Tự học tiếng anh hiệu quả

LỜIĐỀTỰA
NếunhưbạnmongmuốngiaotiếptiếngAnhthànhthạo,chuyênnghiệp
từ 3 tới 6 tháng thì cuốn sách này sẽ làm bạn thất vọng. Thực tế cho thấy
chưacóaimớibắtđầuhọctiếngAnhcóthểgiaotiếpđượctrôichảytrong
thờigiantừ3–6tháng.Đólàảotưởng.Nhưngnếunhưbạnđangtìmkiếm
làm như thế nào có thể sử dụng tiếng Anh giao tiếp thành thạo, chuyên
nghiệp trong 1 năm tới thì xin chúc mừng bạn. Tôi tin rằng những bí mật
đượctiếtlộtrongcuốnsáchnàysẽlàmbạnthỏamãnvớiđiềuđó.
Có rất nhiều người học tiếng Anh lâu năm nhưng vẫn không giao tiếp
được.CónhữngngườihọctiếngAnhtạicáctrungtâmkhácnhaunhưngvẫn
không giao tiếp được. Hầu hết chúng ta học ngoại ngữ gần 12 năm cũng
không giao tiếp được. Phải chăng có điều gì đó mà những người chúng ta
cònthiếu?
Cuốnsáchnàysẽchỉrachobạnthấyyếutốthenchốtđểthànhcôngvới
tiếngAnh.Nókhôngphảilàphươngpháphọc,nócũngkhôngphảilàmôi
trường,cũngkhôngphảilàđốitác..
Tuy nhiên trong bất kỳ cuộc thi hay cuộc chơi nào cũng vậy cả, thường
chỉcó5%lànhữngngườixuấtsắcvượttrộivàđạtđượcnhữngthànhtích
đángngưỡngmộ.Chínhvìvậybạncóquyềnlựachọn,ởkhuvực95%hay
5%làdobạnquyếtđịnh.Rấtnhiềungườiđọccuốnsáchnày.Nhưng95%
mọingườikhôngđọchếtnóvàđóchínhlàcáchmànhữngngườiđóđãthất
bại.Bởivìcáchmàhọbỏcuộctrongmộtcuộcthinhỏlàđọchếtmộtcuốn
sách này thì đó cũng chính là cách họ bỏ cuộc trong hành trình học tiếng
anh.Nhưngtôitin,bạnsẽlựachọnđứngvàotop5%nhữngngườixuấtsắc
nhất,phảikhôngnào?
NếunhưbạnđãsẵnsàngđểsửdụngtiếngAnhtrong1nămtớithìtôitin
chắcrằngđâychínhlàquyểnsáchquantrọngnhấtmàbạncầnđọc.Hãyđọc,
tintưởngvàthựchành.Tôitinrằngbạnsẽđạtđượcnhữngkếtquảkỳdiệu
trong1nămtới.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com


LỜIGIỚITHIỆU
Xinchàobạn,tôilàNguyễnThịHàBắc.Nămnaytôi23tuổi,tôilàcựu
sinh viên đại học Ngoại thương (2011-2015), khoa Tiếng Anh thương mại
(K50).Côngviệcchínhhiệntạicủatôilàthôngdịchchocáckhoáhọccủa
cácdiễngiảnướcngoài.Tôiđãlàmthôngdịchviênđược3nămvàgiảng
dạytiếngAnhđược1,5năm.TiếngAnhluônlàniềmcảmhứngsaymêbất
tậntrongtôi.
Tôicũngđãtừngnhưcácbạn,cũngđãtừng“mộtthời”vậtlộnvớitiếngAnh
vàkhổsởvìnó.ChođếntậnkhibướcchânvàogiảngđườngĐạihọcnăm
nhất,tôimớipháthiệnralàtừtrướcgiờ“vốnliếngtiếngAnh”củamình
khôngthểsửdụngđược,dohọctheocácphươngphápkhônghiệuquảtừ
trướctớigiờ.
Trongquátrìnhtácnghiệp,rấtnhiềuanh/chịđãhỏitôilàmnhưthếnàođể
họctiếngAnhđượchiệuquả,tôicũngđãchiasẻvớikhánhiềungườicon
đườngtựhọchiệuquả,vàrồicàngngàycàngcónhiềungườihỏi.Cáclớp
họcđượcmởratrongnăm2015khôngđủđápứngvìtôichỉcómộtmình
nhưngsốngườimuốnhọcthìlạiquánhiều.Chínhvìthế,tôiđãchọncách
viếtcuốnsáchnàyđểphầnnàocóthểgiúpđượccácbạnđiđúnghướnghơn
trongviệchọc.Nhữngđiềutrongcuốnsáchnàylàtổnghợpcủanhữngnăm
tháng tự mày mò tìm các cách học hiệu quả từ những người thầy về ngôn
ngữ, cũng như trải nghiệm học cá nhân tự đúc rút và những kiến thức bổ
sungtừcáclớphọctôicóthamgiathôngdịch.
TôixincảmơncácthầycôkhoatiếngAnhThươngmạitrườngĐạihọc
Ngoại thương Hà Nội. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Giáo sư, thầy Lê
KhánhBằngđãgiúptôiđượchọcvềphươngphápTựhọcNgoạingữhiệu
quảbằngphươngphápthiền.
TôixincảmơntiếnsỹAJHoge,SteveKaufman,vànhiềunhàngônhọc

khác vì đã đóng góp những nghiên cứu quan trọng về việc học ngoại ngữ
hiệuquả.
Lời cuối cùng tôi xin cảm ơn các bạn, chính các bạn là nguồn động lực
chotôiđểtôihoànthànhcuốnsáchđầutiênnày.

Nguyêntắcquantrọng:Tháiđộhọcquantrọnghơn
tấtcả
Thậtlàkhôngngoakhiphóngđạitầmquantrọngcủayếutố“tháiđộ”của
ngườihọc.Thựcchấtđâychínhlàyếutốquyếtđịnhsựthànhcôngcủaviệc
học ngoại ngữ. Bạn có yêu thích thứ tiếng mình đang học không? Bạn có


nghĩrằngmìnhcóthểthànhcônghaykhông?Bạncóđangthấychínhmình
làngườinóitiếngAnhtrôichảykhông?Bạncóphảilàmộtngườihọcđộc
lậpkhông?Đâylànhữngyếutốquantrọngđểđánhgiásựthànhcôngcủa
việchọcngônngữ.
Nếunhưtấtcảcâutrảlờicủabạnlàcóthìthậtmaymắntôitinchắcrằng
bạnsẽsửdụngđượctiếngAnhthànhthạovàchuyênnghiệptrongthờigian
tới.
Hãynhớrằngtháiđộhọcngoạingữmớilàđiềuquantrọngnhất.Khibạn
cómộttháiđộhọcđúngđắnnhưsựtậptrung,sựyêuthích,sựvuivẻ,sựđộc
lậpthìbạnđãthànhcôngphầnlớnrồi.

Nguyêntắcquantrọng:Họcngônngữkhôngliên
quanđếntàinăngbẩmsinh
Cónhữngngườihọcnhanhhơnngườikhác.Cómộtsốngườiphátâmtốt
hơn.Tạisaolạinhưvậy?Tôicàngngàycàngđượcthuyếtphụcrằngvấnđề
nằmởtháiđộcủangườihọcchứkhôngphảitàinăng.Gầnnhưtấtcảnhững
người học ngoại ngữ tốt đều có điểm chung. Họ không sợ hãi, họ có thể
buông bỏ những thứ không cần thiết (sự xấu hổ, cấu trúc câu khác so với

tiếngmẹđẻ…)HọkhôngđặtnhiềucâuhỏirằngtạisaotiếngAnhlạiđược
diễnđạtnhưthếnàymàkhôngphảithếkhác,tạisaotínhtừlạiđứngtrước
danhtừ,haynhữngcâuhỏiđạiloạinhưvậy.
Tôi không chắc rằng thái độ này thì có dạy được cho người khác hay
không. Nhưng tôi tin rằng một người thầy giỏi có thể truyền cảm hứng để
họctròcóđượctháiđộnhưthếnày.Khicôngtắcchínhđãđượcbậtthìmọi
thứvềsausẽthậtdễdàng(tháiđộkhaithôngthìhọcgìcũngvào).Đương
nhiênviệchọctheocácphươngpháphọchiệuquảcũngvẫnquantrọng.Tôi
sẽtrìnhbàyvềphươngpháphọcởnhữngphầntiếptheo.
Trên thế giới có khoảng 1.000.000.000 người sử dụng được tiếng anh
thànhthạo.Vậytấtcảhọđềucótàinăngbẩmsinhsao.Tấtnhiênlàkhông
rồi.
Tôimuốnnhấnmạnhrằngviệchọcngônngữhoàntoànkhôngliênquan
đếntàinăngbẩmsinh.Tấtcảlàdosựluyệntậpmàthànhcông.

