SKKN một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn (5 6 tuổi)

Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠỌ QUẬN BẮC TỪ LIÊM
TRƯỜNG MẦM NON XUÂN ĐỈNH A

MÃ SKKN
(Dùng cho HĐ chấm của Sở)

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên SKKN: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG
SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN (5-6 TUỔI)”
Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo
Tác giả: Lê Thị Hương
Chức vụ: Giáo viên

NĂM HỌC 2016 – 2017

1|27


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

MÃ SKKN
(Dùng cho HĐ chấm của Sở)

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên SKKN: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG
SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN (5-6 TUỔI)”

Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo
Cấp học: Mầm non

NĂM HỌC 2016 – 2017

MỤC LỤC
2|27


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
STT

Nội dung

3|27

Trang


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

I
1
2
3
4
5
6
7
II
1
2

2.1
2.2
3
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
4
4.1
4.2
III
1
2
3
4
4.1
4.2
4.3
4.4

Trang phụ bìa
Mục lục
ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài
Cơ sở thực tiễn
Mục đích nghiệm cứu
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng khảo sát thực nghiệm

Phương pháp nghiên cứu
Phạm vi kế hoạch
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Cơ sở lý luận
Cơ sở thực tiễn
Thuận lợi
Khó khăn
Biện pháp
Biện pháp 1: Khảo sát kỹ năng sống ban đầu
Biện pháp 2: Tạo môi trường thuận lợi để dạy trẻ kỹ năng sống
Biện pháp 3: Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giờ học.
Biện pháp 4: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức
các hoạt động vui chơi tập thể, vui tươi, lành mạnh trong trường
Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ
Biện pháp 6: Tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ để dạy trẻ các kỹ
năng sống tại gia đình
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Đối với giáo viên
Đối với trẻ
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Ý nghĩa
Phạm vi áp dụng
Kiến nghị đề xuất
Đối với phòng giáo dục
Đối với nhà trường
Đối với tổ chuyên môm
Đối với phụ huynh

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1.Lý do chọn đề tài:
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”
4|27

1
1
3
4
4
4
4
5
5
5
7
7
8
8
8
9
10
19
21
21
23
23
23
24
24

25
25
25
25
25
25
25


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo
vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và của
mỗi gia đình. Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong
sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ
sau này. Bác Hồ nói: “Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hóa”.
Sản phẩm của giáo dục là con người mà con người là mục tiêu, động lực của sự
phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ.
“Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc Việt Nam
có bước tới đài vinh quang sánh vai với các cường quốc năm châu được hay
không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em” _ Trích lời Chủ
tịch Hồ Chí Minh trong thư gửi cho học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Giáo dục Mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân,
chiếm vị trí quan trọng. Giáo dục Mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở
ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Ở lứa tuổi
mầm non giáo dục “Kỹ năng sống” cho trẻ là giáo dục cách sống tích cực trong
xã hội hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội
nhằm giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành những khả năng
thực thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình huống khác nhau
trong cuộc sống.Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ

em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống phải
được đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống mỗi cá nhân để
sống tích cực, sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa.
Xã hội hiện đại phát triển như vũ bão về khoa học công nghệ thông tin, biến
động về kinh tế, giao thoa về văn hóa, nhiều vấn đề xã hội phức tạp liên tục nảy
sinh, đã và đang làm thay đổi cuộc sống của con người. Bên cạnh những tác
động tích cực, còn có những tác động tiêu cực gây nguy hại cho con người, đặc
biệt là trẻ em. Nếu mỗi người - trong đó có trẻ em - không có những kiến thức
cần thiết để biết lựa chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực
để ứng phó, để vượt qua những thách thức, mà hành động theo cảm tính, thì rất
dễ gặp trở ngại, rủi ro trong cuộc sống. Đứng trước những yêu cầu của sự tiến
bộ xã hội và những thách thức từ sự đổi thay của đời sống xã hội hiện đại, từ
thập kỷ 90 của thế kỷ XX, các tổ chức của Liên Hiệp Quốc như, tổ chức Y tế thế
giới, Quỹ cứu trợ nhi đồng, Tổ chức giáo dục văn hóa và khoa học và các nhà
giáo dục thế giới đã cùng tìm cách giáo dục – hình thành kỹ năng sống để tạo
cho trẻ năng lực tâm lý xã hội, nhằm ứng phó với những yêu cầu và thách thức
của cuộc sống hằng ngày. Mặt khác, cũng theo UNESCO, nếu khi trẻ em 8 tuổi
5|27


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
mới giáo dục – hình thành kỹ năng sống cho trẻ thì đã là quá trễ! Vì đến độ tuổi
này, trẻ đã hình thành cho mình phần lớn các thói quen – nếp sống, những cơ sở
nền tảng cho việc hình thành nhân cách cho trẻ về sau, trừ phi có sự thay đổi sâu
sắc về trải nghiệm trong đời, nếu không thì khó mà lĩnh hội thêm giá trị sau độ
tuổi này. Điều đó cho thấy tầm quan trọng và sự khẩn thiết của việc rèn luyện hình thành và phát triển kỹ năng sống cho trẻ ngay từ bậc mầm non. Việc hình
thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng đang trở thành
nhiệm vụ quan trọng. Kỹ năng sống phải được đo bằng sự vận dụng những kỹ
năng đó trong cuộc sống mỗi cá nhân để sống tích cực, sống hạnh phúc, sống có
ý nghĩa. Việc hình thành kỹ năng sống nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa, toàn

diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng
sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp trẻ hiểu và biến
những kiến thức về kỹ năng sống được cung cấp thành hành động cụ thể trong
quá trình hoạt động thực tiễn với bản thân, với người khác, với xã hội, ứng phó
trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết
mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực.
Theo công văn số 463/Bộ Giáo dục và Đào tạo – Giáo dục thường xuyên về
việc hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục kỹ năng sống tại các cơ sở giáo dục
mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên. Nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ mầm non là giúp trẻ nhận thức về bản thân: sự tự tin, tự lực,
thực hiện những quy tắc an toàn thông thường, biết làm một số việc đơn giản;
hình thành và phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết: thể hiện tình cảm, sự chia
sẻ, hợp tác, kiên trì, vượt khó; hình thành một số kỹ năng ứng xử phù hợp với
gia đình, cộng đồng, bạn bè và môi trường. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhằm
giúp trẻ phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi trẻ những
kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý
nghĩa. Giúp trẻ hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống được cung cấp thành
hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn với bản thân, với người
khác, với xã hội, ứng phó trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với
mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một
cách tích cực.
2. Cơ sở thực tiễn:
Xã hội hiện đại ngày nay là thời đại công nghệ, xã hội trên đà phát triển nhưng
trong đó lại nảy sinh những vấn đề phức tạp và bất định đối với con người.
Theo tôi nhận thấy về phía các bậc cha mẹ trẻ: cha mẹ trẻ em luôn quan tâm
đến việc làm sao để kích thích tính tích cực học tập của trẻ mà chưa quan tâm
đến kỹ năng sống của trẻ. Cha mẹ nào cũng muốn con mình được tham gia và
6|27

Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
trải nghiệm vào các hoạt động vui chơi hay học tập tích cực để từ đó trẻ lĩnh hội
được các kiến thức đầy đủ nhất. Đặc biệt, khi trẻ chuẩn bị vào lớp một, các bậc
phụ huynh lại luôn lo lắng liệu rằng con mình có đủ sức khỏe và khả năng để
theo học thật tốt cùng các bạn ở trường Tiểu học hay không.
Đối với giáo viên mầm non: Giáo viên thường lo lắng đối với những trẻ có
một số vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên
trẻ đến trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến
lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ
không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy. Vì vậy, giáo viên phải tốn
rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ
bản ở trường mầm non giúp trẻ ổn định nề nếp nhóm lớp và có các thói quen tốt
trong sinh hoạt hàng ngày.
Đối với trẻ mầm non: Đây là giai đoạn trẻ học, tiếp thu, lĩnh hội những giá trị
sống để phát triển nhân cách, đồng thời trẻ rất dễ bộc lộ cảm xúc, chưa có nhiều
kỹ năng ứng phó với căng thẳng và cảm xúc, vốn hiểu biết về thế giới xung
quanh còn nhiều hạn chế do đó nhiều trẻ còn thụ động, không biết ứng phó với
các tình huống nguy cấp, không biết tự bảo vệ mình trước nguy hiểm hoặc tìm
kiếm sự giúp đỡ từ người khác. Do đó việc dạy kỹ năng sống cho trẻ là rất cần
thiết bởi kỹ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân trẻ, giúp trẻ có nhận thức đúng
và hành vi ứng xử phù hợp ngay từ độ tuổi mầm non. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
đang trở thành một nhiệm vụ quan trọng đối với giáo dục các nước. Kỹ năng sống
giúp con người làm chủ cuộc sống, sống an toàn, lành mạnh và có chất lượng trong
một xã hội hiện đại với văn hoá đa dạng và nền kinh tế phát triển.
Kỹ năng sống như những nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái
độ, giá trị, hành vi và thói quen lành mạnh. Vì vậy cần giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ ngay từ khi còn thơ bé, sẽ giúp trẻ tự biết chăm sóc và bảo vệ bản thân
tránh khỏi những nguy hiểm. Trẻ có thể hoà nhập nhanh với cuộc sống xung
quanh, biết cách phát triển các mối quan hệ với mọi người, với thiên nhiên từ đó
học hỏi và làm giàu có thêm vốn kiến thức, kinh nghiệm cũng như các kỹ năng

của bản thân. Nếu thiếu các kỹ năng sống cần thiết, trẻ sẽ khó tránh khỏi những
lúng túng, sai phạm thậm chí gặp nguy hiểm khi phải giải quyết các tình huống
xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. Việc trang bị những kỹ năng sống phù hợp
giúp trẻ có cơ hội phát triển nhân cách đầy đủ và đúng hướng.
Song trên thực tế, việc dạy kỹ năng sống cho trẻ trong các trường mầm non
còn chưa được quan tâm nhiều và rất nhiều giáo viên còn chưa hiểu rõ được tầm
quan trọng của vấn đề hoặc thiếu kỹ năng giảng dạy để có thể truyền đạt cho trẻ
hiểu và hình thành những kỹ năng sống cần thiết cho trẻ.
7|27


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Là giáo viên mầm non phụ trách lớp mẫu giáo lớn (5-6 tuổi), nhận thức được
tầm quan trọng của kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ, tôi suy nghĩ làm
thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ có hiệu quả. Tôi nhận thấy rằng đối với
trẻ 5-6 tuổi giáo dục kỹ năng sống không phải là nói cho trẻ biết thế nào là đúng,
thế nào là sai như ta thường làm. Các phương pháp cổ điển như bài giảng đi theo
những chuẩn mực, cô hỏi trẻ thụ động trả lời sẽ hoàn toàn thất bại vì chúng chỉ
cung cấp thông tin, mà từ thông tin và nhận thức đến thay đổi hành vi thì khoảng
cách còn rất lớn. Giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa
chọn giữa những giải pháp khác nhau. Quyết định phải xuất phát từ trẻ. Qua thời
gian thực hiện tôi đã tích lũy được một vài kinh nghiệm, đó chính là lí do tôi
chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo lớn
(5- 6 tuổi)”.
3. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu vấn đề này là để tìm cách vận dụng phương pháp giáo dục áp
dụng vào bài dạy, hướng dẫn trẻ một số biện pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục
KNS cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
4. Đối tượng nghiên cứu.
Tôi nghiên cứu và phát triển kỹ năng sống.

5. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
Đối tượng khảo sát: Trẻ lớp mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
Đối tượng thực nghiệm là trẻ: Trẻ 5-6 tuổi lớp mẫu giáo lớn A3 tôi đang công tác
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp điều tra, khảo sát
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp so sánh
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp ứng dụng thực nghiệm
- Phương pháp đánh giá, nhận xét
- Phương pháp dùng trò chơi
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
- Phạm vi nghiên cứu: Lớp MGL
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2016 đến tháng 3/2017
Thời gian
Nội dung thực hiện
Bắt đầu
Kết thúc
Tháng 9/2016
Tháng 11/2016

Tháng 10/2016 Lựa chọn đề tài. Khảo sát
Tháng 12/2016 Đăng ký đề tài SKKN
Xây dựng đề cương chi tiết
8|27


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Tháng 1/2017

Tháng 2/2017 Thực hiện các biện pháp
Ghi chép chi tiết các biện pháp và kết quả tiến bộ
của trẻ
Tháng 2/2017
Tháng 3/2017 Khảo sát khi thực hiện đề tài
Đánh máy, in, đóng quyển SKKN
Nộp bản SKKN
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
Kỹ năng sống: Theo Từ điển tiếng Việt, kỹ năng là khả năng vận dụng những
kiến thức thu nhận được trong một lĩnh vực nào đó vào thực tế, phải thực hiện
đúng hành động, hoạt động phù hợp với những mục tiêu và điều kiện cụ thể tiến
hành hành động ấy, cho dù đó là hành động cụ thể hay hành động trí tuệ. Ở mức
độ kỹ năng, công việc được hoàn thành trong điều kiện hoàn cảnh không thay
đổi, chất lượng chưa cao, thao tác chưa thuần thục và còn phải tập trung chú ý
căng thẳng, kỹ năng được hình thành qua luyện tập
Trẻ em 5 – 6 tuổi đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ về thể chất, tình
cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, và trong
giai đoạn quan trọng chuẩn bị cho trẻ em vào lớp Một. Vì vậy, những kỹ năng
sống của trẻ ở giai đoạn này cần có những đặc trưng sau.
Kỹ năng sống phải phù hợp với lứa tuổi, hình thành và phát triển cho trẻ em
những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng; khơi
dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các
cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời của trẻ.
Do đặc thù của trẻ em lứa tuổi mầm non là đang làm quen với xã hội và thế
giới xung quanh, nên những kỹ năng sống thường gần gũi với cuộc sống của trẻ
và được mở rộng dần trong mối quan hệ qua lại giữa trẻ với gia đình, với trường
mầm non, với cộng đồng xã hội và môi trường tự nhiên. Nội dung kỹ năng sống
của trẻ 5 – 6 tuổi phong phú và toàn diện để giúp các em thích ứng với cuộc
sống. Do vậy, đặc điểm kỹ năng sống của trẻ 5 – 6 tuổi cũng phù hợp với yêu

