Tăng Cường Kiểm Soát Chi Ngân Sách Qua Kho Bạc Nhà Nước Huyện Cẩm Giàng, Tỉnh Hải Dương

TR

NGă

I H C THÁI NGUYÊN
IăH CăKINHăT ăVẨăQU NăTR ăKINHăDOANH

PH MăTH ăTHỎY

T NGăC
NGăKI MăSOỄTă
CHIăNGỂNăSỄCHăQUAăKHOăB CăNHẨăN
Că
HUY NăC MăGIẨNG,ăT NHăH IăD
NG

LU NăV NăTH CăS ăTHEOă

NHăH

NGă NGăD NG

CHUYểNăNGẨNH:ăQU NăTR ăKINH DOANH

THỄIăNGUYểNă- 2016

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


TR

NGă

I H C THÁI NGUYÊN
IăH CăKINHăT ăVẨăQU NăTR ăKINHăDOANH

PH MăTH ăTHỎY

T NGăC
NGăKI MăSOỄTă
CHIăNGỂNăSỄCHăQUAăKHOăB CăNHẨăN
Că
HUY NăC MăGIẨNG,ăT NHăH IăD
NG
ChuyênăngƠnh:ăQu nătr ăkinhădoanh
Mƣăs : 60.34.01.02

LU NăV NăTH CăS ăTHEOă

Ng

iăh

NHăH

NGă NGăD NG

ngăd năkhoaăh c:ăPGS.TSăHOẨNGăTH ăTHU

THỄIăNGUYểNă- 2016

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


i

L IăCAMă OAN
- Tôi xin cam đoan r ng, s li u vƠ k t qu nghiên c u trong lu n v n lƠ
trung th c vƠ ch a t ng đ

c s d ng đ b o v m t h c v nƠo.

- Tôi xin cam đoan m i s giúp đ cho vi c th c hi n lu n v n nƠy đƣ đ
c m n vƠ các thông tin trích d n trong lu n v n nƠy đƣ đ

c ch rõ ngu n g c.
Tácăgi ălu năv n

Ph m Th Thúy

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN

c


ii

L IăC Mă N
Quá trình h c t p vƠ th c hi n lu n v n nƠy tôi đ

c s giúp đ c a nhi u cá

nhơn vƠ t p th . Tôi xin bƠy t s c m n sơu s c nh t đ n t t c các cá nhơn vƠ t p
th đƣ t o đi u ki n giúp đ tôi trong quá trình h c t p vƠ nghiên c u. Tr
xin chơn thƠnh c m n sơu s c đ n PGS.TSăHoƠngăTh ăThuă- ng
h

c h t, tôi

i đƣ tr c ti p

ng d n vƠ giúp đ tôi trong su t quá trình h c t p, nghiên c u vƠ hoƠn thƠnh

lu n v n nƠy.
Tôi xin chơn thƠnh c m n các Th y giáo, Cô giáo, Cán b phòng Ơo t o vƠ
các Phòng, Khoa chuyên môn tr
đi u ki n giúp đ vƠ h

ng

i h c Kinh t vƠ Qu n tr kinh doanh đƣ t o

ng d n t n tình cho tôi trong quá trình h c t p vƠ hoƠn

thƠnh lu n v n nƠy.
Tôi xin chơn thƠnh c m n ban lƣnh đ o Kho b c nhƠ n
GiƠng, t nh H i D

c huy n C m

ng đƣ t o đi u ki n giúp đ tôi trong vi c thu th p s li u vƠ

nh ng thông tin c n thi t cho vi c nghiên c u lu n v n nƠy.
Tôi xin c m n nhi u t i gia đình tôi, b n bè, đ ng nghi p đƣ luôn

bên tôi,

đ ng viên, chia s vƠ t o đi u ki n cho tôi trong su t th i gian h c t p vƠ nghiên
c u lu n v n nƠy.
Xin trân tr ng c m n!
Tácăgi ălu năv n

Ph m Th Thúy

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


iii

M CăL C
L I CAM OAN .............................................................................................. i
L I C M N ................................................................................................... ii
M C L C ........................................................................................................ iii
DANH M C CH

VI T T T ....................................................................... vi

DANH M C B NG, S
M ă

......................................................................... vii

U .......................................................................................................... 1

1. Tính c p thi t c a đ tƠi ................................................................................ 1
2. M c tiêu nghiên c u ...................................................................................... 2
3.

it

ng vƠ ph m vi nghiên c u c a đ tƠi ................................................ 3

4. óng góp c a lu n v n.................................................................................... 4
5. K t c u c a lu n v n ....................................................................................... 4
Ch

ngă 1. C ă S ă Lụă LU Nă VẨă TH Că TI Nă V ă KI Mă SOỄTă
CHIăNGỂNăSỄCHăQUAăKHOăB CăNHẨăN

C ........................... 5

1.1. M t s v n đ chung v NSNN vƠ Chi NSNN .......................................... 5
1.1.1. Ngơn sách NhƠ n

c ............................................................................... 5

1.1.2. Chi NSNN ............................................................................................... 7
1.2. Ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n

c ........................................ 12

1.2.1. Khái ni m vƠ vai trò c a ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n c .... 12
1.2.2. M c tiêu ki m soát chi NS qua KBNN ................................................. 13
1.2.3. Yêu c u đ i v i công tác ki m soát chi NS qua KBNN ....................... 14
1.2.4. T ch c b máy ki m soát chi NS qua KBNN ..................................... 15
1.2.5. N i dung ki m soát chi NS qua KBNN ................................................ 17
1.2.6. Nh ng nhơn t
nhƠ n

nh h ng đ n ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c

c................................................................................................. 27

1.3. Kinh nghi m ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c NhƠ n
m t s huy n, t nh

cc a

Vi t Nam vƠ bƠi h c kinh nghi m cho KBNN

huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng ...................................................... 30

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


iv

1.3.1. Kinh nghi m ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c NhƠ n
m t s huy n, t nh

cc a

Vi t Nam ............................................................. 30

1.3.2. BƠi h c kinh nghi m v ki m soát chi ngơn sách cho KBNN huy n
C m GiƠng, t nh H i D ng .................................................................... 34
Ch

ngă2. PH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ............................................. 36

2.1. Cơu h i nghiên c u .................................................................................. 36
2.2. Ph

ng phap nghiên c u.......................................................................... 36

2.2.1. Ph

ng pháp thu th p thông tin ............................................................ 36

2.2.2. Ph

ng pháp t ng h p thông tin ........................................................... 37

2.2.3. Ph

ng pháp phơn tích thông tin .......................................................... 37

2.3. H th ng các ch tiêu nghiên c u ............................................................. 38
2.3.1. H th ng ch tiêu ph n ánh ch t l

ng ki m soát chi NS qua KBNN ..... 38

2.3.2. H th ng ch tiêu ph n ánh quy mô ki m soát chi NS qua KBNN ...... 39
Ch

ngă3.ăTH CăTR NGăKI MăSOỄTăCHIăNGỂNăSỄCHăQUAăKHOă
B CăNHẨăN

3.1.

