THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC THUỘC BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

ĐẶNG THỊ MAI HƯƠNG

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ
CÔNG CHỨC THUỘC BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT

HÀ NỘI - 2019


HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

ĐẶNG THỊ MAI HƯƠNG

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ
CÔNG CHỨC THUỘC BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT

Mã số: 62 38 01 01

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS,TS Lương Thanh Cường

HÀ NỘI - 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được
trích dẫn đầy đủ theo quy định.
Tác giả

Đặng Thị Mai Hương


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

Trang
1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP
TỤC NGHIÊN CỨU
9

1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến luận án
9
1.2. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu, giả thuyết và câu hỏi
nghiên cứu
28
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT QUẢN
LÝ CÔNG CHỨC THUỘC BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ
36

2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò thực hiện pháp luật quản lý công
chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ
2.2. Nội dung, hình thức thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc
bộ, cơ quan ngang bộ
2.3. Các điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý công chức
thuộc bộ, cơ quan ngang bộ
2.4. Thực hiện pháp luật quản lý công chức chính phủ của một số quốc
gia trên thế giới và những giá trị tham khảo cho Việt Nam

36
55
61
67

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC VÀ THỰC
TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT QUẢN LÝ CÔNG CHỨC
THUỘC BỘ, CƠ QUAN NGANG BỘ
77

3.1. Thực trạng đội ngũ công chức và hệ thống pháp luật về quản lý
công chức
77
3.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý công chức thuộc bộ, cơ
quan ngang bộ
100
3.3. Nguyên nhân của những ưu điểm và hạn chế về thực trạng thực
hiện pháp luật quản lý công chức
112
CHƯƠNG 4: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN

PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC THUỘC BỘ, CƠ QUAN
116
NGANG BỘ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

4.1. Quan điểm thực hiện pháp luật về quản lý công chức
4.2. Giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật về quản lý công chức
thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

116
124
148
150
151
163


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

THPL

: Thực hiện pháp luật

VTVL

: Vị trí việc làm

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo và phát triển nhằm phục vụ
nhân dân, yêu cầu đặt ra cần phải quan tâm đến chất lượng đội ngũ vận hành
bộ máy hành chính nhà nước. Sinh thời, suốt quá trình lãnh đạo Đảng và Nhà
nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú trọng, quan tâm đến công tác cán bộ;
người coi cán bộ là "Những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ
giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành... Vì vậy, cán bộ là cái gốc của
mọi công việc" [70, tr.269] và "Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do
cán bộ tốt hoặc kém" [69, tr.240].
Thực tiễn chất lượng đội ngũ công chức hiện nay chưa đảm bảo yêu
cầu quản lý, dẫn đến chất lượng thực thi công vụ kém hiệu quả, tinh thần thái
độ trong chấp hành và điều hành còn nhiều hạn chế. Hệ thống pháp luật về cán
bộ, công chức nói chung, văn bản quy phạm pháp luật về quản lý công chức
nói riêng còn nhiều bất cập, thiếu tính đồng bộ, chưa hoàn thiện đặc biệt là các
quy định về chế tài xử lý vi phạm dẫn đến khó thực hiện cho các chủ thể tham
gia quan hệ pháp luật về quản lý công chức; hệ quả là thực tiễn thực hiện pháp
luật về quản lý công chức của nước ta vẫn còn tồn tại một số bất cập: Ví dụ
quản lý nhà nước ở Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa hiệu quả nên để xảy ra tiêu
cực trong thi cử như ở Hà Giang, Hòa Bình…. hay việc thi tuyển công chức ở
Bộ Công thương; vụ việc bổ nhiệm Trịnh Xuân Thanh,... Trên các phương tiện
thông tin đại chúng đã phản ánh các hiện tượng về "chạy chức", "chạy quyền",
"chạy quy hoạch", "chạy khen thưởng, kỷ luật", "chạy luân chuyển", … diễn ra
ở nhiều cấp, nhiều bộ ngành là do có nhiều sai sót, bất cập trong quá trình tổ

chức thực hiện pháp luật về quản lý công chức như tuyển dụng, quy hoạch, đào
tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, giải quyết chế độ, chính sách.
Tình trạng "Không ít cán bộ, công chức vừa kém về đạo đức, phẩm chất,
vừa yếu về năng lực, trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ" [36, tr.78], rơi
vào căn bệnh mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra là "tự tư tự lợi" đã làm giảm

1


niềm tin của nhân dân, ảnh hưởng tới uy tín của Đảng, Nhà nước. Văn kiện Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI đã xác định rõ: "Thực hiện nghiêm Luật Cán
bộ, công chức; Luật Viên chức và các văn bản pháp luật có liên quan đến công
tác cán bộ" [38, tr.54-55] nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức. Xuyên
suốt đến Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII (báo cáo chính trị) đã
chỉ ra những nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ Đại hội, trong đó nhấn mạnh:
"Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"
trong nội bộ. " vì vậy, nhiệm vụ đặt ra là phải xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến
lược, đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Bộ, cơ quan ngang
bộ có nhiệm vụ hoạch định chính sách chung về đối nội, đối ngoại quốc gia;
bảo đảm điều phối lợi ích quốc gia, lợi ích chung các địa phương và kiểm soát
mọi quá trình quản lý xã hội. Đội ngũ công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang
bộ có vai trò vô cùng quan trọng trong tham mưu, hoạch định chính sách, trong
đảm bảo hiệu quả hoạt động của các cơ quan thuộc Chính phủ. Hoạt động của
họ ảnh hưởng đến công tác quản lý công chức hành chính nói chung (Bộ Tư
pháp thẩm định văn bản quy phạm pháp luật, Bội Nội vụ giúp Chính phủ quản
lý cán bộ, công chức, viên chức…), cũng như công tác quản lý công chức
thuộc bộ, cơ quan ngang bộ nói riêng.
Một số Quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, Canađa, Singapor… đã triển khai
thực hiện pháp luật nói chung, pháp luật quản lý công chức hiệu quả. Xu thế

chuyển đổi từ nền hành chính truyền thống sang phục vụ, kiến tạo, đề cao tính
minh bạch, năng động đã và đang diễn ra hầu hết các quốc gia trên thế giới. Vì
vậy, đòi hỏi Việt Nam phải nghiên cứu nghiêm túc về thành tựu của các quốc
gia phát triển trên thế giới, để ứng dụng những thành tựu, ưu điểm đó vào thực
tiễn Việt Nam.
Với những lý do vừa mang tính thời sự, cấp bách, vừa mang tính chiến
lược, lâu dài nêu trên, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài: "Thực hiện pháp
luật về quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện

2


nay" để nghiên cứu và làm luận án tiến sĩ Luật học. Trên cơ sở lựa chọn đề
tài Luận án, nghiên cứu sinh tập trung nghiên cứu, tìm hiểu các nguồn tài liệu,
các công trình nghiên cứu khoa học đã công bố để xác định các vấn đề đặt ra
cần tiếp tục nghiên cứu.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích làm rõ một số vấn đề về lý luận và thực tiễn thực
hiện pháp luật quản lý công chức, mục đích của luận án là đánh giá thực trạng
thực hiện pháp luật quản lý công chức các bộ, cơ quan ngang bộ để đề xuất
những quan điểm cơ bản, phương hướng và hệ thống giải pháp nhằm bảo đảm
thực hiện pháp luật về quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở
Việt Nam hiện nay hiệu quả, chất lượng.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích trên luận án có những nhiệm vụ sau đây:
- Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan đến
đề tài luận án, đánh giá chung những vấn đề đã được nghiên cứu và mức độ
nghiên cứu của các công trình, qua đó xác định rõ những vấn đề có thể kế
thừa, những vấn đề cần tiếp tục được nghiên cứu của luận án; đặt ra câu hỏi

nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu.
- Làm sáng tỏ cơ sở lý luận thực hiện pháp luật về quản lý công chức,
trong đó phân tích các khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, hình thức, và
các điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về quản lý công chức; đồng thời
nghiên cứu kinh nghiệm thực hiện pháp luật quản lý công chức của một số
Quốc gia trên thế giới để rút ra bài học cho Việt Nam.
- Phân tích các yếu tố tác động đến thực hiện pháp luật quản lý công
chức; đồng thời khảo sát đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật quản lý công
chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay; rút ra nguyên
nhân của những ưu điểm, hạn chế và bài học kinh nghiệm trong thực hiện
pháp luật về quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ.

3


- Phân tích, luận chứng các quan điểm, phương hướng và đề xuất hệ
thống các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc các
bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án: Những vấn đề lý luận và thực tiễn thực
hiện pháp luật về quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam
dưới góc độ của chuyên ngành Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung nghiên cứu: Với mục đích nghiên cứu chuyên
sâu về một vấn đề, luận án tập trung nghiên cứu về lý luận và thực tiễn thực
hiện pháp luật quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam
hiện nay. Trong quá trình nghiên cứu, luận án tập trung làm rõ nội dung cơ
bản thực hiện các quy định pháp luật về quản lý công chức: Từ tuyển dụng, sử
dụng, qui hoạch, bổ nhiệm, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ

luật; giải quyết chế độ, chính sách… đến kiểm tra giám sát, xử lý vi phạm.
- Phạm vi về không gian nghiên cứu: Trọng tâm tập trung của luận án
giới hạn phạm vi nghiên cứu là các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam. Tuy
nhiên để có số liệu chuyên sâu, luận án dự kiến tập trung nghiên cứu, lấy số
liệu khảo sát và thực hiện phỏng vấn chuyên sâu hoạt động thực hiện pháp
luật về quản lý công chức tại 2 bộ gồm: Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp.
- Phạm vi về thời gian: Luận án dự kiến nghiên cứu số liệu tính thời
gian trong vòng 03 năm gần đây (2015-2018) nhằm đảm bảo tính thời sự của
số liệu khảo sát, của vấn đề nghiên cứu.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được nghiên cứu dựa trên quan điểm lý luận của chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, bám sát
đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam về thực hiện pháp luật

4


quản lý công chức, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa (XHCN) gắn với
việc quản lý xã hội bằng pháp luật nhằm xây dựng Nhà nước pháp quyền
XHCN ở Việt Nam; đồng thời luận án tham khảo các công trình có liên quan
đến đề tài được công bố.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ
nghĩa duy vật lịch sử, luận án sử dụng các phương pháp cụ thể như phân tích,
tổng hợp, so sánh, thống kê, hệ thống, khảo sát, điều tra xã hội học.
- Luận án sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, hệ thống,
so sánh để nghiên cứu, triển khai thực hiện chương tổng quan và chương cơ sở
lý luận thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ.
Trong đó giải quyết tại chương 1, chương tổng quan, luận án sử dụng các

phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, hệ thống nhằm triển khai cụ
thể các nhiệm vụ sau: Trên cơ sở sử dụng phương pháp thống kê và tổng hợp,
Nghiên cứu sinh có thể hệ thống các vấn đề đã, đang được nghiên cứu trong
nước cũng như ở ngoài nước liên quan đến đề tài luận án của các nhà khoa học
trước đó, cùng với phương pháp hệ thống, so sánh, phân tích nghiên cứu sinh
xác định được tổng quan vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu của luận án.
Chương 2, chương cơ sở lý luận thực hiện pháp luật quản lý công chức
thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ, luận án sử dụng các phương pháp hệ thống,
tổng hợp để kế thừa các lý luận cơ bản về thực hiện pháp luật quản lý công
chức; đồng thời luận án cũng sử dụng các phương pháp phân tích, thống kê để
đưa ra các vấn đề lý luận mới làm cơ sở nghiên cứu, giải quyết các vấn đề ở
chương 3 và chương 4. Trên cơ sở đó làm rõ được cơ sở lý luận thực hiện
pháp luật quản lý công chức.
- Các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, hệ thống,
khảo sát, điều tra xã hội học được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ tại
chương 3, chương thực trạng thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc các
bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam. Để triển khai thực hiện giải quyết các vấn

