Luận văn sư phạm Sự sinh trưởng, phát triển và khả năng trao đổi nước của đậu tương rau DT 02 trên đất bạc màu

Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

L ic m n
hoàn thành khóa lu n này, em xin bày t lòng bi t n, kính tr ng
sâu s c t i PGS.TS Nguy n V n Mã, ng

i đã nhi t tình h

ng d n và giúp

đ em trong su t th i gian th c hi n đ tài này.
Em c ng xin g i l i c m n t i các thày, cô trong t Sinh lý th c v t
khoa Sinh – KTNN, Trung tâm h tr nghiên c u khoa h c và chuy n giao
công ngh tr

ng

i h c S ph m Hà N i 2, Th vi n tr

ng, các b n sinh

viên đã t o giúp đ và đi u ki n cho em th c hi n đ tài này.
Do th i gian h n ch , đ tài c a em không tránh kh i còn nhi u thi u
sót. R t mong nh n đ

c nh ng l i nh n xét góp ý c a thày, cô cùng các b n

sinh viên đ khóa lu n c a em hoàn thi n h n.
Em xin chân thành c m n!

Hà N i, tháng 05 n m 2010
Ng

i th c hi n

Nguy n Th Giang

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

1


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

L i cam đoan
đ m b o tính trung th c và khách quan c a đ tài tôi xin cam đoan:
-

tài c a tôi không đ

c sao chép t b t k đ tài nào.

-

tài không trùng l p v i b t k đ tài nào khác.

- K t qu trong đ tài c a tôi là do nghiên c u đ m b o tính chính xác và
trung th c.
N u sai tôi xin ch u m i trách nhi m!
Hà N i, tháng 05 n m 2010
Ng

i th c hi n

Nguy n Th Giang

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

2


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

DANH M C CÁC B NG VÀ HÌNH
DANH M C CÁC B NG
B ng 1: Chi u cao cây
B ng 2: Di n tích lá
B ng 3: S l

ng n t s n

B ng 4: Kh n ng trao đ i n

c.

B ng 5: Các y u t t o n ng su t
B ng 6: M t s ch tiêu ch t l

ng

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 1: Chi u cao cây.
Hình 2: Di n tích lá.

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

3


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh
M CL C

M

Uầầầầầầầầầầầầầầầầ.ầầầầầầầầ

1

1.1. Lý do ch n đ tài.……………………………………………..……

1

1.2. M c đích nghiên c u…………………………………….………....

2

1.3. ụ ngh a lý lu n và th c ti n………………..………………….……

3

N I DUNGầầầầ...ầầầầầ..ầầầầầầầ..ầầầầầ

4

Ch

4

ng 1: T ng quan tƠi li uầ.ầầầầ.ầầầầ....ầ...ầầ.ầ.
c đi m sinh tr

1.1.

1.2. Các nhân t

ng phát tri n c a cây đ u t

nh h

ng t i sinh tr

ng rau……………

ng, phát tri n c a đ u t

4

ng

rau……………………………………………………………………...

6

1.2.1. Nhân t vô sinh…………………………..…….………………

6

1.2.2. Nhân t h u sinh……………. …………………………………..

7

1.3. Tình hình nghiên c u sinh tr
t

ng, phát tri n trên cây đ u

ng……………………………………………….………………….

1.4. Tình hình nghiên c u đ u t
Ch

ng 2:

2.1.

it

2.2. Ph

8

ng rau………………………………..

10

ng pháp nghiên c uầầầ.ầầầầ

12

ng nghiên c u………………………………………………

12

it

ng vƠ ph

ng pháp nghiên c u………………………...………………..

2.2.1. Các ch tiêu sinh tr
2.2.2. Kh n ng trao đ i n

ng………………………………………...
c…………………………………………...

12
12
13

2.2.3. Các y u t c u thành n ng su t…………………………………

14

2.2.4. Các ch tiêu ch t l

ng………………………………………….

15

ng pháp x lý s li u………………………………………...

17

ng 3: K t qu vƠ th o lu nầầầầầầầầầầầầầầ.

18

2.3. Ph

Ch

3.1. Kh n ng sinh tr

ng c a đ u t

ng rau DT 02……..………..……

18

3.1.1. Chi u cao cây……………..…………………………………….

18

3.1.2. Di n tích lá…………………………...…………………………

20

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

4


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

3.1.3. Kh n ng t o n t s n…………….………………………………..

21

3.2. Kh n ng trao đ i n

ng rau DT 02………………..

23

3.2.1. Kh n ng gi n

c………………………………………………

22

3.2.2. Kh n ng hút n

c………………………………………………..

25

c còn l i…………………….………………………….

25

3.2.3

h tn

cc ađ ut

3.3. Các y u t c u thành n ng su t……………………………………..
3.4. Các ch tiêu ch t l

ng……………………………………………

K T LU N……………………………………………………………..
TÀI LI U THAM KH O…………………………………….……….
PH L C NH.......................................................................................