CăHUY NăC MăGIẨNG,ăT NHăH IăD

NG ......... 40

c đi m t nhiên, kinh t - xƣ h i c a huy n C m GiƠng ..................... 40

3.1.1.

c đi m t nhiên ................................................................................. 40

3.1.2.

c đi m kinh t - xƣ h i ...................................................................... 41

3.2. M t s v n đ chung v c a KBNN huy n C m GiƠng, t nh H i D ng .... 44
3.2.1. Ch c n ng, nhi m v c a KBNN huy n C m GiƠng ........................... 45
3.2.2. C c u t ch c c a KBNN huy n C m GiƠng ..................................... 46

3.3. Th c tr ng ki m soát chi ngơn sách qua KBNN huy n C m GiƠng,
t nh H i D

ng...................................................................................... 46

3.3.1. Nguyên t c ki m soát, thanh toán chi NS qua KBNN huy n C m GiƠng..... 46
3.3.2. Quy trình, th t c ki m soát chi NS qua KBNN huy n C m GiƠng ..... 49
3.3.3. K t qu ki m soát chi NS qua KBNN huy n C m GiƠng .................... 51
3.4. Các nhơn t

nh h ng đ n ki m soát chi ngơn sách qua kho b c nhƠ n c .... 75

3.4.1. Các nhơn t ch quan ............................................................................ 75
S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


v

3.4.2. Các nhơn t khách quan ........................................................................ 77
3.5.

ánh giá ki m soát chi ngơn sách qua KBNN huy n C m GiƠng,
t nh H i D

ng...................................................................................... 78

3.5.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ........................................................................ 78

3.5.2. H n ch vƠ nguyên nhơn ....................................................................... 79
Ch

ngă4. GI IăPHỄPăT NGăC

NGăKI MăSOỄTăCHIăNGỂNăSỄCH

QUAăKHOăB CăHUY NăC MăGIẨNG,ăT NHăH IăD

4.1. M c tiêu, ph

ng h

Kho b c NhƠ n
4.1.1. M c tiêu t ng c
n
4.1.2. Ph

ng t ng c

ng ki m soát chi ngơn sách qua

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

NhƠ n

ng ....................... 86

ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c NhƠ

c huy n C m GiƠng, t nh H i D
ng h

NG .................. 86

ng t ng c

ng ............................................. 86

ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

4.2. Gi i pháp nh m t ng c

ng ..................................... 87

ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c

huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng ...................................................... 89

4.2.1. Nhóm gi i pháp v c ch , chính sách vƠ lu t pháp ............................. 89
4.2.2. Nhóm gi i pháp liên quan đ n n i dung ki m soát, quy trình,
nghi p v ki m soát chi ngơn sách qua kho b c nhƠ n

c ................... 94

4.2.3. Nhóm gi i pháp v hoƠn thi n t ch c b máy, nơng cao n ng l c

ki m soát chi NSNN qua KBNN trên đ a bƠn huy n C m GiƠng ........ 96
4.3. M t s ki n ngh ..................................................................................... 101
4.3.1.

i v i NhƠ n

c, B TƠi chính ......................................................... 101

4.3.2.

i v i Kho b c NhƠ n

4.3.3.

i v i chính quy n vƠ các Ban, NgƠnh đ a ph

4.3.4.

i v i đ n v s d ng NSNN, ch đ u t ......................................... 103

c ................................................................. 102
ng ......................... 102

K TăLU N .................................................................................................. 104
DANHăM CăTẨIăLI UăTHAMăKH O ................................................... 106
PH ăL C ..................................................................................................... 108

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN

vi

DANHăM CăCH ăVI TăT T
H ND

: H i đ ng nhơn dơn

KBNN

: Kho b c NhƠ n

MLNSNN

: M c l c NSNN

NSNN

: Ngơn sách NhƠ n

TW

: Trung

UBND

: y ban nhơn dơn

XDCB

: Xơy d ng c b n

XHCN

: Xƣ h i ch ngh a

c
c

ng

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


vii

DANHăM CăB NG,ăS ă
B ng:
B ng 3.1.

T c đ t ng tr

ng vƠ đóng góp vƠo t ng tr

ng c a các ngƠnh trên

đ a bƠn huy n C m GiƠng giai đo n 2011 - 2014 ................................. 44
B ng 3.2.

Ki m soát chi th ng xuyên qua kho b c nhƠ n c huy n C m GiƠng....... 53

B ng 3.3.

Tình hình chi thanh toán cá nhơn giai đo n 2010-2014 ........................ 54

B ng 3.4.

Tình hình chi nghi p v chuyên môn giai đo n 2010-2014 .................. 55

B ng 3.5.

Tình hình chi mua s m, s a ch a TSC giai đo n 2010-2014 ............ 56

B ng 3.6.

Tình hình chi khác chi th

B ng 3.7.

T ng h p s t ch i thông qua ki m soát chi th

ng xuyên khác giai đo n 2010-2014 ......... 57
ng xuyên NSNN giai

đo n 2010-2014 ...................................................................................... 57
B ng 3.8.

S l

ng vƠ quy mô d án đƣ qua ki m soát chi đ u t XDCB qua

KBNN huy n C m GiƠng giai đo n 2010-2014 ................................... 59
B ng 3.9.

K t qu thanh toán v n đ u t

XDCB qua KBNN huy n C m

GiƠng giai đo n t n m 2010-2014 ....................................................... 60
B ng 3.10. Tình hình t m ng chi đ u t XDCB giai đo n t n m 2010-2014 ...... 61
B ng 3.11. K t qu t ch i thanh toán qua ki m soát chi đ u t XDCB qua
KBNN huy n C m GiƠng giai đo n 2010-2014 ................................... 62
B ng 3.12. T ng h p Ủ ki n đánh giá c a đ n v s d ng NSNN v th c hi n
quy trình vƠ trình đ c a cán b ki m soát chi th
KBNN huy n C m GiƠng, T nh H i D

ng xuyên qua

ng ......................................... 63

B ng 3.13. T ng h p Ủ ki n đánh giá c a đ n v s d ng NSNN v th c hi n quy
trình vƠ trình đ c a cán b ki m soát chi đ u t XDCB qua KBNN
huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng ......................................................... 66

S ăđ :
S đ 3.1.

C c u t ch c c a KBNN huy n C m GiƠng ......................................... 46

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


1
M ă

U

1. Tínhăc păthi tăc aăđ ătƠi
Kho b c NhƠ n

c (KBNN) lƠ c quan tr c thu c B TƠi chính, th c hi n

ch c n ng tham m u, giúp B tr
sách NhƠ n
đ

ng B TƠi chính qu n lỦ NhƠ n

c (NSNN), các qu tƠi chính NhƠ n

c vƠ các qu khác c a NhƠ n

c giao qu n lỦ; qu n lỦ ngơn qu ; k toán NhƠ n

v n cho Ngơn sách NhƠ n

c v qu Ngơn
c

c; th c hi n vi c huy đ ng

c vƠ cho đ u t phát tri n thông qua hình th c phát

hƠnh công trái, trái phi u Chính ph theo quy đ nh c a pháp lu t. KBNN lƠ m t
trong nh ng c quan th c hi n các chính sách c a NhƠ n

c trong vi c đi u hƠnh v

mô n n kinh t qu c dơn.
Trong giai đo n hi n nay khi n n kinh t c a Vi t Nam đƣ chuy n sang n n
kinh t th tr

ng có s qu n lỦ c a NhƠ n

c, l nh v c TƠi chính-Ngơn sách nói

chung vƠ qu n lỦ qu ngơn sách c a KBNN nói riêng đƣ có s đ i m i c n b n, nh
đó mang l i nh ng k t qu đáng ghi nh n. Chi tiêu NSNN nh ng n m qua, ngoƠi
vi c đ m b o ho t đ ng có hi u qu c a b máy NhƠ n

