Tóm tắt luận án Tiến sĩ chuyên ngành Chính trị học: Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở ở Việt Nam hiện nay (Qua khảo sát thực tế tại tỉnh Nghệ An)

HC VIN CHNH TR QUC GIA H CH MINH

H TH BCH NGC

TRáCH NHIệM CHíNH TRị CủA NGƯờI ĐứNG ĐầU
CHíNH QUYềN CƠ Sở ở VIệT NAM HIệN NAY
(Qua kho sỏt thc t ti tnh Ngh An)

TểM TT LUN N TIN S
CHUYấN NGNH: CHNH TR HC
Mó s: 62 31 02 01

Ngi hng dn khoa hc: GS.TSKH Nguyn ng Thnh

H NI - 2019


CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƢỢC HOÀN THÀNH
TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
Người hướng dẫn khoa học: GS. TSKH Nguyễn Đăng Thành
Phản biện1:.....................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Phản biện2:.....................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Phản biện3:.....................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện, họp
tại Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

........................................................................................................................
.....................................................................................................................
Vào hồi,

giờ

ngày

tháng

năm

Có thể tìm hiểu luận án tại
- Thư viện Quốc gia.
- Thư viện Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.


DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1. Hồ Thị Bích Ngọc (2014-2015), “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao
chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở tại Trung tâm bồi
dưỡng chính trị thị xã Cửa Lò”, Đề tài khoa học cấp tỉnh, Chủ
nhiệm đề tài.
2. Hồ Thị Bích Ngọc (2015), “Trách nhiệm của người đứng đầu chính
quyền cơ sở”, Tạp chí Quản lý nhà nước ISSN 2354-0761, (231),
tr.30-33.
3. Hồ Thị Bích Ngọc (2015), “Chính quyền thị xã Cửa Lò đẩy mạnh phát
triển kinh tế du lịch”, Tạp chí khoa học & công nghệ Nghệ An
ISSN 1859-1949, (7), tr.39-41.
4. Hồ Thị Bích Ngọc (2015), “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán

bộ tại Trung tâm bồi dưỡng chính trị thị xã Cửa Lò”, Tạp chí
Quản lý nhà nước ISSN 2354-0761, (234), tr.76-79.
5. Hồ Thị Bích Ngọc (2018), “Đánh giá thực trạng thực hiện các quy định
về quyền hạn và trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền cơ
sở ở Việt Nam”, Tạp chí khoa học & công nghệ Nghệ An ISSN
1859-1949, (10), tr.17-20.
6. Hồ Thị Bích Ngọc (2018), “Trách nhiệm chính trị của chủ tịch ủy ban
nhân dân xã,phường, thị trấn”, Tạp chí khoa học & công nghệ
Nghệ An ISSN 1859-1949, (11), tr.21-25.


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Xuất phát từ sự vận động không ngừng của đời sống chính trị, Việt
Nam cũng như thế giới luôn có sự biến đổi không ngừng. Vấn đề quyền
lực của mỗi cá nhân hay một thể chế, ở cấp trung ương hay cấp cơ sở đều
chịu sự tác động, thành quả đạt được luôn song hành kinh nghiệm đúc rút
buộc phải truy cứu ngay đời sống chính trị cấp cơ sở. (ví dụ: một ông chủ
tịch UBND và chủ tịch HĐND xã được đánh giá cao về uy tín tại Liên hợp
quốc khi đem lại cho chính quyền cơ sở những giá trị tích hợp vượt trội về
một mô hình nhân rộng; nhưng ngược lại một ông chủ tịch UBND và chủ
tịch HĐND xã trở thành mẫu hình “ kinh nghiệm” tại các nước khi để
chính quyền có điểm nóng chính trị -xã hội).
Quyền lực nhà nước tại cơ sở trước hết của chính người dân cơ sở, chính
quyền là thiết chế bộ máy quyền lực của người dân tại cơ sở và người đứng đầu
chính quyền là người nắm quyền lực chính trị do người dân ủy quyền. Điều đó đi
đến nhân quả của quyền lực chính trị xuất phát từ yêu cầu của người dân cần
thay đổi, cải thiện chính những lợi ích của mình đối với đời sống chính trị tại cơ
sở, thông qua lá phiếu quyền lực mà họ trao. Trách nhiệm chính trị là trách

nhiệm của cơ quan nhà nước, của cán bộ giữ trọng trách trong bộ máy quyền
lực Nhà nước được đặt ra trước cử tri và các tầng lớp nhân dân. Trách
nhiệm đó phải được xác lập dựa trên sự tín nhiệm của nhân dân là chủ thể
đã bầu ra những người được giao chức vụ, quyền hạn.
Xuất phát từ vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, đặc biệt đối với
công tác cán bộ đã góp phần quan trọng đối với phương thức lãnh đạo của Đảng.
Tổng kết 20 xây dựng chiến lược cán bộ, Đại hội XII của Đảng, Hội nghị Trung


2
ương 7 khóa XII đã thảo luận và ban hành Nghị quyết về “Tập trung xây dựng đội
ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín,
ngang tầm nhiệm vụ”. Nghị quyết 26-NQ/TW, ngày 19/5/2018 của Ban Chấp
hành Trung ương được xây dựng trên quan điểm đổi mới, coi yếu tố cán bộ, nhất
là cán bộ cấp chiến lược trong Nghị quyết, là trung tâm, xuyên qua mọi đổi mới
trên các lĩnh vực, có vai trò quan trọng nhất, quyết định thành công hay thất bại
của sự nghiệp cách mạng của Đảng. Tuy nhiên, nhận thức của một số cấp ủy, tổ
chức đảng, lãnh đạo cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên về cán bộ và công tác
cán bộ chưa thật sự sâu sắc, toàn diện. Vẫn còn tình trạng chưa hiểu rõ về vai trò,
tầm quan trọng cũng như yêu cầu tiến hành thường xuyên, liên tục, toàn diện,
đồng bộ của công tác cán bộ. Có tổ chức đảng và người đứng đầu chưa thấy rõ
mối quan hệ biện chứng, sự liên quan mật thiết giữa xây dựng đội ngũ cán bộ với
xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đổi mới tổ chức bộ máy, công tác cán bộ và xây dựng
đội ngũ cán bộ chưa ngang tầm nhiệm vụ. Ở nhiều nơi vẫn còn tình trạng người
đứng đầu chính quyền cơ sở thiếu trách nhiệm, chưa gương mẫu, mất dân chủ
hoặc nể nang, né tránh, ngại va chạm, thậm chí có biểu hiện dùng tập thể để hợp lý
hóa ý đồ cá nhân., hiếm một người chỉ huy vượt tầm tại các cấp nói chung và cơ
sở nói riêng.… Chúng ta đã có các quy định về Trách nhiệm nêu gương trách
nhiệm giải trình, trách nhiệm phản biện hay các kênh quan trọng của nhà nước
như trách nhiệm pháp lý nhưng trách nhiệm chính trị cao hơn ở chổ nó gắn chặt