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

5

26
28
30
31
35


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

PH N M

U

1.1. Lý do ch n đ tƠi
ut

ng rau Glycine Max (L.) Merr còn đ

c g i là edamame theo

ti ng Nh t, là cây công nghi p ng n ngày có giá tr dinh d
t cao, có kh n ng c i t o đ t r t t t.

ut

ng và giá tr kinh

ng rau r t đ

c a chu ng

nhi u n i trên th gi i: Trung Qu c, Nh t B n, Hàn Qu c,... đ
trong các b a n h ng ngày và đ

c s d ng

c ch bi n thành nhi u món n ngon khác

nhau.
ut

ng rau là m t lo i là lo i rau có hàm l

cao v i hàm l

ng ch t dinh d

ng

ng protein 40%, lipit 20%, cacbohidrat 33%, ch t x 6%,

ngoài ra còn là ngu n cung c p giàu các lo i vitamin A, E, C, canxi, s t, kali
và phytoestogen. Các iso - flavon trong protein c a đ u t

ng rau giúp gi m

cholesterol có h i trong máu do đó làm gi m nguy c t c ngh n đ ng m ch,
ch ng ung th , gi m b nh ti u đ
ut
ut
đ ut
ng

ng, gi m ch ng loãng x

ng rau có h t và qu to h n so v i đ u t

ng rau có th đ

c s d ng c

ng rau có th s d ng đ

i Nh t dùng đ u t

b a n h ng ngày, các n
snack, salad,...

ng.
ng n h t th

ng.

d ng qu non và qu già. Qu non

n lu c và s d ng trong các món xào n u;

ng rau lu c nguyên qu v i n

c mu i, đ a vào các

c châu Âu thì s d ng đ u t

ng rau làm các món

i v i các h t già ph i khô, khi n u chín h m kho ng 15

phút, h t m m b , không dai, bùi, ngon đ m, dùng làm đ h m, n u, s a đ u
nành; rang làm đ nh u, bánh k o r t ngon.
n

c ta, di n tích gieo tr ng đ u t

ng rau ngày càng m r ng

nhi u vùng khác nhau trong đó có c vùng núi trung du B c B , n i đ t b c
màu và th

ng xuyên b khô h n. H n hán

kh n cho s sinh tr
Tr

ng c a cây đ u t

ng H S ph m Hà N i 2

6

đ t b c màu gây không ít khó

ng và ho t đ ng c a các vi khu n


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

c ng sinh v i chúng. Do đó h n hán là y u t h n ch n ng su t ch y u c a
đ ut

ng rau

vùng này.

Nhi u ý ki n cho r ng, đ đ m b o n ng su t cho cây tr ng thì v n đ
quan tr ng là t o ra các gi ng ch u h n t t, tìm hi u kh n ng ch u h n c a
chúng đ t o ra các gi ng có n ng su t khá l i có kh n ng ch u h n cao đ
gieo tr ng

nh ng vùng khô h n, vào mùa khô h n; đ ng th i tìm bi n pháp

k thu t đ nâng cao tính ch u h n, nâng cao n ng su t, ch t l
t

ng c a đ u

ng rau.
ã có r t nhi u công trình c a các nhà khoa h c ti n hành nghiên c u

trên đ i t

ng cây đ u t

ng. Trong s đó c ng có nh ng công trình nghiên

c u v kh n ng sinh tr

ng c a cây đ u t

k thu t canh tác nh h

ng t i sinh tr

ng, nghiên c u v các bi n pháp

ng c a đ u [5], [13] m t s nghiên

c u t p trung kh o sát các gi ng đ u t

ng cho các vùng sinh thái khác

nhau,... Tuy nhiên, nh ng nghiên c u trên đ i t
ch t p trung ch y u
sinh thái c a n

ng rau l i r t ít,

m c đ ch n t o các gi ng m i phù h p v i đi u ki n

c ta [25].

Bên c nh đó nhu c u đ u t
đ ut

ng là đ u t

ng rau c a toàn xã h i ngày càng cao,

ng rau không ch đáp ng nhu c u trong n

c mà còn là m t m t hàng

xu t kh u có giá tr cao. Vì th c n có nh ng nghiên c u đ ng b h th ng v
đ ut

ng rau đ ch n đ

c các gi ng đ u t

ng rau n ng su t cao, ph m

ch t t t, phù h p v i các vùng sinh thái khác nhau.
Xu t phát t
tr

th c ti n và lý lu n tôi l a ch n đ tài: „„S

ng, phát tri n vƠ kh n ng trao đ i n

cc ađ ut

sinh

ng rau DT 02

trên đ t b c mƠu‟‟.
1.2. M c đích nghiên c u.
- Nghiên c u kh n ng sinh tr
c ađ ut
Tr

ng, phát tri n, kh n ng trao đ i n

ng rau DT 02 trong đi u ki n thí nghi m ngoài đ ng ru ng.

ng H S ph m Hà N i 2

7

c


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

- Nghiên c u các y u t c u thành n ng su t và ch t l
t

ng c a đ u

ng rau DT 02.
1.3. ụ ngh a lý lu n vƠ th c ti n.
Nghiên c u t p trung tìm hi u đ c đi m sinh tr

n ng trao đ i n

cc ađ ut

vi c ch n t o các gi ng đ u t
ki n sinh thái, khí h u n

Tr

ng rau DT 02 t đó làm cung c p t li u cho
ng rau có n ng su t cao thích ng v i đi u

c ta.

ng H S ph m Hà N i 2

ng, phát tri n, kh

8


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

N I DUNG
Ch

ng 1: T NG QUAN TÀI LI U

c đi m sinh tr

1.1.