c, n đ nh đ i s ng kinh t

xƣ h i, còn t o ti n đ , nh ng c s v t ch t quan tr ng góp ph n thúc đ y n n kinh
t phát tri n, tác đ ng tích c c vƠo t c đ t ng tr
có nh h

ng c a n n kinh t . Chi NSNN

ng đ n m i m t c a đ i s ng xƣ h i, vì th n u qu n lỦ chi NSNN t t s

góp ph n thúc đ y t ng tr

ng kinh t , gi v ng an ninh-qu c phòng, gi i quy t t t

các v n đ xƣ h i, ki m soát chi lƠ m t khơu c a qu n lỦ NSNN, th c hi n t t ki m
soát chi s nơng cao hi u qu chi NSNN.
Th i gian qua

ng vƠ NhƠ n

cao hi u qu qu n lỦ NhƠ n

c đƣ có nhi u bi n pháp tích c c nh m nơng

c trong l nh v c chi NSNN nói chung vƠ l nh v c

ki m soát các kho n chi NS nói riêng.
bi u toƠn qu c l n th XI c a

i u đó th hi n

Ngh quy t

ih iđ i

ng ti p t c đ a ra nh ng gi i pháp v qu n lỦ tƠi

chính, ti n t nh m th c hi n m c tiêu phát tri n kinh t xƣ h i đ n n m 2020, trong
đó nh n m nh m t s nhi m v tr ng tơm: xơy d ng đ ng b th ch tƠi chính phù

h p v i n n kinh t th tr
lỦ ngơn sách, t ng c

ng đ nh h

ng xƣ h i ch ngh a…

i m i c ch qu n

ng phơn c p qu n lỦ ngơn sách, b o đ m tính th ng nh t v

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


2
th ch c a NSNN… Nơng cao tính minh b ch, dơn ch vƠ công khai trong qu n lỦ
NSNN. Xơy d ng th ch giám sát tƠi chính đ ng b ; hi n đ i hoá công ngh giám
sát. Chu n m c hoá h th ng k toán, ki m toán phù h p v i thông l qu c t …
góp ph n lƠm lƠnh m nh n n TƠi chính qu c gia, B TƠi chính, Kho b c NhƠ
n

c đƣ ch đ ng lƠm t t công tác qu n lỦ qu NSNN, đ c bi t lƠ vi c ki m soát ch t

ch các kho n chi t NSNN. Tuy nhiên, qua h n 10 n m tri n khai th c hi n Lu t
NSNN (s a đ i), n m 2002, trong l nh v c qu n lỦ chi NSNN đƣ b c l không ít
nh ng t n t i. T đó đƣ lƠm h n ch hi u l c qu n lỦ c a các c quan ch c n ng vƠ tác
đ ng tiêu c c đ n hi u qu s d ng các kho n chi NSNN.

kh c ph c nh ng h n

ch nƠy, đòi h i chúng ta ph i th c hi n đ ng b nhi u gi i pháp, trong đó c n t ng
c

ng công tác qu n lỦ vƠ ki m soát các kho n chi t NSNN qua KBNN.
i v i huy n C m GiƠng, sau nhi u n m th c hi n qu n lỦ vƠ ki m soát chi

NSNN qua KBNN theo Lu t NSNN, cơn đ i thu, chi ngơn sách t nh ngƠy cƠng
v ng ch c vƠ n đ nh, m i kho n chi NSNN c a các đ n v đ u đ

c ki m tra,

ki m soát vƠ d n đi vƠo n n p. Tuy nhiên, bên c nh nh ng k t qu đƣ đ t đ
vi c qu n lỦ, s d ng các kho n chi NSNN

huy n C m GiƠng, t nh H i D

c thì
ng

thông qua ki m soát chi qua KBNN v n còn b c l nhi u t n t i, h n ch ; hi u qu
các kho n chi NS còn th p, v n di n ra tình tr ng chi th

ng xuyên còn sai ch đ ,

sai đ nh m c quy đ nh; chi đ u t còn dƠn tr i, thi u t p trung, nghi m thu kh ng
kh i l

ng d n đ n lƣng phí, th t thoát NSNN, n công ngƠy m t gia t ng... M t

khác c ch qu n lỦ vƠ ki m soát chi NSNN hi n hƠnh tuy đƣ đ

c s a đ i, b

sung, nh ng v n còn nh ng t n t i lƠm h n ch ho t đ ng c a NSNN vƠ t o ra tình
tr ng l ng l o, phá v k lu t, k c
chi NSNN v n ch a đ
n

ng tƠi chính c a NhƠ n

c, b máy ki m soát

c hi n đ i hoá, phù h p v i xu th phát tri n chung c a đ t

c vƠ th gi i. Chính vì v y, tác gi ch n đ tƠi: “T ng c

sách qua Kho b c nhà n

c huy n C m Giàng, t nh H i D

ng ki m soát chi Ngân
ng” v i mong mu n

đ a ra nh ng gi i pháp nh m góp ph n gi i quy t v n đ th c ti n nêu trên.
2.ăM cătiêuănghiênăc u
2.1. M c tiêu chung

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN

3
Nghiên c u, phơn tích, đánh giá th c tr ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho
b c nhƠ n

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng. T đó đ xu t các gi i pháp nh m

nơng cao ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n
H iD

c huy n C m GiƠng, t nh

ng.

2.2. M c tiêu c th
- H th ng hoá vƠ lƠm rõ nh ng v n đ lỦ lu n vƠ th c ti n v ki m soát chi
ngơn sách qua Kho b c.
- Nghiên c u, đánh giá th c tr ng, các nhơn t
soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n
b c nhƠ n
3.ă

iăt

3.1.

ng đ n công tác ki m

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

xu t m t s gi i pháp nh m t ng c

-

nh h

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng.

ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho
ng.

ngăvƠăph măviănghiênăc uăc aăđ ătƠi

it

ng nghiên c u

Lu n v n t p trung nghiên c u v ho t đ ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho
b c nhƠ n

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng.

3.2. Ph m vi nghiên c u
3.2.1. Ph m vi v n i dung
-

tƠi t p trung nghiên c u nh ng v n đ th c ti n, c th trong vi c th c

hi n ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n
D

c huy n C m GiƠng, t nh H i

ng (tr ph n ki m soát chi TXDCB đ i v i ngu n v n n

c ngoƠi).

- Nghiên c u nh m đ ra các gi i pháp c n thi t v ki m soát chi ngơn sách qua
Kho b c nhƠ n

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

lỦ, ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n
H iD

ng góp ph n nơng cao hi u qu qu n
c trên đ a bƠn huy n C m GiƠng, t nh

ng.

3.2.2. Ph m vi v th i gian
N i dung các v n đ nghiên c u trong đ tƠi s d ng s li u t i Kho b c nhƠ n
huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng giai đo n 2010-2014.

3.2.3. Ph m vi v không gian
tƠi đ

c th c hi n t i Kho b c nhƠ n

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng.

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN

c


4
4.ă óngăgópăc aălu năv n
H th ng hóa m t s v n đ lỦ lu n vƠ liên h kinh nghi m m t s n
công tác ki m soát chi qua Kho b c nhƠ n

c.