Nguyêntắcquantrọng:Càngtựdocàngtốt
StephenKrashenlàngườiđãcóảnhhướnglớnđếncáchtôitiếpcậncũng
như học ngoại ngữ, đã từng nói rằng mục tiêu chính của người dạy ngoại


ngữlàtạođiềukiệnđểhọctròcóthểtrởthànhngườihọcđộclập.Ngườihọc
càng độc lập bao nhiêu, kết quả nhận được càng xứng đáng bấy nhiêu và
chínhhọsẽnhậnrarằngsựđộclậpchính
làchìakhoáđểhọcngoạingữthànhcông.
Tựdoởđâycóthểhiểutheonhiềunghĩa.Ngườihọcphảinỗlựcđểtrở
nêncàngđộclậpcàngtốt,đểkhôngbịphụthuộcvàonhữnglờigiảithích
của giáo viên, độc lập khỏi những bài khoá trong sách giáo khoa, độc lập
khỏilớphọcngoạingữ.Đươngnhiênthìgiáoviênlàngườicóvaitròdẫn
dắt,giảiđápthắcmắc,khuyếnkhíchđộngviênchúngtavàthithoảnggiải
thíchthêmvềthứtiếngchúngtađanghọc.Nhưngvaitròđócàngbénhỏbao

nhiêucàngtốt,ngườihọcphảilàtrọngtâm!
The learner needs to be free of prejudice. I remember when I started
learning Chinese, I had another Canadian learning with me. When he
discoveredthatinChinesethestructureforsaying
Ngườihọcnên tựdo chọnlựamình muốnhọc tàiliệunào, chọntừ hay
cụmtừnàođểhọc,haytựchọnhoạtđộnghọcmàphùhợpvớitâmtrạngcủa
mìnhvàđadạnghoácáchìnhthứchọctheoýmuốncủamình.
Phươngpháphọchaykĩthuậthọcnàomàđemđếnchongườihọcsựtự
dotốiđathìchínhlàcáchhọchiệuquảnhất.CáchhọcnàychínhlàNGHE
và ĐỌC. Một cuốn sách hay máy phát mp3 player tuy nhỏ nhắn xinh xắn
nhưnglạilànhữngcôngcụhọcngoạingữcựckìhiệuquảvàđầysứcmạnh.
Chúngtacóthểđemchúngđibấtcứđâu
vàsửdụngchúngbấtcứkhinàotamuốn.Nhưvậychúngtasẽkhôngbịphụ
thuộcvàoviệctìmngườibảnxứđểtròchuyệncùnghọ.Thậmchílàcórất
nhiềungườibảnxứởxungquanh,nhưngkhôngchắcrằnghọcóhứngthú
nóichuyệnvớichúngtahaykhôngvìnhiềukhichúngtacảmthấybíchủđề
khinóichuyệnvớihọhoặchọkhôngthíchthứmàtathích.Nhưvậyviệc
họcsẽrấtbịphụthuộcvàoyếutốbênngoài.Nếutròchuyệnvớingườibản
xứvàviệcđóbạncảmthấyyêuthíchvàtậnhưởngnóthìcũngđượcthôi
khôngsaocảnhưngđiềunàylàkhôngcầnthiếtbởivìkhôngphảilúcnàohọ
cũngsẵnsàngtròchuyệnvớichúngta.Cònsáchvàmp3thìlúcnàochúngta
cũngcóthểchủđộngdùngbấtcứlúcnào.Chúngtacóthểchọnđọccáigì,
nghecáigì,khinàonghe,khinàođọc,tấtcảđềurấtchủđộng,thậmchí
nghelại,đọclạinhiềulần.Sựtiếpxúcvàđắmmìnhtrongnhiềucụmtừ,âm
thanhcủangônngữđangđượcđọcvàlúcnàocũngbênmìnhnhưvậy,nó
khiếnviệchọccủachúngtatrởnêntựdo!

Nguyêntắcquantrọng:Đảmbảoquátrìnhhọccần

vuivẻ
Tôi thường chứng kiến những người cảm thấy “phải” học ngoại ngữ để
xinviệcdễhơn,haythimộtcáichứngchỉđểratrường.Nhữngngườinày
phảivậtlộnrấtkhổsở.Họhọcnhưngbếtắc,căngthẳng,giốngnhưđâmđầu
vàotườngvậy!Họkhôngthểđạtđượcsựtrôichảyvàthoảimáikhinóihay
kếtquảmàhọmongmuốn,họhọctheo“thịhiếu”,họtheođuổinhữngmục
tiêukhôngcầnthiết,họkhôngbiếtmìnhthíchhọccáigì.
Những người tận hưởng quá trình học ngoại ngữ thì kết quả thường tốt
hơn. Họ thâm chí không cần môi trường tiếng Anh để có thể giỏi. Đây là
nhữngngườitậnhưởngviệchọcnghevàhọcđọcmộtmình,tậnhưởngviệc
khám phá ngôn ngữ, lịch sử cũng như văn hoá và vẻ đẹp của thứ tiếng họ
danghọc.Nhữngngườinàythườngđạtkếtquảtốtkhôngthànhvấnđềhọ
họctiếngAnhởđâu,ởViệtNamhayởnướcngoài.

Nguyêntắcquantrọng:Luônluôncóthờigianđể
họctiếngAnh
Mỗingườihọcphảichủđộngsắpxếpthờigianđểdànhchoviệchọctiếng
Anh.Bạntậptrungnhiềuthờigianvàoviệcgìthìviệcđóđơmhoakếttrái,
đólàquyluậtcủatựnhiên.Bạnkhôngthểtrồngcâyđàonhưngmongnóra
quảtáohayquảcamđược.Nhưngthựctếnhiềungườivẫnđanglàmvậy,họ
dànhnhiềuthờigianchofacebook,bạnbè,đichơi,họlấylído“bậncông
việc”,….Tấtcảchỉlàsựbiệnminhchomộtmongmuốnkhôngrõràngcủa
bạn.Hãynhớ,đểsửdụngđượctiếngAnhthôngdụngbạncầnhọcítnhất1
năm,vàtiếnganhchuyênngànhphụcvụchocôngviệcthìbạncầnthêmtừ1
–2nămnữatuỳtừngngành.Mỗingàyconsốướclượngtrungbìnhđểbạn
đạt được mục tiêu như trên là bạn sẽ phải dành 2h học. (Hoặc học xen kẽ
mỗingàymộtít,1tuầnhoặc1thánghọccaođộtrongnhiềutiếng.Đâylà
chiếnlượchọcmàtôicóđềcậpởphầnchiếnlượchọctăngtốc.Nóicách
khác,tiếngAnhtrongmộtkhoảngthờigiannàođóphảilàmụctiêuưutiên
trong tất cả mọi việc bạn làm, có như vậy thì kết quả đạt được mới tương

xứngvớimongmuốncủabạn.

Nguyêntắcquantrọng:Chấpnhậnsựkhôngchắc
chắn
Để trở thành người học ngoại ngữ hiệu quả bạn phải biết chấp nhận sự


“khôngchắcchắn”.Bạnphảichấpnhậnsựthậtrằngsẽluônluôncóvàitừ
bạnkhônghiểuhết,vàcóthểcónhữngtừbạnphátâmsaihaymộtvàichỗ
ngữ pháp khó hiểu. Sẽ có lúc bạn không diễn đạt được hết ý mình, hoặc
khôngdiễnđạtđượcrõràngvàtinhtếtheocáchmàbạnmuốn.
Một khi bạn chấp nhận những điều này là một phần của quá trình học
ngoạingữthìbạnsẽđiđượchếtconđườngcủamình.Nếubạntậnhưởng
đượchànhtrìnhvàtrảinghiệmhọc,bạnsẽdễdàngvượtquađượcnhữngthử
thách này và dần thấy chúng chỉ là những hạt cát nhỏ và không đáng bận
tâm,thìkhiđóbạnsẽrấtthíchviệchọc.Khibạnyêuthíchviệchọcngoại
ngữthìkếtquảsẽtiếnbộ.
Sựtiếnbộcủaviệchọcngoạingữdiễnradầndầntừngchútmộtvàkhông
đồngđềunênchúngtarấtdễbịchánnản.Chínhvìvậyviệctậnhưởngquá
trìnhhọclàmộtviệccựckìquantrọng,đặcbiệtlàngườitrưởngthànhhọc
ngoạingữ.Bạncànghọcđượcnhiềutừtàiliệubạnyêuthíchbaonhiêuthì
trải nghiệm học ngoại ngữ của bạn càng trở nên thích thú bấy nhiêu. Bạn
càngkhôngbịépphảinóihayviếtchínhxácthìcàngtốt.
Chínhvìthếtôiluôntâmniệmrằngđừngmongchờsựhoànhảotừbản
thânbạn,nhưngluônluônnỗlựchọchàngngàyđểcảithiện.Họccáchchấp
nhậnsự“khôngchắcchắn”chínhlàmộttrongnhữngnéthấpdẫncủaviệc
họcngônngữ.

Nguyêntắcquantrọng:Nóikhibạncảmthấymuốn
nói

Thời điểm nào là tốt nhất để học nói? Có vài người thì ủng hộ việc nói
ngayởgiaiđoạnmớibắtđầu.Tôithìmuốncópnhặtvàhấpthụngônngữ
cộngvớilàmquenvớingônngữbằngviệcnghevàđọctrướcquátrìnhhọc
nóidiễnra.Vậyaimớilàđúng?Câutrảlờivớitôiluônrõràng.
Đươngnhiênthìbạnsẽlàmnhữnggìbạnthíchlàm,khôngaingăncấmgì
được.KimchỉnamxuyênsuốtchocảquátrìnhhọclàcầnVUIVẺđểhọc.
Nếu vui bạn sẽ tiếp tục học hàng ngày và không nhàm chán. Tôi lúc nào
cũngủnghộtriếtlýhọctheo“understandableandinterestinginput”(bạncần
nạpđủngônngữđầuvàothúvị,phùhợpvớitrìnhđộ-cóthểhiểuđược).