5


đề mang tính thực tiễn tại chương 3, luận án thực hiện phương pháp điều tra
xã hội học, phỏng vấn chuyên sâu, khảo sát thực trạng thực hiện pháp luật
quản lý công chức tại 02 bộ, cơ quan ngang bộ và một cơ quan bên ngoài với
các nội dung quy định pháp luật quản lý công chức để hệ thống số liệu từ đó
phân tích, đánh giá thực trạng nhằm tìm ra những thành tựu thực tiễn thực
hiện pháp luật, cũng như nguyên nhân của thành tựu, những hạn chế, bất cập
và nguyên nhân làm cơ sở đề xuất các quan điểm, giải pháp tại chương 4.
- Sử dụng các phương pháp phân tích, so sánh, điều tra xã hội học và
khảo nghiệm thực tiễn để triển khai giải quyết các vấn đề được đặt ra tại

chương 4. Trên cơ sở lý luận của chương 2 và kết quả điều tra, khảo sát, tổng
hợp, đánh giá thực trạng của chương 3, luận án phân tích, so sánh đưa ra các
quan điểm, giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc
các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay. Lựa chọn một giải pháp đưa
vào khảo nghiệm thực tiễn, để phân tích, đánh giá tính khả thi của các giải
pháp được đề xuất trong luận án.
Xây dựng khái niệm thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc bộ,
cơ quan ngang bộ ở Việt Nam
Làm rõ đặc điểm, nội dung, hình thức thực hiện và các điều kiện đảm
bảo thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt
Nam hiện nay.
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng; đánh giá thực trạng, chỉ rõ hạn chế, ưu
điểm và nguyên nhân hạn chế, ưu điểm của việc thực hiện pháp luật quản lý
công chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam.
Đề xuất quan điểm và các nhóm giải pháp chủ yếu nhằm đảm bảo hiệu
quả thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt
Nam hiện nay.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
+ Về phương diện lý luận:
- Luận án khái quát và làm rõ cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật quản

6


lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam; khái niệm, đặc
điểm, nội dung, hình thức, các điều kiện bảo thực hiện pháp luật quản lý công
chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
- Cung cấp căn cứ khoa học giúp các cơ quan và tổ chức có nhãn quan
toàn diện để hoạch định chủ trương, chính sách, hoàn thiện pháp luật quản lý
công chức; đồng thời bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý công chức thuộc các

bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
+ Về phương diện thực tiễn:
- Từ phân tích đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật quản lý công
chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam, luận án chỉ ra những kết quả
đạt được, mặt hạn chế và nguyên nhân, đề xuất quan điểm, giải pháp chủ yếu
có tính khả thi nhằm đảm bảo hiệu quả thực hiện pháp luật quản lý công chức
thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ. Do đó kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ có giá
trị tham khảo trong công tác nghiên cứu, giảng dạy ở các đơn vị đào tạo
chuyên môn liên quan đến đề tài và có giá trị tham khảo tốt cho những ai
quan tâm đến lĩnh vực này.
- Kết quả nghiên cứu của luận án là tài liệu tham khảo cho các chủ thể
tham gia quan hệ pháp luật quản lý công chức nhằm thực hiện pháp luật về
quản lý công chức hiệu quả; Kết quả nghiên cứu của đề tài là tài liệu tham
khảo để các nhà quản lý, lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ triển khai xây
dựng, hoạch định chính sách và quản lý công chức nhằm xây dựng đội ngũ
công chức đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và xây dựng nhà nước pháp
quyền XHCN ở Việt Nam hiện nay.
Luận án sẽ là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ
thống cả về lý luận lẫn thực tiễn về thực hiện pháp luật quản lý công chức
thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay nhằm nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động bộ máy hành chính nhà nước, góp phần nhỏ vào
quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam thời gian tới.

7


7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, hệ thống bảng biểu, danh mục
chữ viết tắt, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận án được kết cấu làm
4 chương, 11 tiết.

Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật quản lý công chức
thuộc bộ, cơ quan ngang bộ
Chương 3: Thực trạng đội ngũ công chức và thực trạng thực hiện pháp
luật quản lý công chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ
Chương 4: Quan điểm, giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về quản
lý công chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay

8


Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
Trong những năm gần đây, pháp luật về công vụ, công chức, thực hiện
pháp luật về quản lý công chức nói chung đã được nhiều nhà khoa học trong
và ngoài nước quan tâm, thực tế đã có nhiều công trình nghiên cứu, luận giải
về vấn đề này với nhiều cách tiếp cận khác nhau. Vì vậy, nhiệm vụ của
nghiên cứu sinh là tập trung khái quát các công trình nghiên cứu về thực hiện
pháp luật quản lý công chức có liên quan đến đề tài luận án. Cụ thể như sau:
1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1.1.1. Một số công trình khoa học nghiên cứu về quản lý công chức
và pháp luật quản lý công chức
1.1.1.1. Giáo trình, sách
Các giáo trình lý luận về Nhà nước và pháp luật của Khoa Luật, Đại
học Quốc gia Hà Nội; Viện Nhà nước và pháp luật (Học viện Chính trị quốc
gia Hồ Chí Minh), Đại học Luật Hà Nội, Viện Nhà nước và pháp luật (Viện
Khoa học xã hội)… đều có 01 chương nghiên cứu về thực hiện pháp luật với

