
II. Phương pháp tiến hành
1. Cơ sở lí luận và thực tiễn
1.1. Cơ sở lí luận
1.2. Cơ sở thực tiễn
2. Các biện pháp và thời gian tiến hành
2.1. Các biện pháp tiến hành
2.2. Thời gian nghiên cứu đề tài
PHẦN B: NỘI DUNG
I. Mục tiêu
II. Mô tả giải pháp của đề tài
1. Thuyết minh tính mới
1.1. Đề tài này mới ở các điểm sau
1.2. Nội dung của đề tài được thể hiện cụ thể như sau
1.3. Phương pháp tổ chức nâng cao giờ dạy Toán lớp 2
1.3.1. Những tình huống dạy học cần sử dụng ứng dụng CNTT
1.3.2. Sử dụng các phần mềm đơn giản để soạn giảng, phần mềm
PowerPoint, Violet

1.3.3. Sưu tầm tư liệu, hình ảnh để giảng dạy môn Toán lớp 2
1.3.4. Sử dụng giáo án điện tử để dạy ở một số bài của môn Toán lớp 2.
1.3.5. Giới thiệu một số trò chơi Toán học lớp 2
1.3.6. Minh họa thiết kế giáo án điện tử Toán 2
2. Khả năng áp dụng
2.1. Thời gian áp dụng thử nghiệm có hiệu quả
2.2. Khả năng thay thế giải pháp hiện có
Tác giả: Trần Đức Nông

Trang
3
3
3
3
4
4
5
5
5
6
6
6
6
7
8
8
8
9
9
9

9
9
9
9
9
10
10
12
19
27
33
33
34
1


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

2.3. Khả năng áp dụng ở đơn vị hoặc trường Tiểu học khác.
3. Lợi ích kinh tế - xã hội
3.1. Lợi ích về kinh tế - xã hội trong giảng dạy
3.2. Tính năng kĩ thuật, chất lượng, hiệu quả sử dụng
3.3. Tác động tích cực của đề tài
PHẦN C: KẾT LUẬN
1. Những điều kiện, kinh nghiệm áp dụng, sử dụng giải pháp
2. Những triển vọng trong việc vận dụng và phát triển giải pháp
3. Đề xuất, kiến nghị
3.1. Đối với giáo viên
3.2. Đối với học sinh
3.3. Đối với nhà trường và các cấp quản lí

Tác giả: Trần Đức Nông

34
34
34
34
35
37
37
37
37
37
37
38

2


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Đề tài:

NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIỜ DẠY TOÁN LỚP 2 BẰNG VIỆC THIẾT
KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ VÀ TỔ CHỨC CÁC TRÒ CHƠI TOÁN HỌC
Tác giả: Trần Đức Nông
PHẦN A: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề:
1. Thực trạng của vấn đề đòi hỏi cần có giải pháp mới để giải quyết
Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn Toán cùng với các môn

học khác trong nhà trường Tiểu học có những vai trò quan trọng góp phần đào tạo
nên những con người phát triển toàn diện.
Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính logic và tính chính xác cao, nó là
chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác.
Muốn học sinh cấp Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người giáo viên
không phải chỉ hướng dẫn, truyền đạt, giảng giải nội dung học tập theo các tài liệu
đã có sẵn trong sách giáo khoa, trong sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một
cách rập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động mà còn phải
biết khơi gợi lòng đam mê của HS với môn học. Bởi nếu chỉ dạy học thụ động như
vậy thì việc học của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ
không cao. Nó là một trong những nguyên nhân cản trở việc đào tạo các em thành
những con người năng động, tự tin, sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với những đổi mới
diễn ra hằng ngày.
Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học
môn Toán ở bậc Tiểu học theo đúng hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của học sinh. Để giúp các em học tốt môn Toán – một môn học khô khan, nếu
chỉ dạy trên bảng đen phấn trắng thì học sinh sẽ nhanh chán, tiếp thu bài hạn chế.
Vì vậy, bên cạnh việc thiết kế nội dung bài học hợp lí, người giáo viên phải gây
được hứng thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em tham gia vào các
hoạt động mà các em hào hứng nhất. Giáo viên cần biết kết hợp sử dụng các
phương tiện dạy học hỗ trợ nhằm khơi gợi trí tò mò, óc sáng tạo của học sinh. Việc
sử dụng bài giảng trên máy tính kết hợp tổ chức các trò chơi mang tính tập thể để
yêu cầu HS làm việc theo nhóm sẽ tạo được sự thích thú, lòng say mê và xây dựng
tính kỉ luật, tập cách hợp tác với các bạn xung quanh. Nhờ đó mà học sinh hứng
thú học tập hơn, kết quả là các em tiếp thu bài tốt hơn.
Các bài giảng sinh động trên các phương tiện dạy học hiện đại cùng với các
trò chơi có nội dung toán học lý thú, phù hợp với việc nhận thức của các em sẽ
đem lại cho các em những bài học bổ ích. Thông qua đó, các em sẽ lĩnh hội những
tri thức toán học một cách dễ dàng, đầy phấn khởi, củng cố, khắc sâu kiến thức một
cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập.

Qua nhiều năm làm công tác giảng dạy lớp 2 của trường Tiểu học Mỹ Lộc,
bên cạnh những kết quả đạt được, tôi nhận thấy còn một số điểm hạn chế như sau:
1.1. Đối với cơ sở vật chất
- Mặc dù đã được quan tâm, đầu tư nhưng cơ sở vật chất phục vụ dạy học
Tác giả: Trần Đức Nông

3


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

của trường chưa tương xứng với yêu cầu đổi mới hiện nay như: bàn ghế, đèn chiếu,
thiết bị dạy học,... Thiếu các phòng học chức năng dẫn đến khó khăn trong việc
đăng kí phòng dạy.
- Hệ thống mạng Internet của giáo viên chất lượng đường truyền chưa mạnh.
1.2. Đối với học sinh
- Ở lứa tuổi Tiểu học, cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển hay nói cụ
thể là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện. Vì thế, sức dẻo dai của cơ thể còn thấp
nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, dễ mệt nhất là khi hoạt động quá
mạnh và ở môi trường thiếu dưỡng khí.
- Học sinh Tiểu học dễ nắm bắt nội dung học tập bởi các em chưa bị chi phối
nhiều về cuộc sống xung quanh nhưng cũng sẽ quên ngay khi chúng không tập
trung cao độ và không được luyện tập thường xuyên. Vì vậy, người giáo viên phải
nắm được đặc điểm tâm sinh lí đó để luôn tạo ra hứng thú trong học tập cho học
sinh và giúp các em thường xuyên được luyện tập.
- Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, hiện
tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh.
- Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới song các em
chóng chán. Do vậy, trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học,
sử dụng những phương tiện dạy học hiện đại, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế,