Phơn tích th c tr ng v ki m soát chi qua Kho b c NhƠ n
GiƠng, t nh H i D

cv

c huy n C m

ng giai đo n 2010 - 2014 t đó rút ra nh ng u đi m, h n ch ,

nguyên nhơn.
xu t m t s gi i pháp gi i pháp vƠ ki n ngh nh m hoƠn thi n công tác
ki m soát chi qua Kho b c nhƠ n

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng nh ng n m

ti p theo.
5.ăK tăc uăc aălu năv n
NgoƠi ph n m đ u, k t lu n, danh m c tƠi li u tham kh o,... lu n v n có k t
c u g m 04 ch
Ch
nhƠ n

ng nh sau:

ng 1: C s lỦ lu n vƠ th c ti n v ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c

c.
Ch

ng 2: Ph

ng pháp nghiên c u.

Ch

ng ̀: Th c tr ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ n

C m GiƠng, t nh H i D
Ch
n

c huy n

ng.

ng ́: Gi i pháp t ng c

c huy n C m GiƠng, t nh H i D

ng ki m soát chi ngơn sách qua Kho b c nhƠ
ng.

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


5
Ch

ngă1

C ăS ăLụăLU NăVẨăTH CăTI NăV ăKI MăSOỄTă
CHIăNGỂNăSỄCHăQUAăKHOăB CăNHẨăN

C

1.1.ăM tăs ăv năđ ăchungăv ăNSNNăvƠăChiăNSNN

1.1.1. Ngân sách Nhà n

c

1.1.1.1. Khái ni m Ngân sách nhà n

c

NSNN lƠ m t ph m trù kinh t khách quan, ra đ i, t n t i vƠ phát tri n trên c
s s ra đ i, t n t i vƠ phát tri n c a NhƠ n

c. Lu t NSNN đ

c Qu c h i n

c

C ng hoƠ XHCN Vi t Nam khoá XI, k h p th 2 thông qua ngƠy 16/12/2002 đƣ
xác đ nh: NSNN lƠ toƠn b các kho n thu, chi c a NhƠ n
n

c có th m quy n quy t đ nh vƠ đ

c đƣ đ

c c quan nhƠ

c th c hi n trong m t n m đ b o đ m th c

hi n các ch c n ng, nhi m v c a NhƠ n

c [1].

NSNN lƠ m t h th ng th ng nh t, bao g m ngơn sách Trung
sách các c p chính quy n đ a ph
đ

ng (g i chung lƠ ngơn sách đ a ph

ng vƠ ngơn
ng). NSNN

c qu n lỦ th ng nh t theo nguyên t c t p trung dơn ch , công khai, minh b ch,

có phơn công, phơn c p qu n lỦ, g n quy n h n v i trách nhi m.
1.1.1.2.

c đi m Ngân sách Nhà n

c

- Ho t đ ng thu chi c a ngơn sách nhƠ n
t - Chính tr c a nhƠ n
NhƠ n

c luôn g n ch t v i quy n l c Kinh

c vƠ vi c th c hi n các ch c n ng c a NhƠ n

c, đ

c

c ti n hƠnh trên c s nh ng lu t l nh t đ nh;

- Ho t đ ng Ngơn sách nhƠ n
chính, nó th hi n

c lƠ ho t đ ng phơn ph i l i các ngu n tƠi

hai lƣnh v c thu vƠ chi c a nhƠ n

- Ngơn sách nhƠ n

c;

c luôn g n ch t v i s h u nhƠ n

c, luôn ch a đ ng

nh ng l i ích chung, l i ích công c ng;
- Ngơn sách nhƠ n

c c ng có nh ng đ c đi m nh các qu ti n t khác. Nét

khác bi t c a ngơn sách nhƠ n
n

c, nó đ

c v i t cách lƠ m t qu ti n t t p trung c a NhƠ

c chia thƠnh nhi u qu nh có tác d ng riêng, sau đó m i đ

dùng cho nh ng m c đích đƣ đ nh;

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN

c chi


6
- Ho t đ ng thu chi c a Ngơn sách nhƠ n

cđ

c th c hi n theo nguyên t c

không hoƠn tr tr c ti p lƠ ch y u.
1.1.1.3. Vai trò c a NSNN
Ngơn sách nhƠ n

c có vai trò r t quan tr ng trong toƠn b ho t đ ng kinh t ,

xƣ h i, an ninh, qu c phòng vƠ đ i ngo i c a đ t n
ngơn sách nhƠ n
đ nh.

c. C n hi u r ng, vai trò c a

c luôn g n li n v i vai trò c a nhƠ n

i v i n n kinh t th tr

ng, ngơn sách nhƠ n

c theo t ng giai đo n nh t
c đ m nh n vai trò qu n lỦ

v mô đ i v i toƠn b n n kinh t , xƣ h i.
Ngơn sách nhƠ n
h

c lƠ công c đi u ch nh v mô n n kinh t xƣ h i, đ nh

ng phát tri n s n xu t, đi u ti t th tr

xƣ h i. Ngơn sách nhƠ n

ng, bình n giá c , đi u ch nh đ i s ng

c có vai trò sau:

- i u ti t n n kinh t , thúc đ y phát tri n kinh t :
Ngơn sách nhƠ n

c lƠ công c đ nh h

ng hình thƠnh c c u kinh t m i,

kích thích phát tri n s n xu t kinh doanh vƠ ch ng đ c quy n.
Tr

c h t, Chính ph s h

ng ho t đ ng c a các ch th trong n n kinh t đi

vƠo qu đ o mƠ chính ph đƣ ho ch đ nh đ hình thƠnh c c u kinh t t i u, t o
đi u ki n cho n n kinh t phát tri n n đ nh vƠ b n v ng.
Thông qua ho t đ ng chi Ngơn sách, NhƠ n

c s cung c p kinh phí đ u t cho

c s k t c u h t ng, hình thƠnh các doanh nghi p thu c các ngƠnh then ch t trên c
s đó t o môi tr

ng vƠ đi u ki n thu n l i cho s ra đ i vƠ phát tri n các doanh

nghi p thu c m i thƠnh ph n kinh t . Bên c nh đó, vi c c p v n hình thƠnh các doanh
nghi p NhƠ n
cho th tr

c lƠ m t trong nh ng bi n pháp c n b n đ ch ng đ c quy n vƠ gi

ng kh i r i vƠo tình tr ng c nh tranh không hoƠn h o. VƠ trong nh ng đi u

ki n c th , ngu n kinh phí trong ngơn sách c ng có th đ

c s d ng đ h tr cho s

phát tri n c a các doanh nghi p, đ m b o tính n đ nh v c c u ho c chu n b cho
vi c chuy n sang c c u m i h p lỦ h n. Thông qua ho t đ ng thu, b ng vi c huy
đ ng ngu n tƠi chính thông qua thu , ngơn sách nhƠ n
đ nh h

c đ m b o th c hi n vai trò

ng đ u t , kích thích ho c h n ch s n xu t kinh doanh.

