Phương pháp giải bài tập tính số loại tử ôn thi THPT Sinh học (biên soạn thầy huỳnh thanh)

THẦY HUỲNH THANH
Luyện thi Sinh Học tại Tp. HCM

PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
TÍNH SỐ LOẠI GIAO TỬ SINH RA TỪ QUÁ TRÌNH GIẢM PHÂN
Đồng hành cùng các em HS mùa dịch corona năm 2020
17/04/2020
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Thân g i các em h c sinh thân m n!
V i mong mu n đ ng hành và giúp các em h c sinh trên c n c có ngu n tài li u h u ích đ ôn t p, rèn luy n
tính t h c trong mùa d ch corona n m nay, th y Hu nh Thanh quy t đ nh biên so n tài li u PH NG PHÁP
GI I BÀI T P TÍNH S LO I GIAO T SINH RA T QUÁ TRÌNH GI M PHÂN. ây là d ng bài t p
thu c ch ng 1 – Sinh 12 có nhi u kh n ng xu t hi n trong đ thi THPTQG. B ng s tâm huy t và đam mê,
th y Hu nh Thanh đã c g ng trình bày m t cách ch nh chu và c n th n nh t có th , tuy nhiên trong quá trình
biên so n không tránh kh i m t s sai sót nh t đ nh. Th y Hu nh Thanh mong nh n đ c s góp ý chân thành
t quý Th y Cô và các em HS trên m i mi n đ t n c. M i đóng góp vui lòng liên h tr c ti p qua fb Hu nh
Thanh. Cu i cùng, th y chúc các em ôn luy n th t t t, luôn c g ng ph n đ u vì m c tiêu mình đ t ra


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
ng kớ h c offline: Trung Tõm Luy n Thi Tr n Cụng Diờu: 211 H ng Bng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
ng kớ h c online: Liờn h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Muc luc
PH N 1: TNH S

LO I GIAO T

T I A Cể TH T O RA .................................................... 2

D NG 1: Tớnh s lo i giao t t i a t m t c th c cú ki u gen AaBbDd... .................................. 2

n caởp gen dũ hụùp

TR C NGHI M T

LUY N ................................................................................................... 4

D NG 2: Tớnh s lo i giao t t i a t m t c th c cú ki u gen

ABCdef...
.................................. 5
abcdEF...
n caởp gen dũ hụùp

TR C NGHI M T

LUY N ................................................................................................... 8

D NG 3: Tớnh s lo i giao t t i a t m t c th c cú ki u gen Aa

BDef...
(vụựi n ' caởp NST) ..... 10
bdEF...

n caởp gen dũ hụùp

TR C NGHI M T
PH N 2: TNH S

LUY N ................................................................................................. 13

T L CC LO I GIAO T

D NG 4: Cú x t bo sinh tinh cú ki u gen

Cể TH T O RA ............................................ 15

AB
gi m phõn bỡnh th
ab

ng, khụng x y ra t bi n;

trong ú cú y t bo x y ra hoỏn v gen. Tớnh t l cỏc lo i giao t cú th t o ra. ............................... 15
TR C NGHI M T

LUY N ................................................................................................. 16

D NG 5: Cú x t bo sinh tinh cú ki u gen AaBbDd... gi m phõn bỡnh th

ng khụng x y ra t

n caởp gen dũ hụùp

bi n. Tớnh t l cỏc lo i giao t t o ra. .................................................................................................. 18
D NG 6: Cú x t bo sinh tinh cú ki u gen
trong ú cú y t bo x y ra hi n t
TR C NGHI M T

ng khụng x y ra t bi n,

ng hoỏn v gen. Tớnh t l cỏc lo i giao t t o ra. ........................ 27

LUY N ................................................................................................. 29

PH N 3: TUY N T P CC BI T P T

SINH H C L AM Mấ

AB
Dd gi m phõn bỡnh th
ab

LUY N ......................................................................... 31

Trang 1/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
NH C L I LÝ THUY T
Quá trình hình thành giao t

D a vào b ng trên, ta có th rút ra m t s k t lu n nh sau:
- 1 t bào sinh tinh sau khi gi m phân bình th ng s cho 4 t bào con (s l ng); tuy nhiên xét v s lo i tinh
trùng thì trong 4 tinh trùng này có th thu c 1 lo i, 2 lo i ho c 4 lo i (tùy thu c vào ki u gen và s hoán v hay
không hoán v ).
- 1 t bào sinh tr ng sau khi gi m phân bình th ng s cho 4 t bào con (s l ng), tuy nhiên ch có 1 t bào
con có kích th c l n s phát tri n thành tr ng; khi xét v s lo i thì 1 t bào sinh tr ng gi m phân cho dù trong
tr ng di truy n nào (có hoán v hay không hoán v ) thì c ng ch t o t i đa 1 lo i tr ng.

PH N 1: TÍNH S

LO I GIAO T

T I A CÓ TH T O RA

D NG 1: Tính s lo i giao t t i đa t m t c th đ c có ki u gen AaBbDd...
n caëp gen dò hôïp

M t t bào sinh tinh có ki u gen nh trên gi m phân cho 2 lo i tinh trùng
M t c th đ c có ki u gen nh trên gi m phân cho t i đa 2n lo i tinh trùng (đây là giá tr MAX mà c th này
có th t o ra)
N u có x t bào sinh tinh có ki u gen nh trên gi m phân s cho t i đa 2x lo i tinh trùng (l u ý: giá tr 2x này
ph i nh h n ho c b ng MAX)
Nh n xét: M t t bào có ki u gen AaBbDd... v i n b t kì, có th là 1 c p gen d h p; 2 c p gen d h p; ….
n caëp gen dò hôïp

Ta s có s cách s p x p NST kì gi a c a gi m phân là 2n −1 cách. ng v i m i cách trong 2n −1 cách đ u ch
t o đ c 2 lo i giao t . Cùng xem xét các hình v bên d i đ hi u rõ.