cầu về nội dung giáo dục mầm non như sau:
Đảm bảo tính khoa học, tính vừa sức và nguyên tắc đồng tâm phát triển từ dễ
đến khó. Đảm bảo tính liên thông giữa các độ tuổi, giữa nhà trẻ, mẫu giáo và cấp
tiểu học. Thống nhất giữa nội dung giáo dục với cuộc sống hiện thực, gắn với
cuộc sống và kinh nghiệm của trẻ, chuẩn bị cho trẻ từng bước hoà nhập vào
cuộc sống. Phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em, hài hoà giữa nuôi
dưỡng, chăm sóc và giáo dục; giúp trẻ em phát triển cơ thể cân đối, khoẻ mạnh,
nhanh nhẹn. Cung cấp kỹ năng sống phù hợp với lứa tuổi. Giúp trẻ em biết kính
trọng, yêu mến, lễ phép với ông bà, cha mẹ, thầy giáo, cô giáo. Yêu quý anh,
9|27


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
chị, em, bạn bè; thật thà, mạnh dạn, tự tin và hồn nhiên, yêu thích cái đẹp. Ham
hiểu biết, thích đi học.
Ở lứa tuổi mầm non, những kỹ năng sống cần thiết của trẻ em được phân tích
dựa vào những đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi. Trẻ em 5 – 6 tuổi đang phát triển
mạnh mẽ về thể chất, tình cảm, ngôn ngữ; giai đoạn chuẩn bị vào lớp một, bước
đầu trẻ gia nhập vào xã hội rộng lớn, trẻ cần có khả năng tự phục vụ, chăm sóc
bản thân, nhận thức về bản thân, nên trẻ 5 – 6 tuổi rất cần được trang bị một
cách toàn diện về kỹ năng sống. Căn cứ trên nội dung Chương trình giáo dục
mầm non do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành ngày 25-7-2009, và Tài liệu
hướng dẫn sử dụng Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi của Bộ Giáo dục và Đào
tạo liên kết với UNICEF, có thể đề xuất nội dung kỹ năng sống của trẻ 5-6 tuổi
trong trường mầm non bao gồm các kỹ năng sống cơ bản sau.
Kỹ năng sống hiểu biết và chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng
Kỹ năng chăm sóc vệ sinh cá nhân
Kỹ năng giữ an toàn cá nhân
Kỹ năng nhận thức về bản thân
Kỹ năng tự tin và tự trọng

Kỹ năng cảm nhận và thể hiện cảm xúc
Kỹ năng hợp tác với người khác
Kỹ năng thích ứng trong quan hệ xã
Kỹ năng tôn trọng người khác
Kỹ năng sử dụng lời nói
Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng nhận thức về môi trường xã
Kỹ năng nhận thức về môi trường tự nhiên
Kỹ năng nhận thức về nghệ thuật
Kỹ năng sáng tạo
Kỹ năng sống có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ mầm non
nói chung và trẻ mẫu giáo lớn nói riêng – đang trong giai đoạn phát triển mạnh
mẽ về mọi phương diện của những năm tháng đầu đời – làm cơ sở nền tảng, và
cũng có thể nói sự phát triển của giai đoạn này quyết định cho quá trình phát
triển về sau này. Vì thế, vai trò của kỹ năng sống đối với trẻ mầm non cũng sẽ
gắn liền với mục tiêu của giáo dục mầm non, mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề
ra, cần phải đạt được, là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm
mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào
lớp Một.
2. Cơ sở thực tiễn:
10 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Ở lứa tuổi mầm non, trẻ đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về mọi
phương diện của những năm tháng đầu đời – làm cơ sở nền tảng, và nó quyết
định cho quá trình phát triển về sau này của trẻ. Do vậy, kỹ năng sống có vai trò
rất quan trọng đối với sự phát triển chung và toàn diện cho trẻ về thể chất, nhận
thức, ngôn ngữ, tình cảm – kỹ năng xã hội và thẩm mỹ, hình thành những yếu tố
đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một.

Trường mầm non nơi tôi đang làm là ngôi trường luôn quan tâm đến công tác
thi đua dạy tốt, chăm sóc, giáo dục trẻ tốt và đã đạt nhiều thành tích, chất lượng
giáo dục không ngừng được nâng cao. Trong các nội dung giáo dục thì giáo dục
kỹ năng sống là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục mầm non và
có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ nên được các trường quan tâm,
lưu ý. Chính vì vậy tôi luôn mong muốn các con trong lớp có những kỹ năng
sống cơ bản để trẻ tự lập, tự phục vụ bản than và trẻ có ý thức hơn khi tham gia
các hoạt động ngoài cộng đồng.. Để thực hiện mục tiêu đó đầu năm tôi đã tiến
hành khảo sát thực trạng của lớp mình tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó
khăn sau:
2.1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện trang
bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi trong lớp để dạy trẻ tốt hơn.
Được sự chỉ đạo của Ban giám hiệu về lịch trình và kế hoạch tổ chức các
hoạt động giáo dục, các hoạt động ngoại khóa cho trẻ.
Phòng học rộng rãi, có nhiều phòng hợp lý nên việc tổ chức giảng dạy và tổ
chức các hoat động cho trẻ cũng dễ dàng.
Giáo viên nhiệt tình, yêu mến trẻ. Giáo viên được tập huấn về nội dung dạy
trẻ kỹ năng sống theo phương pháp Montessori
Đa số phụ huynh quan tâm đến con, đến các hoat động của lớp. Phụ huynh
thường xuyên trao đổi thông tin của trẻ với cô giáo để các cô nắm được tình
hình của con
2.2. Khó khăn:
Trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, do đó cùng một thời gian và biện
pháp dạy trẻ các nội dung kỹ năng sống nhưng kết quả trên trẻ đạt chưa tương
đương với nhau.
Một số trẻ nhút nhát nên chưa tự tin khi tham gia vào các hoạt động, một số
trẻ lại quá hiếu động nên khi hoạt động chưa chú ý vào sự hướng dẫn của cô, kỹ
năng sống của trẻ còn nhiều hạn chế.
Sự quan tâm của gia đình dành cho các cháu là không đồng đều.