với bản chất chế độ, gắn chặt với niềm tin của người dân và uy tín của người cán
bộ, lúc vi phạm thì người đứng đầu chịu trách nhiệm cao nhất trước lá phiếu đã
bầu nên mình, xin lối người dân cơ sở, luận tội về mặt chính trị… đây cũng chính
là lỗ hổng về việc thể chế hóa quy định của Đảng cũng như hiện thực hóa quyền
dân chủ của người dân cấp cơ sở; sự đổi mới hệ thống chính trị cơ sở.


3
Xuất phát từ vai trò, thực trạng, giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý nhà nước (QLNN) của chính quyền cơ sở và yêu cầu đổi
mới hệ thống chính trị cơ sở đã đặt ra đối với trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở. Theo các quy định hiện hành thì
trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở trong
QLNN của chính quyền cơ sở vẫn còn mang tính chung chung; bộ máy
chính quyền cơ sở còn nhiều hạn chế bất cập như cồng kềnh, kém hiệu
quả, kỷ luật hành chính không chặt chẽ, thực trạng của việc tùy tiện xử
lý sự vụ của người đứng đầu, luật được ban hành nhưng không thực hiện
đúng luật mà theo ý chí chủ quan của cấp trên, các văn bản, quy định
ban hành chồng chéo, khó thực thi; các nhiệm vụ thực thi tại chính
quyền cơ sở không kịp thời, không hiệu quả, vẫn còn tình trạng nhũng
nhiễu, hách dịch, chây ì, cấp dưới không nghe cấp trên, cấp trên thì độc
đoán, mất dân chủ; thực thi nhiệm vụ thiếu minh bạch công khai, thiếu
định lượng nên kết quả nhiệm vụ còn chung chung. Vậy, trách nhiệm
chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở gắn liền với trách nhiệm
về một thực trạng chính quyền cơ sở còn nhiều bất cập.
Xuất phát từ những lý do lý luận và thực tiễn nêu trên tác giả lựa chọn
chủ đề “Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở ở
Việt Nam hiện nay” (qua khảo sát tại tỉnh Nghệ An) làm Luận án Tiến sỹ
chuyên ngành Chính trị học.
2. Mục tiêu và đối tƣợng nghiên cứu

2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Đưa ra các luận cứ; trên cơ sở đó đánh giá thực trạng trách nhiệm chính
trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở (qua khảo sát thực tế tại tỉnh Nghệ


4
An); đề xuất phương hướng và những giải pháp nâng cao trách nhiệm chính
trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở ở Việt Nam hiện nay.
2.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở ở Việt Nam.
3. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh; phương pháp
khoa học liên ngành; phương pháp chuyên gia; phương pháp điều tra xã
hội học; sử dụng phần mềm để phân tích
4. Những kết quả của Luận án
- Đưa ra các luận cứ khoa học trách nhiệm chính trị của người
đứng đầu chính quyền cơ sở hiện nay.
- Luận án chỉ ra tồn tại, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra trong
việc thực hiện trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ
sở hiện nay.
- Luận án đề xuất phương hướng và một số giải pháp, nhấn mạnh
những giải pháp đột phá nhằm tăng cường thực hiện trách nhiệm chính trị
của người đúng đầu chính quyền cơ sở hiện nay.
5. Những đóng góp ý nghĩa của Luận án
5.1. Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
- Luận án tổng quan các công trình khoa học nghiên cứu thế giới
và trong nước, vận dụng những tư tưởng, quan điểm lý luận tiến bộ vào
luận án; làm rõ khái niệm, cơ sở hình thành, đặc điểm, nhân tố ảnh
hưởng và các nội dung lý luận trách nhiệm chính trị của người đứng đầu

chính quyền cơ sở hiện nay.


5
- Luận án chỉ ra tồn tại, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra trong
việc thực hiện trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ
sở hiện nay qua việc nghiên cứu thể chế, cơ chế, quyền lực chính trị và
các nguồn lực trong thực tế.
- Luận án đề xuất phương hướng và một số giải pháp, nhấn mạnh
những giải pháp đột phá nhằm tăng cường thực hiện trách nhiệm chính trị
của người đúng đầu chính quyền cơ sở hiện nay.
5.2. Những điểm mới rút ra từ các kết quả nghiên cứu,khảo sát
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý
luận và thực tiễn về trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở hiện nay.
Kết quả nghiên cứu của đề tài là tài liệu tham khảo được sử dụng
vào nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong khoa học chính trị, các cơ sở
nghiên cứu, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, cán bộ, công chức;
trong công tác xây dựng Đảng, đoàn thể, các tổ chức kinh tế-xã hội, cơ
quan hoạch định đường lối chính sách.
6. Kết cấu của Luận án
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý
luận và thực tiễn về trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở hiện nay.
Kết quả nghiên cứu của đề tài là tài liệu tham khảo được sử dụng
vào nghiên cứu, giảng dạy và học tập trong khoa học chính trị, các cơ sở
nghiên cứu, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, cán bộ, công chức;
công tác xây dựng Đảng, đoàn thể, các tổ chức kinh tế-xã hội, cơ quan
hoạch định đường lối chính sách.
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Danh

mục các công trình nghiên cứu của tác giả có liên quan đến luận án và
Phụ lục, kết cấu của luận án gồm: 4 chương, 9 tiết.