ng, phát tri n cơy đ u t

ng rau

*Th i Ệ n y m m
ây là giai đo n đ u tiên c a quá trình phát tri n cá th . Quá trình n y
m m di n ra v i nhi u bi n đ i sinh lý, sinh hoá trong h t đ chu n b cho s
hình thành m t cây con.
Quá trình n y m m c a h t bao g m nhi u giai đo n khác nhau, m i
giai đo n đ u có nh ng đ c đi m sinh lý, sinh hoá đ c tr ng. Ban đ u h t hút
n

c m nh nh c ch tr

ng n

c c a h t làm cho h t tr

ng lên. R b t

đ u phát sinh t ph n nhô lên c a h t kéo dài và đâm xuyên vào đ t.
th i v i s
m m.

kéo dài c a r xu ng phía d

i là s sinh tr

ng

ng lên trên c a thân

ây là giai đo n thân m m n m gi a hai lá m m và r . Nh thân m m

t kéo dài v phía trên, lá m m đ

c đ y lên m t đ t r t nhanh đánh d u th i

k n y m m k t thúc.
Th i k này kéo dài t 5 - 7 ngày sau khi gieo tr ng, tu thu c đ

m,

nhi t đ đ t, đ sâu l p h t và gi ng. S m r ng lá m m đ l các b ph n
sinh tr

ng ti p theo: lá non, thân,...
Th i k này k t thúc khi có 2 lá m c đ i (phía trên 2 lá m m). Các

ch t dinh d
nhanh chóng.

ng trong th i k này ch y u l y

2 lá m m đ phát tri n b r

ây là th i k quan tr ng vì nó quy t đ nh s cây/đ n v di n

tích và s c kho c a cây. C n t o đi u ki n đ h t gi ng m c kho , nhanh,
đ u.
* Th i Ệ Ếây non.
B t đ u khi cây có 1 - 2 lá kép và k t thúc khi cây b t đ u có hoa. ây
là th i k phát tri n c a thân, lá. T c đ sinh tr

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

9

ng trong th i gian đ u c a


Khóa lu n t t nghi p
th i k này t

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

ng đ i ch m ch khi b t đ u xu t hi n l p r th 2 và s p ra n

hoa thì t c đ sinh tr

ng m i b t đ u t ng lên. Trong th i gian đ u c a th i

k này c n t o đi u ki n cho cây sinh tr

ng t t.

đ t ng n, r

ng kho m nh đ t c s đ đ t s n

l

n sâu, làm cho cây sinh tr

ó là m u ch t đ thân to,

ng cao sau này. Nh ng t i th i k sau c a th i k này, khi trong n i b

cây đã có s phân hoá các m m m ng c a hoa c n ph i c ch sinh tr

ng

c a cây.
* Th i Ệ Ếây ra hoa.
B t đ u t khi cây ra hoa cho t i khi cây b t đ u có qu . Giai đo n này
là th i k ti p theo c a sinh tr
th i k sinh tr

ng và đ u t

ng rau b

c vào

ng th c. Th i k này s phát tri n v thân lá ch m l i, cây

t p trung các ch t dinh d
n

ng sinh d

ng cho s t o hoa. Th i k này cây c n nhi u

c, tuy nhiên n u g p m a thì s

nh h

ng t i s th ph n c a hoa. ây là

th i k quy t đ nh n ng su t c a cây.
* Th i Ệ hình thành qu và h t.
Th i k này b t đ u ngay t giai đo n ra hoa thì trong cây đã xu t hi n
qu non.

n th i k này s sinh tr

non xu t hi n, s sinh tr
t p trung

thân, lá đ

là do hàm l

ng sinh d

ng d ng l i. Khi chùm qu

ng c a thân chính ch m l i. Các ch t dinh d

ng

c chuy n vào đ nuôi h t. S qu , s h t, t l qu ch c

ng ch t dinh d

ng

thân, lá t các th i k tr

th i k này quy t đ nh. Các y u t nhi t đ , đ

c và c ngay

m,… có nh h

ng r t l n

t i t c đ phát tri n c a qu và h t
* Th i Ệ qu Ếhín.
ây là th i k ng n nh t trong quá trình sinh tr
nh h

ng c a cây và ch u

ng nhi u c a nhi t đ .
Trong quá trình sinh tr

ng c a cây quan tr ng nh t là giai đo n t ra

hoa cho đ n khi h t vào m y.

ó là giai đo n ho t đ ng s ng mãnh li t nh t

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

10


Khóa lu n t t nghi p
c a cây đ u t

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

ng rau; các b ph n sinh tr

ng sinh d

ng (thân, lá, cành, r )

đang phát tri n và ho t đ ng m nh; đ ng th i các c quan sinh s n (hoa, qu ,
h t) c ng đang phát tri n. Giai đo n này m n c m v i các đi u ki n ngo i
c nh, đòi h i nhi u ch t dinh d
nhi t đ , đ

m, ánh sáng, l u thông không khí đáp ng v i các yêu c u sinh

lý c a cây m i giành đ
1.2. Các nhơn t
t

ng và ph i đ m b o đ các đi u ki n v

c n ng su t cao.
nh h

ng t i s sinh tr

ng phát tri n c a đ u

ng rau.
1.2.1. Các nhơn t vô sinh.
*N
N

Ế.
c có vai trò quan tr ng trong quá trình s ng c a th c v t. N

c là

thành ph n c u t o ch t nguyên sinh, là dung môi hoà tan nhi u ch t vô c ,
h u c , là môi tr

ng cho nhi u ph n ng hoá h c x y ra trong su t quá trình

s ng c a c th . Nhi u khi n
cho ph n ng sinh hoá. N

c còn tham gia tr c ti p nh m t nguyên li u

c không ch là dung môi đ m b o s th ng nh t

trong c th mà còn đ m b o m i quan h kh ng khít gi a c th và môi
tr

ng xung quanh.
Thi u n

c nh h

ng t i hình thái c a cây, nh h

trình sinh lý trong c th , nh h
Thi u n

ng t i các quá

ng t i các ph n ng hoá sinh trong t bào.

c làm cho ho t đ ng đ ng hoá b

nh h

ng, gi m t l hình thành

các s n ph m cao phân t , gi m s v n chuy n các s n ph m quang h p t lá
đ n các b ph n khác. Vì th thi u n
thi u n

c gây h i r t l n đ i v i cây tr ng, n u

c kéo dài có th d n t i s ch t c a cây.

