Giáo trình Bảo trì bảo dưỡng công nghiệp Nghề: Chế tạo khuôn mẫu CĐ Kỹ Thuật Công Nghệ Bà Rịa Vũng Tàu

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÀ RỊA _ VŨNG TÀU
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ

GIÁO TRÌNH
MODUL: BẢO TRÌ BẢO DƯỠNG CÔNG NGHIỆP
NGHỀ CHẾ TẠO KHUÔN MẪU
TRÌNH ĐỘ CDN-TCN
Ban hành kèm theo Quyết định số:
/QĐ-CĐN… ngày…….tháng….năm ............. của Hiệu trưởng
trường Cao đẳng nghề tỉnh BR - VT

Bà Rịa – Vũng Tàu, năm 2015


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.


LỜI GIỚI THIỆU
Hiện nay, nhu cầu giáo trình dạy nghề để phục vụ cho các trường Trung học chuyện
nghiệp và Dạy nghề trên phạm vi toàn quốc ngày một tăng, đặc biệt những giáo trình đảm
bảo tính khoa học, hệ thống, ổn định và phù hợp với điều kiện thực tế công tác dạy nghề ở
nước ta. Trước nhu cầu đó Khoa Cơ Khí Trường Cao Đẳng Nghề Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu
biên soạn quốn giáo trình trên cơ sở tập hợp và chọn lọc từ các giáo trình tiên tiến đang
được giảng dạy ở một số trường có bề dày truyền thống thuộc các ngành nghề khác nhau để
xuất bản.
Giáo trình “Bảo Trì Bảo Dưỡng Công Nghiệp” được biên soạn với nội dung ngắn
gọn, dễ hiểu nhằm cung cấp cho các học sinh với các kiến thức cơ bản về quá trình làm

khuôn.
Trong quá trình biên soạn giáo trình mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng không tránh
được những thiếu sót. Chúng tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến xây dựng của các bạn
đồng nghiệp cho giáo trình này ngày càng hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Chủ biên
KS Nguyễn Thanh Thảo


Mục Lục
Contents
Contents...............................................................................................................................................4
Phần 1...................................................................................................................................................7
CÁC ĐỊNH NGHĨA VỀ BẢOTRÌ....................................................................................................7
I.LỊCH SỬ HÌNHTHÀNH...............................................................................................................9
II.SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BẢOTRÌ..............................................................................................10
Những công việc mà người Việt Nam phải đảmnhận................................................................12
I.NHỮNG MỤC TIÊU CỦA BẢOTRÌ...........................................................................................13
II.NHỮNG HIỆU QUẢ MANG LẠI TỪ BẢOTRÌ.........................................................................14
III.CÁC THIỆT HẠI DO BẢO TRÌ KHÔNG KẾHOẠCH...............................................................15
IV.NHỮNG ỨNG DỤNG CỦA BẢOTRÌ......................................................................................17
V.NHỮNG THÁCH THỨC ĐỐI VỚI BẢO TRÌ NGÀYNAY.........................................................18
I.PHÂN LOẠI BẢOTRÌ................................................................................................................18
1.Bảo trì không kếhoạch.............................................................................................................19
1.1Bảo trì phụchồi:......................................................................................................................19
1.2Bảo trì khẩncấp:.....................................................................................................................19
a.Bảo trì phòngngừa:..................................................................................................................19
Bảo trì phòng ngừa trựctiếp:.......................................................................................................20
Bảo trì phòng ngừa giántiếp:......................................................................................................20
b.Bảo trì cảitiến:..........................................................................................................................21

c.Bảo trì chínhxác:......................................................................................................................21
d.Bảo trì dự phòng (Redundancy, RED):....................................................................................21
e.Bảo trì năng suất toàn bộ (Total Productive Maintenance – TPM):........................................21
f.Bảo trì tập trung vào độ tin cậy (Reliability – Centred Maintenance –RCM):..........................21
g.Bảo trì phục hồi:.......................................................................................................................21
h. Bảo trì khẩncấp:......................................................................................................................21
II.Mục đích của việc giám sát tìnhtrạng......................................................................................22
III Các phương pháp giám sát tìnhtrạng.....................................................................................23
IVI.Lựa chọn giải pháp bảotrì.....................................................................................................23
I.Các công cụ quản lý 5s.............................................................................................................25
b)Sắpxếp.....................................................................................................................................25
c)Vệsinh......................................................................................................................................25
d)Sạch sẽ....................................................................................................................................26
e)Kỷluật.......................................................................................................................................26
V.2Hướng áp dụng3Q6S............................................................................................................26


a- Chỉnh lý thudọn.......................................................................................................................28
c-Sạch sẽ, quét dọn vệsinh.........................................................................................................28
d-Thanh khiết, trongsạch............................................................................................................28
e-Lễ nghi, phongcách.................................................................................................................28
f-Kỷ luật, giáohuấn......................................................................................................................28
V.5Các điểm 3Q6S trong chỉnhlý................................................................................................28
* Phương pháp xúc tiến việc chỉnh lý.........................................................................................29
V.6Hiệu quả áp dụng3Q6S.........................................................................................................29
II.SƠ ĐỒ THIẾTBỊ.......................................................................................................................33
II.2Các hệ thống bôi trơn và sơ đồ bôitrơn................................................................................34
Hệ thống bôi trơn của máy khoan cần:......................................................................................37
Các công việc cần bảo trì hằng ngày trênmáy...........................................................................38
III TÌM LỔI TRONG HỆTHỐNG..................................................................................................42

TÌM SAI HỎNG THEO HỆTHỐNG.............................................................................................43
Bài 2: LẬP KẾ HOẠCH SỮA CHỮA MÁY..................................................................................45
I.HỆ THỐNG SỬA CHỮA MÁY CÔNG CỤ:...............................................................................45
1.Hệ thống sửa chữa theo nhu cầu:...........................................................................................45
2.Hệ thống sửa chữa thay thế cụm:...........................................................................................45
3.Hệ thống sửa chữa theo tiêu chuẩn:.......................................................................................45
4.Hệ thống sửa chữa xem xét liên hoàn:...................................................................................45
5.Hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự phòng:........................................................................46
II.BẬC PHỨC TẠP SỬA CHỮA:................................................................................................50
1.Máy tiện ren:............................................................................................................................50
2.Máy khoan đứng hoặc khoan cần một trục chính:..................................................................51
3.Máy phay :................................................................................................................................51
4.Máy bào ngang :......................................................................................................................51
5.Máy mài tròn ngoài:.................................................................................................................52
6.Máy mài phẳng:........................................................................................................................52
7.Máy mài vô tâm:.......................................................................................................................52
8.Máy mài tròn trong:..................................................................................................................53
Bảng1-1.......................................................................................................................................53
2.Chu kỳ:.....................................................................................................................................54
Bảng 1 –2....................................................................................................................................54
1.Ví dụ lập kế hoạch sửa chữa máy công cụ:............................................................................58
Bảng 1-8......................................................................................................................................60
IV.LẬP BIỂU MẪU KẾ HOẠCH SỬA CHỮA:.............................................................................61
1.Lập biểu mẫu kế hoạch sửa chữa máy công cụ :...................................................................62



Phần 1
BẢO TRÌ
BÀI MỞ ĐẦU

Trong yêu cầu xã hội hiện tại vấn đề tăng năng suất lao động luôn luôn được quan
tâm để phát triển nền công nghiệp quốc dân. Từ quan điểm trên việc đầu tư năng suất cho
từng thiết bị cũng như năng suất cụm dây chuyền hoặc cho cả nhà máy mỗi ngày một cải
tiến, nhằm nâng cao năng suất, trong đó mục đích chính yếu là giảm giá thành sản phẩm.
Điều mong muốn của các nhà sản suất sản phẩm là phải ổn định sản lượng và muốn ổn
định sản lượng và tăng năng suất phải giải quyết các vấn đề tổn thất trong chu kỳ gia
công và các dạng tổn thất ngoài chu kỳ, trong các dạng tổn thất đó có dạng tổn thất độ ổn
định và tuổi thọ chi tiếtmáy.
Độ ổn định và tuổi thọ chi tiết máy được đánh giá từ các khâu:
 Thiết kế kỹthuật
 Chế tạo thửnghiệm
 Đưa vào sản xuất thửnghiệm
 Đánh giá kết quả
 Chế tạo hoànchỉnh
Trongcáckhâutrênđiềurấtquantâmlàcácchếđộlàmviệcchotừngchitiếtmáyvà
muốnđánhgiáchínhxácbắtbuộcngườisửdụngthiếtbịphảituânthủtheosựhướngdẫnkỹ thuật
bảo trì bảo dưỡng của từng thiết bị và hệ thống dây chuyền sản xuất suốt quá trình
sảnxuất.
Như vậy công tác bảo trì không những chỉ thực hiện cho từng cụm thiết bị hoặc hệ
thống dây chuyền trong nhà máy, xí nghiệp mà phải được thực hiện thường xuyên từng
ngày, giờ, thời kỳ, giai đoạn và suốt quá trình sản xuất. Việc này phải đưa vào kế hoạch
bảo trì song song với kế hoạch sảnxuất.
Trong thời đại ngày nay, thời đại công nghiệp hoá hiện đại hoá công nghiệp, máy móc
và thiết bị đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hầu hết mọi lĩnh vực: sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ, …Vì vậy, bảo trì các loại máy móc thiết bị đang ngày càng được
quan tâmnhiều.
Bảo trì là một thuật ngữ quen thuộc, tuy nhiên để hiểu rõ về vai trò, chức năng và các
hoạt động liên quan đến bảo trì lại không dễ dàng vì tuỳ theo quan điểm của mỗi tổ chức,
mỗi cơquan mà thuật ngữ bảo trì được hiểu khác nhau. Nhưng về cơ bản lại có những
điểm tươngđồng.

