Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động xuất khẩu cà phê của Việt Nam hiện nay.docx

Tiểu luận Ngoại thương
LỜI MỞ ĐẦU

Ngày nay hoạt động xuất nhập khẩu trở nên vô cùng quan trọng trong hoạt động thương mại của bất kỳ một
quốc gia nào trên thế giới. Ở nước ta xuất khẩu được đặt vào vị trí trung tâm, làm đòn bẩy cho sự phát triển kinh
tế – xã hội. Đẩy mạnh xuất khẩu trở thành chiến lược của quốc gia, tạo tiền đề vững chắc để thực hiện thắng lợi
mục tiêu công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước.
Từ đặc điểm là một nước nông nghiệp, Việt Nam đã xác định cà phê là một trong những mặt hàng xuất
khẩu chủ lực tạo nguồn thu ban đầu rất lớn cho phát triển kinh tế đất nước. Cây cà phê đã và đang có một vị trí
quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và nhất là trong nông nghiệp. Từ một nước xuất khẩu cà phê nhỏ, năm
2000 Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 2 trên thế giới về xuất khẩu cà phê. Hàng năm ngành cà phê đưa lại cho
đất nước một khối lượng kim ngạch xuất khẩu đáng kể và giải quyết công ăn việc làm, ổn định đời sống cho
hàng trăm ngàn hộ gia đình ở các khu vực miền núi và Tây Nguyên. Xây dựng, phát triển ngành cà phê là một
trong những ngành mũi nhọn nhằm tạo ra các mặt hàng chủ lực trong nông sản xuất khẩu là hướng đi đúng đắn
và có đầy đủ điều kiện và tiềm năng to lớn cần được khai thác.
Tuy nhiên trong nhiều năm qua thị trường cà phê thế giới có nhiều diễn biến sôi động do lượng cung cao
hơn lượng cầu, giá cả luôn luôn biến động làm cho người xuất khẩu và người nhập khẩu đều cảm thấy lo lắng.
Thực tế đó đòi hỏi cần phải có chính sách đúng đắn về kinh doanh xuất nhập khẩu cà phê để ngành cà phê phát
huy được hiệu quả.
Với những kiến thức đã học được và hiểu được sự cần thiết của vấn đề này, em đã chọn đề tài: “ Những giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động xuất khẩu cà phê của Việt Nam hiện nay” để góp phần hoàn thiện
hơn về công tác nâng cao hiệu quả xuất khẩu của nước ta đến các nước trên thế giới.
NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận về xuất nhập khẩu hàng hoá trong nền kinh tế thị trường ở
Việt Nam.
1. Khái niệm xuất nhập khẩu
• Xuất khẩu (export) là hoạt động bán hàng hoặc đưa hàng hoá ra nước ngoài dưới các hình thức khác nhau
nhằm đạt được mục đích lợi nhuận hoặc phi lợi nhuận. Hàng hoá xuất khẩu rất đa dạng : hàng công nghiệp, hàng
nông nghiệp, hàng tiêu dùng,... kiến thức khoa học kỹ thuật (phát minh, sáng chế...), các dịch vụ (tư vấn, sửa
chữa, dịch vụ vận tải, quảng cáo, bảo hiểm, ...).
• Nhập khẩu (import) là hoạt động nhận hàng hoá, nhân lực, vốn, máy móc… từ nước ngoài dưới các hình

