667
Chuyên đề 9
Tiền tệ, tín dụng
I. NHNG V N V TIN T, TÍN DNG
1. Tin t và nh tin t
n t
Tin là bt c mc xã hi chp nhn trao
i vi mi hàng hoá, dch v và các khon thanh toán khác trong nn kinh t.
1.2. Cha tin t
,
:
,
.
a)
- T
, .
,
.
,
,
, tit kim
gian
.
-
:
+ :
+
:
+ i
.
+
.
+
.
+ .
+ :
b)
-
,
. N ,
,
-
,
.
-
,
,
,
.
c)
- T
.
668
,
.
- Phm vi và hiu qu ca tin thc hin
này
,
.
, .
,
cao. ,
.
1.3.
,
.
1.3.1.
a)
.
,
, , .
.
ra,
m .
-
( -
),
,
.
b) N
-
,
lên.
:
+
;
+ Chi tiêu ca C;
+
;
+
;
+ kinh doanh.
.
liên .
-
, khi chi
,
,
.
669
:
ca thu nhp,
,
quan:
ng ca các ...
.
,
,
.
liên , .
,
,
, y: i
.
c)
-
.
t
,
,
,
.
-
,
:
+
: ,
,
,
.
+ :
,
,
,
.
,
,
.
+ :
;
.
-
+
chính sách t
: S
,
.
+
.
+
: C
.
-
C
.
, C
.
670
- Ch
t ,
, ,
i... ,
;
.
1.3.2.
a)
.
,
,
.
b)
, ,
,
.
, , ,
,
, ;
,
... .
.
,
.
c)
-
s
:
C.
+
C:
:
,
, chi
.
+ : gim thu,giãn thu khuyn khích doanh
nghi .
,
rt cn thit.
-
,
, n ,
.
-
khc phc
C
, thu nhp
cng.
671
- Ch
,
, :
,
,
,
...
2.
2.1.
:
a) Tp trung,
.
Tín : T
.
:
.
:
an ting, t
n vn nhàn
ri trong xã h hình thành qu qu cho vay ,
dng tin hành phân phi cho các doanh nghip, cá nhân có nhu cu cn b sung vn và
u kin vay vn. Quá trình này không nhi phi tuân theo các nguyên tc
tín dng, mà còn phi ch nhnh ca pháp lut hin hành v tín
dng.
C hai ni dung trên ca tín du phi thc hin theo nguyên tc hoàn tr vn
gc và lãi sau mt thi hn nhnh.
b)
Trong quá trình tp trung và phân phi li vn, các ch th tham gia trong quan
h tín dng kim soát ln nhau nhm bo v li ích cng tích cn
quá trình lành mnh hoá các hong kinh t - xã hi.
Trng tâm ca chi vc kim soát
phc tin hành trong c quá trình cho vay, tc là kic khi cho vay, trong
khi phát tii vay hoàn tr xong n.
Tín di là quan h n
,
ti .
b
Tín dng ngân hàng là quan h n gi
nhau trong xã hi. Trong quan h này, Ngân hàng xut hin v
và cho vay.
672
:
.
Tín d c là quan h n gic vc t
chc kinh t - xã hi. Trong quan h c là ch th t chc thc hin các quan
h tín d phc v các cha c.
2.2. Lãi sut tín dng
Lãi sut tín dng là t l pha li tc c và tng s tin cho vay
trong mt khong thi gian nhnh.
Lãi sut tín
dng trong k
=
Li tc
x 100%
Tng s tin cho vay
C
a)
:
- : L, , , ...
+
.
+
.
+ là l .
.
- là
.
+ s mua bán
.
+ ,
,
,
.
.
+ :
.
b)
: L
.
- .
- .
.
.
. :
673
-
:
.
- :
. S ,
.
-
:
,
, cung .
-
:
,
lên,
,
.
- NSNN:
.
và nói chung.
sau :
a)
- .
-
.
-
, .
b) vi mô
-
,
,
.
,
.
-
. Doanh
.
.
- (
, cho vay,
...)
.
3. C
i
3.1.1.
i là mt doanh nghic tin t - tín
dng, vi hong xuyên là nhn tin gi,cho vay và cung cp các dch v ngân
hàng cho nn kinh t quc dân.
674
3.1.2. Ch
a) Chn tín dng
Làm trung gian tín dng trong nn kinh tng các
khon tin nhàn ri ca các ch th kinh t trong xã hi, t các doanh nghip, h gia
i và t
chc tín d hình thành ngun vn cho vay. i dùng
ngun v i vi ch th kinh t thiu vn - có nhu cu
b sung vn.
y, hong ci là cho vay"u
ni a vni có nhu cu v vn.
Ch quan tri vi nn kinh t:
i gi tic li t vn tm thi nhàn ri vi khon lãi tin g
nm bo an toàn cho các khon tin gi và cung cp cho khách hàng
các dch v thanh toán tin li.
c nhu cu vn cho sn xut, kinh doanh hoc tiêu
dùng, mà không phi tn kém nhiu và thi gian cho vic tìm kim vn.
i vi i s c li nhun t chênh lch gia lãi sut
cho vay và lãi sut tin gi. n li nhun ln nht trong các hong ca
i.
i vi nn kinh t, chng kinh tu
tit tin t, nh sng tin và kim ch lm phát.