tăng cường thực hành, tổ chức các trò chơi xen kẽ ... để kích thích trí tưởng tượng
của học sinh và củng cố khắc sâu kiến thức.
- Học sinh lớp 2, trí nhớ trực quan hình tượng chiếm ưu thế hơn trí nhớ từ
ngữ logich. Giai đoạn này các em ghi nhớ máy móc phát triển tương đối tốt và
chiếm ưu thế nhiều hơn so với ghi nhớ có ý nghĩa, học sinh chưa biết cách khái
quát hóa hay xây dựng dàn bài để ghi nhớ bài học.
1.3. Đối với giáo viên
- Phần lớn các giáo viên ngại sử dụng giáo án điện tử vì để thiết kế được một
giáo án có chất lượng phải công phu và tốn nhiều thời gian chuẩn bị. Đó chính là
điều mà các giáo viên thường hay tránh.
- Việc sử dụng phương pháp mới đòi hỏi một giáo án mới. Thực ra, muốn
“click” chuột để tiết dạy thực sự hiệu quả thì giáo viên phải vất vả gấp nhiều lần so
với cách dạy truyền thống. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo
phần mềm PowerPoint, giáo viên cần phải có niềm đam mê thật sự với công việc
thiết kế. Nó đòi hỏi sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ
nhiều nguồn.
- Khó khăn nhất đối với giáo viên là trình độ tin học còn hạn chế nên việc
thiết kế giáo án điện tử rất vất vả và mất nhiều thời gian. Tuy nhà trường luôn tạo
điều kiện cho đi học để nâng cao trình độ tin học nhưng một số giáo viên không có
thời gian học tập chuyên sâu tìm hiểu các kiến thức của tin học.
- Nhiều giáo viên (nhất là những đồng chí giáo viên đã có tuổi) sử dụng chưa
thành thạo các phương tiện dạy học hiện đại nên việc soạn giáo án điện tử gặp
nhiều khó khăn.
Tác giả: Trần Đức Nông

4


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

- Việc thiết kế giáo án điện tử chưa có nhiều kinh nghiệm nên việc chọn màu
sắc, phông nền hay phông chữ, chọn hiệu ứng đôi khi chưa phù hợp.
- Nhiều khi để thiết kế được giáo án hay, giáo viên phải biết sử dụng kết hợp
nhiều chương trình phần mềm khác nhau mà không phải ai và không phải lúc nào
cũng làm được.
- Hơn nữa trong quá trình thiết kế, để có được một giáo án điện tử tốt, từng
cá nhân giáo viên còn gặp không ít khó khăn trong việc tự đi tìm hình ảnh minh
hoạ, âm thanh sôi động, tư liệu dẫn chứng phù hợp với bài giảng. Đây cũng chính
là một trong những nguyên nhân mà một số giáo viên thường đưa ra để tránh né
việc thực hiện dạy bằng công nghệ thông tin.
Ứng dụng CNTT có thể đưa vào tất cả các môn học, đặc biệt là các môn có
sử dụng nhiều tranh ảnh cho bài giảng. Trong 2 năm học gần đây, tôi đã mạnh dạn
đưa ứng dụng CNTT vào nhiều môn học. Đặc biệt là môn Toán tôi đã thiết kế được
giáo án điện tử để đưa vào giảng dạy. Đối với bộ môn Toán, ngoài sử dụng phần
mềm Power Point tôi còn sử dụng phần mềm Violet vào phần luyện tập dưới dạng
trò chơi, tạo không khí học tập thoải mái cho học sinh.
Chính vì vậy, là một giáo viên giảng dạy lớp 2 trong nhiều năm liền, một
trăn trở lớn nhất của tôi là làm sao tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh hứng thú học
tập môn Toán. Do đó, tôi đã lựa chọn và viết đề tài: “Nâng cao hiệu quả giờ dạy
Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học”.
Với mong muốn ghi lại những kinh nghiệm để cùng đồng nghiệp trao đổi, hỗ trợ,
giúp đỡ nhau nhằm nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy môn Toán lớp 2 của
trường.
2. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới
2.1. Ý nghĩa
- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học theo
phương hướng hoạt động cá thể phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của
học sinh, tăng cường hoạt động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và
rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
- Góp phần gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh - một môn học

được coi là khô khan, hóc búa thì việc sử dụng phương tiện dạy học hiện đại sẽ
giúp các em nhìn nhận, nắm bắt nội dung học tập một cách cụ thể, dễ hiểu. Việc
kết hợp đưa ra các trò chơi Toán học trong một số giờ học nhằm mục đích để các
em học mà chơi, chơi mà học. Trò chơi toán học không những chỉ giúp các em lĩnh
hội được tri thức mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu các tri thức đó.
2.2. Tác dụng của giải pháp mới
- Đề tài sẽ mang lại hiệu quả cao trong công tác giảng dạy môn Toán lớp 2
của trường. Các giải pháp trong đề tài sẽ giúp giáo viên về kiến thức giải dạy cho
học sinh, giúp các em nâng cao chất lượng học tập, tạo ra nhiều hứng thú trong
việc học Toán. Từ đó các em thích học môn Toán và nhớ lâu hơn, không bị gò bó.
- Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong trường học mang lại
hiệu quả cao trong giảng dạy.
Tác giả: Trần Đức Nông

5


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài được nghiên cứu ở trường Tiểu học Mỹ Lộc, chủ yếu trong nội dung
chương trình môn Toán lớp 2 và đặc biệt là thiết kế bài giảng điện tử, sưu tầm về
trò chơi Toán học lớp 2 nhằm giúp học sinh hứng thú trong quá trình học tập. Đề
xuất một số giải pháp áp dụng thử nghiệm đạt hiệu quả cao.
II. Phương pháp tiến hành
1. Cơ sở lí luận và thực tiễn
1.1. Cơ sở lí luận
Chúng ta đang sống trong thời đại với công nghệ thông tin đang phát triển
mạnh mẽ. Nó như là chìa khóa mở cánh cổng của nền tri thức. Trong lĩnh vực giáo
dục, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần nâng cao chất lượng dạy và