Nguyêntắcquantrọng:Tiếpnhậnngônngữgián
tiếp


Kỹ năng về ngôn ngữ không giống như những kĩ năng khác trong cuộc
sống bởi ngôn ngữ được tiếp nhận phần lớn một cách thụ động (học gián
tiếp).Hàngngàychúngtanghengônngữ,đọcsáchbáo,v.v…chínhsựtiếp
xúc này đã đem lại khả năng sử dụng ngôn ngữ. Chúng ta tiếp nhận ngôn
ngữquahoạt độngđọc vànghenhiều hơnlà nói.Điềunày thậmchí đúng
vớicảtiếngmẹđẻcủachúngta,hayđúngvớibấtcứthứtiếngnào.
Trừkhilàchúngtabịkhuyếttậtvềcơmiệngcònđâutấtcảmọingườiđều
tựhọcnóingônngữcủamình.Mộtvàiemnhỏnóisớmhơncácemkhác
nhưngrồicuốicùnggầnnhưtấtcảcácemđềunóiđượcngônngữmẹđẻ.
Chúngtanóimàkhôngcầnphảilàmbàitậphayaigiảithíchgìvềngônngữ
chochúngta,vàcũngkhôngcầnaiphảisửalỗi!Chúngtacũngkhôngcần
phảicósáchgiáokhoađểhọcnói.Chúngtacứbắtchướcnhữnggìtanghe
thấy,đểýcáccấutrúccâu,cáchdiễnđạt,từđượcsửdụngvàsauđótasẽ
nóikhitacảmthấymuốnnói,tấtcảchúngtađềuđãlàmnhưvậy.Mứcđộ
sửdụngngônngữcủatatốtđếnđâuphụthuộcrấtnhiềuvàomứcđộtiếpxúc
củatavớingônngữnhiềuhayít,chứkhôngphảilàkhitabắtđầuhọcnói.

Điềutươngtựđúngvớiviệchọcngônngữthứhai,cụthểởđâylàtiếng
Anh.HầuhếtthờigianchúngtacầnnghevàđọctiếngAnh.Chúngtakhông
cầnaidạychúngtanóitiếngAnhcả(khôngaidạytatiếngmẹđẻtavẫntự
họcđểnóiđược).Đâylàđiềumàtalàmrấttựnhiên.Khichúngtacósựlặp
lạivàđểývềcấutrúccâu,từvựng,phátâm,dầndầntrướclạsauquen,bạn
sẽcảmthấymọithứsẽtrởnêntựnhiêntừtừ,khôngphảivìaiđócốnhồi
vàođầuchúngtatấtcảnhữngthứđó,màbởivìtagặpchúngtrongnhiềubối
cảnhthúvịkhácnhau.
Đôi lúc chúng ta quá căng thẳng với việc học ngoại ngữ mà không biết
cáchthảlỏng,thưgiãn.Chúngtacoiviệchọcquánghiêmtúc.
Ifollowmyinclinations.SometimesIammoremotivatedtoreviewnew
words and phrases, sometimes I am more motivated to listen and read. I
neverknowwhenIwilllearnawordorlanguagepattern.Mybrainseemsto
justlearnthemonitsownschedule,notonaschedulesetoutbyateacheror
atextbook.
Tôicứlàm theonhững gìtôicảm thấymuốn làm.Đôilúc tôithấy rằng
mìnhmuốnxemlạicáctừmớivàcáccụmtừ,vídụcâuđãđượchọc.Cólúc
tôilạichỉmuốnnghevàđọc.Tôikhôngbiếtchínhxáckhinàotôi“đãhọc”
được một từ mới hay một cấu trúc mới, vấn đề là ở chỗ bộ não của con
ngườithậtdiệukì,nótựtiếpnhậntấtcảnhữngthứđóvàolúcnómuốn,chứ
khôngtheolịchcủagiáoviênhaycủamộtcuốnsáchgiáotrìnhnàocả.
Learningalanguagedoesrequireeffort.Butitistheeffortofthelearner
pushingonaslightlyopendoor,pursuingthingsofinterest.Itisthepleasant


effortofpassivelearning.
Họcngoạingữcầnnhiềunỗlực.Nhữngđólànỗlựctheođuổihọcnhững
thứmìnhthích,đólàniềmvuisướngcủaviệctiếpnhậnngônngữmộtcách
giántiếphơnlàépmìnhvàocáchoạtđộngbàitậpkhônghiệuquảbạnvẫn
haylàm!

Chương1:ẢoTưởngLớnNhấtVềHọcTiếngAnh
1.1TiếngAnhphảilàưutiênsố1
Lầm tưởng lớn nhất của mọi người chính là MONG MUỐN giỏi tiếng
Anh!Tạisaotôilạinóinhưvậy?Bởivì,nếubạnkhaokháttiếngAnhnhư
hơithởhàngngày,thìbạnđãTỰHỌCđượctừlâurồi!Nhữngngườithậtsự
cần tiếng Anh cấp thiết lắm thì họ đã có đủ quyết tâm và tự mày mò, học
đượcvàđangsửdụngtrongcôngviệccủahọrồi.Đểnóiđượchaysửdụng
đượctiếngAnhtheocáchbạnmongmuốn,điềuđầutiêncầnlàmđólàđặt
TiếngAnhlàmưutiênSỐMỘTtrongtấtcảcácmụctiêutrongcuộcsống
củabạn.Quyluậtđểđạtđượcmộtthứgìđóthựcrarấtđơngiản,đólàTẬP
TRUNG.Cónghĩalàbạnphảidồntoànbộsứclực,thờigian,mọithứcho
tiếngAnh,đếnkhibạnđạtmụctiêumớithôi.Tôiđangnóitừtrảinghiệmcá
nhâncủamình,khôngphảitừbấtcứsáchvởnàocả.Sựthậtlàtrong2–3
nămđầuĐạihọccủamình,tôikhônglàmviệcgìkhácngoàiHỌCTIẾNG
ANHcả,thậmchítôichấpnhậnđiểmcácmônkhácthấpđểđánhđổithời
gianđóđểhọctiếngAnh.Cáccụcónói“Mộtnghềchochíncònhơnchín
nghề”.Tôikhônghamhốgiỏitấtcảcácmôn.Tuynhiên,cácbạnđangtựhỏi
trongđầurằngvìchuyênngànhcủatôilàTiếngAnhnênmớiápdụngquy
luật này? Nó đúng trong mọi trường hợp! Nói nôm na, bạn vẫn phải ƯU
TIÊN hàng đầu cho Tiếng Anh trong một khoảng thời gian nhất định. Cái
nàythuộcvềchiếnlượchọc,màtôisẽnóiởchươngcuối.

1.2Xácđịnhrõmụctiêu
Trongquátrìnhtácnghiệplàmmộtngườithôngdịch,nhiềungườicứliên
tụchỏitôikinhnghiệmđểhọctốttiếngAnhlàgì.Vàthậtsựtôikhônghề
ngầnngạiđểchiasẻvớihọ,nhưngthờigiansautôipháthiệnlàchiasẻcủa
mìnhkhôngcóýnghĩagìmấyvớihọbởivìkhitôihỏimụctiêuhọctiếng
AnhcủaAnh/Chịlàgì,họđưachotôinhưngcâutrảlờicựckìmơhồkiểu

như: “Em muốn nói tiếng Anh trôi chảy”, “Chị muốn tăng điểm IELTS”,
“Anh muốn TOEIC 700 với nói tốt”, “Tớ muốn xem phim mà không cần
phụđề”.Thếnàolànóitrôichảy?Tronglĩnhvựcnào?Baolâuthìbạnđạt
đượcmụctiêu?BạnsẽdùngcáitiếngAnhhọcđượccụthểvàoviệcgì?Với
đốitượngnào?Bạncóbiếttạisaomìnhlạimongmuốnđạtđượcmụctiêu
tiếngAnhkhông?Bạncóthậtsựcầnđạtđượcmụctiêunàykhông?Hayđấy
chỉlàhọccho“bằngbạnbằngbè”?Đâylànhữngcâuhỏimàthựcsựbạn
cầnphảihỏichínhmìnhkhithiếtlậpmụctiêu.Thậmchí,cócảmộtbộcâu


hỏibàibảnxácđịnhmụctiêuhọctiếngAnhmàtôicầnphảiđưachobạn,
hướng dẫn bạn làm chi tiết thì sau đó, việc lên chiến lược học cụ thể mới
thíchđángvàphùhợpđược.Cònkhông,bạnsẽbơitrongbiểntàiliệu,các
quảngcáocủacácđơnvịđàotạotiếngAnh,cáclớphọcmàkhôngbiếtrồi
sẽđiđâu,vềđâu.Cốttuỷsautấtcả,bạnphảibiếtlàmthếnàođểTỰHỌC
hiệuquả!