T nhng ni dung trên, có th kt lun rng ch ng là
chn và quan trng ci.
b) Ch
Ngân nhng ho
cho vay. Vic nhn tin gi và theo dõi các khon chi trên tài khon tin gi ca
khách hàng là ti Ngân hàng thc hin cht khác, vic thanh toán
trc tip bng tin mt gia các ch th kinh t có nhiu hn ch tc
thanh toán chm, chi phí lo u kin cho thanh toán không dùng tin mt
qua ngân hàng phát trin.
i thc hin các nghip v
tài khon tin gi, thanh toán theo yêu cu ca khách hàng. Trong các nghip
v u ca khách hàng là kt qu sau khi thc hin hai công vic
trên. Ngân hàng trích tin t tài khon tin gi c thanh toán tin hàng
hoá, dch v hoc nhp vào tài khon tin gi, tin thu bán hàng và các khon thu khác
theo yêu cu ca khách hàng.
Chi vi hong kinh t:
Nh tp trung thanh toán qua ngân hàng, nên vic thanh toán tin hàng hoá,
dch v tr nên thun tin, nhanh chóng, an toàn và tit kiu này góp phn
g hoá, t luân chuyn vn và hiu qu ca quá trình
tái sn xut xã hi.
675
Do thc hin chu
hing ttin gi ca khách hàng, m ry mnh hot
ng dch v ca ngân hàng.
c) Cho tin
Vi ch
mi có kh o tin gi thanh toán. Thông qua chng,
Ngân hi s dng s v cho vay, s tin cho vay li
c khách hàng s d thanh toán chuyn khon cho khách hàng Ngân hàng
khác và ch khi thc hin nghip v cho vay, ngân hàng mi bu to tin.
T mt khon tin gu, thông qua cho vay bng chuyn khon trong h
thi, s tin gp bi so vng tin gi ban
u. Kh o tin ci ph thuc vào các yu t l
d tr bt buc, t l d tr a và t l gia tin mt so vi tin gi thanh toán.
M rng tin gi là chn có ca h thi, gn
lin vi hong tín dng và thanh toán. Hay nói cách khác khi Ngân hàng cung ng
tín dng bng chuyn khon là nó to ra ting tin cung ng, khi thu n,
ng tin cung ng gim xung tin giao dch không ch là giy bc
phn quan trng là tin ghi s
i to ra.
Cho ting:
Khng tii tn, to u
kin thun li cho quá trình sn xut, kinh doanh phát trin.
Vic to tin chuyn kho thay th tin mt là mt quan trng
ca lch s hong ngân hàng. Chính nh c to tit kic chi
thành trung tâm ci sng kinh t - xã hi.
3.1.3. Nghip v ci
a) To lp ngun vn
i là mt loi hình doanh nghip, bi vy mun m rng các
hong kinh doanh, nó phi t to lc ngun vn, gm:
Vn ch s hu: Vn ch s hu ci bao gm vn
u l, các qu d tr và mt s tài sn n nh ca Ngân hàng Trung
V ng: ng vn nhàn ri là mt trong nhng ho ng quan
tr u c i. Nó to ra ngun vn ch lc trong kinh
ng vn nhàn ri ca xã hi qua các hình
thc nhn tin gi, phát hành các chng t có giá.
ng tin gi là hình thng vn ph bin c
mi. Các khon tin gi có th c chia thành tin gi không k hn và tin gi có k
hn.
Tin gi không k hn là loi tin gi gi có th rút ra bt c lúc nào,
nó có th là tin gi thanh toán hoc tin gi tit kim không k ha loi
ngun vn này là bin m này khi s dng.
676
Tin gi có k hn là loi tin gi có s tho thun v thi gian rút tin gia
khán vn ln và nh phù hp vi các hong
cho vay ngn, trung và dài hn ci.
ng vn thông qua phát hành chng t có giá là vic các Ngân hàng
i phát hành các chng ch tin gi, k phiu, trái phi huy
ng vn. Trong hình thc này, Ngân hàng ch ng phát hành chng t t
b sung ngun vn kinh doanh.
Vay vn ca các Ngân hàng: Trong quá trình hot ng kinh doanh mt Ngân
i có th thiu vn ngn h thanh toán. Ngân hàng có th
i và các t chc tín dng khác hoc vayca Ngân hàng Trung
+ Vay vn ci và t chc tín dc thc hin
thông qua th ng liên ngân hàng. Vic vay v c thc hin Ngân hàng
i trung u chnh cho các chi nhánh trong h thng.
+ Vay vn cc thc hin thông qua hình thc tái cp
vn, vay b sung vn thanh toán bù tr gii và vay khi Ngân
hàng mt kh
ng vn trong thanh toán và vn khác: Trong quá trình thc hin chc
i thc hin nghip v thanh toán
không dùng tin mt theo lnh cc ngun
vn tm thi nhàn ri hình thc: tin ký qu vào tài khon tin gi thanh toán, tin
chu chuyn trong thanh toán.
Khi thc hin các dch vc vn u
ca Chính ph hoc c ngoài. Trong thi gian ch gii
có th ng làm ngun vn kinh doanh.
b) Hong s dng vn
S dng vn là hong ch yu và quan trng nht ci.
Trong nn kinh t th ng, hong s dng vc thc
hii nhiu hình thc:
Hong tín dng
- Ho ng cho vay: n trong s dng vn ca Ngân hàng
i, gm có cho vay ngn hn, trung hn và dài hn.
