tiet 50 Nghị luận trong văn bản tự sự

Tiết 50
NGHỊ LUẬN TRONG VĂN
BẢN TỰ SỰ

I. Khái niệm nghị luận
Nghị luận
- Dùng lý lẽ lôgic để phán đoán nhằm làm
sáng tỏ ý kiến, một quan điểm, tư tưởng
nào đó.
- Cơ sở tư duy lý luận (tư duy khoa học
logic).
- Nghị luận trong văn nghị luận: Hệ thống
luận điểm, luận cứ chặt chẽ.

II. Nghị luận trong văn tự sự
1. Ví dụ (SGK tr.138)
Nghị luận: trình bày lý lẽ một cách hệ thống,
logic nhằm chứng minh cho một kết luận
về một vấn đề.
Đoạn 1:
- Lời của ông giáo, đang thuyết phục chính
mình rằng vợ mình không ác - chỉ buồn
chứ không nỡ giận (cuộc đối thoại ngầm).

- Nêu vấn đề: “Nếu ta không cố tìm mà hiểu những
người xung quanh thì ta luôn có cớ để tàn nhẫn
và độc ác với họ”. Tác giả phát triển một vấn đề:
vợ tôi không phải là người ác, sở dĩ thị trở nên
ích kỉ tàn nhẫn là vì thị đã quá khổ(lý lẽ).
- Đưa 2 lý lẽ:

+ Khi người ta đau buồn có lúc nào quên được cái
chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác
đâu.
+ Khi người ta quá khổ thì người ta chẳng còn
nghĩ đến ai khác. Cái bản tính tốt của người ta bị
những nỗi lo lắng, buồn đau ích kỷ che lấp mất.
Kết luận: Tôi biết vậy nên chỉ buồn không nỡ giận.

Đoạn 2
Xưa nay đàn bà có mấy người ghê gớm cay nghiệt như mụ,
càng oan nghiệt thì càng chuốc lấy oan trái.
Lý lẽ của Hoạn Thư:
- Tôi là đàn bà, ghen tuông là chuyện thường tình (lẽ
thường).
- Đối xử tốt với Kiều:
+ Cho ra quan âm các viết kinh
+ Bỏ trốn không đuổi theo (kể công).
- Tôi và cô cùng cảnh ngộ chung, ai nhường cho ai.
- Dù sao tôi cũng chót gây đau khổ cho cô, nên chỉ chờ vào
sự bao dung độ lượng của cô.
Với cách lập luận đó, Kiều phải công nhận sự khôn ngoan
của Hoạn Thư.