* Nhi t đ .
Nhi t đ có nh h
đ ut
Tr

ng r t l n t i qu trình s ng c a cây tr ng.

ng rau gi i h n ph m vi nhi t đ cho s sinh tr

ng H S ph m Hà N i 2

11

iv i

ng là 20 - 30ºC.


Khóa lu n t t nghi p
n

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

c ta c n chú ý nhi t đ th p vào mùa đông

t i s sinh tr
*

mi n B c có th

nh h

ng

ng c a cây.

t và ếinh ế

ng Ệhoáng.

t ngoài vai trò là giá th cho cây giúp cây đ ng v ng trên m t đ t mà
còn cung c p n
tri n.

ut

tr ng đ u t

c và các ch t dinh d

ng rau sinh tr

ng t t

ng cho cây tr ng sinh tr

đ t có đ pH 6,0 - 6,5. Tr

ng, phát
c khi gieo

ng c n làm đ t cho t i x p t o đi u ki n cho h t gi ng n y m m

t t, t o đ thông khí giúp cho cây sinh tr

ng kh e m nh.

D a vào đ c đi m c a n n đ t gieo tr ng c a t ng vùng khác nhau mà
có th b sung thêm cho đ t các lo i phân bón thích h p.
d

ng thì l

ng phân bón b sung thêm càng ít. L

có s phân b đ u theo nhu c u c a cây
c a cây đi u đó giúp duy trì đ dinh d

t càng giàu dinh

ng phân bón b sung c n

t ng th i k sinh tr

ng khác nhau

ng cho đ t và t o n ng su t cho cây

tr ng.
1.2.2. Các nhơn t h u sinh.
*

ng v t.

Tr m t s đ ng v t có tác d ng trong vi c làm t i x p đ t và thoáng
khí thì nhi u loài gây nh h
t

ng tr c ti p đ n sinh tr

ng, phát tri n c a đ u

ng rau nh : chu t, sâu xám, sâu đ c thân, đ c qu ,... Bên c nh đó các lo i

đ ng v t này c ng làm gi m n ng su t c a đ u t

ng rau.

* Th Ế v t.
Các lo i c d i c nh tranh n
rau làm gi m s sinh tr

ng c a đ u t

d i t o đi u ki n cho cây sinh tr

Tr

c, dinh d

ng H S ph m Hà N i 2

ng t t.

12

ng, ánh sáng,... v i đ u t

ng rau. C n th

ng

ng xuyên lo i b c


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

* Vi sinh v t.
Trong quá trình s ng c a các cây h

u nói chung và đ u t

ng rau

nói riêng đ u có s tham gia tích c c c a nhóm vi khu n n t s n Rhizobium
Vigna. Nh kh n ng c đ nh nit khí tr i, nhóm vi khu n này cung c p thêm

m tl
t

ng đ m h t s c quan tr ng cho sinh tr

ng, phát tri n c a cây đ u

ng.
Ngoài ra, s sinh tr

ng c a đ u t

ng rau còn b

nh h

ng c a m t

s lo i vi khu n, n m. Các lo i vi khu n làm gi m n ng su t c a đ u t
rau t đó nh h

ng t i s n l

ng.

1.3. Tình hình nghiên c u s sinh tr
t

ng

ng vƠ phát tri n c a đ u

ng.
u là cây tr ng c n, có kh n ng thích ng khá r ng nên

Cây h
đ

c gieo tr ng r ng rãi. Trên th gi i đ u t

châu trong đó t p trung nhi u nh t
đ

c gieo tr ng nhi u

ng đ

c gieo tr ng

Châu M , Châu Á.

n

kh p n m

c ta, đ u t

vùng núi và trung du B c B , đ ng b ng sông H ng,

ông Nam B , và đ ng b ng sông C u Long. Di n tích và s n l

t

ng

ng đ u

ng ngày càng t ng nhanh trong nh ng n m g n đây. Tuy nhiên, n ng su t

bình quân hi n nay c a cây đ u t

ng

Do v trí quan tr ng c a đ u t

n

c ta còn th p so v i th gi i.

ng trong h th ng cây tr ng nên g n

đây các nhà khoa h c đã đ u t ch n t o các gi ng đ u t

ng m i v i m c

tiêu: nâng cao n ng su t, ph m ch t và kh n ng thích ng, tính ch ng ch u.
Bên c nh đó, công tác nh p n i ngu n gen đ u t
nhi u gi ng đ u t
tr ng đ i trà

ng có n ng su t cao song vi c đ a các gi ng này vào gieo

nhi u vùng sinh thái g p nhi u khó kh n do đi u ki n đ t đai,

khí h u, t p quán.