CÁC ĐỊNH NGHĨA VỀ BẢOTRÌ
1. Định nghĩa của Afnor(Pháp)

Bảo trì là tập hợp các hoạt động nhằm duy trì hoặc phục hồi một tài sản ở tình trạng
nhất định hoặc bảo đảm một dịch vụ xácđịnh.

 Ý nghĩa của định nghĩa trên là tập hợp các hoạt động, tập hợp các phương tiện, các
biện pháp kỹ thuật để thực hiện công tác bảotrì.
 Duy trì: phòng ngừa các hư hỏng có thể xảy ra để duy trì tình trạng hoạt động của tài
sản (máy móc, thiếtbị)


 Phục hồi: sửa chữa hay phục hồi lại trạng thái ban đầu của tài sản (bao gồm tất cả

các thiết bị, dụng cụ sản xuất, dịchvụ...)

2. Định nghĩa của BS 3811: 1984(Anh)

Bảo trì là tập hợp tất cả các hành động kỹ thuật và quản trị nhằm giữ cho thiết bị luôn
ở một tình trạng nhất định hoặc phục hồi nó về một tình trạng trong đó nó có thể thực
hiện chức năng yêu cầu. Chức năng yêu cầu này có thể định nghĩa như là một tình trạng
xác định nàođó.
3. Định nghĩa của Total Productivity Development AB (ThuỵĐiển)

Bảo trì bao gồm tất cả các hoạt động được thực hiện nhằm giữ cho thiết bị ở một tình
trạng nhất định hoặc phục hồi thiết bị về tình trạng này.
4. Định nghĩa của Dimitri Kececioglu(Mỹ)

Bảo trì là bất kì hành động nào nhằm duy trì các thiết bị không bị hư hỏng ở một tình
trạng đạt yêu cầu về mặt độ tin cậy và an toàn và nếu chúng bị hư hỏng thì phục hồi

chúng về tình trạngnày.


Chương 1
Bài 1: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BẢOTRÌ

I.

LỊCH SỬ HÌNHTHÀNH

Bảo trì có từ khi con người biết tạo ra các dụng cụ và biết cách sử dụng các dụng cụ
đó, tuy nhiên trong suốt quản thời gian dài bảo trì hầu như bị bỏ ngỏ ít được quan tâm, sở
dĩ bảo trì thiếu sự quan tâm như vậy là do nền sản xuất trên thế giới còn kém phát triển
mối quan hệ giữa các nước với nhau trong hợp tác làm ăn còn rất hạn chế, các nước đều
gói gọn đất nước mình trong một khuôn khổ vì vậy sức cạnh tranh trên thị trường hầu như
không có. Mặt khác máy móc thiết bị trong giai đoạn này chưa được nhiều, vì vậy công
việc bảo trì trong giai đoạn này chưa được quantâm.
Nền khoa học ngày một phát triển, sự vận dụng những thành tựu khoa học vào trong
sản xuất đã tạo nên của cải vật chất ngày càng nhiều, nhưng ngược lại để tiêu thụ những
sản phẩm làm ra ngày càng khó khăn nó tạo ra sự mất cân bằng trên thị trường, dẫn đến
cuộc khủng hoảng lớn về kinh tế. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến tranh thế
giới lần thứ hai, lượng hàng hoá tăng, của cải mà con người tạo ra là rất lớn so với những
thập niên trước đó, tuy vậy công việc bảo trì trong thời gian này ít được quan tâm do việc
chế tạo sản xuất trong thời gian này bằng các công cụ máy móc thiết bị còn khá đơn giản,
thời gian ngừng máy ít ảnh hưởng đến sản xuất vì vậy công việc bảo trì nó cũng mang ý
nghĩa không lớn trong sự tác động của nó đến chất lượng và năng suất cũng như trong
quá trình sản xuất. Phương thức để ngăn ngừa các thiết bị hư hỏng chưa được quan tâm
nhiều, cách thức bảo trì lúc bây giờ chủ yếu thực hiện theo kiểu hư đâu sửađó.
Khi cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra , lúc này mọi hoạt động nghiên cứu
vận dụng những thành tựu khoa học vào trong quá trình sản xuất đều nhằm mục đích

phục vụ cho chiến tranh, hơn nữa lúc này nguồn lao động lại bị thiếu hụt lớn do vậy yêu
cầu về duy trì sự ổn định của máy móc thiết bị để tạo ra của cải vật chất là rất cần thiết.
Nhất là các thiết bị công cụ cần phải hoạt động tốt để phục vụ cho chiến tranh do đó
ngành cơ khí trong thời gian này phát triển mạnh mẽ, các thiết bị máy móc ngày càng đa
dạng hơn, ngành công nghiệp ngày một phụ thuộc nhiều hơn vào máy móc với tầm quan
trọng của thiết bị máy móc đối với con người. Như vậy nên việc duy trì cho quá trình làm
việc của thiết bị được quan tâm nhiều, ở giai đoạn này có nhiều đề xuất: những hư hỏng
của máy móc thiết bị nên được phòng ngừa để tránh những sự cố hay các tình huống khẩn
cấp xảy ra do hư hỏng của thiết bị, từ đó xuất hiện khái niệm bảo trì phòng ngừa, mục
đích của khái niệm bảo trì phòng ngừa là giữ cho máy móc làm việc được ổn định, ít bị
những hư hỏng hay các sự cố xảy ra trong quá trình làm việc . Từ những yêu cầu đó nên
chi phí cho công tác bảo trì ngày một tăng lên đáng kể, mặt khác vốn đầu tư cho tài sản
cố định là khá lớn, từ đó người ta luôn tìm cách kéo dài tuổi thọ của các thiết bị công cụ
máymóc.
Trong những năm gần đây ngành công nghiệp trên thế giới đã phát triển rất nhanh
như vũ bão, nhất là từ khi ngành công nghệ thông tin được phát triển mạnh và được áp
dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực, quá trình vận dụng những phát minh để đưa vào phục
vụ cho sản xuất ngày càng nhanh hơn. Đặc biệt sự kết nối về cơ khí, điện tử, công nghệ
tin học, và công nghệ nguyên vật liệu mới, nó đã tạo ra một nền sản xuất với các thiết bị


công cụ đa dạng về chủng loại, đa chức năng, hiệu quả trong sử dụng, năng suất cao, hơn
nữa vốn đầu tư cho tài sản cố định là rất lớn. Đây cũng là cơ sở quyết định cho sự tồn tại
của các tập đoàn, các công ty trong thời buổi mà sức ép cạnh tranh là rất lớn vì vậy công
tác bảo trì trong thời gian hiện nay được quan tâm nhiều, phương thức bảo trì được cải
tiến
nhiều,
sự
vận
dụng

công
tác
bảo
trì
luôn
linh
hoạt
vàsángtạotrongsảnxuấtnhờvậymà:tăngkhảnăngsẵnsàngvàđộtincậycủathiếtbị,đảmbảo độ
an toàn, tạo ra chất lượng sản phẩm tốt hơn, không gây tác hại đến môi trường, tuổi thọ
của thiết bị được kéo dài, hiệu quả kinh tếlớn.
II. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA BẢOTRÌ

 Bảo trì đã được con người biết đến và áp dụng từ lâu. Khi con người biết sử dụng
các loại dụng cụ, đặc biệt là từ khi bánh xe được phát minh, con người đã có những
phương pháp bảo dưỡng những dụng cụ đó nhưng phạm vi của bảo trì còn rất hạn hẹp.
Trong vài thập niên gầnđây, khoa học kỹ thuật phát triển mạnh, nền sản xuất đại công
nghiệp được áp dụng rộng rãi nên số lượng và chủng loại tài sản cố định như máy móc,
thiết bị, nhà xưởng,... có sự gia tăng khổng lồ. Do đó, bảo trì được coi trọng và quan tâm
đúng mức, nhằm đáp ứng yêu cầu của sản xuất côngnghiệp.
 Bảo trì đã trải qua 03 thếhệ:
 Thế hệ thứ nhất: Trước chiến tranh thế giới thứ II. trong giai đoạn này, công

nghiệp chưa phát triển, việc chế tạo và sản xuất được thực hiện bằng các thiết bị máy
móc còn đơn giản, thời gian dừng máy ít ảnh hưởng đến sản xuất do đó, công việc bảo trì
cũng rất đơn giản. Bảo trì không ảnh hưởng lớn về chất lượng và năng suất.Vì vậy ý thức
ngăn ngừa các thiết bị hư hỏng chưa được phổ biến trong đội ngũ quản lý. Do đó không
cần thiết phải có các phương pháp bảo trì hợp lý cho máy móc. Bảo trì chủ yếu là sửa
chữa các máy móc và thiết bị khi bị hưhỏng.
 Thế hệ thứ hai: sau chiến tranh thế giới thứ II. Do ảnh hưởng của chiến tranh

đã làm tăng nhu cầu về nhiều loại hàng hoá trong khi nguồn nhân lực cung cấp cho CN
lại giảm sút đáng kể. Do đó, cơ khí hoá được phát triển mạnh mẽ. Lấy máy móc để thay
thế cho nguồn nhân lực bị thiếu hụt. Trong giai đoạn này, máy móc đã phổ biến hơn và
phức tạp hơn.Công nghiệp trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào thiết bị, máy móc. Do sự phụ
thuộc ngày càng tăng, thời gian ngừng máy ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Đôi khi
có một câu hỏi được nêu ra là “con người kiểm soát máy móc hay máy móc điều khiển
con người”. Nếu công tác bảo trì được thực hiện tốt trong nhà máy thì con người sẽ kiểm
soát được máy móc, ngược lại máy móc hư hỏng sẽ gây khó khăn cho con người. Vì vậy
đã có ý kiến cho rằng những hư hỏng của thiết bị có thể vànên được phòng ngừa để tránh
làm mất thời gian khi có những sự cố hay tình huống khẩn cấp xảy ra. Từ đó đã bắt đầu
xuất hiện khái niệm phòng ngừa mà mục tiêu chủ yếu là giữ cho thiết bị luôn hoạt động ở
trạng thái ổn định chứ không phải sửa chữa khi có hư hỏng. Trong những năm 1960 giải
pháp bảo trì chủ yếu là đại tu thiết bị vào những khoảng thời gian nhất định. Chi phí bảo
trì cũng đã bắt đầu gia tăng đáng kể so với những chi phí vận hành khác. Cuối cùng vốn
đầu tư cho tài sản cố định đã gia tăng đáng kể, do đó con người cần phải có những
phương pháp để làm chủ máy móc, giảm thời gian ngừng máy, giảm bớt chi phí để sửa
chữa máy móc thiết bị. Điều này dẫn đến việc phát triển những hệ thống kiểm soát và lập
kế hoạch bảotrì.