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 2/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Ví d : m t loài đ ng v t, xét con đ c có ki u gen AaBbDdEe gi m phân bình th ng không x y ra đ t bi n

gen. Tính s lo i giao t t i đa đ c t o ra trong các tr ng h p sau:
a) M t t bào gi m phân.
b) Hai t bào gi m phân.
c) Ba t bào gi m phân.
d) N m t bào gi m phân.
e) 8 t bào gi m phân.
f) 10 t bào gi m phân.
H ng d n gi i
a) M t c th mang ki u gen g m 4 c p gen d h p, khi gi m phân t o giao t , m i t bào sinh tinh s có 1 cách
s p x p trong s 2n −1 = 24−1 = 8 cách.
V i m i cách s p x p, m i t bào ch t o đ
SINH H C LÀ AM MÊ

c 2 lo i giao t v i t l là 2 : 2.
Trang 3/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
b) M t c th có ki u gen nh trên khi gi m phân cho s lo i giao t t i đa là MAX = 24 = 16 lo i.
M i t bào cho 2 lo i

2 t bào gi m phân s cho 2 × 2 = 4 lo i giao t ( < MAX = 16

c) 3 t bào gi m phân s cho 3 × 2 = 6 lo i giao t ( < MAX = 16

thõa mãn)

d) 5 t bào gi m phân s cho 5 × 2 = 10 lo i giao t ( < MAX = 16

thõa mãn)

e) 8 t bào gi m phân s cho 8 × 2 = 16 lo i giao t ( = MAX = 16

thõa mãn)

f) 10 t bào gi m phân s cho 10 × 2 = 20 lo i giao t ( > MAX = 16

thõa mãn)

không thõa mãn)

Nh n xét: m t c th g m r t nhi u t bào tham gia gi m phân nh ng ch t o t i đa 16 lo i giao t nên m t s
h u h n (10 t bào sinh tinh) khi gi m phân c ng ch t o t i đa 16 lo i giao t .
K t lu n: 10 t bào gi m phân cho t i đa 16 lo i giao t .
 TR C NGHI M T

LUY N

Câu 1: Xét m t t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 1.
C. 3.
D. 4.
Câu 2: Xét m t t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDd gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 1.

C. 3.
D. 4.
Câu 3: Xét 1 t bào sinh tr ng có ki u gen AaBbDd gi m phân t o tr ng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tr ng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 8.
C. 1.
D. 4.
Câu 4: Xét m t t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDDEE gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân
bình th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 8.
C. 6.
D. 4.
Câu 5: Xét hai t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 1.
C. 3.
D. 4.
Câu 6: Xét 2 t bào sinh tr ng có ki u gen AaBbDdEe gi m phân t o tr ng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tr ng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 8.
C. 6.
D. 4.
Câu 7: Xét ba t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDDEE gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 8.

C. 6.
D. 4.
Câu 8: Xét 4 t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDdeeFf gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 16.
B. 8.
C. 6.
D. 4.
Câu 9: Xét 5 t bào sinh tinh có ki u gen aaBbDdEeFf gi m phân t o tinh trùng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tinh trùng t i đa có th t o ra là
A. 2.
B. 8.
C. 16.
D. 10.
SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 4/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Câu 10: Xét 3 t bào sinh tr ng có ki u gen AaBbDDEE gi m phân t o tr ng. Bi t quá trình gi m phân bình
th ng. S lo i tr ng t i đa có th t o ra là
A. 8.
B. 3.
C. 6.
D. 4.
1-A
2-A

3-C
4-A
5-D
6-A
7-D
8-B
9-D
10-B

D NG 2: Tính s lo i giao t t i đa t m t c th đ c có ki u gen

ABCdef...
abcdEF...
n caëp gen dò hôïp

Nh n xét: M t c th có ki u gen nh trên, t c đ bài ch đ c p t i m t c p NST mang nhi u gen.
Ki u gen này có th x y ra trao đ i chéo ho c
không x y ra trao đ i chéo.
nh ngh a trao đ i chéo: là hi n t ng 2 NST
trong c p t ng đ ng trao đ i nh ng đo n NST
t ng ng cho nhau.
- S trao đ i chéo x y ra gi a 2 cromatit không ch
em trong c p t ng đ ng.
- Trao đ i chéo gi a 2 cromoatit có th x y ra t i 1
v trí ho c nhi u v trí.
Hình v d i đây mô t hi n t
1 v trí ho c nhi u v trí

ng trao đ i chéo t i

❖ Tr ng h p 1: Khi c th này không x y ra trao
đ i chéo thì:
 M t t bào có ki u gen nh trên gi m phân s t o t i đa 2 lo i giao t : ó là 2 lo i giao t liên k t.
 M t c th có ki u gen nh trên gi m phân c ng s t o t i đa 2 lo i giao t : ó là 2 lo i giao t liên k t.
 M t nhóm t bào (có x t bào sinh tinh) có ki u gen nh trên gi m phân c ng s t o t i đa 2 lo i giao t : ó
là 2 lo i giao t liên k t.
❖ Tr

ng h p 2: Khi c th này x y ra trao đ i chéo thì:

 M t c th có ki u gen nh trên gi m phân có hoán v s t o t i đa MAX = 2n lo i giao t . Trong 2n lo i giao
t này luôn có 2 lo i giao t liên k t, s còn l i (2n – 2) là s lo i giao t hoán v .
 M t t bào có ki u gen nh trên gi m phân có hoán v s t o t i đa 4 lo i giao t . ó là 2 lo i giao t liên k t
và 2 lo i giao t hoán v cho dù hoán v x y ra t i 1 đi m, 2 đi m ho c nhi u đi m …

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 5/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
 M t nhóm t bào (có x t bào sinh tinh) có ki u gen nh trên gi m phân có trao đ i chéo s t o t i đa (2x +
2) lo i giao t .
Gi i thích: Trong đó ta luôn có 2 lo i giao t liên k t và m i t bào khi x y ra trao đ i chéo s cho 2 lo i giao
t hoán v
có x t bào sinh tinh x y ra trao đ i chéo s t o 2x lo i giao t hoán v .
L u ý: 2x + 2 ph i nh h n giá tr MAX
Trong tr ng h p c th : Các t bào sinh tinh gi m phân ch x y ra trao đ i chéo đ n t i 1 đi m s t o t i đa

2n lo i giao t .
Gi i thích: V i n là s c p gen d h p trong ki u gen đang xét
C đ nh 1 v trí
= 2n – 2 .

s trao đ i chéo s x y ra

ta s có n v trí có th x y ra trao đ i chéo.