6
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
TRÁCH NHIỆM CHÍNH TRỊ CỦA NGƢỜI ĐỨNG ĐẦU
CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ
1.1. CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU Ở NƢỚC NGOÀI
Luận án đã tổng quan kết quả nghiên cứu một số công trình của các
nhà khoa học Mỹ, Anh, Đức, Nhật Bản, Trung Quốc, Sing-ga-po, Thái
Lan, Phi-líp-pin liên quan đến nội dung luận án.
Qua một số công trình nước ngoài mà tác giả đã tiếp cận cho thấy:
Thứ nhất, Các công trình nghiên cứu về quyền lực chính trị, về thể
chế, về chính sách, về nguồn lực hay về sự phát triển thịnh vượng ... đều
đề cập liên quan trách nhiệm chính trị .
Thứ hai, trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở
được điều chỉnh sát với thực quyền, không tập trung quyền lực, xu hướng
không bị giới hạn bởi các thiết chế và các khâu trung gian; các chính sách,
quy định khi được ban hành sát với đời sống thực tiễn, ít bị chồng chéo,
dễ thực thi tại các quốc gia đó. .
Thứ ba, tư duy gắn trách nhiệm chính trị với một thiết kế mô hình nhà
nước khoa học, hiệu quả, coi trọng hiệu quả kinh tế của nhà nước đó tạo ra,
thu gọn các hoạt động của bộ máy, các đầu mối trong công tác quản lý nhưng
không giảm sút quyền lực của nhà nước, gắn với quyền lực quyền lực của cá
nhân phải được minh bạch hóa .
Thứ tư, các nghiên cứu nước ngoài hướng về diện rộng đến các áp lực
đối với nhà nước cũng là áp lực lên trách nhiệm chính trị của người đứng
đầu chính quyền cơ sở.

7
Thứ năm, Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ
sở chú trọng phương pháp đo lường bằng các phương tiện định lượng; tác
động đến các thiết chế nhưng kiểm soát được chính mình..
1.2. CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU Ở TRONG NƢỚC
Trên cơ sở nền tảng chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
nhiều tác giả có bề dày nghiên cứu về trách nhiệm chính trị trên cách tiếp
cận nhấn mạnh vai trò của hệ thống chính trị cơ sở, trách nhiệm đó được
phát huy với phương diện tổ chức chính quyền cơ sở, người đứng đầu chính
quyền cơ sở đóng vai trò quản lý, điều hành xã phường, thị trấn như thế
nào. Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở được tiếp
cận nghiên cứu dưới góc độ quyền lực của nhà nước, người đứng đầu chính
quyền cơ sở là cán bộ của Đảng cộng sản Việt Nam thì thể hiện như thế
nào. Cách tiếp cận kiểm soát quyền lực các thiết chế chính trị xã hội, nhà
nước kiến tạo hay quản trị tốt là minh chứng sống động khi hiện thực hóa
trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở.
Các nội dung chưa được tiếp cận trong nghiên cứu đó là: (1)
Nghiên cứu toàn diện và căn bản về lý luận trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở (2). Nhứng giải pháp đột phá để vận
dụng nội dung của luận án đang nghiên cứu vào đời sống chính trị tại cơ
sở nói riêng và góp phần đưa đất nước Việt Nam phát triển nói chung
(3). Chưa nghiên cứu các quy định thể chế hóa của đảng, nhà nước khi
đối tượng nghiên cứu là trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính
quyền cơ sở, đặc biệt là thiếu sự nghiên cứu chuyên sâu về các quy định
của Đảng. (4) Hệ thống lý luận chính trị so sánh về vấn đề này còn ít ,
chưa có định nghĩa khái niệm và giải pháp Trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở trong khi nguồn lực hiện tại của đất
nước cho phép thực thi tại cơ sở để từ đó thay đổi thể chế cấp cao hơn.

8
1.3. CÁC NỘI DUNG LUẬN ÁN CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
Những công trình nghiên cứu nêu trên chưa hệ thống hóa quan điểm và
cách tiếp cận; đưa ra quan điểm, cách tiếp cận về trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở phù hợp với bối cảnh, đặc điểm của đời
sống chính trị, mô hình tổ chức hệ thống chính trị và yêu cầu đổi mới Việt
Nam hiện nay.
Những công trình nghiên cứu chưa nghiên cứu cách thức thực hiện
trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở ở một số nước;
từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.
Những công trình nghiên cứu nêu trên chưa khảo sát thực trạng;
chỉ ra nguyên nhân; những vấn đề đặt ra đối với hệ thống các quy định
và việc thực hiện trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở ở Việt Nam hiện nay (qua khảo sát thực tế tại tỉnh Nghệ An).
Những công trình nghiên cứu nêu trên chưa đề xuất phương hướng
và giải pháp toàn diện và đột phá nâng cao trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở ở Việt Nam trong thời gian góp phần
xây thể chế chính trị Việt Nam tiến bộ hơn.
Chƣơng 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN TRÁCH NHIỆM CHÍNH TRỊ CỦA NGƢỜI
ĐỨNG ĐẦU CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ
2.1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM TRÁCH NHIỆM CHÍNH
TRỊ CỦA NGƢỜI ĐỨNG ĐẦU CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ
2.1.1. Khái niệm trách nhiệm chính trị của ngƣời đứng đầu
chính quyền cơ sở
Luận án đã đưa ra và làm rõ các khái niệm bộ phận như : chính
quyền cơ sở; trách nhiệm chính trị; người đứng đầu và khái niệm chính :
Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở. Phân tích,