kh c ph c d n nh ng khó kh n đó đã có r t nhi u nhà

khoa h c đi sâu vào nghiên c u các v n đ : sinh tr
Tr

ng c ng làm xu t hi n

ng H S ph m Hà N i 2

13

ng, n ng su t, b n ch t


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

sinh lý, sinh hoá c a đ u t

ng. Trong s các công trình nghiên c u có nh ng

công trình nghiên c u v kh n ng sinh tr
Danh
tr

ông, Tr n

ng c a cây đ u t

ng: Nguy n

ình Long,… đã ti n hành nghiên c u v quá trình sinh

ng c a r , thân, hoa, qu là ch y u, m t s công trình l i tìm hi u bi n

pháp k thu t canh tác nh h

ng đ n sinh tr

ng c a đ u t

ng [5], [11],

[13].
M t s công trình l i nghiên c u nh h
sinh tr

ng, Nguy n V n

ính đã nghiên c u v

kh n ng n y m m, n ng su t c a đ u t
nghiên c u tìm hi u nh h
Nguy n V n Mã,

t

nh h

ng c a

– NAA t i

ng trên gi ng DT84 [4],… M t s

ng c a các nguyên t khoáng và phân vi l

iêu Th Mai Hoa tìm hi u nh h

t i kh n ng ch u h n c a đ u t
nh h

ng c a các ch t kích thích

ng c a phân vi l

ng:
ng

ng [7], [14], Ph m Gia Ngân nghiên c u

ng c a Mo, B, Zn,… đ n kh n ng sinh tr

ng, n ng su t c a đ u

ng [20],…
Bên c nh đó c ng có nghiên c u đ c p t i s sinh tr

quang h p c a đ u t

ng, kh n ng

ng trên đ t b c màu [15], [17]. M t s nghiên c u l i

t p trung vào vi c tìm hi u kh n ng ch u h n c a các gi ng đ u t

ng n ng

su t cao thông qua vi c tìm hi u m i quan h gi a tính ch u h n và m t s
đ c tính gi i ph u hình thái lá, th i gian sinh tr

ng, di n tích lá, chi u cao

cây,...[8], [9], [16], [18]. M t s l i đi sâu tìm hi u các khía c nh khác: Tr n
Th Ph

ng Liên và c ng s nghiên c u m i quan h c a tính ch u h n, ch u

nóng v i hàm l

ng protein, lipit, thành ph n axit amin trong h t đ u t

ng

[12].
Hi n nay s phát tri n m nh m c a khoa h c k thu t đã giúp các nhà
khoa h c ch n t o đ

c các gi ng đ u t

nâng cao hi u qu kinh t c a cây đ u t
Quang Vinh, Ngô Ph
Tr

ng m i n ng su t cao góp ph n

ng. Các k t qu nghiên c u c a Mai

ng Th nh t i Vi n Di truy n Nông nghi p đã t o ra

ng H S ph m Hà N i 2

14


Khóa lu n t t nghi p
nhi u gi ng đ u t

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

ng m i: DT 84, DT 90, DT 94,… có n ng su t cao và tính

ch ng ch u đi u ki n b t l i c ng t ng h n các gi ng c [22], [23], [24].
1.4. Tình hình nghiên c u đ u t

Trên th gi i đ u t

ng rau đ

ng rau.

c gieo tr ng t r t lâu,

Trung Qu c

cách đây kho ng 4000 - 5000 n m dùng làm thu c và rau n. S n xu t đ u
t

ng rau ngày càng đ

c m r ng, di n tích gieo tr ng ngày càng t ng. Trên

th gi i hi n nay, đ u t

ng rau đã có 74 n

th nghi m, buôn bán đ u t

c và vùng lãnh th nghiên c u,

ng rau, t p trung ch y u t i Nh t B n,

ài

Loan, Trung Qu c, Hàn Qu c, Thái Lan, M ,... N m 2004 di n tích tr ng đ u

t

ng rau c a Trung Qu c là 28000 ha, s n l

B n là 14400 ha, s n l

ng là 1,5 - 1,8 tri u t n,

Nh t

ng 100000 t n, ài Loan là 120000 t n [25].

Vi t Nam, đ u t

ng rau đ

c đ a vào gieo tr ng t kho ng 10

n m tr l i đây. M c dù n ng su t, hi u qu cao song di n tích gieo tr ng
n

c ta r t khiêm t n ch y u

Nguyên (

k L k, Lâm

ng,

à L t và m t s n i nh Hà Tây, Tây

k Nông), An Giang nh ng m i ch

đ th nghi m vài ha/n m do ngu n gi ng ch y u là nh p t n
giá r t đ t.

m c

c ngoài v i

i u đó làm chi phí s n xu t cao, n ng su t th p do không phù

h p v i đi u ki n sinh thái c a n
h n, do đó ch a đ

c ng

khó c nh tranh v i đ u t

c ta, giá đ u t

ng rau bán ra c ng cao

i tiêu dùng bi t đ n nhi u, s n ph m xu t kh u
ng rau c a Trung Qu c giá r .