+ Cho vay ngn hn là loi cho vay có thi hn i 12 tháng. Nó là loi cho vay
ph bin ci, nhm b sung vng cho khách hàng.
+ Cho vay trung và dài hn là loi cho vay có thi hn t 12 tháng. Loi cho vay
khách hàng thc hi án phát trin kinh t. Mt khác loi
p vi kh ng vn theo chia
i và nhu cng ci tác xin vay.
- Cho thuê tài chính: là hong tín dng trung dài hn thông qua vic cho thuê
máy móc thit bn vn chuyng s hng cho
thuê gia bên cho thuê vi bên thuê.
677
- Bo lãnh ngân hàng: là hoti chu trách
nhim tr tic bo lãnh, nu h không thc hi i
vi yêu cu ca mc thc hii nhiu hình thc,
bo lãnh vay vn, bo lãnh d thu, bo lãnh chng và khng hàng hóa...
Ho: Hoi thc hii
hai hình thc ch yu:
+ ng khoán là vic Ngân hàng mua chng khoán và tr thành ni s
hu chng khoán. Chi có th mua là tín phiu kho
bc ngn hn, trái phiu Chính ph, c phiu và trái phiu doanh nghip.
+ n liên doanh, liên kt là vii b v liên
doanh, liên kt vi, t chc tín dng khác hoc các doanh
nghip thuc sn xui, dch v n vn góp, to ra li
nhun cho Ngân hàng và nn kinh t.
c) Hong dch v ngân hàng
Dch v ngân hàng c phát trin mu kin kinh t th
li ngu i. Hong dch v c thc hin
i các hình thc sau:
Dch v thanh toán: i là mt t chc cung ng dch v
thanh toán cho khách hàng. Dch v này bao gm thanh toán không dùng tin mt, hoc
thu chi tin m t nghip v truyn thng thc
phát trin mnh trong nn kinh t th ng. Thông qua ho ng thanh toán, Ngân
c l phí, tc nhiu ngun vc
chu chuyn tin t trong nn kinh t quc dân.
Kinh doanh ngoi t và vàng: i mua bán ngoi t và vàng
th c và quc t.
Dch v chng khoán: Ngân hàng làm các dch v v chng khoán cho khách
ng hoa hng.
Hong u thác: Ngân hàng làm theo s u thác ca khách hàng v mt s
công vin lý tài si lý, u thác thanh toán.
Hon
+ nghip v, có thông tin và kinh nghi
mi có th n cho khách hàng v xây dng d ng vn,
phân tích báo cáo tài chính doanh nghip....
3.1.4. Các loi Vit Nam
vào tiêu thc s hu và góp vn, h thi Vit
c chia thành bn loi:
i c là Ngân hàng thuc s hu cc,
c thành lp bng 100% vn cc cp.
678
i c phn c thành li hình thc
mt công ty c phn, vn do các c
ng mi liên doanh c thành li hình
thc góp vn liên doanh gii tác s hu khác nhau.
i 100% vn c ngoài c thành lp
theo pháp lut và thuc s hu c c Chính ph Vit Nam cp giy
phép hong và tuân th theo pháp lut ca Vit Nam.
3.2. Các ngân hàng chuyên doanh và t chc tín dng phi ngân hàng, gm:
-
- Ngân hàng phát trin;
- Ngân hàng chính sách - xã hi;
- Công ty tài chính;
- Công ty cho thuê tài chính;
- Qu phát trin
4. T giá h
4.1. Khái nim: T giá h cng tic biu th bng
mt s tin t khác.
hình thành t giá hLch s tin t th gii qua các ch
tin t khác nhau cn t, t giá hi
khác nhau.
Trong ch bn v vàng thì t giá hng tic
c so sánh ni dung
nh cng tii nhau. Nu không có nhng ca yu t
th ng thì t giá hng vng giá vàng.
Ch bn v vàng là ch tin t rt nh, cho nên t giá ha tin t
ít bing. T ng giá vàng.
Trong ch y bc ngân hàng không chuyi ra vàng thì t giá
hng tic dng giá sc mua ca
chúng (Purchasing Power Parity - vit ta trên ch s giá c bình
quân ca hàng hoá và dch v tính bng tin cc thc hin trên
nhng th c la chn.
y bc ngân hàng không chuyc ra vàng tr nên ph
bin thì lm phát tin t là không tránh khu kin lm phát, si ni
i ngoi ca tin t luôn bing, t giá hng
u th t giá h
u th (yt) t giá h
4.3.1. c tip: biu th m
ngoi t (tic ngoài) b ni t (ti
ng ngoi t ng tin yng ni t ng tinh giá.
679
Ví d: Ngày 4/5/2009, ti th ng Vit Nam: 1 USD = 17.260 VND
Ti New York: ngày 4/3/2009 1 GBP = 2.003 USD
Vic yt t c tic tin hành các quc gia
trên th gii.
4.3.2. p: ni t c
biu th bng mt s ng nhnh ngoi tng ni t ng tin yt giá,
còn ngoi t ng tinh giá.
Ví d: Ti Úc: 1 AUD = 0,9312 USD
4.4. Nhân t n t giá h
Là mt phm trù kinh t phc tp và nhy cm, t giá hng xuyên bin
ng. S bing ca nhng nhân t
4.4.1. S ng hay suy thoái ca nn kinh t: M m GDP thc
t s m cung cu v ngoi t t ng ni t so vi ngoi t
gic t gy kinh t cn
kinh t M ngui lc giá so v USD còn b
mt giá so vi c nhing tin khác trên th gii).