9
làm rõ cơ chế, nguồn gốc hình thành và so sánh trách nhiệm chính trị với
các trách nhiệm khác như: trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm xã hội,
trách nhiệm giải trình, trách nhiệm nêu gương...
2.1.2. Đặc điểm và các yếu tố tác động đến Trách nhiệm chính
trị của ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở
Một là, tính nghĩa vụ và bổn phận. Hai là, Gắn bó mật thiết đời
sống dân chủ trực tiếp. Ba là, chịu sự tác động mạnh mẽ của hệ thống
chính trị. Bốn là, chịu sự tác động của điều kiện kinh tế xã hội, cơ chế
kinh tế và phong tục tập quán địa phương .Năm là, chịu sự tác động của
kết quả giải quyết nhiệm vụ tại cơ sở…
2.2. NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ TRÁCH NHIỆM CHÍNH TRỊ CỦA
NGƢỜI ĐỨNG ĐẦU CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.2.1. Sự huy động tối đa nguồn lực của đời sống chính trị - xã
hội cơ sở để hoàn thành nhiệm vụ đƣợc giao là Trách nhiệm chính
trị của ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở .
Sự huy động nguồn lực đối với trách nhiệm chính trị của người
đứng đầu chính quyền cơ sở thể hiện: Thứ nhất, nắm rõ các quy định,
chủ trương, đường lối, chính sách mới thiết thực để tổ chức, điều hành,
quản lý và phục vụ nhân dân. Thứ hai, phát huy tốt sự chủ động của
chính quyền cơ sở, phân cấp, phân quyền mạnh, phân công rõ trách
nhiệm giữa cá nhân và tập thể. Thứ ba, gắn liền với hành vi chuẩn mực
của người đứng đầu với nền công vụ liêm chính, kiến tạo, phục vụ nhân
dân. Thứ tư, gắn với nghĩa vụ, trách nhiệm pháp lý, chế tài xử phạt, phát
huy quyền dân chủ chính trị cao nhất, khắc phục tình trạng tha hóa
quyền lực phù hợp đặc thù đời sống chính trị cấp cơ sở. Thứ năm, phát
huy hiệu quả mối quan hệ giữa thể chế, đường lối, chủ trương, quy định,
biện pháp của Đảng, Nhà nước với người đứng đầu và ngược lại. Thứ

10
sáu, gắn với trách nhiệm đạo đức, truyền thống văn hóa, đoàn kết, hoạt
động tự quản, hoạt động các hội nghề nghiệp xã hội, cung cách ứng xử...
2.2.2. Phát huy Trách nhiệm chính trị của ngƣời đứng đầu
chính quyền cơ sở thông qua vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng
cộng sản Việt Nam
Để đảm bảo trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính
quyền cơ sở thông qua vai trò lãnh đạo cầm quyền của Đảng Cộng
sản Việt Nam cần đáp ứng: Thứ nhất, thể hiện lập trường kiên định
chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và
phát triển phù hợp với thực tiễn, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội. Nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, kiên
định đường lối đổi mới, chấp hành tốt chủ trương, chính sách Pháp
luật của Nhà nước ở cơ sở. Thứ hai, tăng cường tổng kết thực tiễn,
tạo lập môi trường dân chủ, tham gia tích cực các cuộc họp chi bộ cơ
sở. Thứ ba, đổi mới tư duy về phương thức Đảng cầm quyền, dân
chủ, hội nhập, phương thức quản trị, điều hành quản lý, nâng tầm
nhận thức và phương pháp hành động, Thứ tư, không ngừng xây dựng
chính quyền cơ sở vững mạnh, thường xuyên tiếp xúc, đối thoại trực
tiếp với người dân cơ sở, chủ động nắm bắt, đánh giá, dự báo diễn
biến tư tưởng, hành động và có biện pháp gải quyết kịp thời tại cơ sở.
Thứ năm, xác định rõ và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, mô hình
tổ chức của các tổ chức Đảng ngay tại cơ sở, xây dựng đội ngũ cán
bộ trẻ đạt tiêu chuẩn, tăng cường bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ theo
chức danh cán bộ cơ sở. Thứ sáu, đổi mới và nâng cao chất lượng
sinh hoạt Đảng , tự phê bình và phê bình, thực hiện đúng nguyên tắc
tập trung dân chủ, giữ nghiêm kỷ luật trong Đảng, gương mẫu, uy tín
đối với nhân dân.

11
2.2.3. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nƣớc, xây dựng
một chính quyền gần dân là trách nhiệm chính trị của ngƣời đứng đầu
chính quyền cơ sở hiện nay
Cụ thể hóa chủ trương, chính sách, quy định các chương trình kế hoạch,
lựa chọn những nội dung trọng tâm, trọng điểm, những vấn đề bức xúc để tập
trung triển khai thực hiện. Vận hành hiệu lực, hiệu quả chính quyền cơ sở theo
hướng tiến bộ hiện đại, nền quản trị tốt, phù hợp. Tăng cường chế tài xử phạt
vi phạm đối với người đứng đầu chính quyền cơ sở, điều chỉnh, bổ sung
những hạn chế của các quy định ban hành thông qua hành vi chính trị, văn hóa
chính trị hay thể chế chính trị. Tập trung nghiên cứu các giải pháp sáng tạo
thấu đáo và đột phá về mặt thể chế, thay đổi cơ chế chính sách theo chiều
hướng tiến bộ và bền vững. Quá trình điều hành, quản lý luôn công khai, minh
bạch, giải trình theo quy trình chặt chẽ để dân biết, dân bàn , dân làm, dân
kiểm tra, chống lợi ích cục bộ, nhũng nhiễu...làm mất lòng tin của người dân
cơ sở. Khắc phục thực trạng hình thức trong bầu cử, tha hóa quyến lực của
người dân và Nhà nước phù hợp đời sống chính trị cấp cơ sở.
2.2.4. Kiểm soát quyền lực, nhân tố quan trọng đảm bảo phát
huy trách nhiệm chính trị của ngƣời dân cơ sở
Kiểm soát quyền lực với mục đích gia tăng tính hiệu quả, hiệu lực,
gia tăng yếu tố tiến bộ của quyền lực công vì một chính quyền thực hiện
tốt vai trò điều tiết và kiến tạo. Người đứng đầu chính quyền cơ sở thực
hiện nhiệm vụ tổ chức đôn đốc việc thực hiện tốt công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định, không để tồn đọng kéo dài, đùn
đẩy vượt cấp. Phát huy khối đại đoàn kết, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể,
vận động quần chúng tham gia bảo vệ trật tự trị an xây dựng nếp sống
văn hóa, bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xã hội, thực hiện tốt công
tác giám sát, phản biện xã. Đảng chịu sự giám sát của nhân dân, thực

hiện cơ chế “tự kiểm soát” bằng cách hình thức sinh hoạt Đảng như tự
phê bình và phê bình, kỷ luật Đảng, hoạt động kiểm tra giám sát của các