học.
Ban chấp hành TW Đảng khoá IX đã có định hướng cho phát triển giáo
dục "Tập trung chỉ đạo phát triển giáo dục và đào tạo khoa học công nghệ thực sự
ngang tầm là quốc sách hàng đầu". Nhà nước đã có Nghị định số 64/2007/NĐ- CP
ngày 10 tháng 4 năm 2007 của Chính phủ về ứng dụng CNTT trong hoạt động của
cơ quan Nhà nước. Chỉ thị số 55/2008 CT - BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ
trưởng Bộ giáo dục đào tạo về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT
trong ngành giáo dục.
Văn bản số 9772/BGDĐT- CNTT kí ngày 20/10/2008 Hướng dẫn thực hiện
nhiệm vụ CNTT năm học 2008-2009.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học là phù hợp với chủ trương,
chính sách của Đảng, Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo. Công nghệ thông tin
đã góp phần hiện đại hóa các phương tiện dạy học, các phần mềm dạy học đã giúp
giáo viên tạo bài giảng phù hợp nhu cầu của học sinh, giúp học sinh có nhiều
phương pháp tiếp thu kiến thức. Đặc biệt, nó sẽ giúp cho giáo viên tạo ra một lớp
học mang tính tương tác hai chiều: giáo viên – học sinh. Ứng dụng công nghệ
thông tin sẽ giúp học sinh tiếp nhận thông tin bài học hiệu quả hơn và sẽ biến
những thông tin đó thành kiến thức của mình. Đồng thời, nó cũng phát huy được
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, khai thác nhiều giác quan của người
học để lĩnh hội tri thức. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học cũng giúp giáo
viên bố trí thời gian giảng dạy hợp lý, có thời gian đầu tư cho quá trình dẫn dắt, tạo
tình huống có vấn đề để kích thích tư duy sáng tạo và kiểm tra đánh giá học sinh.
Học sinh có thể dễ dàng hình dung và có khái niệm chính xác về các hình ảnh, sự
vật, hiện tượng khi tiếp xúc với chúng bằng những hình ảnh trực quan (hình ảnh,
đoạn phim…).
Đối với môn Toán không có nhiều tranh ảnh như các bộ môn khác, nhưng
không phải vì thế mà không cần đến ứng dụng CNTT. Ngoài bộ đồ dùng dạy và
học toán chỉ là những con số, các bài toán và những hình vẽ. Thế nhưng, những
con số, những bài toán và những hình vẽ nếu đưa lên màn hình lớn với sự nhấn
mạnh bằng cách đổi màu chữ hay gạch chân, sẽ có hiệu quả hơn. Chính vì vậy mà

việc đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy môn Toán là hết sức cần thiết.
Tác giả: Trần Đức Nông

6


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

1.2. Cơ sở thực tiễn
Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy là một trong các nhiệm vụ năm
học được Ban Giám Hiệu Trường Tiểu học Mỹ Lộc, các Tổ chuyên môn đầu tư
đúng mức nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu tiến bộ xã hội và phục vụ việc đổi mới
phương pháp dạy học. Ứng dụng công nghệ thông tin trong soạn giảng là việc làm
cần thiết của giáo viên khi thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao
kỹ năng thiết kế bài giảng giáo án điện tử. Năm học 2012- 2013 này, Trường Tiểu
học Mỹ Lộc cũng đầu tư trang thiết bị, mua thêm một máy chiếu vụ việc giảng dạy
bài giảng điện tử của giáo viên để nâng cao chất lượng dạy và học. Đa số giáo viên
đã giảng dạy bài giảng điện tử.
Ứng dụng công nghệ thông tin qua “Bài giảng điện tử” giúp giáo viên thực
hiện nhiều thứ mà cách dạy bảng phấn thực hiện chưa có hiệu quả cao như: hệ
thống hay củng cố kiến thức cho học sinh với thời gian ít nhất, tài liệu minh họa đa
dạng và phổ biến đến từng học sinh dưới nhiều hình ảnh trực quan luôn giúp học
sinh hứng thú trong việc tiếp cận, tự kiểm tra và đánh giá kiến thức đã học trong
chương. Giúp giáo viên có nhiều thời gian để tập trung chỉ đạo học sinh tăng
cường quá trình học, tạo sự chủ động nhận thức, sáng tạo, nâng cao chất lượng của
hoạt động học, hỗ trợ tốt việc tự học, tự đánh giá, ôn tập củng cố, tư duy hoá kiến
thức. Do đó sử dụng bài giảng điện tử trong học Toán là điều kiện tốt nhất để giáo
viên tập trung vào việc tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh đồng
thời nâng cao hiệu quả giảng dạy bộ môn.
Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là một phương pháp không thể thiếu

trong việc giúp học sinh tự hình thành năng lực tự học, giúp học sinh vừa nắm
được tri thức mới, vừa nắm được phương pháp chiếm lĩnh tri thức đó một cách chủ
động, sáng tạo đồng thời trang bị cho học sinh năng lực thích ứng với đời sống xã
hội: biết phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lý các vấn đề nảy sinh trong thực tế
đời sống.
Qua thống kê tìm hiểu chất lượng học tập của học sinh lớp 2A và lớp 2B từ
đầu năm học 2013- 2014 tôi ghi nhận được:
Chất lượng của việc tự học ở nhà và thái độ, nền nếp học tập của học sinh tại
hai lớp 2A và 2B vào tháng đầu năm học 2013- 2014:
- Kiến thức của bài học mới, học sinh đại trà chưa thật sự có cách học nhớ,
khắc sâu kiến thức.
- Khi hoạt động nhóm với yêu cầu giải quyết vấn đề của giáo viên nêu ra,
thường chỉ có một số học sinh tham gia.
- Khả năng diễn đạt ngôn ngữ toán đa số học sinh lúng túng, cách ghi bài
giải toán chưa chuẩn.
Tôi đã thống kê kết quả điểm kiểm tra của lớp 2A và 2B thời gian đầu năm
học 2013 - 2014 trước khi giáo viên chưa tăng cường giảng dạy và giải quyết vấn
đề có vận dụng ứng dụng công nghệ thông tin cho thấy phần hạn chế:

Tác giả: Trần Đức Nông

7


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

TS học Điểm
Điểm
Điểm
Điểm

%
%
%
% Từ 5  %
sinh 9 - 10
7-8
5-6
dưới 5
2A 29
13 44,8% 10 34,5% 6 20,7%
29
100%
2B
20
6 30,0% 8 40,0% 5
25,0
1
5,0
19 95,0%