 Thế hệ thứ ba: Từ giữa những năm 1980, CN thế giới đã có những thay đổi.
Những thay đổi này đòi hỏi công việc bảo trì phải đáp ứng các yêu cầu: khả năng sẵn
sàng và độ tin cậy cao hơn, an toàn cao hơn, chất lượng sản phẩm tốt hơn, không gây tác
hại môi trường, tuổi thọ thiết bị dài hơn, hiệu quả kinh tế lớn hơn. Từ những yêu cầu đó,
con người ngày nay đã có rất nhiều những nghiên cứu mới về bảo trì như: nghiên cứu
tình trạng của máy móc, nghiên cứu những rủi ro có thể xảy ra, nghiên cứu, phân tích các
dạng hư hỏng,…
 Từ lịch sử phát triển của bảo trì ta thấy bảo trì đóng vai trò rất quan trọng
trong sản xuất CN để tạo ra của cải vật chất cung cấp cho xãhội.

III. XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN BẢO TRÌ TẠI VIỆTNAM

Nước Việt Nam là một nước mà nông nghiệp chiếm vị trí chủ lực trong sản xuất kinh
tế quốc dân, nền công nghiệp chưa được phát triển, nông dân phần lớn chủ yếu sống dựa
vào trồng trọt và chăn nuôi. Các thiết bị công cụ máy móc phục vụ cho sản xuất còn rất
hạn chế vì vậy công việc bảo trì chưa được quantâm.
Trong những năm từ 1986 trở lại đây, khi Việt Nam đã có những chính sách thay đổi,
thu hút được vốn đầu tư của nước ngoài sức đầu tư luôn tăng không ngừng, nông nghiệp
đã đã được cơ giới hoá nhiều, ngành công nghiệp đang trên đà phát triển mạnh, thúc đẩy
nhanh quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá, đặc biệt các ngành như: công nghệ thông
tin, điện tử, cơ khí đã phát triển rất mạnh. Đồng thời các ngành thế mạnh của nước ta đã
có cơ hội phát triển mạnh trong nước và bành trướng đến các nước trên thế giới, từ đó đời
sống của người dân ngày một nâng cao, phương thức lao động đã thay đổi rất lớn. Ở Việt


Nam đã có nhiều khu chế xuất lớn. Đây cũng là nơi tiếp nhận những chuyển giao công
nghệ và các công nghệ tiên tiến của cácnước trên thế giới và cũng là nơi tập trung nhiều
các loại máy móc và thiết bị sản xuất với nhiều chủng loại, các thiết bị máy móc này được
chế tạo và sản xuất ở nước ngoài được đem tới Việt Nam để vận hành sản xuất. Công việc
cần phải làm của chúng ta là duy trì ổn định, kéo dài thời gian làm việc của các thiết bị
công cụ. Đây cũng là xu hướng mới của công tác bảo trì mà chúng ta cần phải làm trong
hiện tại và lâu dài, hiện nay công tác bảo trì ở Việt Nam đang hình thành và ngày càng
chiếm một vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển sản xuất kinh doanh của các nhà
máy, công ty. Các phương thức bảo trì phòng ngừa hư hỏng hay vận hành cho đến khi hư
hỏng rồi mới thay thế sửa chữa trước đây được thay đổi bằng hình thức quản lý bảo trì
mới: bảo trì phòng ngừa, bảo trì cải tiến, bảo trì chính xác, bảo trì dự phòng, bảo trì năng
suất toàn bộ, bảotrìtập trung độ tin cậy, bảo trì phục hồi, bảo trì khẩn cấp. Đặc biệt là mô
hình hệ thống quản lý bảo trì thủ công dần được thay thế bằng hình thức quản lý bảo trì
được máy tính hoá đang ngày càng phát triển ở các nước tiên tiến và có xu hướng mở
rộng ở các nước có nền kinh tế đang phát triển trong đó có ViệtNam.

* Những công việc mà người Việt Nam phải đảmnhận

Công nghệ sản xuất các thiết bị máy móc ở Việt Nam còn hạn chế, có nhiều yếu tố
ảnh hưởng đến là do: đất nước ta còn nghèo, trình độ dân trí còn thấp, nông nghiệp
chiếm tới 70% dân số quốc dân, quá trình chuyển hoá từ nông nghiệp sang công nghiệp
đang trong giai đoạn đầu của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Mặt khác sự tụt
hậu về kinh tế và vận dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật công nghiệp mới vào
trong sản xuất chưa nhiều, có một khoảng cách rất lớn so với các nước tiên tiến, hầu hết
các thiết bị máy móc đang sử dụng trong nước đều phải nhập từ nước ngoài. Đặc biệt
trong ngày nay khi mà công nghệ sản xuất các thiết bị máy móc đang tiến lên một tầm
cao, đã sản xuất ra các thiết bị rất hiện đại, đa năng trong sử dụng. Do đó yêu cầu về sử
dụng cũng như yêu cầu phải đảm bảo cho các thiết bị làm việc được ổn định. Đây là
những yêu cầu đòi hỏi ở con người trong thời buổi công nghiệp hoá hiện đại hoá, cụ thể
là tại ViệtNam.
- Các thiết bị máy móc, dụng cụ, phụ tùng hầu hết đều được thiết kế ở nướcngoài.
- Những thiết bị máy móc, dụng cụ, phụ tùng hầu hết đều được sản xuất ở nướcngoài.
- Người Việt Nam phải biết sử dụng vận hành các thiết bị đó, hầu như mấu chốt
những hư hỏng của các thiết bị là do quá trình sử dụng không đúng phương pháp,
nguyên tắc. Do đó sự đòi hỏi về khả năng sử dụng là rất cần thiết đối với người Việt
Nam trong quá trình vận hành sử dụng các thiếtbị.
- Ngoài việc sử dụng các thiết bị trên, yêu cầu về bảo dưỡng, công tác bảo trì, các
thiết bị phụ tùng, cơ cấu vận hành máy móc là vô cùng cần thiết, nhất là trên thị trường
sử dụng ngày nay các thiết bị hết sức đa dạng, đa chủng loại do đó yêu cầu về khả năng
bảo trì là rấtlớn.


Bài 2: CÁC HOẠT ĐỘNG BẢO TRÌ

I. NHỮNG MỤC TIÊU CỦA BẢOTRÌ

Ở thế hệ thứ nhất bảo trì không ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả sản xuất nên ít
được quan tâm. Trong nền sản xuất CN hiện đại, không thể tập trung nguồn lực quá nhiều
vào việc sửa chữa thiết bị khi chúng bị hư hỏng. Mỗi lần ngừng máy thì rõ ràng là chiến
lược bảo trì không hiệu quả. Trong nền công nghiệp hiện đại, mục tiêu của bảo trì là giữ
cho máy móc, thiết bị luôn hoạt động ổn định theo lịch trình mà bộ phận sản xuất đã lên
kế hoạch. Thiết bị phải sẵn sàng hoạt động để tạo ra các sản phẩm đạt chất lượng. Để đạt
được mục tiêu này, bảo trì cần phải thực hiện những công việcsau:
 Thực hiện chương trình kỹ thuật bảo trì tổng hợp trong mua bán, kỹ thuật, nghiên
cứu, phát triển sản xuất, kiểm tra, kiểm soát chất lượng, bao gói, vận chuyển, lắp đặt, vận
hành, dịch vụ tại chỗ, thực hiện công việc khắc phục bất cứ khi nào và bất cứ nơi đâu khi
cần, đưa những đặc trưng của độ tin cậy và khả năng bảo trì toàn diện và đúng đắn vào
trong tất cả các hoạt động của công ty tiếp xúc với sản phẩm từ đầu đếncuối.
 Xác định độ tin cậy, khả năng bảo trì tối ưu, các yếu tố này nên được thiết kế vào
trong sản phẩm để chu kỳ sống là nhỏnhất.
 Thu nhận các dữ liệu và thời gian vận hành đến khi hư hỏng, ghi nhận tỷ lệ hư hỏng
của một bộ phận hoặc thiết bị tương ứng với tuổi đời của nó.Việc làm này giúp ta xác
định được những yếu tốsau:
° Thời gian chạy rà và thời gian làm nóng máy tốiưu.
° Thời gian bảo hành tối ưu và chi phí tươngứng.