tư cách là một phạm trù của lý luận về pháp luật, yếu tố cấu thành cơ chế điều
chỉnh pháp luật.
Cuốn sách Hệ thống công vụ và xu hướng cải cách của một số nước
trên thế giới của Thang Văn Phúc và các tác giả [78]. Cuốn sách giới thiệu
về lịch sử nền công vụ, chế độ quản lý công chức ở tám nước trên thế giới:
Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Liên bang Nga, Cộng hòa Pháp, Cộng
hòa Liên bang Đức, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, cuốn sách
giới thiệu về chế độ, chính sách của mỗi nước nhằm cải cách nền công vụ
hiện hữu như: Cải cách chế độ đào tạo, thi tuyển, đánh giá, đề bạt, lương
bổng, phụ cấp… Mặc dù cuốn sách không đi sâu vào nghiên cứu thực trạng
quản lý công chức ở một số quốc gia trên thế giới để từ đó tìm ra những ưu

9


điểm cũng như những mặt còn hạn chế trong quản lý công chức, nhưng là một
công trình khoa học có giá trị tham khảo về tính lý luận và thực tiễn trong quản
lý công chức một số quốc gia trên thế giới, giúp nghiên cứu sinh kế thừa để
nghiên cứu đề xuất các giải pháp quản lý công chức ở Việt Nam hiện nay.
Acuña-Alfaro, Jairo, Cải cách nền hành chính Việt Nam: Thực trạng và
giải pháp. Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc, Trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hỗ trợ cộng đồng [2].
Nội dung cuốn sách gồm 6 chương, nghiên cứu các vấn đề hành chính công
và phát triển kinh tế ở Việt Nam; quản lý tài chính công, tăng cường hiệu quả
điều hành và quản lý nhà nước; cải cách hệ thống công vụ khi Việt Nam trở
thành quốc gia có mức thu nhập bậc trung; cơ cấu tổ chức chính phủ để cung
ứng dịch vụ công tốt nhất: Trường hợp Việt Nam và một số kiến nghị đổi
mới; cải cách thể chế quản lý hành chính công ở Việt Nam hiện nay; tham
nhũng, cải cách hành chính và phát triển: Thách thức và cơ hội khi Việt Nam
trở thành quốc gia có mức thu nhập bậc trung. Cuốn sách có chương về cải

cách công vụ khi Việt Nam trở thành quốc gia có mức thu nhập ở bậc trung
đã phân tích, đưa ra các số liệu, các ví dụ thực tiễn trong công tác quản lý
công chức ở Việt Nam và những khuyến nghị nhằm hoàn thiện chế độ công
vụ, công chức trong thời gian tới. Tuy chưa nghiên cứu về thực hiện pháp luật
quản lý công chức nhưng đây là một công trình khoa học có giá trị tham khảo
để nghiên cứu sinh tiếp tục nghiên cứu để đề xuất giải pháp về hoàn thiện hệ
thống văn bản quản lý công chức.
Cuốn sách Quản lý công của Bùi Huy Khiên, Nguyễn Thị Vân Hương
[63]. Các tác giả đã tập trung nghiên cứu những vấn đề liên quan đến quản lý
công bao gồm: Những vấn đề cơ bản về quản lý công, môi trường quản lý
công, nhà quản lý công, chức năng trong quản lý công… và cải cách hành
chính theo mô hình quản lý công mới. Trong đó có nội dung liên quan đến cải
cách chế độ công vụ, công chức: "Các nhà quản lý được chủ động trong việc
tuyển dụng, sa thải, thăng tiến, thuyên chuyển, duy trì và trả lương cán bộ,

10


công chức. Việc trả lương cán bộ, công chức gắn chặt với năng lực và kết quả
làm việc của cán bộ, công chức" [63, tr.313]. Cuốn sách cũng chỉ ra một số
thách thức khi áp dụng mô hình quản lý công mới vào Việt Nam như pháp
luật thực định chưa đầy đủ, việc thực hiện pháp luật không nghiêm minh,
trong các cơ quan còn tồn tại khá nhiều tình trạng thiếu dân chủ, tình trạng
liên tục gia tăng biên chế trong các cơ quan, tổ chức tạo áp lực lớn cho ngân
sách nhà nước… Tuy nhiên, cuốn sách không tập trung nghiên cứu sâu, bình
luận và phân tích về thực trạng thực hiện quản lý công chức nói chung và
quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam nói riêng. Vì
vậy Luận án cần tiếp tục nghiên cứu thực trạng thực hiện pháp luật quản lý
công chức nói chung và quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở
Việt Nam nói riêng.

Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công: Lý luận và kinh nghiệm một
số nước của Nguyễn Thị Hồng Hải và các tác giả [48, tr.299]. Nghiên cứu một
số vấn đề lý luận về quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công. Giới thiệu thực
tiễn quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công ở một số quốc gia như: Liên
hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ailen, Cộng hoà Pháp, Hoa Kỳ... qua các mô hình
chức nghiệp, mô hình vị trí việc làm (VTVL), mô hình kết hợp của các quốc gia
trên thế giới. Đây cũng là tài liệu tham khảo để Nghiên cứu sinh tham khảo phục
vụ quá trình nghiên cứu, phân tích nội dung thực hiện quản lý công chức thuộc
các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
Cuốn sách Phân cấp quản lý nhân sự hành chính nhà nước ở Việt Nam
hiện nay của Hoàng Mai chủ biên [66]. Cuốn sách đã giải quyết những vấn đề
về mặt lý luận cũng như thực tiễn về phân cấp quản lý nhân sự hành chính
nhà nước. Trong đó, cuốn sách đề xuất giải pháp cụ thể thông qua mô hình
phân cấp quản lý, xác định rõ các vai trò của các chủ thể như Đảng Cộng sản
Việt Nam, cơ quan quản lý nhà nước đối với nhân sự hành chính nhà nước và
cơ quan trực tiếp sử dụng nhân sự trong cơ quan hành chính nhà nước. Cuốn
sách là tài liệu tham khảo để tác giả nghiên cứu, phân tích những nội dung

