skksmt4

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – MĨ THUẬT
_________________________________________________________________________________________________________
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÚP HỌC SINH “GẦN GŨI VÀ THÂN THIỆN” VỚI VẬT MẪU TRONG HOẠT
ĐỘNG QUAN SÁT NHẬN XÉT
Ở BÀI VẼ THEO MẪU LỚP 4
CHƯƠNG I
PHẦN MỞ ĐẦU
1/Lí do chọn đề tài
Những năm gần đây, với sự hội nhập sâu rộng của nước ta với thế giới,việc học và
dạy những mơn học mang tính nghệ thuật trong trường phổ thơng được chú trọng một cách
đúng với vai trò của nó trong cuộc sống. Mơn mĩ thuật cũng là một mơn nghệ thuật, mơn
học này ở bậc tiểu học khơng nhằm mục đích đào tạo học sinh trở thành hoạ sĩ hay thợ vẽ
mà mục tiêu chính là giáo dục thẫm mĩ cho các em( thơng qua ngơn ngữ mĩ hội hoạ :đường
nét, hình mảng, bố cục , màu sắc,…), giúp các em tiếp xúc, làm quen với cái đẹp của thiên
nhiên, của tác phẫm mĩ thuật và gần gũi hơn nữa là với những đồ vật quen thuộc trong
cuộc sống.
Ở trường TH các mơn học đều cần ở học sinh những kĩ năng quan sát sự vật hiện
tượng một cách hiệu quả. Từ đó giúp các em tư duy tốt hơn trong học tập, để lĩnh hội kiến
thức một cách cao nhất. Mơn Mĩ Thuật khơng phải là một ngoại lệ, hơn nữa hoạt động
quan sát lại là một hoạt động đặc trưng ở mơn học này. Để học tốt mơn Mĩ Thuật nói
chung và mơn Mĩ Thuật lớp 4 nói riêng, phát huy kĩ năng quan sát đồ vật là mục tiêu
khơng thể thiếu trong dạy bài Vẽ theo mẫu (vẽ hình hoạ) ở lớp 4. Phải làm gì để q
trình giáo dục thẩm mĩ cho các em được hiệu quả hơn, mà cụ thể ở đây là quan sát tốt hơn
từ đó các em sẽ có kĩ năng phán đốn, ước lượng , so sánh,…phục vụ cho việc học tập
mơn mĩ thuật cũng như các mơn học khác đó là một câu hỏi mà ai là giáo viên cũng trăn
trở.
2/Mục đích của đề tài
- Nhằm phát huy kĩ năng quan sát ở học sinh.
- Giúp học sinh phát triển trí tuệ, cảm quan đối với thế giơi xung quanh.
- Giúp học sinh u thích mơn mĩ thuật là yếu tố quyết định hiệu quả việc giáo dục

thẫm mĩ ở trường tiểu học.
3/ Phạm vi nghiên cứu
- Học sinh khối lớp 4, trường TH
- Thời gian 2 năm (năm học: 2007 – 2008 , 2008 – 2009)
CHƯƠNG II
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
1/ Cơ sở lí luận
Hội hoạ đối với trẻ em nói chung và đối với hoc sinh lớp 4 nói riêng là cả một thế
giới mn hình, mn sắc với những nét vẽ ngây thơ, sinh động. Các em vẽ khơng theo
một quy luật nào ( như sự hợp lơgíc, sự hiểu biết tồn diện về tỉ lệ, xa gần, giải phẫu, ánh
sáng,…), mà vẽ theo cảm xúc do mơi trường thẫm mĩ tạo nên. Các em vẽ theo trí nhớ, vẽ
theo biểu tượng đã được hình thành hoặc tưởng tượng ra nhiều hơn là vẽ theo mẫu thực. Ví
dụ khi vẽ theo mẫu em ít nhìn mẫu mà vẽ theo hình ảnh đã được ghi nhớ trong đầu các em.
1
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
Học sinh lớp 4 (10 tuổi) là giai đoạn chuyển tiếp từ tư duy cụ thể mang tính trực quan lên
tư duy lôgíc , tư duy trừu tượng.
Đối với học sinh lớp 4 (10 tuổi), khả năng quan sát của các em bước đầu đã mang
tính khái quát hóa, trừu tượng hóa hơn những học sinh lớp 1,2,3. song tư duy trực quan cụ
thể vẫn còn trong hoạt động tư duy của các em ở lứa tuổi này. Bằng thị giác các em quan
sát đồ vật một cách trực diện theo không gian 3 chiều, nhưng khi thể hiện bài vẽ lại trên
một mặt phẳng (2 chiều), do vậy sử dụng cơ quan xúc giác hỗ trợ sẽ giúp các em nắm được
bản chất đồ vật quan sát (mẫu). Quá trình này sẽ làm hiện trong não chủ thể tất cả những
hình ảnh của đối tượng đã được tri giác. Từ sự kết hợp quan sát đó sẽ giúp não bộ của các
em ghi lại hình ảnh một cách chi tiết và cụ thể hơn phục vụ tốt việc so sánh tỉ lệ nội tại đồ
vật cũng như so sánh tỉ lệ tương quan chung giữa các đồ vật.
5/ Cơ sở thực tiễn
- Hiện nay khi nói đến quan sát vật mẫu trong vẽ theo mẫu nói chung và vẽ theo mẫu
ở lớp 4 nói riêng hầu như chỉ giới hạn ở mức độ bày mẫu và học sinh quan sát, dẫn đến