4.4.2. T l lm phát ca nn kinh t: Lm phát làm suy gim si ngoi
cng tic so vi ngoi t và làm cho t giá ha tic
bing. Nu mc lm phát ca mi mng
ti có sc mua th giá hng tii tin
c ngoài s gim (nói cách khác t giá ngoi t u t l lm phát
ng tin càng mt giá mnh và t giá ha nó s gim nhiu.
4.4.3. Hin trng cán cân thanh toán quc t: Cán cân thanh toán quc t có th
ng thái sau: Cân bng, bi chi, bi thu.
Nu cán cân thanh toán quc t ng, thì cung cu v ngoi t cân bng,
giá h nh.
Nu cán cân thanh toán bi chi thì cu v ngoi t t cung v ngoi t dn
n t giá ngoi t
Nu cán cân thanh toán quc t bi thu thì cung v ngoi t l u v
ngoi t giá ngoi t gim.
4.4.4. Mc chênh lch lãi sut:
+ th ng nào có mc lãi sut ngoi t ngn hng lung vn
ngoi t ngn h v th tìm kim li nhucho
cung v ngoi t u v ngoi t gi giá ngoi t
ng gim.
+ S chênh lch lãi sut ging ni t vng ngoi t s n xu
n t giá hu lãi sut ngoi t cao ht ni
t thì s ng chuyng ngoi t, cu v ngoi t s n
n t giá ngoi t c li.
680
4.4.5. Hoi t: Hong này trc tin cung cu
v ngoi t t giá hng. Khi m a
mt ngoi t i gian ti s s dùng ni t mua t s ng ngoi
t trên th ng làm cho ngoi t này tr nên khan him dn t giá ngoi t s
c li, nu anh ta d i t st giá thì s bán mnh s ngoi t
ra th t c giá ngoi t s gim.
4.4.6. Các nhân t khác:
+ S i so vi hàng ni: Khi dân chúng hàng ngoi
thì nhu cu ngoi t s n t giá ngoi t
+ Tình trng buôn lu và gian lu chi ngoi t, làm
tht thoát ngoi t c không king
n t giá h
+ S ng ca các s kin bng v kinh t xã hn tranh, khng
b, khng hong chính tr, s c thiên tai, dch bnh..ng nhnh
n s bing ca t giá h
4.5. Các biu chnh t giá h
4.5.1. u chnh lãi sut tái chit khu: Nu NHTW h thp mc lãi sut tái
chit khu thì ngoi t s chc ngoài, dn dn t giá ngoi t s ng
ni t b mt giá). Nu t ng ni t st thp so vi mc t giá hp lý thì bng cách
nâng lãi sut tái chit khu s to ra hiu ng kích thích cu v ni t ng ni t s
dn dn khi mc t giá th v
vi mc t giá hng hc li nu t ng ni t i
mc t giá hp lý thì NHTW s h thp mc lãi sut tái chit kh n cu
v ngoi t, gây hiu ng gim t ng ni t tr v vi mc t giá hp lý.
4.5.2. Can thip ngoi hi: Khi s dng bii trc tip
tham gia ho ng mua bán ngoi t trên th ng ngoi h u chnh quan h
cung cu v ngoi t trên th ng, t giá h u chnh.
Vic thc hin bin pháp can thip ngoi hi phc cân nhc cn trngc
bit khi NHTW can thip bng cách bán ngoi t ra th ng thì phi có mng
ngoi t mnh, tuyi không can thip na vi.
4.5.3. Phá giá tin t: Phá giá tin t là vic chính thc h thp sc mua
cng ni t so vi ngoi t vi k v giá hng ni t
Vic thc hin phá giá tin t phc bit thn tr là bin pháp bt
c mua cng ni t b st mnh liên tc so vi ngoi t và bng các bin
i kt qu thì áp dng bin pháp phá giá tin t s có nhng
tác d
- Kích thích các ho ng xut kh ng kinh t, dch v i
ngoi khác có thu ngoi tng thi hn ch nhp khu và các hong dch v i
ngoi khác có chi v ngoi t, kt qu là góp phn ci thin cán cân thanh toán quc t,
làm cho t ng ni t n lên.
- Khuyn khích nhp khu vn, kiu hi, hn ch xut khu v
hong chuyn ngoi t i t nhm làm cho
t ng ni t n lên.
681
4.5.4. Nâng giá tin t: ng ni t so vi ngoi t có mt t giá mi
u chnh t giá hng quc v kinh t mun
s dng công c chi ng, hoc khi nn kinh t phát trin quá
mun làm u l thì dùng bin pháp nâng giá tin t ng chuyn
vc ngoài kim li.
II. QUAN H TÍN DNG VÀ THANH TOÁN GIA T CHC TÍN DNG VÀ
DOANH NGHIP
1. Quan h tín dng
1.1. Mt s v n trong cho vay
1.1.1. Nguyên tc cho vay
Hin nay, theo Quy nh s -NHNN ban hành ngày 31/12/2001 v
Quy ch cho vay ca t chc tín d i vi khách hàng, và Quy nh s-
nh 2 nguyên tc cho vay là:
a) Nguyên tc 1: Khách hàng vay vn ca t chc tín dng phi s dng vn vay
thun trong hng tín dng.
hàng bao
b) Nguyên tc 2: Hoàn tr gi h thun trong hp
ng tín dng.