° Thời gian thay thế phòng ngừa tối ưu của các bộ phận quantrọng.
° Các phụ tùng tốiưu.
 Thực hiện phân tích các dạng, tác động và khả năng tới hạn của hư hỏng để xác định
những bộ phận nên tập trung thiết kế lại, nghiên cứu và phát triển theo quan điểm bảotrì.
 Nghiên cứu hiệu quả của các dạng hư hỏng để xác định thiệt hại của những bộ phận
và thiết bị lân cận, thiệt hại về sản xuất, lợi nhuận và sinh mạng cũng như tổn hại đến
thiện chí và uy tín của công ty.
 Nghiên cứu các kiểu hư hỏng của các chi tiết, các bộ phận, sản phẩm, hệ thống và tỷ
lệ hư hỏng tương quan để đề nghị thiết kế, nghiên cứu và phát triển nhằm cực tiểu hoá

hưhỏng.
 Thực hiện những lời khuyên cải tiến thiết kế bắt nguồn từ những nỗ lực phân tích
một cách toàn diện các dạng, tác động và khả năng tới hạn của hưhỏng.
 Xác định sự phân bố các thời gian vận hành đến khi hư hỏng của các chi tiết, các bộ
phận các sản phẩm và các hệ thống để hỗ trợ cho việc tính toán tỉ lệ hư hỏng và độ tincậy.
 Xác định phân bố các thời gian phục hồi thiết bị hư hỏng. Các thời gian này nên bao
gồm mọi thành phần của thời gian ngừng máy và những phân bố của mỗi thành phần thời
gian ngừng máy như thời gian ngừng máy để phục hồi, chẩn đoán, hậu cần và
hànhchính…
 Giảm số bộ phận thiết kế của thiếtbị.
 Sử dụng các phiếu kiểm tra kỹ thuật bảo trì trong tất cả các giai đoạn hoạt động của
thiếtbị.
 Xây dựng một hệ thống báo cáo về hư hỏng và bảo trì để thu thập một cách khoa học
những dữ liệu về độ tin cậy và khả năng bảo trì cầnthiết.
 Đảm bảo các chi tiết, các bộ phận, các thiết bị khởi động được nhờ lắp đặt đúng đắn,
có các sổ tay vận hành và bảo trì tốt, ngoài ra người bảo trì cần có kinh nghiệm thực tiễn
về bảo trì phục hồi và phòng ngừatốt.
 Xác định quy mô và trình độ chuyên môn của đội ngũ bảo trì và trình độ chuyên
môn cho mọi loại thiếtbị.
 Xác định phân phối các thời gian bảo trì phòng ngừa, giá trị trung bình và thời gian
thay đổi củachúng.
 Giám sát hiệu quả sử dụng thực tế của thiết bị, tính toán các khả năng bảo trì và tỷ lệ
sửa chữa những chi tiết và thiết bị hư hỏng. Nếu những khả năng bảo trì và tỷ lệ sửa chữa
này thấp hơn mục tiêu thiết kế thì phải thực hiện ngay những hành động khắc phục trước
khi phải đương đầu với những sự cố nghiêm trọng của thiếtbị.
 Xác định những phụ tùng có độ tin cậy cao, chi phí tối thiểu, tối ưu để cung cấp cho
thiết bị và nhờ vậy giảm các chi phí tồnkho.
 Định lượng, cực đại hoá khả năng sẵn sàng của thiết bị và cực đại hoá thời gian thiết
bị vận hành ổnđịnh.
 Tăng doanh thu cho nhàmáy.

 Giảm chi phí cho sảnphẩm.
II. NHỮNG HIỆU QUẢ MANG LẠI TỪ BẢOTRÌ

Trong nền kinh tế hiện nay khi mà cơ chế thị trường có nhiều thay đổi, đồng thời với
sự áp dụng những thành tựu khoa học vào trong công nghệ chế tạo đã làm thay đổi cục
diện của nền công nghiệp. Yếu tố kỹ thuật công nghệ thiết bị máy móc đóng vai trò quyết
định đến nâng cao chất lượng và khả năng nâng cao cạnh tranh của các doanh nghiệp nó


quyết định hoàn toàn đến sự thành bại của nền công nghiệp sản xuất, vì vậy việc đầu tư
cho trang thiết bị máy móc nó có một ý nghĩa quyếtđịnh.
Ngày nay bảo trì được coi trọng với đúng chức năng của nó, nhất là khi sự gia tăng
khổng lồ về tài sản cố định, trên cơ sở đó những lợi ích mang lại từ công tác bảo trì được
thể hiện qua một số mặtsau:
- Giảm được thời gian ngừng máy ngoài kế hoạch, giữ vững ổn định cho các thiết bị
hoạt động, nhờ vậy mà kế hoạch sản xuất không bị phá vỡ nhịp sản xuất không thay đổi
duy trì được năng suất. Đối với tình hình hiện nay trong công ty Juki, việc duy trì ổn định
kế hoạch sản xuất là mong đợi của tất cả các bộ phận trong công ty, nhất là hiện nay khi
mà công ty đang gia công theo các đơn đặthàng.
- Kéo dài chu kỳ sống của thiết bị: Trong thời đại công nghiệp hoá như ngày nay, khi
mà vốn đầu tư cho tài sản cố định là rất lớn vì vậy việc kéo dài chu kỳ sống là một
phương châm của nhà chế xuất. Sự đa dạng, phong phú của các thiết bị từ những loại thiết
bị mới tối tân cho đến các thiết bị cũ kỹ lạc hậu, do đó cần phải quan tâm nhiều hơn đến
các thiết bị phụ tùng thay thế, đặc biệt là các máy cũ đang hoạt động, phụ tùng thay thế là
một yếu tố cần thiết bởi vì khó tìm ra các phụ tùng thay thế cho thiết bị, nếu tìm ra được
thì giá cả cũng khácao.
- Nâng cao năng suất: Khi thiết bị hoạt động ổn định, dây chuyền sản xuất không bị
ngừng trệ thì kế hoạch sản xuất được đảm bảo, vì vậy năng suất luôn tăng lên không bị
biến động, nhờ vậy mà việc hoạch định những sách lược sản xuất của công ty được dễ
dàng không bị lệ thuộc bởi các thiết bị. Trong cơ chế sản xuất ngày nay khi muốn tăng

tốc về năng suất thì phải luôn gắn liền với sự tăng tốc hoạt động của thiết bị, vì thế công
tác duy trì ổn định cho hoạt động của các thiết bị máy móc là việc làm để nâng cao
năngsuất.
- Nâng cao được chất lượng sản phẩm: Máy móc hoạt động ổn định không có những
hư
hỏng
haynhữnglầnngừngmáyngoàidựkiến,sựvậnhànhổnđịnhcủacácthiếtbịnósẽgiảmđếnmức tối
đa những phế phẩm, nhờ vậy mà chất lượng sản phẩm được tốt hơn. Đây là yếu tố mà
các nhà sản xuất luôn mong muốn cóđược.
- Khi các thiết bị hoạt động tốt năng suất sẽ ổn định không bị sụt giảm, công suất của
các thiết bị vẫn hoạt động bình thường cho nên nguồn nhiên liệu cung cấp năng lượng
cho các thiết bị luôn ổn định không tăng. Trong công nghệ chế tạo máy hiện nay người ta
tìm cách cực tiểu hoá lượng nhiên liệu cung cấp cho thiết bị, hiện nay với tốc độ phát
triển mạnh của cơ giới hoá cho nên nguồn nhiên liệu cung cấp ngày một cạn kiệt dần các
chủ tư liệu sản xuất bị phụ thuộc nhiều vào nguồn cung cấp nhiên liệu, hơn nữa giá cả
của nhiên liệu không ổn định, vì thế giảm được chi phí nhiên liệu là giảm được một
khoảng kinh phí rấtlớn.
III. CÁC THIỆT HẠI DO BẢO TRÌ KHÔNG KẾHOẠCH

Ngày nay khi mà nền sản xuất công nghiệp tăng như vũ bão, cơ giới hoá đã được trải
khắp từ những nước phát triển cho đến những nước đang phát triển, từ thành thị cho đến
nông thôn miền núi nó gắn chặt vào đời sống sản xuất, đồng thời nó là công cụ sinh nhai
của mọi dân tộc, vì vậy mỗi lần ngừng máy ảnh hưởng lớn đến năng suất của thiết bị, làm
giảm sản lượng, tăng chi phí vận hành và gây trở ngại cho cho dịch vụ khách hàng.
Những hậu quả của thời gian ngừng máy lại trầm trọng hơn do công nghiệp chế tạo thế
giới có xu hướng thực hiện các hệ thống đúng sai, đặc biệt trong những năm gần đây khi


vận dụng cơ khí hoá, tự động hoá đã làm độ tin cậy và khả năng sẵn sàng trở thành những
yếu tố quan trọng hàng đầu trong ngành côngnghiệp.