Giáo viên còn hạn chế về phương pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
11 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
3. Các biện pháp:
3.1. Biện pháp 1: Khảo sát kỹ năng sống ban đầu:
Trẻ có kỹ năng sống không đồng đều. Một số trẻ ngoan ngoãn và nhanh trí thì
có nhiều kỹ năng cơ bản tốt, với sự hướng dẫn, động viên của cô giáo trẻ luôn
biết phát huy những kỹ năng tốt đó. Ngược lại, một số trẻ nhận thức còn chậm
lại hay nghịch ngợm nên kết quả dạy kỹ năng sống của cô trên trẻ đó đạt kết quả
thấp.
Giáo viên đã tích cực thực hiện lồng ghép nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ
vào các hoạt động trong ngày, đã đưa các chỉ số phát triển trẻ 5 tuổi vào mục
tiêu của sự kiện/chủ đề để rèn một số kỹ năng qua các chỉ số đó nhưng tổ chức
chưa linh hoạt, chưa sáng tạo nên chưa kích thích tối đa sự hứng thú của trẻ và
sự tham gia nhiệt tình của phụ huynh.
Qua khảo sát từ phụ huynh cho thấy, có một số ít trẻ khi ở lớp thì thực hiện
các kỹ năng sống tốt do trẻ rất nghe lời cô giáo nhưng khi về nhà được bố mẹ và
người thân chiều chuộng thì trẻ lại không thực hiện một số kỹ năng sống trẻ có
mà luôn phụ thuộc vào người khác (Ví dụ: Trẻ không kiềm chế cảm xúc mà có
thể lăn ra và khóc bất cứ lúc nào nếu người thân không đáp ứng nhu cầu của trẻ.)
Mặc dù thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở trường còn nhiều khó
khăn, tuy nhiên tôi đã dần khắc phục, nghiên cứu các giải pháp và thực hiện giáo
dục KNS cho trẻ theo mục tiêu của chương trình giáo dục đã đề ra, chuẩn bị tốt
cho trẻ trước khi bước vào lớp Một ở trường phổ thông.
Kết quả khảo sát đầu năm học 2016 - 2017 về các kỹ năng sống của 46 trẻ:
TT Lĩnh vực khảo sát Tổng
Tỷ lệ
Đạt

Chưa đạt
số trẻ
Số lượng
Tỷ lệ
Số lượng
Tỷ lệ
1 Kỹ năng nhận thức
46
30
65,2%
16
34,8%
bản thân
2
Kỹ năng tự tin
46
25
54,3%
21
45,7%
3 Kỹ năng giao tiếp
46
29
63,0%
17
37,0%
và quan hệ xã hội
4 Kỹ năng học tập
46
30

65,2%
16
34,8%
5 Kỹ năng hợp tác
46
28
60,8%
18
39,2%
3.2. Biện pháp 2: Tạo môi trường thuận lợi để dạy trẻ kỹ năng sống
Môi trường giáo dục có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả giáo dục trẻ: Môi
trường trong lớp và môi trường ngoài lớp học. Môi trường trong lớp như các góc
hoạt động, đồ dùng học tập… có tác dụng giúp trẻ lĩnh hội kiến thức và một số
kỹ năng. Môi trường ngoài lớp như góc thiên nhiên, vườn cây…giúp trẻ phát
12 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
triển tình cảm xã hội. Để có môi trường dạy kỹ năng sống tốt cho trẻ tôi thực
hiện như sau:
Tôi đã thực hiện kế hoạch giáo dục, kế hoạch đánh giá trẻ theo 120 chỉ số,
soạn giáo án một số kỹ năng sống để dạy trẻ vào các hoạt động chiều. Cũng từ
biện pháp này, tôi có dữ liệu, sản phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có cơ sở để
thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ vì kỹ năng của mỗi trẻ là khác
nhau và giúp trẻ sớm hình thành các kỹ năng sống.
Nhiều bậc cha mẹ rất e ngại khi tham gia vào quá trình giáo dục trẻ, hơn nữa
phần lớn cha mẹ thừơng lúng túng khi lựa chọn hình thức thực hiện. Tôi đã trang
bị các bảng thông tin dành cho phụ huynh, dán các nội dung cần phối hợp với
phụ huynh vào đó để các bậc cha mẹ có thể đọc, quan sát theo dõi dễ dàng giúp
nhà trường tuyên truyền đến cha mẹ của trẻ những kết quả giáo dục ở con mình,

tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi hai chiều với các bậc cha mẹ những vấn đề
có liên quan đến trẻ, các thông tin của lớp, thông tin sức khỏe, ngược lại các bậc
cha mẹ có thể ghi chép những yêu cầu, đề nghị, thông tin cần trao đổi với giáo
viên.
Nhằm tạo môi trường giúp giáo viên và các bậc cha mẹ tăng cường đọc sách
cho con trẻ. Tại lớp, tôi đã trang trí, sắp xếp góc thư viện và văn học, để nơi dễ
hoạt động với nhiều sách, truyện báo, tạp chí nhiều kích cỡ, sắp xếp gọn gàng
ngăn nắp vừa tầm lấy của trẻ. Vận động cha mẹ tặng sách cho góc thư viện của
trẻ tại trường, tại lớp và ngay ở gia đình.
Tham mưu với ban giám hiệu trang trí sân trường bằng các khẩu hiệu nhắc
nhở giáo viên, người lớn phải gương mẫu như: “Mỗi cô giáo là tấm gương sáng
về đạo đức, tự học, sáng tạo”. Các khu thư viện cộng đồng, sân chơi đa năng để
nhằm cho trẻ phát triển thể chất, nhận thức, mà đặc biệt trẻ được rèn luyện các
kỹ năng sống đã được học.
3.3. Biện pháp 3: Hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua giờ học
Hình thành kỹ năng tự tin:
Theo Dale - một nhà văn, nhà thuyết trình nổi tiếng của Mỹ thì “Nếu bạn thật
sự tin tưởng chính mình, nhất định sẽ đạt được ước mơ, bạn có thể bước trên
đường bằng phẳng mà người khác cũng sẽ cần bạn hơn”. Vì vậy, một trong
những kỹ năng đầu tiên mà tôi cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng
của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như
trong mối quan hệ với những người khác,trẻ tự tin làm theo ý tưởng, tự tin bày
tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại. kỹ năng sống này giúp trẻ
nhanh chóng thực hiện được mong muốn của mình đồng thời có khả năng hòa
nhập với cộng đồng.
13 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Những biện pháp tôi sử dụng để phát triển sự tự tin ở trẻ là:

Luôn tôn trọng, giúp trẻ xây dựng hình tượng tốt của chính mình: Từ đặc
điểm sự tự tin của trẻ bắt nguồn từ lòng tự tôn, một trẻ không có sự tự tôn thì
không thể có sự tự tin. Do đó, tôi luôn tôn trọng trẻ, cổ vũ và khích lệ những khả
năng của trẻ mọi lúc mọi nơi một cách kịp thời.
Ví dụ: Khi trẻ xung phong lên đọc thơ, kể chuyện hay hát trước cả lớp, tôi sẽ
khen ngợi bằng cách có những câu động viên như: “Cô tin rằng bạn A tự tin như
vậy thì con sẽ kể câu chuyện này rất hay đấy”, để lần sau trẻ sẽ tự tin hơn và
không e ngại khi biểu diễn trước đám đông.