12
tổ chức Đảng từ chi bộ đến cấp ủy cùng cấp và cấp trên là Ban Thường
vụ Huyện, Thành, Thị theo Điều lệ Đảng. Kiểm soát bằng các thiết chế
cộng đồng, tự quản, dư luận, các tổ chức xã hội nghề nghiệp…
2.2.5. Phong cách thủ lĩnh chính trị, phong cách điều hành, quản lý của cá
nhân ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở gắn liền với trách nhiệm chính trị
Tư duy, nhận thức, phương pháp, phong cách thực thi nhiệm vụ công
hình thành từng phẩm chất của người đứng đầu. Nếu người đứng đầu chính
quyền cơ sở là chủ của chuỗi lao động sáng tạo, tố chất nổi trội về phẩm chất
đạo đức, lối sống , vì dân mà phục vụ, cống hiến sẽ là tấm gương sáng cho
cán bộ, đảng viên, công chức, người lao động và người dân cơ sở noi theo.
Phong cách thủ lĩnh chính trị, phong cách điều hành, quản lý của cá nhân
người đứng đầu chính quyền cơ sở gắn liền với trách nhiệm chính trị khi lăn
lộn trong thực tiễn cơ sở, gần dân, sát dân và giải quyết từng sự vụ cụ thể.
Trong điều kiện ngày nay, yêu cầu tại cơ sở phải là một chiến lược gia, bên
cạnh có năng lực chuyên môn trên các lĩnh vực quản lý còn phải là người có
tầm nhìn thích ứng với các thay đổi tác động đến địa phương mình, biết điều
hành, sử dụng công nghệ, tối ưu các phương thức giải trình, minh bạch công
khai trong điều hành quản lý một chính quyền tại cơ sở ngày càng hiện đại.
Đồng thời, có phong cách nhận lỗi và chịu xử phạt do hậu quả mình gây ra.
Chƣơng 3
THỰC TRẠNG TRÁCH NHIỆM CHÍNH TRỊ CỦA NGƢỜI
ĐỨNG ĐẦU CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ Ở NƢỚC TA HIỆN NAY
3.1. MỘT SỐ THỰC TRẠNG VỀ TRÁCH NHIỆM CHÍNH TRỊ CỦA
NGƢỜI ĐỨNG ĐẦU CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ Ở NƢỚC TA HIỆN NAY
3.1.1. Ƣu điểm trong việc phát huy trách nhiệm chính trị của

ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở hiện nay
Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở trong
thực tiễn đã góp phần quan trọng giải quyết các nhiệm vụ tại đời sống


13
chính trị cơ sở; nhiều chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước
góp phần nâng cao, tạo sự chuyển biến mới về nhận thức, đẩy lùi căn
bệnh bình quân chủ nghĩa tồn tại từ lâu, tập trung nguồn lực ưu tiên đầu
tư, tạo đột phá mới cho xây dựng cán bộ theo tư duy sáng tạo gắn với
thực tiễn. Tại cơ sở, khi phát huy trách nhiệm chính trị của người đứng
đầu chính quyền cơ sở đã góp phần giải quyết được các mối quan hệ:
giữa dân với đảng, nhà nước; kinh tế và chính trị; lãnh đạo và cầm
quyền; tập trung và dân chủ; chính quyền và cộng đồng xã hội; truyền
thống và hiện đại; công khai, minh bạch, giải trình với quan liêu, trì trệ,
lạc hậu.v.v.... Xây dựng chính quyền cơ sở ngày càng hiệu quả, gần dân;
các phương thức kiểm soát quyền lực ngày càng phát huy ; người đứng
đầu chính quyền cơ sở ngày càng có sự chuyển biến về nhận thức lẫn
thực thi nhiệm vụ góp phần nâng cao đời sống của người dân tại cơ sở.
3.1.2. Hạn chế, tồn tại trong việc phát huy Trách nhiệm chính
trị của ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở hiện nay.
- Những bất cập trong việc ban hành và thực hiện các quy định Nhà
nước liên quan đến trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở.
- Những yếu kém, bất cập của người đứng đầu chính quyền cơ sở ảnh
hưởng đến việc phát huy trách nhiệm chính trị.
- Một số hạn chế, bất cập tại chính quyền cơ sở làm ảnh hưởng đến
việc phát huy trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở.
- Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở chưa
gắn với đẩy mạnh giao quyền tự chủ cho cấp cơ sở.

- Chưa phát huy các cơ chế mang tính đồng bộ và đột phá trong việc
thực hiện trách nhiệm chính trị của người đứng đầu cơ sở.
- Năng lực lãnh đạo của cấp ủy Đảng cơ sở chưa đáp ứng được yêu
cầu phát huy trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở.


14
3.1.4. Một số nguyên nhân ảnh hƣởng trực tiếp đến việc phát huy
trách nhiệm chính trị của ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở
3.1.4.1. Nguyên nhân của những ưu điểm
Do sự đổi mới của đất nước trong tiến trình hội nhập, thực tiễn đời
sống chính trị trong nước thích ứng với thời đại;công tác xây đựng,chỉnh
đốn Đảng, đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, củng cố bộ máy
nhà nước ngày càng được quan tâm, đầu tư thích đáng; hệ thống các quy
định liên quan đến trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở ngày càng tiến bộ. Do yêu cầu xây dựng một chính quyền hiệu lực,
hiệu quả, yêu cầu đổi mới hệ thống chính trị dân chủ, yêu cầu từ cộng đồng
dân cư, các nguồn lực, dư luận xã hội... Cơ bản người đứng đầu chính
quyền cơ sở có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị cách mạng vững
vàng, yêu quê hương đất nước. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ý thức
pháp luật, không ngừng nổ lực rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn
hoàn thành nhiệm vụ được giao, đại đa số người đứng đầu luôn có tinh thần
cầu thị, tôn trọng và lắng nghe ý kiến từ người dân cơ sở.
3.1.4.2. Nguyên nhân chủ yếu của những mặt hạn chế
Trong một thời gian dài nguồn lực đất nước chưa cho phép, điều kiện
đất nước ưu tiên cho cái chung, tính tập thể, kéo dài sự điều hành nhà nước
mệnh lệnh hành chính và xa lạ tư duy nhà nước kiến tạo, điều tiết, phục vụ.
Đất nước đang trong quá trình xây dựng, hoàn thiện nền kinh tế thị trường,
thể chế chưa đồng bộ, quy định của Đảng chậm đổi mới; hệ thống pháp
luật, các yếu tố phản tiến bộ xâm nhập chưa được kiểm soát; công tác quản

lý nhà nước có lúc, có nơi còn buông lỏng, chính sách, thủ tục, quy định
còn rườm rà, khó thực thi, bất hợp lý, không xác định rõ trách nhiệm cá
nhân và trách nhiệm tập thể. Hệ thống chính trị cơ sở chậm đổi mới, thiếu
các giải pháp căn cơ và đột phá dẫn đến nhiều thực trạng chậm khắc phục;