Hoàn tr là m ng tín dng ca ngân hàng. Thc hin
nguyên tc này, khách hàng ch c s dng vn vay trong mt thi hn nhnh, ht
thi hn cho vay phm bo tr n c gc và lãi cho ngân hàng.
1.1.2.
u ki ngân hàng xem xét và quyng
th ngân hàng theo dõi, giám sát và x lý các tình hung xy ra trong
mn hiu kin vay vn, gm:
- Khách hàng vay vn phc pháp lut dân sc hành vi dân s
và chu trách nhim dân s nh ca pháp lut, c th:
i vi pháp nhân phc pháp lut dân s.
doanh nghii din h
i din t hp tác, thành viên hp danh ca công ty hp danh phc pháp
luc hành vi dân s.
- Có kh m bo tr n trong thi ht;
- M dng vn vay hp pháp;
- Có d n xut, kinh doanh, dch v kh thi và có hiu qu
hoc d c v i sng kh thi phù hp vnh ca pháp lut;
682
- Thc hinh v bm tinh ca Chính ph và
ng dn cc.
u kin cho vay có th c tng ngân hàng c th hoá tu thuc
m hong ca tng khách hàng vay, tng khon vay, theo t
1.1.3.
Theo cách rút vn vay và tr n thì hong cho vay cc thc
hin sau:
a) Cho vay tng ln
Cho vay tng ln là hình thc cho vay theo món, khi có nhu cu, khách hàng xin
vay mt khon tin cho mt m dng vn c th.
i vi nhng khách hàng có nhu cu vay vn không
ng xuyên, khách hàng có nhu c ngh vay tng ln hoc ngân hàng xét
thy cn thit phi áp dng cho vay tng l giám sát, kim tra, qun lý vic s dng
vn vay cht ch
Trong mi hng tín dng khách hàng có th rút vn vay làm nhiu ln tu
theo ti và nhu cu s dng vn vay thc t. Vic tr n c thc hin theo lch tr
n c tho thun trong hng tín dng. Khách hàng phi ch ng tr n cho
n hn, nu không ngân hàng có quyn trích tài khon tin gi ca khách
thu n.
b) Cho vay theo hn mc tín dng
Cho vay theo hn mc tín d
nh và tho thun mt hn mc tín dng, duy trì trong mt khong thi gian
nhnh. Hn mc tín dng là m vay tc duy trì trong mt thi hn
nh thun trong hng tín dng.
-
Quy mô ca hn mc tín d d tính v ng vn ln
nht mà doanh nghip có th cn ti bt k thm nào trong sut thi hn duy trì hn
mc tín dng. Doanh nghic rút tin vay trong phm vi hn mc tín dng còn li.
Mi ln rút tin vay, khách hàng ký vào kh c nhn ni gian tr
n cho tng khon rút vn. Th vào k luân chuyn ca
ng vay vn hoc thi gian thu tin ca khách hàng.
toán
1.1.3.
a) Thi hn cho vay
Thi hc tính t khi khách hàng bu nhn tin thi
m tr ht n gc và lãi vay vn c tho thun trong hng tín dng. Trong
mt s ng hc bit, thi hn cho vay là khong thi gian do ngân hàng và khách
683
hàng cùng tho thunh; Ví d cho vay theo hn mc tín dng hay cho vay
theo hn mc tín dng d phòng.
Thi hn cho vay bao gm:
- Thi hn rút vn: Là khong th phi tr n gc, tính t
khi bu rút tin vay cho ti khi bu thi k tr n nh t 1627/
NHNN).
- Thi hn tr n: là khong thc tính t khi khách hàng bu tr n
n khi tr ht n cho ngân hàng. Thi hn tr n có th c chia ra các k hn tr
n khác nhau tu thuc vào tình hình thu nh n ca khách hàng.
Ngun tr n cc ly t khu hao tài sn hình thành t vn vay, mt
phn li nhun ca d án vay vn và các ngun vn khác (nu có).
b
- m chu k hong kinh doanh cng vay vn.
ng thi h dài thi gian chu k hot
ng ca khách hàng. Tuy nhiên thi hn cho vay có th ng hong nu
trong k hoch tr n i thêm ngun tr n (t li nhun và các ngun thu khác).
Ví d: Mt doanh nghip có thi gian mua chu bình quân là 60 ngày, thi gian
d tr là 90 ngày, thi gian bán chu là 90 ngày, chu k ngân qu s là 120 ngày, khi
ngân hàng cho vay vng, thi gian cho vay ca ngân hàng bng thi gian ca
mt chu k ngân qu là 4 tháng.
- Thi gian hoàn vn c n xut, kinh doanh, d i
gian hoàn vng th hoàn tr vu bng các khon
li nhun và khu hao thu hng vay vn tham gia vào quá trình
luân chuyn vn cn xut, kinh doanh, d i hn hoàn
vn nh thi hn cho vay phù hm bo thu hc vn
(gn hn thanh toán.
- Kh n ca khách hàng vay.
- Kh i ngun vn cho vay ca ngân hàng.
i ngun vn, các ngân hàng chú trng ti s i gia ngun vn
cho vay ca ngân hàng và nhu cu vay vn ca khách hàng c v u
ngun vn theo k hn và loi tin s dng trong giao dch.