(n – 1) v trí còn l i

S lo i giao t hoán v t o ra là 2×(n – 1)

M t khác, ta luôn có 2 lo i giao t hoán v nên t ng s lo i giao t t o ra là 2n – 2 + 2 = 2n

M t c th đ c
M t t bào sinh tinh
Có x t bào sinh tinh

Ví d :

Tóm t t
Không x y ra trao đ i chéo
2 lo i

2 lo i
2 lo i

m t loài đ ng v t, xét con đ c có ki u gen

Tính s lo i giao t t i đa đ

c t o ra trong các tr

Có x y ra trao đ i chéo
lo i (MAX)
N u x y ra trao đ i chéo t i 1 đi m s t o nên
t i đa 2n lo i giao t
4 lo i
2x + 2 ( <= MAX)
2n

ABDE
gi m phân bình th
abde
ng h p sau:

ng không x y ra đ t bi n gen.

a) M t t bào sinh tinh gi m phân có x y ra trao đ i chéo.
b) Hai t bào sinh tinh gi m phân trong đó có m t t bào x y ra trao đ i chéo.
c) Ba t bào sinh tinh gi m phân trong đó có hai t bào x y ra trao đ i chéo.
d) B n t bào sinh tinh gi m phân đ u x y ra trao đ i chéo.
e) N m t bào sinh tinh gi m phân đ u x y ra trao đ i chéo.
f) N m t bào sinh tinh gi m phân trong đó có hai t bào x y ra trao đ i chéo.
g) M t c th đ c gi m phân đ u có trao đ i chéo đ n t i 1 v trí.
H

ng d n gi i

a) M t t bào sinh tinh có ki u gen nh trên s t o t i đa 4 lo i tinh trùng dù trao đ i chéo x y ra t i 1 đi m hay
2 đi m hay 3 đi m cùng lúc. Trong 4 lo i giao t này luôn có 2 loai giao t liên k t là ABDE và abde.
SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 6/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
b) Hai t bào sinh tinh gi m phân trong đó có m t t bào x y ra trao đ i chéo.
Xét t bào th nh t: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ
lo i giao t hoán v ).

c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2

Xét t bào th hai: : T bào này không x y ra trao đ i chéo s t o đ

c 2 lo i giao t liên k t (ABDE và abde)

Hai t bào sinh tinh gi m phân trong đó có 1 t bào x y ra T C thì s t o t i đa 4 lo i (do có 2 lo i giao t
liên k t do t bào th hai sinh ra trùng v i 2 lo i giao t liên k t do t bào th nh t sinh ra)
c) Ba t bào sinh tinh gi m phân trong đó có hai t bào x y ra trao đ i chéo.
Xét t bào th nh t: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ
lo i giao t hoán v ).
Xét t bào th hai: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ
giao t hoán v ).

c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2

c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2 lo i

Nh n xét: M t c th có ki u gen nh trên s t o t i đa 24 = 16 lo i giao t , trong đó có 2 lo i liên k t và14 lo i
giao t hoán v
2 lo i giao t hoán v do t bào th hai t o ra có th khác so v i t bào th nh t t o ra.
Xét t bào th ba: T bào này không x y ra trao đ i chéo s t o đ

c 2 lo i giao t liên k t (ABDE và abde)

 K t lu n: Ba t bào sinh tinh gi m phân trong đó có hai t bào x y ra trao đ i chéo s t o t i đa 6 lo i.
(Có th tính nhanh theo phép tính là 2x + 2 = 2×2 + 2 = 6 lo i)
d) B n t bào sinh tinh gi m phân đ u x y ra trao đ i chéo.
Xét t bào th nh t: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ
lo i giao t hoán v ).

c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2

Xét t bào th hai: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2 lo i
giao t hoán v )
2 lo i hoán v này có th khác so v i t bào th nh t sinh ra.
Xét t bào th ba: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2 lo i
giao t hoán v ). 2 lo i hoán v này có th khác so v i t bào th nh t và th hai sinh ra.
Xét t bào th t : T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2 lo i
giao t hoán v ). 2 lo i hoán v này có th khác so v i t bào th nh t, th hai và th ba sinh ra.
 K t lu n: B n t bào sinh tinh gi m phân đ u x y ra trao đ i chéo s t o t i đa 2×4 + 2 = 10 lo i (16 lo i
thõa mãn)
e) N m t bào sinh tinh gi m phân đ u x y ra trao đ i chéo.
Áp d ng phép tính ta có s lo i giao t t i đa t o ra tr
lo i

thõa mãn)

ng tr

ng h p này là 2×5 + 2 = 12 lo i (
f) N m t bào sinh tinh gi m phân trong đó có hai t bào x y ra trao đ i chéo.
SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 7/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Xét t bào th nh t: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ
lo i giao t hoán v ).

c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2

Xét t bào th hai: T bào này x y ra trao đ i chéo s t o đ c 4 lo i giao t (trong đó có ABDE, abde và 2 lo i
giao t hoán v )
2 lo i hoán v này có th khác so v i t bào th nh t sinh ra.
Xét t bào th 3,4 và 5: 3 t bào này đ u không x y ra trao đ i chéo s t o đ
và abde)

c 2 lo i giao t liên k t (ABDE

 K t lu n: N m t bào sinh tinh gi m phân trong đó có hai t bào x y ra trao đ i chéo s t o đ
t là 2×2 + 2 = 6 lo i (

thõa mãn)

c s lo i giao

g) M t c th đ c gi m phân đ u có trao đ i chéo đ n t i 1 v trí s t o t i đa 2n = 2×4 = 8 lo i giao t .
 TR C NGHI M T

LUY N

Câu 1: M t t bào sinh d c đ c có ki u gen

AD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t bi n
ad

nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.
B. 8.
C. 2.

Câu 2: Hai t bào sinh d c đ c có ki u gen

D. 4

AD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t bi n
ad

nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.

B. 8.
C. 2.

Câu 3: Hai t bào sinh d c đ c có ki u gen

c t o ra là

c t o ra là
D. 4.

AbD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t
abd

bi n nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.
B. 8.
C. 2.

Câu 4: Hai t bào sinh d c đ c có ki u gen

ABcD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t
aBcd

bi n nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.
B. 8.
C. 2.

Câu 5: Hai t bào sinh d c đ c có ki u gen

c t o ra là
D. 4.

c t o ra là
D. 4.

ABD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t
abd

bi n và không x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.
B. 8.
C. 2.

