Bài giảng cơ sở thiết kế máy 2 - P1

1
1
CHặNG XI (2 tióỳt)
ỉ TRặĩT
2
&1. Khaùinióỷm chung
1) Giồùithióỷu
Ngoợng truỷc-loùtọứ : kióứulừpcoù õọỹ hồớ
(1) : Thỏn ọứ
(2) : Loùtọứ
(4) Raợnh dỏửu
(3) : Lọự tra dỏửu
ỉ trổồỹtõồợ
Giổợangoợng truỷc-loùtọứ trổồỹt
tổồng õọỳi ma saùttrổồỹt
Loùtọứ : cọỳ õởnh vaỡothỏnọứ, lừpvồùingoợng truỷc.
Thỏn ọứ : lừp trón khung maùy. Raợnh dỏửu : phỏn
phọỳidỏửu bọi trồn trón bóử mỷtloùtọứ
2
3
&1. Khaùinióỷm chung
2. Phỏn loaỷi
Truỷc
Ngoợng truỷc
F
r
F
r
F
a
Hỗnh daỷng bóửử mỷtlaỡmvióỷc

-mỷttruỷ
-mỷtphúng
-mỷtcọn
-mỷtcỏửu
4
&1. Khaùinióỷm chung
2. Phỏn loaỷi
F
r
F
a
Mỷtcọn taớitroỹng khọng lồùn//cỏửnõióửuchốnhkhehồớ
nhũmbaớoõaớmõọỹ chờnh xaùc
Mỷtcỏửu truỷccoù thóứ nghióng tổỷ do, ờt duỡng
Khaớ nng chởu lổỷc:
-ọứ trổồỹtõồợ chố chởu Fr
-ọứ trổồỹtõồợ chỷn chởu Fr vaỡ Fa
-ọứ trổồỹtchỷn chố chởu Fa
3
5
&1. Khạiniãûm chung
2. Phán loải
Kãútcáúu:
-äø ngun
-äø ghẹp
Phỉång phạp bäi trån bãư màûtlmviãûc:
-äø bäi trån thäüng
-äø bäi trån thyténh
-äø bäi trån khê (tảoạpsútbàòng khê nẹn),...
6

&2. Ma sạt v bäi trån äø trỉåüt
1. Cạc dảng ma sạt v bäi trån trong äø trỉåüt
Bäi trån → gim ma sạt + mi mn
¾ Ma sạtỉåït
12
≥+
zz
hR R
h : chiãưudylåïp bäi trån
R
Z1
, R
Z2
: chiãưucao
máúpmäbãư màûtngng
trủc//lọtäø
Khäng trỉûctiãúptiãúpxục → khäng bë mn
4
7
&2. Ma sạt v bäi trån äø trỉåüt
1. Cạc dảng ma sạt v bäi trån trong äø trỉåüt
¾ Ma sạtnỉíåït
Låïp bäi trån khäng â ngáûpcạcmáúpmä→ mäüt
säú âènh máúpmätrỉûctiãúptiãúpxục
Hãû säú ma sạtnỉíåïtphủ thüccháútlỉåüng dáưubäitrån+
váûtliãûucacạcbãư màûttiãúpxục
¾ Ma sạtnỉíakhäv ma sạtkhä
Khäng âỉåüc bäi trån
+ MS khä :
bãư màûttuûtâäúisảch trỉûctiãúptiãúpxục

+ Ma sạtnỉíakhä:
trãn bãư màûtlmviãûccọ mng
khê mng, håi áøm, måỵ háúp phủ tỉì mäi trỉåìng
⇒ täútnháút : bäi trån MS ỉåïtchộø (→ khäng mn)
8
&2. Ma sạt v bäi trån äø trỉåüt
1. Cạc dảng ma sạt v bäi trån trong äø trỉåüt
¾ Bäi trån thyténh
Båm dáưucọ ạpsút cao vo khe håí giỉỵa ngng
trủc/lọtäø → ạplỉûcâ låïn cán bàòng våïititrng bãn
ngoi → náng ngng trủclãn→ låïpdáưu ngàn cạch
Hai phỉång phạpMSỈ:
Thiãútbënẹn//dáùndáưu phỉïctảp, âënh tám trủc
âỉåüc chênh xạc, gimmnkhimåí mạy//dỉìng
mạy
¾ Bäi trån thäüng
Âiãưukiãûncáưnthiãútâãø dáưucúntheongng trủc
vo khe håí cậø → ạpsútthäüng â låïn cán
bàòng våïititrng bãn ngoi
5
9
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
1. Caùc daỷng ma saùt vaỡ bọi trồn trong ọứ trổồỹt
2. Nguyón lyù bọi trồn thuớyõọỹng
F
r
A
B