- Thi hn hong còn li ca doanh nghip
- S ng ca các nhân t tác qun tr c ngh
nghip ca cán b tín dng và ca khách hàng.
1.1.4.
Lãi là khon tin mà bên vay phi tr
vào s vn vay, thi gian s dng vn và lãi sut. Vic tính và thu lãi ph thuc vào hình
thnh hoc tho thun vi khách hàng. Có 3 cách tính, thu
(tr nh k c, tính và thu lãi sau. Các
bin:
Tính lãi theo tích s: áp di vi các khon cho
vay ngn hn theo hn mc tín dng. Vic thc hinh k
hàng tháng.
684
S tin lãi =
tích s tính lãi trong k (tháng) x Lãi sut tháng
S ngày trong k (tháng)
tích s tính lãi
trong tháng
=
( S thc t)
Ví d: c cp mt hn mc tín di lãi
sut 1%/tháng. Trong tháng 3/N có các giao dch vay và tr n g
Ngày 2/3 rút ti
Ngày 10/3 tr n
Ngày 26/3 rút ti
Bi tài kho
Lãi tin vay phi tr
Ngày Giao dch Vay Tr n
S ngày
Tích s
1/3 u tháng 150 1 150
2/3 Vay 250 400 8 3.200
10/3 Tr 200 200 16 3.200
26/3 Vay 300 500 6 3.000
cui tháng 500
Cng 31 9.550
Lãi ti
Tính lãi theo món: Áp di vi các khon cho vay ngn hn, trung hn, dài
h thun khi cho vay.
S tin lãi =
S hay
s tin tr n
Th
hay vay tin
Lãi sut
cho vay
Ví d: mt khoc rút toàn b vào ngày 12/3/N, ngày 5/5 tr n
g nt. Lãi sut cho vay là 1%/tháng.
Lãi phi tr i
tr vào ngày 20/7/N
1.1.5. Gim, min lãi tin vay
xem xét , l:
- Khách hàng có t
-
- .
685
-
-
-
-
-
- Khách hàng t
TCTD
-
liên quan
1.1.6.
khách hàng vay.
B m tin vay là mt trong nhng tiêu chu xét duy
không phi là tiêu chun quan trng nht hay nói cách khác nó không mang tính nguyên
tc trong quá trình xét duyt cho vay ca ngân hàng.
Hin nay vic bm tin vay ca t chc tín dc thc hin theo Ngh
nh 163-CP ngày 29/12/2006 v giao dch b m và Ngh nh s 08-CP
ngày 20/3/2000 v ý giao dch bm ca Chính ph chc tín dng
có quyn la chn, quynh vim bo bng tài sn hoc cho vay không
m bo bng tài sn và chu trách nhim v quynh ca mình.
a) m bo bng tài sn
m bo bng tài sm bo bng tài sn ca khách hàng vay, tài sn ca bên
bo lãnh hoc tài sn hình thành t vn vay. Tài sm bo tin vay ph các
u kin sau:
n phi thuc quyn s hu hp pháp ca khách hàng vay vn hoi
bo lãnh;
n phc pháp lut cho phép chuyng;
i có kh c.
T l gia s tin cho vay so vi giá tr tài sn bm do ngân hàng cho vay quy
nh. Ht thi hn cho vay mà khách hàng vay, bên bo lãnh không thc hin hoc thc
hi i vi ngân hàng cho vay thì ngân hàng có quyn x lý tài
sm b thu hi n.
b) m bo không phi bng tài sn
m bo không phi bng tài sn bao gng hp: Tín chp ca các t
ch, chính tr xã hi cho các cá nhân, h n, cho vay theo
ch nh ca Chính ph và cho vay theo s la chn ca t chc tín dng. Vic la chn
686
m bo bng tài sn ca t chc tín dc thc hii vi
nh u kin sau:
dng vn vay có hiu qu, tr n n cho các t chc tín dng;
n xut kinh doanh dch v kh thi, có hiu qu,
c v i sng kh thi phù hp vnh ca pháp lut;
thc hi tr n cho ngân hàng;
t thc hin bin m bo bng tài sn theo yêu cu ca t chc tín
dng nu s dng vt trong hng tín dng.
c quynh v vim bo bng tài sn hay không có
m bo bng tài sng da vào các tiêu th
hiu qu cn xut kinh doanh, d i
vay, m dng tin vay, s ti
1.2.1.
a:
Cho vay vng là mt dng ph bin ca cho vay ng vn, nhm tài tr
thêm vng cho các hong kinh doanh ca khách hàng.
- Quy trình cho vay.
Mt quy trình nghip v cho vay bao gm nhng công vic c th cn phi thc
hin, có mi quan h mt thit t cho nhau và ch i có trách nhim thc
hin mi công vii ngân hàng cho vay mt quy trình nghip v tu thuc
vào nhiu yu t chc quy
ng gm:
c 1: Tip nhn h p các thông tin v khách hàng.
xem xétinh doanh
ng tin khác.
c 2: Thnh và lp báo cáo thnh.