Lớp

Xuất phát từ cơ sở thực tiễn nêu trên, thông qua việc học tập và giảng dạy
trong nhiều năm qua, tôi nghiên cứu và đề ra một số giải pháp thiết thực để nâng
cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các
trò chơi Toán học.
2. Các biện pháp và thời gian tiến hành
2.1. Các biện pháp tiến hành
Trong khi nghiên cứu đề tài, tôi đã tiến hành song song nhiều biện pháp từ
nghiên cứu tình trạng tình hình học tập của học sinh trên lớp đến việc tìm tòi tài

liệu trên mạng, học hỏi từ đồng chí, đồng nghiệp để tìm ra cách giảng dạy tốt nhất.
Tôi đã sử dụng nhiều phương pháp như sau:
* Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
- Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục ... liên quan đến nội dung đề tài.
- Đọc SGK, sách giáo viên, các loại sách tham khảo: Toán tuổi thơ, Giúp em
vui học toán.
* Phương pháp quan sát: Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội
dung các tiết học có sử dụng giáo án điện tử và các trò chơi toán học.
* Phương pháp điều tra: Tìm hiểu thực trạng việc dạy học bằng giáo án điện
tử và tổ chức một số trò chơi Toán học lớp 2.
* Phương pháp thực nghiệm:
- Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm (Soạn giáo án đã thông qua các
tiết dạy). Tổng kết rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học để kiểm tra tính khả thi
của đề tài.
2.2. Thời gian nghiên cứu đề tài
- Tìm hiểu thực tế, nghiên cứu tài liệu từ tháng 9 năm 2012.
- Áp dụng phương pháp dạy học sinh lớp 2 từ năm học 2013 - 2014 đến hết
học kỳ I năm học 2014 - 2015.
- Rút kinh nghiệm qua thực tiễn góp ý của đồng nghiệp, lãnh đạo trường đã
điều chỉnh các giải pháp và tiếp tục thực nghiệm trong học kì I, năm học 2014
-2015
- Tổng kết các giải pháp, kinh nghiệm, xây dựng đề cương và viết bảng nháp
tháng 1 năm 2015.
- Hoàn thành đề tài tháng 2 năm 2015.

Tác giả: Trần Đức Nông

8

SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

PHẦN B: NỘI DUNG
I. Mục tiêu
- Tìm hiểu tình hình thực trạng, những nguyên nhân và nêu các giải pháp
giúp học sinh lớp 2 nâng cao kĩ năng học Toán.
- Tìm hệ thống nội dung, phương pháp, hình thức dạy học Toán lớp 2.
- Tìm hiểu những thuận lợi khó khăn của giáo viên và học sinh khi thiết kế
giáo án điện tử và sử dụng trò chơi trong giờ học toán.
- Nâng cao khả năng nhạy bén, thông minh của học sinh. Phát triển tính suy
luận logich, tư duy độc lập. Khơi dậy và phát triển óc sáng tạo, tự tin cho các em.
- Đổi mới phương pháp dạy học khi đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy môn
Toán lớp 2 góp phần nâng cao hiệu quả dạy học.
- Đề tài này còn là tư liệu để cán bộ giáo viên tham khảo, nghiên cứu giảng
dạy môn Toán cho học sinh lớp 2, nâng cao chất lượng giải toán cho học sinh. Từ
đó, tạo tiền đề giúp các em học tốt ở các lớp trên. Các giải pháp còn là những tư
liệu về kinh nghiệm bổ ích trong công tác giảng dạy Toán lớp 2.
II. Mô tả giải pháp của đề tài
1. Thuyết minh tính mới
1.1. Đề tài này mới ở các điểm sau
- Sử dụng giáo án điện tử trong dạy học Toán lớp 2 nhằm nâng cao hiệu quả
giảng dạy của môn học.
- Cách soạn một giáo án điện tử sử dụng phần mềm PowerPoint.
- Đa dạng hoá các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, nhất là phương
pháp dạy học ứng dụng công nghệ thông tin.
- Sưu tầm hình ảnh, tư liệu phục vụ tiết dạy, chọn hiệu ứng chạy, đổi màu
hình ảnh,… giúp học sinh nhanh chóng tiếp thu bài học.
- Thiết kế các trò chơi toán học để củng cố khắc sâu kiến thức và gây hứng
thú học tập cho học sinh.
1.2. Nội dung của đề tài được thể hiện cụ thể như sau

- Những tình huống dạy học nên ứng dụng CNTT
- Sử dụng các phần mềm đơn giản để soạn, phần mềm PowerPoint, Violet.
- Sưu tầm tư liệu, hình ảnh để giảng dạy môn Toán lớp 2
- Sử dụng giáo án điện tử để dạy ở một số bài của môn Toán lớp 2.
- Sử dụng một số trò chơi toán học trong dạy học Toán lớp 2.
- Minh họa thiết kế giáo án điện tử Toán lớp 2.
1.3. Phương pháp tổ chức nâng cao giờ dạy Toán lớp 2
1.3.1. Những tình huống dạy học cần sử dụng ứng dụng CNTT
- Dạy học các khái niệm, hiện tượng khoa học trừu tượng, trong đó HS khó
hình dung khái niệm khoa học, có thể dùng mô phỏng để thể hiện khái niệm trên
một cách trực quan hơn.
Tác giả: Trần Đức Nông

9


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

- Khi cần giúp HS rèn luyện kỹ năng nào đó, thông qua việc phải hoàn thành
số lượng lớn các bài tập, tổ chức kiểm tra đánh giá tự động trên máy.
- Cần mô phỏng các chuyển động, cần tạo ra tình huống có vấn đề để kích
thích hứng thú học tập ở HS.
- Cần phải thay đổi các điều kiện các thành phần chưa biết (x, y)
- Nội dung mà HS thường mắc sai lầm, cần có bài làm mẫu, giải mẫu để
tham khảo, rút kinh nghiệm.
- Nội dung cần tiểu kết trong bài, tổng kết cuối chương.
- Các bài tập trắc nghiệm, bài tập ô chữ dưới dạng trò chơi giúp củng cố,
kiểm tra nhanh kiến thức bài học.
- Cần tiết kiệm thời gian trên lớp (kẻ, vẽ hình phức tạp).
1.3.2. Sử dụng các phần mềm đơn giản để soạn giảng, phần mềm