T n m 1990 tr l i đây các c quan nghiên c u c a B NN&PTNN
ph i h p v i Trung tâm nghiên c u Rau màu châu Á ti n hành nghiên c u
kh o nghi m và tuy n ch n các gi ng đ u t

ng rau.

n nay, Vi n Di

truy n Nông nghi p đã hoàn thi n gi ng đ u t

ng rau DT 02 và tri n v ng

hai gi ng là DT 07 và DT 08. Vi n Rau qu c ng có hai gi ng là AGS 346 và
AGS 389 cho n ng su t trung bình 8-14 t n/ha. V i các b gi ng này cây đ u
t
Tr

ng rau có th tr ng c 3 v /n m, b trí tr ng trên các vùng đ t cao h n v
ng H S ph m Hà N i 2

15


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

xuân, đ t màu và đ t 2 lúa.

mi n B c, trong các n m 2007 - 2008, Vi n Di

truy n Nông nghi p và Vi n Rau qu đã ti n hành tr ng th nghi m
n i cho th y kh n ng thích ng r ng, k t qu t t đ

nhi u

c B NN&PTNN công

nh n là gi ng s n xu t th .
Theo PGS, TS Mai Quang Vinh, v i đ c thù c a cây đ u t
thu ho ch qu t
b o qu n đ

i. Lo i qu này trong đi u ki n bình th

ng thì ch có th

c trong vòng 1 - 2 ngày sau khi thu ho ch. N u b o qu n trong

kho l nh có th đ
ng n đá d

ng rau là

c trong th i gian 7 - 10 ngày, còn n u b o qu n trong

i 20C có th đ

nên xác đ nh đ

c th tr

c t 2 - 6 tháng. Do th i h n b o qu n không dài
ng tiêu th s n ph m tr

c khi khuy n khích nông

dân m r ng di n tích là m t vi c c n thi t.
ut

ng rau thu qu xanh nên th i gian sinh tr

ng ng n, đ u t chi

phí th p mà n ng su t thu ho ch c ng nh giá tr kinh t cao. Hi n nay, cây
đ ut

ng rau m i ch đ

c tr ng r i rác, ch a thành vùng, quy mô nh gây

khó kh n cho thu gom s n ph m sau khi thu ho ch. Vì v y, c n có nh ng
nghiên c u đ ng b v kh n ng sinh tr

ng n ng su t c a đ u t

có th m r ng di n tích gieo tr ng, thành các vùng t p trung.

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

16

ng rau đ

Khóa lu n t t nghi p
CH

NG 2:

2.1.

it

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh
IT

NG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng nghiên c u

Nghiên c u đ

c ti n hành trên gi ng đ u t

ng rau DT 02. Gi ng do

Vi n Di truy n Nông nghi p ch n t o t các ngu n gen nh p n i. Hoa DT 02
màu tím, lá to hình tim nh n, lông tr ng ng n, qu khô có màu vàng r m, h t
vàng, r n h t nâu nh t, h t to g p đôi so v i các gi ng đ u t
Th i gian sinh tr

ng n h t khác.

ng: t 65 - 75 ngày thu qu non, t 80 - 90 ngày

thu qu già.
Th i gian ti n hành thí nghi m: V Xuân Hè t

tháng 3/2009 -

5/2009.
2.2. Ph

ng pháp nghiên c u

H tđ ut
m m 90%, đ

ng rau ch n làm gi ng có đ đ ng đ u cao, kh n ng n y

c gieo tr ng trên n n đ t V nh Phúc đ m b o các yêu c u k

thu t v gieo tr ng và ch m sóc đ i v i đ u t

ng rau. Sau đó ti n hành theo

dõi các ch tiêu nghiên c u.
2.2.1. Các ch tiêu v sinh tr

ng

* Chi u Ếao Ếây.
Chi u cao cây đ
sinh tr

c xác đ nh b ng th

c th ng, tính t c r t i đ nh

ng ng n, xác đ nh trong su t th i gian sinh tr

ng c a đ u t

ng

rau, m i l n đo cách nhau 10 ngày, b t đ u đo t ngày th 15 sau khi gieo.
* Di n tíẾh ệá.
Di n tích lá đ
xác đ nh

4 giai đo n sinh tr

giai đo n cây tr

Tr

c xác đ nh b ng máy đo di n tích lá Model AM 200
ng c a cây: giai đo n cây non, giai đo n cây

ng thành, giai đo n cây ra hoa và giai

ng H S ph m Hà N i 2

17


Khóa lu n t t nghi p
*S ệ

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

ng n t s n.

Bao g m n t s n t ng s và n t s n h u hi u. N t s n h u hi u là n t
s n đang ho t đ ng có màu đ h ng. S l
giai đo n: cây non, cây tr

n ng trao đ i n

* Kh n ng gi n
Lá đ
em s y
cân đ
l

ng n

c

c đ

c xác đ nh theo ph

ng pháp c a

Ế

c l y t bu i sáng, đem cân nhanh đ
lá t thoát h i n

c kh i l

c trong 3h r i cân l i đ

ng n

ng t

c kh i l

nhi t đ 1050C trong 3h cho lá khô t i kh i l

c kh i l
L

i ban

ng b(g).

ng không đ i r i

ng V(g).
c lá gi đ

c khi b héo đ

c tính b ng % so v i t ng

c theo công th c:
K=
Trong đó:

* Kh n ng hút n

b V
100%
B V

K: kh n ng gi n

c c a lá

b: kh i l

ng lá t

i sau khi héo.

B: kh i l

ng lá t

i ban đ u.

V: kh i l

ng khô c a lá.

Ế

L y m u nh trên r i ngâm cu ng lá vào trong m t c c n
c c khác to h n ch p kín hoàn toàn lá và c c n

Tr

4

3 th i đi m: cây non, ra hoa, ra qu non.

Kozusko [10]

đ u B(g).

c xác đ nh

ng thành, cây ra hoa và cây ra qu non.