Câu 6: Ba t bào sinh d c đ c có ki u gen

ABD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t bi n
abd

nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.
B. 8.
C. 12.

Câu 7: 5 t bào sinh d c đ c có ki u gen

c t o ra là
D. 4.

ABD
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không x y ra hi n t ng đ t bi n
abd

nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
A. 4.
B. 8.
C. 10.

SINH H C LÀ AM MÊ

c t o ra là
D. 4.

c t o ra là
D. 4.

Trang 8/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Câu 8: M t t bào sinh d c đ c 1 loài đ ng v t có ki u gen
x y ra hi n t
A. 4

ng đ t bi n nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
B. 8
C. 16
D. 64

Câu 9: Hai t bào sinh d c đ c 1 loài đ ng v t có ki u gen
x y ra hi n t
A. 4

AbDEGh
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không
aBDEGH

AbDEGh
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t không
aBDEGH

ng đ t bi n nh ng x y ra hoán v gen. Theo lí thuy t, s lo i giao t t i đa đ
B. 8
C. 6
D. 64

Câu 10: Xét 1 c p nhi m s c th

1 loài th c v t có ki u gen

c t o ra là

c t o ra là

ABDEGHKM
ti n hành gi m phân t o giao t . Bi t
ab deg hkm

không x y ra hi n t ng đ t bi n. Theo lí thuy t, có m y phát bi u sau đây là đúng:
I. C th trên gi m phân t o ra t i đa 64 lo i giao t .
II. Gi s c th trên gi m phân, m i t bào ch x y ra trao đ i chéo t i 1 đi m thì t o ra t i đa 8 lo i giao t .
III. Gi s có 2 t bào sinh tinh ti n hành gi m phân có hoán v gen thì s có t i đa 6 lo i tinh trùng.
IV. Gi s có 20 t bào sinh tinh ti n hành gi m phân có hoán v gen thì s có t i đa 42 lo i tinh trùng.
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4

1D

2D

SINH H C LÀ AM MÊ

3D

4D

5C

6B

7B

8A

9C

10B (II, III)

Trang 9/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
ng kớ h c offline: Trung Tõm Luy n Thi Tr n Cụng Diờu: 211 H ng Bng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
ng kớ h c online: Liờn h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
D NG 3: Tớnh s lo i giao t t i a t m t c th c cú ki u gen Aa

BDef...
(vụựi n ' caởp NST)
bdEF...

n caởp gen dũ hụùp

M t c th c
M t t bo sinh tinh

Túm t t
Khụng x y ra trao i chộo
2n lo i lo i
2 lo i

Cú x y ra trao i chộo
2n lo i

4 lo i

Vớ d 1: Xột 2 t bo sinh tinh cú ki u gen
AB
Dd gi m phõn bỡnh th ng. Bi t r ng gi m
ab
phõn khụng x y ra t bi n v khụng x y ra hoỏn
v gen. S lo i giao t t i a cú th t o ra l

H

A. 2.
C. 8.
ng d n gi i

B. 4.
D. 6.

AB
Dd n m trờn 2 c p NST
ab
S cú 221 = 2 cỏch s p x p NST kỡ gi a c a
quỏ trỡnh gi m phõn. ng v i m i cỏch s p x p,
t m t t bo s cho 2 lo i giao t khỏc nhau.

C th cú ki u gen

Trong 2 t bo sinh tinh ban u, u khụng x y
ra hoỏn v gen.
T bo th nh t cú th t o 2 lo i giao t khỏc

nhau, t bo th 2 cú th t o c thờm 2 lo i
giao t khỏc so v i t bo th nh t t o ra.
V y túm l i, t hai t bo ban u cú th t o t i
a 4 lo i giao t .
Ch n B.
Xem s bờn.

SINH H C L AM Mấ

Trang 10/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
AB
Dd gi m phân bình th
ab
đ t bi n và x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Ví d 2: Xét 2 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.
H

C. 8.
ng d n gi i

ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra

D. 6.

Trong 2 t bào ban đ u, có th x y ra hoán v gen 1 t bào ho c hoán v gen c 2 t bào. Tuy nhiên đ tính
s lo i giao t t i đa, ta s ch n tr ng h p c 2 t bào đ u x y ra hoán v gen.
Ki u gen nh đ bao g m 2 c p NST
s có 22−1 = 2 cách s p x p NST kì gi a c a gi m phân.
K t h p v i hoán v gen t i v trí A-a ho c t i v trí B-b thì s có 4 tr ng h p giao t mà m i t bào hoán v có
th t o ra. N u c 2 t bào đ u hoán v t o ra 2 lo i giao t hoán v và liên k t đ u khác nhau thì s lo i giao t
t i đa là 4 + 4 = 8 lo i.
Ch n C.

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 11/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Cơng Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
AB
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân khơng x y ra
ab
đ t bi n và có 1 t bào x y ra hốn v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Ví d 2: Xét 2 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.
H

C. 8.
ng d n gi i

D. 6.

2ABD : 2ab d
•1 tế bào không xảy ra HVG → 2 trường hợp: 
2AB d : 2ab D
1ABD :1ab d :1Ab d :1aB D (HVG tại A-a)

1AB d :1ab D :1Ab D :1aB d (HVG tại A-a)
•1 tế bào có xảy ra HVG → 4 trường hợp: 
1ABD :1ab d :1Ab D :1aB d (HVG tại B-b)

1AB d :1ab D :1Ab d :1aB D (HVG tại B-b)
T bào hốn v s t o 4 lo i giao t khác nhau.
T bào khơng hốn v s t o 2 lo i giao t liên k t, mà 2 lo i giao t liên k t này khác v i 2 lo i giao t liên k t
do t bào hốn v t o ra.
Nên s lo i giao t t i đa có th t o ra là 4 + 2 = 6 lo i.
Ví d c th :
+ T bào 1 gi m phân có hốn v cho 4 lo i: 1ABD :1ab d :1Ab d :1aB D (HVG tại A-a)
+ T bào 2 gi m phân khơng hốn v cho 2 lo i: 2AB d : 2ab D
Ch n D.
AB
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân khơng x y ra
ab
đ t bi n và có 1 t bào x y ra hốn v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Ví d 3: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.
H

C. 8.
ng d n gi i

D. 6.

2ABD : 2ab d
•1 tế bào không xảy ra HVG → 2 trường hợp: 
2AB d : 2ab D
1ABD :1ab d :1Ab d :1aB D (HVG tại A-a)