1.3ĐằngsaumongmuốnhọctiếngAnhlàđiềugì?
Cóvẻnhưđâylàcâuhỏichungchogầnnhưhầuhếtcácmongmuốncủa
con người. Ngày xưa thì chỉ cần “ăn no mặc ấm”, thời trước khi đất nước
mới cải cách và phát triển lên thì chúng ta muốn “ăn ngon mặc đẹp”, còn
thời nay, cái gì cũng được chọn lựa kĩ lưỡng, hay chính là “ăn tinh mặc
mốt”.Tôipháthiệnralàđiềumàbạnthậtsựcần(need)thìnókhácxavới
điềubạnmuốn(want).Nhucầuthìítnhưngmongmuốnthìvôbiên,không
biếtđâumàlần.
Đằng sau tất cả mong muốn đó chính là mong muốn được hạnh phúc,
thànhcôngvàmuốnđượcghinhận.100ngườihọctiếngAnhthìmayra4,5
người giỏi và làm nên cơm nên cháo với cái thứ tiếng mà họ học được.
KhôngchỉtiếngAnhmàcáclĩnhvựckháctrongxãhộicũngvậy,bâygiờ
thờiđạithôngtinbùngnổ,chẳngcógìgọilà“bíquyết”,hay“bímật”nữa.

Tôirấtthíchcâunày:“Nếucảthếgiớichọnbạnmàbạnkhôngchọnbạn
thì cũng là chưa đủ. Nếu cả thế giới không ai chọn bạn mà chỉ mình bạn
chọnbạnthìcũngđãlàquáđủrồi”.Tôiđangmuốnnóiđiềugì?Bạnmuốn
học Tiếng Anh để có nhiều tiền hơn, nhiều người bạn hơn, mở mang tầm
mắt và thành công hơn. Đó là nhu cầu chính đáng, nhưng hãy chỉ nhìn lại
bạntrongmộtgiâyphút,rằngbạncóđangchấpnhậnvàyêuthươngchính
con người ngay lúc này của bạn không, khi mà bạn chưa giỏi tiếng Anh?
NếucâutrảlờilàkhôngthìchodùsaukhibạncónóitiếngAnhsiêuhơn
Obamađichăngnữathìbạncũngchẳnghềhàilòngvớichínhmìnhđâu!Bởi
vìtấtcảchúngtacólàngaylúcnày,ngayhômnay(thepresent).Ngàyhôm
nayđếnngàymaisẽtrởthànhquákhứ,ngaygiâyphúttôikếtthúcviếthết
chương sách này thì tôi cũng không thể lấy lại những khoảnh khắc viết
những dòng này. Vậy nếu ngay bây giờ bạn không hài lòng và công nhận
conngườicủachínhbạn,thìcâuhỏiđặtralàĐẾNBAOGIỜ?Khoan,bạn
khôngcầntrảlờitôi.Hãysuynghĩvềđiềuđó!Khitrảlờiđượcrồi,lúcấy,
bạnđãsẵnsàngđểhọctiếngAnhmộtcáchđầynhẫnnạivàbạnsẽvôcùng
tậnhưởnghànhtrìnhthúvịnày,chứkhôngcònhỏi:“Cònbaoxanữathìtới
nơi?”



Chương2:NênBắtĐầuTừĐâu?
2.1.Nhữnghiểulầmtạihạivềviệchọcphátâm
Bịmấtgốc,haykhôngmấtgốcthìnênbắtđầutừđâuchohiệuquả?Thực
racácbạnđềubiếtrõcâutrảlờinhưngchưachịusuynghĩmộtchútđểrõ
ràng.TheonhiềunhậnđịnhcủanhiềungườinướcngoàithìhọctiếngViệt
vớihọlàmộttrongnhữngngônngữkhónhấtthếgiới!Vậythìtạisaochúng
talạicóthểnghenóiđọcviếtthứtiếngnàymàkhôngcómộtchútkhókhăn
nàonhỉ?
Bạnkhôngcầnphảiphứctạphoámọichuyện,hãycoitiếngAnhnhưmột

thứngônngữthôi(thậmchítheonghiêncứuthìtiếngAnhdễhọchơntiếng
Việtrấtnhiều).Ngaytừkhicònnhỏ,chúngtatiếpnhậnngônngữthôngqua
đôi tai của mình, đó là tập hợp những âm thanh được phát ra. Đúng vậy,
chúngtaphảibắtđầuhuấnluyệnđôitaicủamìnhtrước!
Và bạn cần bắt đầu nghe người bản xứ đọc từng từ một, nói cách khác,
bạn cần mở phần mềm từ điển lên và hễ tra từ nào, bạn bấm vào phần
speakerđểnghexemmộttừđượcđọcnhưthếnào.Điliềnvớicáchđọccủa
mộttừlàphiênâmcủatừđó(đượcviếtngaybêncạnh),đượcviếtbằngchữ
Latin. Ví dụ: foremost /ˈfɔːməʊst/. Thực ra bảng Phiên âm Quốc tế (IPA)
khôngcónhiềulắm,bạnhoàntoàncóthểtựghinhớđượccácmẫutựnàyđể
biết cách đọc TẤT CẢ các từ mà không phụ thuộc vào thầy cô giáo (trên
95%cácthầycôdạyTiếngAnhphátâmchưachuẩn).Cóthểmìnhsẽlàm
mộtbộvideohướngdẫncácbạnđọcBảngkíhiệuPhiênâmquốctếđểcác
bạncóthểtựhọcđượcởnhàmàkhôngphảichiđếnvàitriệuđồngchomột
khoáhọcPhátâmởcácđơnvịđàotạoTiếngAnh.Hoặcbạncũngcóthểlên
mạngtìmkiếm,việccủamìnhlàchỉchocácbạncáigìnằmởđâu,đểcác
bạnphânloạitàiliệuvàbắtđầuhànhtrìnhcủamình.

2.2.“Cảmâm”trướckhibạntậpphátâm
“Cảmâmlàgì?”.Đâylàmộtkháiniệmtôiđưarađểphábỏcáisuynghĩ
sailầmcủanhiềubạnlàhọcphátâmthìphảicốluyệntừngâmđơnlẻ.Cảm
âmlàkhảnăngnhậnthứcrõđượccácâmnàođangđượcphátlêntrongcả
một câu nói. Hệ thống âm thanh trong tiếng Việt và tiếng Anh khác nhau
cũngtươngđối,cónhữngtừtrongtiếngAnhbạnkhôngbiếtcáchđọcnhưng
lạilấyâmtiếngViệtrađểđọcthaylàhoàntoànsailầm.Âmđiệutronghai
thứtiếngnàycũngrấtkhácnhau.MộttừtiếngAnhcótrọngâm,nghĩalàâm
đượcđọctovànhấnmạnhhơnsovớinhữngâmcònlại.MộttừtiếngAnhcó


thể có 2 âm tiết (English), 3 âm tiết (banana), 4 hay thậm chí 5 âm tiết

(pronunciation).TiếngAnhgiốngnhưâmnhạc,khimộtcâutiếngAnhvang
lênthìnógiốngnhưmộtcâuhátvanglênvậy,cóâmtrầmâmbổng,luyến
láy.Vídụ:“IreallywanttomasterEnglishpronunciation”(14âmtiết).Âm
điệu và cách nói trong thực tế còn có sự thay đổi do có sự biến âm (đọc
khônggiốngtừđiển),nuốtâm(bịmấtâmtiết),chưakểđếntốcđộnóitrong
thựctếcủangườibảnxứcũnglàmộtràocảnkhiếnbạnthấyrằng“toàntừ
họcrồimàvẫnkhônghiểungườitanóigì”.Chínhvìvậy,bạncầnphảibắt
đầunghethậtnhiềuđể“quentai”trướckhibắttayvàohọc.
Nên chọn Anh – Anh hay Anh – Mỹ? Đây cũng là một câu hỏi của rất
nhiều người khi mới bắt đầu học. Nếu tập nói, bạn chỉ cần phát âm chuẩn
theotừđiển,đủđểngườiđốidiệnhiểubạn.Còntàiliệuhọc,bạncóthểbắt
đầutừAnh–AnhvìgiọngnàykhôngcónhiềubiếnâmvànuốtâmnhưAnh
–Mỹ.Hoặcbạncũngcóthểkếthợphọctàiliệutheocảhaigiọngnày(ởtốc
độchậm).Tuynhiên,tiếngAnhhiệnnayđượcsửdụngbởinhiềuquốcgia
khác nhau nên sẽ có nhiều giọng khác nhau như Anh Sing, Anh Ấn, Anh
Malay,AnhHàn,…Khiđãquagiaiđoạnđầurồithìbạncóthểbắtđầunghe
cácgiọngkháctuỳvàonhucầucôngviệccủamìnhbởicóthểbạnsẽtham
giamộthộinghịnàođómàthànhviêncácnướcđếntừcácquốcgiakhác
nhau.Khibạnđãxácđịnhrõmụctiêuhọctậpđểlàmgìthìlựachọnkhông
cónhiềukhókhănnữa.Quantrọnglà,xắntayáolênvàhọcthôi!

