THỰC TRẠNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HOÀN KIẾM

THỰC TRẠNG TÍN DỤNG TRUNG DÀI HẠN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HOÀN KIẾM
2.1. VÀI NÉT VỀ NHNO & PTNT HOÀN KIẾM.
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển NHNo&PTNT Hoàn Kiếm.
Hoàn Kiếm là một quận trung tâm của thủ đô Hà Nội, bao gồm 18 phường
với hơn 27 vạn dân sinh sống trên diện tích hơn 45 km
2
. Đây là một trong
những khu trung tâm thương mại lớn nhất ở nước ta với hai chợ lớn là Đồng
Xuân và Hàng Da cùng với nhiều siêu thị, cửa hàng bách hoá, nhà hàng khách
sạn lớn và hơn 6000 hộ kinh doanh. Trên địa bàn quận, cùng với sự phát triển
đa dạng của các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh còn có nhiều doanh
nghiệp nhà nước, các tổng công ty lớn, văn phòng các bộ ngành càng làm
phong phú hơn đối tượng phục vụ của Ngân hàng. Các yếu tố trên đã đưa
Hoàn Kiếm trở thành một địa chỉ thu hút nhiều nhà đầu tư đến kinh doanh và
đưa quận trở thành một trong những trung tâm kinh tế – chính trị – văn hoá
lớn nhất trong cả nước.
NHNo & PTNT Hoàn Kiếm là một chi nhánh Ngân hàng cấp quận, trực
thuộc NHNo & PTNT Việt Nam, được thành lập do nhu cầu mở rộng mạng lưới
hoạt động của NHNo & PTNT Việt Nam vào tháng 5 năm 1995 theo quyết định
số 285/QĐ của thống đốc NHNN, có trụ sở tại 19 Cửa Đông - Hoàn Kiếm – Hà
Nội. NHNo & PTNT Hoàn Kiếm là một đơn vị hạch toán độc lập, thực hiện đầy
đủ các chức năng kinh doanh tiền tệ, tín dụng, dịch vụ Ngân hàng. Qua tám
năm hoạt động và đổi mới Ngân hàng đã gặp không ít những khó khăn, thậm
chí vấp váp trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế cùng với sự cạnh tranh gay
gắt giữa các Ngân hàng lớn mạnh trong và ngoài nước trên địa bàn như Ngân
hàng Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam,
Sacom Bank, City Bank, Bank of American, ANZ Bank… nhưng Ngân hàng vẫn
không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, phát triển nhanh cả về qui mô, nội
dung và chất lượng hoạt động. Điều đó được thể hiện trên một số mặt cụ thể
sau:

- Xây dựng và hoàn thiện bộ máy tổ chức, phát triển nghiệp vụ kinh doanh
kinh doanh. Ngày đầu mới thành lập, NHNo & PTNT Hoàn Kiếm chỉ có 15 cán
bộ chuyên viên. Đến nay đội ngũ cán bộ của Ngân hàng đã lên tới 53 người,
trong đó 95% cán bộ nhân viên có trình độ đại học và trên đại học, hầu hết các
cán bộ nhân viên đều có thể sử dụng thành thạo máy vi tính và ngoại ngữ. Cơ
cấu tổ chức phòng ban gồm phòng giám đốc, phó giám đốc, phòng kinh doanh,
phòng giao dịch và phòng kế toán. Do là một chi nhánh cấp quận nên NHNo &
PTNT quận Hoàn Kiếm cũng chỉ có một vài chi nhánh nhỏ đặt tại một số địa
điểm quan trọng trên địa bàn nhằm mở rộng thu hút cung cấp các dịch vụ cho
khách hàng nâng cao chất lượng hiệu quả kinh doanh.
- Cơ sở vật chất kỹ thuật của NHNo & PTNT Hoàn Kiếm được cải thiện và
nâng cao một cách đáng kể, Ngân hàng đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng để trang
bị cơ sở vật chất kỹ thuật và công nghệ thông tin mới đáp ứng nhanh chóng
các thông tin cũng như giao dịch hàng ngày trong phạm vi toàn quốc và trên
thế giới. Hệ thống thông tin được nối mạng cập nhật, nghiệp vụ Ngân hàng
quốc tế ngày càng phát triển.
- Hiện nay, nước ta có khoảng 6000 doanh nghiệp Nhà nước và trên 21000
doanh nghiệp ngoài quốc doanh hoạt động trong nhiều lĩnh vực kinh tế.