PowerPoint, Violet
Để thiết kế bài giảng điện tử trong dạy học các môn học ở trường Tiểu học,
giáo viên có thể lựa chọn nhiều phần mềm khác nhau như: Flath, PowerPoint,
Violet (Tiếng Việt), kết hợp các phần mềm hỗ trợ khác. Tuy nhiên xuất phát từ đặc
trưng, yêu cầu của môn Toán cũng như khả năng tiếp cận của giáo viên, việc lựa
chọn phần mềm PowerPoint qua thực tế sử dụng đã khẳng định được ưu thế so với
các phần mềm khác.
PowerPoint là phần mềm đồ họa diễn hình có trong bộ Microsoft Office.
Phần mềm PowerPoint hầu như đã hiện diện sẵn trong hầu hết các máy tính của
người sử dụng và giao diện của nó cũng rất quen thuộc khi phẩn lớn giáo viên biết
sử dụng Word để đánh văn bản.
Phần mềm PowerPoint có thể đáp ứng tốt nhiều yêu cầu khác nhau trong dạy
học Toán ở trường Tiểu học: Từ việc xây dựng bài giảng, truyền đạt kiến thức mới,
cho đến khâu củng cố, ôn tập, sơ kết, tổng kết, kiểm tra đánh giá và cả hoạt động
ngoại khóa. Giáo viên phải nắm được cách thức soạn giảng, sử dụng các hiệu ứng,
liên kết và tính năng của phần mềm.
1.3.3. Sưu tầm tư liệu, hình ảnh để giảng dạy môn Toán lớp 2
- Tại thời điểm này công nghệ thông tin đã có ảnh hưởng sâu sắc đối với
ngành giáo dục. Nó tạo nên nhiều khía cạnh trong việc đổi mới phương pháp dạy
học. Vì thế tôi đã suy nghĩ và nâng cao hơn một bước, tôi dày công sưu tầm những
tư liệu, hình ảnh có nội dung liên quan đến nội dung giảng dạy Toán ở lớp 2.
Ví dụ: Thu thập các hình ảnh thực tế có dạng hình tứ giác, hình tứ giác (Khi
dạy bài Hình chữ nhật – Hình tứ giác).

Các chai, lọ 1 lít (Khi dạy bài Lít).
Tác giả: Trần Đức Nông

10

SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Các vật có khối lượng 1kg (Khi dạy bài Ki-lô-gam).

- Tổ chức cho học sinh làm việc với tranh ảnh để phát hiện ra kiến thức, tìm
ra dấu hiệu đặc điểm của đối tượng.
- Minh họa cho lời giảng của giáo viên.
- Mở rộng tầm hiểu biết của các em trong việc chiếm lĩnh kiến thức.
- Củng cố kiến thức và rèn luyện kĩ năng nhận thức cho học sinh.
- Cần mạnh dạn, không ngại khó, tự thiết kế và sử dụng bài giảng điện tử của
mình sẽ giúp cho giáo viên rèn luyện được nhiều kỹ năng và phối hợp tốt các
phương pháp dạy học tích cực khác.
- Tự xây dựng ngân hàng tư liệu (phim, ảnh…) phục vụ cho các tiết dạy ứng
dụng CNTT.
- Khi thiết kế Bài giảng điện tử cần chuẩn bị trước kịch bản, tư liệu (Video,
hình ảnh), chọn giải pháp cho sử dụng công nghệ, sau đó mới bắt tay vào soạn
giảng.
- Không lạm dụng công nghệ nếu chúng không tác động tích cực đến quá
trình dạy học và sự phát triển của học sinh.
- Tích cực tham gia các cuộc thi ứng dụng CNTT do ngành tổ chức. Bởi vì
thông qua đó giáo viên sẽ rèn luyện được các kỹ năng, có thêm nhiều kinh nghiệm
từ học hỏi đồng nghiệp.
- Tôi sưu tầm tư liệu ở một số trang web hỗ trợ học Toán, tìm kiếm lựa chọn
thông tin. Trang ; ; (trang web của
Tác giả: Trần Đức Nông

11


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Bộ
GD&ĐT);

(thi
toán
trên
mạng);
; />Tóm lại: Vấn đề đặt ra cần có cái nhìn và định hướng đúng đắn trong việc sử
dụng CNTT trong dạy học môn Toán. Nên ứng dụng CNTT ở những thời điểm
nào, bài học nào, mức độ nào,… để khai thác hết khả năng tiềm ẩn của nó mà
không hạn chế việc phát triển tư duy của HS, bởi toán học có tính chất trừu tượng
cao độ và tính lôgic. Điều đó đòi hỏi người GV phải có tâm huyết với nghề, có
trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, nắm vững những yêu cầu, kĩ năng về CNTT,
yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học môn Toán,… và người GV vẫn luôn giữ vai
trò chủ đạo trong sự thành công của tiết học.
1.3.4. Sử dụng giáo án điện tử để dạy ở một số bài của môn Toán lớp 2.
Đến năm học 2010 - 2011 giáo án điện tử đã được nhiều giáo viên đón nhận
một cách tích cực, bởi nó tạo ra một không khí học tập sôi nổi, thu hút sự chú ý của
học sinh, học sinh thực sự làm chủ trong tiết học. Khi dạy bằng giáo án điện tử
giáo viên đỡ vất vả hơn nhiều. Thay bằng các thao tác gắn đồ dùng lên bảng, giáo
viên chỉ cần kích chuột là có. Dạy bằng giáo án điện tử còn tránh được tình trạng
cháy giáo án do quá nhiều thao tác gắn và tháo đồ dùng dạy học.
- Khi sử dụng giáo án điện tử giáo viên có thể thiết kế bài học như sách giáo
khoa, không cần in tranh ảnh tốn tiền, mất thời gian mà hình ảnh lại nhỏ không rõ
nét như khi đưa lên màn hình lớn.
- Đối với môn Toán không có nhiều tranh ảnh như các môn học khác, nhưng
không phải vì thế mà không cần đến ứng dụng CNTT. Môn Toán tuy ít tranh ảnh,
nhưng mỗi bài học hay mỗi bài toán ta đưa lên màn hình lớn sẽ giúp học sinh chú ý
hơn.