11


liên quan đến quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ dưới góc độ
quản lý hành chính nhà nước.
Cuốn sách Hành chính nhà nước và cải cách hành chính nhà nước của
Ngô Thành Can [18]. Cuốn sách đã trình bày khái quát chung về hành chính
nhà nước, những vấn đề cơ bản về công vụ, công chức nhà nước, cải cách
hành chính nhà nước và các giải pháp để thúc đẩy cải cách hành chính nhà
nước ở Việt Nam và kinh nghiệm quốc tế về cải cách hành chính nhà nước.
Tuy nhiên, cuốn sách chưa tập trung nghiên cứu về thực trạng thực hiện quản
lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay, để từ đó

thấy được những thành tựu cũng như những điểm còn hạn chế về vấn đề còn
được bỏ ngỏ này.
Cuốn sách Quản trị tốt, lý luận và thực tiễn của Vũ Công Giao và các
cộng sự [44]. Vấn đề quản trị tốt được các tổ chức quốc tế xem như là những
nguyên tắc nền tảng cho sự phát triển bền vững, là một trong những yếu tố
chính dẫn đến thành công trên con đường phát triển của quốc gia, chính vì lẽ
đó, quản trị tốt là xu hướng quản lý nhà nước trong thế kỷ thứ XXI. Cuốn sách
đã có những nội dung đề cập đến vấn đề lý luận về quản trị tốt, quản trị nhà
nước dưới thời hậu Lê, tuyển dụng, sử dụng quan lại thời phong kiến Việt Nam
và một số gợi mở về quản trị tốt và phòng chống tham nhũng, cải cách thể chế
hành chính ở Việt Nam theo tinh thần quản trị tốt. Tuy nhiên, cuốn sách chưa
đi sâu phân tích, nghiên cứu về vấn đề quản trị tốt trong việc thực hiện quản lý
công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
- Cuốn sách Hệ thống các quy định mới về cán bộ, công chức của tác
giả Tuấn Đức [43]. Trong cuốn sách tác giả đã hệ thống đầy đủ các văn bản
quy phạm pháp luật hiện hành điều chỉnh về cán bộ, công chức. Cuốn sách
gồm 2 phần: Phần 1, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 và các văn bản
hướng dẫn thi hành; Phần 2, quy định về cán bộ, công chức trong một số
ngành nghề, lĩnh vực. Tuy cuốn sách không đề cập đến vấn đề thực hiện
pháp luật về quản lý công chức nhưng đây sẽ là cẩm nang pháp lý cơ bản

12


đầy đủ cho các đối tượng thực thi pháp luật về công chức và các nhà khoa
học nghiên cứu pháp luật về công chức tham khảo. Cuốn sách này là một tài
liệu có giá trị cho nghiên cứu sinh khi nghiên cứu thực trạng pháp luật về
công chức của Việt Nam.
- Cuốn sổ tay cán bộ làm công tác tổ chức nhà nước, Luật Cán bộ, công
chức do tác giả Lê Huy Hòa và nhiều tác giả sưu tầm và tuyển chọn. Cuốn

sách có hai nội dung cơ bản: 1. Các quy định về cán bộ, công chức; bầu cử,
tuyển dụng, sử dụng, quản lý cán bộ, công chức; nghĩa vụ, quyền của cán bộ,
công chức và điều kiện bảo đảm thực thi công vụ; 2. Áp dụng đối với cán bộ,
công chức và cơ quan, tổ chức, đơn vị của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà
nước và các tổ chức chính trị xã hội. Cuốn sách này cũng là tư liệu qúy cho
những ai đang đảm nhận công tác tổ chức, lãnh đạo và hoạt động cũng như
nghiên cứu các vấn đề có liên quan đến pháp luật về cán bộ, công chức nói
chung và pháp luật về công chức nói riêng.
- Cuốn sách Hệ thống văn bản pháp luật mới về cán bộ, công chức,
chính sách tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, đề bạt, miễn nhiệm và quyền lợi,
nghĩa vụ, trách nhiệm của cán bộ, công chức trong các cơ quan, tổ chức,
[73]. Nội dung cuốn sách được hệ thống hóa và cập nhật những văn bản pháp
luật hiện hành về 13 vấn đề quan trọng:
1. Quy định mới về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức;
2. Quy định mới về thi tuyển, nâng ngạch, nâng bậc và chuyển ngạch
công chức;
3. Đánh giá, đề bạt, bổ nhiệm, miễm nhiệm cán bộ công chức;
4. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức;
5. Quy định mới về thời giờ, quy tắc ứng xử của cán bộ công chức;
6. Quy định về xử lý trách nhiệm của cán bộ công chức;
7. Quy định về khen thưởng và xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức.
Cuốn sách đã hệ thống hóa đầy đủ các văn bản pháp luật hiện hành ở
tất cả các nội dung quản lý công chức. Đây là tài liệu có giá trị cho nghiên