1AB d :1ab D :1Ab D :1aB d (HVG tại A-a)
•1 tế bào có xảy ra HVG → 4 trường hợp: 
1ABD :1ab d :1Ab D :1aB d (HVG tại B-b)

1AB d :1ab D :1Ab d :1aB D (HVG tại B-b)
SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 12/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)

 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
T bào 1 hoán v s t o 4 lo i giao t khác nhau.
T bào 2 không hoán v s t o 2 lo i giao t liên k t, mà 2 lo i giao t liên k t này khác v i 2 lo i giao t liên
k t do t bào hoán v t o ra.
T bào 3 không hoán v s t o 2 lo i giao t liên k t, m t khác c th có ki u gen nh trên ch t o t i đa 4 lo i
giao t liên k t, nên 2 lo i giao t do t bào 3 t o ra s trùng v i giao t do t bào 1 và 2 t o ra.
Nên s lo i giao t t i đa có th t o ra là 4 + 2 = 6 lo i.
Ví d c th :
+ T bào 1 gi m phân có hoán v cho 4 lo i: 1ABD :1ab d :1Ab d :1aB D (HVG taïi A-a)
+ T bào 2 gi m phân không hoán v cho 2 lo i: 2AB d : 2ab D
+ T bào 2 gi m phân không hoán v cho 2 lo i: 2ABD : 2ab d
Ch n D.
 TR C NGHI M T

LUY N

ABD
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra
abd
đ t bi n và không x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 1: Xét 4 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.

C. 8.

D. 6.

AB
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra
ab
đ t bi n và có 2 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 2: Xét 4 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.

C. 8.

D. 6.

AB
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra
ab
đ t bi n và có 3 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 3: Xét 5 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 20.

B. 12.

C. 8.

D. 16.

AB
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra
ab
đ t bi n và không x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 4: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.

C. 8.

D. 6.

AB
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra
ab
đ t bi n và 2 t bào có x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 5: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.
SINH H C LÀ AM MÊ

B. 4.

C. 8.

D. 6.
Trang 13/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
ABD
Dd gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y ra
abd
đ t bi n và có 1 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 6: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.

C. 8.

D. 6.

AB
DdEeFf gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y
ab
ra đ t bi n và có 1 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 7: Xét 2 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 2.

B. 4.

C. 8.

D. 6.

MnPq

YyZz gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y
MnPq
ra đ t bi n và có 2 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 8: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 10.

B. 14.

C. 12.

D. 16.

ABCd
EeHh gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không x y
abCD
ra đ t bi n và có 2 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

Câu 9: Xét 5 t bào sinh tinh có ki u gen

C. 8.
D. 16.
MNP
Câu 10: Xét 4 t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDd
gi m phân bình th ng. Bi t r ng gi m phân không
mnp
x y ra đ t bi n và có 3 t bào x y ra hoán v gen. S lo i giao t t i đa có th t o ra là:

1-B

A. 12.

B. 4.

A. 14.

B. 12.
2-C

SINH H C LÀ AM MÊ

3-C

C. 8.
4-B

5-C

6-D

D. 16.
7-D
8-A

9-D

10-A

Trang 14/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
PH N 2: TÍNH S

T L CÁC LO I GIAO T

AB
gi m phân bình th
ab
t bào x y ra hoán v gen. Tính t l các lo i giao t có th t o ra.

D NG 4: Có x t bào sinh tinh có ki u gen

Ph

CÓ TH T O RA

ng, không x y ra đ t bi n; trong đó có y

ng pháp gi i:

+ y t bào hoán v s cho 4 lo i giao t v i t l :

yAB : yab : yAb : y aB

+ (x –y) t bào không x y ra HVG s cho 2 lo i giao t v i t l :

2(x – y)AB : 2(x – y)ab



S l

ng giao t AB = ab = y + 2(x –y)

S l

ng giao t Ab = aB = y

T l thu đ
Hình v bên d

c là [y + 2(x –y)] : [y + 2(x –y)] : y : y

i mô t c s t bào h c c a t bào mang ki u gen

AB
gi m phân t o giao t :

ab

AB
gi m phân trong đó có 2 t bào x y ra hoán v gen. Bi t r ng
ab
quá trình gi m phân không x y ra đ t bi n gen. T l các lo i giao t mà 4 t bào này có th t o ra là

Ví d 1: Xét 4 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 1 : 1 : 1 : 1.

B. 3 : 3 : 1 : 1.

C. 3 : 3 : 2 : 2.
H

+ 2 t bào hoán v s cho 4 lo i giao t v i t l :

D. 4 : 4 : 1 : 1.

ng d n gi i
2AB : 2ab : 2Ab : 2aB

+ 2 t bào còn l i không x y ra HVG s cho 2 lo i giao t v i t l : 4AB : 4ab


S l

ng giao t AB = ab = 2 + 4 = 6

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 15/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
S l

ng giao t Ab = aB = 2

T l thu đ

c là 6 : 6 : 2 : 2 = 3 : 3 : 1 : 1.

Ch n đáp án B.
AB
gi m phân trong đó có 4 t bào x y ra hoán v gen. Bi t r ng
ab
quá trình gi m phân không x y ra đ t bi n gen. T l các lo i giao t mà 4 t bào này có th t o ra là

Ví d 2: Xét 6 t bào sinh tinh có ki u gen

A. 1 : 1 : 1 : 1.

B. 3 : 3 : 1 : 1.

C. 2 : 2 : 1 : 1.
H

+ 4 t bào hoán v s cho 4 lo i giao t v i t l :

D. 4 : 4 : 1 : 1.

ng d n gi i
4AB : 4ab : 4Ab : 4aB

+ 2 t bào còn l i không x y ra HVG s cho 2 lo i giao t v i t l : 4AB : 4ab


S l

ng giao t AB = ab = 4 + 4 = 8

S l

ng giao t Ab = aB = 4

T l thu đ

c là 8 : 8 : 4 : 4 = 2 : 2 : 1 : 1.