thức khác nhau nhằm đạt mục đích lợi nhuận hoặc phi lợi nhuận cho nền kinh tế.
2. Chức năng và vai trò của xuất nhập khẩu.
1
Tiểu luận Ngoại thương
- Hoạt động xuất nhập khẩu đóng một vai trò hết sức quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội
của tất cả các nước trên thế giới. Một nước phải có hoạt động xuất nhập khẩu mạnh vì xuất khẩu mạnh sẽ đem
lại nhiều ngoại tệ, nhập khẩu hợp lý sẽ tiết kiệm được thời gian và chi phí về nhân lực cho quốc gia.
- Hoạt động xuất khẩu có chức năng cơ bản là mở rộng lưu thông hàng hóa trong nước và quốc tế.
- Hoạt động xuất nhập khẩu làm tăng việc làm và thu nhập góp phần nâng cao đời sống người lao động.
- Hoạt động xuất nhập khẩu làm tăng dự trữ ngoại tệ, ổn định cán cân thanh toán quốc tế.
- Hoạt động xuất nhập khẩu giúp chúng ta tiếp cận nhanh với các thành tựu khoa học tiên tiến của nhân loại.
- Hoạt động xuất nhập khẩu phát huy được lợi thế so sánh, đẩy mạnh xuất khẩu mặt hàng có lợi thế về giá,
năng suất, chất lượng, và nhập khẩu những mặt hàng không có lợi thế.
- Thông qua hoạt động xuất nhập khẩu sẽ giúp chuyển dịch cơ cấu của nền kinh tế theo xu hướng mới, thúc
đẩy sản xuất phát triển.
II. Thực trạng hoạt động sản xuất và xuất khẩu của cà phê Việt Nam
1. Một số nét cơ bản về cà phê
Cà phê là loại đồ uống được ưa thích ở hầu hết các nước trên thế giới, nó là
sản phẩm nhiệt đới nhưng lại tiêu thụ nhiều ở các nước ôn đới nhưng lại tiêu thụ
nhiều ở các nước ôn đới. Ngày nay cà phê được sử dụng rộng rãi vì trong hạt cà
phê nhân sống thông thường có chứa 1- 2,5% chất cafein có tác dụng kích thích
thần kinh, tăng cường hoạt động của tế bào não. Ngoài ra trong hạt cà phê còn
có chứa các chất dinh dưỡng cho cơ thể như: đường, protein, các sinh tố B (B1,
B2, B6, B12).
Hiện nay trên thế giới có rất nhiều giống, chủng loại cà phê, nhưng phổ
biến sản xuất có những chủng loại sau:
- Cà phê chè (Arabica): Loại cà phê chè Arabica có nguồn gốc từ cao
nguyên Jimma Etiopia, đây là loại cà phê có phẩm chất thơm ngon, năng suất
khá, có giá trị kinh tế cao được chú trọng phát triển sớm nhất và chiếm 70%
lượng cà phê thế giới. Cà phê chè có rất nhiều chủng loại, người ta chia thành

các chủng loại său:
- Cà phê vối (Canephora): Loại cà phê này có nguồn gốc từ hạ lưu sông
CôngGô, thích hợp với khí hậu nhiệt đới. Đây là chủng loại dễ trồng, chịu hạn
tốt nhưng phẩm chất không cao. Chủng loại được trồng nhiều nhất là cà phê vối
Robusta với sản lượng chiếm tỷ lệ trên 25% trên thế giới.
2
Tiểu luận Ngoại thương
- Cà phê mít (Exllsa): Đây là loại cà phê sinh trưởng khoẻ, ít sâu bệnh,
chịu hạn hán nhưng phẩm chất kém, ít hương thơm và có vị chua, diện tích trồng
rất thấp.
Ở Việt Nam diện tích cà phê vối được trồng phổ biến, rộng rãi nhất chiếm
90%, tiếp đó là cà phê chè chiếm 9%, còn lại là cà phê mít.
2. Vị trí, vai trò hoạt động sản xuất và xuất khẩu của ngành cà phê Việt Nam
2.1. Về vị trí cà phê Việt Nam
- Cà phê là một trong những cây công nghiệp mũi nhọn, đóng vai trò hết
sức quan trọng trong hoạt động xuất khẩu ở nước ta, vì vậy cần đánh giá đúng vị
trí của nó để có cơ chế và định hướng phát triển cho nghành cà phê trong 2 kế
hoạch 5 năm ( 2001-2005 và 2006- 2010 ).
- Nước ta có nhiều vùng sinh thái rất thích hợp cho phát triển cây cà phê
gồm các tỉnh: Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, các tỉnh miền Trung và miền núi
phía Bắc. Quỹ đất qui hoạch cho phát triển cây cà phê còn lớn và không bị tranh
chấp bởi các cây trồng khác. Đất trồng cà phê chủ yếu là các vùng miền núi, dân
tộc.
- Cà phê là một trong những mặt hàng nông sản hàng hoá xuất khẩu chủ
yếu, đem lại nguồn ngoại tệ lớn cho đất nước. Hiện nay ở Việt Nam, cà phê là
mặt hàng nông sản xuất khẩu có giá trị lớn đứng thứ hai sau gạo. Sản xuất và
xuất khẩu cà phê nước ta đứng thứ 1 Châu Á và là đứng thứ 2 trong số 70 nước
xuất khẩu cà phê trên thế giới, đã có thị trường xuất khẩu ổn định với hơn 60
nước và khu vực, hàng năm xuất khẩu cà phê mang lại cho đất nước gần nửa tỷ
USD, đây là một thành quả không nhỏ. Đó là sự phấn đấu của toàn ngành cũng