Khi toàn b các tài liu cn thic cung cp, CBTD (hoc cán b thm
nh) s ti
c vay n, uy tín ci van và các tài sn d phòng
c tr n hay không, thnh tài sn bm (nu có). Kt qu
phân tích s c th hin trong mt bn báo cáo tóm t gi cho i có thm
quynh ca ngân hàng xem xét quynh.
c 3: Thnh ri ro tín dc lp và trình báo cáo ri ro
ng phi thnh ri ro tín dc lp:
687
- i vi nhng khách hàng lu tiên có quan h vay vn vi Ngân
hàng
- Khon vay ln và phc tp
Ví d: không có tài sn bm, hoc có tài sn bm bng tài sn
t mc u quyn phán quyt c chi nhánh
Nhng hp không phi thnh ri ro tín dc lp\
- Phòng Khách hàng sau khi th xut t chi có
thm quyn chp thun
- c b bng s n gi,
s/th tit kim, giy t có giá, bo lãnh ca t chc phát hành, qun lý
thuc danh mc Tc công b.
- Các khon n vay bt buc
qun lý ri ro lp Báo cáo ri ro tín dng
c 4: Phê duyt và ký hng.
c 5: Thc hin hng.
Kt thúc mi khon cho vay, cán b tín dng cn có nhng tng k
t có th s dng khi cn thit.
- trong quy trình cho vay.
Khi có khách hàng vay vn, cán b ýin dng dn khách hàng v u kin
và lp h n. B h n khách hàng gn ngân hàng bao gm:
+ Gi ngh vay vn
+ H Bao gm các tài liu chng minh v c pháp lu
lc hành vi dân snh (giy phép) thành lp; Giy chng nh
kinh doanh; Giy phép hành ngh (nu có); Giy phép hoc hn ngch xut nhp khu
(nu pháp lunh phu l t chc và hong; Quynh b nhim
u hành, k ng; Quy ch i vi t
Các tài liu này áp di vi các doanh nghip vay vn lu hoc doanh
nghip có s i trong quá trình vay vn.
688
-
, kinh
+ H khon vay: n xut kinh doanh, k hoch vay vn tr n,
các chng t chn và tr n.
i vi khon vay bng ngoi t: Doanh nghip phi gi thêm các tài liu, chng
t chng minh nhu cu vay bng ngoi t nh qun lý ngoi hi hin hành ca
c.
+ H m tin vay:
Bn kê khai v tài sn bm tin vay, các giy t chng minh quyn s hu
h i vi tài sn bn chng nhn giá tr tài sn bo
m cc l
Công vic này có th c tin hành ngay t khi cán b tín dng tip xúc vi
c tng hp, cán b tín d
u kinh không, t n
v vii vi khách hàng.
+ Thnh phi tài chính: Vip trung làm rõ các v:
a v pháp lý (h c, kh m
t chc quu hành; uy tín cu hành, uy tín, li th
kinh doanh và các thông tin phi tài chính khác: quan h tín di vi các t chc tín
d
+ Phân tích hin trng và trin vng kinh doanh: Ngân hàng s
ho ng kinh doanh hin ti ca doanh nghip v sn xut, tiêu th n
vng ca ngành kinh doanh mà doanh nghi bi c kh
a khách hàng.
+ Phân tích tình hình tài chính: các báo cáo tài chính ca doanh nghip,
c trong quu tra tín dng, ngân hàng tin hành
phân tích tình hình tài chính ca doanh nghip nhm mt thc trng tài chính
ca doanh nghin xét v tiu qu i
ng cho vi hoch kinh doanh, k
hoch vay - tr n ca doanh nghip.
c khi thc hin vic phân tích cn chú ý ti nhng yu t có th gây méo mó
ti kt qu phân tích: Nhi ln trong hop,
chia tách; nhng khon mc có chng thp hoi bng trong báo cáo
tài chính v n, tài sn, thu nhp, chi phí; nh
pháp k
689
Trong thn, tr n, ngân hàng phnh các ch tiêu
tin cho vay, thi hn cho vay...
nh s tin vay da trên :
Nhu cu vay ca khách hàng;
Nhu cu vay = Nhu c- Vng ròng (ho có) - Vn khác
Giá tr tài sm bo: Mc cho vay tnh theo t l nh
cho tng loi tài sn bm;
Kh n ca khách ngun thu bán hàng và các ngun thu
khác (nu có);
T l so vi vn ch s hu ca khách hàng (nnh này);
Kh n vn ca ngân hàng;
Các gii hnh;
nh riêng ca ngân hàng cho vay.
thi hn vay, thm rút vn tr n: Chu k ngân qu
(vòng quay vng, vòng quay các tài sng vay vn) hon
tin t d tính cho t vay v
Vic kim tra khoc tinh k i
vi vay ngn hn. Ni dung kim tra ca ngân hàng là: tình hình s dng vn vay, tình
hình sn xut, kinh doanh; tình trng bo m tin vay; tình hình thc hin các cam kt;
ngun thu và kh n.
Ngoài ra, ngân hàng có th kit xut khi thy doanh nghip có các du
hi trong quá trình s dng vn vay.
Trong kim tra, nu phát hin các khon vay ca khách hàng có các du hiu
hoc có bng chng v m các cam kt, ngân
hàng có th x lý: Tm ngng hoc chm dt cho vay; thu hi n c hn mt phn
hoc toàn b; gia hn nu chnh k hn n; chuyn n quá hn; ti tài sn bo
m tin vay...