Những năm gần đây, mặc dù đã nhập nhiều thiết bị, máy móc dây chuyền công
nghệ của nước ngoài nhưng đa số TSCĐ của các doanh nghiệp này vẫn còn lạc
hậu không đồng bộ, cần phải thay thế. Nhu cầu và rất lớn trong đó phần lớn
phải nhờ vào tín dụng Ngân hàng. Theo việc nghiên cứu quản lý kinh tế trung
ương, năm 1995 có 65% số doanh nghiệp được vay vốn Ngân hàng trong đó
2/3 là vốn ngắn hạn. Cho đến nay tuy số doanh nghiệp được vay vốn Ngân
hàng tăng lên song tỷ lệ cho vay trung - dài hạn trên tổng doanh số cho vay
không những chưa được tăng lên mà còn có xu hướng giảm đi. Hiện nay, tỷ lệ
cho vay trung - dài hạn trên tổng dư nợ của các NHTM Việt Nam trung bình là
10%, một tỷ lệ rất thấp và ở các NHTM Cổ phần còn thấp hơn nữa.
Thực trạng đó do các nguyên nhân sau:
- Hình thức huy động và cho vay trung - dài hạn ở nước ta còn nghèo nàn,

chưa hấp dẫn thể hiện ở chỗ: các Ngân hàng mới chỉ cấp tính dụng theo cách
thức rất truyền thống là đợi khách hàng đến xin vay và sau khi thẩm định đạt
yêu cầu thì phát vốn, các loại hình như tín dụng thuê mua và đồng tài trợ là rất
ít.
- Các Ngân hàng chưa có một đội ngũ cán bộ tín dụng có đầy đủ trình độ để
thẩm định dự án đầu tư nhanh chóng, chính xác. Thẩm định dự án đầu tư là
khâu quan trọng của quá trình cho vay trung - dài hạn, nó quyết định việc có
nên cho vay hay không và hiệu quả của khoản cho vay. Do đó, việc thẩm định
đòi hỏi nhiệt tình công tác, trình độ chuyên môn và sự am hiểu xã hội sâu sắc.
- Tình trạng ''thừa thì thừa mà thiếu vẫn thiếu''. Nhiều doanh nghiệp chưa
có những dự án có tầm chiến lược để phát triển sản xuất kinh doanh hoặc
những doanh nghiệp mới thành lập, sản phẩm có sức cạnh tranh kém, khó tiêu
thụ. Những khó khăn đó làm hạn chế rất nhiều khả năng hấp thụ vốn của Ngân
hàng, kể cả vốn trung - dài hạn. Các Ngân hàng không phải không có vốn
nhưng cần tìm khách hàng đủ tiêu chuẩn để cho vay.
Nhìn chung hoạt động cho vay trung - dài hạn hiện nay rất hạn chế, chưa
có tác dụng thúc đẩy nền kinh tế phát triển một cách cần thiết. Vì vậy trong
thời gian tới, những cơ quan hữu quan cần phải có những biện pháp hiệu quả
để cải thiện tình trạng này.
2.1.2. Các hoạt động kinh doanh cơ bản của NHNo&PTNT Hoàn Kiếm.
Hoạt động kinh doanh của NHNo & PTNT Hoàn Kiếm đã liên tục phát triển
trong những năm qua. Điều này thể hiện rõ thông qua các chỉ tiêu về hoạt
động: huy động vốn, cho vay và lợi nhuận.
2.1.2.1. Hoạt động huy động vốn.
Khi xét đến hiệu quả huy động vốn của một Ngân hàng cần phải nhìn nhận
trên công tác tín dụng. Tuy nhiên, để đảm bảo nguồn vốn cung cấp cho hoạt
động tín dụng, các Ngân hàng phải thu hút được các nguồn vốn lớn với lãi suất
thấp. Việc khai thác các nguồn vốn tiềm tàng trong xã hội là mục tiêu hàng đầu
được đặt ra. Chiến lược huy động vốn là hoạt động quan trọng, có ý nghĩa
quyết định trong kinh doanh tiền tệ, nó mang tính thường xuyên và liên tục.

Năm 2002, NHNo & PTNT Hoàn Kiếm được coi là một trong những chi nhánh
có nguồn vốn huy động lớn nhất trong số các chi nhánh của hệ thống NHNo &
PTNT Thành phố Hà nội. Ngân hàng cũng là chi nhánh có số huy động vốn VND
lớn nhất và vốn huy động bằng ngoại tệ đứng thứ 3 (chỉ sau Ngân hàng ngoại
thương Hà nội và NHTM cổ phần quốc doanh) và có vốn huy động tiết kiệm lớn
nhất trong số các chi nhánh này.