- Gi i quy t các v n đ xƣ h i:
Tr giúp tr c ti p dƠnh cho nh ng ng

i có thu nh p th p hay có hoƠn c nh

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


7
đ c bi t nh chi v tr c p xƣ h i, tr c p gián ti p d

i hình th c tr giá cho các

m t hƠng thi t y u, các kho n chi phí đ th c hi n chính sách dơn s , chính sách
vi c lƠm, ch ng mù ch , h tr đ ng bƠo bƣo l t.
- Góp ph n n đ nh th tr

ng, ch ng l m phát, bình n giá c th tr

ng hƠng hoá:

NhƠ n

c ch đi u ti t nh ng m t hƠng quan tr ng nh ng m t hƠng mang tính

ch t chi n l

c. C ch đi u ti t thông qua tr giá, đi u ch nh thu su t thu xu t

nh p kh u, d tr qu c gia. Th tr

ng v n s c lao đ ng: thông qua phát hƠnh trái

phi u vƠ chi tiêu c a chính ph . Ki m ch l m phát: Cùng v i ngơn hƠng trung
ng v i chính sách ti n t thích h p NSNN góp ph n đi u ti t thông qua chính
sách thu vƠ chi tiêu c a chính ph .
1.1.2. Chi NSNN
1.1.2.1. Khái ni m và đ c đi m chi NSNN
* Khái ni m
Chi NSNN lƠ toƠn b các kho n chi c a NhƠ n
quan NhƠ n

c có th m quy n quy t đ nh vƠ đ

c trong d toán đƣ đ

cc

c th c hi n trong m t n m. Chi

NSNN bao g m các kho n chi phát tri n kinh t -xƣ h i, b o đ m qu c phòng, an

ninh, b o đ m ho t đ ng c a b máy nhƠ n

c; chi tr n c a NhƠ n

c; chi

vi n tr vƠ các kho n chi khác theo quy đ nh c a pháp lu t [3].
Chi NSNN lƠ vi c phơn ph i vƠ s d ng qu NSNN nh m đ m b o th c hi n các
ch c n ng c a NhƠ n

c theo nh ng nguyên t c nh t đ nh.

Chi NSNN lƠ m t n i dung c b n c a ho t đ ng NSNN. Chi NSNN th hi n
các quan h ti n t hình thƠnh trong quá trình phơn ph i vƠ s d ng qu NSNN
nh m trang tr i cho các chi phí b máy NhƠ n
kinh t , xƣ h i c a NhƠ n
*

c vƠ th c hi n ch c n ng chính tr ,

c.

c đi m chi NSNN

- Chi NSNN th hi n các quan h tƠi chính - ti n t đ

c hình thƠnh trong quá

trình phơn ph i vƠ s d ng qu NSNN nh m b o đ m các nhu c u chi tiêu c a b
máy NhƠ n

c vƠ th c hi n các ch c n ng chính tr , kinh t , xƣ h i c a NhƠ n

c.

- Chi NSNN lƠ s k t h p hƠi hoƠ gi a quá trình phơn ph i qu NSNN đ hình

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


8
thƠnh các qu tƠi chính c a các c quan, đ n v vƠ quá trình s d ng các qu tƠi chính
nƠy, t c lƠ quá trình s d ng các kho n kinh phí đ

c c p phát t qu NSNN.

- Chi NSNN lƠ các kho n c p phát, thanh toán t qu NSNN cho các c quan,
đ n v vƠ cá nhơn có tính không hoƠn l i. Chi NSNN ph i đ m b o ph m vi ho t
đ ng c a NhƠ n

c trên t t c các l nh v c. Quy mô c a chi NSNN ph thu c vƠo

quy mô các kho n thu c a NSNN vƠ nh ng nhi m v chi mƠ NhƠ n

c c n ph i

th c hi n.
- Chi NSNN g n v i quy n l c NhƠ n

c vƠ vi c tri n khai th c hi n nh ng

nhi m v chính tr , kinh t , xƣ h i mƠ NhƠ n

c đ m nh n. Qu c h i lƠ c quan

quy n l c cao nh t quy t đ nh quy mô, n i dung, c c u chi vƠ phơn b ngu n tƠi
chính cho các m c tiêu quan tr ng nh t. Chính ph lƠ c quan hƠnh pháp có nhi m
v qu n lỦ vƠ quy t đ nh các kho n chi NSNN. C c u chi NSNN c a các qu c gia
vƠ trong t ng giai đo n l ch s c a m i qu c gia c ng có s khác nhau.

i u nƠy

nói lên tính đa d ng, phong phú vƠ ph c t p c a chi NSNN c ng nh công tác ki m
soát chi NSNN trong ti n trình phát tri n.
- Các kho n chi NSNN ph i đáp ng l i ích qu c gia, l i ích toƠn dơn, l i ích
tr

c m t c ng nh l i ích lơu dƠi. Chi NSNN lƠ đ duy trì vƠ phát tri n đ t n

Chi NSNN th

c.

ng có quy mô l n, ph c t p, g n li n v i cung c p hƠng hoá d ch v

đa d ng, do v y tác đ ng m nh m đ n môi tr

ng tƠi chính v mô, tác đ ng đ n

t ng cung, t ng c u v v n ti n t . Chính vì l đó NhƠ n

c ph i t gi i quy t tr

c

tiên cung vƠ c u v tƠi chính cho mình. N u cung vƠ c u v tƠi chính c a NhƠ n

c

đ

c cơn đ i thì t ng cung, t ng c u v hƠng hoá, d ch v c a xƣ h i s đ

soát vƠ b o đ m n đ nh v ti n l

c ki m

ng, giá c , lƣi su t, t giá h i đoái vƠ các ph m

trù khác thu c l nh v c ti n t ...
1.1.2.2. Vai trò c a chi NSNN
Chi ngơn sách nhƠ n

c có vai trò r t quan tr ng trong toƠn b ho t đ ng kinh

t , xƣ h i, an ninh, qu c phòng vƠ đ i ngo i c a đ t n
chi ngơn sách NhƠ n
nh t đ nh.

c. C n hi u r ng, vai trò c a

c luôn g n li n v i vai trò c a NhƠ n

i v i n n kinh t th tr

ng, chi ngơn sách NhƠ n

c theo t ng giai đo n
c đ m nh n vai trò

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


9
qu n lỦ v mô đ i v i toƠn b n n kinh t , xƣ h i. Tuy nhiên, vai trò đó ch đ
th c hi n hi u qu khi ngơn sách nhƠ n

cđ

c s d ng h p lỦ vƠ hi u qu t quá

trình huy đ ng v n đ n thu, chi ngơn sách nhƠ n
chung. Ng

c l i, chi ngơn sách nhƠ n

c

c c ng nh các chính sách NSNN

c s có tác đ ng tiêu c c, hi u qu c a

NSNN gi m, kinh t phát tri n thi u n đ nh vƠ đi u nƠy đúng v i th c tr ng kinh t
Vi t Nam trong nh ng n m g n đơy.
1.1.2.̀. N i dung chi NSNN
Chi ngân sách nhà n
* Chi th
Chi th

c bao g m các kho n chi chính đó là:

ng xuyên
ng xuyên c a NSNN lƠ quá trình phơn ph i, s d ng v n NSNN đ

đáp ng cho các nhu c u chi g n li n v i vi c th c hi n các nhi m v c a NhƠ n

c

v l p pháp, hƠnh pháp, t pháp vƠ m t s d ch v công c ng khác mƠ NhƠ n

c

v n ph i cung ng [2].
N i dung c b n c a chi th

ng xuyên Ngơn sách c p huy n (theo l nh v c chi):

Xét theo l nh v c chi, n i dung các kho n chi th

ng xuyên c a NSNN bao g m:

- Chi cho ho t đ ng v n hóa - xƣ h i nh chi cho ho t đ ng s nghi p giáo d c đƠo t o, v n hóa, y t , th d c th thao, thông tin, báo trí phát thanh, truy n hình.
- Chi cho các ho t đ ng s nghi p kinh t c a NhƠ n

c: Vi c thƠnh l p các

đ n v s nghi p kinh t ph c v cho ho t đ ng c a m i ngƠnh vƠ ph c v chung
cho toƠn b n n kinh t qu c dơn lƠ h t s c c n thi t. Ngu n kinh phí đáp ng cho
nhu c u ho t đ ng c a các đ n v nƠy ch y u đ

c đ m b o t ngu n chi th

ng

xuyên c a NSNN.
- Chi qu c phòng - an ninh, đ m b o tr t t an toƠn xƣ h i: Ph n l n s chi
NSNN cho qu c phòng, an ninh đ

c tính vƠo c c u chi th

ng xuyên c a NSNN

(tr các kho n chi đ u t xơy d ng c b n cho các công trình qu c phòng).
- Chi khác: NgoƠi các kho n chi l n đƣ đ
m t s kho n chi khác c ng đ

c s p x p vƠo các l nh v c chi trên,

c s p x p vƠo c c u chi th

kho n chi tr giá theo chính sách c a NhƠ n

ng xuyên nh các

c, chi tr n ti n g c vƠ lƣi do Chính

ph vay, chi h tr Qu b o hi m xƣ h i.