13


cứu sinh khi nghiên cứu, đánh giá pháp luật về quản lý công chức nói chung
và quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ nói riêng.
- Cuốn sách Pháp luật về công vụ, công chức của Việt nam và một số

nước trên thế giới của Trần Anh Tuấn [98]. Đây là một cuốn sách có giá trị
tham khảo cao với những lập luận sắc bén, khoa học khi đề cập đến những
vấn đề chung về công vụ, công chức, nội dung cải cách chế độ công vụ qua
các thời kỳ. Nhiều nội dung trong quản lý công chức được đề cập và phân tích
sâu sắc như vấn đề về thi tuyển công chức, đánh giá công chức, tổ chức bộ
máy quản lý công chức, chế độ tiền lương và đãi ngộ... Ngoài ra, nhóm tác giả
đã tập trung phân tích chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại của hệ
thống thể chế quản lý cán bộ, công chức cũng như việc thực hiện các nội dung
quản lý cán bộ, công chức và công vụ. Đặc biệt, nhóm tác giả đã đề cập đến
vấn đề đổi mới cơ chế quản lý công chức phù hợp với xu thế hoàn thiện chế
độ công vụ theo VTVL. Đây là một tài liệu có giá trị kế thừa phần lý luận cho
nghiên cứu sinh khi nghiên cứu pháp luật về công chức và pháp luật về quản
lý công chức trong luận án của mình.
Cuốn sách Một số vấn đề lý luận về chế định pháp luật công vụ, công
chức của tác giả Lương Thanh Cường [20]. Đây là cuốn sách chuyên khảo đã
đề cập đến một số vấn đề sau: Một là, các quy định về công vụ và các quy
định về công chức; hai là thực trạng, xu hướng vận động của chế định pháp
luật công vụ, công chức. Ngoài ra, cuốn sách cũng dành một phần nội dung
tương xứng để luận bàn về công vụ, công chức, chế định công vụ, công chức,
cơ sở xác định phạm vi điều chỉnh của chế định pháp luật công vụ, công chức
và đưa ra những đề xuất khoa học tiếp tục hoàn thiện chế định pháp luật công
vụ, công chức. Đặc biệt, cuốn sách đã phân tích rất rõ đặc điểm của hoạt động
công vụ. Với sự phân tích logích khoa học và sâu sắc về chín đặc điểm của
hoạt động công vụ là những vấn đề lý luận thật sự cần thiết cho nghiên cứu
sinh khi đi sâu phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thực hiện pháp
luật của chủ thể quản lý công chức nói chung và chủ thể thực hiện pháp luật

14

về quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay
nói riêng; đồng thời triển khai khảo sát, khảo nghiệm các vấn đề lý luận vào
thực tiễn, để từ đó đề xuất các giải pháp đảm bảo thực hiện pháp luật về quản
lý công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiệu quả. Tuy có
nhiều giá trị tham khảo cho nghiên cứu sinh trong quá trình viết luận án,
nhưng cuốn sách mới chỉ tập trung đến vấn đề hoàn thiện pháp luật về quản lý
công chức, chưa đề cập đến vấn đề thực hiện pháp luật về quản lý công chức.
Cuốn sách Pháp luật về đạo đức công chức ở Việt Nam hiện nay của tác
giả Lê Đinh Mùi [71], là cuốn sách đã đề cập được các nội dung về cơ sở lý
luận của pháp luật đạo đức công chức, quá trình hình thành, phát triển và thực
trạng pháp luật về đạo đức công chức; đồng thời cuốn sách cũng nêu bật được
những quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật về đạo đức công chức ở
Việt Nam hiện nay. Trong bối cảnh đất nước đang hướng đến một chính phủ
liêm chính, kiến tạo và phát triển, xây dựng một nền hành chính phục vụ,
không thể không quan tâm đến sự hoàn thiện của pháp luật về đạo đức công
chức cũng như việc tổ chức thực hiện hiệu quả. Mặc dù cuốn sách chưa đề cập
đến việc nghiên cứu thực hiện pháp luật quản lý công chức nhưng đã đề cập
được đến những vấn đề liên quan đến nhận thức và hoạt động của công chức
trong thực thi công vụ, là tài liệu có giá trị tham khảo quan trọng để nghiên cứu
sinh kế thừa trong Luận án cũng như trong quá trình nghiên cứu.
- Cuốn Trách nhiệm của công chức trong thực thi công vụ đáp ứng yêu
cầu cải cách nền hành chính nhà nước của tác giả Trần Nghị [74], là cuốn
sách viết sâu về những nội dung cơ bản của trách nhiệm công chức trong thực
thi công vụ; thực trạng trách nhiệm trong thực thi công vụ của công chức;
đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao trách nhiệm của công chức trong
thực thi công vụ của công chức ở Việt Nam. Tuy không nghiên cứu về thực
hiện pháp luật quản lý công chức nhưng cuốn sách đã gợi mở cho nghiên cứu
sinh rất nhiều nội dung liên quan đến xác định các yếu tố ảnh hưởng cũng như đề
xuất giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật quản lý công chức hiệu quả, khả thi.