Bảng 1: Nguồn vốn huy động của NHNo & PTNT Hoàn Kiếm.
Đơn vị: tỷ đồng
Chỉ tiêu 2000 2001 2002
1. Tiền gửi tiết kiệm
245 312 361
- Không kỳ hạn
11 7 5
- Có kỳ hạn
234 305 356
2. Tiền gửi của các tổ
chức kinh tế
58 113 79
3. Kỳ phiếu & trái phiếu
4 18 26
Tổng 307 443 466
(Nguồn: Báo cáo tổng kết hoạt động năm 2000 - 2002)
Hướng theo mục tiêu tăng trưởng kinh tế, đảm bảo khả năng đáp ứng nhu
cầu vốn cho nền kinh tế thị trường, NHNo & PTNT Hoàn Kiếm đã chủ động tập
trung khai thác các nguồn vốn trong xã hội nhằm tăng nguồn vốn hoạt động,
đặc biệt nguồn vốn có thời hạn dài, ổn định, tăng khả năng cạnh tranh và phục
vụ cho hoạt động đầu tư phát triển.
Qua số liệu của bảng trên, ta thấy tình hình huy động vốn của NHNo &
PTNT Hoàn Kiếm liên tục tăng qua các năm, đặc biệt là nguồn tiền gửi tiết
kiệm của dân cư có mức khá cao, năm 2000 đạt 245 tỷ, chiếm 80% tỷ trọng

tổng nguồn vốn huy động, năm 2001 đạt 312 tỷ, chiếm tỷ trọng 70%, năm
2002, đạt 361 tỷ, tỷ trọng 77%. Tỷ trọng thì nguồn vốn huy động từ dân cư có
xu hướng giảm xuống nhưng quy mô của nguồn vốn này vẫn có xu hướng tăng
lên và chiếm tỷ trọng rất cao trong tổng nguồn vốn. Nguồn vốn huy động từ
các tổ chức kinh tế cũng chiếm tỷ trọng tương đối cao trong bảng tổng kết
nhưng tỷ trọng có sự biến động lớn, nguồn vốn huy động từ hình thức phát
hành giấy tờ có giá tuy có sự tăng trưởng nhưng chiếm tỷ trọng nhỏ, do đó
Ngân hàng cần có biện pháp để tăng cường nguồn vốn huy động này nhằm
tăng tính ổn định.
Qua bảng trên ta thấy, nguồn huy động vốn quan trọng nhất của NHNo &
PTNT Hoàn Kiếm là tiền gửi của dân cư và nguồn vốn huy động của các tổ
chức kinh tế. Nguồn vốn huy động của NHNo & PTNT Hoàn Kiếm thoả mãn nhu
cầu vay vốn của nền kinh tế bằng cả nội tệ và ngoại tệ.
2.1.2.2. Hoạt động sử dụng vốn.
Song song với hoạt động huy động vốn, công tác tín dụng là công tác quan
trọng nhất, có tính quyết định đến sự tồn tại và phát triển của Ngân hàng. Đây
cũng là công tác dễ phát sinh rủi ro nhất do môi trường pháp lý chưa đồng bộ,
môi trường kinh tế chưa ổn định. Mục tiêu kinh doanh mà NHNo & PTNT Hoàn
Kiếm đã đặt ra từ nhiều năm nay là "Kinh tế phát triển an toàn - Tôn trọng
pháp luật - Lợi nhuận hợp lý". Để đạt được mục tiêu này, NHNo & PTNT Hoàn
Kiếm đã tích cực thực hiện nhiều biện pháp.