Hình ảnh: Trẻ tự tin làm nên ý tưởng của mình trong khi chơi với các bạn
Nói cho trẻ biết “Con có thể làm được”: Tôi dùng lời động viên trẻ một cách
chân thành, không quá lời khen, nghĩ một đường nói một nẻo. Và trong mọi việc
tôi luôn nói “con có thể làm được” để dần củng cố niềm tin vào bản thân cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ thể dục, một số trẻ sợ độ cao nên không dám trèo lên xuống
thang, tôi không ép buộc trẻ phải thực hiện hoạt động đó ngay lập tức mà sẽ
khuyến khích trẻ với lời động viên “con có thể trèo được…” để trẻ tự tin thể
hiện bản thân mình trước các bạn.
Bồi dưỡng tài năng đặc biệt cho trẻ: Tài năng đặc biệt cũng có thể làm tăng
thêm sự tự tin cho trẻ. Tôi căn cứ vào sở thích, niềm đam mê của trẻ để bồi đắp
sở trường đặc biệt của trẻ.

14 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Ví dụ: Trẻ có khả năng vẽ đẹp tôi sẽ tạo nhiều cơ hội ở lớp để trẻ được thể
hiện sở trường của mình như vẽ trong các góc, trang trí lớp cùng cô... Đồng thời
trao đổi với phụ huynh cho trẻ tham gia các lớp vẽ ngoại khóa để nâng cao tài
năng cho trẻ.
Cho phép trẻ mắc sai lầm: Một đứa trẻ nếu không phạm sai lầm sẽ không thể

trưởng thành. Cho nên, khi trẻ mắc sai lầm tôi luôn lưu tâm đến sai lầm đó để
trao đổi thân thiện, cởi mở với trẻ giúp trẻ hiểu rằng ai cũng có thể mắc sai lầm
nhưng điều quan trọng nhất là biết sửa chữa và không bao giờ mắc phải sai lầm
đó nữa. Đồng thời không phê bình hay chê bai trẻ quá thẳng thắn sẽ làm trẻ mất
hứng thú và tự ti về bản thân mình.
Ví dụ: Khi trẻ tranh giành đồ chơi với bạn, tôi sẽ hỏi trẻ xem vì sao lại như
vậy, tôi bày ra các trò chơi với món đồ chơi đó để 2 trẻ cùng được chơi với nhau.
Sau đó hỏi 2 trẻ xem chơi cùng nhau như vậy có vui hơn là tranh giành nhau
không và giáo dục trẻ lần sau nên chơi đoàn kết với bạn bè.
Quy định hành vi: Đầu năm học tôi đề ra 1 số quy định phù hợp với lớp học
nhằm đạt được mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ, tạo thói quen nề nếp tốt cho trẻ.
Yêu cầu trẻ trong lớp thực hiện theo các nội quy đó để tạo tính chủ động và làm
việc có kế hoạch cho trẻ trong lớp
Ví dụ: Đến giờ thể dục sáng, tôi hỏi trẻ các con nhìn lên lịch xem hoạt động đầu
tiên trong ngày hôm nay là gì? Và cho trẻ cùng chuẩn bị hoạt động đó với cô.
Tổ chức một số hoạt động khác để phát triển sự tự tin của trẻ:
Tôi có thể trò chuyện với trẻ với những câu hỏi như tự tin là gì? Khi con tự tin
con cảm thấy như thế nào? Khi không tự tin con cảm thấy ra sao? Hoặc sử dụng
những câu hỏi gắn với thực tế của trẻ như “con hãy kể những việc con muốn tự
làm, Con học cách làm này như thế nào? Hãy kể những việc con tự làm, Khi tự
làm con cảm thấy như thế nào”. Qua hoạt động trò chuyện đó giúp trẻ hiểu rằng
khi trẻ tự tin là khi trẻ mạnh dạn nói, làm, thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của
mình với mọi người. Nếu trẻ tự tin ở mình thì kết quả hoạt động của trẻ sẽ đạt
tốt hơn.
Tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm: để trẻ tự làm mọi việc cho bản thân mình
càng nhiều càng tốt (Ví dụ: Tự lấy đồ dùng học tập, hoặc dạy trẻ cách nhờ 1
người bạn khác giúp đỡ mình một việc gì đó..)
Hình thành kỹ năng hợp tác:
Ca dao tục ngữ Việt Nam có câu “Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Ở Việt Nam, hoạt động nhóm trẻ thường ít được tham gia mà chủ yếu là hoạt
động cá nhân. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ mầm non là rất cần
15 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
thiết. Bởi trẻ mầm non còn nhỏ, có nhiều việc không thể tự làm được nếu không
có người khác giúp đỡ. Khi trẻ được bạn giúp đỡ và khi trẻ giúp đỡ được bạn trẻ
sẽ nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ của mình. Qua đó trẻ có niềm vui, có bạn
bên cạnh để chia sẻ công việc, giúp phát triển kỹ năng và tình cảm xã hội của
trẻ. Để giáo dục kỹ năng hợp tác cho trẻ tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ chơi và làm
việc theo nhóm với các trẻ khác trong tất cả các hoạt động.
Ví dụ: Cho trẻ thảo luận theo tổ để cùng nhau nhận xét về đặc điểm của 1 đối
tượng nào đó trong các hoạt động, tạo những cảm nhận giúp trẻ tôn trọng những
quyền lợi của trẻ khác qua việc chia sẻ, hướng dẫn trẻ cư xử lịch sự với bạn
khác.

Hình ảnh: Trẻ hợp tác với bạn trong khi chơi
Tổ chức 1 số hoạt động phát triển kỹ năng hợp tác như:
Thảo luận về sự hợp tác: Trò chuyện với trẻ có sử dụng câu hỏi như: “Con và
bạn đã cùng nhau làm những việc gì? Trò chơi nào con thích hơn khi có bạn
cùng chơi? Tại sao con phải hợp tác với bạn, một mình con có làm được việc
này không? Điều gì con cảm thấy vui khi hợp tác?” Qua việc trò chuyện giúp trẻ
hiểu hợp tác là có nhiều người cùng thực hiện một việc gì đó, cùng vui thích khi
làm việc.