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


10
Xét theo đ n v s d ng NSNN thì n i dung chi th ng xuyên c a NSNN bao g m:
- Các kho n chi cho con ng
- S nghi p nh : chi ti n l

i thu c khu v c hƠnh chính.
ng, ti n công, các kho n ph c p, phúc l i t p th , y

t , h c b ng h c sinh vƠ sinh viên…
- Các kho n chi v hƠng hóa d ch v trong c quan NhƠ n
ph m, sách, báo, n ph m t p trí tuyên truy n, đi n n

c nh : V n phòng

c, đi n tho i, thông tin liên

l c, h i ngh , công tác phí…
- Các kho n chi h tr th c hi n chính sách xƣ h i c a NhƠ n

c nh : Chi

chính sách xƣ h i (các kho n chi tr c p, chi xơy nhƠ tình ngh a…), chi h tr kinh
t t p th vƠ dơn c , chi tr giá…
- Các kho n chi tr lƣi vay vƠ l phí c a NhƠ n
n

c(tín phi u, trái phi u…), chi tr n vay n

qu c t , vay chính ph n

c nh : Chi tr vay trong

c ngoƠi (vay các t ch c tƠi chính

c ngoƠi, vay các t ch c phi chính ph …).

- Các kho n chi khác: Chi n p ngơn sách c p trên, chi s lỦ tƠi s n đ
l p s h u c a NhƠ n

c. Các kho n chi nƠy th

c xác

ng phát sinh trong th i gian ch nh

lỦ quy t toán khi ph i thoái tr các kho n thu th a, thu sai cho ng

i n p, chi b u

c Qu c h i vƠ H i đ ng nhơn dơn các c p… Thông qua vi c phơn lo i các kho n
chi th

ng xuyên theo đ i t

ng s d ng kinh phí, các nhƠ qu n lỦ n m đ

tin chính xác v tình biên ch , qu l
các đ n v th h

ng vƠ vi c ch p hƠnh ch đ chính sách t i

ng kinh phí NSNN.

Xét theo tính ch t các kho n chi, n i dung chi th

ng xuyên NSNN bao g m:

- Chi thanh toán cá nhơn lƠ các kho n chi cho con ng
ph c p l

c thông

ng, ti n công, ti n đóng b o hi m xƣ h i, ti n th

i nh : chi Ti n l

ng,

ng, phúc l i t p th ,

h c b ng h c sinh, sinh viên.
- Chi nghi p v chuyên môn lƠ các kho n nh : Chi đ m b o ho t đ ng th
xuyên c a các đ n v ; chi tr d ch v công c ng đi n tho i, ti n đi n, n

ng

c, v n

phòng ph m, mua hƠng hóa v t t , công c , d ng c , chi b o h lao đ ng, trang
ph c vƠ các kho n chi khác
- Chi mua s m, s a ch a trang thi t b , ph

ng ti n lƠm vi c, s a ch a l n tƠi

s n c đ nh.

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


11
- Các kho n chi khác (nh chi hoƠn thu giá tr gia t ng…).
c đi m chi th

ng xuyên c a ngân sách Nhà n

- Nhìn chung các kho n chi th

c

ng xuyên c a NSNN mang tính n đ nh, ít có

s thay đ i nh m đ m b o duy trì ch c n ng v n có c a NhƠ n

c nh : ch n áp b o

l c, t ch c các ho t đ ng kinh t xƣ h i.
- Xét theo c c u chi, các kho n chi th

ng xuyên c a NSNN mang tính ch t

tiêu dùng xƣ h i. Nghiên c u c c u chi NSNN theo m c đích s d ng, chi th
xuyên c a NSNN đ

c phơn thƠnh 2 nhóm lƠ chi tích l y vƠ chi tiêu dùng.

- Ph m vi m c đ chi th
ch c b máy NhƠ n

ng

ng xuyên c a NSNN luôn g n ch t v i c c u t

c vƠ s l a ch n c a NhƠ n

c trong vi c cung ng các hƠng

hóa công c ng.
* Chi đ u t xây d ng c b n
Chi đ u t xơy d ng c b n t ngu n NSNN lƠ quá trình s d ng m t ph n

v n ti n t đƣ đ

c t p trung vƠo NSNN nh m th c hi n tái s n xu t gi n đ n vƠ tái

s n xu t m r ng tƠi s n c đ nh, t ng b

c t ng c

ng hoƠn thi n c s v t ch t k

thu t cho n n kinh t [4].
Chi TXDCB t ngu n v n NSNN có nh ng đ c đi m nh sau:
M t là,

T XDCB lƠ kho n chi r t khó xác đ nh chính xác vì không có m t

khung chi phí chung cho t t c các d án; s n ph m

T XDCB lƠ các công trình

xơy d ng g n li n v i đ t xơy d ng công trình; n i đ u t xơy d ng công trình c ng
chính lƠ n i đ a công trình vƠo khai thác s d ng; s n ph m XDCB ch y u đ

c

s n xu t theo đ n đ t hƠng.
Hai là, do quá trình

T XDCB bao g m r t nhi u khơu, s n ph m

T XDCB

có tính đ n chi c; m i h ng m c công trình có m t thi t k vƠ d toán riêng tu
thu c vƠo m c đích đ u t vƠ đi u ki n đ a hình, đ a ch t... c a n i đ u t xơy d ng
công trình, quy t đ nh đ n quy ho ch, ki n trúc, quy mô vƠ k t c u kh i l

ng, quy

chu n xơy d ng, gi i pháp công ngh thi công... vƠ d toán chi phí đ u t c a t ng
h ng m c công trình, tính ch t công vi c vƠ s n ph m c a t ng khơu khác nhau cho
nên các chi phí phát sinh th

ng khó ki m soát.