Ch n đáp án C.
 TR C NGHI M T

LUY N

Câu 1: Trong quá trình gi m phân c a m t t bào sinh tinh c th có ki u gen AB//ab x y ra hoán v gen gi a alen A và
a. Cho biêt không có đ t biên x y ra, tính theo lí thuy t, sô lo i giao t và t l t ng lo i giao t đ c t o ra t quá

trình gi m phân c a t bào trên là
A. 4 lo i v i t l 1:1: 1 : 1.
B. 4 lo i v i t l ph thu c vào t n s hoán v gen.
C. 2 lo i v i t l ph thu c vào t n s hoán v gen.
D. 2 lo i v i t l 1: 1.

 áp án A
Câu 2: Có 3 t bào sinh tinh c a 1 c th có ki u gen

AB
gi m phân t o tinh trùng, trong đó có 1 t bào x y ra hi n
ab

t ng hoán v gen. Theo lí thuy t, t l các lo i giao t đ c t o ra là
A. 1 AB : 1 Ab : 1 aB : 1 ab
B. 5 AB : 5 ab : 1 aB : 1 Ab
C. 1 AB : 1 Ab : 5 aB : 5 ab
D. 5 AB : 5 Ab : 1 aB : 1 ab

 áp án B
Câu 3: Có 20 t bào sinh tinh c a c th có ki u gen
x y ra đ t bi n nh ng x y ra hoán v gen
A. 1 AB : 1 Ab : 1 aB : 1 ab
C. 10 AB : 10 Ab : 5 aB : 5 ab

AB
ti n hành gi m phân t o tinh trùng, trong quá trình đó không
ab

4 t bào. Hãy xác đ nh t l c a các lo i giao t đ

B. 9 AB : 9 ab : 1 aB : 1 Ab
D. 3 AB : 3 Ab : 2 aB : 2 ab

c t o ra?

 áp án B

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 16/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Câu 4: Có 6 t bào sinh tinh c th có ki u gen

Ab
gi m phân t o giao t . Bi t không có đ t bi n. Trong s các phát
aB

bi u sau, có bao nhiêu phát bi u đúng?
I. N u không có t bào nào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t t o ra đ c là 1 : 1.
II. N u ch có 1 t bào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t t o ra đ c là 11 : 11 : 1 : 1.
III. N u ch có 2 t bào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t t o ra đ c là 5 : 5 : 1 : 1.
IV. N u c 6 t bào đ u có hoán v gen thì t l các lo i giao t t o ra đ c là 1 : 1 : 1 : 1.

A. 2.
 áp án B (I, II, III, IV)

B. 4.

C. 3.

D. 1.

Câu 5: M t c th có ki u gen

Ab
gi m phân t o giao t . Bi t không có đ t bi n. Trong s các phát bi u sau, có bao
aB

nhiêu phát bi u đúng?
I. N u có 4 t bào tham gia gi m phân trong đó có 2 t bào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t là 3 : 3 : 1 : 1.
II. N u có 7 t bào tham gia gi m phân trong đó có 2 t bào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t là 6 : 6 : 1 : 1.
III. N u có 10 t bào tham gia gi m phân trong đó có 4 t bào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t là 4 : 4 : 1 : 1.
IV. N u có 9 t bào tham gia gi m phân trong đó có 5 t bào x y ra hoán v gen thì t l các lo i giao t là 13 : 13 : 5 : 5.

A. 2.
 áp án B (I, II, III, IV)

B. 4.

Câu 6: Có 5 t bào sinh tinh c a c th có ki u gen

C. 3.

D. 1.

AB

gi m phân bình th ng, không có đ t bi n. Theo lí thuy t, có
ab

bao nhiêu phát bi u sau đây đúng?
I. N u c 5 t bào đ u không có trao đ i chéo thì s t o ra 2 lo i giao t .
II. N u có 3 t bào có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t v i t l 7:7:3:3.
III. N u có 2 t bào có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t v i t l 4:4:1:1.
IV. N u có 1 t bào có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t v i t l 9:9:1:1.
A. 1
B. 4
C. 3

D. 2

 áp án B (I, II, III, IV)
Câu 7: Có 10 t bào sinh tinh c a c th có ki u gen

Ab
ti n hành gi m phân t o tinh trùng, trong quá trình đó không
aB

x y ra hi n t ng đ t bi n nh ng có x y ra hoán v gen 4 t bào. Theo lí thuy t có bao nhiêu phát bi u sau đây
đúng?
I. Có t ng c ng 4 lo i giao t đ c t o ra.
II. T l các lo i giao t đ c t o ra là 4 : 4 : 1 : 1.
III. Lo i giao t AB chi m t l 2/5.
IV. Lo i giao t Ab chi m t l 1/10.
A. 1.
B. 2.
C. 3.

D. 4.

 áp án B (I, II)
Câu 8: Có 7 t bào sinh tinh c a c th có ki u gen

MnP
gi m phân bình th ng, không có đ t bi n. Theo lí thuy t, có
Mnp

bao nhiêu phát bi u sau đây đúng?
I. N u c 7 t bào đ u không có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t .
II. N u có 4 t bào có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t v i t l 5:5:2:2.
III. N u có 5 t bào có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t v i t l 9:9:5:5.
IV. N u có 2 t bào có trao đ i chéo thì s t o ra 4 lo i giao t v i t l 6:6:1:1.
A. 1
B. 4
C. 3

D. 2

 áp án C (II, III, IV)
SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 17/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Cơng Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
D NG 5: Có x t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDd... gi m phân bình th

ng khơng x y ra đ t bi n. Tính t

n cặp gen dò hợp

l các lo i giao t t o ra.
Ph

ng pháp gi i:

+ Tính s cách s p x p NST

kì gi a c a GP1 = 2n−1

+ M t t bào có ki u gen g m các c p gen phân ly đ c l p s có 1 cách s p x p nh t đ nh trong s 2n−1 cách s p
x p NST kì gi a c a GPI và s t o t i đa 2 lo i giao t theo t l 2 : 2. Trong s x t bào sinh tinh tham gia
gi m phân, s có các t bào có ki u s p x p gi ng nhau và s p x p khác nhau. Ta chia ra đ y đ các tr ng h p
và xét s gi m phân t o giao t c a t ng t bào.