việc các em thường sao chụp một cách rập khuôn theo các bước vẽ mẫu trong sách giáo
khoa hoặc của giáo viên (tuy giáo viên đã nhắc nhở phải thể hiện bài vẽ theo mẫu theo góc
nhìn của mình).
- Để quá trình quan sát được nhẹ nhàng hơn, diễn ra một cách tự nhiên, lấy học sinh làm
trung tâm, chủ thể của hoạt động này, việc giúp học sinh tiếp cận và “thân thiện” với
những vật mẫu có dạng hình khác nhau là góp phần giúp các em ghi nhớ hình dáng vật
mẫu. áp dụng trò chơi học tập sử dụng nhiều giác quan ở bước này là một điều mang lại
hiệu quả thiết thực cho tiết học vẽ theo mẫu của học sinh lớp 4.
6/Thực trạng
Trong điều kiện thực tế hiện nay, việc dạy học lấy học sinh làm trung tâm là kim
chỉ nam của các phương pháp dạy học ở tiểu học. Song để thực hiện được diều đó đòi hỏi
người giáo viên phải chuẩn bị bài dạy một cách công phu trong đó đò dùng dạy học chiếm
vai trò quan trọng. Là một trường vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc,học sinh trường TH
Tân Hoà rất ít được tiếp xúc với những đồ vật mang tính nghệ thuật (lọ hoa, chậu cảnh,…
và các đồ gốm mĩ nghệ khác) do điều kiện gia đình trên địa bàn hầu hết rất khó khăn,
những đồ vật đó các gia đình của các em gần như không có. Do vậy việc cho các em làm
quen và tiếp xúc một cách sâu sát nhất sẽ giúp các em có cái nhìn đúng đắn và từ đó phát
huy óc tưởng tượng, sáng tạo khi thực hiện những bài vẽ theo mẫu.
CHƯƠNG III
BIỆN PHÁP
GIÚP HỌC SINH “THÂN THIỆN” VỚI VẬT MẪU
THÔNG QUA THỊ GIÁC VÀ XÚC GIÁC
1/ Ghi nhớ và gần gũi những đồ vật có dạng hình trụ, hình cầu, hình khối hộp.
- Mỗi học sinh phải liệt kê (vào giấy) đượcít nhất 3 đồ vật trong gia đình có dạng
hình khác nhau: Hình trụ, hình khối hộp, hình cầu,…
Ví dụ: Lọ hoa, trái cam, hộp đựng bút,… ( bằng chất liệu gốm, sứ, thuỷ tinh,gỗ,…)
- Mỗi học sinh phải sưu tầm ít nhất một đồ vật có dạng hình cầu hoặc hình trụ hay
hình khối hộp.
2
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – MĨ THUẬT

_________________________________________________________________________________________________________
Lưu ý: Khơng phải những đối tượng được đặt cạnh nhau đều được ghi nhớ như nhau, chỉ
những cái gì liên quan đến nhu cầu, động cơ , mục đích, tâm thế, hoạt động của các em thì
mới được ghi nhớ tốt hơn.
2/ Trò chơi: ĐỐN VẬT
Ap dụng trong hoạt động quan sát- nhận xét.
a/Mục tiêu: giúp học sinh tiếp cận, quan sát vật mẫu một cách nhẹ nhàng thơng qua
cơ quan xúc giác, phát huy khả năng phán đốn.
b/ thiết bị
- Túi vải màu sẫm kích thước: 30x50 cm
- 8 đồ vật: 2 lọ hoa sứ có dạnghình trụ có kiểu dáng khác nhau
2 loại trái cây có dạng hình cầu.
2 cái ly sứ (khơng quai) có dạng hình trụ kiểu dáng khác nhau
2 khối hộp chữ nhật kích thước khác nhau
2 cái chai thuỷ tinh có dạng hình trụ nhưng khác nhau về kiểu dáng.
Lưu ý: Đồ vật (1 hoặc 2 đồ vật) sẽ được dùng làm mẫu vẽ trong bài học.
c/ Chuẩn bị
- Chọn 2 đội chơi (Mỗi đội 4 học sinh)
- Cho 4 đồ vật (mỗi thứ một vật) vào túi vải.
- Thời gian chơi: 1 phút
d/ Cách chơi
- Đội thứ nhất chia thành 2 nhóm (đặt tên nhóm) : nhóm thứ nhất 2 học sinh miêu tả
sẽ luồn tay vào túi vải và miêu tả hình dáng, đặc điểm, tính chất,… của vật. Nhóm
thứ 2 học sinh sẽ đốn vật được miêu tả đó, khi nào đúng ghi lên bảng thì nhóm thứ
nhất sẽ miêu tả vật tiếp theo.
- Mỗi lần đốn đúng được ghi 10 điểm.
- Thời gian sẽ chấm dứt khi hết 1 phút
*Đội thứ 2 thực hiện như đội thứ nhất với những đồ vật khác kiểu dáng
- Giáo viên và học sinh dưới lớp chấm diểm và cơng bố đội thắng. Từ đó u cầu học
sinh nhấn mạnh những đặc điểm và hình dáng của đồ vật sẽ làm vật mẫu.