như từng đơn vị trong ngành để đạt được thành quả đó.
2.2. Vai trò của ngành cà phê trong tổng kim ngạch xuất khẩu.
- Kể từ sau 1975, đất nước ta hoàn toàn thống nhất, việc phát triển cà phê đã trở thành một chủ trương lớn
của Nhà nước và được nhân dân các vùng khác nhau đều đồng tình hưởng ứng. Từ đó đến nay ngành cà phê Việt
Nam ngày càng đi lên thể hiện rõ là một ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước, tạo công ăn việc làm cho hàng
chục vạn lao động, tạo ra lượng hàng hóa xuất khẩu ngày càng lớn góp phần nâng cao kim nghạch xuất khẩu của
cả nước.
- Trong vòng 20 năm cuối thế kỷ 20 nghành cà phê Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về
diện tích, năng suất, tổng sản lượng và lượng cà phê xuất khẩu. Nếu năm 1980, cả nước chỉ có 22.500 ha trong
3
Tiểu luận Ngoại thương
đó diện tích ở thời kỳ sản xuất có 10.800 ha, sản lượng chỉ đạt 8400 tấn (năng suất 0,78 tấn/ha) thì 20 năm sau
năm 2000 cả nước đã có 533.000 ha, trong đó diện tích sản xuất có 385.000 ha với sản lượng 720.000 tấn (năng
suất 1,87 tấn/ha) và xuất khẩu được 705.300 tấn.
Trong vòng 15 năm từ 1990 đến 2004 Việt Nam dã có những thành tựu đáng kể:
Sản xuất được: 6.493.700 tấn.
Xuất khẩu : 6.236.437 tấn
Đạt kim nghạch xuất khẩu: 5.289.620.344 USD với đơn giá bình quân 15 năm là 848,18 USD/T .
Với sản lượng như vậy, Việt Nam trong thời gian ngắn đã được xếp vào một trong những nước sản xuất và
xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới.
Thị trường cà phê Việt Nam ngày càng mở rộng. Từ nửa triêu ha cà phê có tới trên 85% diện tích thuộc về
các chủ vườn, những người nông dân thuộc nhóm dân tộc: Kinh, Thái, Eđê,…
- Là một mặt hàng nông sản xuất khẩu quan trọng cây cà phê được coi là một cây chủ lực trong cơ cấu cây
trồng ở nhiều tỉnh trung du, miền núi và cao nguyên. Ngành cà phê còn tham gia có hiệu quả cao vào các chương
trình kinh tế - xã hội lớn của đất nước như chương trình định canh, định cư cho đồng bào các dân tộc thiểu số,
chương trình xoá đói, giảm nghèo, tạo việc làm cho người lao động và chương trình phủ xanh đất trống đồi núi
trọc…
Vì thế mà nghành cà phê là một trong những phân nghành nông nghiệp khá quan trọng và có quan hệ mật thiết
với chương trình phát triển nông thôn Việt Nam.
3. Thực trạng hoạt động xuất khẩu của cà phê Việt Nam hiện nay