Để đảm bảo an toàn vốn vay, NHNo & PTNT Hoàn Kiếm cũng rất nghiêm
túc trong thực hiện những thể lệ chế độ, quy trình nghiệp vụ tín dụng, bảo đảm
100% các món vay đều được kiểm tra trước, trong khi giải ngân hạn chế đến
mức thấp nhất rủi ro vốn sử dụng sai mục đích. Mặc dù rất thận trọng trước
khi ra quyết định cho vay, Ngân hàng cũng hết sức tạo điều kiện cho các doanh
nghiệp có nhu cầu về vốn. Ngân hàng thực sự đã giúp đỡ các doanh nghiệp,
nhất là các doanh nghiệp nhà nước, duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh,
luôn luôn quan tâm đầu tư trung - dài hạn tạo môi trường giúp đỡ các doanh
nghiệp đổi mới trang thiết bị, hiện đại và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Nhằm rút ngắn thời gian cho vay mà vẫn đảm bảo hiệu quả tín dụng, NHNo &
PTNT Hoàn Kiếm đã tiến hành phân loại khách hàng chọn lựa các doanh
nghiệp làm ăn có hiệu quả, có tín nhiệm trong việc vay và trả nợ, tạo ra
một đội ngũ khách hàng tin cậy và mang tính chiến lược lâu dài: Công ty
giầy da Hà Nội, Công ty thực phẩm Hà Nội, công ty xây dựng và sản xuất
vật liệu xây dựng, công ty vận tải thuỷ I, công ty TM đá quý Thần Châu,
công ty TNHH Khang Thịnh, công ty cổ phần Bắc Kinh, …
Hoạt động tín dụng năm 2002 đã có những đóng góp và thúc đẩy sự
phát triển của các ngành kinh tế thủ đô, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh
doanh của Ngân hàng.
Bảng 2: Dư nợ tín dụng của NHNo & PTNT Hoàn Kiếm.
Đơn vị: tỷ đồng
Chỉ tiêu 2000 2001 2002
1. Doanh số cho vay
50 75 130
Quốc doanh
35 55 110
Ngoài quốc doanh
15 20 20
2. Số thu nợ
60 80 80
Quốc doanh
35 55 70
Ngoài quốc doanh
25 25 10
3. Dư nợ
40 57 113
Quốc doanh
18 32 83
Ngoài quốc doanh

22 25 30
(Nguồn: Báo cáo kết quả kinh doanh năm 2000 - 2002)
Theo bảng trên ta có thể nhận xét.
NHNo & PTNT Hoàn Kiếm rất nỗ lực trong việc mở rộng cho vay: doanh
số cho vay liên tục tăng theo từng năm. Nhưng bên cạnh đó cũng tồn tại một
nhược điểm: số dư nợ cũng tăng lên theo doanh số cho cần có những biện pháp
hiệu quả để khắc phục tình trạng này.
* Về cơ cấu cho vay theo thành phần kinh tế.
Tỷ trọng dư nợ của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh giảm nhanh.
Năm 2000 chiếm 55%
Năm 2001 chiếm 42%
Năm 2002 chiếm 26%
Và doanh số cho vay của khu vực này có xu hướng giảm đi, tuy vậy doanh
số thu nợ giảm không đáng kể (2002 so với 2000). Điều này cho ta thấy: Ngân
hàng thu hẹp cho vay ngoài quốc doanh song vẫn đảm bảo các khoản đã cho
vay ra đều thu được nợ, tỷ trọng vốn vay của khu vực ngoài quốc doanh liên
tục giảm qua các năm. Đó là vì trước năm 1996: nước ta thực hiện mở cửa nền
kinh tế ban hành những chính sách có tác dụng thúc đẩy các thành phần kinh
tế khác phát triển. Điều đó làm cho khối kinh tế ngoài quốc doanh phát triển
mạnh nhu cầu vốn cho kinh tế ngoài quốc doanh tăng. Nhưng ngay lập tức,
những khoản cho vay này tạo ra tỷ lệ nợ quá hạn cao. Thêm nữa, trong vài
năm gần đây, kiểu làm ăn thiếu tin cậy này khiến cho Ngân hàng không muốn
mở rộng cho vay đối với họ nữa. Mặc dù tư tưởng chỉ đạo của nhà nước là "mở
rộng cho vay không phân biệt thành phần kinh tế" nhưng để đảm bảo an toàn,
Ngân hàng buộc phải rút vốn về và tỷ trọng dư nợ đối với khu vực này là rất
thấp.
Thực trạng trên đồng nghĩa với việc mở rộng cho vay đối với kinh tế quốc
doanh cả về số tương đối và tuyệt đối. Trong các năm 2000 đến 2002 doanh số
cho vay khu vực quốc doanh liên tục tăng. Sự gia tăng đó do các nhân tố sau:
- Các doanh nghiệp quốc doanh ngày càng phát triển do mở rộng tính độc

lập thích nghi với cơ chế kinh tế mới.
- Các doanh nghiệp nhà nước thường nhận được các nguồn vốn ưu đãi từ
ngân quỹ, có điều kiện cải tiến quy trình công nghệ, tạo nên ưu thế cạnh tranh
nên có điều kiện vay vốn Ngân hàng để mở rộng sản xuất.
- Doanh nghiệp nhà nước không cần thế chấp khi vay mà điều kiện về tài
sản thế chấp luôn là thách thức với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh trong
việc tiếp cận vốn Ngân hàng.