2.2.2. Kh n ng trao đ i n
Kh

ng n t s n c ng đ

ng H S ph m Hà N i 2

18

c.

cho lá hút n

c. L y
c cho


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

bão hòa trong 3h. Lau khô lá đ

c kh i l

lá héo sau 4h r i cho bão hòa n
L
kh i l

ng n

ng lá t

*

c l n 2 và cân đ

c không hút đ

c c a lá đ

c kh i l

c tính b ng ph n tr m so v i

c c a lá

A1 : kh i l

ng t

i c a lá sau l n bão hòa n

A2 : kh i l

ng t

i c a lá bão hòa n

c đ u tiên

c sau khi b héo.

Ế “Ếòn ệ i”

Lá l y nh trên r i cân nhanh đ
c c đ bã hòa h i n
h tn

ng A2 (g)

A1  A2
100%
A1

a : kh n ng hút n

h tn

c l n 1 A1 (g).

c theo công th c:

i bão hòa n

a=
Trong đó:

ng lá bão hòa n

c trong 3h cân đ

c “còn l i” đ

thi u h t so v i kh i l

ng lá t
d=

Trong đó:

c kh i l
c kh i l

ng B. Ngâm cu ng lá vào
ng A.

c tính b ng ph n tr m c a l
i bão hòa n

ng n

c còn

c, theo công th c:

A B
100%
A

d:đ h tn

c “còn l i”

A: kh i l

ng t

i c a lá bão hòa n

B: kh i l

ng t

i ban đ u c a lá.

c.

2.2.3. Các y u t c u thƠnh n ng su t
- S hoa, s qu đ

c xác đ nh vào lúc mà 2/3 s cây ra hoa, ra qu .

- Các ch tiêu v n ng su t nh t l qu ch c, t l qu 2 - 3 h t đ

c

tính trên 100 qu .
- Kh i l

ng qu trên cây, kh i l

cân đi n t Sartorius.

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

19

ng 1000 h t đ

c xác đ nh trên


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

2.2.4. Các ch tiêu v ch t l
* Hàm ệ

ng

ng vitamin C

Nguyên t Ế
Hàm l

ng vitamin C trong qu non xác đ nh b ng ph

ng pháp

chu n đ d a vào tính kh c a Axit ascobic đ i v i ch t màu [1]
Axit ascobic + I2

Axit dehydroascobic + HI

Ti n hành
L y 2g qu non đ u t

ng rau nghi n v i 10ml HCl 2% trong c i s ,

ch t l y d ch chi t sang c c. Cho thêm 10ml HCl 2% vào c i s , nghi n l i
l n 2, ch t l y d ch chi t. Tráng l i chày c i s b ng 10ml HCl, ch t l y d ch
lo i b bã. Chuy n toàn b d ch chi t sang bình đ nh m c th tích 50ml, dùng
n

c c t d n đ n m c c a bình.
bình đ nh m c trong t i kho ng 10 phút cho axit ascobic tan hoàn

toàn, l c l y d ch trong. L y 10ml d ch l c cho vào bình nón (ho c c c thu
tinh nh ), thêm vào đó 10 gi t tinh b t 0,5% l c nh . Dùng I2 0,01N chu n đ
đ n khi d ch chi t xu t hi n màu xanh lam nh t.
Hàm ệ

ng vitamin C đ

Ế tính theo Ếông th Ế:
X=

Vc .V.0,00088
100

Vf g.

Trong đó:
X: Là hàm l

ng vitamin C

Vc: S ml dung d ch I2 0,01N chu n đ
Vf : S ml dung d ch m u đem phân tích
V: Dung tích m u đem pha loãng
g: S gam m u đem phân tích
0,00088 : S g vitamin C t

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

20

ng đ

ng v i 1ml I2 0,01N.


Khóa lu n t t nghi p
* Hàm ệ

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

ng Nit t ng s .

Xác đ nh hàm l

ng nit t ng s b ng ph

ng pháp Microkjeldahl

trên máy c t đ m t đ ng VELP - Italia [1].
H tđ ut

ng rau sau khi thu ho ch, làm s ch, s y khô

nhi t đ

1050C trong 3h. Sau đó nghi n h t thành b t m n, dùng b t này làm thí
nghi m xác đ nh hàm l

ng Nit t ng s .

Nguyên t Ế:
Nit có trong h p ch t h u c d
thành NH3.

nh l

i tác d ng c a H2SO4 b bi n đ i

ng NH3 b ng dung d ch có n ng đ xác đ nh.

Ti n hành:

Cân 1g b t đ u t

ng rau cho vào ng nung. Sau đó b sung vào

trong ng nung thêm các hoá ch t: 7g K2SO4 + 0,5mg b t Se + 12ml H2SO4
em nung m u t i 4200C trong 30 phút. Làm mát h nhi t ng

+ ml H2O2.

nung v 50 – 600C.
Sau đó đem ch ng c t m u theo ch

ng trình đ t: 50ml H2O, 25ml

H3BO3, 50ml NaOH trong th i gian 3 phút.
Chu n đ s n ph m thu đ

c: thêm vào trong dung d ch thu đ

gi t phenolphtanil và chu n đ b ng dung d ch HCl 0,2N.
Hàm ệ

ng Nit t ng s đ
N=

Trong đó: N: Hàm l

Ế tính theo Ếông th Ế:

Va.2,803.V

Vc.g

ng Nit t ng s

Va: S ml HCl dùng đ chu n đ .
V: Dung tích m u pha loãng.
Vc: S ml dung d ch m u đem phân tích.
g: Kh i l

ng m u đem phân tích.