- Những từ ngữ trọng tâm trong bài ta có thể đổi màu hoặc gạch chân sẽ giúp
học sinh hiểu bài hơn, từ đó giải bài toán một cách dễ dàng. Hoặc khi tóm tắt đề
bài ta có thể dùng những hình ảnh phù hợp với đề bài (như con chim, con cá, bông
hoa...) những hình ảnh này tôi có thể lấy trên mạng Internet.
- Cách tóm tắt đề bài đó sẽ giúp học sinh dễ hiểu bài và làm bài tốt hơn.
Những bài toán về hình học ta có thể đưa lên màn hình lớn, tô màu những phần cần
thiết, như vậy sẽ giúp học sinh dễ hiểu bài hơn. Hoặc những bài toán về ghép hình,
mỗi bài toán có thể có nhiều cách ghép khác nhau. Cùng một lúc giáo viên đưa các
đáp án lên bảng sẽ rất vất vả và mất thời gian. Nhưng nếu dạy bằng giáo án điện tử
thì chỉ cần thiết kế trong một Slide là có đủ các đáp án của bài. Dựa vào đó học
sinh biết đựoc mình đã ghép theo cách nào và còn có những cách ghép nào nữa. Từ
đó học sinh có thể vận dụng các cách ghép hình cho các bài học sau.
- Việc đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy có rất nhiều cái lợi cho cả học
sinh lẫn giáo viên. Vấn đề đặt ra là phải soạn giáo án như thế nào cho phù hợp thì
mới đem lại hiệu quả mong muốn.
a. Nhóm bài: 29 + 5, 49 + 25 (trang 16, 17 – SGK Toán 2); 28 + 5; 38 +
25 (trang 16, 17 – SGK Toán 2):
Ở những bài này, để xây dựng được các công thức trong bảng cộng mà không
Tác giả: Trần Đức Nông

12


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

sử dụng giáo án điện tử thì người GV phải sử dụng rất nhiều que tính, GV sẽ vất vả
trong việc gắn que tính lên bảng cũng như gộp hoặc tách que tính để phân tích nội
dung bài học.
Trong khi đó, với việc sử dụng giáo án điện tử thì thay bằng các thao tác gắn
tách trên bảng, GV chỉ cần nhấp chuột là những hình ảnh GV cần sẽ lần lượt hiện

ra một cách sinh động (có màu sắc bắt mắt, hình ảnh động....) gây sự chú ý của HS.

Bước 1: Thầy có 49 que tính (gồm 4 bó 1 chục que tính và 9 que rời)

Bước 2: Có thêm 25 que tính nữa (gồm 2 bó 1 chục que tính và 5 que rời)

Bước 3: Có 9 que tính rời và thêm 5 que tính rời nữa, tức là thêm 1 que tính
vào 9 que tính (rồi bó lại thành 1 bó 1 chục que tính) và thêm tiếp 4 que tính còn
lại.

Tác giả: Trần Đức Nông

13


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Bước 4: 4 bó thêm 2 bó rồi thêm 1 bó nữa thành 7 bó hay 7 chục que tính,
7 chục que tính thêm 4 que tính là 74 que tính.

Như vậy 49 que tính thêm 25 que tính thành 74 que tính.
b. Bài: Ki-lô-mét (trang 151 – SGK Toán 2):
Ở bài này, để HS hình dung được độ dài 1 ki-lô-mét mà chỉ dùng hình ảnh
trong SGK thì khó có thể giúp các em hình dung được một cách cụ thể. Vì thế, khi
dạy bài này, GV cần lấy điểm mốc cụ thể trên quãng đường mà HS thường đi qua
hàng ngày để giúp các em dễ hình dung ra độ dài 1km là như thế nào.
VD: Ở bài này, để dạy cho HS lớp 2 trường Tiểu học Mỹ Lộc hình dung ra
đoạn đường dài 1km, tôi lấy điểm mốc cụ thể là Cổng trường Tiểu học Mỹ Lộc và
UBND xã Mỹ Lộc (ngã 3 thôn Tân Lộc và quốc lộ 1A). Và tôi giới thiệu cho HS
biết: Khoảng cách từ cổng trường xuống UBND xã Mỹ Lộc là 1km. Đây là đoạn

đường mà rất nhiều HS của trường thường đi qua. Với ví dụ minh họa như thế rất
dễ để cho các em hình dung ra đoạn đường dài 1km mà GV không cần diễn giải
nhiều. Tôi có thể đưa nó lên sơ đồ trên màn hình như sau:

10
00
m
Tác giả: Trần Đức Nông
=
1kMỹ Lộc – UNBD xã Mỹ Lộc.
Đường Trường TH

14


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Ở phần luyện tập, để giúp các em làm tốt bài tập số 3, GV đưa lược đồ Việt
Nam, đổi màu các đoạn đường để giúp HS hình dung được khoảng cách giữa các
tỉnh và các em sẽ dễ dàng so sánh được các quãng đường đó.

c. Bài: Mi-li-mét ( trang 153 – SGK Toán 2):
Tác giả: Trần Đức Nông

15


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Ở bài này để hướng dẫn HS cùng quan sát thước có vạch chia Mi - li - mét là

khó vì khoảng cách giữa các vạch là quá nhỏ.
Để GV có thể giới thiệu về 1mm và giúp HS nắm được biểu tượng 1mm trên
thước là rất khó cho việc quan sát của HS. Vì vậy, việc đưa hình ảnh cái thước
cùng với độ dài 1mm được tô màu đỏ lên màn hình sẽ giúp cho GV dễ dàng truyền
tải tới HS và HS cũng dễ dàng nắm bắt khái niệm.
1mm

Để HS nắm được 1cm = ... mm, GV có thể yêu cầu HS quan sát độ dài 1cm
trên thước và hỏi: “Độ dài 1cm, chẳng hạn từ vạch 0 đến vạch 1, được chia thành
bao nhiêu phần bằng nhau?” GV có thể đưa hình ảnh sau:
1cm = … mm

Hoặc khi hướng dẫn HS đo độ dài đoạn thẳng thì rất khó để cho HS quan sát
nếu GV sử dụng thước chia vạch Mi-li-mét của HS với một đoạn thẳng chỉ có vài
Mi-li-mét. Vì thế với giáo án điện tử, GV có thể phóng lên màn hình để hướng dẫn
HS cách đo, cách đặt thước và đọc số đo của đoạn thẳng đó. HS có thể quan sát dễ
dàng mà không sợ thước nhỏ quá hay đoạn thẳng ngắn quá.

Tác giả: Trần Đức Nông

16


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

Ngoài ra, GV cũng có thể sử dụng máy quay để quay các thao tác đo mẫu
hoặc vẽ mẫu để đưa lên màn hình lớn cho HS quan sát một cách dễ dàng và chính
xác.
d. Bài: Ngày, tháng (Trang 79 – SGK Toán 2):
Để dạy bài này, nếu không sử dụng máy chiếu GV phải mất thời gian Scan

ảnh rồi phóng to ra giấy A0 nhưng vẫn rất khó cho HS có thể quan sát được. Bằng
việc sử dụng máy chiếu GV có thể phóng to tờ lịch, đổi màu chữ nếu cần và HS có
thể dễ dàng quan sát.

e. Bài: Đơn vị, chục, trăm, nghìn (Trang 137 – SGK Toán 2)
Với bài này, phần nội dung bài mới, GV sẽ phải gắn rất nhiều các ô vuông
nhỏ biểu thị cho đơn vị, chục, trăm, nghìn lên bảng mất rất nhiều thời gian, và
nhiều khi nam châm không đủ chắc, lại mất thời gian chỉnh sửa. Bằng việc sử dụng
máy chiếu GV chỉ cần kích chuột là các biểu tượng sẽ hiện ra theo đúng ý đồ của
Tác giả: Trần Đức Nông

17


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

GV, không gây nên sự vất vả, tiết kiệm thời gian cho GV còn HS thì dễ dàng tiếp
cận với nội dung bài học.