Sự kết nối giữa các thiết bị nó có liên quan chặt chẽ với nhau do đó chỉ cần một sai
hỏng nhỏ cũng đủ ngừng trệ toàn bộ dây chuyền hay một hệ thống sản xuất lớn. Qua điều
tra tổn thất của một giờ ngừng sản xuất do máy móc thiết bị hư hỏng đối với ngành dầu
khí là lên đến vài triệu USD. Từ đó cho thấy những thiệt hại của thiết bị là vô cùng lớn,
nếu hạn chế được thì nó giảm được những thiệt hại to lớn đó. Việc giảm được những sự
cố trên đồng nghĩa với những lợi ích lớn lao mà khả năng sẵn sàng của thiết bị mang lại,
để nâng cao khả năng sẵn sàng của thiết bị thì nó phụ thuộc hoàn toàn vào phương thức
và khả năng bảotrì.
Người ta ví công tác bảo trì và kết quả của nó có thể so sánh với một tảng băng trôi mà
phần lớn ở dưới mặt nước không thấy được, chỉ có phần nằm trên mặt nước là trông thấy
được, phần trông thấy được thể hiện các chi phí của bảo trì trực tiếp được dễ dàng tìm
thấy trong các công ty, xí nghiệp thông qua các văn bản kế toán tài chính. Phần không
trông thấy được thể hiện các chi phí khác nhau phát sinh do công tác bảo trì, chủ yếu là
bảo trì phục hồi, các thiệt hại về tài chính do công tác bảo trì gây ra thông thường khó
nhận thấyhơn.
* Những thiệt hại mà phương thức bảo trì không có kế hoạch có thể gây ralà:
- Thiệt hại do tuổi thọ của máy giảm: máy móc thiết bị không được kiểm tra thường

xuyên, sự vận hành đến khi hư hỏng rồi mới sửa chữa thay thế, vì vậy những ảnh hưởng
của nó là rất lớn không chỉ với các bộ phận hư hỏng đó mà nó có thể ảnh hưởng không tốt
đến tất cả cụm hay các bộ phận lân cận, do đó tuổi thọ của thiết bị sẽ giảm đángkể.
- Thiệt hại về năng lượng: tiêu thụ năng lượng thường cao hơn khi công tác bảo trì
không được thực hiện một cách đúng đắn, một thiết bị được bảo trì tốt sẽ tiêu thụ năng
lượng íthơn.
- Thiệt hại về chất lượng sản phẩm: thiệt hại về chất lượng sản phẩm sẽ xuất hiện khi
thiết bị bảo trì kém, nếu có quyết định thay đổi tình trạng bảo trì thì phải xem xét mối
quan hệ giữa các chi phí chất lượng và chi phí bảotrì.
- Thiệt hại về năng suất: công tác bảo trì kém trong thời gian dài sẽ làm giảm hiệu năng
của thiết bị vì xuống cấp và hao mòn do đó quá trình hoạt động của thiết bị là không tốt,
hiệu năng giảm sẽ làm giảm sảnlượng.

- Thiệt hại về nguyên vật liệu: nếu công tác bảo trì kém, hoạt động của các thiết bị
không ổn định do đó dễ làm phát sinh phế phẩm, gây hao phí nguyên vậtliệu.
- Thiệt hại do an toàn lao động kém, gây hậu quả không tốt đến thái độ làm việc và
năng suất lao động của công nhân. Máy móc được bảo trì kém dễ gây mất an toàn và làm
xấu đi môi trường lao động, công nhân sẽ kém nhiệt tình, không an tâm trong sản xuất vì
vậy năng suất lao động sẽgiảm.
- Thiệt hại về vốn: nếu công tác bảo trì được thực hiện kém thì số lần ngừng máy sẽ
xuất hiện nhiều, những lần ngừng máy này thường gắn liền với những thiệt hại quan
trọng đồng thời phụ tùng dự trữ để thay thế phải nhiều hơn. Việc dự trữ phụ tùng thay thế
trong kho sẽ phát sinh chi phí vốn đầu tư ban đầu, ở các nước đang phát triển chi phí lưu
kho được tính sắp xỉ 35% giá trị vật tư được lưu trữ, khi áp dụng những phương thức bảo
trì tốt, chi phí lưu kho sẽ giảm nhu cầu về phụ tùng sẽ ít đi do đó các kho lưu trữ thiết bị
phụ tùng thay thế sẽ giảm nếu áp dụng phương thức bảo trì tốt. Sản xuất đúng lúc đang
được thực hiện trong nhiều công ty. Chỉ số khả năng sẵn sàng cao có tầm quan trọng


trong thực hiện sản xuất đúng lúc, chỉ số khả năng sẵn sàng thấp thì cần có những kho dự
trữ trung gian do đó làm gia tăng chi phí vốn đầu tư. Công tác bảo trì nó có một yếu tố
quan trọng để giữ các chi phí vốn đầu tư ở một mức hợplý.
- Thiệt hại về khả năng xoay hồi vốn: nếu công tác bảo trì không hợp lý những hư hỏng
sẽ làm đình trệ sản xuất, nhà sản xuất không thể bán những sản phẩm ra thị trường và thu
hồi khoản tiền từ khách hàng, gây khó khăn trong kinh doanh sảnxuất.
- Thiệt hại do mất khách hàng và thị trường: công tác bảo trì không hợp lý sẽ dẫn đến
các lần ngừng máy ngoài kế hoạch và vi phạm thời hạn giao hàng. Trong ngày nay khi mà
cuộc chạy đua tranh thủ dành khách hàng của các nhà sản xuất diễn ra rất quyết liệt, có
thể nói thương trường là chiến trường, thời gian giao hàng không đúng, khi đó khách
hàng có thể cắt hợp đồng và lựa chọn các nhà cung cấp chắc chắn hơn.
- Thiệt hại về uy tín: khi các lần ngừng máy xảy ra, nhà sản xuất sẽ không thể thực
hiện đúng thời gian qui định nên sẽ mất uy tín với kháchhàng.
- Thiệt hại do vi phạm hợp đồng: trong cơ chế thị trường để đảm bảo cho đôi bên giữa

nhà sản xuất cung cấp và nhà đặt hàng tiêu thụ sản phẩm thường có những hợp đồng kinh
tế, khi mà thiết bị hoạt động không ổn định bên Cung không cung cấp hàng hoá đã đặt
đúng thời gian qui định cho bên cầu vì vậy phải bồi thường cho bên đặthàng.
- Thiệt hại về doanh thu và lợi nhuận: những thiệt hại trên sẽ làm ảnh hưởng lớn đến
doanh thu và lợi nhuận. Trong xu hướng ngày nay tất cả các công ty trên thế giới nói
chung và công ty Juki Việt Nam nói riêng luôn tìm mọi cách làm hạn chế tối đa những
thiệt hại do công tác bảo trì gây ra. Hiện nay các công ty trong nước cũng như ngoài nước
đang đóng tại Việt nam thực hiện chiến lược xây dựng lại hệ thống bảo trì cho phù hợp
với các thiết bị mà họ đangcó.
IV. NHỮNG ỨNG DỤNG CỦA BẢOTRÌ

Bảo trì ngày nay đã phát triển một cách vượt bậc, kỹ thuật bảo trì cung cấp những tính
toán và những ứng dụng thực tếsau:
- Dự đoán độ tin cậy của các bộ phận máy từ các dữ liệu về hưhỏng.
- Cung cấp các giải pháp đạt được độ tin cậy của hệthống.
- Đánh giá số lượng máy dự phòng trong thiết kế và xác định số lượng máy dự phòng
cần thêm.
- Dự đoán số lượng máy dự phòng cần thiết để đạt độ tin cậy mongmuốn.
- xác định những phần, những bộ phận mà thay đổi thiết kế sẽ có lợi nhất về mặt độ
tin cậy và giảm thiểu những chiphí.
- Tạo cơ sở để so sánh hai hay nhiều thiếtkế.
- Phân tích mối quan hệ giữa khả năng độ tin cậy, chi phí trọng lượng khả năng vận
hành và độ antoàn.
- Thời gian chạy rà và làm nóng máy tốiưu.
- Thời gian và chi phí vận hành tốiưu.
- giai đoạn bắt đầu mòn mãnhliệt.
- Xác định khi nào thay thế một bộ phận trước khi bộ phận này bị mòn mãnh liệt hoặc
hưhỏng hoàntoàn.
- Xác định trách nhiệm về hư hỏng thiết bị là do thiết kế, chế tạo, mua sắm, kiểm soát
chất lượng, thử nghiệm, bán hàng hay dịchvụ.

- Chỉ dẫn ra quyết định thực hiện hành động phục hồi để giảm đến mức thấp nhất các
hư hỏng và loại trừ khả năng thiết kế thừa hoặcthiếu.
- Xác định những khu vực có thể đầu tư tài chính tốt nhất để nghiên cứu về khả năng
phát triển về độ tin cậy và khả năng bảotrì.


- Xác định những hư hỏng xảy ra ở những thời điểm nào đó trong thời gian hoạt động

của máy và chuẩn bị để đối phó vớichúng.
- Cung cấp những chỉ dẫn cho các quá trình và kỹ thuật chế tạo để đạt được những
mục tiêu về độ tin cậy chếtạo.
- Cung cấp những chỉ dẫn để xem xét lại khả năng bảo trì và độ tin cậy tớihạn.
- Hỗ trợ cung cấp những chỉ dẫn cho quá trình kiểm soát chấtlượng.
- Thiết lập những khu vực cần giảm thiểu những chi phí do thiếu tráchnhiệm.
- Giảmcácchiphítồnkhonhờcungứngđúngphụtùngmộtcáchkịpthời.
- Hỗtrợxúctiếnbuônbántrêncơsởđộtincậyvàkhảnăngbảotrìcủacácsảnphẩmchế tạo.
- Giảm chi phí bảo hành hoặc là với cùng chi phí thì tăng thời gian bảohành.
- Hỗtrợcungcấpnhữngchỉdẫnđểđánhgiácácnhàcungcấptiềmnăngtrêncơsởđộtin
cậy và khả năng bảo trì sản phẩm củahọ.
- Hỗ trợ cung cấp những chỉ dẫn để xác định khả năng bảo trì của hệ thống, khả năng
cung ứng phụ tùng và các bộ phụ tùng với chi phí tốithiểu.
- Xác định thời gian cần thiết để sửa chữa định kỳ hệthống.
- Xác định khả năng sẵn sàng của hệ thống và giá trị cầnđạt.
- Xác định năng lực của hệ thống và giá trị cầnđạt.
- xác định các yếu tố sử dụng của hệ thống và giá trị cầnđạt.
- Xác định khả năng bảo trì của hệ thống và giá trị cầnđạt.
- Xác định tổng giờ lao động cần thiết cho toàn bộ các công việc bảotrì.
- Thực hiện phân tích các dạng tác động và khả năng tới hạn của hư hỏng để xác định
các bộ phận cần tập trung thiết kế lại, nghiên cứu phát triển và thử nghiệm hệ thống nhằm
nâng cao không ngừng độ tin cậy và khả năng bảo trì của sảnphẩm.