2.2.“Cảmâm”trướckhibạntậpphátâm
“Cảmâmlàgì?”.Đâylàmộtkháiniệmtôiđưarađểphábỏcáisuynghĩ
sailầmcủanhiềubạnlàhọcphátâmthìphảicốluyệntừngâmđơnlẻ.Cảm
âmlàkhảnăngnhậnthứcrõđượccácâmnàođangđượcphátlêntrongcả
một câu nói. Hệ thống âm thanh trong tiếng Việt và tiếng Anh khác nhau
cũngtươngđối,cónhữngtừtrongtiếngAnhbạnkhôngbiếtcáchđọcnhưng
lạilấyâmtiếngViệtrađểđọcthaylàhoàntoànsailầm.Âmđiệutronghai
thứtiếngnàycũngrấtkhácnhau.MộttừtiếngAnhcótrọngâm,nghĩalàâm
đượcđọctovànhấnmạnhhơnsovớinhữngâmcònlại.MộttừtiếngAnhcó

thể có 2 âm tiết (English), 3 âm tiết (banana), 4 hay thậm chí 5 âm tiết
(pronunciation).TiếngAnhgiốngnhưâmnhạc,khimộtcâutiếngAnhvang
lênthìnógiốngnhưmộtcâuhátvanglênvậy,cóâmtrầmâmbổng,luyến
láy.Vídụ:“IreallywanttomasterEnglishpronunciation”(14âmtiết).Âm
điệu và cách nói trong thực tế còn có sự thay đổi do có sự biến âm (đọc
khônggiốngtừđiển),nuốtâm(bịmấtâmtiết),chưakểđếntốcđộnóitrong
thựctếcủangườibảnxứcũnglàmộtràocảnkhiếnbạnthấyrằng“toàntừ
họcrồimàvẫnkhônghiểungườitanóigì”.Chínhvìvậy,bạncầnphảibắt


đầunghethậtnhiềuđể“quentai”trướckhibắttayvàohọc.
Nên chọn Anh – Anh hay Anh – Mỹ? Đây cũng là một câu hỏi của rất
nhiều người khi mới bắt đầu học. Nếu tập nói, bạn chỉ cần phát âm chuẩn
theotừđiển,đủđểngườiđốidiệnhiểubạn.Còntàiliệuhọc,bạncóthểbắt
đầutừAnh–AnhvìgiọngnàykhôngcónhiềubiếnâmvànuốtâmnhưAnh
–Mỹ.Hoặcbạncũngcóthểkếthợphọctàiliệutheocảhaigiọngnày(ởtốc
độchậm).Tuynhiên,tiếngAnhhiệnnayđượcsửdụngbởinhiềuquốcgia
khác nhau nên sẽ có nhiều giọng khác nhau như Anh Sing, Anh Ấn, Anh
Malay,AnhHàn,…Khiđãquagiaiđoạnđầurồithìbạncóthểbắtđầunghe
cácgiọngkháctuỳvàonhucầucôngviệccủamìnhbởicóthểbạnsẽtham
giamộthộinghịnàođómàthànhviêncácnướcđếntừcácquốcgiakhác
nhau.Khibạnđãxácđịnhrõmụctiêuhọctậpđểlàmgìthìlựachọnkhông
cónhiềukhókhănnữa.Quantrọnglà,xắntayáolênvàhọcthôi!

2.3.Saophảixấuhổ?
Nếu bạn thắc mắc vì sao trẻ con học ngoại ngữ nhanh hơn và tốt hơn
chúngtathìlídoduynhấtlàtrẻconkhôngsợgìcả,cònngườilớnthìsợsai,
hayXẤUHỔ,sợbịphánxét.Nếubạnbỏđượccáiràocảnmìnhnóitiếng
Anh sao nghe nó “kì cục” đi thì bạn sẽ tiến nhanh hơn rất nhiều đấy. Còn
làmthếnàobỏđượcthìchắcmìnhsẽkểchobạncâuchuyệncủamìnhởmột

dịpkhácnhé.Nógiốngnhưbâygiờbạnthửmởyoutubelênvànghetiếng
Thái vậy, bạn sẽ ôm bụng cười sái quai hàm cho xem, vì âm tiếng Thái
khôngcótrongbộlưutrữcủabạn,âmthanhphátlênngherấtlàbuồncười.
TiếngAnhcũngyhệtvậy,hồimìnhmớiluyệnnóitiếngAnhcảmgiácmình
hơi“điềuđiệu”,nghecứlàlạ.Điềunàydễhiểuthôivìchúngtaquennghe
tiếngmẹđẻtrongnhiềunăm.Chínhvìvậy,bạnsẽcầnmộtkhoảngthờigian
để “cảm âm” và quen dần với âm điệu của thứ ngôn ngữ tuyệt vời này.
Tưởng tượng mà xem, khi nói được tiếng Anh bạn sẽ cảm thấy như mình
đanghátmộtbàiháttừtráitimđó.Let’sstarttogether!


Chương3:HọcNgheBàiBản
3.1Khảnăngnghehiểulàgì
Theonhậnđịnhcủatôi,khảnăngnghehiểu(listeningcomprehension)là
khả năng khi nghe một đoạn audio bằng Tiếng Anh hay người nước ngoài
nóibạnhiểuđượcngườibảnđịanóicáigì,hiểutrựctiếpbằngtiếngAnhvà
khôngthôngquadịchtiếngViệttrongđầuvàcóthểphảnxạtrảlờingaytức
thì(nếulàhộithoại),cóthểtómtắtlạiýchính(nếulàtintức,khoahọc),có
thểghichúlạitheocáchhiểucủamìnhbằngtiếngAnh(nếulàbàigiảng).
KhinghemộtđoạntiếngAnh,cónhữngtrườnghợpsauxảyra:
•Nghekhônghiểugì(trìnhđộzero)
•Nghecâuđượccâuchăng,cótừngheđượccótừkhôngngheđược
•Ngheđượccảcâunhưngkhônghiểunghĩacủacâuđó
•Nhiềuchỗkhôngngheđượcnhưngkhinhìntextthìtoàntừmìnhhọcrồi
•Nghecảđoạnhiểunhưngkhôngbiếtýchínhlàgì
•Nghe tin tức, xem phim để học tiếng Anh nhưng không hiểu gì Bạn
thuộctrườnghợpnàoởtrên?Hãytựphânloạinhé!:D

3.2Trìnhtựluyệnnghehiệuquả
a.Nghechủđộngvànghethụđộng

Có hay không cái gọi là nghe thụ động? Nghe bằng tiềm thức? Nghe
không cần hiểu? Xin thưa với bạn, đó là những ngôn từ mỹ miều, hào
nhoángngườitahaysửdụngđểđánhvàosựlườibiếngcủabạn.Tôicũngđã
từng“tưởngbở”nhưthếtrongnămnhấtĐạihọc.Tôicũngnghe,nghe,nghe
rấtnhiều,cảkhócảdễ,taihạiởchỗlúcđótôinghĩhọccàngkhósẽcàng
giỏilênnhanh,vàtôicálàbạncũngthấyhìnhảnhcủachínhmình.Nhưng
sau1nămhọcchămchỉkếtquảthuđượcchẳngđánglàbao.Nếubạnkhông
tintôithìbạncóthểthửthìbiết,hoặchỏinhữngngườihaythíchnghe“thụ
động”đểhỏivềhiệuquảcủahoạtđộnghọcmàngườitahaylầmtưởngnày.
Bạnnghĩrằngxemphimtronghaitiếngkhôngcầnhiểucũnglàhọctiếng
Anh,nghetronglúcđanglaunhà,nấucơmcũnglàhọc?Nghenhưvậythì
hiệuquảrấtít,chỉlàcảmâmmộtchútchocóchứkhônghềcókếtquảthực
sựởđây.


b.Bắtđầutừđâu,nghenhưthếnào?Nghetrong
baolâulàđủ?
b1.Nghechínhtả
TheomộtnghiêncứutrêntrangAntimoonthìbạncần800giờhọcđểcó
thểsửdụngtiếngAnhthôngthườnghàngngàyvàcáctìnhhuốnglàmviệc
khôngđòihỏichuyênmôncao.TiếngAnhbaogồmtiếngAnhthôngdụng
và tiếng Anh chuyên ngành, học thuật (hay còn gọi là academic English).
ThờigianhọcđểbạnsửdụngthànhthạotiếngAnhchuyênngànhdaođộng
từ1-2nămtuỳnỗlựccủatừngngười.Trongcuốnsáchnày,tôixinphépchỉ
nóivềtiếngAnhthôngdụng.
TheokinhnghiệmtựhọccủabảnthânvàrấtnhiềungườigiỏitiếngAnh
khác,NGHECHÍNHTẢhoặcnghebấtcứcáigì(dễ,hiểutrên95%)cóphụ
đềtiếngAnhchínhlàkhởiđầutốtnhấtchogiaiđoạnmớibắtđầunày.Tại
sao phải nghe chính tả? Bởi vì bạn phải học nghe chính xác từ cấp độ từ
trước,sauđóbạnmớingheđượccụmtừ,rồicảcâu.Nghedầnquentaibạn