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


12
Ba là, s n ph m

T XDCB lƠ các công trình xơy d ng th

l n, th i gian th c hi n d án kéo dƠi nên chi phí

ng có v n đ u t

T XDCB có s bi n đ ng c a

giá c nguyên v t li u, lao đ ng…
B n là, T XDCB đ

c ti n hƠnh trong t t c ngƠnh kinh t qu c dơn, các khu

v c kinh t xƣ h i, nên s n ph m XDCB có nhi u lo i hình công trình vƠ m i lo i
hình công trình có nh ng đ c đi m kinh t k thu t riêng. Vi c qu n lỦ vƠ c p phát
v n T XDCB ph i phù h p v i đ c đi m c a t ng lo i hình công trình nh m đ m
b o hi u qu s d ng v n đ u t .
1.2.ăKi măsoátăchi ngơn sách qua Khoăb cănhƠăn

c

1.2.1. Khái ni m và vai trò c a ki m soát chi ngân sách qua Kho b c nhà n

c

Ki m soát chi NSNN: Ki m soát chi NSNN lƠ quá trình các c quan NhƠ n

c

có th m quy n th c hi n th m đ nh, ki m tra, ki m soát các kho n chi NSNN theo
các chính sách, ch đ , tiêu chu n vƠ đ nh m c chi tiêu do NhƠ n
trên c s nh ng nguyên t c, hình th c vƠ ph

c quy đ nh d a

ng pháp qu n lỦ tƠi chính trong t ng

th i k [6].
Ki m soát chi NSNN lƠ vi c ki m tra, ki m soát các kho n chi NSNN di n ra
theo các khơu c a quy trình NSNN, t l p d toán, ch p hƠnh d toán đ

đ n quy t toán NSNN nh m đ m b o m i kho n chi NSNN đ u đ
tr

c, đ

c th c hi n đúng theo d toán đ

c duy t

c d toán t

c duy t, đúng theo tiêu chu n đ nh

m c, tiêu chu n đ

c duy t vƠ đem l i hi u qu v kinh t - xƣ h i. Vì v y, ki m

soát chi NSNN đ

c đ t ra đ i v i m i qu c gia, dù đó lƠ qu c gia phát tri n hay

đang phát tri n.
Ki m soát chi NS qua KBNN: lƠ vi c KBNN th c hi n ki m tra, ki m soát các
kho n chi NSNN theo các chính sách, ch đ , tiêu chu n vƠ đ nh m c chi tiêu do
NhƠ n

c quy đ nh theo nh ng nguyên t c, hình th c vƠ ph

ng pháp qu n lỦ tƠi

chính trong quá trình c p phát, thanh toán vƠ chi tr các kho n chi c a NSNN [11].
Do tính đ c thù c a các kho n chi NSNN lƠ th
hoƠn tr tr c ti p, t c lƠ các đ n v đ
ph i tr l i NhƠ n

ng không mang tính ch t

c NSNN c p kinh phí đ ho t đ ng vƠ không

c b ng s kinh phí đó mƠ nó đ

c th hi n b ng k t qu công

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


13
vi c đƣ đ

c NhƠ n

c giao. Do v y, KBNN lƠ c quan NhƠ n

c có ch c n ng,

nhi m v th c hi n ki m soát chi các kho n chi NSNN c a các đ n v đ đ m b o
vi c chi tr c a NhƠ n

c lƠ phù h p v i nhi m v đƣ giao, đ ng th i các đ n v s

d ng NSNN luôn có t t

ng tìm m i cách đ có đ

c nhi u kinh phí (khi đ n v

xơy d ng d toán chi còn mang tính ch quan, ch a bám sát nhi m v đ
vƠ s d ng h t s kinh phí đ

c giao...)

c c p đó do v y vi c KBNN s d ng các công c

nghi p v c a mình th c hi n th m đ nh, ki m tra, ki m soát các kho n chi NS qua
KBNN nh m đ m b o các kho n chi đó đ
đ , tiêu chu n, đ nh m c do NhƠ n
th c, ph

c th c hi n đúng đ i t

ng, đúng ch

c quy đ nh vƠ theo nh ng nguyên t c, hình

ng pháp qu n lỦ tƠi chính c a NhƠ n

c.

1.2.2. M c tiêu ki m soát chi NS qua KBNN
Th nh t, Ki m soát chi NSNN nh m đ m b o các kho n chi tiêu t NSNN

đúng k ho ch, d toán, đúng đ nh m c, ti t ki m vƠ có hi u qu , góp ph n ng n
ch n lƣng phí, sai ph m vƠ l m d ng công qu .
Do yêu c u c a công cu c đ i m i đ t n

c, đ đáp ng yêu c u phát tri n

kinh t - xƣ h i ngƠy cƠng cao thì vi c đ i m i v c ch qu n lỦ tƠi chính đòi h i
m i kho n chi c a NSNN ph i đ m b o đúng m c đích, ti t ki m vƠ hi u qu . Th c
hi n t t công tác ki m soát chi có Ủ ngh a r t quan tr ng trong vi c th c hi n ti t
ki m, t p trung m i ngu n l c tƠi chính đ phát tri n kinh t , n đ nh vƠ lƠnh m nh
n n tƠi chính qu c gia, ch ng hi n t

ng tiêu c c, lƣng phí, góp ph n n đ nh ti n t

vƠ ki m ch l m phát[17].
Th hai, Thông qua ki m soát chi NSNN đ phát hi n vƠ đi u ch nh k p th i
nh ng b t c p trong chính sách, ch đ tƠi chính.
C ch qu n lỦ, c p phát thanh toán NSNN tuy đƣ đ
vƠ t ng b

c hoƠn thi n, nh ng c ng ch có th quy đ nh đ

nh t, mang tính nguyên t c không th bao quát đ

c th

ng xuyên s a đ i

c nh ng v n đ chung

c h t t t c nh ng hi n t

ng

n y sinh trong quá trình th c hi n chi NSNN. M t khác, cùng v i s phát tri n
m nh m c a các ho t đ ng kinh t xƣ h i, công tác chi NSNN c ng ngƠy cƠng đa
d ng vƠ ph c t p h n.

i u nƠy c ng lƠm cho c ch qu n lỦ chi NSNN nhi u khi

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


14
không theo k p v i các bi n đ ng vƠ phát tri n c a ho t đ ng chi NSNN. T th c t
trên, đòi h i các c quan có th m quy n th c hi n vi c ki m tra giám sát chi tiêu đ
phát hi n vƠ ng n ch n k p th i nh ng hi n t

ng tiêu c c c a các đ n v s d ng

kinh phí NSNN c p; đ ng th i phát hi n nh ng k h trong c ch qu n lỦ đ t đó
có nh ng gi i pháp vƠ ki n ngh nh m s a đ i b sung k p th i nh ng c ch , chính
sách hi n hƠnh, t o nên m t c ch qu n lỦ vƠ ki m soát chi NSNN ngƠy cƠng ch t
ch vƠ hoƠn thi n h n.
1.2.3. Yêu c u đ i v i công tác ki m soát chi NS qua KBNN
Công tác ki m soát chi NSNN đ i v i c quan qu n lỦ tƠi chính nhƠ n

c nói

chung vƠ tr c ti p lƠ c quan TƠi chính vƠ KBNN nói riêng c n ph i đáp ng đ

c

m t s yêu c u:
M t là, T ch c b máy ki m soát chi ph i theo h
hƠnh chính.

ng đ n gi n hoá các th t c

ng th i, c ng phơn đ nh rõ vai trò, trách nhi m vƠ quy n h n c a các c

quan qu n lỦ Ngơn sách, các c quan qu n lỦ NhƠ n c vƠ các đ n v s d ng NSNN
trong quá trình th c hi n chi NSNN, đ tránh tình tr ng ch ng chéo, trùng l p. M t khác,
đ m b o s công khai, minh b ch vƠ thu n l i trong ki m tra, giám sát l n nhau trong
quá trình ki m soát chi NSNN.
Hai là, Công tác ki m soát chi NSNN ph i đ

c th c hi n đ ng b vƠ nh t quán,

t khơu l p, ch p hƠnh đ n khơu quy t toán ngơn sách;

ng th i, có s th ng nh t v i

vi c th c hi n các c ch , chính sách qu n lỦ tƠi chính khác nh chính sách thu , chính
sách ti n t , chính sách n đ nh giá c th tr

ng, v.v...