B

A
p
max
p
x
h
h
0
F
r
v
chổa chuyóứnõọỹng
chuyóứnõọỹng
10
Chổa chuyóứnõọỹng : A bở eùpchỷtvaỡoB
A chuyóứnõọỹng : lồùpdỏửudờnhvaỡobóử mỷttỏỳmA bở
keùotheo. Nhồỡ õọỹ nhồùt, caùclồùpdỏửuphờadổồùi
chuyóứnõọỹng theo dỏửudọửnvaỡophỏửnheỷpcuớakhe
hồớ hỗnh chóm, bở neùnlaỷi aùpsuỏỳtdổ
Khi v õuớ lồùn (v > v
gh
), A õổồỹcnỏnghúnlón, giổợa
hai tỏỳmcoù lồùpdỏửungncaùch aùpsuỏỳtp õuớ lồùn
cỏn bũng vồùiFr chóỳ õọỹ bọi trồn ma saùtổồùt
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
2. Nguyón lyù bọi trồn thuớyõọỹng
6
11

B

A
p
max
p
x
h
h
0
F
r
v
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
2. Nguyón lyù bọi trồn thuớyõọỹng
Aẽpsuỏỳtthuớyõọỹng p (dổ)
trong lồùpdỏửu(
chóm dỏửu
)
phổồng trỗnh Reynolds :
0
3
dp h - h
6. .v
dx h
=à
à : õọỹ nhồùtõọỹng lổỷc
cuớadỏửu bọi trồn
khi à , v tng p tng khaớ
nng taớicuớachómdỏửutng
12
Giổợahaibóử mỷttrổồỹt khe hồớ hỗnh chóm

&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
2. Nguyón lyù bọi trồn thuớyõọỹng
óứ hỗnh thaỡnh maỡng dỏửu bọi trồn ma saùtổồùtbũng
phổồng phaùp bọi trồn thuớyõọỹng :
Dỏửu phaớicoù õọỹ nhồùtnhỏỳt õởnh, lión tuỷc
chaớyvaỡokhehồớ hỗnh chóm
Vỏỷntọỳc tổồng õọỳigiổợahaibóử mỷttrổồỹt phổồng,
chióửuthờchhồỹp+ trởsọỳ õuớ lồùnõóứ aùpsuỏỳtsinhra
trong chóm dỏửu cỏn bũng vồùitaớitroỹng Fr
7
13
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
2. Nguyón lyù bọi trồn thuớyõọỹng
ỉ trổồỹtõồợ khe hồớ hỗnh chóm hỗnh thaỡnh tổỷ nhión
I
F
r
14
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
3. Khaớ nng taớicuớaọứ trổồỹt(ọứ trổồỹtõồợ)
Truỷc quay vồùi ngoợng
truỷccuọỳndỏửuvaỡokhehồớ
hỗnh chóm dỏửubởneùnlaỷi
aùpsuỏỳtthuớyõọỹng p

O
1
O
2
Khi õuớ lồùn aùpsuỏỳtthuớy

õọỹng õuớ lồùn, cỏn bũng vồùitaới
troỹng Fr truỷc õổồỹcnỏng
hún lón : chóỳ õọỹ bọi trồn ma
saùtổồùtõổồỹchỗnhthaỡnh
8
15
A
B
p
max
h
min
h
0
p( )

1


a
e

0

2
O
1
O
2

3. Khaớ nng taớicuớaọứ trổồỹt(ọứ trổồỹtõồợ)

B
A
p
max
p
x
h
h
0
F
r
v
0
3
dp h - h
6. .v
dx h
=à
??
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
16
3. Khaớ nng taớicuớaọứ trổồỹt(ọứ trổồỹtõồợ)
A
B
p
max
h
min

h
0
p( )

1


a
e

0

2
O
1
O
2

Dd=
õọỹ hồớ hổồùng kờnh
Dd
dd

= =
õọỹ hồớ tổồng õọỳi
e : õọỹ lóỷch tỏm
e2e
2
= =

õọỹ lóỷch tỏm tổồng õọỳi
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
9
17
A
B
p
max
h
min
h
0
p( )

1


a
e

0

2
O
1
O
2

3. Khaớ nng taớicuớaọứ trổồỹt(ọứ trổồỹtõồợ)

()
min
he1
22

==
hecos
2

=+
()
h1cos
2

=+
()
0
0
h1cos
2


=+
Suy ra :
v(d)/2=
dx (d / 2)d=

&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt
18
Vióỳtlaỷi phổồng trỗnh Reynold :

2
0
23
(cos cos )
dp 6 d
(1 cos )


=à
+
1
p() dp


=


3. Khaớ nng taớicuớaọứ trổồỹt(ọứ trổồỹtõồợ)
0
3
dp h - h
6. .v
dx h
=à
&2. Ma saùt vaỡ bọi trồn ọứ trổồỹt