mớingheđượccảđoạn,rồicảbài.Mọithứđềucótrìnhtựcủanó.Đơncử
phátâmtiếngAnhchỉsaimộtâmduynhấtthôicũngthànhtừkhácrồi,nếu
giaotiếpvớingườinướcngoàimàbạnnghenhầmrồitrảlờisai,họsẽnghĩ
gìvềbạn?
làmộtkênhkháhữudụngđểluyệnchépchínhtả
vìngườiphátthanhviênnóiởtốcđộchậmvàđồngthờicótextchạyngayở
bêndưới.Hoặcbạncũngcóthểtìmbấtcứaudionàocótextđikèm,mởlên
hết1câurồighilạicâubạnngheđượcxuốngdưới,nghetốiđa3lần.Sauđó
kiểmtralạivớibảngốc.Tiếptụcnghebàiđóítnhất50lần(họctrongvòng
1tuần),sauđóchépchínhtảlại1lầnnữa.Cứlàmnhưvậykhoảngtừ20–
30 bài thì trình độ nghe chi tiết của bạn sẽ tốt lên rất nhiều. Làm tự nhiên
nhưvậy,tựđộngđiểmTOEICsẽtăng.(vìphầnthiTOEICcónghechitiết).
Chúngtađãquámệtmỏivớikiểuhọcthi,lấychứngchỉ,mụcđíchhọclàđể
dùngđược,chứkhôngphảicảmthấyáplựcvàcăngthẳng.
b2.Nghephảnxạ
Khi nói tiếng Anh, các thầy cô hay nhiều người khuyên bạn phải “suy
nghĩbằngtiếngAnh”.Nhưngquátrìnhnàylạilàmbạn“dịchnhiềuhơnlà
nghĩ”.LàmthếnàođểkhôngbịdịchtừtiếngViệtsangtiếngAnhvàngược
lại?Nguyênnhâncủaviệcdịchtronglúcnóilàdoảnhhưởngcủatrungkhu
tiếng mẹ đẻ (TKTMĐ). Vì từ trước tới giờ thời lượng nghe tiếng Anh của
bạnrấtíthoặcgầnnhưlàkhôngcónêntrungkhungoạingữ(TKNN)của
bạnkhôngcó.ViệccủabạnlàphảilàmchoTKNNhưngphấncaođộvàức
chếlạiTKTMĐ(theonghiêncứuPPTựhọcNgoạingữcủaGSLêKhánh
Bằng).


Nhưvậy,việccủabạnbâygiờlàđưacàngnhiềuinput(đầuvào)vàođầu
càngtốt.Mộtbộtàiliệumìnhmuốngợiýchocácbạnởđâylàbộ
EffortlessEnglishcủatiếnsĩAJHoge,cácmini-storiesởtrongcácsetbài
họclàphươngpháptuyệtvờiđểbạnluyệnphảnxạtrựctiếpbằngtiếngAnh

vàkhôngbịdịchratiếngmẹđẻ.Tạisao?Bởivì,nhữngcâuchuyệnđórất
sinhđộng,thúvị,hàihước,môphỏngcáctìnhhuốnggiaotiếpthựcgiữahai
ngườingoàiđời(mộtngườihỏi–mộtngườitrảlời).Bạnsẽcócảmgiáclà
mìnhđangtròchuyệntrựctiếpvớimộtngườiMỹchứkhônggiốnghọcchút
nào cả. Thêm vào đó là các câu hỏi được thiết kế cực kì dễ, bạn chỉ cần
“bắn” câu trả lời ra chứ không cần phải suy nghĩ gì cả. Lí do các câu hỏi
khôngkhóvìnếukhómộtchút,bạnsẽlạidịchsangtiếngmẹđẻngay.
Hồimớipháthiệnraphươngphápnày,tôicũngkhánghingờvìtôiđang
là sinh viên khoa Tiếng Anh Thương mại của đại học Ngoại thương, các
mônbằngtiếngAnhtrêntrườnghọckhóhơncácbàihọccủaAJrấtnhiều.
Nhưng rồi tôi đọc được một nghiên cứu về ngôn ngữ trong quá trình tìm
hiểu,đólàhọccàngdễthìmứcđộtiếnbộvàkhảnăngnóităngcàngnhanh.
Tôiđãápdụngkhoảnggần1nămvàthấykhảnăngnghenói,phảnxạcủa
mìnhđượcnângcaorõrệt.
Tuy nhiên, điểm yếu của phương pháp này là các bài học được thiết kế
chotrìnhđộtừintermediate(trungcấp)chođếnadvanced(nângcao),bộbài
họcchongườimớibắtđầukháhạnchế(chỉcóbộFlowEnglish).Kểcảbạn
làngườimớibắtđầuhaytrungcấp,tôiđềnghịleveltốtnhấtđểbắtđầulàtừ
bộFlowlevel1,level2vàBộOriginallevel1.HiệncácbàihọccủathầyAJ
đượcchiasẻtrênmạngkhánhiều,cácbạncóthểtựtìmkiếm.
Tuynhiênphươngphápnàocũngcóđiểmyếucủanó,nếuđộnglựcbạn
khônglớnthìhọcsẽnảnrấtnhanhvìkhôngbiếtmấuchốtcủaphươngpháp
nằmởđâu.Tạisaomộtbàilạiphảihọckĩ,họcsâuđếntận14ngày(cóthể
tôisẽlàmvideohướngdẫnhọcchitiếtvìgiớihạncủasáchlàkhônghướng
dẫntrựctiếpđược,chỉcóthểchỉchobạncáigìởđâuvàbạnphảitựđitìm
nguyênliệuvàxàonấuchúnglênthànhmộtmónmàbạnyêuthích).
b3.Tốcđộnghehiểu
TốcđộnghehiểuchínhlàkhảnănghiểutrựctiếpbằngtiếngAnhchodù
cónghengườibảnđịanóiởtốcđộnào.Đươngnhiênlàkhimớihọc,bạn
khôngthểnàonghenhữngđoạnnóinhanhđược,vàrõrànglàphảibắtđầu

từchậmtớinhanhdầnvànhanh.Bạnkhôngthểnàoluyệnnghetuỳtiện,cứ
bắtgặpbàinàocũngnghe.Nhưđãnóithìkhibạnluyệnchépchínhtảlàmột
cáchluyệnnghechínhxáctớitừngchitiếttuyệtvời.Lúcđầuthìbạnbắtđầu
vớinhữngbàinóitốcđộchậmnhưkiểuVOAcóphụđềchạysongsong,sau
đóthìnhanhdầnlênmộtchútnhưkiểuAJnóitrongnhữngbàinóikhông
nhanh lắm, tiếp tới bạn có thể nghe Ellen Show hay phim nhưng bắt buộc


phảicóphụđề(bạnbậtphụđềtrênyoutubelênlàcóthểcoiđược).Hoặc
bạncũngcóthểnghebácSteveKaufmannóitrênyoutubevềcácchủđềhọc
ngoạingữ(mộtngườicóthểnói,đọc,viếtthànhthạo15ngônngữ).Lúcđầu
khităngdầntốcđộcủabàinghelêntôicũngthấyhơinảnnhưngcứnghe
khoảngvàingàybạnsẽthấytốcđộnghehiểucủabạntănglênchóngmặt
choxem.Chúý,mỗingàytừngchútmột,chỉtừhaiđếnbathángmớităng
tốcđộnghelêntừngchútmột,hãynhớ“dụctốcbấtđạt”!


Chương4:HọcNóiTiếngAnhHiệuQuả
Hiểulầmtaihạivềhọcnói
Tôinghenhiềungườithanphiềnrằnghọkhôngcómôitrườngluyệnnói
tiếngAnhđủnênhọvẫnchưanóiđượctiếngAnh.Mộtsốkhácthìkêurằng
họbịthiếuvốntừvựngvàkhinóithìmắcquánhiềulỗisai.Haymộtsốnơi
cóniềmtinsắtđárằnglàcáchduynhấtđểhọcnóilàphảimởmiệngravà
phảinóithậtnhiều!Vâng,tôikhôngnóinhữngsuynghĩtrênlàsaihoàntoàn
nhưng bạn đã thử làm các cách đó chưa? Và kết quả như thế nào? Tôi tin
rằngbạntựcócâutrảlờichomình.
Theo một nghiên cứu về Ngôn ngữ học mà tôi tự tìm hiểu thì việc thực
hànhtiếngAnhsaicáchcóthểhuỷhoạikhảnăngnóivàviếttiếngAnhcủa
bạn,câu“practicemakesperfect”khôngphảilúcnàocũngđúng.Nóđúng
nhưng thiếu một vế nữa là “when to practice and how to practice will

completethestory”(khinàothựchànhvàthựchànhnhưthếnàomớikhiến
câuchuyệnhọctiếngAnhrõnétđược).Hãyđừngnhìnđiđâuxa,lấychính
ngay bản thân bạn thôi, lúc bạn “luyện nói” tiếng Anh như được người ta
“khuyênbảo”,trongmộtcâuthôinhưngbạnvừamắclỗingữpháp,lỗidiễn
đạt,lỗiphátâm,lỗidùngtừvàkhibạnlạiđiluyệntậphàngngàyvớibạn
củabạn(trìnhđộcũngkémnhưbạn,haykểcảgiỏihơnbạn)thìbạncũng
đangcủngcốlạitấtcảnhữnglỗisaitôivừakểtrên!Wow!Bạnđangluyện
tậpđểgiỏilênhayđểcàngngàycàngthấytiếngAnhlàmộtcơnácmộng
vậy?.Nógiốngnhưbạnmớihọcbắnsúng,đángnhẽbạnchỉđượcdùngsúng
lụcnhưngchưagìbạnđãcầmAkabắnloạnlênvàthếlàbạnsợhãitớimức
khôngbaogiờdámđộngđếnsúngnữa!Trongkhinếubạnlàmtheochỉdẫn
đúng cách từng bước một thì có thể đây là một môn giải trí tuyệt vời cho
bạn. Bạn thấy không? Lỗi không hề nằm ở tiếng Anh, lỗi ở người chỉ dẫn
chobạn,vàbạnngâythơđãsửdụngsaiquycáchmàthôi.Thayvìsửasai,
hãycùng“yêulạitừđầu”,yêu“đúng”,yêu“antoàn”vớianhbạntiếngAnh
nhé!