+ 1 tế bào

+ Có x tế bào

giảm phân

giảm phân

SINH H C LÀ AM MÊ

2a : 2b


2 loại giao tử
2c : 2d

→

2e : 2f
với tỉ lệ 2 : 2

2g : 2h




n −1
 → 1 cách trong 2 cách



 TH1 : x tế bào có cùng kiểu sắp xếp

sÏẽ có nhiều
TH2 : (x − 1) tế bào có cùng kiểu sắp xếp

 và có 1 tế bào còn lại có kiểu sắp xếp khác
trường hợp
→

 TH3 : (x − 2) tế bào có cùng kiểu sắp xếp
sắp xếp NST

 và có 2 tế bào còn lại có cùng một kiểu sắp xếp khác
ở kì giữa

......

Trang 18/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Ví d 1: Xét 2 t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân bình th
lo i giao t t o ra. S ph ng án đúng là
I. 3 : 3 : 1 : 1.

II. 1 : 1 : 1 : 1.

A. 1.

III. 2 : 2 : 1 : 1.

B. 2.

H

C. 3.

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l các
IV. 1 : 1.
D. 4.

ng d n gi i

M t t bào có ki u gen AaBb s có 22−1 = 2
cách s p x p NST kì gi a c a GP I.
ng v i m i cách s p x p, m i t bào s t o ra
2 lo i giao t v i t l 2 : 2.
Hình v bên mô t c s t bào h c c a t bào
mang ki u gen AaBb gi m phân t o giao t :
Tr ng h p 1: C 2 t bào có cùng 1 cách s p
x p NST kì gi a.
M i t bào cho 2 lo i giao t v i t l 2 : 2
Hai t bào có cùng 1 cách s p x p NST kì
gi a cho 2 lo i v i t l 4 : 4. Rút g n t l này
ta có t l 1 : 1.
Tr ng h p 2: 2 t bào có 2 cách s p x p NST
kì gi a khác nhau.
• T bào th nh t s p x p theo cách th nh t s
cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2x:2y. Trong
đó x, y là kí hi u c a 2 lo i giao t khác nhau.
• T bào th hai s p x p theo cách th hai s
cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2z:2t. Trong
đó z, t là kí hi u c a 2 lo i giao t khác nhau.
 2 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t
v i t l 2x:2y:2z:2t
rút g n t l này ta thu
đ c 1 : 1 : 1 : 1.
V y các ph

ng án đúng là II và IV.

Ch n đáp án B.

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 19/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Ví d 2: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân bình th
lo i giao t t o ra. S ph ng án đúng là
I. 3 : 3 : 1 : 1.

II. 1 : 1 : 1 : 1.

A. 1.

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l các

III. 2 : 2 : 1 : 1.

B. 2.

IV. 1 : 1.

C. 3.

H

D. 4.

ng d n gi i

M t t bào có ki u gen AaBb s có 22−1 = 2 cách s p x p NST

kì gi a c a GP I.

ng v i m i cách s p x p, m i t bào s t o ra 2 lo i giao t v i t l 2 : 2.
Tr

ng h p 1: C 3 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

M i t bào cho 2 lo i giao t v i t l 2 : 2
6 : 6. Rút g n t l này ta có t l 1 : 1.

kì gi a.

3 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

Tr ng h p 2: 2 t bào có cùng 1 cách s p x p NST
khác.

kì gi a cho 2 lo i v i t l

kì gi a, 1 t bào còn l i có cách s p x p NST

kì gi a

• 2 t bào s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 4x:4y. Trong đó x, y là kí hi u c a 2
lo i giao t khác nhau.
• 1 t bào còn l i s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2z:2t. Trong đó z, t là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
 3 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 4x:4y:2z:2t
L u ý: S không có tr
cách s p x p.
V y các ph

ng h p 3 t bào có 3 cách s p x p NST

rút g n t l này ta thu đ

c 2 : 2 : 1 : 1.

kì gi a khác nhau vì ki u gen AaBb ch có 2

ng án đúng là III và IV.

Ch n đáp án B.
Ví d 3: Xét 4 t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân bình th
lo i giao t t o ra. S ph ng án đúng là
I. 3 : 3 : 1 : 1.

II. 1 : 1 : 1 : 1.

A. 1.

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l các

III. 2 : 2 : 1 : 1.

B. 2.

IV. 1 : 1.

C. 3.

H

D. 4.

ng d n gi i

M t t bào có ki u gen AaBb s có 22−1 = 2 cách s p x p NST

kì gi a c a GP I.

ng v i m i cách s p x p, m i t bào s t o ra 2 lo i giao t v i t l 2 : 2.
Tr

ng h p 1: C 4 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

SINH H C LÀ AM MÊ

kì gi a.
Trang 20/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM

 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
M i t bào cho 2 lo i giao t v i t l 2 : 2
8 : 8. Rút g n t l này ta có t l 1 : 1.

4 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

Tr ng h p 2: 2 t bào có cùng 1 cách s p x p NST
gi ng nhau, nh ng khác cách so v i t bào đ u tiên.

kì gi a cho 2 lo i v i t l

kì gi a, 2 t bào còn l i c ng có cách s p x p

kì gi a

• 2 t bào s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 4x:4y. Trong đó x, y là kí hi u c a 2
lo i giao t khác nhau.
• 2 t bào còn l i s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 4z:4t. Trong đó z, t là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
 4 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 4x:4y:4z:4t
Tr ng h p 3: 3 t bào có cùng 1 cách s p x p NST
khác.

rút g n t l này ta thu đ

c 1 : 1 : 1 : 1.

kì gi a, 1 t bào còn l i có cách s p x p NST

kì gi a

• 3 t bào s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 6x:6y. Trong đó x, y là kí hi u c a 2
lo i giao t khác nhau.
• 1 t bào còn l i s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2z:2t. Trong đó z, t là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
 3 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 6x:6y:2z:2t
V y các ph

rút g n t l này ta thu đ

c 3 : 3 : 1 : 1.

ng án đúng là I, II và IV.

Ch n đáp án C.
Ví d 4: Xét 5 t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân bình th
lo i giao t t o ra. S ph ng án đúng là
I. 3 : 3 : 1 : 1.

II. 1 : 1 : 1 : 1.

V. 4 : 4 : 1 : 1.

VI. 3 : 3 : 2 : 2.

A. 1.

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l các

III. 2 : 2 : 1 : 1.

B. 2.

IV. 1 : 1.

C. 3.

H

D. 4.

ng d n gi i

M t t bào có ki u gen AaBb s có 22−1 = 2 cách s p x p NST

kì gi a c a GP I.

ng v i m i cách s p x p, m i t bào s t o ra 2 lo i giao t v i t l 2 : 2.
Tr

ng h p 1: C 5 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

M i t bào cho 2 lo i giao t v i t l 2 : 2
10 : 10. Rút g n t l này ta có t l 1 : 1.