V. NHỮNG THÁCH THỨC ĐỐI VỚI BẢO TRÌ NGÀYNAY

Ngày nay khi kỹ thuật ngày một phát triển do vậy các thiết bị ngày càng đa dạng đa
chức năng, đặc biệt là sự phát triển của lĩnh vực tự động hoá. Sự kết nối giữa các lĩnh vực
liên quan như: tin học, cơ khí, điện, khí nén, thuỷ lực. Đặt ra khả năng cho các nhà quản
lý bảo trì là rất lớn, nhà quản lý bảo trì hiện đại phải giải quyết các vấn đềsau:
- Lựa chọn kỹ thuật bảo trì thích hợpnhất.
- Phân biệt các loại quá trình hưhỏng.
- Đáp ứng mọi mong đợi của người chủ thiết bị, người sử dụng thiết bị và của toàn
xãhội.
- Thực hiện công tác bảo trì hiệu quảnhất.
- Hoạt động bảo trì với sự hỗ trợ và hợp tác tích cực của mọi người có liênquan.

Bài 3: CÁC GIẢI PHÁP BAO TRÌ
I. PHÂN LOẠI BẢOTRÌ

Ngày nay các thiết bị rất đa dạng phong phú từ những máy móc tối tân, máy công
cụ chuyên dùng …, đời sống của con người ngày một đi lên. Những nhu cầu đòi hỏi của
con người rất lớn, do đó sự phát triển nhanh, tốc độ cơ khí hoá phần nào đã đáp ứng thoả
mãn được những nhu cầu trên của con người. Khoa học ngày nay phát triển rất nhanh sự
liên thông giữa các lĩnh vực: cơ khí, điện, công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới…
được kết nối với nhau và đã tạo ra những bước phát triển vượt bậc. Nhất là lĩnh vực công
nghệ chế tạo, sở dĩ sự phát triển nhanh đến như vậy là nhờ quá trình vận dụng những


thành tựu khoa học để phục vụ cho quá trình phát triển được rút ngắn đến mức kỷ lục. Từ
khi tìm ra những nguyên lý đến khi đưa vào áp dụng trong thực tế chỉ trong vòng 2(3
năm, quá trình phát triển của vật liệu liệu mới đã nâng cao, kéo dài tuổi thọ của thiết bị.
Với sự đa dạng thiết bị máy móc trong công ty đòi hỏi bộ phận bảo trì phải hình thành
nên một chiến lược bảo dưỡng cho tất cả các loại thiết bị khác nhau từ đơn giản đến phức

tạp. Tương ứng với từng loại thiết bị, chi tiết, phụ tùng máy móc là những chiến lược,
phương pháp bảo trì thích hợp. Do tính đa dạng của từng loại thiết bị như trên nên bảo trì
phải có những phương pháp riêng cho mình như: bảo trì không kế hoạch và bảo trì có
kếhoạch.
1.

Bảo trì không kếhoạch

Chiến lược này được xem như là “vận hành cho đến khi hư hỏng”, nghĩa là không
hề có bất kỳ một kế hoạch hay hoạt động bảo trì nào trong khi thiết bị đang hoạt động cho
đến khi hư hỏng. Chiến lược này gồm 02 giải pháp chính phổ biếnlà:
1.1 Bảo trì phụchồi:
Bảo trì phục hồi không kế hoạch là loại bảo trì không thể lập được kế hoạch. Một
công việc được xếp vào loại bảo trì phục hồi không kế hoạch khi mà thời gian dùng cho
công việc ít hơn 8 giờ. Trong trường hợp này không thể lập kế hoạch làm việc một cách
hợp lý. Nhân lực phụ tùng và các tài liệu kỹ thuật cần thiết đối với công việc bảo trì này
là không thể lập kế hoạch và chuẩn bị trước khi công việc bắt đầu mà phải thực hiện đồng
thời với công việc. Bảo trì phục hồi không kế hoạch là tất cả các hoạt động bảo trì được
thực hiện sau khi xảy ra đột xuất một hư hỏng nào đó để phục hồi thiết bị về tình trạng
hoạt động bình thường nhằm thực hiện các chức năng yêucầu.
1.2 Bảo trì khẩncấp:
• Bảo trì khẩn cấp là bảo trì cần được thực hiện ngay sau khi có hư hỏng xảy ra để
tránh những hậu quả nghiêm trọng tiếptheo.
• Trong thực tế, do thiếu tính linh hoạt và không thể kiểm soát chi phí được nên bảo
trì khẩn cấp là phương án bất đắc dĩ và ít được chấp nhận. Thay vào đó có thể sử dụng
các giải pháp hiệu quả và linh hoạthơn.
Bảo trì không kế hoạch thường chi phí cao và các lần ngừng sản xuất không biết
trước được, do đó sẽ làm cho chi phí bảo trì trực tiếp và chi phí bảo trì gián tiếp cao. Vì
thế bảo trì không kế hoạch thường chỉ thích hợp cho những trường hợp ngừng máy đột
xuất chỉ gây ra những thiệt hại tối thiểu. Đối với những thiết bị quan trọng trong các dây

chuyền sản xuất, những lần ngừng máy đột xuất có thể gây ra tổn thất lớn cho nhà máy
đặc biệt là sản lượng và doanh thu, do đó giải pháp bảo trì này cần phải giảm đến mức tối
thiểu trong bất kỳ một tổ chức bảo trìnào.
2. Bảo trì có kế hoạch

 Bảo trì có kế hoạch là bảo trì được tổ chức và thực hiện theo một chương trình đã

được hoạch định và kiểm soát.
 Bảo trì có kế hoạch bao gồm các chiến lượcsau:
a. Bảo trì phòngngừa:

Là hoạt động bảo trì được lập kế hoạch trước và đựơc thực hiện theo một trình tự
nhất định để ngăn ngừa các hư hỏng xảy ra hoặc phát hiện các hư hỏng trước khi chúng


phát triển đến mức làm ngừng máy và gián đoạn sản xuất. Như đã thấy ở định nghĩa, bảo
trì phòng ngừa được chia thành hai bộ phận khác nhau, bảo trì phòng ngừa được thực
hiện để ngăn ngừa các hư hỏng xảy ra và bảo trì phòng ngừa được thực hiện để phát hiện
những hư hỏng trước khi chúng phát triển đến mức làm ngừng máy hoặc các bất ổn xảy
ra trong sản xuất. Có hai giải pháp thực hiện chiến lược bảo trì phòngngừa:
*Bảo trì phòng ngừa trựctiếp:

Được thực hiện định kỳ nhằm ngăn ngừa hư hỏng xảy ra bằng cách tác động và cải
thiện một cách trực tiếp trạng thái vật lý của máy móc thiết bị.
VD: Thay thế các chi tiết phụ tùng, kiểm tra các bộ phận bôi trơn thay dầu mỡ, lau
chùi, làm sạch máy móc,...theo kế hoạch hoặc chương trình đã định sẵn. Các hoạt động
bảo trì phòng ngừa trực tiếp thường mang tính định kỳ theo thời gian hoạt động, theo số
kilômet di chuyển ,…nên còn được gọi là bảo trì định kỳ (Fixed – Time Maintenance –
FTM).
* Bảo trì phòng ngừa giántiếp:

Được thực hiện để tìm ra các hư hỏng ngay trong giai đoạn ban đầu trước khi các
hưhỏng có thể xảyra.
VD: Giám sát tình trạng khách quan, giám sát tình trạng chủ quan để dự đoán các hư
hỏng của máy móc thiết bị nên còn được gọi là bảo trì trên cơ sở tình trạng (CBMCondition Based Maintenance) hay bảo trì dự đoán (Predictive Maintenance) hoặc bảo trì
tích cực (Proactive Maintenance). Bảo trì trên cơ sở máy đã khắc phục các nhược điểm
của bảo trì phòng ngừa và bảo trì định kỳ bằng cách giám sát liên tục tình trạng máy. Để
xác định chính xác tình trạng và điều kiện hoạt động của thiết bị ở mọi thời điểm người ta
sử dụng những kỹ thuật giám sát tình trạng.
 Kỹ thuật giám sát tình trạng: Nếu trong quá trình hoạt động máy móc, thiết bị có
vấn đề thì thiết bị giám sát tình trạng sẽ cung cấp thông tin để xác định xem đó là vấn đề
gì và quan trọng hơn là nguyên nhân đã gây ra vấn đề đó. Nhờ đó có thể lập lịch trình sửa
chữa có hiệu quả từng vấn đề cụ thể trước khi máy móc bị hư hỏng. Giám sát tình trạng
có thể được chia thành:
* Giám sát tình trạng chủ quan: là giám sát được thực hiện bằng các giác quan của
con người như: nghe, nhìn, sờ, nếm, ngửi dể đánh giá tình trạng của thiết bị.
* Giám sát tình trạng khách quan: được thực hiện khi mà tình trạng thiết bị trong
một sốtrường hợp không thể nhận biết được bằng các giác quan của con người. Nó
được thực hiện thông qua việc đo đạc và giám sát bằng nhiều thiết bị khác nhau, từ
những thiết bị đơn giản cho đến thiết bị chẩn đoán hiện đại nhất. Giám sát tình
trạng khách quan có thể được thực hiện bằng hai cách:
* Giám sát tình trạng không liên tục: là giám sát mà trong đó một người đi quanh
các máy và đo những thông số cần thiết bằng một dụng cụ cầm tay. Các số liệu hiển thị
được ghi lại hoặc được lưu trữ trong dụng cụ để lưu trữ về sau. Phương pháp này đòi hỏi
một người có tay nghề cao để thực hiện việc đo lường bởi vì người đó phải có kiến thức
vận hành dụng cụ, có thể diễn đạt thông tin từ dụng cụ và phân tích tình trạng máy hiện
tại là tốt hayxấu.
* Giám sát liên tục : được thực hiện khi thời gian phát triển hư hỏng quá ngắn.
Phương pháp này cần ít người hơn nhưng thiết bị lại đắt tiền hơn và bản thân thiết bị cũng
cần được bảo