YếutốthenchốtcủahọcnóiTiếngAnh
Bạncóthểbắtđầuxemqualạiphần“Cảmâmtrướckhiphátâm”trước
khiđọctiếpphầnnày.NếubạnđãnắmrõbảngphiênâmIPAvàtratừđiển
đọcđượcbấtcứtừnàothìphầntiếptheosẽdễdànghơnvớibạnrấtnhiều.
HãycùngnhìnlạiquátrìnhbạnđãtiếpnhậntiếngViệtnhưthếnàothìquy
luậthọcbấtcứthứtiếngnàocũngtươngtựnhưvậy.Chúngtabắtđầutiếp


nhậnngônngữthôngquahoạtđộngnghe,nghevànghechứkhôngphảilà
giốngnhưhồimớihọctiếngAnh,thầycôdạychúngtađọcvàviết(từmới)
trước – một điều đi ngược lại tiến trình tiếp nhận ngôn ngữ tự nhiên. Một
đứatrẻđểnóiđượccảcâumấttừhaiđếnbanămđầuđờitắmtrongngôn
ngữ,chúngnghetừbốmẹ,ôngbà,bạnbè,tivi…Đươngnhiênlàchúngta

khôngmấtđếnchừngđóthờigianđểcảmâm.Vìchúngtalàngườitrưởng
thànhhọcngônngữnêncóthểtựhọcvàrútngắnthờigianđólạibằngcách
họcchủđộng.
Ýtôimuốnnóilàgì?ChúngtaphảihọcnóibằngcáchNGHE,nghexem
đểnóimộtđiềuthìtrongtiếngAnhđượcđiễnđạtnhưthếnào,câutrúccâu
ralàmsao,chứkhôngphảibạndịchtừtiếngViệtrarồinói.Nhưvậytốcđộ
nóicủabạnvừachậm,cáchdiễnđạtsaikhiếnngườibảnđịasẽrấtkhókhăn
đểhiểuxembạnmuốnnóiđiềugì.Vídụ:Nếubạnmuốnhỏingườibạncủa
bạn“Hômnayđãuốngthuốcchưa?”,vàbạndịchtừtiếngViệtsang,nósẽ
là:“Haveyoudrunkmedicinetoday?”.ThựctếtrongtiếngAnhthìcâuđó
nói đúng phải là “Have you taken medicine today?”. Nhiều từ bạn nghĩ là
dịch ra là như vậy, nhưng trong thực tế họ nói hoàn toàn khác. Không có
input(đầuvào)thìoutput(đầura)sẽrấttệ.Chúngtachưacóđủinputnhưng
lúcnàocũnglămlemuốnluyệnnói,giốngnhưbạnvừamớihọcvõnhưng
điđâucũngmuốnđánhnhauvậy.
Then chốt của việc học nói nằm ở UNDERSTANDABLE,
INTERESTINGANDREPETITIVEINPUT(tàiliệuhọchiểuđược,thúvị
vàlặpđilặplại).Cầnhộitụcảbayếutốnày.Nếubạnnghecáigìđóquá
khó,bạnkhônghiểuđượcthìbạncũngkhônghọcđượcgìcả.Đólàlídovì
saobạnxemphimhoài,ngheTVshowshoàimàvẫnkhôngkhálênđược,
bởivìchúngquánhanhvàquákhósovớitrìnhđộcủabạn.Bạncầnnghe
chủyếulàcáctàiliệudễ(hiểuđượctrên95%)thìkhảnăngnóisẽtiếnbộ
nhanhhơnrấtnhiều.
Thườngthìchúngtahọcmộtbàichưađủsâu,nghĩalàchưađủsốlầnlặp
lại.Bạncầnnghetầnsuấtxuấthiệnnhiềulầncủamộttừvàmộtcấutrúcngữ
pháptrướckhibạncóthểhiểuchúngngaytứcthì.Lặplạibaonhiêuthìlà
đủ,đươngnhiênlàcàngnhiềucàngtốt.Hầuhếtngườitanghemộttừ30lần
thìmớinhớđượctừđó,cònđểhiểungaylậptứcvàcóthểsửdụngđược,
bạncầnnghetừđótừ50-100lần,thậmchínhiềuhơnnhưvậy.Đólàlídovì
saobạncần quantâm tớiCHẤTLƯỢNG bàihọc, họcđãđủ kĩhay chưa,

chứkhôngphảilàmìnhđãhọcđượcbaonhiêubài(sốlượng).Bạncóthểđa
dạng hoá hoạt động học như nghe phim có phụ đề tiếng Anh, nghe truyện
thiếu nhi bằng tiếng Anh, đọc tiểu thuyết tiếng Anh, nghe những đoạn hội
thoạidễ,nhưnghãychọnramộtbàihoặcmộtđoạnphimhọcítnhấttrong
vòng14ngày,đếnlúcbạncóthểnóilạimàkhôngcầnnhìnhoặccốnhớthì


cónghĩalàbạnđãđạttiêuchíhọcđủsâuđểcóthểDÙNGđượctiếngAnh!
Tôixinnhắclại,đểnóiđượctiếngAnh,bạncầnlặplạiđủsốlầncáccấu
trúccâuđơngiản,phổbiếnvàtàiliệuhọcphảisinhđộngthúvị.Nếucácbạn
luyệnnghehờihợt,hômnayhọcbài1maichuyểnngaysangbài2thìkhả
năngbạnnóiđượctiếngAnhlàcònrấtlâunữa.

Tựđánhgiátiếntrìnhhọcnói
a.Khảnăngnói=Kiếnthức+ngônngữ
NóitiếngAnhchỉlàmộtkĩnăng,bạncóthểhọcđược.Tuynhiên,đểnói
đượcthìbạncầnmộtthứgọilà“kiếnthứcnền”vềchủđềcầnđượcnói.Giả
sửbâygiờchotôinghehaibácsĩngườiMỹnóichuyệnvớinhau,cóthểtôi
chỉhiểuđược80%nhữnggìhọđangthảoluậnvềcácloạibệnhvàphácđồ
điềutrịđikèm(giảsửlànhưvậy).Nhưngnếuchotôinghehainhàtâmlý
học trò chuyện thảo luận với nhau về tâm lý con người và các nghiên cứu
liênquanvềbộnão,tiềmnăngconngười,tôicókhảnănghiểuđượctừ98100%nhữnggìhọnói,bởivìlĩnhvựcdịchchuyênmôncủatôilàvềnhững
thứnàynêntôikhôngcógìlạlẫmkhitiếpxúcvớichúng.
Cóthểtrongđầubạnđangdấylênmộtcâuhỏirằnglà:Tôichỉmuốnhọc
tiếngAnhgiaotiếp,tôicầngìphảibiếttừchuyênmôncủangànhnàođâu?.
Vâng,bạncóthểđúng.Nhưnghãyđểtôikếtthúccâuchuyệncủamình,sau
đóquyếtđịnhnhưthếnàolàởbạn.Trongnhữngthángtôicóhướngdẫncác
bạnsinhviênvàthậmchícảngườiđilàmtựhọctiếngAnhhiệuquả,tôithấy
vấn đề họ gặp phải khi nói chuyện với người nước ngoài là ngoài vài câu
giaotiếpthôngthườnghỏihanvềconngườiđấtnước,thờitiếttrờimâyrồi

vàibalâulăngnhăngthìhọkhôngbiếtnóigìtiếpvàphảinóinhưthếnào?.
Vàrồiaiđócũngsẽmờnhạttrongmắtnhữngngườinướcngoài,gặphọchỉ
đểhỏivàibacâuđãđượclênkịchbảnsẵn.
Hãythửtưởngtượngbạncóthểlắngnghehọnóivềđammêcủachính
họ,họcóthểlàkiếntrúcsư,mộtnhiếpảnhgia,haymộtngườithíchđidu
lịch,bạnítnhấtcầncócáigọilàhiểubiếtxãhộichungbằngtiếngAnhđể
HIỂUhọtrướckhibạnnóivềmình.Màđểnóivềbảnthânthìcòngìtuyệt
vờihơnlànóivềngaycáicôngviệcbạnđanglàm!.Chínhvìvậy,việchọc
tiếngAnhphảiđiđôivớiviệcnghiêncứuvàtìmhiểukiếnthứcxãhộichứ
khôngchỉlàhọcđơnthuần.Đólàlídovìsaobạncàngxácđịnhmụctiêu
họctậprõràngbaonhiêuthìviệcchọnhọctàiliệuvàdồnsứccàngdễbấy
nhiêu!