16 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

Trò chơi “đôi bạn hợp tác”: Cho trẻ tìm thêm một bạn để ghép đôi với nhau.
Các đôi ngồi quay mặt vào nhau, nắm lấy tay nhau, cùng ngồi xuống hoặc cùng
đứng lên mà không buông tay nhau ra.
Trò chơi “Những chiếc tháp tập thể”: Yêu cầu trẻ ngồi xung quanh 1 cái bàn
và đưa cho trẻ những khối đồ chơi có hình dáng và kích thước khác nhau.
Nhiệm cụ của trẻ là xếp những khối đó thành 1 cái tháp càng cao càng tốt.
Trưng bày các hình ảnh sưu tập: có nội dung mọi người cùng chơi, làm việc
với nhau và cho trẻ thảo luận nội dung của các hình ảnh đó.
Cho trẻ tập đóng kịch: Theo nội dung các câu chuyện trong chương trình giáo
dục mầm non: Đóng kịch “Nhổ củ cải” (có các cảnh mọi người hợp tác với nhau
để nhổ được củ cải). Đóng kịch theo bài thơ “Mèo đi câu cá”, câu chuyện “Qua
đường”, “Ba chú lợn con”….
Hình thành kỹ năng tự nhận thức bản thân:
Kỹ năng tự nhận thức là trẻ tự nhận diện về bản thân, phát triển quan niệm
tích cực về bản thân. Trẻ nhận thức sự khác nhau giữa các trẻ, nhận thức mỗi cá
nhân có điểm riêng biệt cần được tôn trọng, phát triển những suy nghĩ tích cực
về bản thân trẻ. Kỹ năng tự nhận thức giúp trẻ hiểu đúng mình là ai? Trẻ yêu gì?
Điểm mạnh và sở thích của mình là gì để kết nối chúng vào những lĩnh vực liên
quan và phát huy chúng một cách tối đa. Trẻ nhận ra điểm yếu của mình cũng
giúp trẻ dự đoán được những khó khăn trong quá trình hoạt động từ đó tìm ra
cách khắc phục khó khăn đó.
Để hình thành kỹ năng tự nhận thức tôi đã thực hiện một số biện pháp sau:
Trò chuyện giúp trẻ tìm hiểu về bản thân thông qua một số câu hỏi như: Con
là ai? Con thấy mình có những tính tốt đẹp nào? Con thích gì và không thích gì?
Con có mong muốn gì? Con sẽ làm gì để đạt được mong muốn đó? Con có
những điểm gì khác với bạn?
Chấp nhận sự đa dạng của trẻ và giúp trẻ chấp nhận lẫn nhau: Tôi luôn tôn
trọng cá tính của từng cá nhân trẻ trong lớp, đồng thời có biện pháp giáo dục để
hạn chế điểm yếu, phát huy điểm mạnh của trẻ. Tôi nhận thấy rằng khi tôi tôn
trọng tất cả các trẻ thì trẻ trong lớp sẽ noi gương theo cô, biết tôn trọng các bạn

lớp mình.
Đặt yêu cầu cao cho các trẻ và khích lệ trẻ hoạt động để đạt mục tiêu đó: Tôi
luôn đặt yêu cầu cao cho tất cả các trẻ trong lớp, với sự hướng dẫn của tôi, từng
trẻ đã có khả năng tham gia hầu hết các hoạt động. Trong bất kì hoạt động nào
tôi cũng khuyến khích để kích thích tính tò mò khám phá của trẻ chứ không ép
buộc mọi trẻ phải tham gia. Tôi gợi ý để trẻ thử thách với chính mình. Thay vì
cạnh tranh với trẻ khác, tôi khuyến khích trẻ cạnh tranh với chính mình.
17 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Ví dụ: Nhảy xa sử dụng thước dây, xếp hình bằng đồng hồ bấm giây…lần sau
tốt hơn lần trước…
Giúp trẻ đạt được thành công nhất định trong lớp học: Thành công là một
trong những yêu tố quan trọng tác động đến sự phát triển ý thức bản thân. Trẻ ở
lứa tuổi này cần trải qua thành công (theo khả năng của trẻ) để trẻ có cảm giác tự
tin rằng mình làm được những điều tốt. Thực tế, có một số trẻ sợ thất bại đến nỗi
không dám thử một hoạt động nào đó, lúc này tôi sẽ giúp trẻ đạt được thành
công trong việc đó từng bước một đồng thời khen ngợi khả năng đó để trẻ thêm
tự tin vào mình. Trẻ sẽ tự hào về thành công của mình nếu cô giáo cho trẻ thấy
rằng cô tự hào về trẻ.

Hình ảnh: Hình thành cho trẻ kỹ năng tự phục vụ mình khi có nhu cầu
Tổ chức một số hoạt động, trò chơi phát triển kỹ năng tự nhận thức cho trẻ:
Ví dụ: Hoạt động “soi gương”: Giúp trẻ tự quan sát, cảm nhận về hình dáng
của mình bằng cách cho trẻ tự ngắm mình trong gương với các động tác như làm
điệu, đội mũ, mặc quần áo, chải, buộc tóc cho chính mình ….. lúc đó tôi có thể
hỏi trẻ: Con thấy ai trong gương, người trong gương trông như thế nào?

18 | 2 7

Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

Hình ảnh: Trẻ tự làm đẹp cho mình và bạn ở góc làm đẹp
Hoạt động “Hái hoa dân chủ”: Trẻ chọn một bông hoa theo ý thích trong đó
có nội dung “Hãy nói cho chúng tôi về….” (có thể là gia đình, đồ chơi bạn thích,
món ăn bạn thích…) và tôi sẽ đọc to câu hỏi đó cho cả lớp nghe, trẻ hái hoa sẽ
nói về điều đó theo hiểu biết của mình.
Hoạt động “Tôi có thể vẽ”: Tôi tạo ra một tờ giấy lớn và dán lên tường. Tôi
cổ vũ trẻ vẽ hay dán bất cứ thứ gì trẻ có thể làm được vào đó để trẻ cả lớp tạo
thành bức tranh tổng hợp lớn. Với hoạt động này trẻ sẽ thấy được sự phát triển
tiến bộ của bản thân qua từng giai đoạn.