15
công tác bầu cử còn chưa thực chất, công tác cán bộ còn bị lũng đoạn; công
tác kiểm tra, thanh tra, giám sát không hiệu quả, thiếu sự giám sát của
người dân cơ sở, cơ chế dân chủ ở nhiều xã phường không được phát huy,
uy tín một số người đứng đầu chính quyền cơ sở chưa cao …
3.2. TRÁCH NHIỆM CHÍNH TRỊ CỦA NGƢỜI ĐỨNG ĐẦU
CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ Ở TỈNH NGHỆ AN
3.2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã
hội của tỉnh Nghệ An
Nghệ An là vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống cách
mạng, con người chịu thương, chịu khó, thông minh, hiếu học, thật thà và
trung thành, tận tụy; là vùng đất bao giờ cũng đi trước về sau trong phục
vụ đại cục. Thời nào cũng có những anh hùng, danh nhân kiệt xuất, ngày
nay bất cứ lĩnh vực ngành nào, cấp nào của cả nước đều có những tấm
gương điển hình là người Nghệ An. Với diện tích đất tự nhiên là 1.658.729
ha, là tỉnh có diện tích lớn nhất của cả nước, trong đó miền núi chiếm 3/4
diện tích, phần lớn đồi núi tập trung ở phía Tây của tỉnh. Tỉnh có 10 huyện
miền núi thì đến 5 huyện là miền núi cao, địa hình phức tạp, có đường
biên giới và bờ biển dài thuận cơ hội cho buôn lậu, truyền đạo trái phép,
di cư bất hợp pháp; tài nguyên đất đai, khoáng sản tuy phong phú nhưng
phân tán, nhỏ lẻ, trữ lượng thấp, khí hậu khắc nghiệt... gây cho Nghệ An
không ít khó khăn trong việc phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc
phòng an ninh trên địa bàn. Nhiều vấn đề xã hội như: tệ nạn ma tuý, tham
nhũng, lãng phí, tội phạm còn diễn biến phức tạp, tai nạn giao thông còn

nhiều, an ninh biên giới, vùng dân tộc thiểu số, vùng tôn giáo vẫn còn
diễn biến phức tạp. Đời sống của nhân dân, nhất là vùng sâu, vùng xa vẫn
còn rất nhiều khó khăn, tỷ lệ hội nghèo rất lớn. Có 480 đơn vị hành chính
cấp xã (435 xã, 27 phường và 18 thị trấn) tương đương 960 vị trí người


16
đứng đầu chính quyền cơ sở; trong đó loại 1: 94; loại 2: 274; loại 3: 112.
Số lượng đơn vị hành chính cấp xã lớn, quy mô từng đơn vị hành chính
cấp xã không đồng đều (116 xã thuộc vùng cao; 128 xã vùng núi thấp và
229 xã thuộc vùng đồng bằng), 5.791 xóm, khối, bản. Điều kiện tự nhiên
xã hội dẫn tới khối lượng, độ phức tạp trong quản lý điều hành của từng
đơn vị xã không giống nhau. Do vậy, yêu cầu trách nhiệm chính trị của
người đứng đầu chính quyền cơ sở cho từng loại xã là khác nhau.
3.2.2. Những vấn đề bất cập về trách nhiệm chính trị của ngƣời
đứng đầu chính quyền cơ sở đang diễn ra tại Nghệ An
* Về trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở.
Ngoài thực trạng chung các nội dung của trách nhiệm chính trị
người đứng đầu chính quyền cơ sở cả nước hiện nay thì cụ thể tại Nghệ
An qua điều kiện tự nhiên, điều kiện phát triển kinh tế cũng như thực tế
đời sống chính trị tại hệ thống chính trị cấp xã , qua khảo sát thực tế tại
các mẫu được chọn, rút ra nhứng thực trạng cụ thể, bổ sung thêm hệ
thống thực trạng chung của cả nước.
Chƣơng 4
PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO TRÁCH NHIỆM
CHÍNH TRỊ CỦA NGƢỜI ĐỨNG ĐẦU CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ
Ở NƢỚC TA HIỆN NAY
Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở ở nước
ta hiện nay là một nội dung quan trọng góp phần đưa đất nước Việt Nam
thoát khỏi những tồn tại yếu kém ngay tại chính quyền cơ sở, góp phần đổi

mới hệ thống chính trị từ chiều dưới lên, từ cấp thấp nhất đến cấp cao nhất,
đổi mới tổ chức bộ máy gắn liền với đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng, xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, đoàn thể nhân dân cũng như
góp phần đưa các nguồn lực xã hội ngày càng lớn mạnh


17
4.1. PHƢƠNG HƢỚNG
- Tăng cường trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở phải bảo đảm một chính quyền cơ sở nói riêng và hệ thống hành
chính nhà nước nói chung vận hành một cách thống nhất, thông suốt, có
hiệu lực, hiệu quả
- Tăng cường trách nhiệm chính trị người đứng đầu chính quyền cơ
sở phải trên cơ sở bám sát thực tiễn Việt Nam, đồng thời tiếp thu có chọn
lọc kinh nghiệm trên các phương diện lý luận và thực tiễn của thế giới và
thời đại ; bảo đảm tính kế thừa, tiến bộ và hiện đại
- Vận dụng đúng đắn nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng và
Nhà nước, gắn phát huy dân chủ với đề cao trách nhiệm cá nhân để tăng
cường trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở
- Tăng cường quyền hạn và trách nhiệm của người đứng đầu chính
quyền cơ sở cần phải gắn liền với đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng, đổi mới hệ thống chính trị cơ sở
4.2. GIẢI PHÁP
4.2.1. Hoàn thiện hệ thống các quy định về quyền hạn và trách
nhiệm chính trị ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở hiện nay
Các quy định đưa ra đầy đủ các yêu cầu, mục tiêu, phương hướng,
giải pháp và đặc biệt có những giải pháp đột phá mạnh mẽ thì mới được
căn cơ các vấn đề thực tế đặt ra. Các quy định ban hành cụ thể hóa vai trò,
vị trí, trách nhiệm của người đứng đầu, trong đó chú trọng đến chế tài xử
phạt khi người đứng đầu chính quyền vi phạm công tác điều hành, quản lý