Trong những năm vừa qua, cà phê Việt Nam đã từng bước hội nhập thị
trường thế giới. Có thể nói chúng ta đã thu được những thành tựu đáng kể. Là một
nước sản xuất cà phê, hàng năm cung cấp cho thị trường từ 12 đến 14 triệu bao cà phê. Vụ cà phê
2004/2005 vừa qua cả nước đã xuất khẩu 834.081 tấn cà phê nhân đạt kim
nghạch 612,1 triệu USD sang 67 quốc gia và vùng lãnh thổ. Một đặc điểm của
thị trường tiêu thụ cà phê Việt Nam là phân bố rộng khắp và ngày càng càng có
nhiều thị trường mới. Mỹ, Đức, Italia, Tây Ban Nha, Nhật Bản, Hàn Quốc,…
vẫn là những khách hàng truyền thống của cà phê Việt Nam từ nhiều năm nay.
Chúng ta còn có nhiều khách hàng mới như: Canda, Nam Phi, Ecuado, Mêhicô,..
Có 12 quốc gia đã nhập trên 20.000 tấn cà phê Việt Nam trong vụ vừa qua và
8 quốc gia đã nhập từ 10.000 đến 20.000 tấn. Ngoài ra còn có các loại cà phê
khác cũng được xuất khẩu với số lượng ngày càng tăng. Tuy nhiên cũng phải
thừa nhận là chúng ta cồn một số hạn chế nhất định, nhất là chất lượng mặt hàng
chưa đều. Mặc dù cà phê của ta được đánh giá là chất lượng tốt nhưng ngoại
quan còn chưa thật đẹp. Và thương hiệu cà phê Việt Nam còn chưa được quan
4
Tiểu luận Ngoại thương
tâm quảng bá. Điều này sẽ làm hạn chế khả năng cạnh tranh của cà phê Việt
Nam trên thị trường thế giới.
Tình hình xuất khẩu cà phê thời gian qua
Niên vụ Xuất khẩu
(tấn)
Đơn giá bình quân
(USD/tấn)
1994 - 1995 212.038 2.633,0
1995 - 1996 221.496 1.815,0
1996 - 1997 336.242 1198,0
1997 - 1998 395.418 1521,0
1998 - 1999 404.206 1373,0
1999 - 2000 653.678 823,0

2000 - 2001 874.676 436,6
2001 - 2002 711.340 403,0
2002 - 2003 619.421 619,9
2003 - 2004 890.000 1388,46
2004 - 2005 834.081 1362,65
(Hiệp hội cà phê - ca cao Việt Nam: www.vicofa.org.vn)

Bước vào vụ cà phê 2005/2006 nhìn chung vào thời kỳ này nghành cà phê
Việt Nam đang vượt qua những khó khăn của thời kỳ khủng hoảng và tiếp bước
đi vào ổn định. Hàng năm chúng ta đã xuất khẩu đạt kim nghạch trên 600 triệu
USD. Năm 2004 cả nước xuất khẩu cà phê đạt 641 triệu USD, chiếm 2,4% tổng
lượng kim nghạch của cả nước. Đó là một dấu hiệu đáng mừng. Nhưng vụ
2005/2006 chúng ta lại bị mất mùa nên có thể giảm cả về lượng xuất khẩu và giá
trị.
Việt Nam đang là nước xuất khẩu cà phê thứ 2 trên thế giới, nhưng trong năm
2006 nhiều yéu tố tác động bất lợi do thời tiết tiếp tục hạn hán, cộng với giá vật
tư, nhiên liệu leo thang sẽ đẩy người trồng vào tình huống khó khăn hơn. Nhưng
cơn mưa trái mùa trong thời gian qua gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác
thu hoạch và chế biến cà phê, khiến tỷ lệ hạt đen, hạt mốc chiếm tỷ lệ khá lớn
ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm chế biến và xuất khẩu. Bên cạnh đó diện tích
cà phê của cả nước mấy năm nay giảm mạnh. Dự báo sản lượng chỉ đạt từ
5