SINH H C LÀ AM MÊ

kì gi a.

5 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

kì gi a cho 2 lo i v i t l

Trang 21/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Tr ng h p 2: 4 t bào có cùng 1 cách s p x p NST
khác.

kì gi a, 1 t bào còn l i có cách s p x p NST

kì gi a

• 4 t bào s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 8x:8y. Trong đó x, y là kí hi u c a 2
lo i giao t khác nhau.
• 1 t bào còn l i s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2z:2t. Trong đó z, t là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
 5 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 8x:8y:2z:2t

rút g n t l này ta thu đ

c 4 : 4 : 1 : 1.

Tr ng h p 2: 3 t bào có cùng 1 cách s p x p NST kì gi a, 2 t bào còn l i c ng có cách s p x p
gi ng nhau, nh ng khác cách so 3 v i t bào đ u tiên.

kì gi a

• 3 t bào s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 6x:6y. Trong đó x, y là kí hi u c a 2
lo i giao t khác nhau.
• 2 t bào còn l i s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 4z:4t. Trong đó z, t là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
 5 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 6x:6y:4z:4t
V y các ph

rút g n t l này ta thu đ

c 3 : 3 : 2 : 2.

ng án đúng là IV, V và VI.

Ch n đáp án C.
T NG QUAN: N u có x t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân bình th

ng không x y ra đ t bi n. S

t o t i đa 4 lo i giao t theo t l : 2(x − y) : 2(x − y) : 2y : 2y trong đó x là s t bào sinh tinh và y là giá tr ch y
t 1 đ n x.
Ví d 5: Xét 6 t bào sinh tinh có ki u gen AaBb gi m phân bình th
lo i giao t t o ra.
Áp d ng công th c 2(x − y) : 2(x − y) : 2y : 2y , ta thu đ

c các tr

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l các

ng h p sau:

1. V i y = 1 ta s có t l giao t : 10 : 10 : 2 : 2.

2. V i y = 2 ta s có t l giao t : 8 : 8 : 4 : 4

3. V i y = 3 ta s có t l giao t : 6 : 6 : 6 : 6

4. V i y = 4 ta s có t l giao t : 4 : 4 : 8 : 8

5. V i y = 5 ta s có t l giao t : 2 : 2 : 10 : 10

6. V i y = 6 ta s có t l giao t : 12 : 12

Ví d 6: Xét 2 t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDd gi m phân bình th
các lo i giao t t o ra.
I. 3 : 3 : 1 : 1.

II. 1 : 1 : 1 : 1.

A. 1.

III. 2 : 2 : 1 : 1.

B. 2.

C. 3.

H
SINH H C LÀ AM MÊ

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l
IV. 1 : 1.
D. 4.

ng d n gi i
Trang 22/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
M t t bào có ki u gen AaBbDd s có 23−1 = 4 cách s p x p NST

kì gi a c a GP I.

ng v i m i cách s p x p, m i t bào s t o ra 2 lo i giao t v i t l 2 : 2.
Hình v bên d

i mô t c s t bào h c c a t bào mang ki u gen AaBbDd gi m phân t o giao t :

SINH H C LÀ AM MÊ

Trang 23/39


Th y Hu nh Thanh (0968.873.079) – LUY N THI SINH H C T I TP.HCM
 ng kí h c offline: Trung Tâm Luy n Thi Tr n Công Diêu: 211 H ng Bàng, Qu n 5, Tp. HCM (www.trungtamtcd.vn)
 ng kí h c online: Liên h tr c ti p qua facebook Hu nh Thanh ( />
Tr

ng h p 1: C 2 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

M i t bào cho 2 lo i giao t v i t l 2 : 2
4 : 4. Rút g n t l này ta có t l 1 : 1.
Tr

kì gi a.

2 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

ng h p 2: 2 t bào có 2 cách s p x p NST

kì gi a cho 2 lo i v i t l

kì gi a khác nhau.

• T bào th nh t s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2x:2y. Trong đó x, y là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
• T bào th hai s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2z:2t. Trong đó z, t là kí hi u c a
2 lo i giao t khác nhau.
 2 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 2x:2y:2z:2t
V y các ph

rút g n t l này ta thu đ

c 1 : 1 : 1 : 1.

ng án đúng là II và IV.

Ch n đáp án B.
Ví d 7: Xét 3 t bào sinh tinh có ki u gen AaBbDd gi m phân bình th
các lo i giao t t o ra.
I. 1 : 1 : 1 : 1 : 1 : 1.
A. 1.

II. 1 : 1 : 1 : 1.

III. 2 : 2 : 1 : 1.

B. 2.

C. 3.

H

ng không x y ra đ t bi n. Tính t l
IV. 1 : 1.
D. 4.

ng d n gi i

M t t bào có ki u gen AaBbDd s có 23−1 = 4 cách s p x p NST

kì gi a c a GP I.

ng v i m i cách s p x p, m i t bào s t o ra 2 lo i giao t v i t l 2 : 2.
Tr

ng h p 1: C 3 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

M i t bào cho 2 lo i giao t v i t l 2 : 2
6 : 6. Rút g n t l này ta có t l 1 : 1.

kì gi a.

3 t bào có cùng 1 cách s p x p NST

Tr ng h p 2: 2 t bào có cùng 1 cách s p x p NST
khác.

kì gi a cho 2 lo i v i t l

kì gi a, 1 t bào còn l i có cách s p x p NST

kì gi a

• 2 t bào s p x p theo cách th nh t s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 4x:4y. Trong đó x, y là kí hi u c a 2
lo i giao t khác nhau.
• 1 t bào còn l i s p x p theo cách th hai s cho ra 2 lo i giao t khác nhau là 2z:2t. Trong đó z, t là kí hi u
c a 2 lo i giao t khác nhau.
 3 t bào này s cho t i đa là 4 lo i giao t v i t l 4x:4y:2z:2t
Tr

ng h p 3: 3 t bào có 3 cách s p x p NST

SINH H C LÀ AM MÊ

rút g n t l này ta thu đ

c 2 : 2 : 1 : 1.

kì gi a khác nhau.

Trang 24/39