Tác giả: Trần Đức Nông

18


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

* Kết luận: Như vậy bằng việc sử dụng giáo án điện tử GV có thể mang lại
cho HS những giờ học bổ ích và lí thú, có thể tác động đến hầu hết các giác quan
của HS, tạo những ấn tượng sâu sắc tới các em. Khi soạn những bài giảng này, GV
không phải vất vả trong việc phóng to tranh ảnh ra giấy vừa tốn tiền vừa tốn thời

gian và công sức, lại phải mất công bảo quản đồ dùng sau mỗi lần dạy xong mà
hình ảnh màu sắc lại không sống động, không rõ nét như khi làm trên giáo án điện
tử. Khi GV đã thành thạo sử dụng máy vi tính, Internet thì việc soạn bài trên máy
rất đơn giản, không cần phải di chuyển đi đâu, chỉ việc vào mạng Internet mọi tư
liệu đều có thể tìm thấy.
1.3.5. Giới thiệu một số trò chơi Toán học lớp 2
1.3.5.1. Tổ chức trò chơi trong môn Toán
Để các trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và
thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc:
a. Nguyên tắc “vừa sức, dễ thực hiện”
- Mỗi trò chơi phải củng cố được một số nội dung toán học cụ thể trong
chương trình (Có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới, kiến thức
thực hành, luyện tập, …)
- Chương trình toán 2 được chia thành 4 mạch kiến thức cơ bản: Số học, đại
lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, toán giải có lời văn. Các trò chơi được xây
dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc của các tiết học gồm 4 mạch kiến thức trên,
nhưng có thể mang những cái tên gợi cảm, gây hứng thú, góp phần hình thành,
củng cố hoặc hệ thống kiến thức.
- Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện kỹ năng toán học, phát huy trí
tuệ, óc phân tích, tư duy sáng tạo.
- Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian (Sử dụng trong giờ học từ 5 đến 7
phút), thích hợp với môi trường học tập.
- Trò chơi có sức hấp dẫn, thu hút được sự chú ý, tham gia của học sinh, tạo
không khí vui vẻ, thoải mái.
- Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh
lớp 2. Tổ chức trò chơi không quá cầu kỳ, phức tạp.
b. Nguyên tắc khai thác và thực hành.
- Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản, cũng như đồ dùng,
phương tiện có sẵn của môn học (ở thư viện, đồ dùng của giáo viên, học sinh…)
- Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi xung

quanh (từ các phế liệu như: Vỏ hộp bánh, đầu gỗ, đầu nứa, nắp chai, giấy bìa …)
sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính giáo dục, tính thẩm mỹ nhưng ít
tốn kém.
- Ứng dụng CNTT: Thiết kế trò chơi toán học trên phần mềm PowerPoint
Từ các nguyên tắc trên, tôi đã căn cứ vào nội dung kiến thức trong sách giáo
khoa, căn cứ vào thời gian, mục tiêu đề ra ở mỗi tiết học cũng như đối tượng học
sinh để thiết kế các trò chơi sử dụng trong giờ học toán lớp 2.
Tác giả: Trần Đức Nông

19


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

c. Thiết kế trò chơi toán học trong môn Toán:
- Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn toán nói chung và môn toán lớp 2 nói
riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết
học cụ thể để đưa ra các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức được trò chơi
trong dạy toán có hiệu quả thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu
đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lý học sinh lớp 2, phù hợp với khả
năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh
- Cấu trúc của trò chơi học tập
+ Tên trò chơi
+ Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến

thức, kỹ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ quy định hành động chơi được thiết kế
trong trò chơi.
+ Đồ dùng, đồ chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi học
tập.
+ Nêu lên luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định đối với
người chơi, quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi.
+ Nêu lên cách chơi.
d. Cách tổ chức trò chơi:
Thời gian tiến hành: thường từ 5 – 7 phút
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi:
+ Nêu tên trò chơi.
+ Hướng dẫn cho HS cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ
luật chơi.
- Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi
- Chơi thật
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu
thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng phạt: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận
thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh.
Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như chào
các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò, ….) tránh tạo không khí căng thẳng,
không thoải mái cho HS sau khi chơi.
Tác giả: Trần Đức Nông

20


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

1.3.5.2. Giới thiệu một số trò chơi toán học 2:
Sau đây tôi xin giới thiệu một số trò chơi tiêu biểu mang tính đồng đội mà
tôi đã ứng dụng trong quá trình dạy toán học sinh lớp 2.
a) Trò chơi 1: Xây nhà
(Áp dụng cho các tiết học Luyện tập về 4 phép tính cộng, trừ, nhân, chia. Ví dụ, có
thể sử dụng cho các tiết học như: tiết 3, tiết 14).

+

75
24

+

+

50
25

5
25

+

+

50
25

+

24
12

24
12

72

+

51

+

50
25

+

5
25

24
12

* Mục đích:
+ Luyện tập và củng cố kỹ năng làm tính cộng nhẩm không nhớ trong phạm
vi 100.
Tác giả: Trần Đức Nông