15


- Cuốn Guide to Managing Human Resources - Hướng dẫn về Quản lý
nguồn nhân lực. Ngoài lời nói đầu, nội dung cuốn sách đề cập đến 5 nội dung
cơ bản trong quản lý nhân sự: 1. Tuyển dụng nhân viên; 2. Quản lý thành
công; 3. Tương tác tại nơi làm việc; 4. Wellness tại nơi làm việc; 5. Quan hệ
nhân viên và quan hệ lao động. Nội dung các phần hướng dẫn cụ thể về hoạt
động quản lý nhân sự trong tổ chức. Tài liệu này, giúp nghiên cứu sinh có
thêm nhiều kiến thức bổ ích làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu về thực
hiện pháp luật quản lý nhân sự nói chung và quản lý nhân sự trong cơ quan
hành chính nhà nước nói riêng từ đó có cách nhìn nhận hợp lý trong nghiên
cứu thực hiện pháp luật quản lý công chức.
Public Service Reforms: Trends, Challenges and Opportunities (Cải
cách công vụ: Xu hướng, thách thức và cơ hội), UNDP, Discussion Paper, 5
March, 2013. Trong xu hướng xây dựng Chính phủ gần dân, đề cao trách
nhiệm giải trình và: "Xây dựng năng lực Chính phủ sáng tạo và thúc đẩy một
xã hội sáng tạo để tạo ra các giải pháp khẩn cấp để giải quyết các thách thức
và phức tạp" [102, tr.72]. Việc quản trị Chính phủ của các quốc gia trên thế
giới đang trải qua quá trình "chuyển đổi mô hình" từ quản lý công truyền
thống sang mô hình kiểm soát và dựa vào kết quả đầu ra, linh hoạt, thuận lợi
và lấy người dân làm trung tâm. Đây là tài liệu tham khảo có giá trị trong
nghiên cứu cơ sở lý luận thực hiện pháp luật quản lý công chức thuộc các bộ,
cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
Cuốn sách The 100 concrete steps set out by President Nursultan
Nazarbayev to implement the five institutional reforms (100 bước cụ thể nhằm
thực hiện 5 chương trình cải cách do tổng thống Kazakhstan Nursultan
Nazarbayev đề ra), the President of Kazakhstan, năm 2015. Cuốn sách đã đề
cập đến 5 chương trình cải cách của Tổng thống bao gồm: Xây dựng bộ máy
nhà nước hiện đại; đảm bảo vai trò tối thượng của pháp luật; công nghiệp hóa

và tăng trưởng kinh tế; tương lai hòa hợp, thống nhất dân tộc; nhà nước báo
cáo minh bạch. Trong nội dung xây dựng bộ máy nhà nước hiện đại, chuyên

16


nghiệp bao gồm có đổi mới tuyển dụng công chức theo VTVL, thực hiện chế
độ nâng lương theo kết quả công việc, ban hành chế độ đào tạo, bồi dưỡng
công chức, bổ nhiệm chức danh theo hướng thi tuyển công chức, đẩy mạnh
phòng, chống tham nhũng, kiểm tra, đánh giá công chức và ban hành Luật
Công chức mới. Qua đây, chúng ta thấy được xu hướng cải cách bộ máy nhà
nước theo hướng hiện đại của tổng thống Kazakhstan mang những dấu hiệu
nhận biết của pháp luật về quản lý công chức theo mô hình VTVL trong điều
kiện xây dựng nhà nước pháp quyền.
1.1.1.2. Đề tài nghiên cứu khoa học
Đề tài Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu đòi hỏi
của nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân do Thang Văn Phúc
làm chủ nhiệm [80]. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài là đội ngũ cán
bộ, công chức; bối cảnh, yêu cầu đặt ra là đáp ứng đòi hỏi của nhà nước pháp
quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Đề tài đã xác định vị
trí, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức và đòi hỏi của nhà nước pháp quyền
XHCN của dân, do dân, vì dân đối với đội ngũ cán bộ, công chức. Bên cạnh
đó đề tài phân tích đặc điểm, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức
và hệ thống thể chế quản lý đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay,
vận dụng kinh nghiệm của các triều đại phong kiến Việt Nam trong việc lựa
chọn, tuyển dụng quan chức và của một số nước trên thế giới trong việc xây
dựng đội ngũ công chức nhà nước; xác định hệ thống các yêu cầu, cơ cấu, tiêu
chuẩn của từng loại cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu của nhà nước pháp
quyền XHCN của dân, do dân, vì dân; đề xuất, kiến nghị phương hướng và
giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng,

quản lý, sử dụng, khen thưởng, kỷ luật, tiền lương, chế độ đãi ngộ… cho các
loại cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền
XHCN của dân, do dân, vì dân. Tuy nhiên, đề tài chưa đi vào phân tích, đánh
giá công tác thực hiện pháp luật về quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan
ngang bộ ở Việt Nam.

17


Đề tài Quản lý chiến lược nguồn nhân lực khu vực công: Lý luận và
thực tiễn do Nguyễn Thị Hồng Hải [48]. Đề tài đã luận giải về sự khác biệt cơ
bản giữa nguồn nhân lực khu vực công và khu vực tư. Những đặc trưng cơ
bản của khu vực tư đó là: Tính rộng lớn, tính đa dạng, tính nghề nghiệp, tính
pháp lý và tính chính trị. Tác giả đã phân tích, bình luận thực trạng vấn đề
quản lý chiến lược nguồn nhân lực khu vực công trong đó có nội dung quản lý
công chức khu vực công. Tác giả đã đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng khu vực công đó là tăng cường năng lực của các nhà quản lý cũng như
nhân viên thuộc bộ phận quản lý, hoàn thiện các hoạt động quản lý nguồn
nhân lực… Đây là một trong những cơ sở để nghiên cứu sinh phân tích, bình
luận sâu sắc hơn những vấn đề liên quan đến thực trạng thực hiện pháp luật về
quản lý công chức nói chung và quản lý công chức thuộc các bộ, cơ quan
ngang bộ nói riêng.
Đề tài Cơ sở khoa học xác định cơ cấu công chức trong các cơ quan
hành chính nhà nước do Trần Anh Tuấn làm chủ nhiệm [99]. Đề tài đã chỉ ra
được các nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý,
phát triển đội ngũ công chức hiện nay. Đó là cơ sở khoa học để xây dựng cơ
cấu công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước ở Việt Nam nói chung
và cơ cấu công chức thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ nói riêng ở Việt Nam
hiện nay. Đây là công trình khoa học tuy không trực tiếp nghiên cứu các vấn
đề trong luận án của nghiên cứu sinh nhưng là tài liệu có giá trị tham khảo để

nghiên cứu sinh xác định nguyên nhân những yếu kém trong quản lý công
chức thuộc bộ, cơ quan ngang bộ ở Việt Nam hiện nay.
1.1.1.3. Luận án khoa học
- Luận án tiến sĩ Hoàn thiện thể chế quản lý công chức ở Việt Nam
trong điều kiện phát triển và hội nhập quốc tế năm 2007 của Trần Anh Tuấn Bộ Nội vụ. Về cơ bản, tác giả đã hệ thống hóa lý luận cơ bản các nội dung về
công chức, quản lý công chức cũng như đã hệ thống thể chế quản lý đội ngũ
công chức đáp ứng yêu cầu của thời kỳ phát triển và hội nhập. Ngoài ra, tác