tại cơ sở. Ban hành các quy định theo hướng tăng quyền hạn cho người
đứng đầu và chính quyền cơ sở, hiệu quả và năng suất từ kết quả nhiệm vụ
được giao sẽ quy định kết quả, trách nhiệm của cấp đó, bỏ bớt tính cao
thấp của chính quyền các cấp đồng thời bỏ bớt chế độ báo cáo không cần


18
thiết. Đẩy mạnh việc giao quyền tạo sự chủ động, quyền tự chủ, tự quyết
của người đứng đầu trên cơ sở định lượng công việc được giao. Trong báo
cáo chú trọng phần những nhiệm vụ không thực hiện được và gắn với chế
tài xử lý khi không thực hiện được nhiệm vụ. Có chủ trương và quy định
thí điểm bầu trực tiếp, có cạnh tranh và chương trình vận động bầu cử đến
từng khối xóm của chức danh người đứng đầu chính quyền cơ sở. Quy
định thể hiện nguyên tắc vận hành của bộ máy công quyền là thu gọn đầu
mối gắn các nhiệm vụ tương đồng do một bộ phận phụ trách, đơn vị do
người đứng đầu chịu trách nhiệm. Thể chế hóa các phương thức quản lý,
giám sát chính quyền cơ sở và người đứng đầu như minh bạch, công khai,
hướng dẫn công tác giám sát của người dân; ban hành quy định ứng xử của
người đứng đầu trong đó có người đứng đầu chính quyền cơ sở.Ban hành
quy trình bỏ phiếu tín nhiệm người đứng đầu chính quyền cơ sở, chú trọng
hình thức không tín nhiệm gắn với chế tài xử lý và hình thức bãi nhiệm.
Quy định tiêu chuẩn của người đứng đầu; quy định có bổ sung các tiêu
chuẩn phù hợp yêu cầu loại hình chính quyền cơ sở.
4.2.2. Thể chế hóa nguyên tắc nguyên tắc tập trung dân chủ
trong tổ chức, hoạt động của Đảng và chính quyền cơ sở
Phân đinh rõ, cụ thể nhiệm vụ điều hành, thẩm quyền quyết định
thuộc về cá nhân người đứng dầu và thẩm quyền thuộc về tập thể. Tăng
quyền quyết định những vấn đề quan trọng của chính quyền cơ sở đối với
chủ tịch HĐND xã phường; lấy kết quả giải quyết kiến nghị của người dân
làm kết quả phản ánh năng lực công tác, nâng định lượng và số lượng hoạt

động giám sát, thị sát, kiểm tra, điều hành hoạt động kỳ họp hội đồng nhân
dân thực quyền. Thí điểm và nhân rộng triển khai mô hình chính quyền đô
thị, chế độ thủ trưởng tại UBND xã phường, thí điểm bãi bỏ ủy viên ủy
ban. Thể chế hóa nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng theo hướng


19
định lượng các nội dung cụ thể; các hình thức kỷ luật trong Đảng rõ ràng
hơn, công tác tổ chức cán bộ minh bạch, sát yêu cầu thực tiễn
4.2.3. Cụ thể hóa các quy định nhất thể hóa ngƣời đứng đầu cấp
ủy Đảng và ngƣời đứng đầu cơ quan hành chính nhà nƣớc các cấp
Làm rõ trách nhiệm lãnh đạo của bí thư đảng ủy xã phường và
trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền cơ sở bằng việc thể chế
hóa và tăng cường trách nhiệm lãnh đạo và điều hành quản lý trong quá
trình thực hiện nhiệm vụ nhất thể hóa để tránh thực trạng chuyên quyền,
lạm quyền và quan liêu khi gia tăng việc trao quyền. Cơ chế kiểm soát
tham gia mạnh mẽ và hiệu lực với thành phần tham gia chọn lựa kỹ.
4.2.4. Tăng cƣờng và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra,
giám sát đối với ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở
Hoạt động giám sát đối với người đứng đầu chính quyền cơ sở được
tăng cường hiệu lực, hiệu quả và thực chất, gia tăng chế tài xử phạt khi sai
phạm, tăng tính áp lực từ phía người dân để nâng cao trách nhiệm chính trị
của người đứng đầu, giám sát chặt chẽ các hoạt đọng đối thoại, các phương
thức minh bạch, công khai khi triển khai nhiệm vụ của người đứng dầu
chính quyền cơ sở; thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Ủy
ban kiểm tra Đảng các cấp nói chung và cơ sở nói riêng.
4.2.5. Huy động các nguồn lực xây dựng chính quyền cơ sở
vững mạnh, nâng cao đời sống ngƣời dân
Người đứng đầu chính quyền cơ sở điều hành, quản lý người dân
tham gia sản xuất, kinh doanh, tổ chức thực hiện các mô hình kinh tế gia

tăng đầu tư kỷ thuật, công nghệ, cách thức kinh doanh theo hướng tiến
bộ trên cơ sở xã hội hóa, phối hợp liên kết với các doanh nghiệp trên địa
bàn và địa phương khác. Khuyến khích các thiết chế tự quản cộng đồng,
các hiệp hội nghề nghiệp, nhân rộng các phong tục truyền thống tốt đẹp,