b.Đánhgiátiếntrìnhhọcnói


NhiềungườithanphiềnrằnghọkhôngcómôitrườngluyệntậptiếngAnh
cũngnhưkhôngcóbạnđểluyệnnóicùng.Tưduyhọcnàylàkhônghẳnsai
nhưngnókhônghiệuquảlắmnhưtôiđãtrìnhbàyởtrên.Nhiềungườihỏi
tôilàlàmthếnàođểtôicóthểnóitiếngAnhdễdàngnhưvậy,sựthậtlàtôi
khônghềluyệnnói.Khitôitrảlờihọkhôngtintôi,họcứnghĩtôiđihọcở
trungtâmhaylớphọcđặcbiệtnàothìmớicóđượckhảnăngnhưvậy.Tôi
khônglàmgìđặcbiệt,tôichỉlàmnhữnggìđãđượcchứngminhlàhiệuquả,
vàkếtquảđãchothấyđiềuđó.Bạnhoàntoàncókhảnăngtựluyệnnóimột
mình,nhưngcũngcầncótiếntrìnhphùhợp,nếukhôngbạnsẽlạitựcủngcố
nhữnglỗisaitrongquátrìnhluyệntậpđó.Hãyđểtôichiasẻvớibạncách
màtôiđãsửdụng.
Trước tiên, hãy nhớ rằng, mỗi khi chúng ta mở miệng nói thì trong đầu
chúngtaxuấthiệnhìnhảnhvàtrongcơthểchúngtacảmnhậncảmxúcđi
kèmnhữnghìnhảnhđó,nóigọnlạinhưkiểukểlạimộtcâuchuyện.Vídụ:

“Hôm qua con vào chợ mua cá chép nhưng cô bán hàng bảo bán hết mất
rồi!”.Trongđầubạnđanghiệnracảnhbạnđivàochợngàyhômquavàcảnh
bạn trò chuyện với cô bán hàng. Chính vì thế, khi nói, các hình ảnh, âm
thanhvàcảmxúctrongđầubạnsẽđượcmãhoásangtiếngAnh.Nênthực
chất,ởbướchọctừvựngtốtvìnóibạnkhôngcầnlonghĩnhiều,chỉcầnnhớ
lạicảmxúccủasựkiệnbạncầnnóithìcáctừtiếngAnhsẽđượctuônra(vì
bạnđãhọcđủsâu).TôisẽnóikĩhơntrongphầnTừvựng.
Nênnhớ,nếu bạnở giaiđoạnmới bắtđầu họcthìinput quantrọng hơn
output,bạnkhôngphảiluyệnnói.Chỉluyệnnóikhibạn“cảmthấy”muốn
nói,thườngthìtầmsau4–6tháng,hoặc7–8thángtuỳvàotừngcánhân,
tốcđộhọcvàmụctiêucủabạn.

Quytrìnhtựluyệntậpchokhảnăngnóihộithoại
B1:Giảsửbạnđãbiếtrằngmìnhsẽgặpaivànóivềđiềugì(hoặcchưathì
cũng không sao, chọn một bối cảnh bất kì mà bạn nghĩ là mình sẽ gặp ở
ngoàithựctế).Tưởngtượngvềtìnhhuốngđótrongđầu
B2:BạnthấychínhmìnhđangnóitiếngAnhtrôichảytrongtâmtrímình
vớingườibảnđịa(hìnhảnhlớndần,âmthanhgiọngnói,ngữđiệu,sựtựtin)
B3:Tuacảnhđótrongđầunhiềulầnchođếnlúcbạnthậtsựcảmthấytự
tin
BạncóthểlặplạiB1-B3bấtkểthờiđiểmnàotrongngàyđểtăngsựchuẩn
bịcũngnhưsựtựtintrongviệcnóitiếngAnh.


Quytrìnhtựluyệntậpvàđánhgiákhảnăngnóicho
mộtđoạntrìnhbàydài
B1:Nghĩvềchủđềmìnhcầnnói,sauđómởđiệnthoạihaymáyghiâm
lênvànóingay,khôngchầnchừsuynghĩ,cứnói,vànóikhôngcầnsuynghĩ
nhiều,đểxemkhảnăngtuônrabằngtiếngAnhcủabạnđượctrongbaolâu.
B2:Sauđókhinàokhôngnóiđượcnữathìtắtghiâmđivàmởlênnghe

lạitoànbộphầnnóicủamình.
B3:Tiếpđếnlấygiấybútravàghiraxembạnmắcnhữnglỗidiễnđạtnào,
lỗi dùng từ ra sao, lỗi phát âm để lưu ý. Hãy nhớ, bạn không thể tự sửa
nhữnglỗinàylầnsaunóinhưngnhậnthứcvềnhữnglỗinàyrấtquantrọng.
Nóthúcđẩybạnphảinạpinputvàonhiềuvàchấthơnnữađểoutputcủabạn
thựcsựchấtlượnghơntừngngày.
B4:Saukhilàmtấtcảcácbướctrênthì4,5ngàysaubạnhãylặplạiquy
trìnhnày(cùngchủđềđó),vàcũngghiâmlại,chắcchắnchấtlượngbàinói
lầnnàykháhơnlầntrước!Họcnóibằngcáchhọcngheđúngcáchvàluyện
nóicóquytrình,khôngphảibạđâucũngluyệntập!


Chương5:NhớSâuTừVựng
5.1Cácnguyêntắcbấtbiếnđểhọcnhớtừlâu
HồitrướccònhọctiếngAnhởthờiphổthôngthìlúcđócáchhọctừduy
nhất là flashcards (thẻ từ). Tôi lao vào học từ như một con thiêu thân, tôi
nghĩtừvựnglàtấtcả.Tôiviếttừmớivàviếtloạitừ,nghĩatừởbêncạnh,
sauđómỗigiờrachơigiữacáctiếthọc,tôilôiravàôntậptấtcảcáctừđó.
Tôihọcnhiềutừđếnmứcmàcôhỏivàđộngđếntừnàotôicũngbiết,vàcác
bạncứhỏitôilàtôiđihọcthêmởđâu.Nhưngsựthựclàtôichỉtựhọc.Và
tôicứnghĩlàmìnhgiỏi,chođếnkhitôibướcchânvàođạihọcnămnhất,lúc
đódoyêucầucủacácmônhọcnêntôimớibắtđầuhọcnghe(màđángnhẽ
tôivàcácbạnphảibắtđầunghetrướckhihọcbấtcứcáigìkhác),tôimởti
vi lên và chẳng nghe được chút nào cả, tôi thực sự bị sốc nặng rằng bao
nhiêu năm tháng mình đã học rất chăm chỉ tại sao bây giờ lại không nghe
đượchọnóitừnào.Thườngthìkhihọctừtheoflashcards,chúngtachỉnhớ
đượcngắnhạnvàkhôngthểdùngđượckhitacần.
Active vocabularies and Passive vocabularies (Từ vựng chủ động và từ
vựngbịđộng)
Cóhailoạitừvựng,đólàtừvựngchủđộngvàtừvựngbịđộng.Từvựng

chủđộnglànhữngtừkhinghevàđọcchúng,bạncókhảnănghiểuchúng
ngaylậptứcvàcókhảnăngsửdụngchúngkhibạnnóivàviết.Từvựngbị
động là những từ khi nghe và đọc chúng, bạn chỉ có khả năng hiểu chúng
chứkhimuốndùngtrongthựctếthìbạnlạigặpkhókhăn.Đâylàmộtđiều
hoàn toàn bình thường, không phải do bạn trí nhớ kém hay thiếu vốn từ
vựng,đâylàquátrìnhhọctựnhiên.Nếutừnàobạnhọcsâuvàđủkĩthìnó
sẽ tự khắc hiện lên khi bạn cần chúng. Và lượng passive vocabularies bao
giờ cũng gấp nhiều lần lượng active vocabularies. Chúng ta không việc gì
phảilolắngvềvấnđềnàyvìtôixinnhắclạiđâylàmộtđiềuhoàntoànbình
thường.Bạnmuốndùngđượcnhiềutừphongphúhơntronggiaotiếpvàviết
láchthìchỉcầntănglượngpassivevocabularieslênvàhọcthậtsựkĩvàsâu
nhữngtừmìnhmuốndùng.Cuốntừđiểncóhàngtrămngàntừvựngnhưng
trongbốicảnhgiaotiếphàngngàyngườibảnxứchỉsửdụngkhoảng3000
từ,trongchuyênmôntừ5000–7000từ,việchọctừvựngkhônghềđángsợ
nhưbạntưởng.
Vềsau,khitìmhiểuratôimớibiếtlàmìnhđãhọctừsaicáchtrầmtrọng
vàbắtđầuquátrìnhsửasaicủamình.Vàđâylàmộtsốgợiývềhọctừhiệu
quảmàtôihọcđượccộngvớitrảinghiệmcánhâncủamình.
Khihọctừ,nênhọctheocảcụmtừđikèm,khôngnênhọctừđơnlẻ.Ví