21


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

*Chuẩn bị: 2 hình vẽ ngôi nhà trên bìa và các mảnh giấy hình tam giác, chữ
nhật (như hình vẽ), có 5 mảnh ghi các tổng tương ứng với các tổng ghi trên ngôi
nhà và 2 mảnh ghi sai.
*Cách chơi: Chọn 2 đội chơi, mỗi đội có 5 em.
Khi nghe hô “1, 2, 3 bắt đầu” các em phải nhẩm nhanh kết quả cho phép tính
trên ngôi nhà, rồi tìm mảnh giấy có kết quả tương ứng gắn với đúng vị trí. Khi dán
xong sẽ được hình ngôi nhà có mái đỏ, tường vàng, cửa xanh.
* Cách tính điểm như sau:
+ Gắn đúng 1 hình được 10 điểm, hình nào gắn sai không được điểm, gắn
đúng cả 5 hình được 100 điểm.
+ Đội nào gắn được nhiều hình đúng, nhanh, xong trước là đội thắng cuộc
+ Cả hai đội cùng gắn được số hình đúng bằng nhau thì đội nào nhanh hơn
đội ấy giành chiến thắng.
+ Nếu đội gắn xong trước mà gắn được ít hình đúng hơn đội xong sau thì đội
xong sau giành chiến thắng.
* Lưu ý: Ở trò chơi kiểu này nên đưa ra một vài kết quả không đúng để học
sinh lựa chọn, nếu nhìn bằng mắt mà không kỹ thì sẽ rất dễ nhầm.
Ví dụ: Nếu vội có thể cộng nhẩm bằng 75 (vì lấy hàng đơn vị của số thứ
nhất cộng với hàng chục của số thứ 2) các em có thể nhẩm kết quả. Tôi đưa vào
như vậy cốt để củng cố khắc sâu cách cộng nhẩm.
+ Trò chơi này còn có thể sử dụng trong các tiết Luyện tập và củng cố kĩ
năng làm các phép tính nhân chia trong bảng hay nhiều loại bài cùng dang.
b) Trò chơi 2: Ong đi tìm nhụy
(Trò chơi này có thể áp dụng vào các bảng +, - , x, :, cụ thể Tiết 6: 14 trừ đi

một số: 14 - 8)
* Mục đích:
+ Củng cố kỹ năng tính nhẩm dạng trừ đi một số: 14 - 8
+ Rèn tính tập thể
* Chuẩn bị:
+ 02 bông hoa 5 cánh, mỗi bông một màu, trên mỗi cánh hoa ghi các số như
sau, mặt sau gắn nam châm.

5
8
6

5

7
9

8
6

7
9

+ 10 chú ong trên mình ghi các phép tính, mặt sau có gắn nam châm
Tác giả: Trần Đức Nông

22


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

+ Phấn màu
* Cách chơi:
+ Chọn 2 đội, mỗi đội 5 em
+ Giáo viên chia làm 2, gắn mỗi bên một bông hoa và 5 chú ong, ở bên dưới
không theo trật tự, đồng thời giới thiệu trò chơi: Thầy có 2 bông hoa trên những
cánh hoa là các kết quả của phép tính, còn những chú Ong thì chở các phép tính đi
tìm kết quả của mình. Nhưng các chú Ong không biết phải tìm như thế nào, các
chú muốn nhờ các con tìm giúp, các con có giúp được không?
+ 2 đội xếp thành hàng. Khi nghe hiệu lệnh “Bắt đầu” thì lần lượt từng bạn
lên nối các phép tính với số thích hợp. Bạn thứ nhất nối xong phép tính đầu tiên,
trao phấn cho bạn thứ 2 lên nối, cứ như vậy cho đến khi nối hết các phép tính.
Trong vòng 1 phút, đội nào nối đúng và nhanh hơn là đội chiến thắng.
* Lưu ý: Sau khi học sinh chơi xong. Giáo viên chấm và hỏi thêm một số
câu hỏi sau để khắc sâu bài học.
+ Tại sao chú ong “14 - 10” không tìm được đường về nhà?
+ Phép tính “14 - 10” có thuộc dạng bài học ngày hôm nay không? Tại sao?
+ Muốn chú Ong này tìm được đường về nhà thì phải thay đổi số trên cánh
hoa như thế nào?
c) Trò chơi 3: Tìm lá cho hoa
(Áp dụng cho Tiết 83: Ôn tập về phép cộng và phép trừ hay nhiều tiết học
khác nhằm củng cố về cộng trừ, nhân, chia.)
* Mục đích:
+ Củng cố về cộng trừ nhẩm trong phạm vi các bảng tính.
+ Rèn tính tập thể cao
* Chuẩn bị:
+ 2 bông hoa màu bằng bìa cứng, mặt sau gắn nam châm.

Tác giả: Trần Đức Nông

23


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

+ 11 chiếc lá xanh, có gắn nam châm mặt sau:
7+8

5+9

41 -26

7+7

6+8

6+9

30 -15

42 -28

8+8

9+6

30 -16

* Cách chơi:
+ Chọn 2 đội chơi, mỗi đội 4 em

+ Gắn 2 bông hoa và những chiếc lá lên bảng rồi giới thiệu. Thầy có 2 bông
hoa mà nhị của nó là kết quả phải chọn nhanh những chiếc lá có phép tính ứng với
kết quả trên nhị hoa và gắn vào cành hoa của đội mình để tạo thành bông hoa toán
học thật đúng, thật đẹp.
+ 2 đội xếp hàng một, khi nghe hiệu lệnh cả 2 đội bắt đầu chơi. Đội nào nhanh,
đúng thì sẽ là đội thắng cuộc.
Sau khi đã chấm phân đội thắng – thua, tôi chỉ vào chiếc lá và hỏi:
+

8+8

: Tại sao con gắn lá này cho hoa?

+

9+6

: Nếu các con gắn chiếc lá này các con sẽ gắn vào bông hoa nào?

d) Trò chơi 4: Tìm đường về nhà cho 3 chú ếch (Tiết 130: Luyện tập
chung)
* Mục đích: Củng cố kỹ năng tìm thừa số và số bị chia
Tác giả: Trần Đức Nông

24


SKKN: Nâng cao hiệu quả giờ dạy Toán lớp 2 bằng việc thiết kế giáo án điện tử và tổ chức các trò chơi Toán học

* Chuẩn bị:

+ Bút dạ màu vàng - xanh - đỏ (mỗi câu hai chiếc)
+ 2 bức tranh tô màu đẹp treo trên bảng như sau:

* Cách chơi:
+ Chọn 2 đội, mỗi đội 3 em (phát cho mỗi em bút dạ màu)
+ Hướng dẫn: Vì 3 chú ếch xanh mải đi tắm mưa nên bị lạc đường về nhà.
Em hãy chỉ đường cho mỗi chú ếch về đúng nhà của mình kẻo trời sắp tối. Biết
rằng muốn về được nhà phải giải đúng bài toán ghi trên lưng mỗi chú ếch.
Sau khi 3 học sinh mỗi đội dùng 3 bút khác nhau để tìm đường về nhà cho
ếch. Giáo viên cho từng học sinh đọc lại để kiểm tra. Nhận xét đội thắng thua.

e) Trò chơi 5: Cùng leo dốc (Tiết 131 - Luyện tập chung)
* Mục đích: Luyện kỹ năng tính trong các bảng nhân, chia đã học
Tác giả: Trần Đức Nông

25