19 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

Hình ảnh: Taọ môi trường học tập ngoài trời cho trẻ vẽ
Hoạt động “Có điều gì trong một cái tên”: Trẻ nhỏ thường rất tự hào về cái
tên của mình, do đó tất cả hoạt động nào liên quan đến cái tên của trẻ đều làm
trẻ hứng thú. Hầu hết bố mẹ đặt tên cho con đều có một ý nghĩa, yêu cầu trẻ hỏi
bố mẹ về điều này, sau đó tôi phát cho mỗi trẻ một tờ giấy và bút màu để trẻ có
thể vẽ lại điều đó vào bức tranh và trang trí cho tranh của mình. Khi đã thực hiện
xong có thể cho trẻ diễn tả lại ý nghĩa của bức tranh mà trẻ đã vẽ.
Hình thành kỹ năng giao tiếp và quan hệ xã hội:
Trẻ mầm non cần phải học rất nhiều trong những năm đầu đời: học cách làm
chủ ngôn ngữ, học cách nhận biết và đối phó với cảm xúc của mình cũng như
của người khác, học cách tin vào mình và can đảm để khám phá thế giới rộng

lớn xung quanh. Nếu trẻ không đạt được năng lực xã hội tối thiểu vào khoảng 6
tuổi thì trẻ có thể gặp khó khăn trong suốt cuộc sống sau này
Phát triển kỹ năng này là một nhiệm vụ phức tạp đối với trẻ. Yêu cầu trẻ biết
ứng xử theo quy tắc xã hội, biết tạo các mối quan hệ cũng như tương tác với
cảm giác thoải mái với những người khác đồng thời biết điều chỉnh hành vi phù
hợp với hoàn cảnh. Để giáo dục tốt cho trẻ nội dung này tôi thực hiện một số
biện pháp sau:
Dạy trẻ học cách kiểm soát xung đột và điều chỉnh hành vi của mình:
20 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Tôi làm cầu nối giúp trẻ biểu lộ cảm xúc của mình và biết lắng nghe ý kiến
của người khác. Nếu trẻ bất hòa với bạn khác tôi thường chỉ cho trẻ thấy trẻ
chưa đúng ở điểm nào, điểm nào cần khắc phục và điểm tốt nào cần phát huy.
Cho trẻ thấy những mối bất hòa thường dẫn đến những cảm xúc tiêu cực như tức
giận, sợ hãi, còn nếu chơi đoàn kết với bạn sẽ tạo nên nhưng tình cảm tốt đẹp và
tinh thần thoải mái, vui vẻ…
Ví dụ: Có 2 trẻ đánh nhau, điều đầu tiên cần làm là hỏi hai trẻ lý do vì sao lại
như vậy để từng trẻ có cơ hội thể hiện suy nghĩ bằng lời nói về sự việc đó. Sau
đó giải thích cho trẻ hiểu bạn nào đúng, bạn nào chưa đúng. Giáo dục trẻ lần sau
chơi đoàn kết với bạn hơn.
Dạy trẻ cách giải quyết vấn đề: Mỗi tình huống khó khăn mà trẻ gặp phải sẽ
có tác dụng giúp trẻ lĩnh hội được kinh nghiệm sống thông qua việc tìm cách
giải quyết vấn đề đó. Cho nên với mỗi tình huống xảy ra hàng ngày tôi đều tận
dụng cho trẻ quan sát và gợi ý để trẻ tìm ra cách giải quyết một cách nhanh
chóng và hiệu quả nhất.
Ví dụ: khi trẻ làm lăn đồ dùng vào gậm tủ mà tay không với tới được, tôi gợi
ý để trẻ biết dùng gậy để lấy đồ dùng đó ra…
Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các mối quan hệ với trẻ khác: Nếu trẻ tương

tác với nhau một cách phù hợp, qua đó trẻ sẽ học được các quy tắc ứng xử trong
xã hội. Vì vậy, tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động tập thể cho trẻ trong lớp
như tổ chức sinh nhật, biểu diễn văn nghệ tổng hợp cuối chủ đề, hoạt động
góc…để các trẻ được làm việc theo nhóm với nhau. Trong quá trình hoạt động
luôn khuyến khích trẻ giao tiếp thỏa thuận với bạn cùng chơi,biểu lộ mong
muốn một cách thích hợp, biết giúp đỡ bạn trong khi chơi.
Tổ chức một số trò chơi:
Giúp trẻ biết lắng nghe người khác nói. Ví dụ: Hoạt động“điện thoại bạn
bè”: Cho 2 trẻ chơi gọi điện cho bạn (2 bạn ở gần nhau). Theo dõi quá trình trò
chuyện của trẻ. Sau đó hỏi trẻ: Hai người cùng nói một lúc thì có nghe rõ điều gì
không? Khi nào con nghe thấy tiếng bạn? Con cảm thấy thế nào khi nghe được,
khi không nghe được?
Giúp trẻ biết quan tâm và chia sẻ với người khác. Ví dụ: Hoạt động“bạn nào
nghỉ hôm nay”: Nếu trong lớp có một trẻ bị ốm không đến lớp được hoặc trẻ đi
viện lâu, Tôi sẽ tổ chức cho trẻ cả lớp làm một tấm thiệp để gửi lời thăm hỏi và
chúc bạn nhanh khỏe rồi gửi tới bạn bị ốm.
Hình thành kỹ năng học tập:
Mặc dù những kiến thức mà trẻ học ở trường mầm non chỉ là sơ đẳng nhưng
có vai trò rất quan trọng, là nền tảng vững chắc cho việc học văn hóa ở trường
21 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
phổ thông sau này. Với trẻ ở lớp tôi, trong mỗi hoạt động tôi đều xác định cụ thể
mục tiêu, hướng dẫn cụ thể nội dung, gợi ý cách thực hiện và cho trẻ trao đổi
cách thực hiện với các bạn để trẻ tìm ra cách thực hiện của riêng mình, đồng
thời tôi cũng khuyến khích và tuyên dương kịp thời sự sáng tạo của trẻ, giúp đỡ
những trẻ thực hiện kém, động viên trẻ cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được
giao với tâm trạng thoải mái và hứng thú nhất.
Ví dụ: Trong hoạt động tạo hình vẽ ngôi nhà (theo đề tài). Tôi cho trẻ quan sát

và nhận xét một số tranh vẽ ngôi nhà đã chuẩn bị trước để gợi ý cách vẽ cho trẻ.
Trong quá trình trẻ thực hiện tôi bao quát để kịp thời tuyên dương những trẻ có
sáng tạo như biết vẽ thêm các chi tiết trang trí cho bức tranh, đồng thời giúp đỡ
những trẻ chưa biết cách thực hiện hoàn thành sản phẩm của mình.
3.4. Biện pháp 4: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các
hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trường.
Nội dung phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”,
trong đó có nội dung: Nhà trường cần tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao
một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học sinh.
Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác
phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Căn cứ vào nội dung trên, tôi đã xây dựng kế
hoạch và thực hiện nhiều hoạt động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham
gia chủ động, tự giác của trẻ. Cụ thể như sau:
Cùng với các giáo viên trong khối, khối trưởng, tổ trưởng chuyên môn chúng
tôi đã tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường tổ chức các hội thi, các hoạt
động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của trẻ mầm
non: các trò chơi phát triển thể chất, trò chơi dân gian, giao lưu dân vũ…. Huy
động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đa dạng và phong phú của
cha mẹ trẻ em, các tổ chức, lực lượng xã hội, cá nhân trong việc giáo dục văn
hóa, truyền thống, giáo dục lòng yêu nước cho trẻ. (Ví dụ: tăng cường cho trẻ
chơi các trò chơi dân gian, trò chơi phát triển thể chất trong giờ hoạt động ngoài
trời vào các ngày thứ tư trong tuần, riêng thứ tư cuối tháng các lớp trong khối tổ
chức giao lưu dân vũ, giúp trẻ tự tin trước đám đông, hòa đồng với các bạn…)
Cụ thể tôi đã tổ chức thực hiện các hoạt động nổi bật như sau:

22 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

Hình ảnh: Tổ chức giao lưu các trò chơi dân gian ngoài sân trường
Kết hợp với Ban giám hiệu và các giáo viên trong khối, phụ huynh tổ chức
cho trẻ tham quan các công trình công cộng (đài tưởng niệm liệt sĩ, doanh trại bộ
đội, các di tích lịch sử ở địa phương…) nhằm rèn luyện kỹ năng giao tiếp, giáo
dục lòng yêu quê hương đất nước con người.
Kết hợp với phụ huynh tổ thực hành chuyên đề “Bé tập làm nội trợ” qua các
sự kiện: Trung thu, Tết Nguyên Đán, Tết Hàn Thực giúp trẻ có một số kĩ năng
cơ bản chế biến món ăn, giúp trẻ lưu giữ lại truyền thống quê hương
Tổ chức biểu diễn văn nghệ chào mừng các ngày lễ, sự kiện của đất nước:
Khai giảng, trung thu, 20/10, 20/11, Noel, Bé tập làm chú bộ đội, chợ quê, 8/3…
Tổ chức hoạt động nghệ thuật cho trẻ: “Món quà dành tặng mẹ 8/3”, tổ chức
hoạt động phát triển tư duy qua một số hội thi có sự tham gia trực tiếp của cha
mẹ để cùng chơi với trẻ qua đó rèn luyện tính kiên nhẫn, kỹ năng hợp tác với
cha mẹ, ông bà để chiến thắng yêu cầu thử thách của luật chơi, phát triển kỹ
năng giao tiếp, kỹ năng sống tự tin, phát triển tình cảm, nhận thức ở trẻ.
3.5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ:
Để việc giáo dục kỹ năng sống gây hứng thú và đạt hiệu quả hơn cho trẻ tôi
đã tìm và sử dụng các hình ảnh trong quá trình giáo dục cho trẻ qua sát. Tôi cho
23 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
trẻ lên thực hành máy vi tính để trẻ biết sử dụng máy vi tính, biết trải nghiệm và
biết đâu là việc làm xấu, đâu là việc làm tốt để trẻ có thể noi gương theo những
tấm gương tốt. n

Hình ảnh: Trẻ thực hành máy tính trên phòng kisdmast
Vd: hình ảnh một bạn cõng bạn bị khuyết tật đi học…để trẻ biết giúp đỡ
người khác.), sử dụng những bài học có hình ảnh ngộ nghĩnh về các hành vi, các

kỹ năng cơ bản cần dạy trẻ, các câu truyện, đoạn phim có nội dung giáo dục các
kỹ năng sống cho trẻ xem và trò chuyện với trẻ về nội dung các câu truyện đó.
3.6. Biện pháp 6: Tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ để thực hiện dạy trẻ
các kỹ năng sống tại gia đình.
Trước hết, cha mẹ và người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối
xử công bằng với trẻ và đảm bảo an toàn cho trẻ.Ví dụ: Hướng dẫn và nhắc nhở
trẻ đội mũ bảo hiểm khi đi trên xe máy mỗi buổi đến trường, khi tham gia giao
thông.
Tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ vui chơi, tạo các tình huống mở để trẻ khám phá
và giải quyết. Ví dụ: Có thể giới thiệu với trẻ về một số hiện tượng tự nhiên qua
tranh ảnh, bài hát, hoạt động vui chơi hay các tình huống thực gặp trong ngày
(trời mưa, cầu vồng…Từ đó giáo dục trẻ biết cách tránh mưa…)
24 | 2 7


Một số biện pháp phát triển kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)
Tạo mối liên kết với bạn bè cho trẻ khi ở gia đình: Có thể thấy, trẻ thường dễ
dàng kết bạn khi chơi theo đôi bạn trong môi trường của riêng chúng hơn là chơi
trong một nhóm bạn tại trường. Nhiều giáo viên thấy rằng, một số trẻ có khó
khăn trong việc kết bạn hoặc chia sẻ với bạn theo nhóm lớn, lại có thể hình
thành mối liên kết thân thiết với bạn mới trong môi trường gia đình của trẻ. Cha
mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các
mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy hỏi trẻ muốn mời ai về nhà chơi?
Mối quan hệ này được trẻ duy trì khi đến trường, khi có được mối liên kết với
một trẻ nào đó trong lớp, các mối quan hệ khác sẽ hình thành tiếp theo một cách
dễ dàng hơn.
Liên tục đọc sách, trò chuyện, kể truyện cho trẻ nghe: Người lớn nên đọc sách
cho trẻ nghe trong mọi tình huống như những giờ hoạt động góc ở một nhóm
nhỏ, hoặc đọc truyện cho trẻ nghe trong giờ trưa đối với những trẻ khó ngủ.
Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo đức

cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, biết đọc sách, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu
thương con người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh tùy theo
lứa tuổi, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Khuyến khích trẻ nói lên sở thích, quan điểm của trẻ: Nói chuyện với các
thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa chọn của mình,
cố gắng không chỉ trích các quyết định của trẻ. Việc này sẽ hình thành kỹ năng
tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho trẻ khi tham gia các hoạt động xã
hội và các buổi thảo luận sau này.
Cần dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống: Dạy trẻ biết cách sử
dụng các đồ dùng ăn uống. Việc này được thực hiện trong giờ học, giờ sinh hoạt
hàng ngày của trẻ tại lớp và trong bữa cơm gia đình. Cụ thể: Trẻ được làm quen
với những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự
sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những
bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ, ăn uống từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở,
thoải mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những
yếu tố trên sẽ giúp trẻ có thói quen tốt để hình thành kỷ năng tự phục vụ và ý
nghĩa hơn là kỹ năng sống tự lập sau này.
4. Hiệu quả của SKKN:
4.1. Đối với giáo viên:
Giáo viên tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ.
Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh, tạo uy tín hơn đối với phụ huynh và với trẻ,
được phụ huynh tín nhiệm.

25 | 2 7