Nu khách hàng không thc hin nhng cam kt theo tho thun trong hng
tín dng và theo cam kt trên các giy nhn n, có th x
u chnh k hn tr n, gia hn tr n gc và lãi: n hn tr n,
n ngh u chnh k hn tr n hoc gia hn n (trong giy trình
bày rõ các nguyên nhân n vic chm tr và thuyt trình v k hoch tr n
mi), ngân hàng s xem xét và ký ph lc b sung vào hp ng tín dng nng ý.
690
n n quá hn: N n hn tr n, khách hàng không tr c n và
c chp thu u chnh k hn tr n hoc gia hn n, ngân hàng s
chuyn toàn b s n ca doanh nghip sang n quá hn. Tuy nhiên lãi sut n
quá hn ch áp dng cho các khon n n hn trong thi gian chm tr.
n bng x lý tài sn bm (nu có bm bng tài sn): Ngân hàng s
x lý tài sn b thu hi n khi khách hàng vay (hoc bên bo lãnh) không thc
hin hoc thc hi tr n.
Tài s m b c h c x thun.
ng hp các bên không x c tài sm b
thun, thì ngân hàng có quyn ch ng áp dc x lý tài sn bm
theo mt trong các cách:
Trc tip bán tài sm bo mt cách công khai.
U quyn bán tài sm bo cho t chu giá tài sn.
U quyn hoc chuyn giao vic x lý tài sn bm cho t chc có chc
c mua tài s bán.
Nhn chính tài sn b thay th cho vic thc hi c bo
m (tr quyn s dt, tài sn gn lin vt).
Nhn các khon tin, tài sn mà bên th ba phi tr hoc phi giao cho bên bo
m.
Ngân hàng cho vay có th khi kin khi khách hàng vi phm hng tín dng,
hm bo ti nhc nh c phc; n quá hn phát
sinh do nguyên nhân ch n pháp kh th tr n ngân hàng;
có kh tr n tình trn tránh tr n; có hành vi lo, gian
l
b
Chit khu giy t có giá là vic t chc tín dng mua giy t n hn
thanh toán ca khác ng chit khu là các giy t có giá, bao gm: Tín
phiu, k phiu, chng ch tin gi, s tit kiu, b chng t hàng xut,
các trái phiu, các giy t khác tr giá bng tin.
u kin ca các giy t c nhn chit khu:
- Thuc quyn s hu hp pháp ca khách hàng;
- Còn thi hp vi thi gian chit khnh;
- c phép chuyng khi cn thit;
- nh ca t chc phát hành.
c chit khu:
-
- Chit khu có thi hn: T chc tín dng mua giy t có giá theo thi hn và giá
chit khng thi kèm theo cam kt ca khách hàng v vic mua li giy t có giá
vào ngn hn chit khu.
Quy trình nghip v chit khu:
691
- Khách hàng np h t khu: Bn chính các chng t xin chit khu,
t khu, bng kê các chng t xin chit khu;
- Ngân hàng kim tra h u kin chit khu, thông báo cho khách hàng v
các chng t c chit khu, s tin thanh toán cho khách hàng:
S tin thanh toán = Giá tr hin ti ca GTCG - Phí chit khu (nu có)
Giá tr hin ti
ca GTCG
=
Giá tr n ca GTCG
1 +
Thi hn còn li ca
giy t có giá
x
Lãi sut
chit khu
Giá tr n là giá tr n hn thanh toán ca chng t có giá bao gm mnh
giá và lãi chng t (nu có). Phí chit khu có th t khu hoc tính
theo mt t l trên mnh giá hoc là mt s tin c th do ngânh.
- Khách hàng chuyn giao chng t có giá và nhn tin: Nng ý vi các quy
nh ca ngân hàng, khách hàng làm th tc chuyn giao chng t có giá cho ngân hàng
và nhn tin thanh toán.
- chng t có giá và thu n: Ngân , bo qun chu
ng t có giá, lp bng kê theo dõi theo th t n ca các chng tn hn,
ngân hàng tii phát hành hoi chp nhn n ca chng t.
ng hp chit khu có thi hn, khi khách hàng hoàn t cam kt
mua li giy t có giá, ngân hàng chuyn giao giy t có giá và quyn s hu giy t có
giá cho khách hàng.
c) Bao thanh toán
Bao thanh toán là mt hình thc cp tín dng ca t chc tín dng cho bên bán
hàng thông qua vic mua li các khon phi thu phát sinh t vi
c bên bán hàng và bên mua hàng tho thun trong hng mua bán hàng.
ng ra thanh toán ngay cho bên bán
hàng mt phn tin v i bên mua hàng.
Nó là hong mua li các khon n yu theo hng cung cp hàng
dài hn ca khách hàng l mia các doanh nghip.
Khi quy nh tài tr bao thanh toán thng i bán
khong 80-90% tr giá b tic i mua hàng, sau khi tr
tin c và các khon lãi, chi phí (phân tích tín dng, k toán, thu ngân, d phòng
rn còn lc chuyn tr i bán hàng.
Hinh ca NHNN Vit Nam, các t chc tín dng n u
ki c thc hic và bao thanh toán xut khi hai
hình thc:
- Bao thanh toán có quy bao thanh toán có quyli
s tic cho bên bán hàng khi bên mua hàng không có kh
thanh toán khon phi thu.
- Bao thanh toán không có quy bao thanh toán chu toàn b ri
ro khi bên mua hàng không có kh thanh toán khon phi thu.
bao thanh toán ch có quy ng hp bên mua hàng t chi