18


giả còn phân tích, đánh giá thực trạng của hệ thống thể chế quản lý công chức
hiện nay với những kết quả đạt được cũng như những điểm còn bất cập. Phân
tích tìm ra nguyên nhân của những hạn chế hiện nay của thể chế quản lý công
chức. Từ đó, đề xuất quan điểm, phương hướng và một số giải pháp về xây
dựng và hoàn thiện thể chế quản lý công chức đáp ứng yêu cầu phát triển và
hội nhập. Tuy nhiên, đề tài này mới chỉ nghiên cứu vấn đề hoàn thiện thể chế
quản lý công chức, chưa đề cập đến vấn đề thực hiện pháp luật về quản lý
công chức. Mặc dù vậy, đây vẫn là một tài liệu rất có giá trị để nghiên cứu
sinh tham khảo, kế thừa và phát triển cơ sở lý luận, cơ sở khoa học về pháp
luật công chức và pháp luật quản lý công chức.
Luận án tiến sĩ Hoàn thiện chế định pháp luật về công vụ, công chức ở
Việt Nam hiện nay của Lương Thanh Cường [19]. Tác giả đã nghiên cứu một số
vấn đề lý luận về công vụ, công chức, làm rõ các khái niệm công vụ, cán bộ,
công chức, viên chức, chế định pháp luật về công vụ, công chức, đối tượng,
phương pháp điều chỉnh của chế định pháp luật về công vụ, công chức. Tác giả
đã phân tích mối quan hệ của chế định pháp luật về công vụ, công chức với một
số chế định pháp luật khác trong quá trình cải cách nền hành chính nhà nước.
Luận án nghiên cứu pháp luật về chế độ công vụ dưới góc độ chế định luật hành
chính nhưng chưa tiếp cận dưới góc độ pháp luật về quản lý công chức.

- Luận án tiến sĩ luật học Hoàn thiện pháp luật công chức, công vụ đáp
ứng yêu cầu cải cách hành chính nhà nước của ông Tạ Ngọc Hải [50]. Luận
án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về pháp luật công chức, công vụ: Khái niệm
pháp luật công chức, công vụ; đặc điểm pháp luật công chức, công vụ; vai trò
của pháp luật công chức, công vụ; nguyên tắc, quan niệm, tiêu chí đánh giá
mức độ hoàn thiện pháp luật công chức, công vụ; nhận thức về tác động, ảnh
hưởng và các yếu tố tác động, ảnh hưởng đến pháp luật công chức, công vụ.
Ngoài ra, luận án còn đánh giá một cách hệ thống thực trạng pháp luật công
chức, công vụ Việt Nam và đề ra những phương hướng, giải pháp cơ bản
hoàn thiện pháp luật công chức, công vụ đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính

19


nhà nước. Tuy nhiên, do đối tượng nghiên cứu của đề tài này khác với đối
tượng nghiên cứu của luận án do nghiên cứu sinh nghiên cứu nên đề tài không
đề cập sâu đến thực trạng thực hiện pháp luật về quản lý công chức mà tập
trung nghiên cứu về vấn đề hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức. Mặc
dù vậy, đây vẫn là một tài liệu có giá trị tham khảo cho nghiên cứu sinh khi
viết luận án.
1.1.1.4. Bài viết, bài nghiên cứu
- Nguyễn Hữu Phúc, "Vai trò của trách nhiệm kỷ luật hành chính trong
quản lý cán bộ, công chức" [77]; bài viết đã nêu bật vai trò của trách nhiệm kỷ
luật hành chính trong quản lý công chức, trong đó nhấn mạnh 5 vai trò cơ
bản: Trách nhiệm kỷ luật hành chính nâng cao năng lực, bảo đảm hiệu lực,
hiệu quả nền hành chính nhà nước; trách nhiệm kỷ luật hành chính có vai trò
bảo vệ pháp chế trong tổ chức quản lý, hoạt động của cơ quan nhà nước; trách
nhiệm kỷ luật hành chính có vai trò xác định hành vi hợp pháp, hành vi không
hợp pháp, tạo cơ sở, chuẩn mực cho cách ứng xử của công chức; trách nhiệm
kỷ luật hành chính có vai trò giáo dục, thuyết phục, phòng ngừa; trách nhiệm

kỷ luật hành chính có vai trò trừng phạt đối với công chức. Tuy không trực
tiếp nghiên cứu về thực hiện pháp luật quản lý công chức, nhưng bài viết có
giá trị tham khảo cao đối với nghiên cứu sinh trong nghiên cứu đề xuất các
giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật quản lý công chức hiệu quả.
- Diệp Văn Sơn, "Cần bổ sung chế định sát hạch công chức" [87]; bài
viết đã đưa ra được vai trò của công tác sát hạch trong quản lý công chức,
trong đó chỉ ra vai trò của sát hạch công chức là biện pháp hữu hiệu để khích
lệ công chức hăng hái phấn đấu vươn lên trong thực thi công vụ; đồng thời
bài viết đã cung cấp kinh nghiệm sát hạch công chức của một số quốc gia như
Anh, Nhật Bản, trong đó có thể tham khảo được kinh nghiệm về phương
pháp, cách thức và nội dung sát hạch công chức của hai quốc gia trên.
Victor Teodor Alistar, Human Resources Management within Civil
Service [104]. Mục tiêu chính của bài viết này là xem xét khái niệm quản lý,

20