Tiểu luận Tài chính
LỜI NÓI ĐẦU
Trước đây trong thời ký phát triển kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan
liêu bao cấp thị trường tài chính là một khái niệm bó hẹp ở việc điều chuyển
tiền tệ giữa Nhà nước và các DNTN và giữa các ngân hàng quốc doanh với
nhau theo chỉ đạo của các cơ quan quản lý Nhà nước. Khi chuyển sang phát
triển kinh tế thị trường, khái niệm thị trường tài chính trở nên quá mới mẻ và
vô cùng cần thiết trong việc điều hành và phát triển kinh tế nhiều thành phần
thị trường tài chính là cầu nối quan trọng là mối quan hệ chặt chẽ các quann
hệ tài chính trên thị trường, từ đó các đối tượng trong kinh tế có sự tương tác
và hỗ trợ lẫn nhau trong sự phát triển bền vững. Hiện nay việc phát triển thị
trường tài chính là mối quan tâm hàng đầu của Đảng và Nhà nước nhằm huy
động tối đa các nguồn lực tài chính phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá
và hiện đại hoá đất nước do vậy làm rõ vai trò của thị trường tài chính đối
với sự phát triển kinh tế mang ý nghĩa quan trọng trong hoạch định chính
sách cũng như trong các quan hệ kinh tế xã hội theo hướng đã định
Để góp một ý kiến chung vào việc tìm hiểu: Đánh giá; nghiên cứu thị
trường tài chính cũng là để nâng cao hơn nữa khả năng về chuyên ngành
mình đang học. Em đã chọn đề tài: ''Thị trường tài chính và vai trò của nó
trong nền kinh tế thị trường''
Em xin chân thành cảm ơn!
1
Tiểu luận Tài chính
PHẦN NỘI DUNG
I. Khái niệm thị trường tài chính
1. Tiền đề ra đời và tồn tại của TTTC
- Tài chính thị trường tài chính chỉ ra đời và tồn tại trong những điều
kiện lịch sử nhất định khi mà những hiện tượng kinh tế xã hội khách quan
xuất hiện và tồn tại. Như vậy phạm trù thị trường tài chính cần được đánh
giá xem xét như là một vấn đề kinh tế xã hội khách quan, nó có tính kinh tế
và lịch sử: Cùng với sự tan rã của chế độ công xã nguyên thuỷ, phân công
lao động xã hội và chế độ tư hữu phát triển bước đầu hình thành nên một nền
kinh tế hàng hoá giản đơn. Tiền tệ cũng được phát triển như một đòi hỏi
khách quan để có thể trao đổ mua bán hàng hoá.
- Chủ nghĩa tư bản trải qua quá trình hình thành và phát triển đã đưa
kinh tế hàng hoá nên thành kinh tế thị trường đưa ra những tiền đề cần thiết
để nảy sinh, hình thành thị trường tài chính. Như vậy sự phát triển của kinh
tế thị trường sự tham gia của tiền tệ vào hoạt động kinh tế, sự tích luỹ, tập
trung tư bản…là những tiền tệ quan trọng hình thành thị trường tài chính.
Những nhân tố trên đã tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường
tài chính (TTTC) và ngược lại, đến lượt mình, TTTC đã làm rõ cho nền kinh
tế xã hội phát triển ở mức cao hơn.
Ngày nay trong tiến trình hội nhập và toàn cầu hoá các nền kinh tế
TTTC đã mở ra một phạm vi toàn thế giới và đang ngày càng đóng góp và
nền kinh tế thế giới. Chính su thế toàn cầu hoá đã hội nhập các TTTC lại với
nhau biến TTTC nhỏ bé độc lập thành những TTTC khổng lồ, hoạt động phụ
thuộc lẫn nhau cùng phát triển, Việt Nam chúng ta cần đánh giá đúng bản
chất ra đời, tồn tại của TTTC từ đó mà dựa trên các quy luật khách quan để
2
Tiểu luận Tài chính
xây dựng một TTTC hợp lý từng bước phát triển hội nhập vào quốc tế và
khu vực.
3
Tiểu luận Tài chính
2. Những vấn đề chung về thị trường tài chính
2.1 Khái niệm về TTTC
Xét trong mối quan hệ kinh tế vĩ mô, ở bất kỳ xã hội nào, có những
người tích lũy được một số tài sản nhưng không sử dụng hết trong tiêu dùng
cũng không biết cách kinh doanh. Trong đó có nhiều người khác thiếu vốn
để thực hiện hoạt động kinh doanh của mình, họ cần vay tiền để thoả mãn
nhu cầu nhất là trong kinh tế thị trường.