Ba là, Ki m soát chi NSNN lƠ m t quy trình th ng nh t, bao g m nhi u khơu,
nhi u b

c, t l p d toán, phơn b d toán đ n c p phát, thanh toán, h ch toán vƠ

quy t toán NSNN. M t quy trình có liên quan đ n nhi u ngƠnh nhi u c p, vì v y,
ki m soát chi NSNN ph i đ
b

c ti n hƠnh t ng b

c ch t ch có b sung, s a đ i t ng

c cho phù h p v i tình hình th c t , đ m b o t ng c

chính, đ ng th i tránh tr
th th c hi n đ

ng k c

ng, k lu t tƠi

ng h p đ a đ n v s d ng NSNN vƠo tình tr ng không

c, t đó nh h

ng đ n hi u qu th c hi n nhi m v chuyên môn

c a đ n v s d ng NSNN.
B n là, Chính sách vƠ c ch ki m soát chi ph i lƠm cho ho t đ ng c a NSNN

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN

15
đ t hi u qu cao, tác đ ng tích c c đ n s phát tri n c a n n kinh t , tránh tình tr ng
lƠm cho qu NSNN b c t đo n, phơn tán, gơy c ng th ng trong quá trình đi u hƠnh
NSNN c a chính quy n các c p. Vì v y, chính sách vƠ c ch ki m soát chi ph i
quy đ nh rõ rƠng các đi u ki n, trình t vƠ các quy trình c th đ c quan tƠi chính
th c hi n c p phát kinh phí trên c s d toán đ

c c p có th m quy n giao. Kho

b c tr c ti p th c hi n chi, tr các kho n chi NSNN cho ng
th h

i lao đ ng, các đ n v

ng NSNN đ m b o đúng chính sách, ch đ , tiêu chu n, đ nh m c chi tiêu

c a NhƠ n

c [15].

1.2.4. T ch c b máy ki m soát chi NS qua KBNN
H th ng KBNN đ

c thƠnh l p vƠ đi vƠo ho t đ ng t 01/04/1990 theo

Quy t đ nh s 07/H BT ngƠy 04/01/1990 c a Ch t ch H i đ ng B tr
Th t

ng Chính ph ). Qua quá trình ho t đ ng vƠ phát tri n, h th ng KBNN đƣ

có nh ng b
đ nh đ

ng (nay lƠ

c ti n nhanh vƠ v ng ch c c v quy mô vƠ ch t l

c v trí, vai trò trong h th ng TƠi chính qu c gia.

ng, luôn kh ng

phù h p ti n trình

phát tri n c a n n kinh t trong t ng giai đo n, Chính ph đƣ ban hƠnh Ngh đ nh s
25/ CP ngƠy 05/04/1995; Ngh đ nh 145/1999/N -CP ngƠy 20/09/1999; Quy t đ nh
s 235/2003/Q - TTg ngƠy 13/11/2003 vƠ nay lƠ Quy t đ nh s 108/2009/Q -TTg
ngƠy 26/8/2009 c a Th t

ng Chính ph v quy đ nh ch c n ng, nhi m v , quy n

h n vƠ t ch c c a Kho b c NhƠ n

c tr c thu c B TƠi chính.

Theo Quy t đ nh s 108/2009/Q -TTg ngƠy 26/8/2009 c a Th t
ph thì: “Kho b c Nhà n

c là c quan tr c thu c B Tài chính, th c hi n ch c

n ng tham m u, giúp B tr
các qu tài chính Nhà n

ng Chính

ng B Tài Chính qu n lý Nhà n

c và các qu khác c a Nhà n

qu n lý ngân qu ; t ng k toán Nhà n

cđ

c v qu NSNN,
c giao qu n lý;

c; th c hi n huy đ ng v n cho NSNN và

cho đ u t phát tri n qua hình th c phát hành trái phi u Chính ph theo quy đ nh
c a pháp lu t” [9].
* V t ch c b máy: Kho b c NhƠ n
trung, th ng nh t thƠnh h th ng d c t trung

cđ

c t ch c theo nguyên t c t p

ng đ n đ a ph

ng.

Trung

ng

lƠ c quan KBNN có v n phòng vƠ các v , đ n v s nghi p giúp vi c T ng Giám
đ c KBNN;

đ a ph

ng có KBNN t nh, thƠnh ph tr c thu c trung

ng (g i

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN


16
chung lƠ KBNN t nh), đ ng đ u lƠ Giám đ c KBNN t nh có các Phòng nghi p v
giúp vi c vƠ KBNN qu n, huy n, th xƣ, thƠnh ph thu c t nh (g i chung lƠ KBNN
huy n) tr c thu c KBNN t nh có các T (các phòng đ i v i KBNN qu n) nghi p v
th c hi n nhi m v chuyên môn[11].
* V phân c p ki m soát chi NSNN:

phù h p v i ch đ phơn c p qu n lỦ

NSNN vƠ t ch c ho t đ ng c a h th ng KBNN, vi c qu n lỦ vƠ ki m soát chi
ngơn sách qua h th ng KBNN đ

c phơn c p th c hi n nh sau:

Th nh t, KBNN th ng nh t qu n lỦ qu Ngơn sách trung

ng trong toƠn h

th ng KBNN; tr c ti p th c hi n ki m soát, thanh toán m t s kho n chi thu c
ngơn sách trung

ng phát sinh t i v n phòng c

KBNN); có trách nhi m t ng h p h

quan KBNN (S

giao d ch

ng d n vƠ ki m tra, giám sát tình hình qu n

lỦ, ki m soát chi NSNN c a các đ n v KBNN các t nh, thƠnh ph tr c thu c trung
ng trong c n

c.

Th hai, KBNN t nh th c hi n ki m soát, thanh toán, chi tr các kho n chi c a
ngơn sách t nh vƠ các kho n chi c a Ngơn sách trung

ng theo u quy n ho c các

nhi m v chi do KBNN thông báo; đ ng th i, th c hi n ki m soát, thanh toán các

kho n chi c a Ngơn sách huy n, xƣ (phòng giao d ch n u KBNN t nh ch a có
KBNN ThƠnh ph , Th xƣ); h

ng d n, t ng h p vƠ ki m tra vi c qu n lỦ, ki m

soát chi Ngơn sách c a các đ n v KBNN huy n tr c thu c.
Th ba, KBNN huy n th c hi n ki m soát, thanh toán, chi tr các kho n chi c a
Ngơn sách huy n, Ngơn sách xƣ vƠ các kho n chi c a Ngơn sách trung

ng, Ngơn sách

t nh theo u quy n ho c các nhi m v chi do KBNN t nh thông báo.
* V phân công nhi m v ki m soát chi NSNN: Theo quy đ nh c a B TƠi
chính hi n t i vi c ki m soát chi NSNN đ

c KBNN t ch c thƠnh hai l nh v c

riêng bi t đó lƠ ki m soát chi các kho n chi th

ng xuyên c a NSNN vƠ ki m soát

chi các kho n chi đ u t XDCB c a NSNN.
i v i ki m soát các kho n chi th

ng xuyên c a NSNN lƠ các kho n chi

nh : chi thanh toán cá nhơn, chi phí nghi p v chuyên môn, chi mua s m trang thi t
b , ph

ng ti n lƠm vi c, s a ch a l n vƠ các kho n chi th

ng xuyên khác do b

S hoá b i Trung tâm H c li u – HTN