trì. Trong hệ thống bảo trì phòng ngừa dựa trên giám sát tình trạng thường 70% các


hoạt động là chủ quan và 30% là khách quan lý do là vì có những hư hỏng xảy ra và
không thể phát hiện bằng dụng cụ.
b.
Bảo trì cảitiến:
Được tiến hành khi cần thay đổi thiết bị cũng như cải tiến tình trạng bảo trì. Mục
tiêu của bảo trì cải tiến là thiết kế lại một số chi tiết, bộ phận để khắc phục hư hỏng
hoặc để kéo dài thời gian sử dụng của các chi tiết, bộ phận và toàn bộ thiết bị. Chiến
lược bảo trì cải tiến được thực hiện bởi hai giải phápsau:
 Bảo trì thiết kế lại (Design – Out Maintenance, DOM): giải pháp bảo trì này
thường là đưa ra những thiết kế cải tiến nhằm khắc phục hoàn toàn những hư hỏng,
khuyết tật hiện có của máy móc, thiếtbị.
 Bảo trì kéo dài tuổi thọ (Life – Time Extension, LTE) : giải pháp này nhằm kéo
dài tuổi thọ của máy móc, thiết bị bằng cách đổi mới vật liệu hoặc kết cấu.
c.

Bảo trì chínhxác:
Được thực hiện bằng cách thu thập các dữ liệu của bảo trì dự đoán để thực hiệu
chỉnh môi trường và các thông số vận hành của máy, từ đó cực đại hoá năng suất,
hiệu suất và tuổi thọ của máy.

d.

Bảo trì dự phòng (Redundancy, RED):
Được thực hiện bằng cách bố trí máy hoặc chi tiết, phụ tùng thay thế song song
với cái hiện có, điều này có nghĩa là máy hoặc chi tiết, phụ tùng thay thế có thể được
khởi động và liên kết với dây chuyền sản xuất nếu cái đang được sử dụng bị ngừng
bấtngờ.

e.

Bảo trì năng suất toàn bộ (Total Productive Maintenance – TPM):
Được thực hiện bởi tất cả các nhân viên thông qua các nhóm hoạt động nhỏ
nhằm đạt tối đa hiệu suất sử dụng máy móc thiết bị. TPM tạo ra những hệ thống ngăn
ngừa tổn thất xảy ra trong quá trình sản xuất nhằm đạt được mục tiêu “không tai nạn,
không khuyết tật, không hư hỏng”. TPM được áp dụng trong mọi phòng, ban và toàn
bộ các thành viên từ người lãnh đạo cao nhất đến những nhân viên sảnxuất.

f. Bảo trì tập trung vào độ tin cậy (Reliability – Centred Maintenance –RCM):

Là một quá trình mang tính hệ thống được áp dụng để đạt được các yêu cầu về
bảo trì và khả năng sẵn sàng của máy móc thiết bị nhằm đánh giá một cách định
lượng nhu cầu thực hiện hoặc xem xét lại các công việc và kế hoạch bảo trì phòng
ngừa.
g. Bảo trì phục hồi:

Bảo trì phục hồi có kế hoạch là hoạt động bảo trì phục hồi phù hợp với kế hoạch
sản xuất các phụ tùng, tài liệu kỹ thuật và nhân viên bảo trì đã được chuẩn bị trước
khi tiến hành công việc. Trong giải pháp bảo trì này, chi phí bảo trì trực tiếp cũng
giảm đi so với bảo trì phục hồi không kế hoạch.
h. Bảo trì khẩncấp:
Dù các chiến lược bảo trì được áp dụng trong nhà máy có hoàn hảo đến đâu thì
những lần dừng máy đột xuất cũng không thể tránh khỏi. Do đó, giải pháp bảo trì
khẩn cấp trong chiến lược bảo trì có kế hoạch này vẫn là một lựa chọn cầnthiết.


II.Mục đích của việc giám sát tìnhtrạng
Công việc của người bảo trì không phải sửa chữa thay thế mà còn phải giám sát tình

trạng hoạt động của thiết bị, qúa trình giám sát là xác định tình trạng hoạt động của máy
móc đang lúc hoạt động hay lúc ngừng hoạt động. Nếu một vấn đề nào đó được phát hiện
thì thiết bị giám sát tình trạng sẽ cung cấp cho ta những thông tin để xác định xem đó là
vấn đề gì, cái gì đã gây ra vấn đề đó. Nhờ vậy mà có thể lập lịch trình sửa chữa có hiệu
quả từng vấn đề cụ thể trước khi máy bị hưhỏng.
- Nhờ áp dụng phương pháp giám sát tình trạng mà giảm tối đa khả năng hư hỏng của
máy móc, đồng thời qua đó giám sát được những bộ phận cần thay thế. Nhờ vậy mà
những bộ phận thay thế có thể được dự trữ hay đặt hàng trước, và hoạch định trước được
những việc như: điều độ nhân lực, giảm chi phí tồn kho lập kế hoạch sửa chữa trong suốt
thời gian ngừng máy theo lịch trình, cải thiện hoạt động của máy đạt mức tốiưu.
- Bản chất của kỹ thuật giám sát là sát định tình trạng thực của máy, chức năng của nó
là cung cấp những thông tin về tình trạng máy móc và tốc độ thay đổi tình trạng, qua đó
kịp thời ngừng máy để để sửa chữa trước khi hư hỏng xảyra.
- Khi các hư hỏng xảy ra sẽ làm thay đổi đặt tính vật lý thiết bị, vì vậy cần phải thu
thập và phân tích các thông số kỹ thuật của máy móc, thiết bị để có thể dự đoán các hư
hỏng của bộ phận trước khi chúng xảy ra. Những thông số này được gọi là những thông
số dự đoán và hình thành trên cơ sở bảo trì dự đoán, bảo trì phòng ngừa dự đoán, hay còn
gọi là bảo trì trên cơ sở tình trạng. Những thông số này cung cấp những thông tin về tình
trạng của máy móc để dự đoán được các hư hỏng ở giai đoạn đầu và từ đó có thể lập kế
hoạch bảo trì đúngđắn.


III Các phương pháp giám sát tìnhtrạng
Mục tiêu của giám sát tình trạng là nhận biết tình trạng của máy của máy sao cho có
thể bảo trì đúng lúc và hợp lý. Nhận biết tình trạng của máy có thể ở haicấp:
- Nhận biết tình trạng có vấnđề.
- Xác định vấn đề đó làgì.
Những kỹ thuật giám sát tình trạng đơn giản nhất là giám sát chủ quan tình trạng của
của thiết bị bằng các giác quan nhưsau:
- Nhìn: dùng để giám sát lỗ thủng, khe hở, khói, thay đổi màusắc.

- Ngửi: nhận biết các hiện tượng quá nhiệt hoặc ròrĩ.
- Nghe: giám sát tiếng ồn không bìnhthường.
- Sờ: giám sát rung động, nhiệt độ không bìnhthường.
- Tổng hợp các giác quan: được dùng để dự đoán hiệu suất máymóc
Một cải thiện lớn lao trong việc xác định tồn tại của một vấn đề nào đó trong máy
móc, thiết bị nhờ sử dụng những dụng cụ chỉ thị số đơn giản. Những dụng cụ này đã loại
trừ các sai lầm về ý kiến cá nhân và có thể so sánh với các dữ liệu khi các máy hoạt động
ở trạng thái bình thường do các nhà sản xuất đưa ra và cũng có thể so sánh với các chỉ số
trước đây của cùng một dụng cụ đo. Các dụng cụ đơn giản này phù hợp cho hầu hết các
máy móc, thiết bị và có thể cho ta những chỉ số để nhận biết tình trạng cũng như một vấn
đề nào đó đang tồn tại trong máy móc thiết bị như: áp kế, nhiệt kế, ampe kế, tốc kế các
đèn hoặc các chuông báo động được đặt ở một chế độ nhất định có thể cho ta nhận biết có
một vấn đề đang tồntại
Trong nhiều trường hợp, khi sử dụng những dụng cụ này cùng với các kỹ thuật giám
sát tiên tiến thì có thể nhận biết chính xác những vấn đề hư hỏng bên trong máy, những
dụng cụ có thể nhận biết được sự hư hỏng bên trong máy mócnhư:
- Các máy đo vị trí đườngống.
- Các dụng cụ đo rung động gắn vào vỏmáy.
- Các máy gắn vào bình dầu của máy để dò các hạt tróc ra từ bề mặt chi tiếtdò.
- Máy quang phổ để giám sát các thiết bị không tiếp xúcđược.
- Các máy đo nhiệt độ để cho ta một bản đồnhiệt.
Tuy có nhiều dụng cụ để xác định những hư hỏng nhưng chỉ có bốn phương pháp
giám sát cơ bản đólà:
- Giám sát bằng mắt: các bộ phận máy móc được kiểm tra bằng mắt để xác định tình
trạng củachúng.
- Giám sát hiệu năng: tình trạng của một chi tiết hoặc một máy có thể được đánh giá
bằng cách đo lường hiệu năng thực hiện công việc đãđịnh.
- Giám sát rung động: tình trạng của một thiết bị đang hoạt động trong một máy được
đánh giá từ độ lớn và bản chất rung động của chúng sinhra.
- Giám sát hạt: tình trạng bề mặt của thiết bị phụ thuộc vào tải trọng và các liên quan