Trong tổng thể nền kinh tế sự hình thành thị trường tài chính gắn liền
với sự phát triển nền kinh tế thị trường. Qua đó vốn là tiền đề của quá trình
sản xuất, kinh doanh sự phát triển năng động với tốc độ cao của kinh tế thị
trường đã làm nảy sinh thường xuyên và to lớn về nguồn tài chính đầu tư tạo
lập vốn kinh doanh hoặc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong xã hội. Trong thị
trường luôn tồn tại các chủ thể tham gia vào quá trình luân chuyển tiền tệ
này, về chủ yếu cần nguồn tài chính thì doanh nghiệp là chủ thể quan trọng
nhất là các doanh nghiệp là chủ thể quan trọng nhất đối với các doanh nghiệp
với nhu cầu vốn luôn được đòi hỏi cao để thoả mãn hoạt động sản xuất kinh
doanh của chính mình. Tiếp đến nhà nước với chức năng giám sát và điều
tiết nền kinh tế cung cầu để đầu tư vào các công trình quan trọng, an ninh
quốc gia… các hộ gia đình cũng cần tài chính để thoả mãn những nhu cầu
của mình. Những mối quan hệ đan xen như vậy đã hình thành nên thị trường
tài chính. Sự phát triển thị trường tài chính gắn liền với sự phát triển của
kinh tế thị trường. Kinh tế càng phát triển quan hệ cung cầu nguồn tài chính
càng phát triển các hoạt động trao đổi cũng đa dạng dưới nhiều hình thức
khác nhau và tất yếu phải hình thành một thị trường riêng nhằm làm cho
cung cầu nguồn tài chính gặp nhau dễ dàng và thuận lợi hơn. Đó chính là thị
trường tài chính, thị trường tài chính là hoạt động giao dịch các loại vốn
trong phạm vi một nước hoặc giữa các nước với nhau với hình thức vay trả,
4
Tiểu luận Tài chính
chuyển nhượng,đầu tư thanh toán bằng những công cụ khác nhau trong
những thời hạn khác nhau giữa các bên tham gia thị trường trên địa bàn một
nước (TTTC quốc gia) hoặc giữa nhiều nước với nhau TTTC quốc tế.
2.2 Cơ cấu của thị trường tài chính
Là một thể trừu tượng, đa dạng, TTTC có thể được xem xét đáng giá
dưới nhiều góc độ khác nhau. Mỗi góc độ đưa ra một đặc chưng riêng trong
sự đa dạng của thị trường tài chính và tuỳ theo cách thức vận dụng của mỗi
nước trong việc tổ chức một mô hình hợp với bối cảnh kinh tế xã hội. Cơ cấu
thị trường tài chính được thực hiện một cách khác nhau có nhiều nước trong
đó có Việt Nam để thực hiện với việc quản lý vĩ mô của Nhà nước, thị
trường tài chính được nâng nên vì thế bao gồm cả 2 bộ phận cấu thành là thị
trường tiền tệ và thị trường vốn.
- Thị trường tiền tệ là một bộ phận TTTC mua bán các công cụ ngắn
hạn, Trong thị trường tiền tệ, tiền là một hàng hoá đặc biệt nó phụ thuộc vào
sự phát triển của nền kinh tế thị trường và ngân hàng và các tổ chức tài chính
trung gian cùng tham gia hoạt động. Lãi xuất của nó phụ thuộc vào cung cầu
tiền tệ. Luôn luôn làm công việc của chính và mọi ngân hàng trung ương.
Tham gia vào thị trường tiền tệ gồm có các ngân hàng thương mại, các tổ
chức tài chính phi ngân hàng, kho bạc, ngân hàng trung ương, các doanh
nghiệp, chính phủ …
- Thị trường vốn là bộ phận của TTTC diễn ra mua bán trao đổi công
cụ nội dung dài hạn và cổ phiếu. thị trường vốn xét về mặt bản chất phản ánh
các quan hệ mua bán không phải là số lượng nhất định các khoản tiền mặt,
các tư liệu sản xuất mà là các quyền sở hữu về tư liệu sản xuất và vốn tiền
mặt.
Như vậy thị trường vốn là một bộ phận của TTTC được chuyên môn
hoá đối với các nguồn lực tài chính và trao quyền sử dụng dài hạn. Do đó các
5