2,803: S mg Nit t ng s t

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

21

ng đ

ng v i 1ml HCl 0,2N.

c 10


Khóa lu n t t nghi p
2.3. Ph

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

ng pháp x lý s li u

K t qu đ

c x lý và đánh giá theo ph

tham s sau: Trung bình s h c,

N

X

X
i 1

n



i

l ch chu n, Sai s trung bình s h c

 X  X

;

ng pháp th ng kê theo các

2

i

 n  1

;

m


n

đ m khách quan và chính xác các tham s đ
s d ng nh ng ng d ng c a ph n m m Microsof Excel.

Tr

ng H S ph m Hà N i 2

22

c x lý trên c s


Khóa lu n t t nghi p

CH

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

NG 3: K T QU VÀ TH O LU N

3.1. Kh n ng sinh tr

ng c a đ u t

ng rau DT 02

3.1.1. Chi u cao cơy
S sinh tr

ng và phát tri n là k t qu t ng h p c a m i quá trình sinh

lý và trao đ i ch t trong c th . Sinh tr
v kích th

c, kh i l

ng v chi u cao thân là s t ng lên

ng c a cây, đ ng th i g n li n v i s t o m i các

thành ph n c u trúc c a c th .
Chi u cao cây là m t ch tiêu v a ph n ánh đ c tính di truy n c a m i
gi ng, v a ph n ánh kh n ng sinh tr

ng c a gi ng trong đi u ki n canh tác

nh t đ nh. Theo quy lu t thì t c đ t ng tr

d n trong quá trình sinh tr
nhanh

ng sinh d

ng chi u cao c a thân cây t ng

ng. T c đ t ng chi u cao thân t ng

giai đo n cây non ch ng t cây có s c s ng kh e t o đ ng l c cho

quá trình ra hoa, t o qu . Nh ng khi ra hoa mà cây v n t ng tr
có th

nh h

ng chi u cao

ng t i n ng su t c a gi ng.

K t qu nghiên c u v chi u cao c a đ u t

ng rau đ

c trình bày

hình 3.1.1 và b ng 1.
45
40
35

30

cm

25
20
15
10
5
0
l n1

l n2
G

l n3

l n4

l n5

cây non

l n6

l n7
G

l n8

ra hoa

Hình 3.1.1. Chi u cao cơy
Tr

ng H S ph m Hà N i 2

23

l n9
G

l n 10
ra qu


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh
B ng 1: Chi u cao cây
n v : cm

Th i gian đo

Giai đo n
cây non

Giai đo n ra hoa

Giai đo n ra qu

K t qu
L n1

9,5

L n2

16,5

L n3

18,0

L n4

22,5

L n5

27,0

L n6

33,5

L n7

38,0

L n8

42,5

L n9

42,5

L n 10

42,5

K t qu nghiên c u cho th y, chi u cao cây t ng d n trong su t quá
trình sinh tr

ng, tuy nhiên t c đ sinh tr

giai đo n sinh tr
đ t ng tr
h n

ng l i không đ ng đ u gi a các

ng c a cây. T giai đo n cây non đ n giai đo n ra hoa t c

ng chi u cao t ng nhanh, gi m d n

giai đo n ra hoa và ng ng

giai đo n ra qu .

Giai đo n cây còn non do đang t p trung cho quá trình sinh tr

sinh d

ng nên các c quan thân, lá có s t ng tr

s t ng tr

ng m nh.

ng

giai đo n này

ng chi u cao là l n nh t (t 9,5 đ n 27cm).

Giai đo n cây ra hoa t c đ t ng tr

ng chi u cao ch m l i, đ n cu i

giai đo n này chi u cao d ng l i và đ t giá tr t i đa (42,5cm). Vì đây là giai
đo n cây b t đ u b
tr

Tr

ng sinh d

c vào quá trình sinh tr

ng th c nên quá trình sinh

ng ch m l i đ t p trung cho quá trình ra hoa, t o qu .

ng H S ph m Hà N i 2

24


Khóa lu n t t nghi p

Nguy n Th Giang K32D CN Sinh

giai đo n ra qu chi u cao cây ng ng t ng tr
duy trì n đ nh. Giai đo n này s sinh tr

ng sinh d

ng đ t m c t i đa và
ng ng ng l i, cây ch

t p trung cho các c quan sinh s n (hoa, qu , h t).
3.1.2. Di n tích lá
Di n tích lá là m t ch tiêu quan tr ng đ xác đ nh t ng di n tích lá
c a cây. Di n tích lá liên quan m t thi t t i quá trình quang h p vì lá là c
quan ch y u th c hi n quá trình quang h p. Di n tích lá cho bi t kh n ng
ti p xúc c a lá v i v i ánh sáng, nh h
nh n ánh sáng M t tr i t đó nh h

ng tr c ti p đ n các kh n ng thu

ng t i t c đ và hi u qu quá trình

quang h p. Di n tích lá l n t o kh n ng quang h p m nh, di n tích lá nh
kh n ng quang h p th p. Do đó di n tích lá là y u t quan tr ng nh h

ng

t i n ng su t cây tr ng.
K t qu nghiên c u v di n tích lá đ

c trình bày

hình 3.1.2. và

b ng 2.
B ng 2: Di n tích lá
n v : cm2
Th i gian đo

K t qu

Giai đo n cây non

0,85

Giai đo n cây tr

Tr

ng thành

2,56

Giai đo n cây ra hoa

7,65

Giai đo n cây ra qu

9,15

ng H S ph m Hà N i 2

25