Lưu ý: đây là một trò chơi đòi hỏi sự linh hoạt và chuẩn bị kĩ lưỡng kịch bản của giáo
viên, nều khơng sẽ dẫn đến sự lúng túng khi tham gia trò chơi.
3/ Góc trưng bày
- Tạo góc trưng bày những sản phẩm (vật mẫu) của giáo viên cũng như học sinh
sưu tầm.
+Sắp xếp góc trưng bày theo hình dạng của đồ vật:
Ví dụ: Kệ để đồ vật hình trụ riêng với các kệ đồ vật có hình dạng khác.
- Sắp xếp gian biểu để hoc sinh quan sát và bổ sung đồ vật 1 lần / tháng.
*Lưu ý: Có thể sử dụng một góc của phòng Liên đội để làm phòng trưng bày.
CHƯƠNG IV
KẾT QUẢ
3
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________
- Học sinh thật sự thân thiện với những đồ vật xung quanh, Luôn say mê tìm tòi, khám phá,
sưu tầm những đồ vật gần gũi với cuộc sống của các em.
- Học sinh đam mê hơn phân môn Vẽ theo mẫu nói riêng và Mĩ thuật nói chung.
- Tạo thói quen luôn phát huy hết các giác quan để quan sát sự vật ở học sinh.
- Kết quả cụ thể:
Biểu hiện
cụ thể
NĂM HỌC
2005 - 2006 2006 - 2007 2007 - 2008 HKI
2008 - 2009
Vẽ đươc khung hình
93,5% 93% 95% 98,5%
vẽ được hình bằng các
nét phác trong khung
hình
91,5% 92% 94,5% 96%

Bài vẽ gần giống về
mẫu và hình dáng, tỉ lệ.
45% 47% 55% 57,5%
HS có kết quả đặc
biệt
3
\
CHƯƠNG VI
BÀI HỌC KINH NGHIỆM
- Những sự vật học sinh được tiếp cận một cách “thân thiện” sẽ phá vỡ ngăn cách và tạo
nên sự gần gũi khi các em quan sát sự vật ấy.
- Sự thường xuyên quan sát những đồ vật xung quanh trong cuộc sống hàng ngày là một
yếu tố giúp học sinh thực hiện tốt quá trình quan sát mẫu trong bài vẽ theo mẫu.
- Sự “thân thiện và gần gũi” giữa học sinh và các đồ vật xung quanh sẽ giúp các em thể
hiện bài vẽ có hồn và sinh động hơn.
KIẾN NGHỊ
Sau đây là những kiến nghị đến cấp trên:
Cung cấp, bổ sung những vật mẫu bằng những chất liệu khác nhau có tính mô phạm
và tính nghệ thuật, để phục vụ tốt những tiết vẽ theo mẫu và làm phong phú mẫu vẽ trong
các trường học.
NHỮNG TÀI LIỆU VÀ WEBSITE THAM KHẢO
- Mĩ thuật và phương pháp dạy học mĩ thuật ở tiểu học (NXBGD – tác giả Nguyễn Lăng
Bình).
- Sư phạm học tiểu hoc (NXBGD – tác giả: Nguyễn Đình Chính, Nguyễn Văn Luỹ, Phạm
Ngọc Uyển)
- Hình hoạ căn bản (NXBVHTT – tác giả: Lê Thanh Lộc)
- www.eboot.com.vn
- www.wikipedia.org.vn
4
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT

_________________________________________________________________________________________________________
Ý KIẾN NHẬN XÉT CỦA TỔ CHUYÊN MÔN
……………………………………………………………………………………................
.................................................……
……………………………………………………………………………………................
.................................................
………………………………………………………………………………………............
.....................................................
………………………………………………………………………………………............
.....................................................…………
XẾP LOẠI:
ngày tháng năm 2009
TỔ (KHỐI) TRƯỞNG
Ý KIẾN NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG
………………………………………………………………………………………............
.....................................................
………………………………………………………………………………………............
.....................................................…
………………………………………………………………………………………............
.....................................................
………………………………………………………………………………………............
.....................................................
………………………………………………………………………………………............
.....................................................
………………………………………………………………………………………............
.....................................................…………
XẾP LOẠI:
, ngày tháng năm 2009
CTHĐ
5