- Nghị quyết TW Đảng khẳng định nền kinh tế phải lấy kinh tế quốc doanh
làm chủ đạo đã định hướng hoạt động cho vay của Ngân hàng.
* Loại hình nghiệp vụ.
Tại NHNo & PTNT Hoàn Kiếm, nghiệp vụ tín dụng ngày càng được mở rộng
với nhiều loại hình khác nhau: cho vay trung - dài hạn bằng lãi suất ưu đãi từ
nguồn vốn vay nước ngoài giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ đổi mới trang
thiết bị công nghệ, cho vay với lãi suất ưu đãi khuyến khích cơ sở ngoài quốc
doanh tạo việc làm cho người lao động, cho vay sinh viên, cho vay lãi suất thấp
khuyến khích các đơn vị sản xuất hàng xuất khẩu. Nguồn tín dụng của Ngân
hàng đã thực sự góp phần thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh
doanh, tạo môi trường giúp các cơ sở phát huy năng lực cạnh tranh, đứng
vững và ngày càng phát triển.
2.1.2.3. Hoạt động trung gian.
∗ Về kinh tế đối ngoại.
Trước thời kỳ đổi mới đây là nghiệp vụ độc quyền của hệ thống Ngân
hàng ngoại thương nên trong lĩnh vực này Ngân hàng ngoại thương vẫn có ưu
thế tuyệt đối. Tuy vậy NHNo & PTNT Hoàn Kiếm vẫn rất chú trọng đến loại
hình kinh doanh này. Điều đó thể hiện ở việc chi nhánh đã nâng tổ thanh toán
quốc tế thành phòng kinh doanh đối ngoại, tham gia mua bán ngoại tệ, mở
L/C, thanh toán kiều hối, chiết khấu chứng từ, bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh chất
lượng sản phẩm. Những hoạt động này tuy mới chỉ chiếm phần nhỏ trong hoạt
động của Ngân hàng nhưng đã góp phần đang dạng hoá các hoạt động và tăng
thêm hiệu quả kinh doanh cho NHNo & PTNT Hoàn Kiếm.

∗ Về công tác thanh toán.
Công tác thanh toán là một trong những hoạt động trọng tâm trong
hoạt động của các NHTM. Tại NHNo & PTNT Hoàn Kiếm, công nghệ Ngân hàng
không ngừng được đổi mới và nâng cao chất lượng bằng hệ thống tin học hiện
đại. Do đó, mọi nghiệp vụ phát sinh trong hoạt động thanh toán đều được xử lý
kịp thời, chính xác. Các khoản tiền chuyển chỉ sau một thời gian ngắn là đến
tay người nhận hoặc tài khoản của người thụ hưởng.
2.2. THỰC TRẠNG TÍN DỤNG TRUNG - DÀI HẠN TẠI NHNO & PTNT HOÀN
KIẾM.
2.2.1. Hoạt động tín dụng trung - dài hạn tại NHNo&PTNT Hoàn Kiếm.
Thực hiện phương châm:“Ổn định - An toàn - Hiệu quả và Phát triển”,
NH No & PTNT Hoàn Kiếm tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng
trung - dài hạn, tập trung đầu tư vào các dự án có tính khả thi, các tổng công
ty mạnh, đồng thới dành phần đầu tư thoả đáng cho các doanh nghiệp vừa và
nhỏ để phát triển nền kinh tế nhiều thành phần. Bước đi phải phù hợp với môi
trường kinh tế, pháp lý và chính năng lực của Ngân hàng. Để thực hiện điều
đó, NHNo&PTNT Hoàn Kiếm đã và đang khẩn trương triển khai nhiều biện
pháp để có những bước cuyển dịch cơ cấu tín dụng, tăng tỷ trọng cho vay
trung - dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư, cải tiến đổi mới trang thiết
bị, kỹ thuật tiên tiến hiện đại giúp các doanh nghiệp đuổi kịp trình độ phát
triển khoa học kỹ thuật trên thế giới. Việc mở rộng và nâng cao chất lượng tín
dụng trung - dài hạn của NHNo & PTNT Hoàn Kiếm hiện nay dựa trên những
nguyên tắc sau:
Dự án vay vốn được lựa chọn phải bám sát quy hoạch phát triển khoa học
kỹ thuật của nhà nước từng địa phương, phù hợp chiến lược phát triển kinh tế
Đất nước đến năm 2010, đảm bảo đầu tư đúng hướng và an toàn.