20
thi đua khuyến học, khuyến tài làm nguồn lực đồng hành phát triển kinh
tế-xã hội, tham khảo lắng nghe dư luận xã hội để ứng xử phù hợp; cảnh
giác, phòng trừ và chống lại các hành vi lừa đảo, phạm pháp làm ảnh
hưởng đến đời sống người dân.
4.2.6. Ngƣời đứng đầu chính quyền cơ sở thích ứng, vận dụng
kỹ năng, phƣơng pháp mới cải tạo thực tiễn
Giải pháp "thà ít mà tốt" là giải pháp phù hợp nhất khi cải tạo thực tiễn
tại cơ sở, không thông qua cấp trung gian mà người đứng đầu đồng hành cùng
người dân để giải quyết rốt ráo từng công việc một, đặc biệt là các mô hình dự
án tại địa phương, giống như liên kết nguyên tử, từng xã phường mạnh thì
Huyện Thị mạnh, Huyện Thị mạnh thì Tỉnh mạnh. Để thực hiện được giải
pháp này yêu cầu người đứng đầu phải thực sự có năng lực, có trình độ
chuyên môn và vận dụng các kỹ năng mềm trong quá trình chỉ đạo, quản lý,
điều hành, hướng dẫn người dân hiểu để thực hiện có kết quả cao nhất.
KẾT LUẬN
Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở ở nước ta
hiện nay là một nội dung quan trọng của khoa học chính trị, khác với các các
tiếp cận của các chuyên ngành như kinh tế, triết học, nhà nước và pháp luật, xã
hội học và các chuyên ngành khác, trách nhiệm chính trị liên quan đến đời
sống chính trị ngay tại cơ sở, nhưng giải mã được các vấn đề quan trọng khác
trong viêc nghiên cứu đến thể chế chính trị quốc gia nói chung .
Chủ thể tối thượng của trách nhiệm chính trị chính là người dân,
trong bối cảnh, điều kiện đất nước hiện nay trách nhiệm đó được phát

huy mạnh mẽ hơn bao giờ hết, các nguồn lực của đất nước trong điều
kiện hội nhập, điều kiện thế giới và thời đại tạo nên sự chính đáng của
quyền lực chính trị, đời sống của người dân ngày càng thêm ấm no, đất


21
nước ngày càng giàu mạnh. Mặt khác, trước những yêu cầu đặt ra của
đời sống chính trị, quyền lực chính trị luôn có thách thức và va đập,
những điểm chốt trong quyền lực chính trị đang bị biến tướng, những
vấn đề căn bản của thiết chế chính trị đang bị sự va đập theo chiều
hướng đi xuống của sự xâm hại. Trong đó, hệ thống lý luận chính trị có
nhiều nội dung đã tụt hậu xa với yêu cầu thực tế phát triển đất nước, một
số hệ thống lý luận chính trị mới nhưng chưa thực sự khoa học, tâm
huyết, quyết liệt, dũng cảm trong cách tiếp cận và đề ra các giải pháp đột
phá, cũng như chưa có môi trường kinh viện đủ nguồn lực nghiên cứu và
môi trường thực tiễn để kiểm nghiệm.
Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở chính
là sự huy động tối đa nguồn lực chính trị- xã hội tại chính quyền cấp cơ
sở của người được giao nhiệm vụ nhà nước cao nhất tại chính quyền cơ
sở; gắn liền với việc xây dựng chính quyền cơ sở vận hành tốt, hiệu lực
hiệu quả cao, một chính quyền cơ sở theo hướng tiến bộ hiện đại của
một nền quản trị tốt giải quyết những bất cập đang diễn ra hàng ngày
ảnh hưởng đến đời sống an sinh của người dân, vấn đề quyền lực cá
nhân người đứng đầu tác động mạnh mẽ đến chính quyền và theo chiều
ngược lại, một chính quyền tốt là cơ sở quan trọng cho người đứng đầu
thực thi trách nhiệm chính trị của mình. Chính từ đây tác giả luận án
nghiên cứu sắp xếp, triển khai có hệ thống nhiều vấn đề xoay quanh mối
quan hệ hai chiều này. Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính
quyền cơ sở không đơn thuần là chế tài xử phạt hay biện pháp xử lý vi
phạm của người đứng đầu chính quyền cơ sở để đảm bảo nền hành chính

công hiệu quả, sự tôn nghiêm của pháp quyền mà quan trọng hơn trách
nhiệm chính trị khi gắn với đời sống chính trị cơ sở sẽ điều chỉnh được
pháp luật, bổ sung những hạn chế trong quy định thông qua các hành vi


22
chính trị của các đối tượng nghiên cứu liên quan, đó là cách nghiên cứu
mang tính chất chính trị khi gắn với thể chế chính trị.
Trách nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền cơ sở chính
là sử dụng quyền lực công của cá nhân xây dựng một chính quyền gần
dân, người đứng đầu chính quyền cơ sở có nhiệm vụ sử dụng các
phương thức quyền lực của mình để xây dựng một chính quyền cơ sở
dân chủ, giải quyết được những vấn nạn đặt ra; trách nhiệm đó là trách
nhiệm của phương thức cầm quyền tiến bộ của cá nhân thủ lĩnh chính trị
đối với môi trường quyền lực là chính quyền cơ sở, nơi trực tiếp chuyển
tải những chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, nhà
nước đến từng người dân, hộ gia đình mà cơ bản là không thông qua các
cấp trung gian, người đứng đầu dùng các phương thức như trong quá
trình điều hành, quản lý của mình luôn công khai, minh bạch hóa các
vấn đề theo quy trình chặt chẽ, nghiêm minh nhưng đầy sáng tạo để dân
biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra; chống được lợi ích nhóm, phòng
chống được nạn tham nhũng làm mất lòng tin của người dân cơ sở đang
diễn ra. Trách nhiệm nhiệm chính trị của người đứng đầu chính quyền
cơ sở chính là sự tương tác có hiệu quả nhất trong mối quan hệ giữa thể
chế, giữa đường lối, chủ trương, quy định với vai trò cá nhân của người
đứng đầu và ngược lại. Ở đây quyền lực đó được thể hiện sự gần gủi
người dân, biết tôn trọng, lắng nghe ý kiến của dân, trực tiếp hay gián
tiếp đưa những sáng kiến của người dân cơ sở vào quá trình hoạch định
chính sách công; người đứng đầu biết đề ra giải pháp khuyến khích hay
hổ trợ các phương thức tổ chức của cộng đồng dân cư như hoạt động tự

quản tại khối xóm, hoạt động của các hội nghề nghiệp xã hội như
khuyến học khuyến tài, hội người cao tuổi, hội thơ... biết tôn trọng các
thiết chế văn hóa làng xã như tập tục, truyền thống, hương ước… Một