đến chuyển động, nó được đánh giá từ các mảnh vỡ do mòn mà chúng gây ra, thông
thường những thiết bị này được bôi trơn bằng dầu do đó việc thu thập và phân tích mãnh
vỡ do mòn được thực hiện thông qua dầu bôitrơn.
IVI.Lựa chọn giải pháp bảotrì
Trong thực tế ngày nay khi mà các thiết bị trên thị trường rất đa dạng phong phú, từ
những thiết bị rất cũ cho đến các thiết bị tiên tiến nhất như: các máy vạn năng, máy
chương trình số, máy lập trình… vv. Đồng thời với tốc độ phát triển như vũ bão trong lĩnh
vực chế tạo, chỉ một thời gian ngắn đã cho ra nhiều loại thiết bị với những chức năng
khác nhau. Vốn đầu tư cho tài sản cố định khi trang bị các loại máy móc thiết bị này là


rấtlớn.
Hiện tại ngày nay trong các công ty, các thiết bị được trang bị là rất đa dạng, hơn nữa
nó còn tồn tại nhiều thế hệ thiết bị, máy móc. Vì vậy các nhà bảo trì phải linh hoạt, phải
có những kế sách áp dụng cho từng loại thiết bị cho thật hợplý.
Đối với các công ty trong hiện nay, những máy móc công cụ được trang bị cho quá
trình sản xuất là rất đa dạng. Do đó để đảm bảo cho các thiết bị hoạt động tốt, bộ phận
bảo trì phải có những kế hoạch bảo trì cho thật phù hợp, cụ thể cho từng loại thiết bị, phải
có những chiến lược trong hiện tại và lâu dài. Công việc trước nhất là mọi người trong tổ
chức từ người quản lý cao nhất đến công nhân đang làm việc trong nhà máy phải biết đến
chiến lược bảo trì, người sản xuất và người bảo trì phải liên kết để phân tích những vấn đề
bảo trì nẩy sinh. Nếu có một sự cố xảy ra, trước tiên người vận hành, người bảo trì hay
bất kỳ người khác nào cũng phải biết đặt câu hỏi: có thể tránh sự cố này xảy ra một lần
nữa bằng cách sửa đổi, thiết kế lại hoặc bất kỳ giải pháp bảo trì nào khác không?
Như vậy có thể lựa chọn giải pháp bảo trì bằng cách nêu một loạt câu hỏi và trả lời
theo trình tựsau:
- Có thể thiết kế lại để tránh hư hỏng haykhông?
Nếu không thể thiết kế lại thì bước kế tiếp trong giải pháp bảo trì thì phải cố gắng
kéo dài tuổi thọ của chi tiết hoặc thiếtbị.
- Có thể kéo dài tuổi thọ của chi tiếtkhông?

Nếu không thể kéo dài được tuổi thọ của chi tiết thì bước kế tiếp là phải cố gắng áp
dụng giám sát tình trạng thiết bị trong suốt thời gian vận hành, để sớm tìm ra những sai
sót trong thời kỳ phát triển hư hỏng và có thể lập kế hoạch phục hồi để giảm hậu quả
hưhỏng.
- Có thể áp dụng giám sát tình trạng thiết bị trong quá trình vận hànhkhông?
Đôi khi giám sát tình trạng không thể thực hiện được trong quá trình vận hành, khi
đó giám sát tình trạng phải được tiến hành trong thời gian ngừng máy có kếhoạch.
- Có thể giám sát tình trạng trong khi ngừng máy có kế hoạchkhông?
Nếu không thể áp dụng giám sát tình trạng do không phát hiện được hư hỏng nào
đang phát triển thì phải nghĩ đến thay thế địnhkỳ.
- Có thể áp dụng thay thế định kỳ đượckhông?
Nếu khó xác định được khoảng thời gian giữa những lần hư hỏng xảy ra thì hư hỏng
là ngẫu nhiên thì phải nghĩ đến giải pháp dựphòng.
- Có thể áp dụng dự phòng đượckhông?
Nếu không có giải pháp bảo trì nào nêu trên được áp dụng thì giải pháp dự phòng
phải được xem xét trước khi quyết định đi đến giải pháp bảo trì khi đã bị ngừng máy. Giải
pháp này phải được xem xét cẩn thận về mặt kinhtế.
- Vận hành đến khi hưhỏng
Chỉ cho phép sử dụng giải pháp bảo trì này khi những giải pháp bảo trì khác không
thể áp dụng được. Tuy nhiên thường thì phải xem xét hậu quả kinh tế phát sinh, đôi khi
phương pháp bảo trì này là kinh tế nhất do giá thiết bị thấp và không tác động đến tổn thất
sảnxuất.
Giải pháp bảo trì hiện nay trong một số công ty là ( là vận hành đến khi hư hỏng ), có
thể nói đây là một giải pháp mà tính hiệu quả của bảo trì đối với thiết bị máy móc cũng
như trong sản xuất là thấp nhất nhưsau:
. Khả năng kéo dài chu kỳ sống của thiết bị là rấtngắn


. Ảnh hưởng không tốt đến các chi tiết lâncận
. Không lường trước được các mức độ hưhỏng

. Khó xác định được các phụ tùng thaythế
. Chi phí cao cho số lượng phụ tùng dự trữ trongkho
. Không hoạch định trước được công việc đối với bộ phận bảotrì
. Chỉ số khả năng sẵn sàng của thiết bị là rấtthấp
. Chi phí cho bảo trì trực tiếp cũng như gián tiếp là rấtlớn
. Khó duy trì được sự ổn định trong sảnxuất
. Khó nâng cao được năngsuất
I. Các công cụ quản lý 5s
a) Sànglọc
Tại nơi làm việc hay tại máy móc mà công nhân điều khiển sẽ có những đồ vật, tài
liệu, không sử dụng đến. Để tạo được không gian làm việc cho rộng rải thích hợp, nhiệm
vụ của sàn lọc là khuyên người công nhân nên loại bỏ những gì không cần thiết, chỉ giữ
lại những gì cần thiết tại nơi làm việc và trong lúc làm việc, đối với những thiết bị máy
móc quá cũ không dùng trong sản xuất nên tìm cách thanh lý, cất giữ ở ngoài diện tích
phân xưởng. Đó chính là cái lợi của công việc sàn lọc trong công việc giải phóng mặt
bằng mà không tốn tiền xây dựng mở rộng nhà máy, làm tăng sự thoáng mát, thoải mái
cho môi trường làm việc của công nhân, nâng cao tính an toàn trong lao động sản xuất
đồng thời tạo ra được những khoảng cách hợp lý trong vận chuyển và đi lại của những
người trong côngty.
b) Sắpxếp
- Công việc sàn loại bỏ những vật không cần thiết tại nơi làm việc và trong khi làm
việc, yêu cầu tiếp theo của công cụ quản lý 5S là cần sắp xếp, bố trí lại các dụng cụ,
nguyên vật liệu cho gọn gàng, đúng nơi quy định phù hợp với các thao tác khi làm việc.
Một mặt vừa tạo được sự an toàn, tính thẩm mỹ trong quá trình làm việc một mặt để dễ
dàng thuận tiện trong công việc kiểm tra và xử lý trong các tìnhhuấn.
- Khi bố trí các thiết bị máy móc, chi tiết hay các hồ sơ, dữ liệu cũng phải tuân theo
nguyên tắc: cái gì dùng thường xuyên thì nên bố trí riêng để thuận lợi cho việc sử dụng,
đỡ mất thời gian tìm kiếm, cái gì ít dùng hơn thì để ở những nơi xa hơn, cái gì thỉnh
thoảng mới dùng đến thì bố trí riêng, cất và quản lý ở một nơi nào đó trong bộ phận kho
lưutrữ.

- Mỗi đồ dùng, thiết bị, phụ tùng thay thế, nguyên vật liệu, vật tư đều phải ký hiệu ,
danh mục , mã số sử dụng riêng để dễ nhận biết. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử
dụng cũng như thuận lợi cho công tác bảo trì, sửa chữa và thay thế thiết bị. Khi sử dụng
xong cũng phải để lại đúng chổ cũ, đúng danh mục nhằm mục đích là tạo điều kiện cho
ngững người sử dụng sau khỏi tốn thời gian tìm kiếm và không làm phiền các
đồngnghiệp.
c) Vệsinh
- Đời sống con người ngày càng cải thiện và ổn định thì vệ sinh ngày càng được
quan tâm và coi trọng, vệ sinh thường gắn liền với trật tự ngăn nắp. Trong sản xuất và
cung ứng dịch vụ, vệ sinh còn có ý nghĩa về chất lượng, luôn giữ gìn vệ sinh gọn gàng
trong khu vực trước, trong và sau khi làm việc tức là tự tạo ra cho mình một môi trường
làm việc an toàn, thoáng mát và dễ chịu.
- Trách nhiệm vệ sinh không của riêng ai, nó là công việc của tất cả mọi người, ai